ANNUAL REPORT
2014
ANNUAL REPORT 2014 Ce rapport est également disponible en français. This report is also available in English.
Cover photograph : © Sven Smets – Kazerne Dossin Photographs : © Kazerne Dossin Publisher : Christophe Busch, vzw Kazerne Dossin, Goswin de Stassartstraat 153, 2800 Mechelen Editors : Sara Verhaert, Marjan Verplancke, Dorien Styven Design : Karakters, Ghent
All rights reserved. No part of this publication may be reproduced and/or copied by print, photocopy, microfilm or any other means whatsoever, without the prior written permission of the publisher.
Content
2 Foreword 4 2014 in figures 6 2014 in a nutshell 10 Public 18 Education
23 Collections & research 29 Outreach 33 Marketing & Communication 37 Organization 40 With thanks to
For Kazerne Dossin 2014 began by officializing an unusual partnership between a museum and police forces. Under the terms of the agreement signed on January 27th by Catherine De Bolle, Commissioner General of the Federal Police, and Herman Van Goethem, Director General of Kazerne Dossin, every probationary police constable will visit Kazerne Dossin and follow the Holocaust, Police and Human Rights training programme. In 2014 more than 100,000 members of the general public visited the Memorial, the permanent exhibition, the special exhibitions or attended events at Kazerne Dossin. With the support of the Flemish Government, the founding partners and other supporters, the museum was able to set up several remarkable pictorial exhibitions on human rights. In spring Kazerne Dossin presented an exhibition of the work of Alexis
2
Cordesse, a young Parisian photographer, entitled Rwanda : Wounded Vision, and in the autumn it showed the work of Daniel HernándezSalazar in Genocide Dismissed : Guatemala, a silenced tragedy. The Europe Lecture on April 4th 2014 was no doubt one of the highlights of the programme destined to the general public. The keynote speaker, Herman Van Rompuy, Chairman of the European Council, delivered a lecture on European values. The public also had the opportunity to attend several premières at Kazerne Dossin : a concert by the American pianist Roger Peltzman, the Belgian première of the documentary Der Anständige about the Reichsführer Heinrich Himmler, the world première of the opera ‘Onvoltooid verleden’ (Unfinished Past) and Liesbeth List’s intimate and impressive performance of the Mauthausen songs.
Foreword
September 4th saw the commemoration of the liberation of Kazerne Dossin, exactly 70 years ago. During the ceremony one of the last witnesses of the liberation told his story and new pictures were added to the portrait wall. This year the Documentation Centre again received hundreds of inquiries and provided researchers, journalists and victims’ family members with photographs, documents and other information. The museum continued to cooperate with museums abroad. For instance, a team of KD employees, guides and ‘ambassadors’ travelled to Yad Vashem (Israel) for an intensive study week on Holocaust and human rights. The Research and Documentation Centre lent its cooperation to exhibitions abroad and continued its work to make the collections and archives more accessible. At the European Museum Awards 2014 held
in Tallinn, Estonia, a distinctive commendation was awarded jointly to Kazerne Dossin and the Flossenbürg Memorial in Germany. The panel of judges praised the museum for its innovative approach, which could well serve as a source of inspiration to other historical museums all over the world. This commendation formally confirmed that after less than two years of existence, Kazerne Dossin was already ranking amongst Europe’s top museums. Eric Stroobants, Chairman Kazerne Dossin
3
2014 in figures 75.936 for the Museum
102.065 VISITORS of whom
129 for the Documentation Centre
26.000 for the Memorial 500 digital inquiries to the Documentation Centre
67.398 unique visitors to the website
70.676 DIGITAL VISITORS of whom
2907 followers on social media
4
4307 teachers
44.770 minors
232 articles published in the press
47 new photographs added to the portrait wall
5
2014 in a nutshell
6
Federal Police and Kazerne Dossin officialized their cooperation on January 27th, International Holocaust Remembrance Day
President of the European Council Herman Van Rompuy was the keynote speaker at the Europe Lecture
7
Opening of the special exhibition Rwanda : Wounded Vision
Kazerne Dossin received a special commendation at the European Museum Awards in Tallinn, Estonia
8
Opening of the special exhibition Genocide Dismissed : Guatemala, a silenced tragedy
The National Bank of Belgium was awarded the Caius Prize for the cultural patronage of Kazerne Dossin
9
Public Were visitors happy with the way they were received ?
