Antilliaanse en Marokkaanse Nederlanders in Tilburg 2010

Antilliaanse en Marokkaanse Nederlanders in Tilburg 2010

Een nulmeting van hun positie op de terreinen van onderwijs, arbeid en uitkering en criminaliteit

J. de Boom

A. Weltevrede

P. van Wensveen

M. van San

P. Hermus

Antilliaanse en Marokkaanse Nederlanders in Tilburg 2010 Een nulmeting van hun positie op de terreinen van onderwijs, arbeid en uitkering en criminaliteit Auteurs: J. de Boom, A. Weltevrede, P. van Wensveen, M. van San en P. Hermus Rotterdam: Risbo, Erasmus Universiteit. September 2010 Secretariaat Risbo Erasmus Universiteit Rotterdam Postbus 1738 3000 DR Rotterdam tel.: 010-4082124 fax: 010-4081141 © Copyright Risbo. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze dan ook zonder voorafgaande toestemming van de Directie van het Instituut.

Inhoudsopgave

Hoofdstuk 1

Inleiding

5

1.1

Inleiding

5

1.2

Methode

6

1.3

Leeswijzer

7

1.4

Opbouw van het rapport

8

Hoofdstuk 2

Demografie en Migratie

9

2.1

Inleiding

9

2.2

Bevolkingssamenstelling

9

2.3

Geslacht

11

2.4

Generatie

12

2.5

Leeftijd

13

2.6

Burgerlijke staat

15

2.7

Buitenlandse migratie

17

Hoofdstuk 3

Onderwijs

19

3.1

Inleiding

19

3.2

Gebruikte begrippen en databron

19

3.3

Leerlingen en deelnemers

21

3.4

Nieuwe voortijdig schoolverlaters

25

Hoofdstuk 4

Arbeid en Uitkering

31

4.1

Inleiding

31

4.2

Gebruikte begrippen en databronnen

31

4.3

Werkzoekenden

32

4.4

Uitkeringen

38

Hoofdstuk 5

Criminaliteit

43

5.1

Inleiding

43

5.2

Gebruikte begrippen en databron

43

5.3

Verdachten 2009

45

5.4

Verdachten 2005-2009

51

5.5

Pleegcarrière

52

5.6

Aard van de criminaliteit

53

iii

Inhoudsopgave

Bijlage bij hoofdstuk 2

55

Bijlage bij hoofdstuk 3

57

Bijlage bij hoofdstuk 4

59

Bijlage bij hoofdstuk 5

65

Begrippenlijst

69

Technische toelichting

75

iv

Hoofdstuk 1

1.1

Inleiding

Inleiding Veel Marokkaans-Nederlandse en Antilliaans-Nederlandse jongeren boeken goede resultaten in het hoger en wetenschappelijk onderwijs en op de arbeidsmarkt. Echter met een deel van deze jongeren gaat het niet goed: zij zijn oververtegenwoordigd in de criminaliteit, de schooluitval en de werkloosheid. De maatschappij ondervindt hier grote hinder van. Deze oververtegenwoordiging rechtvaardigt een extra inspanning van het Rijk, de gemeenten en de VNG. In een tweetal samenwerkingsverbanden werken Rijk, gemeenten en VNG samen om de oververtegenwoordiging van Marokkaans-Nederlandse en Antilliaans-Nederlandse jongeren bij vroegtijdig schoolverlaten, werkloosheid en criminaliteit terug te dringen. Om de situatie goed in beeld te krijgen is voor iedere gemeente een eerste monitor gemaakt. In deze monitor staan de cijfers over schooluitval, de werkloosheid en de criminaliteit onder deze groepen jongeren. Met deze monitor, die jaarlijks zal worden uitgevoerd, beschikt iedere gemeente uit de samenwerkingsverbanden over actuele en gelijksoortige cijfers. Het gaat om complexe problemen en de cijfers spreken. De cijfers moeten echter steeds in de lokale context uitgelegd worden. Zo zijn er grote verschillen in de aard en de omvang van de problematiek tussen de gemeenten onderling en moeten bij de percentages dus ook steeds de absolute aantallen betrokken worden. Maar ook geven de cijfers geen beeld hoe het op andere terreinen met deze jongeren gaat. Voorop staat dat tegen criminaliteit en overlast hard moet worden opgetreden. Net zo vanzelf spreekt dat een harde aanpak alléén niet voldoende is en dat deze jongeren ook perspectief moet worden geboden. De betrokkenheid en de inzet van de Marokkaans-Nederlandse en AntilliaansNederlandse gemeenschap is bij deze aanpak essentieel. De hierbij gekozen aanpak laat zich samenvatten als 'grenzen stellen en perspectief bieden'. De samenwerkingsverbanden streven naar een scherper beeld van de effecten van het beleid. De jaarlijkse monitor heeft daarin een belangrijke functie, net als het systematisch in beeld brengen van wat werkt en wat niet werkt in de aanpak van de problemen. De urgentie om resultaten te boeken is hoog. De betrokken bestuurders willen dat ook kunnen aantonen met feiten en

5

Hoofdstuk 1

cijfers. Met de monitor kunnen gemeenten en het Rijk ook vergelijken waar de overeenkomsten en waar de verschillen zitten en waar de gemeenten dus van elkaar kunnen leren. De uitkomsten van de monitor zullen onderdeel zijn van jaarlijks bestuurlijk overleg tussen het Rijk en de gemeenten.

1.2

Methode Het achterliggende doel van het monitorsysteem is betrouwbare en actuele informatie op te leveren over de maatschappelijke positie van Antilliaanse Nederlanders in de 22 Antillianengemeenten 1 en van Marokkaanse Nederlanders in de 22 gemeenten behorende tot het samenwerkingsverband aanpak Marokkaans-Nederlandse risicojongeren 2 om zo de voortgang van de verschillende aanpakken te kunnen monitoren. De monitor is gebaseerd op informatie uit bestaande registratiesystemen zoals de registratie van personen in de Gemeentelijke Basisadministratie (GBA), de registratie van leerlingen in de Basisregistratie Onderwijs (BRON) en registraties van verdachten van misdrijven in het Herkenningsdienstsysteem (HKS) van de politie. De gegevens zijn opgevraagd bij de bronnen die uit het oogpunt van uniformiteit van de gegevens en haalbaarheid het meest geschikt waren. Essentieel in de monitor is dat de gegevens op persoonsniveau zijn opgevraagd en gekoppeld. Dit maakt het onderzoek flexibel en geeft de mogelijkheid dwarsverbanden te leggen tussen de informatie uit de diverse bronnen. De monitor sluit qua methodiek aan bij de werkwijze die sinds 2007 in Rotterdam wordt gevolgd. Met het oog op de privacy van de betrokkenen zijn de persoonsgebonden nummers aan de bron versleuteld zodat ze niet meer terug te herleiden zijn naar personen (zie figuur 1.1). Pas na versleuteling van de identificerende persoonsnummers werden de bestanden met persoonsgegevens geleverd aan Risbo. Risbo heeft vervolgens de uit de diverse bronnen afkomstige gegevens op basis van het versleutelde persoonsnummer aan elkaar gekoppeld. Deze gegevens zijn ten slotte omgewerkt tot een voor onderzoeksdoeleinden geschikt onderzoeksbestand waarop de benodigde analyses zijn uitgevoerd.

1

2

6

Het betreft de gemeenten: Almere, Amersfoort, Amsterdam, Breda, Capelle a/d IJssel, Den Haag, Den Helder, Dordrecht, Eindhoven, Groningen, Hellevoetsluis, Leeuwarden, Lelystad, Nijmegen, Rotterdam, Schiedam, Spijkenisse, Tilburg, Vlaardingen, Vlissingen, Zoetermeer en Zwolle. Het betreft de gemeenten: Amersfoort, Amsterdam, Culemborg, Den Haag, Ede, Eindhoven, Gorinchem, Gouda, Helmond, Leiden, Lelystad, Maassluis, Nijmegen, Oosterhout, Roosendaal, Rotterdam, Schiedam, 's-Hertogenbosch, Tilburg, Utrecht, Veenendaal, Zeist.

Inleiding

Figuur 1.1:

Versleutelingproces persoonsgebonden nummers

1.3

Leeswijzer Om de leesbaarheid van het rapport te vergemakkelijken en eventuele onduidelijkheden te voorkomen worden in deze leeswijzer enkele punten toegelicht. In het rapport gebruiken we in navolging van het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) zoveel mogelijk de termen Antilliaanse en Marokkaanse Nederlanders in plaats van Antillianen en Marokkanen. De definitie van Antilliaanse en Marokkaanse Nederlander sluit echter naadloos aan bij de door het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) gehanteerde definitie voor Antilliaan en Marokkaan. Een Antilliaanse Nederlander is een op de Nederlandse Antillen of Aruba geboren persoon van wie ten minste één ouder in het buitenland geboren is (eerste generatie) of een in Nederland geboren persoon van wie de moeder op de Nederlandse Antillen of Aruba is geboren of, in het geval de moeder in Nederland is geboren, de vader op de Nederlandse Antillen of Aruba is geboren (de tweede generatie). Een Marokkaanse Nederlander is een in Marokko geboren persoon van wie ten minste één ouder in het buitenland geboren is (eerste generatie) of een in Nederland geboren persoon van wie de moeder in Marokko is geboren of, in het geval de moeder in Nederland is geboren, de vader in Marokko is geboren (de tweede generatie). 3 In de tabellen en figuren worden Antilliaanse en Marokkaanse Nederlanders om praktische reden met de kortere term ‘Antilliaans’ en ‘Marokkaans’ aangeduid. Dit geldt eveneens voor de overige onderscheiden groepen. In het rapport wordt nog een groot aantal andere begrippen gebruikt. Voor een volledig overzicht van de in dit rapport gehanteerde begrippen en definities verwijzen we naar de begrippenlijst. In de figuren in deze rapportage worden niet alleen de resultaten voor de Antilliaanse en Marokkaanse Nederlanders gepresenteerd maar, om de resultaten in perspectief te kunnen plaatsen, ook van andere herkomstgroepen

7

Hoofdstuk 1

en de totale bevolking van de gemeente. Naast Antilliaanse en Marokkaanse Nederlanders onderscheiden we Surinaamse en Turkse Nederlanders. De overige migranten en hun nakomelingen worden samengenomen in twee categorieën te weten: ‘overig niet-westers’ voor migranten (en hun nakomelingen) uit de niet-westerse landen en ‘westers’ voor migranten (en hun nakomelingen) uit de westerse landen. Ten slotte onderscheiden we autochtone Nederlanders. In de meeste figuren worden percentages weergegeven en beschreven. Deze moeten echter met de nodige voorzichtigheid worden geïnterpreteerd, aangezien ze soms gebaseerd zijn op een klein aantal personen. Dit geldt met name wanneer er voor een kleine gemeente uitgesplitst wordt naar herkomstgroep en verdere achtergrondkenmerken. In de tekst worden op diverse plaatsen ook aantallen genoemd. Voor een volledig overzicht van absolute aantallen, de populatieomvang, verdere uitsplitsingen et cetera wordt verwezen naar de tabellen in de bijlagen bij de hoofdstukken. Aantallen worden alleen gepresenteerd als de populatie groter is dan 5.

1.4

Opbouw van het rapport In deze monitor wordt informatie gepresenteerd over migratie en demografische kenmerken (hoofdstuk 2), onderwijspositie en voortijdig schoolverlaten (hoofdstuk 3), arbeid en uitkeringen (hoofdstuk 4) en criminaliteit (hoofdstuk 5). In hoofdstuk 5 wordt tevens ingegaan op de vraag of en in welke mate factoren zoals voortijdig schoolverlaten en uitkeringsafhankelijkheid, samenhangen met criminaliteit. Deze monitor gaat in op de situatie van de Antilliaans- en MarokkaansNederlandse bevolking. Samen met voorliggende rapportage verschijnen er twee overkoepelende rapportages waarin de gegevens van de betrokken gemeenten zijn samengevoegd.

3

8

Voor uitzonderingen en specificaties zie: http://www.cbs.nl/nlNL/menu/methoden/begrippen/default.htm?ConceptID=315

Hoofdstuk 2

2.1

Demografie en Migratie

Inleiding Om inzicht te krijgen in de omvang en samenstelling van de Antilliaanse en Marokkaanse Nederlanders in de gemeente Tilburg zetten we in dit hoofdstuk hun demografische kenmerken en hun migratiegeschiedenis uiteen. Achtereenvolgens gaan we in op de volgende kenmerken: bevolkingssamenstelling (paragraaf 2.2), geslacht (paragraaf 2.3), generatie (paragraaf 2.4), leeftijd (paragraaf 2.5), burgerlijke staat (paragraaf 2.6) en buitenlandse migratie (paragraaf 2.7).

2.2

Bevolkingssamenstelling Per 1 januari 2009 telt Tilburg in totaal 203.487 inwoners (zie tabel b2.1 in de bijlage bij dit hoofdstuk). Hiervan zijn 4.157 inwoners (2,0 procent) van Antilliaanse en 5.247 inwoners (2,6 procent) van Marokkaanse herkomst. Zij vormen hiermee kleinere groepen dan de Turkse (3,7 procent), maar grotere groepen dan de Surinaamse Nederlanders (1,6 procent) in Tilburg. Nederland heeft per 1 januari 2009 bijna 16,5 miljoen inwoners. Hiervan zijn er bijna 135.000 (0,8 procent) van Antilliaanse en bijna 342.000 (2,1 procent) van Marokkaanse herkomst.

9

Hoofdstuk 2

Antilliaans Marokkaans Surinaams 2,0% 2,6% 1,6% Turks 3,7%

ov. niet-w esters 3,9%

w esters 8,7%

autochtoon 77,5%

Figuur 2.1:

Bevolking naar herkomstgroep, 1 januari 2009 (in procenten van de totale bevolking) bron: GBA, bewerking Risbo

10

Demografie en Migratie

2.3

Geslacht Van de Antilliaans-Nederlandse bevolking in Tilburg is 51,0 procent vrouw en 49,0 procent man (zie figuur 2.2). Van de Marokkaans-Nederlandse bevolking is 48,0 procent vrouw en 52,0 procent man. De laatste groep wijkt enigszins af van de totale bevolking van Tilburg waarvan 49,6 procent man en 50,4 procent vrouw is.

Antilliaans

51,0

49,0

Marokkaans

48,0

52,0

Surinaams

51,2

48,8

Turks

52,5

47,5

ov. niet-w esters

51,2

48,8

w esters

48,8

51,2

autochtoon

49,4

50,6

totaal

49,6

50,4

0%

10%

20%

30%

40%

50% Man

Figuur 2.2:

60%

70%

80%

Vrouw

Bevolking naar geslacht, 1 januari 2009 (in procenten van betreffende bevolkingsgroep) bron: GBA, bewerking Risbo

11

90%

100%

Hoofdstuk 2

2.4

Generatie In figuur 2.3 wordt de allochtone bevolking uitgesplitst naar eerste en tweede generatie. Allochtonen die niet in Nederland, maar in het herkomstland geboren zijn, worden tot de eerste generatie gerekend. In Nederland geboren personen met één of twee in het herkomstland geboren ouders worden tot de tweede generatie gerekend. Voor een uitgebreide toelichting op de definities verwijzen we naar de begrippenlijst en technische toelichting in de bijlagen. Van de Antilliaans-Nederlandse inwoners van Tilburg is ongeveer een derde (34,6 procent) in Nederland geboren. De tweede generatie Antilliaanse Nederlanders is hiermee in relatieve zin de kleinste van de verschillende onderscheiden herkomstgroepen. Van de bevolking van Marokkaanse herkomst is meer dan de helft van de tweede generatie (52,5 procent).

34,6

65,4

Antilliaans

52,5

47,5

Marokkaans

54,7

Surinaams

45,3

48,9

51,1

Turks

ov. niet-w esters

67,1

w esters

32,9

42,9

totaal 0%

57,1

51,8 10%

20%

30%

48,2 40%

50%

1e generatie

Figuur 2.3:

60%

70%

80%

2e generatie

Bevolking naar generatie, 1 januari 2009 (in procenten van betreffende bevolkingsgroep) bron: GBA, bewerking Risbo

12

90%

100%

Demografie en Migratie

2.5

Leeftijd In figuur 2.4 wordt de leeftijdsopbouw van Antilliaans- en MarokkaansNederlandse inwoners van Tilburg vergeleken met andere herkomstgroepen en de totale bevolking in Tilburg. De Marokkaans-Nederlandse bevolking kent in vergelijking met de andere herkomstgroepen het grootste aandeel minderjarigen. Een kwart van de Marokkaanse Nederlanders is jonger dan 12 jaar. Van de Antilliaans-Nederlandse inwoners van Tilburg is een vijfde (19,3 procent) jonger dan twaalf jaar. Deze percentages verschillen sterk van de totale bevolking van Tilburg waarvan 13,3 procent jonger is dan twaalf jaar. Van de Antilliaans-Nederlandse bevolking is slechts 2,1 procent 65 jaar of ouder, van de Marokkaans-Nederlandse bevolking 4,4 procent. Dit verschilt sterk van de totale bevolking van Tilburg waarvan 13,5 procent 65 jaar of ouder is.

Antilliaans

19,3

10,6

25,5

Marokkaans Surinaams

19,3

Turks

20,1

ov. niet-w esters

10,4 8,4

10,3

10,8

autochtoon

12,1

totaal

13,3

8,5

4,6

11,8

6,0

0%

Figuur 2.4:

35,0

13,1

12,7 12,5 26,4

28,3

27,0

29,9

13,5

80% 45-64 jaar

13

1,5

15,4

25,2 60%

3,9

13,1

65 jaar e.o.

Bevolking naar leeftijd, 1 januari 2009 (in procenten van betreffende bevolkingsgroep) bron: GBA, bewerking Risbo

4,0

37,2

25-44 jaar

4,4

21,8

17,1

18-24 jaar

2,1

13,1

39,4

40% 12-17 jaar

18,2

32,8

11,7

20% 0-11 jaar

11,6

33,8

11,2

6,4

33,3

13,6

23,3

w esters

16,5

100%

Hoofdstuk 2

Figuur 2.5a laat zien dat er een samenhang is tussen leeftijd en generatie; hoe hoger de leeftijd, hoe groter het aandeel eerste generatie migranten. Het grootste deel van de Antilliaans-Nederlandse kinderen dat jonger dan 19 jaar is, is in Tilburg geboren. Vanaf de leeftijdsgroep 20-24 jaar is de eerste generatie Antilliaanse Nederlanders in Tilburg groter dan de tweede generatie. Er zijn nauwelijks nog Antilliaanse Nederlanders van 40 jaar en ouder die tot de tweede generatie migranten behoren.

600 2e generatie 1e generatie 500

400

300

200

Figuur 2.5a:

Antilliaanse Nederlanders naar leeftijd en generatie, 1 januari 2009 (in absolute aantallen) bron: GBA, bewerking Risbo

14

75+

70-74

65-69

60-64

55-59

50-54

45-49

40-44

35-39

30-34

25-29

20-24

15-19

10-14

5-9

0-4

100

Demografie en Migratie

Voor de Marokkaanse Nederlanders geldt dat het overgrote deel van de Marokkaans-Nederlandse jongeren in Nederland is geboren (tweede generatie) (figuur 2.5b). Vanaf de leeftijdsgroep 30-34 jaar is de eerste generatie groter dan de tweede generatie. Onder de Marokkaanse Nederlanders van 35 jaar en ouder is het aandeel tweede generatie zeer beperkt.

600 2e generatie 1e generatie 500

400

300

200

Figuur 2.5b:

75+

70-74

65-69

60-64

55-59

50-54

45-49

40-44

35-39

30-34

25-29

20-24

15-19

10-14

5-9

0-4

100

Marokkaanse Nederlanders naar leeftijd en generatie, 1 januari 2009 (in absolute aantallen) bron: GBA, bewerking Risbo

2.6

Burgerlijke staat Van alle inwoners van Tilburg van 16 jaar en ouder is 40,7 procent ongehuwd, minder dan de helft gehuwd (44,6 procent) en de rest gescheiden (8,8 procent) of weduwe/weduwnaar (5,9 procent) (zie figuur 2.6). Bij de Antilliaans-Nederlandse bevolking zien we een heel ander beeld. Het aandeel ongehuwden onder Antilliaanse Nederlanders is veel groter dan gemiddeld. Maar liefst 69,1 procent van de Antilliaanse Nederlanders is ongehuwd, een vijfde gehuwd en van 1,2 procent is de partner overleden (zie figuur 2.6). Het aandeel personen dat gescheiden is (9,7 procent), verschilt niet veel van het gemiddelde onder alle inwoners van Tilburg. Het overgrote deel van de Marokkaans-Nederlandse bevolking is gehuwd (55,1 procent). Het aandeel ongehuwden (34,9 procent) en het aandeel weduwen/weduwnaren ligt met 1,5 procent lager dan gemiddeld.

15

Hoofdstuk 2

Het lage aandeel weduwen/weduwnaren in de migrantengroepen komt onder andere door de leeftijdsopbouw van de migrantengroepen (zie figuur 2.4). Aangezien de migrantengroepen relatief minder ouderen kennen dan gemiddeld, is het aandeel weduwen/weduwnaren logischerwijze ook kleiner dan gemiddeld.

