AARGANG NR. 11162 - 44 PAGINA’S - PRIJS: BEL 2,90 EURO / LUX 3,40 EURO / NL 3,90 EURO
arianne yssen Maastricht, de wieg van ar’ Europa
Arm Vlaanderen
Unilin Maak kennis met de makers van Quick-Step
Apart
Reportage in Eopvangcentrum IGENZINNIGE VERHALEN voor daklozen
39 ‘Over honderd p 37 weekend P8 P18 jaar werken we DE TIJD | ZATERDAG 4 FEBRUARI 2012
LAURA CARSTENSEN
tot ons tachtigste’
Heeft patrimoniumvennootschap 40 Walvissen nog zin? vangen
MENSEN EN IDEEËN IN BEELD
in Alaska
t kwart meer fraude uitgang boekt ondanks de kritiek op haar werking - onder andere van het Rekenhof. Want de statistieken stijgen op alle fronten: zowel inzake fraude met btw als wat de inkomstenbelastingen betreft. Hoeveel geld van die 1,1 miljard euro effectief in de schatkist belandt, zal de toekomst uitwijzen. Toch heeft de BBI in 2011 ook meteen voelbare resultaten geboekt. Een van de absolute successen was de schikking met de zakenfamilie Hendrickx, stichters
van de multinationale bedrijven Henrad en Henco, voor liefst 100 miljoen euro. De BBI sloot ook een akkoord van 15 miljoen euro met de familie De Wilde, de eigenaars van de grote drankencentrale Creve Drinks. Die zou jarenlang een duizendtal horecazaken in het zwart hebben bevoorraad. Uit de cijfers van de BBI is ook duidelijk op te maken dat de opheffing van het bankgeheim een godsgeschenk is voor de inspecteurs. De nieuwe wet geldt nog
43 Feesten met Claude ANIMA ETERNA
Debussy
Captain of industry Luc De Bruyckere neemt afscheid
rdert ruim 1,1 miljard euro in 2011 l Kijkt vijf keer meer rekeningen in
Rupo hoog n de belasgen gericht tinginspecn de belast al sinds pspoort. De audejagers e helft aan I. Momenensen. ultaat van o in 2011 toch voor-
37
maar sinds 1 juli, maar de directeurs van de BBI hebben in die korte periode al meer dan 450 machtigingen gegeven om een bankrekening in te kijken. Dat is bijna vijf keer meer dan in 2010 (96). In 2006 ging het zelfs maar om 46 machtigingen. Het bekendste voorbeeld waarbij vorig jaar een machtiging werd gegeven, was voor het inkijken van de bankrekeningen van eurocommissaris Karel De Gucht.
PIET DE PUYDT EN ISABEL ALBERS
L
uc De Bruyckere, de voorzitter van Voka en topman van de versevoedingsgroep Ter Beke, beëindigt dit jaar niet alleen zijn driejarige mandaat bij de Vlaamse werkgeversvereniging. Hij doet ook een stap opzij als voorzitter van de beursgenoteerde onderneming die hij 41 jaar leidde. In ■ Pagina 4 mei wordt op de algemene vergadering bekend gemaakt wie hem opvolgt en in het najaar neemt hij definitief afscheid. De 66-jari© EMY ELLEBOOG ge De Bruyckere, die in 1971 afstudeerde als Vlerick-student en in 1986 werd uitgeroepen tot Manager van het Jaar, wil naar eigen zeggen zijn afscheid op de juiste manier regelen. ‘Het is mooi geweest’, zegt hij in een interview met De Tijd. ‘Ik wil niet dat Ter Beke de verlengde schaduw wordt van mezelf.’ De Oost-Vlaming zette in de jaren 70 een trend in het Vlaamse bedrijfsleven door als externe manager de familiale onderne© JEF BOES ming Ter Beke te professionaliseren en naar de beurs te brengen. Onder zijn leiding groeide het bedrijf uit van een lokale vleesfabrikant tot een internationale voedingsgroep met een omzet van 400 miljoen euro en 1.800 medewerkers. De Bruyckere, die ook actief meewerkte aan de internationalisering van de Vlerick Leuven Gent Management School, wil Terwijl alle schijnwerpers gericht zijn op verkleumde asielzoekers in de straten van Brussel, niet met pensioen. ‘Ik wil nogbotsen een paar jaar meedraaien, en zal me in Vlaanderen steeds meer DAK- EN THUISLOZEN op een muur van onverschilligheid. De rauwe armoede toeleggen op diverse bestuursneemt toe. Het onbegrip eveneens. Onze verontwaardiging is gefragmenteerd, pervers en soms zelfs nefast. mandaten.’ Hij beschouwt zich met 4 procent van de aandelen erennamiddag heeft een monsterfile van 1.275 kilometer veroorzaakt. Dat is een absoluut record. Volgens de navigatiespecialist als een kleine minderheidsaannd op de weg zelfs op totINEmeer dan 4.000 kilometer alsonder ook de werden De Vlaamse strooidiensten deelhouder diefenomeen ‘jarenlang boven En daardoor werk (CAW). Wie een plaats in de noodRENSON nul secundaire zakt. Net nog wegen belde een televi- meegeteld. beland zijn. Generatiearmen, maar in Vlaanderen. volgspot op ‘mediagenieke’ asielzoekers pijwaren met de vraagBrusselse waar hij mengeweldig onderschat. Het is structureel opvang wil bemachtigen, moet tussen in was de straten Brussel is gericht en de ook steeds meer nieuwe. om de hinder te beperken, maar dat haalde weinig uit.siejournalist Op de belangrijkste wegen niet van gestrooid. zijn gewicht heeft gebokst’.