50 %
34 %
11 %
2 %
What did our visitors think of
the introductory film
43 %
47 %
3 %
1 %
the audio-guide
25 %
60 %
6 %
2 %
the touch screens
34 %
46 %
15 %
2 %
the interviews
26 %
54 %
7 %
2 %
the explanatory booklet
25 %
45 %
9 %
3 %
46 %
44 %
6 %
2 %
the documents and photographs ?
10
Time spent by our visitors at the museum
1 %
41 %
36 %
18 %
68%
How did our visitors rate the introductory session ?
INSTAPSESSIE
Enhanced the visit
28 %
52 %
0 %
4 %
Suitability for the group
36 %
44 %
4 %
4 %
Clear and intelligible
48 %
28 %
4 %
8 %
Duration
40 %
36 %
8 %
4 %
11
How did our visitors rate the guides ?
32%
GUIDED TOUR Interactive guided tour
42 %
42 %
8 %
0 %
Suitability for the group
41 %
50 %
0 %
0 %
Clear and intelligible
42 %
42 %
8 %
0 %
Knowledge of subject
75 %
17 %
0 %
0 %
42 %
50 %
0 %
0 %
Organization and structure
12
Special exhibitions
27.11.2013 – 30.03.2014
04.09.2014 – 20.01.2015
Losing Face, Jan Vanriet
Tussen wanhoop en weerbaarheid (Between despair and resilience),
The Losing Face exhibition drew very favourable reactions from press and public alike. Highlights of the collected work of artist Jan Vanriet included the painted portraits of deportees from Kazerne Dossin, based on photographs on the portrait wall. In 2015 Losing Face will travel on to the Jewish Museums in Moscow and in Warsaw.
05.04.2014 – 14.09.2014
Jacques Rozenberg
Special exhibition of the work of Jacques Rozen berg (1922-1999). On July 31st 1943 the artist was deported to Auschwitz from Dossin barracks with Transport XXI. He returned as a survivor in May 1945 and at a later age began to paint his past : despair and resilience in colour and narrative. Following a donation in 2014, Jacques Rozenberg’s complete oeuvre is now in the possession of Kazerne Dossin.
Rwanda : Wounded vision, Alexis Cordesse
To mark the twentieth anniversary of the genocide in Rwanda, Kazerne Dossin mounted an exhibition of work by the French photographer Alexis Cordesse (°1971, Paris). As an independent press photographer he was in Rwanda between 1996 and 2013 to document the aftermath of the genocide. The exhibition was divided into three parts : the 2004 film Itsembatsemba, the photographic report Confession with interviews and confessions by men and women who took part in the genocide, and Voids, about the sense of emptiness felt by survivors of the Rwandan genocide.
Rwanda : Wounded vision
13
30.09.2014 – 22.03.2015
Openings and previews
Genocide Dismissed : Guatemala, a silenced tragedy, Daniel Hernández-Salazar
04.04.2014 Lecture | Europe Lecture and opening of
The photographic work by the Guatemalan artist Daniel Hernández-Salazar over the last three decades was shown on the fourth floor of the museum. To this day many people are unaware of the mass murders committed in Guatemala in the 1980s. Now an iconic image, the photograph of the protesting Mayan ‘angel’ with the shoulder blades of a victim has been part of Kazerne Dossin’s permanent exhibition since 2012.
Concert at Kazerne Dossin by the American pianist Roger Peltzman
the exhibition Rwanda : Wounded Vision
Lecture on European values and international law. Guest speakers : Herman Van Rompuy (former President of the European Council) and Serge Brammertz (Chief Prosecutor for the International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia).