55,1

34,9

Marokkaans

28,7

53,9

Surinaams

31,8

autochtoon

39,3

totaal

40,7

0%

10%

20%

10,2

45,5

8,5

44,6 30% Ongehuw d

40% Gehuw d

50%

60%

Gescheiden

8,8

70%

80%

90%

Weduw staat

Bevolking (16 jaar en ouder) naar burgerlijke staat, 1 januari 2009 (in procenten van betreffende bevolkingsgroep) bron: GBA, bewerking Risbo

16

8,5

1,5

2,1

2,0

7,1

40,9

43,6

w esters

1,2

10,4

59,5

ov. niet-w esters

9,7

15,3

59,6

28,0

Turks

Figuur 2.6:

20,1

69,1

Antilliaans

1,5

5,4

6,6

5,9

100%

Demografie en Migratie

2.7

Buitenlandse migratie In figuur 2.7a wordt de immigratie en emigratie van Antillianen sinds 1988 jaar weergegeven. Met immigratie bedoelen we hier de vestiging van Antillianen (en Arubanen) vanuit het buitenland in Tilburg, met emigratie het vertrek van Antillianen (en Arubanen) vanuit Tilburg naar het buitenland. We zien een golfbeweging in het aantal Antillianen dat vanuit het buitenland naar Tilburg migreert. In de periode 1988-1991 komen jaarlijks gemiddeld rond de 300 Antillianen vanuit het buitenland naar Tilburg. In de jaren erna daalt dit cijfer tot 116 in 1994. Vanaf 1998 neemt de immigratie sterk toe met het grootste aantal migranten in het jaar 2000. In dat jaar komen er 523 Antillianen naar Tilburg. De sterke toename van het aantal immigranten wordt gevolgd door een scherpe afname in de jaren daarna. In 2005 komen er nog slechts 83 Antillianen naar Tilburg. In 2004 zijn er een groot aantal emigranten. In dat jaar vertrekken er 273 Antillianen vanuit Tilburg naar het buitenland, terwijl er zich 94 in Tilburg vestigen. Er is in de periode 2002-2007 sprake van een vertrekoverschot. Pas in 2008 en 2009 is er weer sprake van een licht vestigingsoverschot. In 2009 liggen de aantallen vertrekkende (99) en vestigende (111) Antillianen dicht bij elkaar.

Immigratie 550

Emigratie

500 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0 1988

Figuur 2.7 a:

1989

1990

1991

1992

1993

1994

1995 1996

1997 1998

1999 2000

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Buitenlandse migratie van Antillianen, 1988-2009 (in absolute aantallen) bron: CBS, statline

17

Hoofdstuk 2

Het aantal Marokkanen dat in de periode 1988–2009 vanuit het buitenland naar Tilburg migreert, wordt eveneens door een golfbeweging gekenmerkt (zie figuur 2.7b). In 1988 komen er nog 126 Marokkanen naar Tilburg. Hoewel de aantallen in de jaren erna wisselen, is er een dalende trend waarneembaar die eindigt in 1994 met 41 immigranten. De immigratie neemt vervolgens gestaag toe tot 1998. In de periode 1998-2003 schommelt de immigratie tussen de 73 en 87 personen. Na deze periode daalt de komst van Marokkanen. In 2008 en 2009 is er sprake van een vertrekoverschot. Dit was sinds het lichte vertrekoverschot van 1995 niet meer voorgekomen. In 2008 vestigen zich 19 Marokkanen in Tilburg en vertrekken er 41. In 2009 is de situatie omgedraaid en is er weer sprake van een vestigingsoverschot. Er komen 32 Marokkaanse immigranten en er emigreren er 14. Immigratie 140

Emigratie

120

100

80

60

40

20

0 1988

Figuur 2.7b :

1989

1990

1991

1992

1993

1994

1995 1996

1997 1998

1999 2000

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Buitenlandse migratie van Marokkanen, 1988-2009 (in absolute aantallen) bron: CBS, statline

18

Hoofdstuk 3

3.1

Onderwijs

Inleiding Een goede opleiding is belangrijk voor de latere positie op de arbeidsmarkt. Een laag opleidingsniveau leidt in het algemeen tot geringere arbeidsmarktkansen, zowel in termen van participatie als het niveau waarop men werkzaam wordt. Een van de hoofddoelstellingen van het beleid gericht op Antilliaanse en Marokkaanse Nederlanders is daarom het terugdringen van voortijdig schoolverlaten. In paragraaf 3.4 presenteren we cijfers over nieuwe voortijdig schoolverlaters, gaan we in op hun achtergrondkenmerken en bekijken we of (en zo ja in welke mate) er een oververtegenwoordiging is van Antilliaans- en Marokkaans-Nederlandse nieuwe voortijdig schoolverlaters ten opzichte van de totale bevolking van de 22 gemeenten. In paragraaf 3.2 wordt eerst kort ingegaan op de gebruikte begrippen en de databron. Vervolgens staan we in paragraaf 3.3 stil bij de positie van jongeren in de leeftijd 12 t/m 22 jaar in het voortgezet onderwijs en het middelbaar beroepsonderwijs.

3.2

Gebruikte begrippen en databron

Leerlingen, deelnemers en voortijdig schoolverlaters In deze paragraaf gaan we kort in op de gebruikte begrippen. In paragraaf 3.3 rapporteren we over jongeren in de leeftijd van 12 t/m 22 jaar in het voortgezet onderwijs (vo), middelbaar beroepsonderwijs (mbo) en hoger onderwijs (ho). De cijfers hebben uitsluitend betrekking op het bekostigde onderwijs. Jongeren die particulier onderwijs volgen blijven buiten beschouwing. In dit hoofdstuk gebruiken we voor jongeren die onderwijs volgen in het algemeen de term leerlingen. Leerlingen die een mbo-opleiding volgen worden ook wel aangeduid als deelnemers. In schema 3.1 is, ter verduidelijking van de gebruikte termen en de niveaus, het Nederlandse onderwijsstelsel schematisch weergegeven.

19

Hoofdstuk 3

Schema 3.1:

Het Nederlandse onderwijsstelsel bron: CBS

In paragraaf 3.4 gaan we in op nieuwe voortijdig schoolverlaters (vsv-ers). Onder de nieuwe vsv-ers worden alle leerlingen van 12 t/m 22 jaar verstaan, die in een schooljaar zonder startkwalificatie (diploma van havo, vwo of mbo met minimaal niveau 2) het onderwijs verlaten. Voor de berekening van het percentage nieuwe vsv-ers is het aantal nieuwe vsv-ers in het schooljaar 2008/2009 gedeeld door het totaal aantal leerlingen in het voortgezet onderwijs en het middelbaar beroepsonderwijs in de leeftijd van 12 t/m 22 jaar in de gemeente per 1 januari 2009 en vermenigvuldigd met 100.

Data De in dit hoofdstuk gepresenteerde onderwijsgegevens zijn gebaseerd op registraties in de Basisregistratie Onderwijs (BRON) en aangeleverd door de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO). Alle leerlingen in het bekostigd voorgezet en middelbaar beroepsonderwijs staan in BRON geregistreerd.

20

Onderwijs

Cijfers schooljaar 2008/2009 In maart is het aantal voortijdig schoolverlaters van voorgaand schooljaar bekend. Deze gegevens hebben de status ‘voorlopig’ omdat het gaat om gegevens die zijn aangeleverd door de onderwijsinstellingen, maar nog niet zijn gecontroleerd door een accountant. Door de accountantscontrole en door inschrijfmutaties die met terugwerkende kracht worden verwerkt, kunnen er verschillen ontstaan tussen de voorlopige en definitieve cijfers. De definitieve cijfers zijn steeds in oktober bekend. Een voorbeeld: de voorlopige vsv-cijfers van schooljaar 2008-2009 zijn in maart 2010 bekend en worden in oktober 2010 definitief vastgesteld. 4 Koppeling Nieuwe voortijdig schoolverlaters in schooljaar 2008/2009 zijn op basis van het versleutelde burgerservicenummer (BSN) gekoppeld aan het bevolkingsbestand per 1 januari 2009. Indien het nummer in een van de bestanden niet bekend is, kan er geen koppeling worden gemaakt. Jongeren waarvan geen nummer bekend is, zijn in onderstaande tabellen dus niet opgenomen. Ook jongeren die in de loop van 2009 in de gemeente zijn gaan wonen, vallen buiten onderstaande analyses. De in dit hoofdstuk gepresenteerde cijfers kunnen daardoor licht afwijken van eerder door DUO gepresenteerde cijfers.

3.3

Leerlingen en deelnemers Figuur 3.1 gaat in op de positie van 12-22-jarige jongeren in het bekostigde onderwijs. We zien dat 44,1 procent van de 12-22-jarige leerlingen uit Tilburg voortgezet onderwijs volgt, een vijfde (20,1 procent) middelbaar beroepsonderwijs (mbo) volgt en de resterende 35,8 procent hoger beroepsonderwijs (hbo) of wetenschappelijk onderwijs (wo) volgt. 5 Van de Antilliaans-Nederlandse leerlingen volgt 46,6 procent voortgezet onderwijs en een bovengemiddeld groot deel een mbo-opleiding (32,7 procent). Een op de vijf van de Antilliaans-Nederlandse leerlingen volgt hoger onderwijs (20,7 procent). Dit aandeel ligt lager dan het gemiddelde van 35,8 procent. Meer dan de helft van de Marokkaans Nederlandse jongeren (55,1 procent) volgt voorgezet onderwijs. Het aandeel Marokkaans Nederlandse jongeren in het middelbare beroeps onderwijs ligt met een percentage van 34,2 procent

4 5

21

OCW (2010). Handleiding vsv-cijferproducten, p. 17 Een deel van de 12-jarige (en ook 13-jarigen) volgt nog basisonderwijs. Hierover is in de monitor geen informatie beschikbaar.

Hoofdstuk 3

hoger dan gemiddeld, het aandeel Marokkaans Nederlandse jongeren in het hoger onderwijs ligt met een percentage van 10,7 procent veel lager dan gemiddeld.

Antilliaans

46,6

Marokkaans

34,2

55,1

Surinaams

51,3

Turks

0%

20%

41,6

17,7

39,4 35,8

20,1

44,1 10%

27,0

18,1

42,8

totaal

10,4

25,1

40,3

autochtoon

18,6 35,1

47,8

w esters

10,7

30,1

54,6

ov. niet-w esters

30%

Voortgezet onderw ijs

Figuur 3.1:

20,7

32,7

40%

50%

60%

Middelbaar beroeps onderw ijs

70%

80%

90%

100%

Hoger onderw ijs

Leerlingen in het voortgezet onderwijs, mbo en hoger onderwijs naar etnische herkomst, 1 januari 2009 (in procenten van betreffende bevolkingsgroep) bron: BRON, DUO, bewerking Risbo

22

Onderwijs

3.3.1

Antilliaans- en Marokkaans-Nederlandse leerlingen in het voortgezet onderwijs In deze paragraaf gaan we in op schoolgaande jongeren in het voortgezet onderwijs. In figuur 3.2 wordt per herkomstgroep aangegeven welk deel van de leerlingen praktijkonderwijs, vmbo, havo en vwo volgt. 6

10,6

Antilliaans Marokkaans

6,7

Surinaams

6,0

Turks

5,8

40,3

43,3

9,3

14,5

49,9

4,3

45,8

autochtoon 1,4

3,6

43,1

totaal 2,3

4,7

43,5

0%

20%

5,9

40%

5,0

5,1

8,1

13,2

11,2

7,4

8,1

11,9

12,1

5,6

14,1

7,0

8,8

43,5

w esters 1,6

6,3

14,2

41,4

ov. niet-w esters 3,2

Figuur 3.2:

12,2

12,0

60%

9,2

9,8

11,2

9,5

5,9

5,2 1,2

11,2

9,6

10,6

14,6

15,7

14,4

2,5

2,3

4,6 3,3

10,4

4,0

15,4

2,2

16,3

1,6

14,4

80%

praktijkonderw ijs

vo leerjaar 1-2, alg, lj 3

vmbo bb, leerjaar 3-4

vmbo kb, leerjaar 3-4

vmbo tl-gl, leerjaar 3-4

havo, leerjaar 3-5

vw o, leerjaar 3-6

overig vo

1,9

100%

Leerlingen in het voortgezet onderwijs naar onderwijsniveau en etnische herkomst, 1 januari 2009 (in procenten van betreffende bevolkingsgroep) bron: BRON, DUO, bewerking Risbo

Uit figuur 3.2 wordt duidelijk dat een bovengemiddeld groot deel van de Antilliaans-Nederlandse vo-leerlingen in Tilburg praktijkonderwijs volgt (10,6 procent). Ook het aandeel van de Marokkaans-Nederlandse jongeren dat praktijkonderwijs volgt (6,7 procent) is hoger dan gemiddeld (2,3 procent). Het praktijkonderwijs is bestemd voor leerlingen die niet in staat zijn om een diploma te behalen in het vmbo. Het beoogt de leerlingen op te leiden voor zeer eenvoudig werk op de arbeidsmarkt. Stages zijn daarbij een essentieel onderdeel. Binnen het vmbo volgen Antilliaans-Nederlandse jongeren vaker dan gemiddeld de lagere leerweg (de basisberoepsgerichte leerweg) van het vmbo.

6

23

Leerlingen in het speciaal onderwijs zijn in deze figuur buiten beschouwing gelaten. Het speciaal onderwijs is voor leerlingen met een functiebeperking (zie schema 3.1). Hierover is in de monitor geen informatie beschikbaar.

Hoofdstuk 3

Onder jongeren van Marokkaanse herkomst in het vo is het aandeel vmbo-ers in de lagere leerweg met 14,2 procent ook groter dan onder de totale groep leerlingen uit Tilburg (5,9 procent). We zien verder dat het aandeel van de Antilliaans- en Marokkaans-Nederlandse leerlingen in de bovenbouw van de havo en in de bovenbouw van het vwo veel lager is dan gemiddeld. Van de totale groep 12-22-jarige vo-leerlingen uit Tilburg zit 14,4 procent in de bovenbouw van de havo en zit 14,4 procent in de bovenbouw van het vwo. Onder Antilliaans-Nederlandse jongeren liggen deze percentages op respectievelijk 8,1 en 5,9 procent. Van de MarokkaansNederlandse leerlingen volgt 9,2 procent de bovenbouw van de havo en 5,2 procent de bovenbouw van het vwo. 3.3.2

Antilliaans- en Marokkaans-Nederlandse deelnemers in het mbo Figuur 3.3 heeft betrekking op schoolgaande jongeren in de leeftijd t/m 22 jaar in het mbo. Het mbo kent met name in de beroepsbegeleidende leerweg een aanzienlijk aantal leerlingen dat ouder is dan 22 jaar. Deze blijven hier buiten beschouwing omdat er geen gegevens over beschikbaar zijn. Van alle Antilliaans-Nederlandse deelnemers aan het mbo volgt 12,5 procent een assistent-opleiding, dat wil zeggen een opleiding op het laagste niveau binnen het middelbaar beroepsonderwijs. Dit percentage is hoger dan bij de andere herkomstgroepen. Verder zien we dat 30,4 procent van de AntilliaansNederlandse deelnemers de basisberoepsopleiding (niveau 2) en 21,9 procent de vakopleiding (niveau 3) volgt. Van de Antilliaanse Nederlanders in het mbo volgt 35,3 procent een opleiding op het hoogste niveau, namelijk een middenkader- of specialistenopleiding. Antilliaanse Nederlanders blijven op het hoogste niveau achter bij de andere herkomstgroepen. Het grootste gedeelte (42,2) van de Marokkaans-Nederlandse deelnemers in het mbo onderwijs volgt niveau 4. Dit aandeel ligt iets onder het gemiddelde van alle deelnemers in het mbo in Tilburg. Verder zien we dat een benedengemiddeld aandeel (15,7 procent) de vakopleiding (niveau 3) volgt en een bovengemiddeld aandeel (34,9 procent) van de Marokkaans-Nederlandse deelnemers de basisberoepsopleiding volgt. 7,2 procent volgt een assistentopleiding, dat wil zeggen een opleiding op het laagste niveau binnen het mbo. Dit percentage is hoger dan het gemiddelde van 4,6 procent.

24

Onderwijs

Antilliaans

12,5

Marokkaans

7,2

Surinaams

8,7

Turks

30,4 34,9

w esters

36,3 47,6 50,5

22,0

20%

30%

mbo niveau 1

Figuur 3.3:

22,7

23,1

25,7 10%

43,7

21,7

23,5

4,6

0%

17,5

25,9

autochtoon 2,8 totaal

48,4

30,2

4,9

42,2

19,0

32,1

10,8

35,3

15,7

23,8

6,7

ov. niet-w esters

21,9

40%

47,7 50%

mbo niveau 2

60% mbo niveau 3

70%

80%

90%

100%

mbo niveau 4

Leerlingen (12-22 jaar) aan het mbo naar niveau en etnische herkomstgroep, 1 januari 2009 (in procenten van betreffende bevolkingsgroep) bron: BRON, DUO, bewerking Risbo

3.4

Nieuwe voortijdig schoolverlaters In figuur 3.4 is het aandeel nieuwe voortijdig schoolverlaters in de leeftijd van 12 t/m 22 jaar opgenomen dat per 1 januari 2009 in Tilburg woont en in het schooljaar 2008/2009 de school voortijdig heeft verlaten (zie ook tabel b3.2 in de bijlage). In Tilburg wonen per 1 januari 2009 14.617 jongeren van 12 t/m 22 jaar die voortgezet onderwijs of middelbaar beroepsonderwijs volgen. In het schooljaar 2008/2009 hebben er hiervan 740 (5,1 procent) de school voortijdig verlaten. We zien dat het aandeel nieuwe voortijdig schoolverlaters met name onder Antilliaans-Nederlandse jongeren hoog is. Van de 509 AntilliaansNederlandse jongeren die voortgezet onderwijs of middelbaar beroepsonderwijs volgden hebben er 49 (9,6 procent) de school voortijdig verlaten. Onder Marokkaans-Nederlandse jongeren ligt het percentage nieuwe voortijdig schoolverlaters ongeveer gelijk aan dat van de totale groep leerlingen. Van de Marokkaans-Nederlandse jongeren heeft 5,8 procent de school voortijdig verlaten (36 van de 618 Marokkaans-Nederlandse jongeren die voortgezet onderwijs of middelbaar beroepsonderwijs volgen).

25

Hoofdstuk 3

Oververtegenwoordiging Een belangrijke doelstelling van het beleid is het terugdringen van de oververtegenwoordiging van voortijdig schoolverlaters. De oververtegenwoordiging geeft aan in hoeverre de vsv-cijfers onder de Antilliaans- en Marokkaans-Nederlandse jongeren afwijken van de vsv-cijfers onder de totale groep jongeren in de gemeente. De oververtegenwoordiging wordt berekend door het verschil tussen het aandeel nieuwe voortijdig schoolverlaters in de totale groep en de groep van Antilliaanse (of Marokkaanse) Nederlanders te delen door het aandeel in de totale groep. Van alle jongeren die voortgezet of middelbaar beroepsonderwijs volgden is 5,8 procent een nieuwe voortijdig schoolverlater. Van de Antilliaans-Nederlandse jongeren heeft 9,6 procent de school voortijdig verlaten. De oververtegenwoordiging van de Antilliaans-Nederlandse nieuwe voortijdig schoolverlaters komt daarmee uit op 90 procent (=((9,6-5,1)/5,1)*100=90%). Van de Marokkaans-Nederlandse jongeren heeft 5,8 procent de school voortijdig verlaten. De oververtegenwoordiging van de MarokkaansNederlandse nieuwe voortijdig schoolverlaters komt daarmee uit op 15 procent (=((5,8-5,1)/5,1)*100=15%). 7 In de tabellen b3.3 en b3.4 in de bijlage wordt het aantal, het percentage nieuwe voortijdig schoolverlaters en de oververtegenwoordiging gepresenteerd voor alle 22 Antillianen gemeenten en de 22 gemeenten van het samenwerkingsverband Marokkaanse Nederlanders.

7

Het percentage oververtegenwoordiging is berekend op basis van de niet-afgeronde percentages.

26

Onderwijs

Antilliaans

9,6

Marokkaans

5,8

Surinaams

8,2

Turks

5,5

ov. niet-w esters

5,8

w esters

6,1

autochtoon

4,5

totaal

5,1

0,0

Figuur 3.4:

2,0

4,0

6,0

8,0

10,0

Nieuwe voortijdig schoolverlaters (12-22 jaar) naar etnische herkomst, in schooljaar 2008/2009 (in procenten van betreffende deelpopulatie) bron: BRON, DUO, bewerking Risbo, voorlopige cijfers

3.4.1

Antilliaans- en Marokkaans-Nederlandse nieuwe voortijdig schoolverlaters naar achtergrondkenmerken In figuur 3.5a en b splitsen we de vsv cijfers uit naar geslacht, generatie en leeftijd. Het aandeel voortijdig schoolverlaters onder de eerste generatie is groter dan onder de tweede generatie en bij jongens groter dan bij de meisjes. Dit beeld zien we bij zowel de jongeren van Antilliaanse herkomst, als bij de jongeren van Marokkaanse herkomst. Onder Antilliaans-Nederlandse jongens is het aandeel voortijdig schoolverlaters 13,5 procent, onder de Antilliaans-Nederlandse meisjes is dat 6,3 procent. Onder de eerste generatie Antilliaanse Nederlanders is het aandeel vsv-ers groter dan onder de tweede generatie (respectievelijk 11,7 procent versus 8,1 procent). Onder Marokkaans-Nederlandse jongens is het aandeel vsv meer dan tweeënhalf keer zo groot als onder meisjes (respectievelijk 8,3 procent versus 3,3 procent) (zie figuur 3.5b). Onder de eerste generatie Marokkaanse Nederlanders is het aandeel vsv-ers bijna drie keer zo groot als onder de tweede generatie (respectievelijk 14,0 procent versus 5,0 procent).