l zorgt voor nieuw filerecord van 1.275 kilometer
© LIEVEN VAN ASSCHE
Arm Vlaanderen
Z
es dagen oud was het kind. Het sliep deze ADVERTENTIE week met zijn moeder in een stapelbed in de acute nachtopvang van het Gentse Huize Triest - Gemeenschapshuis Tabor. Van de kraamkliniek recht naar het daklozentehuis. Geen dak, geen roze wolk, geen vooruitzichten. ‘Begin zo maar eens je leven’, opper ik. Werner Van de Weghe, de coördinator van het dak- en thuislozenhuis van de Broeders van Liefde kijkt me onderzoekend aan. Alsof hij wil peilen of mijn verontwaardiging echt is. Eerder had ik aan de telefoon al zijn aarzeling gevoeld. Eigenlijk wilde hij geen journalisten meer binnenlaten. Hij zegt het niet, maar je hoort hem denken: die aasgieren van de media die enkel neerstrijken als het kwik
sen kon gaan filmen die niet binnen geraakt waren in de noodopvang en bij -10 op straat zouden moeten slapen. Hij heeft gelijk. Zo cynisch is het geworden. De asiel- en opvangcrisis was al wekenlang aangekondigd. Bij elk verwijt aan het adres van de nieuwe staatssecretaris Maggy De Block (Open VLD) ging het vingertje verwijtend in de lucht. Straks zou het gaan vriezen. En dan zou de staatssecretaris onder druk van de mediamachine wel in actie móéten schieten. We konden zo voorspellen dat het reportages zou regenen in Brusselse kazernes waar asielzoekers in allerijl naartoe zouden worden gevoerd. Dat de onmenselijkheid van ons asielbeleid zou worden gehekeld in nieuwsuitzendingen en al dan niet open brieven van hooggeplaatste ambtenaren. Maar dan zou het te laat zijn. Zoals steeds. Alsof het ooit te vroeg is. Terwijl de
bevoegde staatssecretaris moeizaam door het voor haar uitgestrooide mijnenveld laveert, zitten de opvangcentra voor dak- en thuislozen in Vlaanderen vol. Enkele maanden geleden was het ook al dringen in de sociale eethuizen en de acute nachtopvang. Daar schuilt een rauwe realiteit van diepe armoede, die woekert tot in de diepste vezels van onze samenleving. In het welvarende Vlaanderen neemt de armoede toe. Niet alleen bij allochtonen, maar ook en vooral bij mensen van Vlaamse origine. Mensen die door een opeenstapeling van tegenslagen in de onderlaag van de maatschap-
De cijfers zijn niet om vrolijk van te ■ Pagina 14 worden. Als u met zeven mensen op de bus zit, is daar één persoon bij die onder de armoedegrens leeft. Alleen zult u het aan zijn uiterlijk wellicht niet merken. Armoede is een grotendeels verborgen
en mensonterend en overstijgt de problematiek van dakloos zijn als het de stenen uit de grond vriest. ‘Het is erger dakloos te zijn in augustus dan in februari’, gooit Van de Weghe me provocerend voor de voeten. ‘Want dan is niemand nog geïnteresseerd.’ Ik slik en besef dat ik er zelf ook ben ingelopen. De coördinator van Huize Triest is moe, zegt hij. Zeven dagen op zeven is hij stand-by. Dag en nacht. Twee nachten per week slaapt hij zelf in het daklozentehuis, samen met twee of drie vrijwilligers. Hij heeft in principe 22 bedden beschikbaar voor acute nachtopvang, maar door te spelen met de kamerverdeling kan hij tot 28 mensen te slapen leggen. Deze nacht zullen het er 28 zijn. Behalve het privé-initiatief van de Broeders van Liefde zijn er in Gent nog 65 bedden beschikbaar WERNER VAN DE WEGHE, coördinator Huize Triest zie pagina 42 in de acute nachtopvang van het Centrum voor Algemeen Welzijns-
Het is erger dakloos te zijn in augustus dan in februari. Want dan is niemand nog geïnteresseerd.
kent Di Rupo I voor uw portefeuille? Rupo I en uw geld’. Zaterdag 11 februari gratis bij De Tijd.