Gembloux : Op zoek naar het vergeten leger (Gembloux : In search of the forgotten army)
04.09.2014
Cultural events
Opening | Special exhibition of the work of Jacques Rozenberg, Tussen wanhoop en weerbaarheid
19.02.2014
(Between despair and resilience)
Concert | Dedication, with Roger Peltzman
29.09.2014 Opening | Special exhibition Genocide Dismissed : Guatemala, a silenced tragedy
Guest speakers : Jan Jarab (Regional Represent ative Office of the High Commissioner for Human Rights) and Kate Doyle (Senior Analyst U.S. Policy in Latin America in the National Security Archive)
The American pianist Roger Peltzman performed a sell-out concert in memory of his uncle Norbert Stern, a talented pianist who was deported from Dossin barracks and did not survive the Holocaust. 02.04.2014 Theatre | ‘Gembloux : Op zoek naar het vergeten leger’ (Gembloux : In search of the forgotten army) – schools and evening performances
Play by two Moroccan artists who go in search of the forgotten story behind the Battle of Gembloux in 1940. 15
Pop-up exhibition on Heritage Day
01.10.2014 Book presentation | Genocide, Risk and Resilience
Presentation of this collection of essays which explore the various factors at work in genocidal processes and their aftermath, in cooperation with UCSIA (University of Antwerp). Speakers : Stephan Parmentier, Saskia Baas, Bert Ingelaere, Kate Doyle et al. 27.04.2014 Film and pop-up exhibition | Heritage Day
19.10.2014 Film | Der Anständige (The Decent One)
Screening of the documentary Silent Stories in association with journalist Catherine Vuylsteke. Pop-up exhibition about discrimination against homosexuals and their rights. 03.05.2014 Concert | Festival of Flanders
World première of the opera Onvoltooid verleden (Unfinished Past) with the Dutch mezzosoprano Christianne Stotijn and actress Julika Marijn, based on excerpts from the diaries of Etty Hillesum. 15.06.2014 Literature Breakfast | 1000 heuvels (A Thousand Hills)
Extracts from the novel 1000 heuvels (A Thousand Hills) by author Koen Peeters. A kaleidoscopic picture of Rwanda in five stories.
16
Belgian première of Belgian-Israeli film director Vanessa Lapa’s documentary on Heinrich Him mler’s figure in the light of his private correspondence during the Second World War, followed by a discussion with the film director. In association with Filmhuis Mechelen and the Auschwitz Foundation. Belgian première of Der Anständige (The Decent One) with film director Vanessa Lapa
Teachers’ Days at the museum
05.11.2014 Evening opening | Mechelen after-hours viewing
Special after-hours viewing of Genocide Dismissed : Guatemala, a silenced tragedy Free admission for Mechelen residents.
gramme, followed by talks on the content of the museum and participation in educational workshops. In association with Démocratie ou Barbarie, the Auschwitz Foundation and Klasse.
Commemorations
15.11.2014 Concert | Canto Ostinato
04.09.2014 Commemorating 70 years of liberation
Simeon Ten Holt’s Canto Ostinato performed on four pianos by musicians of the Mechelen Conservatory.
Teacher-training sessions
Mechelen was liberated on September 4th 1944. Nuchim Manelewitsch gave a moving account of how he was imprisoned in Kazerne Dossin in 1944 and liberated. Wreathes were laid at the monument and 47 new portraits added to the portrait wall.
15.10.2014 & 29.10.2014 Teachers’ Days
These special Teachers’ Days consisted in a presentation of Kazerne Dossin’s educational pro-
17
Education
Educational programme
New museum formula
By way of an alternative to the classic guided tour, Kazerne Dossin put together an ‘experience trail’ which takes a more active approach. At the heart of the trail, which takes account of pupils’ different learning styles, is the memorial as a place of commemoration. In September 2015 the ‘experience trail’ will become part of the educational programme. Custom-tailored guided tours
Working with the team of guides, the Education Department put together a number of visits aimed at meeting the needs of specific target groups, such as the blind and partially sighted, students in higher education, learners of Dutch as a foreign language, etc.
18
Educational material
In cooperation with the non-governmental organization RCN Justice & Démocratie, the education team put together a learning pack relating to the special exhibition Rwanda : Wounded Vision about the Rwandan genocide. A similar pack was compiled for the special exhibition Genocide Dismissed : Guatemala, a silenced tragedy. It consists in historical background information about Guatemala and looks at the phenomenon of street art. The competition ‘Schreeuw het uit tegen onrecht’ (Shout out against injustice), organized in association with Graffiti vzw called upon young people to put their social commitment into practice by organizing their own creative street-art project.