27

Hoofdstuk 3

Bij Antilliaans-Nederlandse jongeren is er bij de groep van de 17-19-jarigen het meeste sprake van uitval (16,9 procent) en bij de Marokkaans-Nederlandse jongeren is het aandeel voortijdig schoolverlaters onder de 21- en 22-jarigen relatief het hoogst (12,2 procent). In het mbo komt voortijdig schoolverlaten veel vaker voor dan in het vo.

Antilliaanse Nederlanders

9,6 Nieuw vsv 08/09 (%)

totale bevolking

5,1

13,5 M an

5,5 6,3

Vrouw

4,6

11,7 1e generat ie

9,2 8,1

2e generat ie

5,5

4,3

12-16 jaar

1,6 16,9

17-19 jaar

10,9 13,9

20-22 jaar

8,9

4,5

vo

1,7 15,4

mbo

11,5 0,0

Figuur 3.5a:

3,0

6,0

9,0

12,0

15,0

18,0

Aandeel nieuwe vsv-ers (12-22 jaar) onder Antilliaanse Nederlanders naar achtergrondkenmerken, in schooljaar 2008/2009 (in procenten van betreffende deelpopulatie) bron: BRON, DUO, bewerking Risbo, voorlopige cijfers

28

Onderwijs

M arokkaanse Nederlanders

5,8 Nieuw vsv 08/09 (%)

t ot ale bevolking

5,1

8,3 M an

5,5 3,3

Vrouw

4,6

14,0 1e generat ie

9,2 5,0

2e generat ie

5,5

2,3

12-16 jaar

1,6 9,9

17-19 jaar

10,9 12,2

20-22 jaar

8,9

2,4

vo

1,7 10,7

mbo

11,5 0,0

Figuur 3.5b:

3,0

6,0

9,0

12,0

15,0

Aandeel nieuwe vsv-ers (12-22 jaar) onder Marokkaanse Nederlanders, naar achtergrondkenmerken, in schooljaar 2008/2009 (in procenten van betreffende deelpopulatie) bron: BRON, DUO, bewerking Risbo, voorlopige cijfers

29

18,0

Hoofdstuk 4

4.1

Arbeid en Uitkering

Inleiding In dit hoofdstuk gaan we in op de arbeids- en uitkeringsituatie van de Antilliaans- en Marokkaans-Nederlandse bevolking. In paragraaf 4.2 wordt allereerst kort ingegaan op de gebruikte begrippen en databronnen. Vervolgens wordt in paragraaf 4.3 gerapporteerd over het aandeel niet-werkende werkzoekenden. Het aandeel werkzoekenden onder Antilliaanse en Marokkaanse Nederlanders is landelijk bezien hoger dan in de totale bevolking. Het reduceren van deze oververtegenwoordiging van Antilliaanse en Marokkaanse Nederlanders op dit terrein is een belangrijke doelstelling van het beleid gericht op Antilliaanse en Marokkaanse Nederlanders. In paragraaf 4.4 gaan we vervolgens in op het aandeel en de achtergronden van Antilliaans- en Marokkaans-Nederlandse uitkeringsontvangers (WWB en IOA).

4.2

Gebruikte begrippen en databronnen

Niet-werkende werkzoekenden en uitkeringsontvangers In deze paragraaf gaan we kort in op de gebruikte begrippen. In paragraaf 4.3 rapporteren we over niet-werkende werkzoekenden (NWW) in de leeftijd van 15 t/m 64 jaar. Een niet-werkende werkzoekende is gedefinieerd als een persoon die bij een vestiging van het UWV WERKbedrijf is ingeschreven als een werkzoekende zonder werk of als werkzoekende die minder dan twaalf uur per week werkt met een inschrijfdatum en geen uitschrijfdatum. In paragraaf 4.4 gaan we in op personen die een uitkering ontvangen in het kader van de Wet werk en bijstand (WWB) en/of de Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers, respectievelijk arbeidsongeschikte zelfstandigen (IOAW en IOAZ). 8 Veelal wordt gerapporteerd over het percentage niet-werkende werkzoekenden en uitkeringsontvangers. Deze percentages zijn berekend door het aantal

8

31

In enkele gemeenten zijn ook enkele personen die een uitkering ontvangen in het kader Wet inkomensvoorziening kunstenaars (WIK) in het bestand opgenomen.

Hoofdstuk 4

NWW-ers (respectievelijk het aantal uitkeringsontvangers) te delen door het aantal personen in de leeftijd van 15 t/m 64 jaar (de potentiële beroepsbevolking) en te vermenigvuldigen met 100. 9 Data De in dit hoofdstuk gepresenteerde gegevens over niet-werkende werkzoekenden zijn gebaseerd op registraties afkomstig van het UWV WERKbedrijf. Het UWV WERKbedrijf levert aan veel gemeenten jaarlijks een databestand met niet-werkende werkzoekenden per 31 december. Dit databestand is, met toestemming van UWV WERKbedrijf, door de gemeenten aan Risbo doorgeleverd. Voor dit onderzoek is gebruik gemaakt van het bestand met werkzoekenden die per 31-12-2008 bij het UWV WERKbedrijf stonden ingeschreven. De cijfers over uitkeringen zijn afkomstig van de gemeentelijke of regionale uitkeringsinstanties. De cijfers hebben 1-1-2009 als peildatum.

4.3

Werkzoekenden In Tilburg wonen per 1 januari 2009 142.574 personen van 15 t/m 64 jaar. Daarvan staan er 5.179 (3,6 procent) als niet-werkende werkzoekende bij het UWV WERKbedrijf ingeschreven. Van de 3.056 Antilliaanse Nederlanders van 15 t/m 64 jaar zijn er 234 (7,7 procent) als niet-werkende werkzoekende geregistreerd. Van de 3.402 Marokkaanse Nederlanders van 15 t/m 64 jaar zijn er 305 (9,0 procent) als niet-werkende werkzoekende geregistreerd (zie figuur 4.1 en tabel b4.1 in de bijlage). Het aandeel niet-werkende werkzoekenden onder Antilliaanse en Marokkaanse Nederlanders is dus aanzienlijk hoger dan in de totale bevolking van Tilburg (zie tabel b4.1 in de bijlage). Van de 916 Antilliaanse Nederlanders van 15 t/m 24 jaar, zijn er 38 werkzoekend (4,1 procent). Van de 878 Marokkaanse Nederlanders van15 t/m 24 jaar die in Tilburg wonen, zijn er 37 werkzoekend (4,2 procent). Bij beide groepen is het percentage hoger dan het gemiddelde van 1,9 procent.

9

32

Een beperkt aantal personen onder de 18 jaar ontvangt een uitkering. In principe heeft een persoon jonger dan 18 jaar geen recht op bijzondere bijstand, maar zijn de ouders financieel verantwoordelijk voor de jongere. Alleen op grond van zéér dringende redenen kan een persoon jonger dan 18 jaar toch recht hebben op bijzondere bijstand. Daarnaast moet vaststaan dat de behoefte aan bijzondere bijstand op geen enkele andere manier kan worden verholpen (bron: http://loketaltena.rechtopbijstand.nl/inhoud/index/pid/916).

Arbeid en Uitkering

Oververtegenwoordiging De oververtegenwoordiging wordt berekend door het verschil tussen het aandeel werkzoekenden in de totale groep en de groep van Antilliaanse of Marokkaanse Nederlanders te delen door het aandeel in de totale groep. De oververtegenwoordiging van de Antilliaans-Nederlandse werkzoekenden ten opzichte van de totale bevolking komt voor Tilburg uit op 111 procent (=((7,73,6)/3,6)*100=111%). 10 Voor jonge werkzoekenden (15 t/m 24 jaar) van Antilliaanse afkomst is de oververtegenwoordiging 122 procent. De oververtegenwoordiging van de Marokkaans-Nederlandse werkzoekenden ten opzichte van de totale bevolking komt voor Tilburg uit op 147 procent (=((9,0-3,6)/3,6)*100=147 procent). Voor jonge werkzoekenden (15 t/m 24 jaar) van Marokkaanse afkomst is de oververtegenwoordiging 126 procent. In de tabellen b4.5 en b4.6 in de bijlage wordt het aantal en het percentage werkzoekenden en de oververtegenwoordiging gepresenteerd voor alle 22 Antillianengemeenten en de 22 gemeenten van het Samenwerkingsverband aanpak Marokkaans-Nederlandse risicojongeren.

Antilliaans

7,7

Marokkaans

9,0

Surinaams

5,9

Turks

8,0

ov.niet-w esters

10,6

w esters

4,0

autochtoon

2,7

totaal

3,6

0,0

Figuur 4.1:

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

Werkzoekenden (15-64 jaar) naar etnische herkomst, 31 december 2008 (in procenten van betreffende bevolkingsgroep) bron: UWV WERKbedrijf, bewerking Risbo

10

Het percentage oververtegenwoordiging is berekend op basis van de niet-afgeronde percentages.

33

Hoofdstuk 4

4.3.1

Antilliaans- en Marokkaans-Nederlandse werkzoekenden naar achtergrondkenmerken In figuur 4.2a en 4.2b wordt het aandeel werkzoekenden uitgesplitst naar geslacht, leeftijd en generatie. In figuur 4.2a zien we dat van de AntilliaansNederlandse vrouwen een iets groter deel (8,2 procent) werkzoekend is dan van de Antilliaans-Nederlandse mannen (7,0 procent). Van alle jongeren in de leeftijd van 15 t/m 24 jaar is 1,9 procent als werkzoekende ingeschreven bij UWV WERKbedrijf (zie b4.1 in de bijlage). Het aandeel werkzoekenden onder Antilliaans-Nederlandse jongeren in deze leeftijdsgroep is met 4,1 procent ruim twee keer zo hoog. Verder geldt: hoe ouder men is, hoe hoger het percentage werkzoekenden. Van de 55-64-jarige Antilliaanse Nederlanders is één op de acht werkzoekend. Het percentage werkzoekenden onder de eerste generatie Antilliaanse Nederlanders is met 8,9 procent veel hoger dan onder de tweede generatie (2,3 procent). Dit kan deels het gevolg zijn van het verschil in de leeftijdsopbouw tussen de eerste en tweede generatie. De tweede generatie Antilliaanse Nederlanders is gemiddeld genomen jonger (zie figuur 2.5a) en het aandeel werkzoekenden onder jongeren is veel kleiner dan onder ouderen. Ook als we hiervoor corrigeren door generaties te vergelijken binnen de onderscheiden leeftijdsgroepen is het aandeel werkzoekenden onder de eerste generatie Antilliaanse Nederlanders hoger dan onder de tweede generatie Antilliaanse Nederlanders.

34

Arbeid en Uitkering

3,6

totale bevolking

7,0

Man

3,6 8,2

Vrouw

3,6

8,9 8,7

1e generatie 2,3

2e generatie

3,4

4,1

15-24 jaar

1,9 6,2

25-34 jaar

2,8 10,3

35-44 jaar

4,1 10,5

45-54 jaar

4,7 12,7

55-64 jaar

5,1

5,9

15-24 jaar, 1e generatie

4,7 1,6 2,3

15-24 jaar, 2e generatie

7,2 6,4

25-34 jaar, 1e generatie 1,5

25-34 jaar, 2e generatie

3,9

0,0

Figuur 4.2a:

Antilliaanse Nederlanders

7,7

Bevollking (15-64 jaar)

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

Aandeel Antilliaans-Nederlandse werkzoekenden (15–64 jaar) naar achtergrondkenmerken, 31 december 2008 (in procenten van betreffende deelpopulatie) bron: UWV WERKbedrijf, bewerking Risbo

In figuur 4.2b zien we dat het percentage werkzoekenden onder MarokkaansNederlandse mannen en onder Marokkaans-Nederlandse vrouwen zeer weinig verschilt (respectievelijk 9,2 procent en 8,7 procent). Bij de Marokkaanse Nederlanders is het percentage werkzoekenden, net als bij de Antilliaanse Nederlanders, onder de eerste generatie veel hoger dan onder de tweede generatie (11,1 versus 5,0 procent). Ook hier kan dit deels het gevolg zijn van het verschil in de leeftijdsopbouw tussen de eerste en tweede generatie. De tweede generatie Marokkaanse Nederlanders is gemiddeld

35

Hoofdstuk 4

genomen veel jonger (zie figuur 2.5b) en het aandeel werkzoekenden onder jongeren is veel kleiner dan onder ouderen. Als we hiervoor corrigeren zien we dat binnen de leeftijdscategorie van 15-24 jaar het aandeel werkzoekenden onder de eerste generatie Marokkaanse Nederlanders nog steeds hoger is dan onder de tweede generatie Marokkaanse Nederlanders. In de leeftijdscategorie van 25-34 jaar is er nauwelijks verschil tussen Marokkaanse Nederlanders van de eerste en tweede generatie. In het algemeen geldt dat het aandeel werkzoekenden verder toeneemt naarmate de leeftijd stijgt. Onder de Marokkaans-Nederlandse bevolking zien we dit beeld ook, echter het hoogste aandeel werkzoekenden vinden we onder de 45-54-jarige Marokkaanse Nederlanders (16,4 procent). Dit percentage ligt ver boven het gemiddelde. Van de totale groep 45-54 jarigen in Tilburg is gemiddeld 4,7 procent werkzoekend. Opgemerkt wordt dat het aantal werkzoekenden in specifieke subcategorieën soms beperkt is en dat de resultaten van deze analyses daarom voorzichtig moeten worden geïnterpreteerd. Voor absolute aantallen wordt verwezen naar tabel b4.1 in de bijlage.

36

Arbeid en Uitkering

3,6

Man

3,6

totale bevolking

9,2 8,7

Vrouw

3,6

11,1

1e generatie

8,7 5,0

2e generatie

3,4

4,2

15-24 jaar

1,9 7,8

25-34 jaar

2,8 11,6

35-44 jaar

4,1 16,4

45-54 jaar

4,7 9,5

55-64 jaar

5,1

7,4

15-24 jaar, 1e generatie

4,7 3,6

15-24 jaar, 2e generatie

2,3

7,9

25-34 jaar, 1e generatie

6,4 7,7

25-34 jaar, 2e generatie

3,9

0,0

Figuur 4.2b:

Marokkaanse Nederlanders

9,0

Bevollking (15-64 jaar)

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

Aandeel Marokkaans-Nederlandse werkzoekenden (15–64 jaar) naar achtergrondkenmerken, 31 december 2008 (in procenten van betreffende deelpopulatie) bron: UWV WERKbedrijf, bewerking Risbo

Kenmerken van werkzoekenden In tabel b4.3 in de bijlage wordt stilgestaan bij enkele andere kenmerken van de werkzoekenden, namelijk; duur, fasering, opleidingsniveau en beroepsniveau. We zien hier dat van de Marokkaans-Nederlandse werkzoekenden een derde en van de Antilliaans-Nederlandse bijna de helft korter dan 6 maanden werkzoekend is. Van alle werkzoekenden in Tilburg is 36 procent korter dan 6 maanden werkzoekend.

37

Hoofdstuk 4

Van de Marokkaans-Nederlandse werkzoekenden is een relatief groot deel laagopgeleid. De Antilliaanse Nederlanders hebben relatief vaak een vmboopleiding. Ook zoeken beide groepen vaker dan de gemiddelde werkzoekende werk op een elementair niveau. Voor meer uitsplitsingen zoals naar fasering, etc. verwijzen we naar tabel b4.3 in de bijlage .

4.4

Uitkeringen Van de 15-64-jarige inwoners in Tilburg zijn er 4.470 (3,1 procent) afhankelijk van een uitkering in het kader van de WWB of de IOA (zie figuur 4.3 en tabel b4.2 in de bijlage). Van de 3.056 15-64 jarige Antilliaanse Nederlanders ontvangen er 294 een uitkering (9,6 procent) en van de 3.402 Marokkaanse Nederlanders krijgen er 255 (7,5 procent) een uitkering. Van de 15-64-jarige Antilliaanse en Marokkaanse Nederlanders is een aanzienlijk groter deel afhankelijk van een uitkering dan van de totale bevolking van Tilburg. Er wonen in Tilburg 30.466 jongeren in de leeftijd van 15 t/m 24 jaar. Daarvan ontvangen er 394 (1,3 procent) een uitkering. Van de 916 AntilliaansNederlandse jongeren zijn er 35 afhankelijk van een uitkering (3,8 procent). Van de 878 Marokkaans-Nederlandse jongeren krijgen er 10 (1,1 procent) een uitkering.

Oververtegenwoordiging De oververtegenwoordiging wordt berekend door het verschil tussen het aandeel uitkeringsontvangers in de totale groep en de groep van Antilliaanse of Marokkaanse Nederlanders te delen door het aandeel in de totale groep. De oververtegenwoordiging van de Antilliaans-Nederlandse uitkeringsontvangers is 207 procent (=((9,6-3,1)/3,1)*100=207 procent). 11 Voor jonge Antilliaans-Nederlandse uitkeringsontvangers is de oververtegenwoordiging 195 procent. Voor de Marokkaans-Nederlandse uitkeringsontvangers bedraagt de oververtegenwoordiging 139 procent (=((7,53,1)/3,1)*100=139 procent). Voor jonge Marokkaans-Nederlandse uitkeringsontvangers is er sprake van een ondervertegenwoordiging van 12 procent. In de tabellen b4.7 en b4.8 in de bijlage wordt het aantal en het percentage uitkeringsontvangers en de oververtegenwoordiging gepresenteerd voor alle 22 Antillianengemeenten en de 22 gemeenten van het Samenwerkingsverband aanpak Marokkaans-Nederlandse risicojongeren.

11

Het percentage oververtegenwoordiging is berekend op basis van de niet-afgeronde percentages.

38

Arbeid en Uitkering

Antilliaans

9,6

Marokkaans

7,5

Surinaams

6,5

Turks

6,0

ov.niet-w esters

13,9

w esters

3,2

autochtoon

2,1

totaal

3,1

0,0

Figuur 4.3:

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

Personen (15-64 jaar) met een WWB- of IOA uitkering, 1 januari 2009 (in procenten van betreffende bevolkingsgroep) bron: gemeentelijke of regionale uitkeringsinstanties, bewerking Risbo

4.4.1

Antilliaans- en Marokkaans-Nederlandse uitkeringsontvangers naar achtergrondkenmerken In figuur 4.4a zien we dat Antilliaans-Nederlandse vrouwen veel vaker afhankelijk zijn van een uitkering dan Antilliaans-Nederlandse mannen en dat de uitkeringsafhankelijkheid onder ouderen veel groter is dan onder jongeren. Verder zien we dat de tweede generatie veel minder vaak afhankelijk is van een uitkering dan de eerste generatie (zie figuur 4.4a). Dit verschil blijft zichtbaar als we controleren voor het generatie-effect. Van de 15-24-jarigen heeft 5,7 procent van de eerste generatie een uitkering, van de tweede generatie heeft 1,1 procent een uitkering. Uit figuur 4.4b blijkt dat Marokkaans-Nederlandse mannen iets minder vaak afhankelijk zijn van een uitkering dan Marokkaans-Nederlandse vrouwen. Verder blijkt dat de tweede generatie Marokkaanse Nederlanders uit Tilburg veel minder vaak afhankelijk van een uitkering is dan de eerste generatie. Evenals bij alle andere bevolkingsgroepen is de uitkeringsafhankelijkheid onder Marokkaans-Nederlandse ouderen veel groter dan onder MarokkaansNederlandse jongeren. Dit is deels het gevolg van het verschil in de leeftijdsopbouw tussen de eerste en tweede generatie Marokkaanse Nederlanders. De tweede generatie is gemiddeld genomen veel jonger en het

39

Hoofdstuk 4

aandeel uitkeringsontvangers onder jongeren is veel kleiner dan onder ouderen. We corrigeren hiervoor door generaties te vergelijken binnen de onderscheiden leeftijdsgroepen. In de leeftijdsgroep 15 t/m 24 jaar is het aandeel uitkeringsontvangers onder de eerste generatie Marokkaanse Nederlanders (2,7 procent) aanzienlijk hoger dan onder de tweede generatie Marokkaanse Nederlanders (0,8 procent). In de opvolgende leeftijdsgroep van 25 t/m 34 jaar is het verschil tussen het aandeel uitkeringsontvangers in de eerste generatie (6,8 procent) en de tweede generatie (5,9 procent) iets beperkter.

