Antea Group. Slim veranderen. Megamolens in de polder Antea Group bouwt mee aan s werelds grootste windturbines

Antea Group magazine no. 2

nov.2014

SLIMMER

Je werkt met een ingenieur

van

Antea Group

masterclass

Slim veranderen met Ard-Pieter de Man (Sioo)

ProjectReportage

Megamolens in de polder Weet u al wie wij zijn?

Antea Group bouwt mee aan ‘s werelds grootste windturbines

in gesprek met de klant

Het woord ingenieur stamt van het Latijnse ‘ingenium’. Vrij vertaald betekent dit vernuft en vindingrijkheid. Dat is exact waar Antea Group voor staat. In een tijd van krappere budgetten, schaalvergroting en snelle technologische ontwikkeling draait alles om SLIMMER werken, SLIMMER met geld omgaan. Onze ingenieurs en adviseurs zetten hun talent, vernuft en kennis in om maatschappelijke en organisatorische uitdagingen SLIM te lijf te gaan.

Antea Group Understanding today. Improving tomorrow.

Het geheim van integraal beheer Op bezoek bij gemeente Leiden

Het slimste jongetje van de klas.... Het woord ingenieur stamt van het Latijnse begrip ‘ingenium’. Dit staat voor ‘vernuft’ en ‘vindingrijkheid’. Dit is precies waar wij bij Antea Group voor staan. Onze mensen zetten hun vindingrijkheid, talent en kennis in om technische, maatschappelijke en organisatorische uitdagingen slim te lijf te gaan. Dit vernuft komt vandaag de dag steeds meer van pas. In een tijd van krappere budgetten, schaalvergroting en razendsnelle technologische ontwikkelingen draait

antea group magazine -

een maand in tweets

tweets

Een maand in

Projecten, nieuws en klantreacties. Antea Group is volop te volgen via Twitter.

Een bloemlezing van tweets levert een mooie dwarsdoorsnede op van wat Antea Group doet en klanten bezighoudt.

alles om slimmer werken en slimmer met middelen omgaan. In dit magazine vind je voorbeelden van slimme oplossingen én ideeën. Ter inspiratie en om te laten zien dat het wat ons betreft altijd SLIMMER kan.

Tweets @AnteaGroupNL

Cloudshots_NL Eerste projectvlucht is een feit! Mooie hoogtebeelden tot 120 mtr.@AnteaGroupNL @wgsrvdr #foto #video#aerials #rpas Maartenlolcama Deze week heb ik weer 27 lopers van @AnteaGroupNL mogen aanmelden voor de @SingelloopBreda.# SingelloopBreda @maartenlolcama@AnteaGroupNL En daarmee zijn jullie 1 van de bedrijven die voor het recordaantal van meer dan 400 teams zorgen!#ooktrots4:33pm AstridHoogeveen Dank collega’s @AnteaGroupNL en @Oosterhout voor geslaagde inzet voor opruimen #zwerfvuil op #KICD#KeepItCleanDay KJ_deJong Flinke uitdaging! “@AnteaGroupNL: Nieuws: Versnelde realisatie dijkverbetering Eemshaven-Delfzijl, GJAvdBovenkamp Laat je inspireren Gratis e-books! @AnteaGroupNL www.werkenbijanteagroup.nl BenVulkers Alles okay bij project Uiterwaarden Olst. Transport en plaatsing brugdelen. @AnteaGroupNL @RHDHV_NL@RuimtevdRivier Recticel_RLo @HCScoop Bouwen aan iets moois. Fijn om daar onze bijdrage aan te mogen leveren! @rebounce_sports @AnteaGroupNL# waterveld #shock pad BenVulkers Met @marcoslotphoto wachten op ‘convoi exeptionnel’. Den Nul, 3.17 uur. Voor @AnteaGroupNL Project IJsseluiterwaarden Cloudshots_NL Dag en nacht grondopnamen project IJsseluiterwaarden Olst @AnteaGroupNL@RHDHV_NL @ProvOverijssel@RuimtevdRivier MleenvE Overeenkomst getekend tussen#Kempengemeenten en @AnteaGroupNL#GBI6. #nudeimplementatie! mabociviel De bouwwegen van Douwelerleide worden zichtbaar. @AnteaGroupNL @DeventerGem@Oer_Hollands

Volg ons via twitter.com/AnteaGroupNL

35

Opereren in een veranderende markt

Antea Group

Anders, slimmer, duurzamer

www.anteagroup.nl

Understanding today. Improving tomorrow.

4


inhoudsopgave

20

12 14

INHOUD 5 directiebericht 6

kort nieuws

10 in Beeld 12 in gesprek met de klant 14 masterclass 18 te gast 19 Langs de meetlat 20 projectreportage

op de COVER

24 klantinterview 26 van toen tot toekomst 28 projecten

14

masterclass

30 hoe werkt het?

Slim veranderen

32 mvo

met Ard-Pieter de Man (Sioo)

33 internationale samenwerking 34 pitchstop 360

20

projectreportage

Megamolens in de polder Antea Group bouwt mee aan ‘s werelds grootste windturbines

35 een maand in tweets

Colofon antea group magazine is een uitgave voor relaties van antea group geproduceerd door team PR&C

12



Fotografie: jeroen dietz, Hensen Trenning, Jaap Spiekerman en Jan van Es Infographic: ontwerpbureau stijlbende Teksten: Bert Kobus, Winneke Kok en Pam van Vliet Oplage: 12.000

Contactgegevens redactie: telefoon (0513) 63 45 67 of e-mail [email protected]


5

directiebericht

Directie

Rob van Dongen en Menno Smits

Een veelbelovende start... Elf maanden na de naamswijziging, mogen we stellen dat Antea Group een prima start heeft gemaakt. De halfjaarcijfers laten positieve resultaten en een voorzichtig groeiende orderportefeuille zien. Bemoedigende signalen die worden gesteund door een markt die langzaam aantrekt. Als nuchter ingenieursbureau beseffen we tegelijkertijd dat één zwaluw geen zomer maakt. Helemaal in een markt die volop in beweging is. We moeten continu alert zijn om met onze kennis, kwaliteit en oplossingen van meerwaarde te blijven voor onze opdrachtgevers.

De lat ligt hoog. Projecten worden complexer en vragen meer en meer om de inbreng van hoogwaardige technische expertise. Kennis die je moet blijven ontwikkelen: de expertise die je nu in huis hebt, kan morgen al weer ‘oud’ zijn. In die zin ziet de wereld er voor een ingenieursbureau anders uit dan twee decennia geleden. Begin jaren negentig deden we bijna alles in eigen huis. We hadden eigen laboratoria voor milieukundig onderzoek, we onderhielden onze eigen graafmachines, nieuwe producten en diensten kwamen op eigen kracht tot stand. Samenwerking was een woord dat je niet zo snel in de mond nam. En daar was je als organisatie best trots op. Het hoofdartikel in dit magazine onderstreept dat je in de huidige markt en maatschappij niet alles meer op eigen houtje kunt. Wie snel en slim wil inspelen op de vraagstukken van nu, moet niet alleen de expertise in huis hebben om de opgaven van de toekomst te doorgronden. Maar moet ook in staat zijn om die kennis samen met ketenpartners snel te verbinden tot slimme ingenieursoplossingen. De afgelopen jaren hebben we als Antea Group fors geïnvesteerd in een organisatie die in staat is om snel te reageren op nieuwe ontwikkelingen. Door te investeren in hoogwaardige technische kennis en kwaliteit, door innovatie en samenwerking te stimuleren. Onze internationale ambities passen in dit plaatje. Onze klanten opereren meer en meer over de landsgrenzen heen. Als Antea Group zijn we in staat om met hen mee te groeien en onze kennis waar dan ook ter wereld in te zetten. Het is een andere dynamiek, die van mens en organisatie een andere manier van werken vraagt. Maar het levert wat op. Afgelopen zomer initieerden we de Antea Group Innovation Award. De oogst: 92 innovatieve ideeën. Van Containershield, een beschermingsplaat voor containers tot nieuwe data-oplossingen voor milieuvraagstukken: het bruist binnen Antea Group van de veelbelovende ideeën. Kortom, wij zijn in alle opzichten klaar voor de toekomst.

Rob van Dongen en Menno Smits

6


kort nieuws

MVO

Zonkracht Drie keer eremetaal voor zonneboot de Sinnetapper Zonneboot ‘De Sinnetapper’ kan terugkijken op een geslaagd seizoen: vier wedstrijden leverden drie keer eremetaal op. De ‘Sinnetapper’ vaart mee in de A-klasse, het ‘beloftenklassement’. De boot is niet alleen ‘powered by’ de zon, maar ook ‘powered by’ Antea Group. ‘We hebben goed gepresteerd’, blikt Remco Elzinga van Antea Group (tot voor kort projectleider van het team) terug. ‘Op het NK in Akkrum werden we gedeeld eerste, op het WK duurvaart in Polen wonnen we en in Monaco werden we derde in de Solar1 Ocean Race (Monte Carlo Cup).’ Pech op WK Na de eerste twee overwinningen was de koek even op. Het WK, de Dong Energy Solar Race, viel letterlijk en figuurlijk in het water. Het team eindigde in de onderste regionen van het klassement. Remco: ‘De eerste wedstrijden waren een uitputtingsslag: voor de boot en het team. Mede door materiaalpech konden we niet brengen wat we wilden.’

Antea Group is sinds 2012 één van de sponsoren van ‘De Sinnetapper’, een project van Van Hall Larenstein-Nordwin. De boot is verreweg de duurzaamste van het deelnemersveld. Zelfs het team is volledig klimaatneutraal. Remco: ‘We doen hierin geen concessies. Zo is onze boot opgebouwd uit biocomposiet, dit materiaal is zwaarder dan carbon, maar wel duurzamer.’ Slijpen aan techniek De 15 hbo- en mbo-studenten van het zonnebootteam halen de winst uit de techniek. Remco: ‘De zonnepanelen leveren maximaal 1.000 watt vermogen: goed voor topsnelheden van 23 km/u. We proberen dit vermogen zo goed mogelijk te benutten. Gewicht, model van het schip, schroefprestaties: we gaan de komende maanden weer slijpen om alles toch iets sneller te maken. Eén watt kan al voor verschil zorgen.’

Beheer

NIEUW: Webgis Milieu Slimmer managen van milieuzaken Het belang van data groeit. Ook binnen uw bedrijfsvoering. Neem alleen al de milieuzaken die u moet managen. Om te voldoen aan weten regelgeving is het een ‘must’ om vergunningen, rapporten, certificaten en checklisten op orde te hebben. Antea Group ontwikkelde een tool voor het slim vastleggen, beheren en ontsluiten van milieudata: Webgis Milieu. Webgis Milieu is een applicatie die informatie koppelt aan een specifieke locatie op de digitale kaart. Dit kan een geografische ondergrond zijn, maar

ook een situatietekening van uw bedrijf of de locaties en bedrijfsactiviteiten die zijn beschreven in een bodemrisicoanalyse of een milieuvergunning. De kaart en de documenten zijn 24/7 te raadplegen via PC, laptop, tablet of smartphone. Signaalfunctie: tijdig actie ondernemen De applicatie biedt daarnaast een signaalfunctie. Deze geeft door middel van een kleurcode aan wanneer certificaten verlopen en nieuwe controles van bodembeschermende voorzieningen moeten worden uitgebreid.