Workshops
A workshop entitled Enkeltje Mensenrechten (One-way Ticket to Human Rights) was held last year. The Education Department did further work on the film Belonging after successful test runs in schools. The workshop and museum trail A Demonic Transition also took shape.
Guiding Kazerne Dossin organized bimonthly meetings for its team of guides, consisting in talks, film screenings, training and feedback sessions. The museum also successfully launched a new online platform providing practical tips, content information, etc.
19
Teachers The museum welcomed some 200 Dutch and French-speaking teachers to the Teachers’ Days in October. In addition to an introduction to the museum’s offer, the programme also included historical, topical and didactic components. Each of the Teachers’ Days was rounded off with gripping testimonies, like the stories of sculptor and draftsman Koenraad Tinel and Doctor of Law and jazz pianist Simon Gronowski. Kazerne Dossin conceived the Teachers’ Days in cooperation with Klasse, the Auschwitz Foundation and the ‘Démocratie ou Barbarie’ unit.
20
Outreach activities Police, Holocaust and Human Rights
In 2014 the museum welcomed several hundred policemen as part of the ‘Holocaust, Police and Human Rights’ (HPM) training programme. Kazerne Dossin’s educational team provided support and helped put together the syllabus and the ‘train the trainer’ sessions. This special cooperation project between police and museum was extended to a conference on Police and Holocaust education for which financing is still being sought.
Yad Vashem study trip
Theatre Gembloux : Op zoek naar het vergeten leger (Gembloux : In search
For the fourth time the museum organized a study trip to the International School for Holocaust Studies in Yad Vashem (Jerusalem). Twenty Kazerne Dossin employees, guides and ‘ambassadors’ with a background in education took part in the trip. While in Israel, the participants had a meeting with the Belgian ambas sador.
of the forgotten army)
In April the museum organized the play Gembloux : Op zoek naar het vergeten leger (Gembloux : In search of the forgotten army) about the North African soldiers who fought in the Second World War. An information sheet and an
21
alternative museum trail were put together to tie in with the play. The performance for Meche len schools and the evening performance for ethnic-cultural organizations were sold out. Train of 1000
Train of 1000 is a school project organized by the Auschwitz Foundation and the Instituut voor Veteranen/ Institut des Vétérans which enabled 1,000 children selected from schools all over Belgium to travel by train to Auschwitz-Birkenau. In preparation of the journey they visited important memorial sites, including Kazerne
22
Dossin. Kazerne Dossin helped prepare the project and select the participants. Representation
Kazerne Dossin houses the Special Committee for Remembrance Education (BCH), coordinated by the Head of Education & Outreach Marjan Verplancke. It is also represented in the Conseil de la Transmission de la Mémoire of the Fédération Wallonie-Bruxelles by Odile Remy, Head of Administration & Portfolio Holder French-speaking Community.
Collections & research Collection
Collection plan
In 2014 a completely new collection plan was drawn up for Kazerne Dossin. It retrospectively describes the origin, composition, profile, value and layout of the collection, and defines the core and sub-collections. An assessment was also made of the current state of play of the collections. Moreover, the collection plan also looks to the future. What else can be done to provide
access to the core and sub-collections (online) ? How are new acquisitions incorporated ? And what potential do the collections offer for new projects ? Archive bequests
In 2014 Kazerne Dossin received several donations of large collections as well as numerous smaller ones. Each item was carefully digitized, numbered, described, put in an acid-free package and stored in the air-conditioned archive department.
23
Lammel bequest In 2014 Mr. and Mrs. Manfred Lammel of the Lammel Galerie in Germany donated another sizable part of their valuable art collection to Kazerne Dossin. Besides a collection of Judaica and anti-Semitic postcards, it included 153 drawings and etchings by the Jewish artist and
Holocaust survivor Osias Hofstätter. On January 27th 2015 Kazerne Dossin, in association with artist André Goezu, opened an exhibition of Hofstätter’s work entitled Kunst is een kreet (Art is a cry). Sadly, gallery owner Manfred Lammel passed away in the autumn of 2014.