3,1

totale bevolking

5,5

Man

2,6 13,6

Vrouw

3,7

11,4

1e generatie

9,2 2,1 2,4

2e generatie

3,8

15-24 jaar

1,3 9,2

25-34 jaar

2,9 12,3

35-44 jaar

3,6 13,7

45-54 jaar

3,7 17,5

55-64 jaar

4,4

5,7 5,3

15-24 jaar, 1e generatie 1,1 0,8

15-24 jaar, 2e generatie

10,3

25-34 jaar, 1e generatie

7,2 3,6 3,6

25-34 jaar, 2e generatie 0,0

Figuur 4.4a:

Antilliaanse Nederlanders

9,6

Bevollking (15-64 jaar)

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

Aandeel Antilliaanse Nederlanders (15–64 jaar) met een WWB/IOA uitkering naar achtergrondkenmerken, 31 december 2008 (in procenten van betreffende deelpopulatie) bron: gemeentelijke of regionale uitkeringsinstanties

40

Arbeid en Uitkering

3,1

totale bevolking

7,1

Man

2,6 7,9

Vrouw

3,7

9,9 9,2

1e generatie 3,0 2,4

2e generatie

1,1 1,3

15-24 jaar

6,4

25-34 jaar

2,9 10,2

35-44 jaar

3,6 14,5

45-54 jaar

3,7 13,2

55-64 jaar

4,4

2,7

15-24 jaar, 1e generatie

5,3 0,8 0,8

15-24 jaar, 2e generatie

6,8 7,2

25-34 jaar, 1e generatie

5,9

25-34 jaar, 2e generatie

3,6

0,0

Figuur 4.4b:

Marokkaanse Nederlanders

7,5

Bevollking (15-64 jaar)

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

Aandeel Marokkaanse Nederlanders (15–64 jaar) met een WWB- of IOA uitkering naar achtergrondkenmerken, 1 januari 2009 (in procenten van betreffende deelpopulatie) bron: gemeentelijke of regionale uitkeringsinstanties

Kenmerken van uitkeringsontvangers In tabel b4.4 in de bijlage worden ook cijfers gepresenteerd over de uitkeringsduur. We zien daar dat van de Antilliaans- en MarokkaansNederlandse uitkeringsontvangers een groot gedeelte al langdurig afhankelijk is van een uitkering, maar het percentage Antilliaanse Nederlanders en Marokkaanse Nederlanders is lager dan de totale groep langdurige uitkeringsontvangers in Tilburg.

41

Hoofdstuk 4

Van de Antilliaans-Nederlandse uitkeringsontvangers is 35,0 procent 5 jaar of langer afhankelijk van een uitkering, van de Marokkaans-Nederlandse uitkeringsontvangers is dat 31,4 procent. Het gemiddelde in Tilburg is 38,5 procent.

42

Hoofdstuk 5

5.1

Criminaliteit

Inleiding Het huidige beleid richt zich tevens op het verminderen van criminaliteit. In dit hoofdstuk wordt stilgestaan bij de omvang en aard van criminaliteit onder de Antilliaans- en Marokkaans-Nederlandse bevolking in Tilburg. Daarbij wordt een vergelijking gemaakt met het aandeel verdachten onder andere grote herkomstgroepen en onder de totale bevolking van Tilburg. In paragraaf 5.2 wordt kort ingegaan op de gebruikte begrippen en de databron. In paragraaf 5.3 wordt aandacht geschonken aan de omvang van de criminaliteit onder de Antilliaans- en Marokkaans-Nederlandse bevolking van Tilburg in het jaar 2009. Vervolgens gaan we in op de achtergrondkenmerken en de oververtegenwoordiging van Antilliaans- en Marokkaans-Nederlandse verdachten in de bevolking van Tilburg. In paragraaf 5.4 worden verdachtencijfers gepresenteerd voor de periode 2005-2009. Het gaat hier om welk deel van de per 1 januari 2009 in Tilburg ingeschreven bevolking op enig moment in de periode 2005-2009 minimaal één keer in aanraking met de politie is gekomen op verdenking van betrokkenheid bij een misdrijf. Vervolgens komt in paragraaf 5.5 de pleegcarrière aan de orde en wordt in paragraaf 5.6 ingegaan op het type misdrijven waar Antilliaanse en Marokkaanse Nederlanders van verdacht worden.

5.2

Gebruikte begrippen en databron

Verdachten, antecedenten en misdrijven In deze paragraaf gaan we kort in op de gebruikte begrippen. We maken onderscheid tussen verdachten, antecedenten en misdrijven. Er wordt eerst gerapporteerd over (het percentage) verdachten. Een persoon staat als verdachte geregistreerd indien tegen hem proces-verbaal is opgemaakt ter zake van één of meer misdrijven/delicten. Zo’n proces-verbaal wordt een antecedent genoemd. In een proces-verbaal of antecedent kunnen meerdere misdrijven worden geregistreerd. Men kan hierbij denken aan een winkeldiefstal waarbij ook mishandeling heeft plaatsgevonden. Indien van deze gebeurtenis

43

Hoofdstuk 5

proces-verbaal wordt opgemaakt, zullen hierin meerdere wetsartikelen worden vermeld. Uiteraard komt het ook voor dat in een bepaald jaar een persoon meer dan één keer met de politie in aanraking komt op verdenking van een misdrijf. Van een persoon die in een bepaald jaar drie keer is opgepakt door de politie voor een misdrijf en waartegen evenzoveel keer proces-verbaal is opgemaakt staan dan drie antecedenten geregistreerd. Het totaal aantal geregistreerde antecedenten en misdrijven in een bepaalde periode is dus bijna per definitie groter dan het totaal aantal geregistreerde verdachten. In paragraaf 5.5. wordt nagegaan of een verdachte eenmalig of vaker verdacht is geweest van een misdrijf. Hiervoor wordt de term pleegcarrière gebruikt. Verdachten worden onderscheiden naar first offenders (hier beginners genoemd), meerplegers en veelplegers. Voor verdere uitleg zie paragraaf 5.5. en de begrippenlijst en technische toelichting in de bijlagen. Databron Voor dit hoofdstuk maken we gebruik van verdachtenregistraties uit het zogenaamde Herkenningsdienstsysteem (HKS). De gegevens zijn afkomstig van de Dienst IPOL van het Korps Landelijke politiediensten (KLPD). De Dienst IPOL verzamelt jaarlijks data vanuit het HKS. In het HKS worden verdachten geregistreerd tegen wie een proces-verbaal is opgemaakt wegens een misdrijf. Het is de overtuiging van de politie dat het daders zijn. Voor deze personen is proces-verbaal van opsporing gemaakt en verstuurd naar het Openbaar Ministerie. De rechter moet zich er nog over uitspreken. We rapporteren dus over verdachten en niet over veroordeelden.

Cijfers 2009 De cijfers over het meest recent verlopen jaar (hier dus 2009) zijn altijd voorlopige cijfers. Deze cijfers worden in het eerste kwartaal van het komende jaar (2011) pas definitief. Dit geldt echter voor alle bevolkingsgroepen zodat het vergelijken van percentages wel mogelijk is.

Koppeling Geregistreerde verdachten in 2009 zijn op basis van het versleutelde persoonsnummer aan elkaar gekoppeld aan het bevolkingsbestand per 1 januari 2009. Indien het persoonsnummer in de verdachtenregistratie niet bekend is, kan er per definitie geen koppeling worden gemaakt met het bevolkingsbestand. Verdachten zonder valide persoonsnummer zijn in onderstaande tabellen dus niet opgenomen. Ook verdachten die in de loop van 2009 in de gemeente zijn gaan wonen, vallen buiten onderstaande analyses.

44

Criminaliteit

De gepresenteerde verdachtenpercentages en aantallen kunnen daardoor verschillen van de door de Dienst IPOL gepresenteerde cijfers. Voor meer informatie over het HKS verwijzen we naar de begrippenlijst en technische toelichting in de bijlagen.

5.3

Verdachten 2009 Tilburg telt per 1 januari 2009 176.386 inwoners van 12 jaar of ouder. Hiervan komen er in 2009 2.384 in aanraking met de politie op verdenking van een misdrijf en worden als verdachte in het HKS geregistreerd. Van de bevolking van 12 jaar en ouder wordt in 2009 dus 1,4 procent verdacht van een misdrijf (zie figuur 5.1, en tabel b5.1 in de bijlage). Per 1 januari 2009 wonen in Tilburg 3.353 Antilliaanse Nederlanders van 12 jaar of ouder. Hiervan worden er in 2009 161 (4,8 procent) verdacht van een misdrijf. Van de Marokkaanse Nederlanders wordt 4,3 procent verdacht van een misdrijf (168 verdachten van de 3.908 Marokkaanse Nederlanders van 12 jaar en ouder).

Antilliaans

4,8

Marokkaans

4,3

Surinaams

2,8

Turks

3,5

ov. niet-w esters

2,9

w esters

1,3

autochtoon

1,0

totaal

1,4

0,0

Figuur 5.1:

2,0

4,0

6,0

8,0

Verdachten (12 jaar en ouder), in 2009 (in procenten van betreffende bevolkingsgroep per 1 januari 2009) bron: HKS, bewerking Risbo, voorlopige cijfers.

45

10,0

Hoofdstuk 5

Oververtegenwoordiging De oververtegenwoordiging wordt berekend door het verschil tussen het aandeel verdachten in de totale groep en de groep van Antilliaanse of Marokkaanse Nederlanders te delen door het aandeel in de totale groep. Van de totale bevolking in Tilburg is 1,4 procent verdacht en van de AntilliaansNederlandse bevolking van 12 jaar en ouder is 4,8 procent verdacht. De oververtegenwoordiging komt daarmee uit op 255 procent (=((4,81,4)/1,4)*100=255 procent). 12 Er wonen in Tilburg 36.870 jongeren in de leeftijd van 12 t/m 24 jaar. Daarvan worden er in 2009 1.065 verdacht (2,9 procent). Van de 1.124 Antilliaans-Nederlandse 12-24-jarige jongeren worden er 82 verdacht (7,3 procent). Dit is een oververtegenwoordiging van 153 procent (zie tabel b5.4 in de bijlage). Van de Marokkaans-Nederlandse bevolking van 12 jaar en ouder wordt 4,3 procent verdacht. De oververtegenwoordiging ten opzichte van de totale bevolking is 218 procent. Van de 1153 Marokkaans-Nederlandse jongeren worden er 109 verdacht (9,5 procent). Dit is een oververtegenwoordiging van 153 procent (zie tabel b5.5 in de bijlage). In de bijlagen wordt ook het aantal en het percentage verdachten en de oververtegenwoordiging gepresenteerd voor alle 22 Antillianengemeenten en de 22 gemeenten van het samenwerkingsverband aanpak Marokkaans-Nederlandse risicojongeren.

5.3.1

Antilliaans- en Marokkaans-Nederlandse verdachten naar achtergrondkenmerken In figuur 5.2a 5.2b wordt het aandeel verdachten uitgesplitst naar subgroepen. Verdachten naar geslacht Mannen worden veel vaker verdacht dan vrouwen. Dit geldt voor zowel de Antilliaanse als voor de Marokkaanse Nederlanders. Van alle vrouwen van 12 jaar en ouder in Tilburg wordt in 2009 0,5 procent verdacht. Van de mannen wordt 2,2 procent verdacht van een misdrijf. We zien dat AntilliaansNederlandse vrouwen relatief vaak worden verdacht. In 2009 wordt 2,5 procent van de Antilliaans-Nederlandse vrouwen verdacht van een misdrijf. Dit percentage ligt vijf keer hoger dan bij de totale vrouwelijke bevolking van Tilburg. Van de Marokkaans-Nederlandse vrouwen wordt in 2009 1,3 procent verdacht van een misdrijf. Marokkaans-Nederlandse vrouwen worden dus

12

Het percentage oververtegenwoordiging is berekend op basis van de niet-afgeronde percentages.

46

Criminaliteit

relatief minder vaak verdacht dan Antilliaans-Nederlandse vrouwen, maar nog steeds relatief vaker dan de totale vrouwelijke bevolking van Tilburg. Verdachten naar leeftijd en generatie Van de minderjarige Antilliaanse Nederlanders wordt 6,6 procent verdacht, van de jongvolwassenen 7,7 procent, van de 25-44 jarigen 4,0 procent en van de 45-64-jarigen 3,0 procent. Het aandeel verdachten onder de 45-64-jarige Antilliaanse Nederlanders verschilt veel van het gemiddelde in Tilburg, dat onder de één procent ligt (0,7 procent). De criminaliteit onder de MarokkaansNederlandse bevolking heeft een andere opbouw. Van de MarokkaansNederlandse minderjarigen wordt 8,2 procent verdacht, van de jongvolwassenen 10,5 procent. Onder de groep 25-44 jarige Marokkaanse Nederlanders is het percentage verdachten 2,9 waarmee het aanzienlijk lager is dan onder de Marokkaans-Nederlandse minderjarigen. In de leeftijdsgroep van 45-64 jaar is het aandeel Marokkaans-Nederlandse verdachten vergelijkbaar met het gemiddelde in Tilburg. Onder Antilliaanse Nederlanders van de eerste generatie is het aandeel verdachten met 4,6 procent iets lager dan onder de tweede generatie (5,6 procent). Onder Marokkaanse Nederlanders lijkt het verschil tussen de eerste en tweede generatie in het percentage verdachten op het eerste gezicht veel groter. Van de eerste generatie Marokkaanse Nederlanders is 2,1 procent verdacht, van de tweede generatie 8,2 procent. Een en ander hangt echter sterk samen met het verschil in leeftijdsopbouw tussen de eerste en tweede generatie Marokkaanse Nederlanders. De tweede generatie is gemiddeld genomen veel jonger en, zoals eerder werd aangeven, het aandeel verdachten onder jongeren is in het algemeen groter dan onder ouderen. Om te voorkomen dat verschillen in verdachtenpercentages tussen generaties onterecht worden toegeschreven aan een generatie-effect, terwijl er eigenlijk sprake is van een leeftijdseffect, is in figuur 5.2b de analyse ook gemaakt voor Marokkaans-Nederlandse jongeren in de leeftijd van 12 t/m 24 jaar. We zien dat het verschil tussen de generaties na de correctie voor leeftijd vrijwel verdwijnt. Verdachten naar onderwijsniveau en voortijdig schoolverlaten Schoolgaande jongeren die onderwijs volgen op een laag niveau, hebben een grotere kans om in aanraking te komen met de politie op verdenking van een misdrijf dan jongeren die onderwijs volgen op een hoog niveau. 13 Deze

13

47

De opleidingen zijn gecodeerd in drie onderwijsniveaus. Praktijkonderwijs, vmbo bb, vmbo kb, mbo 1 en mbo 2 zijn gecategoriseerd als laag niveau; onderbouw vo, vmbo-tl, vmbo gl, mbo 3 en mbo 4 als middelbaar niveau; havo, vwo, hbo en wo als hoog niveau.

Hoofdstuk 5

samenhang zien we zowel bij de totale groep als bij Antilliaans- en MarokkaansNederlandse jongeren in de leeftijd van 12 t/m 22 jaar. Van de Antilliaans-Nederlandse niet voortijdig schoolverlaters wordt 6,3 procent verdacht en van de Antilliaans-Nederlandse voortijdig schoolverlaters wordt 18,4 procent verdacht. Antilliaans-Nederlandse voortijdig schoolverlaters komen dus vaker in aanraking met de politie dan Antilliaans-Nederlandse jongeren die de school niet voortijdig hebben verlaten. Van de Marokkaans-Nederlandse niet voortijdig schoolverlaters wordt 9,3 procent verdacht, van de MarokkaansNederlandse voortijdig schoolverlaters 27,8 procent. Marokkaans-Nederlandse voortijdig schoolverlaters komen dus ook vaker in aanraking met de politie dan Marokkaans-Nederlandse jongeren die de school niet voortijdig hebben verlaten. Deze samenhang tussen voortijdig schoolverlaten en criminaliteit zien we ook bij alle andere onderscheiden groepen (zie tabel b5.1 in de bijlage). Verdachten naar werk en uitkeringsafhankelijkheid Onder de totale bevolking in Tilburg en onder de Antilliaans-Nederlandse bevolking zien we dat werkzoekenden vaker worden verdacht dan niet werkzoekenden. Van de Antilliaans-Nederlandse werkzoekenden is 9,4 procent verdacht, van de Antilliaans-Nederlandse niet werkzoekenden 4,5 procent. Onder de Marokkaanse Nederlanders is het onderscheid minder groot. Het percentage verdachten onder Marokkaans-Nederlandse niet werkzoekenden ligt op 4,3 procent, onder Marokkaans-Nederlandse werkzoekenden op 5,6 procent. Personen met een uitkering worden vaker verdacht dan personen zonder uitkering. Dit beeld zien we zowel bij de Antilliaans-Nederlandse bevolking, de Marokkaans-Nederlandse bevolking als de totale bevolking. Van de Antilliaanse Nederlanders met een uitkering wordt 10,2 procent verdacht. Van de Antilliaanse Nederlanders zonder uitkering wordt 4,3 procent verdacht. Van de Marokkaanse Nederlanders met een uitkering wordt 6,7 procent verdacht, van de Marokkaanse Nederlanders zonder uitkering 4,2 procent.

48

Criminaliteit

4,8

Verdachten (12 jaar e.o.)

Antilliaanse Nederlanders

1,4

totale bev olking 7,2

Man

2,2 2,5

Vrouw

0,5

4,6

1e generatie

2,4 5,6

2e generatie

3,1

6,6

12-17 jaar

2,9

18-24 jaar

2,9

7,7 4,0

25-44 jaar

1,5 3,0

45-64 jaar

0,7

7,5

12-24 jaar,1e generatie

5,0

12-24 jaar,2e generatie

5,2

7,1

9,3

12-24 jaar, man

4,6 5,3

12-24 jaar, v rouw

1,2

12,7

schoolgaand, laag niv o

8,0 5,0

schoolgaand, mid. niv o

2,5 0,5 0,8

schoolgaand, hoog niv o

6,3

geen nw v sv 0809

2,9 18,4

nw v sv 0809

10,5

4,5

niet werkzoekend

1,5 9,4

werkzoekend

3,9

4,3

geen WWB uitkering

1,4 10,2

WWB uitkering

5,3

0,0

Figuur 5.2a:

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

Aandeel Antilliaans-Nederlandse verdachten (12 jaar e.o.) naar achtergrondkenmerken, in 2009 (in procenten van betreffende deelpopulatie) bron: HKS, bewerking Risbo, voorlopige cijfers

49

Hoofdstuk 5

Marokkaanse Nederlanders

4,3

Verdachten (12 jaar e.o.)

1,4

totale bev olking 7,0

Man

2,2 1,3

Vrouw

0,5

2,1 2,4

1e generatie

8,2

2e generatie

3,1

8,2

12-17 jaar

2,9 10,5

18-24 jaar

2,9 2,9

25-44 jaar

1,5 0,9 0,7

45-64 jaar

9,7

12-24 jaar,1e generatie

5,0 9,4

12-24 jaar,2e generatie

5,2

16,0

12-24 jaar, man

4,6 2,7

12-24 jaar, v rouw

1,2

16,1

schoolgaand, laag niv o

8,0 5,9

schoolgaand, mid. niv o

2,5 4,3

schoolgaand, hoog niv o

0,8

9,3

geen nw v sv 0809

2,9 27,8

nw v sv 0809

10,5

4,3

niet werkzoekend

1,5 5,6

werkzoekend

3,9

4,2

geen WWB uitkering

1,4 6,7

WWB uitkering

5,3

0,0

Figuur 5.2b:

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

Aandeel Marokkaans-Nederlandse verdachten (12 jaar e.o.) naar achtergrondkenmerken, in 2009 (in procenten van betreffende deelpopulatie) bron: HKS, bewerking Risbo, voorlopige cijfers

50

Criminaliteit

5.4

Verdachten 2005-2009 Tot op heden is ingegaan op de betrokkenheid bij criminaliteit in een specifiek onderzoeksjaar. Er is dus gekeken naar welk deel van de bevolking van Tilburg in 2009 werd verdacht van een delict. Voor een trendanalyse zou dezelfde methodiek gehanteerd kunnen worden. Voor elk jaar wordt dan onderzocht welk deel van de bevolking in een bepaald jaar als verdachte staat geregistreerd bij de politie. Een trendanalyse is echter nog niet mogelijk. Het is wel mogelijk na te gaan welk deel van de per 1 januari 2009 ingeschreven bevolking op enig moment in de gehele periode 2005-2009 minimaal één keer in aanraking met de politie is gekomen op verdenking van betrokkenheid bij een misdrijf.

Antilliaans

18,0

Marokkaans

15,3

Surinaams

13,8

Turks

14,3

ov. niet-w esters

11,4

w esters

6,0

autochtoon

5,1

totaal

6,3

0,0

Figuur 5.3:

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

Verdachten 12 jaar en ouder in de periode 2005-2009 (in procenten van betreffende bevolkingsgroep per 1 januari 2009) bron: HKS, bewerking Risbo, voorlopige cijfers

Van de gehele bevolking van twaalf jaar en ouder die per 1 januari 2009 in Tilburg wonen is in de periode 2005-2009 6,3 procent minimaal één keer in aanraking gekomen met de politie op verdenking van een misdrijf. In figuur 5.3 zien we dat dit percentage onder de Antilliaanse en Marokkaanse Nederlanders veel hoger ligt dan dit gemiddelde. Van de Antilliaanse Nederlanders van twaalf jaar en ouder die per 1 januari 2009 in Tilburg wonen, is in de periode 2005-2009 18 procent minimaal één keer in aanraking gekomen met de politie op verdenking van een misdrijf. Van de Marokkaanse

51

Hoofdstuk 5

Nederlanders van twaalf jaar en ouder is 15,3 procent in de afgelopen vijf jaar minimaal één keer in aanraking gekomen met de politie (zie figuur 5.3). Uitsplitsing van dit gegeven naar leeftijd en geslacht laat zien dat voor bepaalde subgroepen dit cijfer nog aanzienlijk hoger ligt (zie tabel b5.2 in de bijlage). Van de 12-24-jarige Antilliaans-Nederlandse mannen is in de periode 2005-2009 32,5 procent één keer of meer in aanraking gekomen met de politie, van de Marokkaans-Nederlandse mannen in deze leeftijdsgroep ligt dit met 42 procent nog hoger. Van alle 12-24-jarige mannen in Tilburg is in de periode 2005-2009 16,7 procent in aanraking gekomen met de politie op verdenking van een misdrijf.