11 en 16.30 uur reserveren via een gratis 0800-nummer. De stad Gent verdeelt de daklozen dan over de twee instellingen. Het is 12 uur ’s middags, en alle bedden zitten vol. TRANENDAL
Ik schuif aan voor het middagmaal in Huize Triest. In het sociaal eethuis kunnen eenzamen en daklozen een warme maaltijd krijgen voor 2 euro of belegde boterhammen voor 1 euro. Tussen 9 en 16 uur kunnen ze er douchen, koffie drinken of een pannenkoek eten. De kleine eetzaal zit tjokvol. Dagelijks worden hier zo’n 120 warme maaltijden en 160 boterhampakketten uitgedeeld. Sommigen komen elke dag. Er zitten ouderen, maar opvallend veel jonge gezinnen. LEES VERDER PAGINA 38
COLUMN
GWEN DE CLERCK CHEF WEEKEND
Koen of Alex
. Ik zal u verklappen wat ik vanavond ga doen. Maar zeg het rt. Want ook op deze redactie ligt de smaakpolitie op de loer. gij kent Susanne Bier niet. En gij durft u chef weekend te En permitteert het u stijlopmerkingen te maken over mijn Sic. Slik. Vorige week werd ik door een collega op spot en ach onthaald, omdat de Deense cineaste bij mij geen beld rinkelen. Zo geïntimideerd was ik dat ik dezelfde avond earts’ heb gehuurd. Om geen paria te worden op eigen er. Goede film trouwens. Maar ik wijk af. dus, als deze vrijdag eindelijk eindigt en ik mijn laptop met me mep mag dichtklappen, ga ik languit in de zetel kijken The Voice’. Als een echte couch potato. And proud to be. m ook niet? Vanavond moet er niets. Een mens moet toch al te veel dingen. Zelfs mijn zoon móét van zijn kleuterjuf elke week een taakje maken. ‘Mijn moetje is af, mama.’ Ocheregod, ’t kind is nog maar vijf. Maar ik wijk af. ‘The Voice’ dus. Pure ontspanning, zo’n zangwedstrijd, aan het einde van een werkweek. Akkoord, het is alweer een talentenjacht die onvermijdelijk gaat eindigen in een banale populariteitstest. Natuurlijk heeft dat programma niet als zowaar voornaamste doel de beste zangstem van vensles Vlaanderen te vinden, maar wel kijkend aapt Vlaanderen geld uit de zakken te kloppen metime. via sms-voting. En ja, de charme van het format is er grotendeels af nu de ‘blind s’ achter de rug zijn en de coaches niet enkel meer op stemrak’ en ‘timbre’) beoordelen, maar ook op uiterlijk. Welt de kont van zangeresje zus of zo nu zwaarder wegen dan m. Art may imitate life, but life imitates tv. Wat hadden we acht? Een televisie is niet meer of minder dan een spiegel t hoe wij, mensen, zijn en denken. Sorry, ik wijk af. ijft wel een steengoede zangwedstrijd. Terwijl de jury in t programma’s doorgaans dient om mensen af te kraken, hen, of een combinatie van beide, krijgen de juryleden van ce’ een actievere rol. De coaches engageren zich om hun en beter te maken. ou ik als coach willen, vroeg ik me laatst af. Gesteld dat ik nt en de doldwaze ambitie had om me in te schrijven voor wedstrijd? Zanger Jasper Steverlinck? Leuk snoetje, maar er bezig met de noten dan met de mensen. Zangeres Nataerschrikkelijk zichzelf dat het hartverwarmend is, en een ritant. (‘Dees is spijtig. Ik hem ulle da beter heure doen.’) e zijn eigenschappen van een ideale coach? Zachtaardig, rd als het moet. Hij moet op zijn strepen staan, en eerlijke k durven te geven zonder dat het aanvallend wordt. Ik twijn zanger Koen Wauters en producent Alex Callier. ‘Nu ga de harde coach uithangen, zie.’ Toen zijn pupillen zijn adan hun laars lapten, liet de immer minzame Koen zien dat nversneden kritiek kan geven. h kies ik voor Alex. Zijn tranen aan het einde van de vorige ng, toen hij enkele van zijn teamleden naar huis moest stuen me beseffen: dé belangrijkste eigenschap van een coach gelooft in zijn mensen. Zo hard dat het pijn doet als hij een teamleden ziet falen. Zowaar, ik heb een levensles opgeprimetime op vtm. Als de smaakpolitie daar maar niet acht.
DE WEEK VAN ZAK
Arm Vlaanderen VERVOLG VAN PAGINA 37
‘Vergeet het beeld van de clochard met zijn vuile hond en zijn fles wijn’, had de coördinator op voorhand gezegd. ‘Die mensen vormen maar enkele procenten van de dak- en thuislozen die we hier over de vloer krijgen. Ook de sans-papiers vormen een minderheid. De grootste groep bestaat uit jonge Belgische mannen en vrouwen tussen 18 en 40 jaar. Daarnaast zijn er de gezinnen met heel veel kinderen, vooral uit Oost-Europa. Naast mij zit een Gents koppel met twee jonge kinderen. Het jongetje van drie eet gulzig mee, zijn zusje van één ligt in de buggy te slapen. Hun moeder is zwanger van een derde. Ze leven al twee maanden op straat. ‘We hadden vroeger een huis, maar de vloeren stonden krom van het vocht’, vertelt de jonge vrouw. ‘Daarom zijn we bij mijn schoonmoeder ingetrokken, in haar sociale woning. Maar mijn schoonma is onverwachts overleden. En wij vlogen uit het huis, omdat het niet op onze naam stond. Sindsdien staan we op straat. En op elke wachtlijst voor een sociale woning. Maar dat kan nog maanden duren.’ In een ander leven zou dit een aantrekkelijke vrouw zijn, bedenk ik me. Lange bruine haren, felle donkere ogen. Alleen haar gebit verraadt hoezeer het leven haar al heeft getekend. Haar zoontje van drie staart me met zijn grote blauwe kijkers aan van boven een bord wortelpuree met hamburger. Angel heet hij. Geboren met zijn navelstreng drie keer rond de nek en ei zo na rechtstreeks naar het paradijs gevlogen. Maar als bij wonder gered, om al snel te ontdekken dat het aardse leven een tranendal is. Maar toch: Angel. Angel gaat niet naar school. ‘Waarom niet?’, vraag ik. Zijn moeder kijkt me met haar donkere ogen aan zoals alleen verontwaardigde moeders dat kunnen. ‘Wij kunnen maar om negen uur ’s avonds binnen in de nachtopvang. Die kleine zit pas tegen tienen in bed. Hij is te moe om naar school te gaan. Wij geraken daar nooit op tijd. En als hij te laat is, mag hij niet meer binnen.’ Dus dolen ze met het ventje en zijn zusje rond in de stad. Van het ene sociaal eethuis voor een bord soep naar het andere inloopcentrum voor een kop koffie. Op zoek naar een plek waar ze voor een paar uur de kou en de doelloosheid kunnen verdrijven. Vaak belanden ze in het station. ‘Maar voor zo’n kleine is dat toch geen ideale omgeving om te spelen, hè.’ UITGERANGEERD
De verhalen die me hier deze middag toewaaien, zijn zeer uiteenlopend. Maar telkens tot dezelfde essentie terug te brengen: het gaat over mensen die zo diep in de armoedeval zitten, dat ze er niet meer uit geraken. ‘Multiproblem cases’, zal Alain Slock, de coördinator van het CAW Artevelde, later uitleggen. ‘Uitgehulpverleend’, ook. Zoals Willy, een drank- en drugsverslaafde met een verleden dat zelfs too much zou zijn om te verfilmen, die enkele maanden in een afkickcentrum terecht kon, daar ‘een stoot’ uithaalde (schuldbewuste grijns), en sinds twee weken weer op straat staat. Er zijn ook kleine zelfstandigen die door de crisis failliet zijn gegaan, rekeningen niet meer betaalden, deurwaar-
FOTO’S JEF BOES
ders over de vloer kregen en uiteindelijk uit hun huis werden gezet. Vrouwen op de vlucht voor familiaal geweld. Mensen die het te bont maakten en door hun huisbaas op straat werden gezet. Jongeren die uit de bijzondere jeugdzorg komen, op hun 18de hun middelvinger opstaken naar de hele samenleving en ‘hun eigen plan wel zouden trekken’. Om na drie jaar miserie met hangende pootjes terug te keren naar de hulpverlening en onderaan op de wachtlijst te belanden. Het zijn die vicieuze cirkels ook die spelen. Zonder domicilie is het niet vanzelfsprekend een vaste job te vinden. Wie wel ergens een kans krijgt, houdt het meestal niet lang vol. Als je ’s nachts niet in een deftig bed slaapt, presteer je de volgende dag niet op je werk. Zonder dak boven je hoofd is het ook moeilijk om van de drank en de drugs te blijven. Om niet depressief te worden. ‘De CAW’s in Vlaanderen vangen mensen op die overal uit de boot vallen’, zegt Alain Slock. ‘Mensen die in de reguliere hulpverlening uitgerangeerd zijn. ‘Hopeloze gevallen’ die met niets meer in orde zijn, en waar de psychiatrie en het OCMW zich ook geen raad meer mee weten. Mensen die zo ontheemd leven dat ze geen aansluiting meer vinden bij de samenleving. Waar ten slotte niemand nog naar omkijkt. En dat zijn er, helaas, steeds meer.’ De armoedecijfers in Vlaanderen zijn al enkele jaren stabiel. 14 procent of een op de zeven leeft onder de armoedegrens van 1.040 euro inkomen per maand (voor een alleenstaande). Maar die cijfers geven niet helemaal de onderliggende realiteit mee, geeft Daniëlle Dierckx toe, auteur van het jaarlijkse Armoedejaarboek van de Universiteit Antwerpen. Zij stelt vast dat steeds meer mensen met de armoedegrens flirten. Hulpverleners zien ook de echte dak- en thuislozen (die laatsten wonen bijvoorbeeld in een kraakpand, of in een onleefbaar verklaard huis) toenemen. Officiële cijfers over het aantal daklozen in Vlaanderen bestaan niet. Omdat ze geen inkomen hebben, komen ze vaak niet in de statistieken voor. Dat zegt misschien al genoeg. Het is een categorie die zo miskend is, gebukt gaat onder een verkeerde beeldvorming, die politiek niet interessant is en voor het beleid hopeloos,
dat hun aantal zelfs niet wordt gemeten. De OCMW’s, die ongeveer de helft van de zorg voor dak- en thuislozen op zich nemen via nood- en transitwoningen, hebben geen officieel registratiesysteem. De 25 CAW’s in Vlaanderen en Brussel hebben dat wel. Naast de acute nachtopvang proberen zij vooral op middellange termijn mensen te begeleiden in opvangcentra of doorloophuizen. In 2010 deden zij 8.500 begeleidingen, noodopvang niet meegerekend. Ruim een derde waren vrouwen, een vierde jongeren tussen 18 en 25 jaar. Omdat de CAW’s tegen hun maximumcapaciteit aanzitten, kan je al enkele jaren geen evoluties in de cijfers meer vaststellen. Met de officieuze tellingen van Huize Triest kan je dat wel. Werner Van de