Who was Osias Hofstätter ? Osias Hofstätter was born in Bochnia (Poland) on December 28th 1905. As a child and young man he moved around a great deal : from Poland to Austria, and from there to the Netherlands and Germany. Meanwhile he developed his artistic gift. After the Anschluss in 1938 he fled from Vienna to Belgium. His parents were deported and died in the Lodz ghetto. On presentation of his sketchbook, Osias was admitted to the Academy in Brussels. In May 1940 the Belgian state arrested him as a ‘German suspect’ and interned him in France. Hofstätter made portraits of his fellow prisoners in the Saint-Cyprien and Gurs camps. After two years he managed to escape from Gurs and made his way to neutral Switzerland. He continued his studies at the municipal art school in Zürich, returning to Poland after the war. In 1957 he emigrated to Israel. Hofstätter showed his work widely and won numerous prizes. He died in 1994.
24
Regine Beer bequest On March 23rd 2014 Holocaust survivor Regine Beer died. This life-time champion of human rights bequested Kazerne Dossin with four boxes of archive material and her tattoo number. Most of the items will be used for remembrance education. In 2015 Regine Beer’s story will also become part of the permanent exhibition. Eisendrath bequest Our Senior Researcher Laurence Schram put the Eisendrath family in touch with Kazerne Dossin. On behalf of the Eisendraths, the Digitization Department scanned a collection of more than a hundred letters, before returning the originals to the family. These letters had been written by the Jewish diamond-worker Albert Eisendrath to his non-Jewish wife in the Dossin barracks between 1942 and 1943. Because it was a mixed marriage, Albert was not deported but put to work in the camp, first as a cleaner and later as a room foreman. Albert was released on May 25th 1943 and reunited with his family. Apart from the letters, the collection comprises several photographs and items relating to the history of the Eisendrath family. Izaks bequest On October 10th 2014 Conny Izaks visited Kazerne Dossin. She shared her story with the Documentation Centre and donated 115 original photographs, letters and documents about her family history. As a child
Who was Regine Beer ? Regine Beer was born in Amsterdam on November 5th 1920. In May 1940 she experienced the beginning of the occ u p at i o n of Antwerp by Nazi Germany. Regine went on working there as a teacher, enrolling in the Register of Jews on the recommendation of the headmistress of her school. On the night of September 3rd/ 4th 1943 the Nazis arrested hundreds of Belgian Jews, including Regine who was put in Group E at the Dossin barracks pending a decision on her fate by the Nazis. In April 1944 Regine’s name appeared on a deportation list. Transport XXV took her to Auschwitz-Birkenau. Regine survived the deportation and death marches to Ravensbrück and Malchow. As a Holocaust survivor, teacher and confirmed antifascist, she started telling her story in the 1970s. In the following years she gave thousands of talks about the horror of the Holocaust in schools and for a wide range of ideological and religious organizations. In 1992 Regine published her memoirs and won the Democracy Award in 1993. She died on March 23rd 2014.
25
she had gone into hiding and it was during that time that she received weekly letters from her mother and step-father who had also gone underground. However, Conny’s parents were arrested and deported from the Dossin barracks. Neither survived. Kazerne Dossin provided Conny Izaks with a complete digital and paper copy of her bequest, the components of which were cleaned, numbered, digitized, described and packed in acid-free materials.
Donations of artworks
Research
PhD SS Sammellager Mecheln
In 2014 Kazerne Dossin historian Laurence Schram carried out further research into the Dossin barracks as part of her PhD dissertation on SS-Sammellager Mechelen (1942-1944). She also finalized her dissertation which will be submitted and defended in 2015. PhD on the Jewish community in Belgium between the two World Wars
Rozenberg bequest
In 2014 Kazerne Dossin was donated artist Jacques Rozenberg’s complete oeuvre of abstract paintings and poems. As a result, the exhibition Tussen wanhoop en weerbaarheid (Between despair and resilience) was mounted at the ground floor of the museum.