5.5

Pleegcarrière In deze paragraaf wordt stilgestaan bij de pleegcarrière van verdachten. Hierbij gaat het erom of een verdachte eenmalig of vaker verdacht is geweest van een misdrijf. Verdachten worden onderscheiden naar first offenders (hier beginners genoemd), meerplegers en veelplegers. Het indelen van verdachten in deze categorieën gebeurt aan de hand van het aantal processen-verbaal van aanhouding dat tegen hen is opgemaakt. Met behulp van het aantal processen-verbaal van aanhouding per individu zijn alle verdachten gecategoriseerd. Een first offender is een verdachte tegen wie niet eerder een proces-verbaal van aanhouding is opgemaakt. Een meerpleger is een verdachte tegen wie 2-5 processen-verbaal (voor strafrechtelijk minderjarigen) of 2-10 processen-verbaal (voor strafrechtelijk meerderjarigen) zijn opgemaakt. Wanneer iemand in een bepaald kalenderjaar voor het eerst als verdachte wordt aangehouden en in hetzelfde jaar nogmaals, dan wordt hij in de jaarcijfers als meerpleger gecategoriseerd. Bij respectievelijk meer dan 5 of meer dan 10 processen-verbaal is men veelpleger.

52

Criminaliteit

29,2

Antilliaans Marokkaans

49,1

25,6

21,7

50,0

24,4

38,7

Surinaams

52,0

45,2

Turks

43,8

ov. niet-w esters

43,8

11,1

46,0

10,2

w esters

45,0

38,8

autochtoon

44,8

40,0

42,2

totaal 0%

20%

16,3

15,2

42,3

40% beginner

Figuur 5.4:

9,3

60% meerpleger

15,5

80%

100%

veelpleger

Verdachten (12 jaar e.o.) naar pleegcarrière (in procenten van betreffende deelpopulatie) bron: HKS, bewerking Risbo, voorlopige cijfers

Wanneer we in figuur 5.4 de pleegcarrière van alle verdachten uit Tilburg bekijken zien we dat ongeveer vier op de tien beginner is (42,2 procent), en een even groot gedeelte meerpleger (42,3 procent) en bijna één op de zes (15,5 procent) veelpleger. Voor de Antilliaans-Nederlandse verdachten valt op dat een relatief kleiner deel beginner (29,2 procent) en een groter deel (49,1 procent) meerpleger of veelpleger (21,7 procent) is. Onder de Marokkaans-Nederlandse verdachten is maar liefst een op de vier van de verdachten veelpleger (24,4 procent). Ook het percentage meerplegers is bij de Marokkaanse Nederlanders met 50,0 procent aanzienlijk hoger dan onder de totale groep verdachten uit Tilburg. Het aandeel beginners is met 25,6 procent veel lager dan gemiddeld.

5.6

Aard van de criminaliteit Tot op heden is ingegaan op de vraag of en in welke mate personen worden verdacht van criminaliteit. In paragraaf 5.1 is het verschil uitgelegd tussen verdachten, antecedenten en misdrijven. Het gegeven dat van één verdachte meerdere misdrijven kunnen worden geregistreerd, maakt de analyse en de interpretatie van de aard van de criminaliteit aanzienlijk complexer dan de analyse van de omvang van de criminaliteit. Er zijn verschillende mogelijkheden

53

Hoofdstuk 5

om de aard van de criminaliteit in kaart te brengen. Vaak wordt dit gedaan op het niveau van het delict. Daarbij wordt de omvang van een bepaald type delict gerelateerd aan het totale aantal gepleegde delicten. Omdat een dergelijke analyse op het niveau van het delict uitsluitend ingaat op de door de verdachten gepleegde delicten raakt de relatie met de relatieve omvang van de criminaliteit uit beeld. We presenteren daarom een analyse van de aard van de criminaliteit waarin ook deze relatieve omvang van de criminaliteit is verdisconteerd. In deze analyse wordt het aantal verdachten van een bepaald type delict gerelateerd aan de bevolking. Daarbij wordt een uitsplitsing gemaakt naar herkomstgroep. In figuur 5.5 is deze analyse grafisch weergegeven. Ten opzichte van de totale bevolking zijn Antilliaanse en Marokkaanse Nederlanders oververtegenwoordigd op elke onderscheiden delictcategorie. Onder de Antilliaans- en Marokkaans-Nederlandse bevolking komen vermogensdelicten opvallend veel voor. De Antilliaans-Nederlandse groep springt er ook bij geweldsdelicten boven uit en de Marokkaans-Nederlandse groep bij openbare orde delicten.

Antilliaans

Marokkaans

Surinaams

Turks

ov. niet-w esters

w esters verdacht geweldsdelict (%)

autochtoon

verdacht vermo gensdelict (%) verdacht o penbare o rde (%) verdacht verkeersdelict (%)

totaal

verdacht drugsdelict (%)

0,0

Figuur 5.5:

0,5

1,0

1,5

Verdachten (12 jaar e.o.) en delicttype (in procenten van betreffende deelpopulatie) bron: HKS, bewerking Risbo, voorlopige cijfers

54

2,0

2,5

Bijlage bij hoofdstuk 2

Tabel b2.1:

Demografische kerncijfers bevolking, 1 januari 2009 (in procenten van betreffende bevolkingsgroep en absolute aantallen)

Antilliaans aantal Bevolkingsomvang (N)

%

4.157

Aandeel in de bevolking (%)

Marokkaans aantal

%

5.247 2,0

Surinaams aantal

%

3.282 2,6

Turks aantal

%

7.539 1,6

ov. niet-westers aantal

%

7.899 3,7

westers aantal

%

17.614 3,9

autochtoon aantal

%

157.749 8,7

totaal aantal

%

203.487 77,5

100,0

Geslacht Man

2.038

49,0

2.728

52,0

1.603

48,8

3.956

52,5

4.047

51,2

8.603

48,8

78.002

49,4 100.977

49,6

Vrouw

2.119

51,0

2.519

48,0

1.679

51,2

3.583

47,5

3.852

48,8

9.011

51,2

79.747

50,6 102.510

50,4

1e generatie

2.719

65,4

2.493

47,5

1.796

54,7

3.855

51,1

5.297

67,1

7.550

42,9

-

-

23.710

51,8

2e generatie

1.438

34,6

2.754

52,5

1.486

45,3

3.684

48,9

2.602

32,9

10.064

57,1

-

-

22.028

48,2

13,3

Generatie

Leeftijd 0-11 jaar

804

19,3

1.339

25,5

635

19,3

1.519

20,1

1.837

23,3

1.813

10,3

19.154

12,1

27.101

12-17 jaar

439

10,6

546

10,4

277

8,4

816

10,8

675

8,5

818

4,6

9.448

6,0

13.019

6,4

18-24 jaar

685

16,5

607

11,6

446

13,6

985

13,1

1.348

17,1

2.078

11,8

17.702

11,2

23.851

11,7

25-44 jaar

1.385

33,3

1.837

35,0

1.075

32,8

2.967

39,4

2.938

37,2

5.954

33,8

44.634

28,3

60.790

29,9

45-64 jaar

755

18,2

687

13,1

717

21,8

958

12,7

986

12,5

4.649

26,4

42.566

27,0

51.318

25,2

65 jaar e.o.

89

2,1

231

4,4

132

4,0

294

3,9

115

1,5

2.302

13,1

24.245

15,4

27.408

13,5

Leeftijd, generatie 0-11 jaar, 1e generatie

79

9,8

19

1,4

29

4,6

34

2,2

136

7,4

268

14,8

-

-

565

7,1

0-11 jaar, 2e generatie

725

90,2

1.320

98,6

606

95,4

1.485

97,8

1.701

92,6

1.545

85,2

-

-

7.382

92,9 22,7

12-17 jaar, 1e generatie

164

37,4

40

7,3

48

17,3

55

6,7

325

48,1

179

21,9

-

-

811

12-17 jaar, 2e generatie

275

62,6

506

92,7

229

82,7

761

93,3

350

51,9

639

78,1

-

-

2.760

77,3

18-24 jaar, 1e generatie

453

66,1

125

20,6

125

28,0

217

22,0

1.044

77,4

936

45,0

-

-

2.900

47,2

18-24 jaar, 2e generatie

232

33,9

482

79,4

321

72,0

768

78,0

304

22,6

1.142

55,0

-

-

3.249

52,8

25-44 jaar, 1e generatie

1.199

86,6

1.391

75,7

785

73,0

2.298

77,5

2.722

92,6

3.017

50,7

-

-

11.412

70,6

25-44 jaar, 2e generatie

186

13,4

446

24,3

290

27,0

669

22,5

216

7,4

2.937

49,3

-

-

4.744

29,4

45-64 jaar, 1e generatie

739

97,9

687 100,0

70,0

45-64 jaar, 2e generatie

16

2,1

65 jaar e.o., 1e generatie

85

95,5

65 jaar e.o., 2e generatie

4

4,5

0

685

95,5

957

99,9

961

97,5

2.099

45,1

-

-

6.128

0,0

32

4,5

1

0,1

25

2,5

2.550

54,9

-

-

2.624

30,0

231 100,0

124

93,9

294 100,0

109

94,8

1.051

45,7

-

-

1.894

59,9

0,0

8

6,1

6

5,2

1.251

54,3

-

-

1.269

40,1

0

0

0,0

Burgerlijke staat Ongehuwd

2.133

69,1

1.241

34,9

1.326

53,9

1.537

28,0

3.342

59,5

6.650

43,6

52.096

39,3

68.325

40,7

Gehuwd

619

20,1

1.957

55,1

706

28,7

3.274

59,6

1.788

31,8

6.245

40,9

60.238

45,5

74.827

44,6

Gescheiden

298

9,7

301

8,5

375

15,3

570

10,4

401

7,1

1.552

10,2

11.320

8,5

14.817

8,8

Weduwstaat

36

1,2

52

1,5

51

2,1

110

2,0

83

1,5

822

5,4

8.790

6,6

9.944

5,9

55

Bijlage bij hoofdstuk 3

Tabel b3.1:

Leerlingen (12-22 jaar) in het voortgezet onderwijs, mbo en hoger onderwijs naar etnische herkomst, 1 januari 2009 (in procenten)

Antilliaans aantal

%

Marokkaans aantal

Surinaams

%

aantal

%

Turks aantal

%

ov. niet-westers aantal

%

westers aantal

%

autochtoon aantal

totaal

%

aantal

%

Schoolsoort vo

320

46,6

402

55,1

215

51,3

605

54,6

529

47,8

638

40,3

7.505

42,8

10.214

44,1

mbo

224

32,7

249

34,2

126

30,1

389

35,1

278

25,1

286

18,1

3.105

17,7

4.657

20,1

ho

142

20,7

78

10,7

78

18,6

115

10,4

299

27,0

659

41,6

6.905

39,4

8.276

35,8

Voortgezet onderwijs praktijkonderwijs

34

10,6

27

6,7

13

6,0

35

5,8

17

3,2

10

1,6

102

1,4

238

2,3

129

40,3

174

43,3

89

41,4

263

43,5

264

49,9

292

45,8

3.237

43,1

4.448

43,5

vmbo bb, leerjaar 3-4

39

12,2

57

14,2

20

9,3

88

14,5

23

4,3

23

3,6

356

4,7

606

5,9

vmbo kb, leerjaar 3-4

20

6,3

28

7,0

19

8,8

45

7,4

43

8,1

32

5,0

381

5,1

568

5,6

vmbo tl-gl, leerjaar 3-4

45

14,1

53

13,2

24

11,2

68

11,2

50

9,5

76

11,9

908

12,1

1.224

12,0

havo, leerjaar 3-5

26

8,1

37

9,2

21

9,8

58

9,6

56

10,6

93

14,6

1.177

15,7

1.468

14,4

vwo, leerjaar 3-6

19

5,9

21

5,2

24

11,2

28

4,6

55

10,4

98

15,4

1.224

16,3

1.469

14,4

8

2,5

5

1,2

5

2,3

20

3,3

21

4,0

14

2,2

120

1,6

193

1,9

vo leerjaar 1-2, alg, lj 3

overig vo Mbo mbo niveau 1

28

12,5

18

7,2

11

8,7

26

6,7

30

10,8

14

4,9

88

2,8

215

4,6

mbo niveau 2

68

30,4

87

34,9

30

23,8

125

32,1

84

30,2

74

25,9

731

23,5

1.199

25,7

mbo niveau 3

49

21,9

39

15,7

24

19,0

68

17,5

63

22,7

62

21,7

718

23,1

1.023

22,0

mbo niveau 4

79

35,3

105

42,2

61

48,4

170

43,7

101

36,3

136

47,6

1.568

50,5

2.220

47,7

Hoger onderwijs hbo

93

65,5

45

57,7

52

66,7

84

73,0

98

32,8

329

49,9

3.662

53,0

4.363

52,7

wo

49

34,5

33

42,3

26

33,3

31

27,0

201

67,2

330

50,1

3.243

47,0

3.913

47,3

Tabel b3.2:

Nieuwe vsv-ers (12-22 jaar) naar achtergrondkenmerken, in schooljaar 2008/2009 (absolute aantallen en in procenten van betreffende deelpopulatie)

Antilliaans

Marokkaans

Surinaams

Turks

ov. niet-westers

westers

pop. vsv 08/09

pop. vsv 08/09

pop. vsv 08/09

pop. vsv 08/09

pop. vsv 08/09

pop. vsv 08/09

autochtoon pop.

vsv 08/09

totaal pop.

vsv 08/09

N

N

%

N

N

%

N

N

%

N

N

%

N

N

%

N

N

%

N

N

%

N

N

%

509

49

9,6

618

36

5,8

328

27

8,2

958

53

5,5

789

46

5,8

915

56

6,1

10500

473

4,5

14617

740

5,1

Man

237

32 13,5

314

26

8,3

165

14

8,5

498

37

7,4

393

24

6,1

449

28

6,2

5368

250

4,7

7424

411

5,5

Vrouw

272

17

304

10

3,3

163

13

8,0

460

16

3,5

396

22

5,6

466

28

6,0

5132

223

4,3

7193

329

4,6

1e generatie

214

25 11,7

2e generatie

295

24

8,1

Leerlingen vo/mbo Geslacht

6,3

Generatie 57 561

8 14,0 28

71

5,0

257

9 12,7 18

7,0

5

75 883

10 13,3

446

32

7,2

220

16

7,3

-

-

-

1083

100

9,2

43

4,9

343

14

4,1

695

40

5,8

-

-

-

3034

167

5,5

5

1,0

420

7

1,7

543

8

1,5

6651

100

1,5

8924

145

1,6

40 11,4

261

26 10,0

278

35 12,6

2972

311 10,5

4304

471 10,9

108

13 12,0

94

13 13,8

877

1389

124

8,9

1,7

Leeftijd 12-16 jaar

276

12

4,3

353

8

2,3

178

2,8

503

17-19 jaar

154

26 16,9

191

19

9,9

97

14 14,4

351

20-22 jaar

79

11 13,9

74

9 12,2

53

8 15,1

104

8

7,7

6

1,1

511

10

2,0

628

42 11,0

276

34 12,3

284

62

7,1

Schoolsoort vo

286

13

4,5

375

mbo

221

34 15,4

242

57

2,4

202

26 10,7

9

125

3,0

570

20 16,0

6

383

1,0

7401

119

1,6

9973

169

47 16,5

6

3073

328 10,7

4604

531 11,5

Bijlage bij Hoofdstuk 3

Tabel b3.3:

Over- danwel ondervertegenwoordiging van Antilliaans-Nederlandse voortijdig schoolverlaters (12-22 jaar) in de 22 gemeenten, in schooljaar 2008/2009 (absolute aantallen, in procenten van betreffende bevolkingsgroep en oververtegenwoordiging (ovvt))

12 t/m 22 jaar totaal pop. N 43.742 44.782 32.329 17.960 14.617 10.367 9.758 10.906 14.160 12.582 10.058 5.365 6.042 5.910 5.880 11.325 9.288 5.452 4.532 6.643 3.446 3.347 288.491

Rotterdam Amsterdam Den Haag Almere Tilburg Groningen Dordrecht Zoetermeer Eindhoven Breda Nijmegen Capelle a/d IJssel Spijkenisse Lelystad Schiedam Amersfoort Zwolle Vlaardingen Den Helder Leeuwarden Vlissingen Hellevoetsluis Totaal

Tabel b3.4:

vsv N 2.518 2.124 1.561 818 740 398 507 398 571 521 414 221 280 300 263 381 308 205 217 245 148 129 13.267

pop. % 5,8 4,7 4,8 4,6 5,1 3,8 5,2 3,6 4,0 4,1 4,1 4,1 4,6 5,1 4,5 3,4 3,3 3,8 4,8 3,7 4,3 3,9 4,6

N 2.469 987 1.129 570 509 335 397 321 258 251 192 236 216 219 219 213 189 139 150 103 104 88 9.294

Antilliaans vsv N 225 69 88 32 49 12 34 18 15 20 16 22 18 17 12 10 12 13 11 9 11 5 718

% 9,1 7,0 7,8 5,6 9,6 3,6 8,6 5,6 5,8 8,0 8,3 9,3 8,3 7,8 5,5 4,7 6,3 9,4 7,3 8,7 10,6 5,7 7,7

ovvt 58 47 61 23 90 -7 65 54 44 92 102 126 80 53 23 40 91 149 53 137 146 47 68

Over- danwel ondervertegenwoordiging van Marokkaans-Nederlandse voortijdig schoolverlaters (12-22 jaar) in de 22 gemeenten, in schooljaar 2008/2009 (absolute aantallen, in procenten van betreffende bevolkingsgroep en oververtegenwoordiging (ovvt))

12 t/m 22 jaar totaal pop.

vsv N 44.782 43.742 16.050 32.329 5.863 14.160 14.617 7.388 10.047 11.325 6.205 6.683 10.058 4.375 5.594 9.618 5.910 5.880 2.505 2.709 4.498 2.454 266.792

Amsterdam Rotterdam Utrecht Den Haag Gouda Eindhoven Tilburg Leiden 's-Hertogenbosch Amersfoort Roosendaal Helmond Nijmegen Zeist Veenendaal Ede Lelystad Schiedam Culemborg Gorinchem Oosterhout Maassluis Totaal

58

N 2.124 2.518 780 1.561 205 571 740 330 452 381 244 282 414 171 194 330 300 263 85 109 177 81 12.312

pop. % 4,7 5,8 4,9 4,8 3,5 4,0 5,1 4,5 4,5 3,4 3,9 4,2 4,1 3,9 3,5 3,4 5,1 4,5 3,4 4,0 3,9 3,3 4,6

N 8.545 4.989 3.154 3.176 778 629 618 616 553 477 456 361 463 378 409 335 247 233 252 217 160 209 27.255

Marokkaans vsv N 430 320 214 172 47 43 36 27 51 32 28 16 35 33 17 25 13 16 14 8 11 5 1.593

% 5,0 6,4 6,8 5,4 6,0 6,8 5,8 4,4 9,2 6,7 6,1 4,4 7,6 8,7 4,2 7,5 5,3 6,9 5,6 3,7 6,9 2,4 5,8

ovvt 6 11 40 12 73 70 15 -2 105 99 56 5 84 123 20 118 4 54 64 -8 75 -28 27

Bijlage bij hoofdstuk 4

Tabel b4.1:

Personen (15-64 jaar), die per 1 januari 2009 in de gemeente wonen en per 31 december 2008 als werkzoekenden staan geregistreerd (absolute aantallen en in procenten van betreffende deelpopulatie)

Antilliaans pop.

N

NWW

Marokkaans pop.

Surinaams pop.

N

NWW

Turks pop.

N

NWW

ov.niet-westers pop.

N

NWW

N

%

westers pop.

N

NWW

N

%

autochtoon pop.

NWW

%

totaal pop.