Vlaanderen haalt zijn zolders leeg. Maar ik ben geen directeur van een containerpark. WERNER VAN DE WEGHE, coördinator Huize Triest
Weghe ziet wekelijks 700 tot 750 verschillende mensen in de dag- en nachtopvang, gecorrigeerd op dubbeltellingen. Vijf jaar geleden waren dat er maar vijftig. FRESCO’S EN SMOOTHIES
Wat is er met onze samenleving aan de hand? We worden rijker en welvarender maar tegelijk neemt de diepe armoede toe. De kloof groeit, ook elders in Europa. De aanhoudende crisis speelt zeker een rol, zeggen hulpverleners. Wie zijn baan of zijn zaak verliest en geen reserves heeft opgebouwd, kan snel afglijden. Cruciaal ook: de stijgende huis- en energieprijzen. Wie onder de armoedegrens zit, kan zich geen deftig huis veroorloven op de private woningmarkt. Tegelijk zijn de wachtlijsten voor sociale woningen ellendig lang. Hoe komen we uit dat dilemma? Nog meer sociale woningen bouwen? Of mensen aan een beter inkomen proberen te helpen? Activeren dus? Het lijkt simpel. Maar
dat is het niet. ‘Armoede zit niet in de eerste plaats in de portefeuille, maar in het hoofd’, zegt de coördinator van Huize Triest. ‘Mensen haken af’, beaamt Alain Slock van het Gentse CAW. ‘Ze voldoen niet meer aan de eisen van deze maatschappij, die de lat steeds hoger legt. Sommigen willen zelfs niet meer geholpen worden. Of ze kunnen het gewoon niet aan.’ We zijn het prototype van de welvaartsstaat, maar tegelijk ook een harde samenleving. Wie uit de boot valt ‘heeft het zelf gezocht’. Niemand hoeft op straat te slapen, toch? Ik heb het zelf ook al vaak gedacht. Maar de ellende achter de doffe blikken in het sociaal eethuis zegt iets anders. Soms is er hoop. Maar velen geraken nooit nog uit het moeras. ‘Dit kan toch niet goed zijn hè, voor zo’n kind’, zegt de papa van Angel, terwijl hij naar diens slapende zusje in de buggy kijkt. ‘Dat kind voelt dat toch zeker, al die stress.’ Zelf is hij, sinds het transportbedrijf waar hij werkte failliet ging, niet meer aan de bak geraakt. Ook zijn levensverhaal is een aaneenschakeling van tegenslag en ellende. Ik vraag wat hij zal doen straks, als het hier sluit. Hij haalt de schouders op. ‘Zien we nog wel.’ Een glimlach. Verontschuldigend. ‘Wij leven van dag tot dag. Van uur tot uur, eigenlijk.’ Als die mensen al uit het slop geraken, zal het niet zijn door de barmhartigheid die de plotse vrieskou losweekt. Hoe goedbedoeld ook. ‘Met wilde solidariteit zijn we niets’, zegt Van de Weghe bits, doelend op de stapels kleren, huisraad en (vaak belegen) voedsel die dezer dagen voor zijn deur worden gedropt. ‘Vlaanderen haalt zijn zolders leeg. Maar ik ben geen directeur van een containerpark.’ Van echte armoede hebben we geen snars begrepen. Maar wie bij vriestemperaturen op straat staat, heeft recht op een aalmoes, vinden we. Op de radio hoor ik over een Brussels hotel dat de deuren opengooit voor daklozen en asielzoekers. De eigenares toont enkele mooie kamers. Met fresco’s! Ze troont de verbaasde reporter mee naar de ontbijtzaal, waar ze vertelt dat voor de sukkelaars ‘smoothie shots’ klaar staan. Drie soorten fruitsap. En eieren met spek en worstjes. ‘Het zal voor hen een hele belevenis zijn’, zegt ze verrukt. Met plaatsvervangende schaamte denk ik aan wat de coördinator van Huize Triest maar bleef herhalen. ‘Arme mensen hebben duizend dingen niet. Maar ze hebben wel nog hun menselijke waardigheid.’
ZONDAG 5 FEBRUARI 2012 | 21
Regio
ten
TIP VAN DE DAG
Metaalwandeling
imte kun vriesbad uitleg. ing’ slaan e handen andzame, elare en drie ateeem deel n prachtinds.com. to PILE)
IZEGEM - De schoonheid van het
vakmanschap zit soms in de verborgen hoekjes. Je komt er elke dag voorbij maar hebt het nog nooit opgemerkt. De gids toont je deze plekjes en wijst je op metaal, een opmerkelijke materie met een verhaal, een verassend element in de omgeving. Om 10 uur kan je aan het Borstelmuseum, de Pélichystraat 5, starten voor een metaalwandeling. (FMEI/Foto FMEI)
Metaal in het Borstelmuseum.
UIT IN JE REGIO 05/02 ROMMELMARKT /// ROESELARE – Sfeervolle indoor rommelmarkt bij Sint-Idesbald, De Zilten 52 in Roeselare. Ontdek 1.200 vierkante meter spulletjes. Info : 0476 46 74 07.
05/02 JEUGDKAMPIOENSCHAPPEN JUDO /// IEPER – In de sporthal worden vandaag de provinciale jeugdkampioenschappen judo georganiseerd. De Ieperse judoclub Neko staat net als vorig jaar in voor de organisatie.