Het belang van data

De signaalfunctie kan worden ingezet als specifieke melding per mail. U weet hierdoor vroegtijdig waar, wanneer en welke actie u moet ondernemen. Meer informatie? Remco van ‘t Klooster Adviseur Bodembescherming T 06 51 53 19 35 E [email protected]

7 2014

Beursberichten

18 en 19 november 2014 Bodem Breed Symposium Congrescentrum De Werelt Lunteren 20 november 2014 Betondag De Doelen Rotterdam 20 en 21 november 2014 Reuvensdagen Koninklijke Schouwburg Den Haag 25 en 26 november 2014

GeoBuzz Congrescentrum 1931 Den Bosch

27 november 2014 Nationaal Congres Beheer Openbare Ruimte

IJsseldelta Center Zwolle

4 december 2014

OQ Seminar Systeemgericht contractbeheer

Adverium Drachten

10-11 en 12 februari 2015

Infra Relatiedagen Evenementenhal Hardenberg

19 maart 2015

GBIdag De Reehorst Ede

Organisatie

Met de juiste workout

een slankere

planning Antea Group is één van de eerste ingenieurs- en adviesbureaus die Lean-thinking toepast binnen infrastructurele projecten. De eerste resultaten zijn positief. Sander van der Togt (teammanager Wegen): ‘In de projecten Kempenbaan West Veldhoven en de Rijnlandroute boekten we dankzij de Lean-aanpak flinke tijdwinst en wisten we zelfs een uitgelopen planning flink te bekorten.’ Lean-management en infraprojecten: gezien de complexiteit geen voor de hand liggende combinatie… ‘Zou je denken. Het aanleggen van een weg is inderdaad niet hetzelfde als de serieproductie van auto’s of computers. Toch biedt Lean elementen die voor infraprojecten interessant zijn. Het basisidee van Lean-management: met elkaar slimmer werken, is toepasbaar op elk werkproces.’

lKneten pun ssen o opl

Waar zit de winst? ‘Traditioneel in ons werkveld is, en daar maak ik me ook schuldig aan, dat de planning door projectmanager en -leider wordt opgesteld. Je denkt met dit duo alles te weten over het project en de benodigde activiteiten. Vooral in complexere projecten maak je al snel aannames over het werk van een ander. Hoeveel tijd vergt dit, wat is een slimme volgorde? Lean laat zien dat dit anders kan. Juist door met alle sleutelspelers binnen een project de planning op te stellen, los je knelpunten op voorhand op en plan je het werk slimmer.’ En verrassende inzichten? ‘Het mooie aan Lean-principes zoals ‘waarde’, ‘flow creëren’ en ‘streven naar perfectie’, is dat iedereen z’n eigen proces onder de loep neemt. ‘Als ik het eens zo doe, dan heeft dit effect op het hele proces.’ Juist door dit denken

Primeur LEAN in infraprojecten

te stimuleren, komen uiteindelijk oplossingen op tafel die je vooraf niet had bedacht. En zeker niet in je eentje.’ Geen oeverloze discussies of iets wel of niet kan? ‘Integendeel. Lean nodigt uit om nieuwe ideeën toe te passen, daarvan te leren en bij te sturen. Soms moet je eerst iets in de praktijk proberen om te ervaren of het werkt. Het is uiteraard niet de bedoeling dat zo’n ‘experimentje’ tot een mislukt project leidt. Maar binnen de randvoorwaarden zeg je al heel snel tegen elkaar: ‘We gaan het gewoon eens proberen en als het niet werkt, passen we onze aanpak aan.’

8


kort nieuws

realisatie

Blauwhoed

Slimme samenwerking zorgt voor snellere doorlooptijd bij ontwikkeling woonwijk Als full-service advies- en ingenieursbureau heeft Antea Group alles in huis om woonwijken te realiseren: van planvorming tot en met het bouwrijp maken. En dit doen we op basis van resultaatsafspraken. Veelzijdige expertise, heldere afspraken; een recept waar projectontwikkelaar Blauwhoed volop gebruikt van maakt bij de ontwikkeling van een nieuwe woonwijk in Weesp. Het begon met de begeleiding van een bestemmingsplanprocedure en mondde uit in het bouwen woonrijp maken van een nieuwe woonwijk. Antea Group krijgt in Weesp van projectontwikkelaar Blauwhoed de kans om zijn kracht en expertise in elke fase van een project te laten zien. Op dinsdag 3 juni vond

tijdens de Provada de officiële aftrap van dit project plaats waar Menno Smits en Phillip Smits (Algemeen directeur Blauwhoed) een samenwerkingsovereenkomst tekenden. Van bestemmingsplan tot en met woonrijp maken Na de succesvolle ontwikkeling van de woonwijken Leeuwenveld 1 en 2, ontwikkelt Blauwhoed in Weesp het project Leeuwenveld 3, een groene woonwijk met 175 herenhuizen en hofwoningen. Antea Group werd gevraagd de bestemmingsplanprocedure te verzorgen. Omdat de samenwerking goed verliep, volgde de opdracht om het UAV-CG contract op te stellen. Blauwhoed besloot ook het realisatiecontract aan Antea

Group te gunnen. Hierbij gaat het om het ruwbouw-, bouw-en woonrijp maken van de bouwlocatie. Doorlooptijd verkorten ‘Voor ons is dit een uitgelezen kans om binnen alle projectfases onze meerwaarde te laten zien’, vindt Menno Smits. ‘En omdat we bij alle fases betrokken zijn en het project door en door kennen, kunnen we de doorlooptijd verkorten.’ Ook Blauwhoed is content met deze vorm van ondersteuning: ‘Antea Group heeft in de voorbereidingen en procedures bewezen een betrouwbare partner te zijn. Wij hebben daarom veel vertrouwen in de verdere samenwerking’, aldus Phillip Smits.

MVO

ISO 14001

Duurzame certificering voor alle vestigingen Antea Group Antea Group is volledig gecertificeerd voor het milieuzorgsysteem ISO14001. In 2013 ontving vestiging Goes al een certificaat, nu geldt de certificering voor alle Nederlandse vestigingen. Met het milieumanagementsysteem ISO14001 zijn alle afspraken over onze duurzaamheidsperformance en hoe iedereen daaraan kan bijdragen, gebundeld en geformaliseerd.

Het sluit naadloos aan bij onze duurzame koers en is een logische stap voor een bedrijf dat haar kennis en kunde elke dag inzet voor een duurzame leefomgeving. De certificering prikkelt ons om nóg meer innovatieve duurzame ideeën te ontwikkelen en te realiseren. Naast ISO14001 is Antea Group opnieuw gecertificeerd voor het kwaliteitsmanagementsysteem ISO9001.

9 MVO

JAARverslag Duurzaam denken, duurzaam doen! De opening van een innovatief en duurzaam kantoorpand in Oosterhout, de invoering van het ISO14001 Milieuzorgsysteem, medewerkers aan de innovatietafel en op koers om onze ambities op het gebied van Co2-reductie te behalen. Duurzaam ondernemen blijft bij ons niet bij mooie plannen en ideeën, we voeren ze ook uit. In eigen huis, en samen met opdrachtgevers en partners investeren we elke dag in onze leefomgeving. Het MVO-jaarverslag laat zien wat we tot nu toe hebben bereikt op het gebied van duurzaamheid.

MVO

Biobased

EEn

brug

biobasEd brug

van En voor dE

ZuidwEstElijkE dElta

businesscase biobased brug

Biobased brug in Zuidwestelijke Delta Een brug van dertig meter die volledig is gemaakt van natuurlijke, regionale grondstoffen. Het lijkt toekomstmuziek, maar de realisatie is dichtbij. In een coproductie van onderwijs, overheid en bedrijfsleven zijn namelijk concrete plannen ontwikkeld voor een biobased fiets- en loopbrug in Terneuzen. Antea Group is één van de partners.

biomassa in plaats van fossiele grondstoffen. Op de geplande locatie - vlakbij het Biobase Trainings Centre in Terneuzen - kan de groene brug een icoon worden voor deze transitie. Uit brainstormsessies met betrokken partijen blijkt dat er voldoende materiaalkennis en constructieve mogelijkheden zijn om de brug daadwerkelijk te realiseren.

Het initiatief past bij de transitie naar een biobased economy, die draait op

De publiekprivate samenwerking heeft inmiddels geleid tot een ontwerp, ma-

teriaalkeuze, brugconstructie en realisatiemogelijkheden. Het idee is een brug van vlas, biofoam en biobased harsen. Antea Group verzorgt nu het projectmanagement en heeft een plan van aanpak voor het verdere vervolg opgesteld. Dit innovatieve project zorgt voor waardevolle kennis over nieuwe toepassingen van groene grondstoffen én verbindt mensen, bedrijven en overheden.

10


in beeld

Ik zie, ik zie wat jij niet ziet... Ervaar de wereld door een 3D-bril

Slim en k e bek

11

Ruim een jaar geleden verschenen de eerste positieve berichten over de Oculus Rift: een virtual reality bril die ook écht werkt. De ontwikkeling van de bril verloopt sindsdien stormachtig. Game-industrie, sportclubs en filmindustrie zien de ongekende mogelijkheden van de Oculus Rift. Antea Group werkt aan een toepassing van de bril.

De Oculus Rift is een virtual reality bril met een ingebouwd LCD-scherm. Door slimme plaatsing van deze LCD-screens, ontstaat er een krachtig 3D-effect. Je kunt alle kanten opkijken, maar je blijft beeld zien. Omdat je overal om je heen de wereld ziet, geeft de bril het gevoel dat je ook écht in een omgeving staat. Daarnaast detecteert de Oculus Rift beweging. Als je met je hoofd naar links draait, draait het beeld zonder vertraging mee. Je kunt 360 graden om je heen kijken, maar ook naar boven of beneden. Dit maakt de bril uitermate geschikt bij het ontwerp van gebouwen of infrastructuur. Opdrachtgevers, omwonenden, stakeholders: dankzij de bril stappen ze in de omgeving van de toekomst. Ze kunnen met eigen ogen ervaren hoe een gebouw, kunstwerk of interieur er in het echt uit gaat zien.

12



Integraal beheersysteem Leiden verbindt mens, data en systeem

Dit was een

klimexpeditie

naar de top Veel gemeenten zullen het herkennen. Er is minder geld, bezuinigingen en efficiëntieslagen zijn noodzakelijk. Ook qua beheer van de openbare ruimte. Gemeente Leiden heeft een forse ambitie: compleet integraal en efficiënt beheer, qua systeem en mens. Een uitdaging van formaat!

Want hoe creëer je verbinding tussen ruim 700 losse databestanden, diverse softwaresystemen én een grote groep medewerkers? Leiden en Antea Group gingen de uitdaging aan. Met resultaat. Manager Projectbureau José van Leeuwen en projectleider Ewit Groen van de gemeente Leiden over doorzettingskracht, het belang van draagvlak en de mens als rode draad.

Het einddoel in Leiden is duidelijk: één integrale beheeromgeving en centrale kaart, waarin alle beheerdata samenkomen en waarmee alle betrokkenen kunnen werken. Zodat daadwerkelijk integraal beheer ontstaat, als onderdeel van de totale stadscyclus. De gemeente heeft lef om dit ambitieuze punt op de horizon te plaatsen. Maar, het vraagt nogal wat van de organisatie.

op de gemeente ook moet anticiperen. Zoals de komst van de Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT). En dat vraagt flexibiliteit, want de exacte impact hiervan is dan nog niet bekend. De gemeente besluit een externe samenwerkingspartner te zoeken, die duidelijk meer kan bieden dan het implementeren van een state of the art technisch systeem. Het wordt Antea Group.