NWW

N

%

N

%

N

%

N

%

N

N

N

N

%

3056 234

7,7

3402 305

9,0

2371 141

5,9

5311 426

8,0

5607 593 10,6 13079 520

4,0 109748

2960

2,7 142574

5179

3,6

Man

1504 106

7,0

1745 161

9,2

1134

65

5,7

2764 199

7,2

2901 317 10,9

6427 240

3,7

55601

1526

2,7

72076

2614

3,6

Vrouw

1552 128

8,2

1657 144

8,7

1237

76

6,1

2547 227

8,9

2706 276 10,2

6652 280

4,2

54147

1434

2,6

70498

2565

3,6

2482 221

1629 115

7,1

3508 368 10,5

4935 579 11,7

6151 287

4,7

-

-

-

20931

1816

8,7

3,5

1803

6928 233

3,4

-

-

-

11895

403

3,4

Totale bevolking (15-64)

N

NWW

Geslacht

Generatie 1e generatie

8,9

2226 246 11,1

574

13

2,3

1176

15-24 jaar

916

38

4,1

878

37

4,2

579

24

4,1

1386

29

25-34 jaar

775

48

6,2

1025

80

7,8

548

29

5,3

1526

91

35-44 jaar

610

63 10,3

812

94 11,6

527

29

5,5

1441 173 12,0

45-54 jaar

503

53 10,5

414

68 16,4

478

40

8,4

672 109 16,2

55-64 jaar

252

32 12,7

273

26

9,5

239

19

7,9

286

15-24 jaar,1e generatie

544

32

5,9

148

11

7,4

159

11

6,9

253

15-24 jaar,2e generatie

372

6

1,6

730

26

3,6

420

13

3,1

1133

25-34 jaar,1e generatie

638

46

7,2

621

49

7,9

306

16

5,2

923

62

6,7

25-34 jaar,2e generatie

137

2

1,5

404

31

7,7

242

13

5,4

603

29

4,8

35-44 jaar,1e generatie

561

59 10,5

770

92 11,9

479

29

6,1

35-44 jaar,2e generatie

49

48

0

0,0

2e generatie

59

5,0

742

26

58

3,2

672

14

2,1

2,1

1683

96

5,7

2476

39

1,6

22548

306

1,4

30466

569

1,9

6,0

1736 159

9,2

3198

81

2,5

20885

337

1,6

29693

825

2,8

1202 181 15,1

2756 102

3,7

23749

645

2,7

31097

1287

4,1

692 101 14,6

2457 140

5,7

22281

771

3,5

27497

1282

4,7

8,4

294

56 19,0

2192 158

7,2

20285

901

4,4

23821

1216

5,1

5

2,0

1252

90

7,2

1035

12

1,2

-

-

-

3391

161

4,7

24

2,1

431

6

1,4

1441

27

1,9

-

-

-

4527

102

2,3

1557 154

9,9

1772

44

2,5

-

-

-

5817

371

6,4

2,8

1426

37

2,6

-

-

-

2991

117

3,9

1165 179 15,4

1245

54

4,3

-

-

-

5595

581 10,4

1511

48

3,2

-

-

-

1753

Leeftijd

24

Leeftijd, generatie

4

8,2

42

59

2

4,8

1375 168 12,2 66

5

7,6

179

37

5

2

5,4

61

3,5

Bijlage bij Hoofdstuk 4

Tabel b4.2:

Personen (15-64 jaar), die per 1 januari 2009 in de gemeente wonen met een WWB- of IOA uitkering naar achtergrondkenmerken, 1 januari 2009 (absolute aantallen en in procenten van betreffende deelpopulatie)

Antilliaans

Marokkaans

Surinaams

Turks

ov.niet-westers

westers

pop. WWB/IOA

pop. WWB/IOA

pop. WWB/IOA

pop. WWB/IOA

pop. WWB/IOA

pop. WWB/IOA

N

N

N

% 7,5

N

%

2371 154

N

6,5

N

%

5311 317

N

6,0

N

N

%

N

N

N

N

3,2 109748

2256

%

totaal pop.

WWB/IOA

N

% 9,6

Man

1504

5,5

1745 124

7,1

1134

45

4,0

2764 137

5,0

2901 369 12,7

6427 171

2,7

55601

934

1,7

72076

1863

2,6

Vrouw

1552 211 13,6

1657 131

7,9

1237 109

8,8

2547 180

7,1

2706 411 15,2

6652 243

3,7

54147

1322

2,4

70498

2607

3,7

2482 282 11,4

2226 220

9,9

1629 138

8,5

3508 280

8,0

4935 766 15,5

6151 237

3,9

-

-

-

20931

1923

9,2

1176

3,0

2,2

1803

2,1

6928 177

2,6

-

-

-

11895

291

2,4

5607 780 13,9 13079 414

%

WWB/IOA

3056 294

Totale bevolking (15-64)

3402 255

autochtoon pop.

N

N

%

2,1 142574

4470

3,1

Geslacht 83

Generatie 1e generatie 2e generatie

574

12

2,1

35

742

16

37

15-24 jaar

916

35

3,8

878

10

1,1

579

15

2,6

1386

16

25-34 jaar

775

71

9,2

1025

66

6,4

548

29

5,3

1526

60

35-44 jaar

610

75 12,3

812

83 10,2

527

43

8,2

1441 142

45-54 jaar

503

69 13,7

414

60 14,5

478

44

9,2

672

55-64 jaar

252

44 17,5

273

36 13,2

239

23

9,6

286

32 11,2

15-24 jaar,1e generatie

544

31

5,7

148

4

2,7

159

14

8,8

253

8

3,2

15-24 jaar,2e generatie

372

4

1,1

730

6

0,8

420

1

0,2

1133

8

0,7

25-34 jaar,1e generatie

638

66 10,3

25-34 jaar,2e generatie

137

35-44 jaar,1e generatie

561

35-44 jaar,2e generatie

49

672

14

2,1

1,2

1683 114

6,8

2476

24

1,0

22548

180

0,8

30466

394

1,3

3,9

1736 234 13,5

3198

66

2,1

20885

339

1,6

29693

865

2,9

9,9

1202 211 17,6

2756

93

3,4

23749

482

2,0

31097

1129

3,6

67 10,0

692 126 18,2

2457

92

3,7

22281

573

2,6

27497

1031

3,7

294

2192 139

6,3

20285

682

3,4

23821

1051

4,4

8,9

1035

11

1,1

-

-

-

3391

179

5,3

0,7

1441

13

0,9

-

-

-

4527

35

0,8

1557 225 14,5

1772

32

1,8

-

-

-

5817

417

7,2

1426

34

2,4

-

-

-

2991

109

3,6

595 10,6

Leeftijd

95 32,3

Leeftijd, generatie

621

42

6,8

306

17

5,6

923

35

3,8

3,6

404

24

5,9

242

12

5,0

603

25

4,1

72 12,8

770

78 10,1

479

42

8,8

42

5 11,9

48

1

2,1

5

3

6,1

60

1375 138 10,0 66

4

6,1

1252 111 431

179

3

9

5,0

1165 211 18,1 37

0

0,0

1245

54

4,3

-

-

-

5595

1511

39

2,6

-

-

-

1753

52

3,0

Bijlage bij Hoofdstuk 4

Tabel b4.3:

Werkzoekenden (15-64 jaar) naar duur, fase, opleidings- en beroepsniveau en etnische herkomst, 31 december 2008 (absolute aantallen en procenten)

Antilliaans aantal

Marokkaans

Surinaams

Turks

ov. niet-westers

westers

autochtoon

totaal

%

aantal

%

aantal

%

aantal

%

aantal

%

aantal

%

aantal

%

aantal

%

36,0

Duur 0-6 maanden

110

47,0

102

33,4

68

48,2

141

33,1

205

34,6

175

33,7

1.065

36,0

1.866

7-12 maanden

25

10,7

26

8,5

12

8,5

42

9,9

84

14,2

59

11,3

320

10,8

568

11,0

1-2 jaar

14

6,0

28

9,2

14

9,9

49

11,5

59

9,9

74

14,2

317

10,7

555

10,7

2-5 jaar

44

18,8

74

24,3

27

19,1

103

24,2

124

20,9

101

19,4

668

22,6

1.141

22,0

meer dan 5 jaar

41

17,5

75

24,6

20

14,2

91

21,4

121

20,4

111

21,3

590

19,9

1.049

20,3

Fase 1

51

24,3

46

16,8

41

33,3

73

19,7

95

18,9

125

26,5

671

24,8

1.102

23,6

Fase 2

35

16,7

41

15,0

17

13,8

56

15,1

73

14,5

94

19,9

557

20,6

873

18,7

Fase 3

109

51,9

151

55,1

56

45,5

211

56,9

291

57,9

208

44,1

1.196

44,2

2.222

47,7

Fase 4

15

7,1

36

13,1

9

7,3

31

8,4

44

8,7

45

9,5

283

10,5

463

9,9

geen of lager onderwijs

50

21,4

114

37,4

38

27,0

218

51,2

271

45,7

109

21,0

552

18,6

1.352

26,1

vmbo

93

39,7

91

29,8

43

30,5

111

26,1

139

23,4

138

26,6

882

29,8

1.497

28,9

havo/vwo/mbo

81

34,6

81

26,6

51

36,2

76

17,8

130

21,9

187

36,0

1.012

34,2

1.618

31,2

hbo/wo

10

4,3

19

6,2

9

6,4

21

4,9

53

8,9

85

16,4

514

17,4

711

13,7

Elementair

96

44,0

134

48,7

53

39,8

235

58,5

295

59,5

133

27,9

622

22,4

1.568

32,8

Laag

82

37,6

95

34,5

55

41,4

112

27,9

120

24,2

180

37,8

1.060

38,2

1.704

35,7

Middelbaar

31

14,2

35

12,7

20

15,0

37

9,2

61

12,3

112

23,5

670

24,1

966

20,2

9

4,1

11

4,0

5

3,8

18

4,5

20

4,0

51

10,7

424

15,3

538

11,3

Fasering UWV

Opleidingsniveau

Beroepsniveau

Hoger/wetenschappelijk

Tabel b4.4:

Personen (15-64 jaar) met een WWB- of IOA uitkering naar uitkeringsduur, 1 januari 2009 (absolute aantallen en procenten)

Antilliaans aantal

%

Marokkaans

Surinaams

Turks

ov. niet-westers

westers

autochtoon

totaal

aantal

%

aantal

%

aantal

%

aantal

%

aantal

%

aantal

%

aantal

%

14,0

Uitkeringsduur (WWB/IOA) 0-6 maanden

57

19,4

36

14,1

21

13,6

40

12,6

119

15,3

50

12,1

302

13,4

625

7-12 maanden

33

11,2

30

11,8

12

7,8

35

11,0

115

14,7

48

11,6

202

9,0

475

10,6

1-2 jaar

40

13,6

38

14,9

14

9,1

46

14,5

153

19,6

50

12,1

311

13,8

652

14,6

2-5 jaar meer dan 5 jaar

61

20,7

71

27,8

55

35,7

97

30,6

171

21,9

93

22,5

449

19,9

997

22,3

103

35,0

80

31,4

52

33,8

99

31,2

222

28,5

173

41,8

992

44,0

1.721

38,5

61

Bijlage bij Hoofdstuk 4

Tabel b4.5:

Rotterdam Amsterdam Den Haag Almere Tilburg Groningen Dordrecht Zoetermeer Eindhoven Breda Nijmegen Capelle a/d IJssel Spijkenisse Lelystad Schiedam Amersfoort Zwolle Vlaardingen Den Helder Leeuwarden Vlissingen Hellevoetsluis 22 gemeenten

Tabel b4.6:

Amsterdam Rotterdam Utrecht Den Haag Gouda Eindhoven Tilburg Leiden 's-Hertogenbosch Amersfoort Roosendaal Helmond Nijmegen Zeist Veenendaal Ede Lelystad Schiedam Culemborg Gorinchem Oosterhout Maassluis Totaal

Over- danwel ondervertegenwoordiging van Antilliaans-Nederlandse werkzoekenden (15-64 jaar en 15-24 jaar) in de 22 gemeenten, 31 december 2008 (absolute aantallen, in procenten van betreffende bevolkingsgroep en oververtegenwoordiging (ovvt))

15 t/m 64 jaar totaal pop. werkzoekend pop. N N % N 405.970 29.100 7,2 14.547 553.675 38.005 6,9 8.957 335.137 15.273 4,6 8.320 131.347 6.299 4,8 3.244 142.574 5.179 3,6 3.056 139.817 7.606 5,4 2.363 79.996 2.455 3,1 2.128 84.638 2.962 3,5 1.760 146.415 6.024 4,1 1.865 116.318 4.615 4,0 1.529 116.834 7.185 6,1 1.480 44.532 1.450 3,3 1.414 50.292 1.410 2,8 1.232 51.673 2.223 4,3 1.167 51.167 2.220 4,3 1.201 96.561 3.261 3,4 1.201 80.888 2.810 3,5 992 46.185 2.178 4,7 907 39.154 1.546 3,9 846 65.177 3.579 5,5 649 29.715 1.141 3,8 494 27.690 614 2,2 424 2.835.755 147.135 5,2 59.776

Antilliaans werkzoekend N % 1.651 11,3 749 8,4 703 8,4 294 9,1 234 7,7 340 14,4 190 8,9 128 7,3 109 5,8 149 9,7 186 12,6 109 7,7 68 5,5 108 9,3 136 11,3 94 7,8 106 10,7 110 12,1 106 12,5 90 13,9 37 7,5 22 5,2 5.719 9,6

ovvt 58 22 85 89 111 164 191 108 42 146 104 137 97 115 161 132 208 157 217 153 95 134 84

15 t/m 24 jaar totaal pop. werkzoekend pop. N N % N 81.320 1.394 1,7 4.375 97.282 2.316 2,4 2.059 59.769 1.083 1,8 2.427 25.240 681 2,7 890 30.466 569 1,9 916 41.877 483 1,2 764 14.636 204 1,4 586 16.335 225 1,4 490 27.812 329 1,2 550 22.565 287 1,3 438 27.658 486 1,8 446 7.981 69 0,9 404 9.393 92 1,0 344 9.062 168 1,9 357 8.983 137 1,5 304 16.062 209 1,3 327 15.981 209 1,3 328 8.095 126 1,6 241 6.881 150 2,2 228 15.295 281 1,8 238 5.198 91 1,8 149 4.675 41 0,9 129 552.566 9.630 1,7 16.990

Antilliaans werkzoekend N % 147 3,4 92 4,5 87 3,6 45 5,1 38 4,1 37 4,8 24 4,1 19 3,9 13 2,4 12 2,7 24 5,4 13 3,2 7 2,0 10 2,8 10 3,3 9 2,8 17 5,2 14 5,8 14 6,1 12 5,0 6 4,0 1 0,8 651 3,8

ovvt 96 88 98 87 122 320 194 182 100 115 206 272 108 51 116 112 296 273 182 174 130 -12 120

Over- danwel ondervertegenwoordiging van Marokkaans-Nederlandse werkzoekenden (15-64 jaar en 15-24 jaar) in de 22 gemeenten, 31 december 2008 (absolute aantallen, in procenten van betreffende bevolkingsgroep en oververtegenwoordiging (ovvt)

15 t/m 64 jaar totaal Marokkaans pop. werkzoekend pop. werkzoekend N N % N N % 553.675 38.005 6,9 44.616 6.591 14,8 405.970 29.100 7,2 24.042 3.821 15,9 220.180 7.303 3,3 16.321 1.510 9,3 335.137 15.273 4,6 16.975 1.697 10,0 47.347 2.077 4,4 4.063 597 14,7 146.415 6.024 4,1 3.432 348 10,1 142.574 5.179 3,6 3.402 305 9,0 85.269 3.449 4,0 3.224 503 15,6 95.516 3.424 3,6 2.910 279 9,6 96.561 3.261 3,4 2.717 283 10,4 51.479 1.501 2,9 2.228 159 7,1 59.332 3.488 5,9 2.193 323 14,7 116.834 7.185 6,1 2.201 365 16,6 38.950 1.013 2,6 2.117 166 7,8 70.375 51.673 51.167 18.325 23.034 36.150 20.956 2.666.919

1.854 2.223 2.220 668 742 1.051 614 135.654

62

2,6 4,3 4,3 3,6 3,2 2,9 2,9 5,1

1.453 1.408 1.319 1.100 1.067 725 793 138.306

183 121 124 179 70 51 80 17.755

12,6 8,6 9,4 16,3 6,6 7,0 10,1 12,8

ovvt 115 122 179 119 235 146 147 286 167 208 145 151 170 201

15 t/m 24 jaar totaal Marokkaans pop. werkzoekend pop. werkzoekend N N % N N % 97.282 2.316 2,4 12.408 475 3,8 81.320 1.394 1,7 6.685 177 2,6 49.860 474 1,0 4.404 116 2,6 59.769 1.083 1,8 4.836 173 3,6 8.629 99 1,1 1.156 29 2,5 27.812 329 1,2 884 19 2,1 30.466 569 1,9 878 37 4,2 18.552 189 1,0 838 31 3,7 16.118 222 1,4 825 21 2,5 16.062 209 1,3 686 19 2,8 8.867 86 1,0 635 10 1,6 9.717 280 2,9 535 30 5,6 27.658 486 1,8 635 38 6,0 7.261 54 0,7 633 10 1,6

ovvt 61 54 177 97 119 82 126 263 85 113 62 95 241 112

378 100 117 346 104 142 244 152

14.720 9.062 8.983 3.117 3.925 5.872 3.562 508.614

209 -57 159 27 63 49 95 95

136 168 137 18 50 64 28 8.391

0,9 1,9 1,5 0,6 1,3 1,1 0,8 1,6

456 375 355 272 338 185 261 38.280

13 3 14 2 7 3 4 1.231

2,9 0,8 3,9 0,7 2,1 1,6 1,5 3,2

Bijlage bij Hoofdstuk 4

Tabel b4.7:

Rotterdam Amsterdam Den Haag Almere Tilburg Groningen Dordrecht Zoetermeer Eindhoven Breda Nijmegen Capelle a/d IJssel Spijkenisse Lelystad Schiedam Amersfoort Zwolle Vlaardingen Den Helder Leeuwarden Vlissingen Hellevoetsluis Totaal

Tabel b4.8:

Amsterdam Rotterdam Utrecht Den Haag Gouda Eindhoven Tilburg Leiden 's-Hertogenbosch Amersfoort Roosendaal Helmond Nijmegen Zeist Veenendaal Ede Lelystad Schiedam Culemborg Gorinchem Oosterhout Maassluis Totaal

Over- danwel ondervertegenwoordiging van Antilliaans-Nederlandse uitkeringsontvangers (15-64 jaar en 15-24 jaar) in de 22 gemeenten, 1 januari 2009 (absolute aantallen, in procenten van betreffende bevolkingsgroep en oververtegenwoordiging (ovvt))

15 t/m 64 jaar totaal pop. WWB/IOA pop. N N % N 405.970 29.186 7,2 14.547 553.675 34.931 6,3 8.957 335.137 16.158 4,8 8.320 131.347 3.385 2,6 3.244 142.574 4.470 3,1 3.056 139.817 8.241 5,9 2.363 84.638 146.415 116.318 116.834 44.532 50.292 51.673 51.167 96.561 80.888 46.185 39.154 65.177 29.715 27.690 2.755.759

2.549 4.964 3.233 4.936 1.482 1.360 1.259 1.824 2.320 2.246 1.947 1.267 2.932 1.154 548 130.392

3,0 3,4 2,8 4,2 3,3 2,7 2,4 3,6 2,4 2,8 4,2 3,2 4,5 3,9 2,0 4,7

1.760 1.865 1.529 1.480 1.414 1.232 1.167 1.201 1.201 992 907 846 649 494 424 57.648

Antilliaans WWB/IOA N % 2.317 15,9 976 10,9 794 9,5 215 6,6 294 9,6 447 18,9 159 160 134 146 151 92 70 144 90 114 146 134 81 46 38 6.748

9,0 8,6 8,8 9,9 10,7 7,5 6,0 12,0 7,5 11,5 16,1 15,8 12,5 9,3 9,0 11,7

ovvt 122 73 98 157 207 221

15 t/m 24 jaar totaal Antilliaans pop. WWB/IOA pop. WWB/IOA N N % N N % 81.320 1.160 1,4 4.375 161 3,7 97.282 691 0,7 2.059 28 1,4 59.769 897 1,5 2.427 67 2,8 25.240 248 1,0 890 26 2,9 30.466 394 1,3 916 35 3,8 41.877 471 1,1 764 50 6,5

ovvt 158 91 84 197 195 482

200 153 215 133 221 176 146 236 212 314 282 389 177 140 353 147

16.335 27.812 22.565 27.658 7.981 9.393 9.062 8.983 16.062 15.981 8.095 6.881 15.295 5.198 4.675 537.930

213 207 133 175 295 92 151 202 138 518 227 273 84 48 34 186

309 379 199 248 90 71 81 88 124 134 144 89 244 94 27 6.182

1,9 1,4 0,9 0,9 1,1 0,8 0,9 1,0 0,8 0,8 1,8 1,3 1,6 1,8 0,6 1,1

490 550 438 446 404 344 357 304 327 328 241 228 238 149 129 16.404

29 23 9 11 18 5 8 9 6 17 14 11 7 4 1 539

5,9 4,2 2,1 2,5 4,5 1,5 2,2 3,0 1,8 5,2 5,8 4,8 2,9 2,7 0,8 3,3

Over- danwel ondervertegenwoordiging van Marokkaans-Nederlandse uitkeringsontvangers (15-64 jaar en 1524 jaar) in de 22 gemeenten, 1 januari 2009 (absolute aantallen, in procenten van betreffende bevolkingsgroep en oververtegenwoordiging (ovvt))

15 t/m 64 jaar totaal Marokkaans pop. WWB/IOA pop. WWB/IOA N N % N N % 553.675 34.931 6,3 44.616 5.538 12,4 405.970 29.186 7,2 24.042 3.441 14,3 220.180 6.128 2,8 16.321 1.295 7,9 335.137 16.158 4,8 16.975 1.657 9,8 47.347 1.103 2,3 4.063 309 7,6 146.415 4.964 3,4 3.432 327 9,5 142.574 4.470 3,1 3.402 255 7,5 85.269 2.888 3,4 3.224 389 12,1 95.516 2.965 3,1 2.910 315 10,8 96.561 2.320 2,4 2.717 213 7,8 51.479 816 1,6 2.228 111 5,0 59.332 1.908 3,2 2.193 179 8,2 116.834 4.936 4,2 2.201 249 11,3 38.950 695 1,8 2.117 126 6,0 40.866 914 2,2 1.844 165 8,9 70.375 1.149 1,6 1.453 131 9,0 51.673 1.259 2,4 1.408 76 5,4 51.167 1.824 3,6 1.319 112 8,5 18.325 393 2,1 1.100 113 10,3 23.034 469 2,0 1.067 41 3,8 36.150 563 1,6 725 46 6,3 20.956 557 2,7 793 76 9,6 2.707.785 120.596 4,5 140.150 15.164 10,8

63

ovvt 97 99 185 102 226 181 139 256 249 226 214 154 168 234 300 452 122 138 379 89 307 261 143

15 t/m 24 jaar totaal Marokkaans pop. WWB/IOA pop. WWB/IOA N N % N N % 97.282 691 0,7 12.408 135 1,1 81.320 1.160 1,4 6.685 157 2,3 49.860 381 0,8 4.404 77 1,7 59.769 897 1,5 4.836 122 2,5 8.629 38 0,4 1.156 5 0,4 27.812 379 1,4 884 24 2,7 30.466 394 1,3 878 10 1,1 18.552 117 0,6 838 11 1,3 16.118 126 0,8 825 9 1,1 16.062 124 0,8 686 8 1,2 8.867 31 0,3 635 5 0,8 9.717 139 1,4 535 21 3,9 27.658 248 0,9 635 15 2,4 7.261 25 0,3 633 3 0,5 7.923 61 0,8 507 14 2,8 14.720 77 0,5 456 7 1,5 9.062 81 0,9 375 3 0,8 8.983 88 1,0 355 4 1,1 3.117 21 0,7 272 5 1,8 3.925 20 0,5 338 2 0,6 5.872 22 0,4 185 0 0,0 3.562 30 0,8 261 5 1,9 516.537 5.150 1,0 38.787 642 1,7

ovvt 53 65 129 68 -2 99 -12 108 40 51 125 174 163 38 259 193 -10 15 173 16 -100 127 66

Bijlage bij hoofdstuk 5

Tabel b5.1:

Verdachten (12 jaar e.o.) naar achtergrondkenmerken, in 2009 (absolute aantallen en in procenten van betreffende deelpopulatie)

Antilliaans pop.