05/02 POSTZEGELVERGADERING /// IZEGEM – In de clubzaal van Ave, Gentsestraat 31, is er om 10 uur daag ken- een postzegelvergadering. De toegang is lakenin- gratis.
en : wol-
centrum
05/02 FRED BROUWERS /// RUISELEDE – Om 10.30 uur is Fred Brouwers te gast in basisschool De Kiem met ‘Niet bloeden, maar zingen’, een eigenwijze handeleiding tot de opera. Het is een organisatie van Davidsfonds en Neos. 05/02 GELEIDE WANDELING EN VOGELTELLING /// IEPER – Vandaag kun je mee met natuurgids Erwin Verfaillie op een geleide wandeling in de Verdronken Weide, op zoek naar vogels die er overwinteren. Afspraak om 9.30 uur aan het Vijverhuis bij Zillebekevijver. 05/02 JUNIOR JOURNALIST /// LE-
DEGEM – In de bib van Rollegem-Kapelle vindt om 11 uur de prijsuitreiking plaats van de wedstrijd Junior-Journalist. 05/02 NATUURWANDELING /// IZEGEM – Om 10 uur start aan het Borstelmuseum, Baron de Pélichystraat in Izegem, een natuurwandeling richtingde tuinen van de brouwerij Carpentier en het kasteel Blauwhuis. 05/02 PEE IS ZOT /// KEMMEL – Het Kemmels Toneelgezelschap speelt vandaag om 17 uur in zaal De Lockedyze het stuk ‘Pee is zot’ van huisauteur Jacques Keyngnaert. 05/02 MIME /// ROESELARE – Mimespeler Carloconi staat 40 jaar op de planken en viert dat met een overzichtsvoorstelling in cc De Spil om 17 uur. Info : www.despil.be.
05/02 LOGIES MET ONTBIJT /// KROMBEKE – Toneelgroep T72 speelt vandaag om 18 uur het stuk ‘Logies met ontbijt’ in gemeentezaal De Bampoele. 05/02 HASTA LA VISTA /// TIELT – In cc Gildhof wordt om 20 uur de film Hasta La Vista geprojecteerd. Toegang : 5 euro. (FMEI/VVHR/PILE)
www.belgianboatshow.be
Ladies Day: gratis toegang voor dames op maandag 13/02
euro. Niet cumuleerbaar met andere kortingen. Nederlands
Français
English
rmatie is bestemd voor intern gebruik. De verwerking van uw
s maakt het ons mogelijk aan uw vraag te beantwoorden. U hebt
enblik recht op inzage, correctie of schrapping van deze gegevens.
h daarvoor wenden tot Artexis NV, Maaltekouter 1, 9051 Gent. Uw
s kunnen ook worden overgedragen aan derden. Indien u dat niet
elieve dan dit hokje aan te kruisen.
kel invullen indien u door ons via e-post op de hoogte wenst
n te worden van onze activiteiten en beurspromoties.
ef Artexis Group de toestemming om mijn e-mail adres door te geven
ers.
8 • BINNENLAND
MAANDAG 6 FEBRUARI 2012 • DE MORGEN ★★
Getraumatiseerde jonge asiezoekers krijgen geen psychologische bijstand en worden amper begeleid
In huize Jona heerst de chaos REMY AMKREUTZ KNESSELARE
Twintig niet-begeleide asielzoekers, allemaal tussen 8 en 14 jaar oud, vechten in het opvangcentrum Jona in Knesselare tegen zware trauma’s. Door een totaal gebrek aan psychologische hulp dreigen zij te ontsporen. De betrokkenen – zowel voogden, begeleiders als Fedasil – wijzen elkaar de vinger.
Bed, bad en brood. Alleen het noodzakelijke ontvangen de niet-begeleide minderjarige asielzoekers in het Oost-Vlaamse Knesselare. Sinds december 2010 telt de landelijke gemeente twintig extra jongeren, veelal van Afghaanse afkomst en getekend door oorlogtrauma’s. Het centrum Jona werd in allerijl opgericht door de Broeders van Liefde en Fedasil om het tekort aan opvangplekken te verhelpen. Missie geslaagd, lijkt het. Maar niet volgens de voogden van de asielzoekers. “De jongeren worden deels aan hun lot overgelaten”, zegt Rudy Devos. “In andere centra, ik heb naast twee in Knesselare nog dertien kinderen onder mijn hoede, gebeurt dat
niet. Ze kunnen er op zijn minst voor zorgen dat ze voldoende kleding hebben en op school geraken.” Klachten bij de vrederechter en het Kinderrechtencommissariaat volgen. “Er is geen praten aan met de directie. De begeleiders zelf zijn te jong en onervaren. Er zijn zelfs voogden die kinderen uit het centrum weghalen, omdat de jeugd daar in hun eigen ongeluk loopt.”