Mens = succesfactor José: ‘Dit gaat om zoveel meer dan de aanschaf van een nieuw beheersysteem. Techniek is belangrijk, maar alleen daarmee kom je er niet. Net als bij veel verandertrajecten. Juist de mens is de succesfactor voor daadwerkelijk integraal beheer.’ Verantwoordelijkheden en beheerdata waren in Leiden verspreid over meerdere afdelingen. Er werd gewerkt met veel databases, iedereen deed een eigen stukje. Hoe kom je dan tot verbinding en integraliteit? José: ‘Samenwerken, informatie delen: het vraagt echt een andere wijze van denken en werken. Ook is het nodig dat iedereen meteen actief wordt betrokken bij de nieuwe gedachtegang.’

Stevige discussies Het Leidse projectteam met vertegenwoordigers van alle betrokken afdelingen is al gestart met een belangrijke eerste stap: het inzichtelijk en op orde maken van het stedelijk proces. Ewit: ‘Wat hebben we aan kapitaalgoederen en wat willen we ermee? Wat moeten we qua meerjarig onderhoud? En wie is waarvoor verantwoordelijk? Ook hebben we de hele cyclus in beeld gebracht waarin de stad zich ontwikkelt en de plek die beheer daarin heeft. Met elkaar discussieerden we stevig over de informatiebehoefte in relatie tot beheer. Want wat hebben we qua data nu echt nodig om goed te kunnen sturen en beheren? Je kunt oneindig veel informatie over beheerobjecten in een systeem zetten, maar dat moet je ook actueel houden.’

En dat is niet alles. Tegelijkertijd spelen allerlei landelijke ontwikkelingen, waar-

‘Techniek is belangrijk, maar alleen daarmee kom je er niet’

13 Centraal vertrekpunt Snel wordt duidelijk dat er een centraal vertrekpunt moet komen; een integrale kaart. Met daarin alle benodigde GEO-informatie, die op een zo laag mogelijk niveau gekoppeld kan worden. Het idee is dat gegevens eenmalig worden geregistreerd en meervoudig kunnen worden gebruikt. Alle losse databestanden komen samen in een centrale omgeving én de ruimtelijke database wordt verbonden met beheerinformatie. De integrale kaart wordt voor alle betrokkenen dé basis van alle beheerprocessen. Antea Group krijgt de opdracht om alles technisch in te richten. Concreet betekent dit implementatie van de nieuwste beheersoftware GBI 6, kritisch meedenken over en inwinnen van noodzakelijke beheerdata, het systeem vullen met actuele data en het koppelen van alle losse databestanden en systemen. Waarbij dus steeds vanuit processen wordt gedacht. ‘We hebben een prestatiebestek neergezet, wat we absoluut wilden behalen’, vertelt José. Het was voor beiden een relatief nieuw en intensief proces. Onderling vertrouwen, doorzettingskracht, openheid, flexibiliteit en samenspel bleken de sleutel. ‘Het was alsof we samen een klimexpeditie naar de top ondernamen. Daarbij heb je steeds het eindpunt je ambitie in het vizier en moet je zorgen dat iedereen aangehaakt blijft. En dat is ons samen gelukt!’ Draagvlak Het definiëren van de beheerprocessen, het bepalen van de benodigde data, de implementatie van de integrale kaart; bij elke stap werden mensen op alle niveaus in de organisatie actief meegenomen. Ewit: ‘Dit loopt

als een rode draad door ons traject. Op cruciale momenten werd gericht met medewerkers gesproken om wensen, draagvlak en risico’s te inventariseren. Deze veranderkundige toetsen zijn bewust uitgevoerd door een externe partij, zodat mensen vrijheid voelden om feedback te geven. We acteerden en reageerden op deze feedback, net als op de landelijke ontwikkelingen die zich verder uitkristalliseerden tijdens ons traject. En dat vroeg best wat flexibiliteit.’ Grote winst Het lukt de gemeente om samen met Antea Group een forse stap richting integraal beheer te zetten. Inmiddels is de volledig geïntegreerde beheeromgeving gerealiseerd, met de ‘basiskaart Leiden’ als vertrekpunt. Structuur en systeem staan, natuurlijk is er tijd nodig om het ‘echte integraal werken’ verder vorm te geven. Ewit: ‘We hebben al grote winst behaald. Er is veel meer zicht op het totale beheerplaatje en het wordt nu mogelijk om snel de gewenste informatie te genereren. De organisatie kan bewuster sturen en keuzes maken. Want draai je aan knop X, dan worden de consequenties daarvan sneller duidelijk. Iedereen kan nu werken vanuit dezelfde basisinformatie. Registratie en actualisatie van data hoeft maar op één plek.’ José: ‘De waarde van integraal beheer? Die gaat hier elke dag meer leven. Ook andere gemeenten komen op bezoek om meer te weten over onze aanpak. En dat maakt ons best een beetje trots.’ Meer informatie? Bas Boonstra Adviesgroepmanager Beheer & Data T 06 10 98 29 30 E [email protected]

Op weg naar integraal beheer? Tips van gemeente Leiden:

1 Zet een duidelijke stip op de horizon, maar speel tegelijkertijd flexibel in op (externe) ontwikkelingen en feedback van betrokkenen.

2 Durf aan de voorkant al te discussiëren over wat je echt nodig hebt. Hoe wil je sturen op beheer? Wat heb je echt nodig qua data? Check steeds nut en noodzaak.

3 Werk procesgericht.

4 Zoek de juiste ondersteuning, voor meer dan alleen implementatie van een technisch systeem. Zorg daarnaast dat voldoende mensen betrokken zijn die weten hoe de hazen lopen in de organisatie.

5 Neem iedereen direct mee in de gedachteontwikkeling. En zorg voor borging van draagvlak op alle niveaus.

14


masterclass

Interview met hoogleraar management studies Ard-Pieter de Man

Konijn in de koplamp

of wendbare gamechanger? Bedrijven en overheden: ze benen de wedloop van kennis en innovatie maar met moeite bij. Wie afhaakt, loopt vast in een markt waar het schrapen is. Niet voor niets dat organisaties meer dan ooit investeren in innovatiekracht, wendbaarheid en samenwerking. Ard-Pieter de Man, hoogleraar en rector van het Sioo ziet de urgentie om nu te veranderen groeien: ‘Hopen dat het met het aantrekken van de economie wel goed komt, is dodelijk.’

Zes hoog, de skyline van Utrecht voor ons. De Man, net terug van vakantie, maakt zich op voor de tweede helft van een jaar dat zeker net zo ‘dynamisch wordt als de eerste helft’. Sioo, de instelling die organisaties ondersteunt bij verandervraagstukken, ziet het aantal vragen bijna wekelijks stijgen. De Man: ‘De urgentie om te veranderen is enorm, maar tegelijkertijd zijn organisatiestructuren, managers en medewerkers hier nog niet op ingesteld.’ Bedrijf en overheid bevinden zich volgens jou midden in een transitie… ‘We transformeren van een industriële naar een kennismaatschappij. Dat is niet nieuw: we doen dit al twintig jaar. Markt en maatschappij zijn door de automatisering en de komst van internet radicaal veranderd. En de crisis heeft voor een versnelling gezorgd die nog niet ten einde is. Kijk alleen maar naar de ontwikkeling van Big Data, kennis verspreidt zich nog sneller, wordt nog toegankelijker voor meer partijen. Kennisvoorsprong heb je vandaag de dag maar voor heel even. Om in die kenniswedloop aan kop te blijven, ontstaat er een noodzaak tot continue vernieuwing.’

Hoe geef je hier vorm aan? ‘De kern is aandacht voor samenwerking: intern en extern. Je hebt elkaar nodig, je kunt niet meer alles zelf. Dit besef dringt langzamerhand door. Het traagst gaat dat bij organisaties die nog op oude leest zijn geschoeid. Met managers die hardop roepen dat hun branche zich niet leent voor samenwerking. Dit gaat vroeg of laat wringen. Helemaal wanneer jouw concurrent straks wel in staat blijkt om netwerken van kennis te organiseren, allianties te smeden en hele stukken markt te winnen. Een open houding, gericht zijn op in- en externe samenwerking, kennis verbinden, durven experimenteren: daar begin je mee. Uiteraard binnen werkbare structuren en zonder de identiteit van je organisatie geweld aan te doen.’

15

‘Ik verbaas me nog altijd over het belang dat aan jaarverslagen wordt gehecht’

16


masterclass

‘The winner takes it all: degene die slim vooruit kijkt en een markt wint, is tijdelijk spekkoper’ De adviesbranche is één van die sectoren die hiermee worstelt, wat zie je hier gebeuren? ‘In de adviessector zijn grote veranderingen gaande. Ik vermoed dat ook Antea Group deze ondervindt. De komst van de zzp’er, afnemend kennisvoordeel van de adviseurs en veranderende klantvragen: het zijn merkbare gevolgen van die transitie. Daarnaast is de tijd dat je als adviesbureau alles in eigen huis kon doen, definitief voorbij. Neem ook internationalisering. In jullie geval helemaal actueel: wanneer klanten internationaliseren, zoeken zij adviseurs die hen ook buiten Nederland kunnen ondersteunen. Voor de bureaus die deze vraag niet kunnen beantwoorden, rest een lokale markt waar schraalhans keukenmeester is.’ Wat is een concreet gevolg voor adviesbureaus? ’Klanten willen snel en tastbaar resultaat zien. Waar je vroeger werd ingeschakeld voor een adviesvraag, deed je eerst onderzoek om daarna een rapportje te schrijven. Dat leverde je na een half jaar op en je schreef je factuur. Hier kom je tegenwoordig niet meer mee weg. Een half jaar is lang, elk advies is in die tijd achterhaald. Opdrachtgevers verwachten juist dat je de oplossing voor hun vraagstuk klaar hebt liggen en meteen kunt implementeren (instant consulting). Ook de manier van samenwerken verandert. Samen participeren en risico’s nemen; ze vragen om een andere manier van werken dan het uurtje factuurtje-denken.’

Hoe kun je hier als adviesbureau mee omgaan? ‘Ik zie verschillende strategieën ontstaan die het spel in de markt veranderen. Als Sioo hebben we vijf van deze ‘gamechangers’ geïdentificeerd (zie kader). De ontwikkeling van nieuwe verdienmodellen is zo’n gamechanger. Een opvallend initiatief is dat van adviesbureau Dutch. Ze zijn betrokken bij een coöperatie voor duurzame fruittelers. Hun diensten zijn als achtergestelde lening op de balans van de coöperatie gezet. Daarnaast zijn ze aandeelhouder geworden. Als de coöperatie goed draait, dan krijgt Dutch niet alleen z’n lening terug, ze ontvangen ook dividend. Daarnaast krijgen ze rente op de lening en worden de aandelen meer waard. Belangrijk is dat in dit model de betrokkenheid bij deze opdracht stijgt: de kwaliteit van het werk dat ze leveren, heeft invloed op hun verdiensten.’ Voorgaande geldt voor private partijen, maar hoe zit dit bij de overheidsorganisaties? ‘Die bevinden zich net zo goed in een transitie. De kwaliteit van hun diensten wordt steeds belangrijker, ze hebben te maken met decentralisatie van diensten, gemeenten zien zich steeds meer genoodzaakt om met andere gemeenten samen te werken. Voor overheidsorganisaties een lastig thema. Niet omdat ze de skills niet hebben, maar vooral omdat ze werken met publieke middelen, gecontroleerd worden door de politiek. Hoe kun je duurzame afspraken maken als je niet weet of je project of programma na de volgende verkiezingen nog wel bestaat?’