In June 2014 Junior Researcher Janiv Stamberger joined the Kazerne Dossin Collections & Research team. The Jewish community in Belgium between WWI and WWII is the starting point for his research into social and political movements within that community in the period 1918-1940. 2015
Tran bequest
In the spring of 2014 Georges Tran entrusted Kazerne Dossin with a monumental painting. Mr. Tran survived the war in Belgium by going into hiding. He died in the autumn of 2014.
26
As a joint initiative with Fort Breendonk and CEGESOMA, Kazerne Dossin is mounting a special double exhibition entitled Bevrijding ! Belgen in Duitse kampen (Liberation ! Belgians in German Camps). Kazerne Dossin tells the story of the liberation of Buchenwald from the standpoint of the liberators by means of an extraordinary series of photographs. Historian Dorien Styven put the photographs in their historical context and identified many of the Belgians who appear in them, drawing on the CEGESOMA
Image of Liberation! Belgians in German camps
archives, the Directorate-General War Victims and Gedenkstätte Buchenwald. The identification of the victims and the reintegration of the survivors is the thread running through the exhibition.
Access to the resources
Library
At the end of 2014 the scientific library featured 7,380 works including biographies, monographs, memoires, historiographical and pedagogical books, reference works and published registers. In 2014 a management policy was drawn up.
From 2015 Kazerne Dossin will concentrate on acquiring Holocaust and human rights-related publications by means of donations. Publications
The last constituent of the research for the long-awaited publication Drancy-Auschwitz, 1942-1944. Joden uit België, gedeporteerd via Frankrijk (Drancy-Auschwitz, 1942-1944. Jews from Belgium deported via France) was completed in 2014. The structure of the book and its graphic design were defined jointly by KD’s Collections & Research team and ASP (Academic & Scientific Publishers). It will consist of a historical introduction, a series of portraits interspersed with individual and family stories, and a
27
register of names. Drancy-Auschwitz will be published in the summer of 2015. In December 2014 Openbaar Kunstbezit Vlaanderen (OKV, entrusted with public art heritage in Flanders) devoted a special issue of its magazine to Kazerne Dossin. Curator Herman Van Goethem’s article covers the evolution of the Dossin barracks as a historical site, the history of Jewish persecution and deportation in Belgium and the treatment of human rights issues in the permanent exhibition. This special issue is on sale at Kazerne Dossin’s shop. MediaHaven
In 2014 Kazerne Dossin was able to proceed in digitizing the whole of its collection and sharing it with visitors and researchers. The hundreds of thousands of files, documents, precious prints and photographs scattered across different databases were brought together in one platform by means of the MediaHaven project. Partner institutions such as Yad Vashem, the United
28
States Holocaust Memorial Museum, the Paris Mémorial de la Shoah, the Auschwitz State Museum, the Haus der Wannsee-Konferenz and the State Archives of Belgium now have direct access to the search engine. EHRI
In 2013 Kazerne Dossin became a partner in the European Holocaust Research Infrastructure (EHRI) consortium. The main objective of the EHRI archive project is to provide online access to sources related to the Holocaust which are dispersed all over the world. Belgian Pavilion in Auschwitz State Museum
Kazerne Dossin was awarded a grant by the National Lottery and the Chancery of the Prime Minister for the annual maintenance of the Belgian Pavilion and its exhibition at the Auschwitz State Museum.
Outreach
Lectures and presentations 18.01.2014 Presentation by curator Herman Van Goethem, European Sites of Consciousness (Antwerp) 03.02.2014 Lecture Offender behaviour in collective violence by Christophe Busch, Centre for Equal Opportunities and Opposition to Racism (Brussels) 24.02.2014 Lecture by curator Herman Van Goethem, Directorate General Education and Culture (Brussels) 26.02.2014 The persecution and deportation of Gypsies by Laurence Schram, Maison Notre-Dame du Chant d’Oiseau (Brussels) 28.02.2014 Presentation by curator Herman Van Goethem, Archive and Documentation Centre for Flemish Nationalism (ADVN), Antwerp
12.03.2014 Lecture by curator Herman Van Goethem, Symposium ‘Persécutions et résistances en Italie, de la période fasciste à l’occupation nazie (19221945)’, Université de Liège 24.03.2014 Lecture Culture as an experience by curator Herman Van Goethem, Bilsen Fund for Cultural Management, University of Antwerp 14.03.2014 Presentation of Kazerne Dossin by curator Herman Van Goethem, European Museum Awards (Tallinn, Estonia) 29.04.2014 Lecture Customer relations in the tourist sector and Kazerne Dossin by Klaartje De Boeck and Charlotte Stevens, Kazerne Dossin
29
15.05.2015 Lecture A Demonic Transition by Marjan Verplancke, ’t Erf Heritage Unit (Roeselare)
13.10.2014 Lecture History for the general public by Dorien Styven, KU Leuven
22.05.2014 Lecture Offender behaviour in collective violence by Christophe Busch, for the Outstanding Community Policing Network of the Province of Antwerp.