Zelfmoordpogingen Het huis Betanië is het thuis van de jonge vluchtelingen. In de gangen klinkt het geschreeuw van pubers, weerkaatst het geluid van Arabische muziek. Coördinator
Geert Danneels spuwt vuur. “Ik zou de overeenkomst met Fedasil nooit hebben ondertekend. Enkel de eerste levensbehoeften is niet genoeg. Ik werk hier met kinderen die hallucineren en zelfmoordpogingen doen. Zij worden ziek door hun trauma’s en wij kunnen ze niet helpen. Daarvoor ontberen we tijd en kennis.” Intussen is het personeel gemiddeld 23 jaar oud en haken vrijwilligers vrijwel direct af. Danneels gaf Fedasil in oktober al zijn vooropzeg. “De helft van mijn personeel solliciteert elders. Dat kan zo geen derde jaar meer. Vorige week woensdag dacht ik dat het gedaan was. Toen stond een van de jongeren opeens met een mes voor mij.” Het is
● In het opvangcentrum Jona krijgen de jonge asielzoekers enkel voeding en onderdak. ‘Dat is niet genoeg, ze worden ziek door hun trauma’s.’ © TIM DIRVEN
Belgische professor toont aan dat VN, IMF en Oxfam niet consequent communiceren
‘Of de voedselprijzen nu stijgen of dalen, telkens klinkt dezelfde noodkreet’ SARA VANDEKERCKHOVE BRUSSEL
Organisaties zoals de VN, IMF, Wereldbank en Oxfam zijn niet consequent als het gaat over voedselprijzen. Dat bewijst hoogleraar economie Johan Swinnen (KU Leuven) in het tijdschrift Science. ‘De ene keer klagen ze de lage voedselprijzen aan, de andere keer waarschuwen ze voor te hoge prijzen. Wat willen ze eigenlijk?’ “Al 25 jaar bestudeer ik voedselproblemen”, zegt professor Swinnen. “Het probleem leek lang hetzelfde. De westerse wereld schermt zijn eigen markt af en wurgt zo de landbouw in het zuiden. Via Europese exportsubsidies en importheffingen kunnen wij goedkoop voedsel op de internationale markt gooien. Zo goedkoop dat de Afrikaanse landbouwer daar niet mee kan concurreren.” Enkele jaren geleden veranderde dat. “Opeens bleven de voedselprijzen stijgen. Waar organisaties zoals de VN, FAO, IMF, WereldbankenOxfamjarenlangdelageprij-
zen als grote schuldige hadden bestempeld, waren nu opeens de hoge prijzen een probleem: voor de mensen in het zuiden werd voedsel te duur. ‘Hoe kan dat nu?’, vroeg ik me af. Of de prijzen nu stijgen of dalen, telkens klinkt dezelfde noodkreet.” Wie er de oude persberichten van Oxfam op naleest, merkt snel de contradicties. “900 miljoen boeren kunnen hun gezinnen niet meer onderhouden door de oneerlijke handelsregels”, klonk het in 2005. Drie jaar later trok de organisatie met volgende uitspraak aan de alarmbel: “Stijgende voedselprijzen treffen 290 miljoen mensen.” Beide beweringen kloppen ook. Wordt de markt overspoeld door goedkope westerse producten, dan komt de Afrikaanse boer in de problemen. Wordt het voedsel over het algemeen duurder, dan verzeilt de Aziatische sloppenbewoner nog dieper in de armoede. “Prijzen zijn evenwel niet de essentie”, zegt Swinnen. “Die organisaties moetenproberen de marge tussen producent en consument zo klein mogelijk te maken. Dat kan door bijvoorbeeld in infrastructuur te investeren. Zo kun je ervoor zorgen dat de boer goedkoopzijnproductenkanvervoeren.Hoe goedkoperjehetproductieprocesmaakt,hoe goedkoper hij zijn producten kan aanbieden op de markt, en hoe minder geld de stede-
ling ervoor moet betalen.” Samen met zijn collega Mara Squicciarini schreef Swinnen een artikel in het wetenschappelijke blad Science. Met het stuk Tegenstrijdige boodschappen over prijzen en voedselveiligheid analyseren ze de communicatie van de hulporganisaties. Volgens hen pakken de vernoemde organisaties uit met die boodschap die hen op dat moment het beste uit komt. “Ze gaven me gelijk”, zegt hij. “Maar ze zeiden er meteen bij dat het niet erg was. Dat Johan Swinnen vindt dat die organisaties de marge tussen producent en consument zo klein mogelijk moeten maken.
ze voor marketingdoeleinden nu eenmaal een eenvoudige boodschap moeten brengen. Maar wat is het doel? Mensen met honger aan eten helpen of via een succesvolle fundraising zo veel mogelijk leden werven?” Thierry Kesteloot van Oxfam Solidariteit is het niet helemaal eens met de analyse van Swinnen:“Wijzijnwélconsequent. Wieonze rapporten en analyses leest, weet dat wij een heel genuanceerde boodschap verspreiden
over de voedselprijzen. Swinnen beweert dat wijgeenrekeninghoudenmetdeveranderde context, maar dat is helemaal niet zo.” Toen de voedselprijzen in 2007 opeens de hoogte in schoten, heeft Oxfam volgens Kesteloot wel degelijk zijn aanpak herbekeken. “Voor ons is vooral de relatie tussen de prijzen van het voedsel en armoede belangrijk. Daarnaast zagen we dat bij hogere voedselprijzen vooral de grote prijsschommelingen problematisch werden. Maar het doel heiligt de middelen niet. We zijn ons blijven verzetten tegen exportsubsidies, ook al zouden die de prijzen naar beneden kunnen halen.” Toch geeft hij Swinnen gedeeltelijk gelijk. “Inonzeboodschappenaanhetgrotepubliek durft de nuance al eens te verdwijnen. Persberichten moetenkort en eenvoudig zijn en het is niet altijd makkelijk om alle informatie mee te geven. Pas op, iedereen die dat wilkanonzelijvigerapportenlezen.Deinformatie is beschikbaar.” Niet alleen Oxfam maakt zich daar schuldig aan, klinkt het. “Machtsverhoudingen of toegang tot de markt: het zijn belangrijke elementen die in het artikel van Swinnen ontbreken. Hij stelt het allemaal wat polemisch voor. Met succes, want hij haalt er de media mee. Maar eigenlijk verwijt de pot de ketel dat hij zwart ziet.”