‘Juist een visie op de toekomst zegt iets over de levensvatbaarheid van organisaties’

Hoe brengen de overheden het er vanaf? ‘We hebben vorig jaar onderzoek gedaan naar de samenwerking van overheden en de uitkomsten waren verrassend. Met name gemeenten hebben fors geïnvesteerd in kennis over en van samenwerking. Er is ook volop geëxperimenteerd met publiek private samenwerkingen (PPS). Als ik zie hoe ProRail rondom de Hogesnelheidslijn Schiphol-Amsterdam-Almere-Lelystad allianties heeft gesmeed: zeer interessant. Geen samenwerking op basis van alles over de schutting gooien, maar met z’n allen participeren en deelgenoot zijn van een vraagstuk.’ Meer samenwerken, innoveren, experimenteren: wat betekent dit voor de mensen in organisaties? ‘De verhouding top-down en bottomup verandert en hiermee het type manager. Ik zie het bij één van onze klanten. Ze hebben onlangs mensen op sleutelposities benoemd die daar een jaar geleden nooit waren gekomen. Ze maken de keuze voor professionals die in staat zijn om verbindingen te leggen, samen te werken. Dat betekent niet dat de manager die alles stuurt op basis van spreadsheets en KPI’s, het veld moet ruimen. Hij zal alleen relatief minder nodig zijn.’ Hoe word je als organisatie zélf een gamechanger? ‘De term gamechanger begint zo onderhand een containerbegrip te worden voor alles dat staat voor jezelf slim en snel aanpassen. Sta met je benen in het heden, durf vooruit te kijken en anticipeer hierop met een passende strategie. Investeer in de kennis en vaardigheden van je mensen, kijk wie je zou kunnen versterken en durf risico’s te nemen. Organisaties die denken dat het na het uitzingen van de crisis wel weer goed komt, komen te laat. Degene die nu slim innoveert en een markt wint, is spekkoper. Kijk naar een Google, een Facebook: the winner takes it all.’

17

Kortom, het recept is slim vooruitkijken en nu al anticiperen? ‘Precies. Ik verbaas me nog altijd over het belang dat aan jaarverslagen wordt gehecht. Een mooi verhaal van de accountant: maar ik kan me niet voorstellen dat een aandeelhouder dit nog wil lezen. Jouw visie als organisatie, die heeft waarde. Hoe zie jij de markt over een jaar en het jaar daarna? Welke trends bespeur jij en hoe ga jij daarop inspelen? De antwoorden op die vragen vertellen veel meer over de levensvatbaarheid van een bedrijf dan de cijfers van vorig jaar.’

Over Sioo

Over Ard-Pieter de Man

Sioo ondersteunt managers, adviseurs en organisaties bij veranderen organiseervragen. De Man: ‘We doen dat vanuit de meeste actuele theorie, maar wel met het oog op implementatie en het eigen vraagstuk van bedrijven. Onze filosofie is dat organisaties hun eigen antwoorden moeten ontwikkelen op nieuwe thema’s door middel van action learning.’ > www.sioo.nl

Prof. dr. Ard-Pieter de Man is sinds 2013 rector van het Sioo. Daarnaast is hij hoogleraar bij de Vrije Universiteit. De Man houdt zich bezig met allianties, innovatie en consulting. Hij is auteur van vele publicaties en winnaar van publicatieprijzen (ROA, OOA). Eerder was hij principal consultant bij Atos Consulting, bij KPMG en Nolan Norton en hoogleraar in Eindhoven.

De 5 gamechangers bij adviesbureaus 1

2

3

Instant consulting Een vorm van adviseren waarbij de klant een directe oplossing wil hebben voor zijn probleem en niet meer betaalt voor onderzoek. De consultant kent zijn branche, kan meteen aan de slag en komt met direct resultaat.

Advies-non-advies integratie Adviesbureaus integreren hun advies met andere onderdelen van hun organisatie. Accountancy-organisaties bijvoorbeeld die consulting integreren met Assurance en Tax kunnen grote reorganisaties en fusies ondersteunen en ontzorgen.

Abonnementgedreven advies Bureaus spelen in op de continue noodzaak tot verandering bij de klant door continu bij de klant aanwezig te zijn om verbeterkansen te identificeren. Vaak gebaseerd op databases. Dit gebeurt op abonnementsbasis.

4

5

Netwerkvorming Samen kunnen opereren op grotere schaal, bundelen van kennis, samen expertise leveren in een niche. Netwerkvorming is van zzp’er tot middelgroot adviesbureau van essentieel belang om tot een bloeiende opdrachtenportefeuille te komen.

Konijn in de koplamp Een dodelijke strategie die voortkomt uit onvoldoende analyse van de markt, het denken dat alles wel goed komt als de economie aantrekt of uit onenigheid over de koers.

18


te gast

Tijmen den Oudendammer:

‘Jongeren die gehoord worden dragen bij aan innovatie-

vermogen’

In de rubriek ‘Te Gast’ laten we klanten, relaties en medewerkers aan het woord over actuele onderwerpen uit het werkveld. Deze keer: Tijmen den Oudendammer, voorzitter van JOIN. De jongerenorganisatie van Antea Group. Zijn stelling: ‘De kracht van de jeugd speelt een waardevolle rol bij innovatie’.

Over JOIN Met JOIN kiest Antea Group ervoor om te investeren in en open te staan voor jonge medewerkers. Een ambitie die sinds de oprichting in 2002 alleen maar is uitgebouwd. Van een Masterclass met Gerard Sanderink tot een projectbezoek aan Heineken: de activiteiten van JOIN worden door tientallen jonge medewerkers bijgewoond.

Tijmen: ‘We leven én werken in een veranderende wereld. Communicatie gaat sneller dan ooit, (technische) ontwikkelingen volgen elkaar snel op. Jongeren spelen een belangrijke rol in het meebewegen met én vooruitlopen op deze veranderingen. Inspringen op nieuwe ontwikkelingen en tonen van ondernemerschap is jongeren steeds meer eigen. Denk aan social media en internetondernemingen. Hoe kan je als ingenieurs- en adviesbureau deze kwaliteiten benutten, versterken en behouden? Antea Group doet dit door ruimte te geven aan persoonlijke ontwikkeling en door de uitwisseling van kennis en ervaring te stimuleren. De jongerenorganisatie van Antea Group, JOIN, speelt hierin een belangrijke rol. JOIN staat voor Jong Ondernemend Inspirerend en Nieuwsgierig. Wij vertegenwoordigen bijna driehonderd jonge Antea Groupers. We organiseren bijeenkomsten voor medewerkers t/m 35 jaar gericht op persoonlijke ontwikkeling, kennisuitwisseling en netwerken. Daarnaast vertegenwoordigen we jonge werknemers actief door denk-

tanks te organiseren. Hierin denken wij mee aan vraagstukken van onze directie. Tijdens een denktankbijeenkomst brainstormen we soms wel een avond lang met jonge collega’s. Dit levert interessante ideeën op. Zo hebben we onlangs aan de directie onze visie op duurzaamheid en veiligheid gepresenteerd. Ook wordt er gekeken naar wat er leeft bij jongeren op de werkvloer en is gekeken naar hoe integraal werken en uitwisseling van kennis tussen disciplines verbeterd kan worden. JOIN maakt jongeren wegwijs in een grote organisatie, laat ons kennis maken met leuke en interessante mensen en projecten en zorgt ervoor dat wij gehoord worden binnen de organisatie. Hierdoor worden jonge werknemers geboeid en voelen ze zich verbonden met Antea Group. JOIN draagt bij aan het ontwikkelen van ondernemersgeest en stimuleert creativiteit en innovatie. Jongeren hebben de toekomst, door ze ook mee te laten bouwen aan deze toekomst kom je sterker voor de dag. Ook dat is Understanding today, improving tomorrow.’


19

langs de meetlat

Structuur met behoud van natuur Een nieuwe weg van Dokkum naar Drachten. Niet omdat de huidige weg de verkeersstroom niet aankan, maar om de verkeersveiligheid te verbeteren, de leefbaarheid in de dorpen te vergroten en de regio Noordoost-Friesland beter bereikbaar te maken.

De Centrale As in NoordoostFriesland 20 km ongelijkvloerse autoweg Het wegennet in Noordoost-Friesland bestaat nu uit een wirwar van wegen, die vaak dwars door de dorpen lopen. In de huidige situatie is de kans op een verkeersongeval in Noordoost-Friesland 2 keer zo groot als in de rest van Friesland. Het is één van de redenen waarom Provincie Friesland eind 2012 besloot tot de aanleg van een nieuwe, veiligere weg. In 2020 rijden zo’n 117.000 auto’s niet meer over de enkelbaans N356 dwars door de dorpskernen in Noordoost Friesland, maar over De Centrale As. Prettig voor de inwoners van de dorpen en een stuk veiliger voor de weggebruikers. De nieuwe weg krijgt een ‘ingetogen dubbelbaans profiel’, met een verharding van 2 x 7.25 meter. Een weg met een groene streep in het midden en een maximum snelheid van 100 km/u. De Centrale As staat derde in de ranglijst van de grote infrastructurele projecten die nu lopen.

7.000 ha omgeving Een belangrijke voorwaarde die Provincie Friesland heeft gesteld aan De Centrale As is dat de weg ondergeschikt moet zijn aan het landschap. Bij de aanleg van de weg wordt rekening gehouden met het landschap en dieren en planten. Zo komen er over het hele traject 12 met water gevulde duikers onder de weg voor vissen en kikkers, 20 droge duikers voor kleine dieren, 20 voorzieningen voor vleermuizen die over de weg vliegen en 46 ha nieuw leefgebied voor weidevogels. Het totale gebied dat aan weerszijden van de weg ontwikkeld wordt meet zo’n 7.000 hectare. Dit gebied is opgedeeld in de 3 deelgebieden noord, midden en zuid. Project De Centrale As is verdeeld in 17 deelcontracten, die Antea Group begeleidt. Wij verzorgen de contractbeheersing en de uitvoeringsbegeleiding. 40 mensen binnen Antea Group zijn actief voor dit project, met af en toe een piek naar 60. Het is dan ook een groot project, met een totaal budget van 400 miljoen euro. Medio 2016 zal het project klaar zijn.

20


projectreportage

Mega-

molens in de polder Antea Group betrokken bij grootste on-shore windmolenpark van Europa

21

Lokale agrariërs sloegen in 1994 de handen ineen om in de Noordoostpolder windenergie op te wekken. De vennootschap die daarna werd opgericht vormde uiteindelijk de opmaat voor een project dat z’n weerga niet kent. Het grootste on-shore windpark van Nederland, met 26 van de hoogste windturbines ter wereld. Genoeg om elk jaar 180.000 huishoudens van elektriciteit te voorzien. Antea Group Magazine nam een kijkje en sprak met de betrokkenen.