N

verdacht

Marokkaans pop.

Surinaams pop.

verdacht

Turks pop.

N

verdacht

ov. niet-westers pop.

N

verdacht

N

%

westers pop.

N

verdacht

N

%

autochtoon pop.

verdacht

%

totaal pop.

verdacht

N

%

N

%

N

N

%

N

%

N

N

N

N

%

3353 161

4,8

3908 168

4,3

2647

75

2,8

6020 208

3,5

6062 176

2,9 15801 209

1,3 138595

1387

1,0 176386

2384

1,4

Man

1627 117

7,2

2046 143

7,0

1276

56

4,4

3161 181

5,7

3127 150

4,8

7646 165

2,2

68249

1128

1,7

87132

1940

2,2

Vrouw

1726

44

2,5

1862

25

1,3

1371

19

1,4

2859

27

0,9

2935

26

0,9

8155

44

0,5

70346

259

0,4

89254

444

0,5

2640 121

4,6

2474

51

2,1

1767

39

2,2

3821 104

2,7

5161 149

2,9

7282

83

1,1

-

-

-

23145

547

2,4

5,6

1434 117

8,2

880

36

4,1

2199 104

4,7

3,0

8519 126

1,5

-

-

-

14646

450

3,1

Bevolking (12 jr eo)

N

verdacht

Geslacht

Generatie 1e generatie 2e generatie

713

40

901

27

Leeftijd 12-17 jaar

439

29

6,6

546

45

8,2

277

13

4,7

816

40

4,9

675

36

5,3

818

25

3,1

9448

189

2,0

13019

377

2,9

18-24 jaar

685

53

7,7

607

64 10,5

446

29

6,5

985

49

5,0

1348

59

4,4

2078

56

2,7

17702

378

2,1

23851

688

2,9

25-44 jaar

1385

56

4,0

1837

53

2,9

1075

21

2,0

2967 100

3,4

2938

69

2,3

5954

79

1,3

44634

545

1,2

60790

923

1,5

45-64 jaar

755

23

3,0

687

6

0,9

717

12

1,7

958

18

1,9

986

12

1,2

4649

46

1,0

42566

237

0,6

51318

354

0,7

65 jaar e.o.

89

-

-

231

-

-

132

-

-

294

-

-

115

-

-

2302

-

-

24245

38

0,2

27408

42

0,2

12-24 jaar,1e generatie

617

46

7,5

165

16

9,7

173

13

7,5

272

12

4,4

1369

72

5,3

1115

28

2,5

-

-

-

3711

187

5,0

12-24 jaar,2e generatie

507

36

7,1

988

93

9,4

550

29

5,3

1529

77

5,0

654

23

3,5

1781

53

3,0

-

-

-

6009

311

5,2

12-24 jaar, man

572

53

9,3

588

94 16,0

360

31

8,6

930

76

8,2

1029

83

8,1

1413

58

4,1

13482

449

3,3

18374

844

4,6

12-24 jaar, vrouw

552

29

5,3

565

15

363

11

3,0

871

13

1,5

994

12

1,2

1483

23

1,6

13668

118

0,9

18496

221

1,2

Leeftijd, generatie

Leeftijd, geslacht

2,7

Schoolsoort schoolgaand, laag nivo

189

24 12,7

217

35 16,1

319

18

5,6

197

23 11,7

153

11

7,2

1658

105

6,3

2826

226

8,0

schoolgaand, mid. nivo

302

15

5,0

371

22

5,9

198

93

10 10,8 9

4,5

586

24

4,1

484

18

3,7

555

13

2,3

6178

116

1,9

8674

217

2,5

schoolgaand, hoog nivo

195

1

0,5

141

6

4,3

128

2

1,6

204

6

2,9

425

7

1,6

875

11

1,3

9679

59

0,6

11647

92

0,8

859

54

6,3

950

88

9,3

558

29

5,2

1478

67

4,5

1465

74

5,1

2140

61

2,9

21653

459

2,1

29103

832

2,9

9 18,4

36

10 27,8

27

5 18,5

53

7 13,2

46

4

8,7

56

6 10,7

473

37

7,8

740

2,9 12559 178

1,4 106788

1181

2,9

3,5

Nieuw vsv 08/09 geen nw vsv0809 nw vsv0809

49

78 10,5

Werk niet werkzoekend werkzoekend

2822 128 234

4,5

22

9,4

2762 120

4,3

3097 132 305

17

4,3

2230

70

3,1

5,6

141

1

0,7

4,2

2217

68

3,1

6,7

154

3

1,9

4885 170 426

3,5

21

4,9

4994 172

3,4

5014 147 593

17

520

18

2960

107

2,9 12665 171

1,4 107492

1168

3,1

6,0

1,1 137395

2006

1,5

5179

203

3,9

1,1 138104

1971

1,4

238

5,3

3,6

Uitkering geen WWB uitkering WWB uitkering

294

30 10,2

3147 132 255

65

17

317

19

6,0

4827 140 780

24

414

25

2256

120

5,3

4470

Bijlage bij Hoofdstuk 5

Tabel b5.2:

Personen (12 jaar e.o.) die per 1 januari 2009 in de gemeente wonen en in de periode 2005-2009 werden verdacht van een delict naar achtergrondkenmerken (absolute aantallen en in procenten van betreffende bevolkingsgroep)

Antilliaans pop.

N Bevolking (12 jr eo)

verdacht

N

%

Marokkaans pop.

N

verdacht

N

%

Surinaams pop.

N

verdacht

N

%

Turks pop.

N

verdacht

N

%

ov. niet-westers pop.

N

verdacht

N

%

westers pop.

N

verdacht

N

%

autochtoon pop.

verdacht

N

N

%

totaal pop.

N

verdacht

N

%

3353 605 18,0

3908 596 15,3

2647 366 13,8

6020 860 14,3

6062 689 11,4 15801 944

6,0 138595

7003

5,1 176386 11063

6,3

Man

1627 428 26,3

2046 482 23,6

1276 276 21,6

3161 738 23,3

3127 558 17,8

7646 715

9,4

68249

5411

7,9

87132

8608

9,9

Vrouw

1726 177 10,3

1862 114

6,1

1371

2859 122

2935 131

4,5

8155 229

2,8

70346

1592

2,3

89254

2455

2,8

1e generatie

2640 471 17,8

2474 233

9,4

1767 244 13,8

3821 468 12,2

5161 595 11,5

7282 384

5,3

-

-

-

23145

2395 10,3

2e generatie

713 134 18,8

1434 363 25,3

880 122 13,9

2199 392 17,8

8519 560

6,6

-

-

-

14646

1665 11,4

528

Geslacht

90

6,6

4,3

Generatie

901

94 10,4

675

93 13,8

Leeftijd 12-17 jaar

439

79 18,0

546 115 21,1

277

33 11,9

816 107 13,1

8,1

9448

5,6

13019

1021

18-24 jaar

685 184 26,9

607 197 32,5

446 101 22,6

985 207 21,0

1348 198 14,7

2078 226 10,9

17702

1851 10,5

23851

2964 12,4

25-44 jaar

1385 250 18,1

1837 243 13,2

1075 152 14,1

2967 446 15,0

2938 328 11,2

5954 405

6,8

44634

2851

6,4

60790

4675

7,7

4649 221

4,8

42566

1533

3,6

51318

2122

4,1

-

-

24245

240

1,0

27408

281

1,0

1115 103

9,2

-

-

-

3711

623 16,8

1781 189 10,6

-

-

-

6009

983 16,4

18374

3061 16,7

45-64 jaar

755

65 jaar e.o.

89

91 12,1

687

38

5,5

717

-

231

-

-

132

12-24 jaar,1e generatie

617 150 24,3

165

49 29,7

173

55 31,8

12-24 jaar,2e generatie

507 113 22,3

988 263 26,6

550

79 14,4

12-24 jaar, man

572 186 32,5

588 247 42,0

360

95 26,4

930 265 28,5

12-24 jaar, vrouw

552

565

363

39 10,7

871

-

76 10,6 -

-

958

93

9,7

986

70

7,1

294

-

-

115

-

-

818

2302

66

7,8

Leeftijd, generatie 272

42 15,4

1529 272 17,8

1369 224 16,4 654

67 10,2

Leeftijd, geslacht

77 13,9

65 11,5

49

5,6

1029 235 22,8 994

56

5,6

1413 226 16,0

13482

1483

13668

66

4,5

1807 13,4 572

4,2

18496

924

5,0

Schoolsoort schoolgaand, laag nivo

189

73 38,6

217

84 38,7

93

31 33,3

319

76 23,8

197

60 30,5

153

42 27,5

1658

357 21,5

2826

723 25,6

schoolgaand, mid. nivo

302

42 13,9

371

77 20,8

198

23 11,6

586

68 11,6

484

59 12,2

555

43

7,7

6178

370

6,0

8674

682

7,9

schoolgaand, hoog nivo

195

15

141

14

9,9

128

204

18

425

18

875

44

5,0

9679

315

3,3

11647

430

3,7

950 252 26,5

558

93 16,7

2140 215 10,0

21653

1752

8,1

29103

2954 10,2

27

8 29,6

127 26,8

740

238 32,2

7,7

6

4,7

8,8

4,2

Nieuw vsv 08/09 geen nw vsv0809 nw vsv0809

859 177 20,6 49

28 57,1

36

25 69,4

1478 248 16,8 53

18 34,0

1465 217 14,8 46

14 30,4

56

18 32,1

473

Werk niet werkzoekend werkzoekend

2822 515 18,2 234

68 29,1

3097 488 15,8 305

67 22,0

2230 324 14,5 141

29 20,6

4885 737 15,1 426

82 19,2

5014 581 11,6 12559 838 593

83 14,0

520

6,7 106788

65 12,5

2960

6195

5,8 137395

448 15,1

5179

9678

7,0

842 16,3

Uitkering geen WWB uitkering WWB uitkering

2762 492 17,8 294

91 31,0

3147 501 15,9 255

66

54 21,2

2217 319 14,4 154

34 22,1

4994 749 15,0 317

70 22,1

4827 560 11,6 12665 814 780 104 13,3

414

6,4 107492

89 21,5

2256

6110

5,7 138104

533 23,6

4470

9545

6,9

975 21,8

Bijlage bij Hoofdstuk 5

Tabel b5.3:

Verdachten (12 jaar e.o.) naar pleegcarrière, antecendeten en delicten van verdachten, in 2009 (absolute aantallen en in procenten van betreffende bevolkingsgroep)

Antilliaans aantal Verdachten (N)

%

161 100,0

Marokkaans aantal

%

168 100,0

Surinaams aantal

%

75 100,0

Turks aantal

ov. niet-westers

%

aantal

208 100,0

176

westers

% aantal 100,0

autochtoon

% aantal

209 100,0

totaal

% aantal

1.387 100,0

%

2.384 100,0

Pleegcarrière beginner

47

29,2

43

25,6

29

38,7

94

45,2

77

43,8

94

45,0

621

44,8

1005

42,2

meerpleger

79

49,1

84

50,0

39

52,0

91

43,8

81

46,0

81

38,8

554

40,0

1009

42,3

veelpleger

35

21,7

41

24,4

7

9,3

23

11,1

18

10,2

34

16,3

211

15,2

369

15,5

239

219

323 100,0

280

Antecedenten 2009

216

217

Delicten 2009

264 100,0

284 100,0

90 104 100,0

100,0

235

1.615

2.831

331 100,0

1.935 100,0

3.521 100,0

waaronder geweldsdelicten

67

25,4

51

18,0

19

18,3

91

28,2

91

32,5

67

20,2

430

22,2

816

23,2

104

39,4

151

53,2

33

31,7

92

28,5

100

35,7

134

40,5

651

33,6

1.265

35,9

openbare orde

23

8,7

39

13,7

12

11,5

18

5,6

38

13,6

28

8,5

223

11,5

381

10,8

verkeer

33

12,5

15

5,3

23

22,1

57

17,6

28

10,0

48

14,5

380

19,6

584

16,6

drugs

26

9,8

11

3,9

13

12,5

56

17,3

8

2,9

35

10,6

139

7,2

288

8,2

overig

11

4,2

17

6,0

4

3,8

9

2,8

15

5,4

19

5,7

112

5,8

187

5,3

vermogensdelicten

verdacht als % bevolking verdacht totaal (%)

4,8

4,3

2,8

3,5

2,9

1,3

1,0

1,4

verdacht geweldsdelict (%)

1,5

1,0

0,5

1,2

1,0

0,3

0,3

0,4 0,5

verdacht vermogensdelict (%)

2,3

2,3

1,0

1,0

1,1

0,5

0,3

verdacht openbare orde (%)

0,6

0,9

0,3

0,3

0,4

0,2

0,1

0,2

verdacht verkeersdelict (%)

0,8

0,4

0,8

0,7

0,4

0,3

0,3

0,3

verdacht drugsdelict (%)

0,5

0,2

0,4

0,7

0,1

0,2

0,1

0,1

verdacht overig delict (%)

0,2

0,4

0,1

0,1

0,1

0,1

0,1

0,1

67

Bijlage bij Hoofdstuk 5

Tabel b5.4:

Over- danwel, ondervertegenwoordiging van Antilliaans-Nederlandse verdachten (12 jaar en ouder en 12 t/m 24 jaar) in de 22 gemeenten, in 2009 (absolute aantallen, in procenten van betreffende bevolkingsgroep en oververtegenwoordiging (ovvt))

12 jaar en ouder totaal pop. Rotterdam Amsterdam Den Haag Almere Tilburg Groningen Dordrecht Zoetermeer Eindhoven Breda Nijmegen Capelle a/d IJssel Spijkenisse Lelystad Schiedam Amersfoort Zwolle Vlaardingen Den Helder Leeuwarden Vlissingen Hellevoetsluis Totaal

Tabel b5.5:

N 508.671 657.759 413.517 153.197 176.386 164.811 101.819 103.963 185.763 148.465 142.865 56.334 61.829 61.958 65.163 118.731 99.863 61.525 50.283 81.785 39.285 34.264 3.488.236

verdacht N % 10.413 2,0 11.988 1,8 10.136 2,5 2.816 1,8 2.384 1,4 2.713 1,6 1.999 2,0 1.637 1,6 1.952 1,1 1.205 0,8 1.923 1,3 814 1,4 834 1,3 1.135 1,8 1.125 1,7 1.829 1,5 1.191 1,2 905 1,5 774 1,5 1.270 1,6 684 1,7 447 1,3 60.174 1,7

pop. N 16.130 9.939 9.175 3.578 3.353 2.572 2.391 1.992 2.034 1.686 1.641 1.571 1.401 1.319 1.325 1.351 1.099 999 941 698 560 483 66.238

Antilliaans verdacht N % 1.155 7,2 568 5,7 606 6,6 214 6,0 161 4,8 238 9,3 192 8,0 111 5,6 94 4,6 42 2,5 81 4,9 95 6,0 64 4,6 86 6,5 70 5,3 94 7,0 71 6,5 76 7,6 84 8,9 59 8,5 59 10,5 33 6,8 4.253 6,4

ovvt 250 214 169 225 255 462 309 254 340 207 267 318 239 256 206 352 442 417 480 444 505 424 272

Antilliaans verdacht N % 479 8,8 199 7,9 251 8,6 103 9,1 82 7,3 111 12,3 54 7,1 56 8,8 47 7,1 12 2,2 37 6,9 37 7,2 32 7,1 42 9,2 28 6,9 35 8,4 40 10,1 33 10,6 45 15,0 24 8,7 20 10,2 21 12,4 1.788 8,5

ovvt 110 97 70 139 153 381 69 131 214 29 194 118 124 125 87 146 240 221 308 211 118 260 136

Over- danwel, ondervertegenwoordiging van Marokkaans-Nederlandse verdachten (12 jaar en ouder en 12 t/m 24 jaar) in de 22 gemeenten, in 2009 (absolute aantallen, in procenten van betreffende bevolkingsgroep en oververtegenwoordiging (ovvt))

12 jaar en ouder totaal pop. Amsterdam Rotterdam Utrecht Den Haag Gouda Eindhoven Tilburg Leiden 's-Hertogenbosch Amersfoort Roosendaal Helmond Nijmegen Zeist Veenendaal Ede Lelystad Schiedam Culemborg Gorinchem Oosterhout Maassluis Totaal

12 t/m 24 jaar totaal pop. verdacht pop. N N % N 99.841 4.188 4,2 5.449 117.194 4.698 4,0 2.514 74.809 3.775 5,0 2.919 33.274 1.268 3,8 1.130 36.870 1.065 2,9 1.124 45.981 1.175 2,6 904 18.828 792 4,2 759 20.999 803 3,8 634 33.906 770 2,3 660 28.289 489 1,7 537 32.327 764 2,4 533 10.339 343 3,3 512 12.007 379 3,2 452 11.713 477 4,1 459 11.525 428 3,7 404 21.372 734 3,4 415 19.868 588 3,0 397 10.434 346 3,3 310 8.903 326 3,7 301 18.144 509 2,8 275 6.683 311 4,7 197 6.136 212 3,5 169 679.442 24.440 3,6 21.054

N 657.759 508.671 257.593 413.517 60.078 185.763 176.386 102.734 119.007 118.731 67.100 73.900 142.865 51.735 51.661 90.446 61.958 65.163 22.904 29.503 46.840 27.151 3.331.465

verdacht N % 11.988 1,8 10.413 2,0 4.719 1,8 10.136 2,5 1.040 1,7 1.952 1,1 2.384 1,4 1.714 1,7 1.428 1,2 1.829 1,5 737 1,1 1.095 1,5 1.923 1,3 814 1,6 638 1,2 976 1,1 1.135 1,8 1.125 1,7 242 1,1 469 1,6 656 1,4 356 1,3 57.769 1,7

68

Marokkaans pop. verdacht N N % 51.123 2.298 4,5 27.664 1.272 4,6 19.256 1.265 6,6 19.283 1.189 6,2 4.804 342 7,1 3.991 123 3,1 3.908 168 4,3 3.752 211 5,6 3.315 170 5,1 3.141 190 6,0 2.610 117 4,5 2.536 93 3,7 2.519 130 5,2 2.409 154 6,4 2.201 107 4,9 1.719 115 6,7 1.591 80 5,0 1.474 76 5,2 1.350 35 2,6 1.248 76 6,1 870 48 5,5 905 36 4,0 161.669 8.295 5,1

ovvt 147 125 259 152 311 193 218 237 327 293 308 147 283 306 294 520 174 199 145 283 294 203 196