niet het eerste incident. Hun angst zet zich om in agressie, meent Danneels. “Zij zijn onhandelbaar en onschendbaar. Dat komt allemaal door de psychologische trauma’s die ze hebben opgelopen. Ik wil ze niet wegsturen, want dat lost het probleem niet op.” De jongeren zelf zwijgen vooral, hun oren houden ze gesloten met mp3-spelers. “Het is hier oké”, verklaren enkele pubers. Zij zitten op de bedden in hun slaapkamer, waar ze met vieren verblijven. “Alleen het eten smaakt ons niet zo goed. We missen de kruiden van thuis.” Voor hun zorg ontvangt Jona dagelijks 48,67 euro per vluchteling. Te weinig, klinkt het, en een lager bedrag dan wat de opvangcentra van de Vlaamse Gemeenschap ontvangen. Vertrekken naar zulke tehuizen is voor de jongeren in Knesselare geen optie. Door het tekort aan plaatsen is het bij Jona blijven of op straat terechtkomen. Roeien met de riemen die ze hebben. Een advies dat in crisistijden ook weerklinkt bij Danneels. “Fedasil meent dat ik voldoende geld krijg. De dienst staat hier wekelijks in mijn boekhouding te turen. Elke factuur wordt dubbel gecontroleerd. ‘Waarom hebt u hier 3 euro aan hout uitgegeven?’, vragen zij dan. Omdat er boven een kind is dat telkens weer het raam inslaat en we genoodzaakt zijn om het gat met hout te dichten.” Ook de politiek laakt Fedasil. “De dienst schiet tekort”, meent Groen-senator Freya Piryns. “Het heeft geen controle over het tehuis en biedt geen enkele vorm van bijstand.” Het opvangsysteem van niet-begeleide minderjarige onderzoekers loopt dan ook volledig spaak. “Fedasil moet ingrijpen. Het is hun bevoegdheid, hun verantwoordelijkheid.” Als psychologische hulp uitblijft, zijn de gevolgen volgens Danneels zonneklaar. “De jongeren ontsporen. Vier maanden geleden is een tengere Marokkaanse jongen weggelopen. Elf jaar was hij, zo groot. (wijst naar zijn middel, RA) Niemand trekt het zich aan, want het is maar een Marokkaan. Wij hebben zelf gezocht, maar helaas. Ik vrees dat hij in de marginaliteit is beland.” Fedasil is summier in hun commentaar. “Het is een relatief nieuwe opvangpartner die zeker leertijd nodig heeft gehad. Maar Jona voorziet sociale en psychologische begeleiding”, verklaart Mieke Candaele, directeur communicatie. “Elke niet-begeleide minderjarige asielzoeker heeft een individuele begeleider die psychosociale steun aanbiedt.”
Bijna 45.000 gezinnen vragen verbouwingspremie aan
130 miljoen euro
betaalde de Vlaamse regering vorig jaar uit aan renovatie- en aanpassingspremies.
DE MOR ★★
Repo
Me
Meisjes er nog zijn dat ‘open ta Jan-Pie
M
klinken op weten: hie er zijn ver vriendenk naam is R zegt het w haar vier v Het zijn soort die n vriendinn Hoogstrat 21.610 voet geven gest den voetba de 18 telt o deeld over uitleven”, “Achter de ploegspor Femke De beaamt: “J kan me go Op de ‘o ëntwintig provincial Antwerpe
Brus meld
SUE SOME BRUSSEL
Homofoob laars al m slachtoffe nen nu te byebicycle Byebye van Gracq CyCLO, en de aandac site Brusse van een die hun verha “Wanne len, voel je de organis de politie opgehaald Brussel w
Meer offer
BRUSSEL — Vlamingen doen massaal een
beroep op de renovatie- en aanpassingspremies van de overheid. Vorig jaar waren er bijna 45.000 aanvragen en werd zo’n 130 miljoen uitbetaald. Vlamingen proberen zo de kosten van de renovatie van hun huis, maar ook de verbetering en de aanpassing ervan, te drukken. Uit cijfers die Vlaams Parlementslid Valerie Taeldeman (CD&V) opvroeg, blijkt dat er in 2011 25.735 aanvragen voor een renovatiepremie binnenliepen. Er werden er 13.195 goedgekeurd, en 3.085 geweigerd. Over 9.455 gevallen is er nog altijd geen beslissing genomen, zo schrijft Het Nieuwsblad op Zondag. Voor de aanpassings- en verbeteringspremie waren er 18.778 aanvragen. De overheid keurde er 10.123 goed, verwierp er 3.672 en voor 4.983 dossiers is er nog geen beslissing. CD&V stelt zich vragen bij de hoge cijfers van de onbesliste aanvragen. Minister Freya Van den Bossche (sp.a), bevoegd voor het woonbeleid, is van plan de verschillende premies beter op elkaar af te stellen en zo de aanvraag eenvoudiger te maken. (BELGA)
ANN DE B BRUSSEL
In België w vrouwen Daarnaast risico bes meldt GAM die zich in minking. nationale Genitale V daag. “De cijf welijke ge zaak is die essentieel beroepsha slachtoffer lopen op V op het ge opvang”, k Genitale uit van h