Het zal in de genen zitten, maar polderboeren geven niet snel op. Dit geldt voor het vruchtbaar maken van poldergrond, maar ook voor de ontwikkeling van een windmolenpark waarbij financiering, exploitatie en politiek een lange adem vergen. Twee decennia na de eerste molenplannen, was het zover: drie certificaathouders van het vroegste uur zetten op 18 augustus de rotoren van de eerste megawindmolens in de Noordoostpolder in werking. ‘Een aantal initiatiefnemers is al ver in de zeventig. Maar ze waren blij en trots dat het ondanks alle obstakels toch gelukt was’, vertellen Janneke Wijnia (financieel directeur) en André Andringa (projectdirecteur) van NOP Agrowind. Namens de drie bestaande ontwikkelen exploitatieorganisaties begeleidt deze projectorganisatie de bouw van 26 molens. Grote getallen Wie door de raampartijen van het projectbureau van NOP Agrowind kijkt, ziet de grijze turbines in aanbouw boven de landerijen uittorenen. Bij projectdirecteur André Andringa* rollen de bijbehorende getallen werktuigelijk uit z’n mond. ‘Elke turbine is goed voor een capaciteit van 7,5 megawatt, de molen is 135 meter hoog, de rotorbladen steken daar 63,5 meter bovenuit, de tiphoogte is 198,5 meter. Het machinehuis (nacelle) is zo hoog als een gebouw van drie etages en weegt inclusief generator en rotorbladen 730 ton. We hebben hier de twee van de grootste mobiele kranen van de wereld (CC9800 en CC8800) aan het werk om de klus te klaren.’

In het projectbureau ontrolt Wijnia een banner met daarop een overzicht van het toekomstige Windpark Noordoostpolder. Van de 86 ingetekende windmolens komen er 26 voor rekening van NOP Agrowind. Ze staan binnendijks opgesteld langs de Wester- en Noordermeerdijk. Net boven Urk. Achttien kilometer lang, om de vijfhonderd meter één. Voor Wijnia is het een bijzondere tijd. Ze is al 14 jaar bij het project betrokken. ‘Ik woon op een kilometer afstand van één van de molens. Nee, ze staan me niet in de weg. Integendeel, ik ben er trots op. Dat geldt voor het overgrote deel van de omgeving. Met deze molens levert onze regio een forse bijdrage aan de duurzame ambities van ons land. Landschappelijk gezien, is dit windmolenpark ook een verbetering. Het doel is dat dit park de enige plek in deze polder wordt waar windmolens staan. Dit komt het landschap alleen maar ten goede.’ Wijnia en Andringa vormen samen de projectdirectie. Ze zijn hiermee de ‘linkin-pin’ tussen opdrachtgevers, banken en Enercon. Deze laatste is de partij die het hele project van aanleg, oplevering tot en met onderhoud realiseert. Andringa: ‘Enercon voert dit EPC-contract op basis van FIDIC-standaarden (International Federation of Consulting Engineers) uit, een internationale contractvorm. Aan ons om te borgen dat zij alle contractafspraken nakomen, dat er veilig wordt gewerkt en dat we in gesprek blijven met opdrachtgevers en stakeholders. Kortom reviewen, bijsturen en verantwoording afleggen.’

Antea Group: Engineer Naast het vermogen dat de deelnemers zelf inbrengen (soms doen hele families mee), zijn de banken een belangrijke financier binnen dit project. Andringa: ‘Niet voor niets dat zij kritisch meekijken. Hoe verloopt het werk, doet de aannemer wat hij moet doen, hoe zit het met meer- en minder werk? Elke maand worden we ge-audit door de bank via hun Technical Advisor. Vanuit het FIDIC-contract wordt een onafhankelijke Engineer bij het project betrokken. Iemand die vanuit zijn technische expertise mee kan kijken en kan adviseren. Hij heeft een belangrijke stem in de beslissingen die we nemen en geeft een onafhankelijk oordeel als partijen discussiepunten die opgeschaald moeten worden.’ Adviesgroepmanager Ka-Lung To van Antea Group vult deze rol in. Hij kan naar eigen zeggen ‘genieten’ van een project als dit. ‘Een initiatief op deze schaal komt niet vaak op je pad, alles is groter dan groot. Ook de contractvorm (FIDIC) waarbinnen we werken is nieuw: dat maakt de uitdaging alleen maar groter om dit project in al zijn facetten te doorgronden en mee te denken hoe het werk toch nog beter en slimmer kan. Mooi is dat er vanuit de organisatie en stakeholders groot belang wordt gehecht aan mijn inbreng. Bij de vraagstukken die we krijgen, is ‘the opinion of the engineer’ belangrijk. Dit maakt de verantwoordelijkheid groot. Voor Antea Group is dit een project dat past bij onze ambitie om steeds meer te participeren in projecten op het gebied van duurzame energie.’

22


projectreportage

De molenbouw blijft een ingrijpende onderneming die kritisch wordt gevolgd Ingrijpende operatie Alhoewel het project soepel verloopt (binnen budget, ruim voor op planning), is het voor de projectdirectie geen kwestie van tevreden toekijken. De molenbouw blijft een ingrijpende onderneming die kritisch wordt gevolgd. Andringa: ‘Dit project raakt veel agrariërs. Ze stellen grond ter beschikking. Niet alleen als locatie voor de molens, maar ook voor de aanleg van toegangswegen, de aanleg van kabels en leidingen. Zelfs de boeren die deelnemers zijn, zijn scherp op wat wij doen: er mag geen land verspild worden.’ Bij diegenen die niet participeren, of zelfs tegenstander waren, roepen de werkzaamheden soms emoties op. Wijnia: ‘Je hebt het wel over grond die vader of grootvader in 70 jaar tijd tot de meest vruchtbare grond van Nederland heeft gemaakt. Daar komen wij dan aan met onze megakranen en duizenden transporten. We kijken in het belang van deze boeren richting de aannemer ook hoe we deze operatie zo slim en efficiënt mogelijk kunnen aanpakken.’

Veiligheid is eveneens een belangrijk onderwerp. Mensen werken op grote hoogte, maandenlang rijden transportauto’s af en aan en de schaalgrootte van dit project is voor de meeste betrokkenen nieuw. Andringa: ‘Daarnaast werken hier mensen uit Oostenrijk, Duitsland, België: je hebt te maken met cultuurverschillen. Niet iedereen is bijvoorbeeld gewend om expliciet te spreken over veiligheid. In Nederland werken we vanuit het idee dat je kunt leren van het vroegtijdig signaleren van kleine incidentjes, en daarmee grote calamiteiten kunt voorkomen. Maar in Duitsland zijn ze soms verbaasd dat we alles zo open op tafel gooien. Je kunt je voorstellen dat we hier met elkaar de nodige gesprekken over hebben gehad.’ Op de bouwlocatie Op naar de bouwlocatie zelf, een plek waar je niet zomaar binnenkomt. Bij elke ingang naar een bouwplek staat een ‘checkpoint’, waar bezoekers gecontroleerd worden. Andringa: ‘Je wilt niet weten hoeveel mensen uit nieuwsgierigheid een kijkje willen nemen bij de megamolens. Maar veiligheid gaat voor alles.’ Eenmaal aan de dijk wordt duidelijk hoe imposant de turbines zijn. De rij van molens strekt zich langs de dijk naar Urk. De bestaande molens steken er als speelgoedmolentjes bij af.

Ondertussen wordt één van de torendelen van prefab-beton met de vrachtwagen het bouwterrein opgereden (elke week zijn er 150 van deze transporten). Alleen al dit element weegt zo’n 3 ton. Drie ervan vormen één torenring. In deze pilaar wordt een lift gebouwd, waarmee monteurs tot zo’n 20 meter onder de turbinekast kunnen komen. Dan de zwaarste heipalen die zo’n 27 meter de grond in gaan. Een Stonehenge-achtige constructie die niet alleen neerwaartse druk pareert, maar ook de trek (kleef) die op de molens wordt uitgeoefend bij harde wind. Boven op de IJsselmeerdijk, wijst Wijnia naar de overkant. ‘Zie je die windmolen in de verte daar? Dat is de Ambtenaar, Medemblik. Hetzelfde type als de onze. Het zou zomaar kunnen, dat er daar nu iemand op de dijk staat en wijst naar ons: zie je die windmolens daar? Kijk, dát is nu de Noordoostpolder.’

Projectdirecteur André Andringa heeft het project inmiddels verlaten. Met Jan Verheij is er een nieuwe projectdirecteur aangesteld.

23

24


klantinterview

Een IJssel vol leven

Antea Group ondersteunt Rijkswaterstaat en Waterschap Vallei en Veluwe bij KRW-maatregelen Niet alle projecten van Antea Group gaan over technische

KADER RICHTLIJN WATER (KRW)

constructies en bouwwerken van staal, beton of hout. Soms

De Kaderrichtlijn Water is een Europese richtlijn die is opgesteld om de kwaliteit van het oppervlakte- en grondwater in Europa te verbeteren. De KRW schrijft voor dat eind 2015 alle Europese wateren van goede chemische en ecologische kwaliteit moeten zijn. Goede chemische waterkwaliteit houdt in dat het water geschikt is voor onze eigen drinkwaterbereiding, voor beregening van akkers en als drinkwater voor vee en andere dieren. Goede ecologische kwaliteit betekent dat het water en de oevers een geschikte leefomgeving vormen voor dieren en planten.

ecologische kwaliteit van de IJssel.

gaat het werk over drinkwater, waterplanten, vissen en andere waterdieren. Samen met Rijkswaterstaat en Waterschap Vallei en Veluwe werkt Antea Group aan verbetering van de

Op 22 december 2015 moeten alle Europese wateren voldoen aan de KRW-richtlijnen. De IJssel dus ook. Hoewel de chemische waterkwaliteit van de rivier de laatste decennia flink verbeterd is, valt er op ecologisch gebied nog veel te doen. Het is de bedoeling dat vissen en andere waterdieren die er wel thuishoren, maar er niet meer voorkomen, weer terugkomen. De KRW-maatregelen voor de IJssel spitsen zich toe op oeveroptimalisaties en nevengeulen, met als beoogd effect dat de leefsituatie voor vissen en andere waterdieren verbetert.

Partnership Rijkswaterstaat is als uitvoeringsorganisatie van het ministerie van Infrastructuur en Milieu verantwoordelijk voor het toepassen van de KRW-richtlijnen. Waterschap Vallei en Veluwe is een zelfstandige overheidsinstantie die zorgt voor veilige dijken, schoon en voldoende oppervlaktewater en gezuiverd afvalwater in het gebied tussen IJssel, Nederrijn, Utrechtse Heuvelrug en Randmeren. Rijkswaterstaat sloot een samenwerkingsovereenkomst met Waterschap Vallei en Veluwe waarin werd vastgelegd dat het Waterschap de KRW-maatregelen langs de IJssel realiseert namens Rijkswaterstaat.

80 complexe kilometers

25

‘Een traject waar normaal een jaar voor staat, werd in acht weken afgelegd’ ‘De manier waarop Rijkswaterstaat dit project aanpakt verdient wel een compliment’, zegt projectmanager Zeeger van de Koppel van Waterschap Vallei en Veluwe. ‘Ze hebben buiten hun eigen kaders gedacht en samenwerking gezocht met ons vanuit de gedachte dat wij het gebied goed kennen en gemakkelijker aan tafel komen bij betrokken instanties en personen. Het projectgebied loopt over meerdere provincies en gemeentegrenzen en is zo’n 80 kilometer lang, bijna de gehele IJssel. Wij hebben een programma opgesteld dat bestaat uit meerdere zelfstandige projecten. Er zijn wel dertig locaties waar iets gebeurt. Dat brengt veel complexiteit met zich mee en dat is de reden waarom wij Antea Group hebben ingeschakeld.’