12 t/m 24 jaar totaal Marokkaans pop. verdacht pop. verdacht N N % N N % 117.194 4.698 4,0 15.946 1.371 8,6 99.841 4.188 4,2 8.948 748 8,4 57.130 1.991 3,5 5.813 756 13,0 74.809 3.775 5,0 6.238 662 10,6 11.257 480 4,3 1.497 206 13,8 33.906 770 2,3 1.165 68 5,8 36.870 1.065 2,9 1.153 109 9,5 21.875 677 3,1 1.119 108 9,7 20.647 539 2,6 1.072 101 9,4 21.372 734 3,4 896 104 11,6 11.766 334 2,8 856 68 7,9 12.819 433 3,4 710 51 7,2 32.327 764 2,4 808 74 9,2 9.356 389 4,2 781 98 12,5 10.430 283 2,7 691 70 10,1 19.075 471 2,5 604 72 11,9 11.713 477 4,1 470 44 9,4 11.525 428 3,7 452 36 8,0 4.282 94 2,2 405 23 5,7 5.205 212 4,1 438 51 11,6 7.901 324 4,1 274 37 13,5 4.598 148 3,2 344 29 8,4 635.898 23.274 3,7 50.680 4.886 9,6

ovvt 114 99 273 110 223 157 227 212 261 238 180 113 288 202 273 383 130 114 159 186 229 162 163

Begrippenlijst

Allochtoon 14 Een allochtoon is gedefinieerd als een persoon van wie ten minste één van de ouders in het buitenland geboren is. Definitie conform CBS

Antilliaanse Nederlander Een op de Nederlandse Antillen of Aruba geboren persoon van wie ten minste één ouder in het buitenland geboren is (eerste generatie) of een in Nederland geboren persoon van wie de moeder op de Nederlandse Antillen of Aruba is geboren of, in het geval de moeder in Nederland is geboren, de vader op de Nederlandse Antillen of Aruba is geboren (de tweede generatie). Definitie conform CBS Autochtoon Persoon van wie de beide ouders in Nederland zijn geboren. Definitie conform CBS Eerste generatie allochtoon Persoon die in het buitenland is geboren en van wie ten minste één ouder in het buitenland is geboren. Definitie conform CBS

First offender (of beginner) Verdachte van een misdrijf tegen wie voor het eerst een proces-verbaal van aanhouding is opgemaakt. IOAW Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW). De wet biedt een inkomensgarantie op het niveau van het sociaal minimum aan oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers, van wie het recht op uitkering op grond van de Werkloosheidswet is geëindigd. Bron: CBS

14

69

Voor uitzonderingen en specificaties zie: http://www.cbs.nl/nlNL/menu/methoden/begrippen/default.htm?ConceptID=315

IOAZ Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ). De wet biedt een inkomensgarantie op het niveau van het sociaal minimum aan oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen, van wie het inkomen duurzaam minder bedraagt dan het sociaal minimum en die als gevolg daarvan het bedrijf of beroep hebben beëindigd. Bron: CBS Marokkaanse Nederlander Een in Marokko geboren persoon van wie ten minste één ouder in het buitenland geboren is (eerste generatie) of een in Nederland geboren persoon van wie de moeder in Marokko is geboren of, in het geval de moeder in Nederland is geboren, de vader in Marokko is geboren (de tweede generatie). Definitie conform CBS Meerpleger Meerderjarige verdachte van misdrijven tegen wie 2 t/m 10 processenverbaal van aanhouding zijn opgemaakt, waarvan ten minste één in het peiljaar. Of een minderjarige verdachte van misdrijven tegen wie 2 t/m 5 processen-verbaal van aanhouding zijn opgemaakt, waarvan ten minste één in het peiljaar. Bron: KLPD-Dienst IPOL Middelbaar beroepsonderwijs (mbo) Het mbo leidt op tot kwalificaties op vier niveaus. Mbo niveau 1 (assistent) ligt op een lager niveau dan de basisberoepsgerichte leerweg van het vmbo en lijkt qua inhoud op de meest eenvoudige opleidingen van het vroegere leerlingwezen. De assistentenopleiding kan sinds 2004/05 ook gevolgd worden door leerlingen van het vmbo die niet in staat zijn de normale basisberoepsgerichte leerweg van het vmbo te volgen. Mbo niveaus 2-4 (basisberoepsbeoefenaar, zelfstandig beroepsbeoefenaar, middenkaderfunctionaris/specialist) komen overeen met de andere opleidingen van het leerlingwezen en het vroegere (k)mbo. Bron: CBS

Misdrijf Strafbaar feit van de ernstige soort dat als zodanig is omschreven en strafbaar is gesteld in de strafwetten. Voor de indeling van misdrijven zie technische toelichting. Bron: KLPD-Dienst IPOL

70

NWW Niet-werkende werkzoekende (nww) Een niet-werkende werkzoekende is een persoon die bij een vestiging van het UWV WERKbedrijf is ingeschreven als een werkzoekende zonder werk of als werkzoekende die minder dan twaalf uur per week werkt met een inschrijfdatum en geen uitschrijfdatum.

Niet-westerse allochtoon Tot de niet-westerse allochtonen worden personen gerekend van wie ten minste één ouder is geboren in Turkije, Marokko, Suriname, de Nederlandse Antillen of Aruba, of in een ander land in Azië (m.u.v. Japan en Indonesië), Afrika of Latijns Amerika. Definitie conform CBS. In deze monitor wordt onder andere gerapporteerd over de vier grote niet westerse allochtone groepen in Nederland (Antilliaanse, Marokkaanse, Surinaamse en Turkse Nederlanders). Niet westerse allochtonen uit andere herkomstlanden worden samengenomen tot een groep ‘overige niet-westerse allochtonen’ veelal afgekort als ‘ov-niet westers’.

Nieuwe voortijdig schoolverlaters (vsv-ers) Onder de nieuwe vsv-ers worden alle leerlingen van 12 t/m 22 jaar verstaan, die in een schooljaar zonder startkwalificatie (diploma van havo, vwo of mbo met minimaal niveau 2) het onderwijs verlaten. Oververtegenwoordiging Oververtegenwoordiging is een percentage dat wordt berekend door het verschil tussen het aandeel in de doelgroep en de totale groep te delen door het aandeel in de totale groep. Indien het gevonden percentage in de doelgroep kleiner is dan in de totale groep is er sprake van een negatieve uitkomst, dit wordt aangeduid met ondervertegenwoordiging. Het percentage oververtegenwoordiging wordt berekend op basis van de niet afgeronde percentages. Potentiële beroepsbevolking Het deel van de bevolking dat gelet op zijn leeftijd in aanmerking komt voor deelname aan het arbeidsproces. Iedereen van 15 t/m 64 jaar wordt tot de potentiële beroepsbevolking gerekend.

Startkwalificatie Diploma van havo, vwo of mbo met minimaal niveau 2.

71

Tweede generatie allochtoon 15 Persoon die in Nederland is geboren en van wie ten minste één ouder in het buitenland is geboren. Definitie conform CBS Veelpleger Meerderjarige verdachte van misdrijven tegen wie meer dan 10 processen-verbaal van aanhouding zijn opgemaakt, waarvan ten minste één in het peiljaar. Of een minderjarige verdachte van misdrijven tegen wie meer dan 5 processen-verbaal van aanhouding zijn opgemaakt, waarvan ten minste één in het peiljaar. Bron: KLPD- Dienst IPOL Verdachte Persoon van 12 jaar of ouder tegen wie een proces-verbaal is opgemaakt, omdat een redelijk vermoeden bestaat dat hij een strafbaar feit heeft gepleegd. Bron: KLPD- Dienst IPOL

Vmbo-bb De basisberoepsgerichte leerweg is te beschouwen als de opvolger van de laagste niveau's van het vbo en is bedoeld als vooropleiding voor de basisberoepsopleiding, niveau 2 van de kwalificatiestructuur van het mbo. Bron: CBS Vmbo-kb De kaderberoepsgerichte leerweg is te beschouwen als de opvolger van de hoogste niveau's van het vbo en is de minimale vooropleiding voor de vakopleiding en de middenkaderopleiding, respectievelijk op niveau 3 en 4 van de kwalificatiestructuur van het mbo. Bron: CBS Vmbo-gl De gemengde leerweg is te beschouwen als een tussenvorm van de theoretische leerweg en de beroepsgerichte leerwegen, heeft hetzelfde niveau als de theoretische leerweg, maar heeft ook een beroepsgericht vak. De gemengde leerweg geeft toegang tot de middenkaderopleiding, niveau 4 van de kwalificatiestructuur van het mbo. Bron: CBS

15

72

Een tweede generatie allochtoon heeft als herkomstgroepering het geboorteland van de moeder, tenzij dat ook Nederland is. In dat geval is de herkomstgroepering bepaald door het geboorteland van de vader.

Vmbo-tl De theoretische leerweg is te beschouwen als de opvolger van de mavo en geeft toegang tot de middenkaderopleiding, niveau 4 van de kwalificatiestructuur van het mbo. Het is na diplomering tevens mogelijk door te stromen naar het vierde leerjaar havo. Bron: CBS Voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs (vmbo) Voortzetting m.i.v. augustus 1999 van het mavo en vbo. Het bereidt voor op het middelbaar beroepsonderwijs, heeft een duur van vier jaar en kent vier leerwegen: de theoretische leerweg, de gemengde leerweg, de kaderberoepsgerichte leerweg en de basisberoepsgerichte leerweg. Bron: CBS WWB Wet werk en bijstand (WWB). Wettelijke sociale voorziening die op 1 januari 2004 in werking is getreden ter vervanging van de Algemene bijstandswet (ABW), de Wet inschakeling werkzoekenden (WIW) en het Besluit In- en Doorstroombanen (ID-banen). Bron: CBS Westerse allochtoon Westerse allochtonen zijn gedefinieerd als personen van wie ten minste één van de ouders geboren is in één van de landen in Europa (exclusief Turkije), Noord-Amerika, Oceanië, Indonesië of Japan. In de tabellen en grafieken is dit veelal afgekort als ‘westers’. Definitie conform CBS

73

Technische toelichting

Het doel van het monitorsysteem is betrouwbare en actuele informatie op te leveren over de maatschappelijke positie van Antilliaanse en of Marokkaanse Nederlanders in de betrokken gemeenten om zo de voortgang van de verschillende aanpakken te kunnen monitoren. De informatiebehoefte spitst zich toe op vier basisdimensies te weten: demografie, onderwijs, arbeidsparticipatie en criminaliteit. Methodiek: koppeling van de diverse registraties Bovenstaande informatie is niet in een enkele registratie beschikbaar en is afkomstig van verschillende bronnen. Om optimaal in de informatiebehoefte te kunnen voorzien is voor een systeem gekozen waarmee dwarsverbanden kunnen worden gemaakt tussen informatie die beschikbaar is in deze verschillende registratiesystemen. Deze verbanden kunnen alleen worden gemaakt door bestaande registraties op persoonsniveau aan elkaar te koppelen. Dit betekent dat informatie over de demografische en geografische factoren, data over voortijdig school verlaten, gegevens over verdachten en werkzoekenden en uitkeringsontvangers op persoonsniveau met behulp van een unieke versleutelde identificatiesleutel aan elkaar zijn gekoppeld.

Versleuteling Met het oog op de privacy zijn de persoonsgebonden nummers aan de bron versleuteld zodat ze niet meer terug te herleiden zijn naar personen (zie figuur 1.1 in hoofdstuk 1). Pas na versleuteling van de identificerende persoonsnummers zijn de bestanden met persoonsgegevens geleverd aan Risbo. Koppeling in 4 stappen Stap 1 de Gemeentelijke Basis Administratie (GBA) als basis. Als basis dienen alle in de GBA ingeschreven personen op de gekozen peildatum 1-1-2009. Elke inwoner van Nederland is verplicht ingeschreven in de Gemeentelijke Basisadministratie (GBA) van de gemeente waarin men woont.

75

Stap 2 koppeling van onderwijsgegevens. In stap 2 wordt informatie gekoppeld over leerlingen en voortijdig schoolverlaters uit de Basisregistratie Onderwijs (BRON). Alle leerlingen in het bekostigd voorgezet en middelbaar beroepsonderwijs staan in BRON geregistreerd. De gegevens zijn aangeleverd door de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO). Leerlingen en nieuwe voortijdig schoolverlaters in schooljaar 2008/2009 zijn op basis van het versleutelde burgerservicenummer (BSN) gekoppeld aan het bevolkingsbestand per 1 januari 2009. Indien het nummer in een van de bestanden niet bekend is, kan er geen koppeling worden gemaakt. Jongeren waarvan geen nummer bekend is en jongeren die in de loop van 2009 vanuit een niet in het onderzoek betrokken gemeente in een van de betrokken gemeente is komen wonen, komen in het onderzoeksbestand dus niet voor.

Stap 3 koppeling van niet-werkende werkzoekenden en uitkeringsontvangers. In stap 3 worden, wederom op basis van het versleutelde BSN, gegevens gekoppeld over werkzoekenden (UWV WERKbedrijf) en uitkeringsgerechtigden (gemeentelijke sociale dienst).

Stap 4 koppeling van verdachtenregistraties in HKS. In stap 4 worden ten slotte gegevens over verdachten gekoppeld aan het GBA-bestand. In het HKS geregistreerde verdachten zijn op basis van het versleutelde GBA-nummer gekoppeld aan het bevolkingsbestand per 1 januari 2009. Dit GBA-nummer was in het HKS in het verleden niet altijd evengoed ingevuld maar in de laatste jaren is de vulling van het GBA-nummer in het HKS sterk verbeterd. Indien het GBA-nummer in de verdachtenregistratie niet bekend is, kan er per definitie geen koppeling worden gemaakt met het bevolkingsbestand. Verdachten zonder valide GBA-nummer zijn in het onderzoeksbestand dus niet opgenomen. Ook verdachten die in de loop van 2009 vanuit een niet in het onderzoek betrokken gemeente in een van de betrokken gemeenten is komen wonen, vallen buiten de analyse die voor dit rapport zijn gedaan. Databronnen

Gemeentelijke Basisadministratie (GBA) Als basis dienen alle in de GBA ingeschreven personen op de gekozen peildatum 1-1-2009. Elke inwoner van Nederland is verplicht

76

ingeschreven in de Gemeentelijke Basisadministratie (GBA) van de gemeente waarin men woont. In de GBA wordt een groot aantal (demografische) kenmerken geregistreerd. In het onderzoeksbestand zijn naast het versleutelde GBA-nummer en het versleutelde burgerservicenummer de volgende kenmerken opgenomen: Geboortejaar, geboorteland, geslacht, geboorteland moeder, geboorteland vader, nationaliteit, jaar inschrijving in de gemeente, land vanwaar ingeschreven, jaar vestiging in Nederland, postcode (eerste vier posities), wijk, buurt, burgerlijke staat, positie in het gezin. Positie in het gezin is geen rubriek in de GBA registratie. Deze moet door de gemeenten worden geconstrueerd op basis van burgerlijke staat, het exacte adres en gegevens over kinderen. Dit is vaak lastig. Positie in het gezin is daardoor niet uniform voor alle gemeenten. Door een aantal gemeenten zijn geen gegevens over de positie in het gezin aangeleverd.

Basisregistratie Onderwijs (BRON) In de Basisregistratie Onderwijs (BRON) staan alle leerlingen in het bekostigd voorgezet en middelbaar beroepsonderwijs geregistreerd. Deze gegevens zijn aangeleverd door de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO).

Cijfers schooljaar 2008/2009 In maart is het aantal voortijdig schoolverlaters van voorgaand schooljaar bekend. Deze gegevens hebben de status ‘voorlopig’ omdat het gaat om gegevens die zijn aangeleverd door de onderwijsinstellingen, maar nog niet zijn gecontroleerd door een accountant. Door de accountantscontrole en door inschrijfmutaties die met terugwerkende kracht worden verwerkt, kunnen er verschillen ontstaan tussen de voorlopige en definitieve cijfers. De definitieve cijfers zijn steeds in oktober bekend. De voorlopige vsv-cijfers van schooljaar 2008-2009 zijn dus in maart 2010 bekend en worden in oktober 2010 definitief vastgesteld.

Informatie niet-werkende werkzoekenden en uitkeringsontvangers Gegevens over niet-werkende werkzoekenden zijn gebaseerd op registraties afkomstig van het UWV WERKbedrijf. Het UWV WERKbedrijf levert aan veel gemeenten jaarlijks een databestand met niet-werkende werkzoekenden per 31 december. Dit databestand is, met toestemming van het UWV WERKbedrijf, door de gemeenten aan Risbo doorgeleverd. Voor dit onderzoek is gebruik gemaakt van het bestand met

77

werkzoekenden die per 31-12-2008 bij het UWV WERKbedrijf stonden ingeschreven. De cijfers over uitkeringen zijn afkomstig van de gemeentelijke of regionale uitkeringsinstanties. De cijfers hebben 1-12009 als peildatum.

Het Herkenningsdienstsysteem (HKS) Voor dit onderzoek maken we gebruik van verdachtenregistraties uit het zogenaamde Herkenningsdienstsysteem (HKS). De gegevens zijn afkomstig van de Dienst IPOL van het Korps Landelijke politiediensten (KLPD). De Dienst IPOL verzamelt jaarlijks data vanuit het HKS. In het HKS worden verdachten geregistreerd tegen wie een proces-verbaal is opgemaakt wegens een misdrijf. In het HKS worden alleen misdrijven en verdachten van misdrijven geregistreerd (voor indeling misdrijven zie onderstaande tabel). Het is de overtuiging van de politie dat het daders zijn. Voor deze personen is proces-verbaal van opsporing gemaakt en verstuurd naar het Openbaar Ministerie. De rechter moet zich er nog over uitspreken. We rapporteren dus over verdachten en niet over veroordeelden. Overtredingen en verdachten van overtredingen worden hierin dus niet geregistreerd. 16 Indeling delicten Geweldsdelicten

Vermogensdelicten

Openbare orde

Verkeersdelicten

Drugsdelicten

Overige delicten

16

78

Bedreiging (SR285) Moord en doodslag (poging) (SR287-SR292) Moord en doodslag (voltooid) (SR287-SR292) Mishandeling (SR300-SR306) Diefstal met geweld (SR312) Afpersing (SR317) Verkrachting (SR242) Aanranding (SR246) Muntmisdrijven (SR208-SR211, SR213-SR214) Overige valsheid (SR216-SR232, SR234) Eenvoudige diefstal (SR310) Diefstal verbreking (SR311.) Overige gekwalificeerde diefstal (ov. SR311.) Verduistering (SR321-SR323) Bedrog (SR326-SR337, SR339) Heling (SR416, SR417) Tegen openbare orde (SR131-SR136, SR138-SR151A) Gemeengevaarlijke. misdrijven (SR157, SR158) Tegen openbaar gezag (SR177-SR206) Overige vernieling (SR350-SR354) Schennis eerbaarheid (SR239) Overige seksuele misdrijven (SR243-245, SR247-249) Rijden onder invloed (WVW26,WV8) Verlaten plaats ongeval (WVW30, WV7) Rijden na ontzegging (WVW32, WV9) Weigeren bloedproef (WV163, WVW) Dood/letsel door schuld (WVW36, WV6, WV175) Joyriding (WVW37, WV176.2, WV11) Overig misdrijven WVW Middelenlijst I (harddrugs) Middelenlijst II (softdrugs) Overige opiumwet Overige misdrijven SR Wet Wapens & munitie Misdrijven andere wetten

Een misdrijf is daarbij gedefinieerd als een strafbaar feit van de ernstige soort dat als zodanig is omschreven en strafbaar gesteld in de wet (bron: Landelijke Criminaliteitskaart 2005).

Cijfers 2009 De cijfers over het meest recent verlopen jaar (hier dus 2009) zijn altijd voorlopige cijfers. Deze cijfers worden in het eerste kwartaal van het komende jaar (2011) pas definitief. Dit geldt echter voor alle bevolkingsgroepen zodat het vergelijken van verdachtenpercentages wel mogelijk is. Representativiteit en validiteit Het HKS levert geen complete beschrijving van de criminaliteit in Nederland. SCP zegt daarover in het jaarrapport integratie 2007 het volgende: “Volgens de slachtofferenquête van het CBS zijn in 2003 4,8 miljoen delicten ondervonden door burgers van 15 jaar en ouder. Slechts 1,7 miljoen delicten zijn bij de politie gemeld. Dit leidde tot een aantal van bijna 215.000 in het HKS geregistreerde verdachten met in totaal bijna 400.000 delicten. Gemiddeld wordt naar schatting dus minder dan een kwart van de geregistreerde delicten opgehelderd. Delicten die onbekend blijven bij de politie of delicten waarvan geen proces-verbaal is opgemaakt, worden niet in het HKS geregistreerd.”

Ook is het HKS mogelijk enigszins selectief. SCP zegt daarover: “Al met al mogen we concluderen dat er wellicht enige selectiviteit bestaat in het optreden van de politie, waardoor niet-westerse allochtonen enigszins oververtegenwoordigd zijn in het HKS. Overtuigend bewijs hiervoor ontbreekt echter.”

17

79

2

SCP (2009). Jaarrapport Integratie 2007, p 230-231.

17