Ontwerpsessies In 2011 deed Antea Group, toen nog Oranjewoud, de planstudie. Een ander bureau maakte een ontwerp. Antea Group keek eind 2013 en begin 2014 naar haalbaarheid, kosten en planningen, maakte een update van het ontwerp en vertaalde dit naar een contract met de uitvoerende partij. Een traject waar normaal een jaar voor staat, werd in acht weken afgelegd, simpelweg omdat er niet meer tijd beschikbaar

was. Het eerste ontwerp had veel tijd opgeslokt, maar aan de deadline viel niet te tornen. Ronald Braam, projectmanager namens Antea Group: ‘Om snel resultaat te boeken hebben we ontwerpsessies gehouden met mensen van Rijkswaterstaat, Waterschap en Antea Group. Met acht à twaalf personen kwamen we regelmatig bij elkaar om informatie uit te wisselen, plannen uit te werken en elkaar feedback te geven. Een aanpak die veel tijdwinst opleverde. Het bijzondere in dit project is dat alle partijen hun eigen belangen ondergeschikt maken aan het eindresultaat.’ Ook van de Koppel is erg positief over de samenwerking. ‘Het werkt zo goed omdat er vertrouwen, flexibiliteit en openheid is bij alle partijen. Er wordt heel constructief toegewerkt naar oplossingen en ik heb er alle vertrouwen in dat we de doelstellingen gaan halen.’

Oeveroptimalisatie en nevengeulen Bij toetsing van het eerste ontwerp bleek dat het budget niet voldoende was voor de benodigde maatregelen. Bovendien stuitten een aantal aspecten uit het plan op veel weerstand bij Schuttevaer, de beroepsvereniging voor de binnenvaart. ‘Grote delen van de IJssel hebben met stenen beklede

oevers’, vertelt Ronald Braam. ‘Prima voor de scheepvaart maar funest voor waterplanten en -dieren. Het eerste ontwerp, gemaakt door onze voorganger, ging uit van het verwijderen van de stenen. Maar als je dat doet verzandt de rivier, wat weer nadelig is voor de scheepvaart. Wij hebben het ontwerp getoetst en aangepast, onder andere door hout aan te brengen aan de oevers. Het is een voorwaarde dat alle functies van de IJssel behouden blijven en dat tegelijkertijd de ecologische toestand verbetert. Dat laatste gebeurt niet alleen door het aanpassen van de oevers, maar ook door het maken van nevengeulen.’ Van de Koppel vult aan: ‘De nevengeulen moeten het leefgebied worden voor waterplanten en een paaigebied voor vissen. Als de waterplanten floreren, heb je een natuurlijk filter en gaat de waterkwaliteit omhoog. Let maar op, straks zwemt er gewoon weer zalm de IJssel op!’

‘Oevers bekleed met stenen zijn prima voor de scheepvaart, maar funest voor waterplanten en -dieren’

26


van toen tot toekomst

Risicobeheersing door de eeuwen heen

Kerken en kastelen, dijken en aquaducten; de mens bouwt al eeuwen. Niet alleen technieken, stijlen en eisen evolueerden, ook de manier waarop wij met risico’s omgaan. De tijd dat we zeshonderd jaar deden over de bouw van een kathedraal ligt achter ons. De samenwerking tussen opdrachtgevers en -nemers is veranderd, net als ons denken over risico’s en verantwoordelijkheden. Rob Schmidt en David Kuipers nemen ons mee in risicobeheersing door de eeuwen heen.

Dom in Milaan De bouw startte in de 14e eeuw en werd pas in de 20e eeuw definitief voltooid.

Toen Sturen op basis van vakmanschap ‘Van de piramides tot de Dom van Milaan: de mens doet al eeuwenlang ervaring op in het organiseren en uitvoeren van complexe projecten. We leerden van onze fouten en gebruikten deze ervaring om in een volgend project beter en efficiënter te zijn. Aandacht voor planning en budget, best practices en mogelijke risico’s: risicobeheersing is van alle tijden. De farao die opdracht gaf tot de bouw van de piramides van Cheops wilde zeker weten dat dit werk voor eeuwig bewaard zou blijven. Na funderingsproblemen bij eerdere piramideprojecten, werd al voor de bouw van zijn piramide grondig onderzoek gedaan naar de bodemgesteldheid. Een vroege vorm van risicogestuurde projectbeheersing. Al voor de Middeleeuwen ontstonden de eerste projectorganisaties om bouwprojecten ‘in control’ te houden. De oudste die we kennen is de ‘Onorata Fabbrica del Duomo’. Deze werd in 1386 opgericht om de bouw van de Dom van Milaan te organiseren en conform opdracht op te leveren. Dit gebeurde, maar pas zeshonderd jaar later: in 1950. Wijzigende bouwplannen, tussentijdse restauraties, financieringsproblemen: de Dom is één van de meest budgetoverschrijdende projecten uit de geschiedenis. Hét voorbeeld van slechte projecten risicobeheersing? Wellicht, maar vergeet niet dat dergelijke bouwprojecten op basis van vakmanschap werden uitgevoerd. Het was de kennis van de ingenieur of bouwmeester (vaak in dienst van kerk of overheid) die leidend was voor budget, ontwerp, planning en uitvoering. Deze bouwmeester was een man van aanzien: opdrachtgevers vertrouwden volledig op zijn keuzes. Maar waar zijn kennis ophield, viel ook de controle weg.’

27

Nu

Toekomst

Expliciet sturen op tijd, geld en kwaliteit

Bewustere keuzes maken, transparant communiceren

‘Uit Amerika komen begin jaren zestig de eerste methodieken overwaaien die ons in staat stellen om risico’s voor planning, budget en kwaliteit vooraf in te schatten en te beheersen. In Nederland zet de RISMAN-methode eind jaren negentig aan tot een uniforme manier van risicogestuurde projectbeheersing. Desondanks beperkt risicobeheersing zich vooral nog tot het hoofd van de projectmanager. Waarom zou je risico’s met elkaar delen en bespreken? Als je al honderd keer een brug hebt gebouwd, weet je de volgende keer ook wel waarmee je rekening moet houden. Het is de aanleg van de Betuwelijn die de aandacht voor risicobeheersing doet groeien. Een te lage begroting, onvoorziene en peperdure beheersmaatregelen; ze zorgen voor budgetoverschrijdingen, maatschappelijke en politieke onrust. De Deense hoogleraar Bent Flyvbjerg onderzoekt dit project en nog 258 grote bouwprojecten in Nederland. Zijn conclusie: opdrachtgevers en nemers onderschatten stelselmatig de complexiteit van projecten. Ze hebben vaak onredelijk optimisme over voordelen, risico’s en resultaten. Komt nog eens bij dat we in een tijd leven waarin zelfs ‘eenvoudige projecten’ grote belangen kennen, waarin kennis is versnipperd en opdrachtgevers meer verantwoordelijkheden en risico’s bij marktpartijen leggen. De tijd dat een budgetoverschrijding wordt geaccepteerd op basis van een goed verhaal ligt achter ons. Een opdrachtgever wil vooraf weten waar hij aan toe is. Falen wordt keihard afgestraft: ‘high trust, high penalty’. Dit dwingt opdrachtgevers en -nemers vandaag de dag steeds meer tot vroegtijdige focus op risico’s en maatregelen om risico’s op voorhand te beheersen.’

Risicomanagement en Antea Group:

‘Projecten sturen op basis van risico’s, bewust zijn van en continu communiceren over risico’s; risicobeheersing wordt een volwassen onderdeel binnen projecten. Er zijn slimme tools en methodieken voor handen om uitgebreide risicoanalyses te maken, om beheersmaatregelen te formuleren en deze op kosten te zetten. Systemen die behulpzaam zijn bij het inschatten van risico’s en het maken van bewuste keuzes welke projectrisico’s je wel of juist niet gaat beheersen.

risicospecialisten en trainingen

Maar risicobeheersing is meer dan sturen op keiharde data. Het draait steeds meer om onderling vertrouwen en transparantie. Kun je en wil je bepaalde risico’s als opdrachtgever of -nemer wel dragen? En zo niet, wie is dan verantwoordelijk? En hoe weeg je risico’s tegen elkaar af? In welke verhouding staat een lager ongevallencijfer tot een budgetoverschrijding?

specialisten die kunnen

Het ministerie van Infrastructuur en Milieu zet het risicobeleid de komende jaren op de helling. Er komt meer ruimte voor ethische waarden, beleving en emotie, gedrag en dialoog. Het zijn niet alleen de harde gegevens, vereisten en normeringen die leidend zijn bij risicobeheersing. De beleving van mensen telt ook mee. Neem de ontwikkeling van een chemische fabriek bij een woonwijk. Veiligheid zal een belangrijk risicothema zijn binnen dit project. Maar de risico’s die omwonenden ervaren, wijken vaak af van de risico’s die op basis van normeringen en vereisten worden gesignaleerd.

je risicomanagement?

Dankzij kennis, methodieken en gegevens zijn we in staat om op voorhand de kleinste risico’s te signaleren en te beheersen. Tegelijkertijd moeten we ervoor waken dat we teveel ‘in control’ willen zijn. Niet alle projectrisico’s kun je wegnemen. Risico’s horen bij het werk. Toch vinden we het lastig om ‘leergeld’ te betalen. Maar dat een project ondanks alle methodieken en kennis wel eens anders verloopt dan vooraf ingeschat, geldt al sinds de oudheid. Juist door te falen, te leren én nieuwe oplossingen te bedenken, blijven we verbeteren.’

Leestip: kijk op onze

Binnen complexe projecten wordt risicomanagement meer en meer een volwaardig vakgebied. Niet voor niets dat Antea Group medewerkers opleidt op dit gebied. Dit gaat verder dan werken volgens de RISMANmethode. Risicobewustijn, -communicatie en -cultuur; ze worden de komende jaren steeds belangrijker binnen projecten. Hoe voer je dit uit en hoe organiseer Onze mensen geven hier straks antwoord op. Daarnaast hebben we voor opdrachtgevers trainingen ontwikkeld op het gebied van risicobeheersing. Verder zijn we in aanvulling op de training bezig om een ‘serious game’ te ontwikkelen rondom risicomanagement.

partnerpagina van Binnenlands Bestuur voor een artikel over risicobeleving rondom spoorzones. www.binnenlandsbestuur.nl

28


projecten

variantenstudie Kornwerderzand, het Monument en fietsverbinding

Zeven slimme opties voor

versterking toerisme Afsluitdijk De Afsluitdijk, icoonproject in Nederland. De komende jaren ondergaat de dijk een flinke metamorfose. Eén van de ambities is dat de dijk aantrekkelijker wordt voor toeristen. Antea Group kreeg de uitdaging om aantrekkelijke varianten te ontwikkelen voor de knooppunten Kornwerderzand en het Monument én voor een fietsverbinding langs de dijk. Resultaat: zeven verrassende ideeën. Verplaats je in de recreant en kijk door een toeristische bril naar de bestaande publiekstrekkers. Hoe worden ze aantrekkelijker? Welke varianten zijn inpasbaar en haalbaar? En hoe ontstaat een optimale recreatieve verbinding? Deze opdracht kreeg Antea Group van projectbureau De Nieuwe Afsluitdijk. Het ontwerpatelier van Antea Group startte met een bijzondere aanpak: kennis creatief benutten.

Verrassende ideeën Out of the box én geen ‘ja maar’. Het waren de uitgangspunten tijdens de creatieve werksessies en rondleidingen met ondernemers, omwonenden, belangenorganisaties en betrokken overheden. Zo ontstonden ideeën zoals een wandelboulevard bij het Monument. Deze werkwijze paste goed bij wat de opdrachtgever voor ogen had. De sessies zijn eerst ruimtelijk en creatief ingestoken, aansluitend werd gekeken naar technische en financiële haalbaarheid.

aantrekkelijke fietsroute aan de buitenzijde van de dijk. De ideeën passen bij de identiteit van locatie en omgeving, stimuleren het toerisme, hebben draagvlak van betrokkenen én laten voldoende ruimte aan de markt. Het zijn waardevolle bouwstenen voor de verdere planvorming rondom De Nieuwe Afsluitdijk.

Draagvlak Het ontwerpatelier leverde samen met haar technische collega’s drie varianten voor Kornwerderzand, drie voor het Monument en een optie voor een

Oplossing voor knelpunt op N359

Coproductie in Lemmer leidt tot gedragen resultaat Van fietser en automobilist tot schipper en ondernemer; ze willen een oplossing voor het knelpunt op de N359 in Lemmer. Hier kruisen wegen en vaarwegen elkaar, waarbij oponthoud en overlast ontstaan. Maar wat is de beste oplossing mét draagvlak en hoe kom je daar? In opdracht van Provincie Fryslân en gemeente De Friese Meren deed Antea Group een uitgebreide variantenstudie. Inzet van dynamisch projectmanagement bleek een gouden greep. Coproductie Wat eerst puur een verkeersprobleem leek, is feitelijk een leefbaarheidsvraagstuk. Want naast bereikbaarheid en doorstroming, spelen ook beleving, mens en omgeving een grote rol. Antea Group adviseerde de provincie een integrale aanpak. Een uitgebreide

groep belanghebbenden werd vanaf de start betrokken, net als verschillende disciplines van Antea Group. Een selectie van ondernemers, belangenorganisaties en inwoners vormde een werkgroep, die meteen meedacht over projectdoelen, eisen en varianten. Coproductie dus! Verkeerssessies De doelstelling was snel helder: goede doorstroming en bereikbaarheid, betere leefbaarheid en een boost voor de economische ontwikkeling. Antea Group deed een uitgebreide probleem-, mensen omgevingsanalyse, verkeersonderzoek én onderzoek naar civieltechnische inpasbaarheid van diverse varianten. Naast continue bespreking in de werkgroep en enkele bewonersavonden, volgden ook verkeerssessies met grote transportbedrij-

ven én sessies met actiegroepleden. De focus lag bij het combineren van gebruikerswensen en een optimale civieltechnische oplossing. Grote winst Tijdens het project is steeds ingespeeld op veranderende inzichten en het genereren van draagvlak; de kern van dynamisch projectmanagement. Vier alternatieven kwamen naar voren, met voorkeur voor een oplossing in de bestaande route; een brug of aquaduct. Alle belanghebbenden, met elk hun eigen wensen, bleven goed aangehaakt. De bestuurlijke voorkeuren sluiten aan bij die van de werkgroep. In het najaar volgt politieke besluitvorming. De grote winst is dat er nu doordachte en reële varianten mét draagvlak op tafel liggen.

29 Combineer omgevings- en proceduremanagement met kennis van windmolentechniek

‘3D-aanpak’ legt basis voor ontwikkeling windenergie Een provinciaal besluit over de ontwikkeling van windenergie plaatste de gemeente Binnenmaas voor een flinke opgave. De provincie wees een gebied langs de Oude Maas bij Heinenoord aan als windmolenlocatie. Een plek die niet de voorkeur van de gemeente heeft en die op flinke weerstand uit de omgeving kon rekenen. Er was geen weg terug, maar hoe nu verder? De gemeente schakelde Antea Group in voor advies en ondersteuning.

‘Belangrijkste vraag van de gemeente was: hoe komen we van A naar B?’, stellen Anne Jochum de Vries (strategisch adviseur) en Johan van de Heijning (senior adviseur). ‘Plannen voor turbines op een locatie die niet jouw voorkeur heeft en veel weerstand oproept, voelt als beginnen met een 10-0 achterstand. Helemaal als de provincie bevoegd gezag is. Welke eisen kun je zelf nog stellen, wat zijn de procedures en hoe houd je zelf de regie? En niet onbelangrijk: hoe zorg je ervoor dat burgers én stakeholders betrokken zijn bij dit plan en de besluiten die je neemt ondersteunen?’ Antea Group koos voor een ‘3D-aanpak’. De Vries: ‘Vanuit drie dimensies hebben we deze opgave benaderd: omgeving, gemeente en de windmolens zelf. Met onze kennis van procedures, omgevingsmanagement en windmolentechniek stelden we een plan op waarin we voor iedereen het beste resultaat probeerden te halen. We zijn hiervoor met gemeentelijke beleidsmakers om tafel gegaan en we spraken met omgeving en stakeholders. We hebben uitgelegd wat opties en afwegingen zijn, hoe de procedures lopen en wat je zelf nog kunt sturen en eisen.’

Houd omgeving op voorsprong Belangrijk was om een niet-in-mijnachtertuin-discussie’ te voorkomen. De Vries: ‘Het was van meet af aan duidelijk dat tegenhouden geen optie was. Je kunt er beter voor zorgen dat je het plan die invulling geeft waarmee iedereen zich gehoord en betrokken voelt en verder kan. We zijn eerlijk en realistisch geweest over procedures, planschade, vermindering van woningwaarde en compensatie. Datgene dat we vooraf konden regelen, hebben we meteen vastgelegd. We hebben ook gekeken naar kansen. Kun je windmolenbouw combineren met de recreatieplannen die er al voor dit gebied lagen? Suggesties van de omgeving zijn meegenomen in de plannen, waarbij we continu inzicht hebben gegeven in de (on)mogelijkheden binnen de bestaande wettelijke kaders.’

De Vries: ‘We hebben in ons proces bewoners en stakeholders op voorsprong gehouden in de plannen. We hebben deze tussentijds aan ze voorgelegd, besproken en aangepast voordat ze naar het college en de raad gingen. En hoewel niemand diep in z’n hart zit te wachten op een windmolenpark op die locatie, is er wel overeenstemming over het plan van aanpak. We hebben de belangen van gemeente en omgeving stevig verankerd en daarmee de lat voor de initiatiefnemer hoog gelegd. Het kader van gemeente, bewoners en stakeholders is duidelijk. De bal ligt nu bij de ontwikkelaar van het project. Van de Heijning: ‘Aan hen om op basis van de eisen die de gemeente heeft gesteld, aan te tonen dat hun plannen binnen deze voorwaarden te realiseren zijn. En als je ziet waar we vandaan komen: dan mag je stellen dat de 10-0 achterstand inmiddels voelt als een gelijkspel.’

30


hoe werkt het?

Revolutionaire oplossing

gaat fijnstof te lijf Je ziet het niet, maar het is er wel: fijnstof. Onderzoek wijst uit dat fijnstof schadelijk is voor de gezondheid. Wie in Nederland langs een snelweg woont, ervaart dit dagelijks. Het gevolg daarvan is dat de maximum snelheid op snelwegen beperkt moet worden tot 80 km per uur. Zoals op de Ring Rotterdam, de grootste en drukste ringweg van Nederland. De ingenieurs van Antea Group hebben een revolutionaire oplossing voor het reduceren van fijnstof: Open Air Line ESP. Uitstoot van fijnstof Fijnstof is een vorm van luchtvervuiling: het zijn zwevende deeltjes kleiner dan 10 micrometer. Het merendeel van het fijnstof in Nederland, zo’n 55%, is natuurlijk. Voornamelijk zand en zeezout. De schadelijke uitstoot van verkeer en industrie maakt echter steeds meer deel uit van fijnstof. Dit wordt mede veroorzaakt door roet uit dieselmotoren en stofdeeltjes door wrijving van remmen, het afschuren van banden en het wegdek.

Onze oplossing: Open Air Line ESP* Vooral langs snelwegen en in drukke binnensteden worden de wettelijke normen rondom fijnstof regelmatig overschreden. Antea Group heeft een slimme oplossing gevonden: Open Air Line ESP. Dit is een luchtrooster dat bovenop een geluidsscherm geplaatst wordt. Het rooster filtert de lucht en vangt minimaal 75% van het fijnstof af. Een aanzienlijke verbetering voor de luchtkwaliteit! Er is inmiddels een werkend prototype beschikbaar.

*ESP = Elektrostatische precipator

Open Air Line ESP Gaasstructuur (Ultra)fijnstof

De Open Air Line ESP is een luchtrooster dat bovenop een geluidsscherm geplaatst wordt.

Spanningsdraad

Omhulsel

31

Hoe werkt het? 1

2 Elektrostatische velden

(ultra)fijnstof Turbulentie

De Open Air Line ESP maakt gebruik van elektrostatische velden in het rooster en de turbulentie rondom het geluidsscherm.

3

De turbulentie zorgt ervoor dat er een luchtstroom door het rooster heen gaat. Daar slaat het (ultra)fijnstof neer op de gaasstructuur en klontert samen.

4 (Ultra)fijnstof verdwijnt in de goot/grond < 0,1 µm

> 0,5 µm

(Ultra)fijnstof en regen De deeltjes worden hierdoor zwaarder en behoren niet meer tot de meest schadelijke ultrafijnstof met een waarde van PM 0,1 µm* of minder.

Als de PM-waarde van de deeltjes boven PM 0,5 µm komt, dan laten ze los en vallen van de Open Air Line ESP, waardoor deze zichzelf reinigt. Het rooster van de Open Aire Line ESP wordt ook door regen en wind gereinigd van de samengeklonterde (ultra)fijnstofdeeltjes.

*PM = Particulate Matter = (fijn)stofdeeltjes De Open Air Line ESP is onderhoudsarm en veilig. De benodigde stroom kan worden opgewekt via zonnepanelen.

Gebruikelijke luchtturbulentie rondom een snelweg.

Toepasbaarheid: langs snelwegen, binnenstedelijk gebied, in tunnelmonden. Het afgevangen fijnstof valt op het maaiveld direct achter het geluidsscherm waar het via de riolering gecontroleerd wordt afgevoerd.

32


mvo

Het uithoudingsvermogen van Antea Group Begin oktober vond de tiende editie van De Hoge Veluwe Loop plaats. Volgens hardloopkenners één van de mooiste loopevents van ons land. Antea Group (nauw betrokken bij het beheer en onderhoud van Nationaal Park De Hoge Veluwe) is traditiegetrouw hoofdsponsor van deze wedstrijd. Van 5 kilometer tot halve marathon: ook dit jaar genoten drieduizend lopers uit binnenen buitenland over diverse afstanden van de prachtige omgeving. Bijna 50 collega’s van Antea Group zorgden voor voldoende blauw op het parcours.

Trainees infrastructuur uit de startblokken gestart bij Antea Group.

Click & Play in één klik

De talenten maken tijdens

van speelplek tot parkeerplaats

Vijf trainees zijn in september

een traineeship van een jaar versneld kennis met het werkveld infrastructuur.

De openbare ruimte wordt schaarser en drukker. Dit maakt dat er steeds meer vraag is naar ruimte die op verschillende manieren gebruikt kan worden. Bijvoorbeeld voor parkeren,

De trainees volgen een jaar lang een intensief opleidingsprogramma. Hierin steunen ze collega’s en ontrafelen ze tegelijkertijd de geheimen van het vak. Vanuit de vakgebieden Wegen, Rail, Kunstwerken of Contracten doen zij ervaring op in innovatieprojecten. Daarnaast leveren ze via een ‘learning on the job’-traject hun eigen bijdrage aan een aantal lopende, integrale projecten. Zo kunnen ze doorgroeien naar zelfstandig constructeur, kostendeskundige, contractadviseur of ontwerper.

spelen of een evenement. Click & Play maakt dit mogelijk. Click & Play is een innovatief kliksysteem dat bestaat uit een stalen grondpot en een adapter. Speeltoestellen en straatmeubilair voorzien van een Click & Play adapter, worden met een sleutel eenvoudig in de grond geklikt. Ze zijn dus snel verwisselbaar en (tijdelijk) te verwijderen. Zo blijft een speelplek uitdagend voor kinderen van verschillende leeftijden. Daarnaast is de locatie flexibel inzetbaar voor andere activiteiten zoals een braderie of straatfeest. Fabrikant IJslander zorgde voor de technische realisatie van Click & Play. Inmiddels is het innovatieve concept op drie locaties in de gemeente Zoetermeer toegepast. Meer informatie? Arjan Kouwenhoven Adviseur Realisatie T (06) 51 22 50 75 E [email protected]


33

internationale samenwerking

Op weg naar halte buitenland?

Wij stappen samen op Internationaal werken wordt steeds meer realiteit. Maar wie weet raad met engineering in de woestijn, milieuvraagstukken in Zuid-Amerika of wegenbouw in het Midden-Oosten? Wij zetten onze internationale kennis en netwerk steeds nadrukkelijker in

Richard Smallegange, stafgroepmanager Internationaal

bij vraagstukken in het buitenland. Richard Smallegange, stafgroepmanager Internationaal, geeft vorm aan deze ambitie. Smallegange: ‘Van China tot Irak, van Suriname tot Saoedi Arabië; onze adviseurs en ingenieurs zijn nadrukkelijk aanwezig op het internationale toneel. Dit waren tot voor kort individuele initiatieven. Met deze mensen, producten en diensten maken we de next step.’

organisaties van Antea Group in Frankrijk, Colombia en de Verenigde Staten. Smallegange: ‘Maar ook op eigen kracht groeien we internationaal door. Dit doen we door krachten te bundelen. We stellen een eenduidig aanbod samen van producten en diensten die voor de buitenlandse markt van meerwaarde zijn. Daarnaast kijken we welke collega’s passen bij onze internationale ambities.’

Op eigen kracht Deel één van deze stap is verdere samenwerking met de andere landen-

Van contract tot bankwezen Met een nieuwe naam en een internationale uitstraling gaat er een wereld

open voor onze adviseurs en ingenieurs. Maar ondernemen in het buitenland vergt meer dan de inhoudelijke kennis. Smallegange: ‘Denk aan kennis van buitenlandse contracten, van lokale belastingen, betalingsvoorwaarden en cultuurverschillen. Antea Group heeft deze know how in huis. Nu we deze hebben gebundeld, zijn we met recht een allround partner voor klanten die internationale stappen willen zetten.’

Werken voor buitenlandse klanten:

het Midden-Oosten Daar zijn we vanuit Nederland betrokken bij de aanleg van een stortplaats (6 hectare) voor afval. We ontwierpen een onder- en bovenafdichtingsysteem voor de stortplaats en een onderafdichting met lekdetectie voor het percolaat-waterbassin. Andere omstandigheden Aad Kant (projectmanager): ‘Een interessante klus. De omstandigheden zijn totaal anders dan in Nederland. Het grondwater ligt dieper, neerslag beperkt zich tot twee maanden per jaar. Ook is er geen regelgeving voor dit soort opslagen. Op basis van Europese richtlijnen en lokale input hebben we inventief, efficiënt en slim gefaseerd systeem uitgedacht.’ ‘We hebben het ontwerp zo gevisualiseerd dat de lokale aannemer ermee uit de voeten kon. Op basis hiervan is het systeem gelegd. De stort is inmiddels in gebruik genomen.’

34


pitchstop 360

PitchStop

360 In de rubriek PitchStop 360 krijgt een Antea Groupmedewerker de gelegenheid om een product, marktthema of dienst in maximaal 360 woorden voor het voetlicht te brengen.

en l e pp n o K va TA A D

‘Elektrisch

vervoer is booming’

De afgelopen twee jaar is het aantal geregistreerde elektrische voertuigen in Nederland meer dan verdubbeld. Dit aantal gaat de komende jaren zelfs explosief stijgen. Gevolg: er zijn steeds meer oplaadplekken nodig. Maar waar plaats je laadpalen in een drukbevolkte stad? Hoe voorkom je wildgroei? Hoe speel je nu al in op toekomstige behoeften? En hoe voorkom je leegstaande parkeerplekken die óók nodig zijn voor ‘traditionele voertuigen’? Het zijn vragen waar veel beleidsmakers mee worstelen. Gemeente Den Haag krijgt steeds meer vergunningaanvragen voor laadpalen. Om de juiste keuzes te kunnen maken, is behoefte aan strategisch beleid. De gemeente vroeg Antea Group en adviesbureau Over Morgen om de toekomstige behoefte aan laadpalen te visualiseren, afgezet tegen mogelijkheden én belemmeringen voor plaatsing.

Een prachtige puzzel, die we binnen 2,5 maand oplosten! Hoe? Door bestaande data slim te koppelen. De verwachte landelijke groei vertaalden we eerst naar de Haagse situatie. Per wijk maakten we inzichtelijk welke groei reëel is, rekening houdend met de specifieke eigenschappen van een wijk. De prijsontwikkeling van woningen, aanwezige parkeerplaatsen, het gemiddelde inkomen, het aantal forenzen, arbeidsparticipatie; het zijn voorbeelden van data die we koppelden. Om zo de toekomstige vraag naar elektrisch vervoer en laadpalen te kunnen inschatten. Via WebGIS werd deze ontwikkeling mooi zichtbaar, net als de momenten waarop knelpunten ontstaan. Uit deze visualisaties bleek bijvoorbeeld dat de vraag naar elektrische voertuigen in één van de Haagse wijken zeer sterk gaat groeien, terwijl het aantal parkeerplaatsen zeer beperkt is.

Plaatsing van een laadcarrousel of het invoeren van een uurtarief voor laden op een parkeerplek zou je vraag en aanbod beter op elkaar af kunnen stemmen. De slimme koppeling van bestaande data creëert nieuwe data en geeft heldere inzichten, zodat de gemeente nu al gerichte keuzes kan maken. Een mogelijk vervolg is de ontwikkeling van een specifieke GIS-applicatie, die duidelijk maakt wat de gevolgen zijn van bepaalde beleidskeuzes. Als je in een wijk bijvoorbeeld twee laadcarrousels plaatst, is het probleem dan opgelost? Of is daar meer voor nodig? Met onze uitgebreide kennis en expertise op datagebied, kunnen we overheden in korte tijd slim ondersteunen. Zeker niet alleen wat betreft elektrisch vervoer en laadpalen, de mogelijkheden zijn bijna onuitputtelijk. Mark Berntssen, projectmanager Beheer & Data

Het slimste jongetje van de klas.... Het woord ingenieur stamt van het Latijnse begrip ‘ingenium’. Dit staat voor ‘vernuft’ en ‘vindingrijkheid’. Dit is precies waar wij bij Antea Group voor staan. Onze mensen zetten hun vindingrijkheid, talent en kennis in om technische, maatschappelijke en organisatorische uitdagingen slim te lijf te gaan. Dit vernuft komt vandaag de dag steeds meer van pas. In een tijd van krappere budgetten, schaalvergroting en razendsnelle technologische ontwikkelingen draait


een maand in tweets

tweets

Een maand in

Projecten, nieuws en klantreacties. Antea Group is volop te volgen via Twitter.

Een bloemlezing van tweets levert een mooie dwarsdoorsnede op van wat Antea Group doet en klanten bezighoudt.

alles om slimmer werken en slimmer met middelen omgaan. In dit magazine vind je voorbeelden van slimme oplossingen én ideeën. Ter inspiratie en om te laten zien dat het wat ons betreft altijd SLIMMER kan.

Tweets @AnteaGroupNL

Cloudshots_NL Eerste projectvlucht is een feit! Mooie hoogtebeelden tot 120 mtr.@AnteaGroupNL @wgsrvdr #foto #video#aerials #rpas Maartenlolcama Deze week heb ik weer 27 lopers van @AnteaGroupNL mogen aanmelden voor de @SingelloopBreda.# SingelloopBreda @maartenlolcama@AnteaGroupNL En daarmee zijn jullie 1 van de bedrijven die voor het recordaantal van meer dan 400 teams zorgen!#ooktrots4:33pm AstridHoogeveen Dank collega’s @AnteaGroupNL en @Oosterhout voor geslaagde inzet voor opruimen #zwerfvuil op #KICD#KeepItCleanDay KJ_deJong Flinke uitdaging! “@AnteaGroupNL: Nieuws: Versnelde realisatie dijkverbetering Eemshaven-Delfzijl, GJAvdBovenkamp Laat je inspireren Gratis e-books! @AnteaGroupNL www.werkenbijanteagroup.nl BenVulkers Alles okay bij project Uiterwaarden Olst. Transport en plaatsing brugdelen. @AnteaGroupNL @RHDHV_NL@RuimtevdRivier Recticel_RLo @HCScoop Bouwen aan iets moois. Fijn om daar onze bijdrage aan te mogen leveren! @rebounce_sports @AnteaGroupNL# waterveld #shock pad BenVulkers Met @marcoslotphoto wachten op ‘convoi exeptionnel’. Den Nul, 3.17 uur. Voor @AnteaGroupNL Project IJsseluiterwaarden Cloudshots_NL Dag en nacht grondopnamen project IJsseluiterwaarden Olst @AnteaGroupNL@RHDHV_NL @ProvOverijssel@RuimtevdRivier MleenvE Overeenkomst getekend tussen#Kempengemeenten en @AnteaGroupNL#GBI6. #nudeimplementatie! mabociviel De bouwwegen van Douwelerleide worden zichtbaar. @AnteaGroupNL @DeventerGem@Oer_Hollands

Volg ons via twitter.com/AnteaGroupNL

35

Antea Group magazine no. 2

nov.2014

SLIMMER

Je werkt met een ingenieur

van

Antea Group

masterclass

Slim veranderen met Ard-Pieter de Man (Sioo)

ProjectReportage

Megamolens in de polder Weet u al wie wij zijn?

Antea Group bouwt mee aan ‘s werelds grootste windturbines


Het woord ingenieur stamt van het Latijnse ‘ingenium’. Vrij vertaald betekent dit vernuft en vindingrijkheid. Dat is exact waar Antea Group voor staat. In een tijd van krappere budgetten, schaalvergroting en snelle technologische ontwikkeling draait alles om SLIMMER werken, SLIMMER met geld omgaan. Onze ingenieurs en adviseurs zetten hun talent, vernuft en kennis in om maatschappelijke en organisatorische uitdagingen SLIM te lijf te gaan.

Antea Group Understanding today. Improving tomorrow.


Antea Group. Slim veranderen. Megamolens in de polder Antea Group bouwt mee aan s werelds grootste windturbines

Recommend Documents