20.10.2014 Lecture by Dorien Styven, Workshop Names of Shoah Victims, Denkmal Ermordeten Juden Europas (Berlin)
27.05.2014 Lecture by curator Herman Van Goethem, Symposium The power of communities, Kazerne Dossin 26.06.2014 Lecture Offender behaviour in collective violence / Social psychology of terrorism by Christophe Busch, for the Federal Prosecutor’s office, the P committee, the crisis psychologist KMS, OCAD, FGP Brussels, Minister Milquet’s cabinet, the Federal Police’s TERRO central department and the COPPRA trainers network. 07.09.2014 Lecture The persecution and deportation of Gypsies by Laurence Schram, Jewish Museum (Oslo, Norway) 19.09.2014 Remembrance education for nursery and primary schools by Simon Schepers, KaHo (Aalst) 26.09.2014 Remembrance education for nursery and primary schools by Simon Schepers, PEDIC (Ghent)
30
23.10.2014 The transit camps in Europe under Nazism by Laurence Schram, Royal Library of Belgium (Brussels)
04.11.2014 Lecture series Genocidal mechanisms of violence (A demonic transition – Stages of a genocide) by Christophe Busch, Teacher training course, University of Applied Sciences Utrecht – Subsidiary subject Second World War 29.11.2014 Presentation of the cooperation between Kazerne Dossin and the Regional Open Youth Centre Mechelen (ROJM) by Marjan Verplancke and Sahd Jaballah to mark the public event ‘Tailormade for Mechelen’ 03.12.2014 Lecture Offender behaviour in collective violence by Christophe Busch, University of Antwerp – Secular Service 10.12.2014 Presentation of Kazerne Dossin by Sara Lanoye and Sara Verhaert, German-speaking Community of Belgium and Gedenkstätte Vogelsang (Eupen) 16.12.2014 Lecture What Works ! – Treatment of Offenders in Forensic Psychiatry by Christophe Busch, Continuing Education UGent
Publications AIZENBERG Isidoro, ‘Kazerne Dossin Museum and Documentation Centre on the Holocaust
and Human Rights, Mechelen, Belgium issue’, in Judaica Thematic Society Newsletter, No. 106 (September 2014), pp. 5-6. With the support of Laurence Schram. BOELAERT Luk, DEMEULENAERE Brecht & TERRYN Dirk (ed.), 100 jaar Groote Oorlog herdenken in de klas, Canon Cultuurcel (digital printing), Brussels, 2014. With the cooperation of the Special Committee for Remembrance Education (BCH) BUSCH Christophe, De grijze zone van normaliteit en complexiteit – Onderzoek, pedagogie en musealisering van dadergedrag bij collectief geweld, in : Kleio, 2014, No. 3, Vol. 55, pp. 50-56. BUSCH Christophe, De rehabilitatie van daders : naar een integratie van RNR en GLM ?, in Permanente Vorming Forensische Gedragswetenschappen, University of Ghent – Hogent (in press). DEMEYERE Frederic (ed.), Toetssteen ’14-’18, provincie West-Vlaanderen, Sint-Andries, 2014. With the cooperation of the Special Committee for Remembrance Education (BCH) HAPPE Katja, LAMBAUER Barbara & MAIERWOLTHAUSEN CLEMENS (ed.), Die Verfolgung und Ermordung der europäischen Juden durch das nationalsozialistische Deutschland, 19331945. Teil 12. West- und Nordeuropa. April 1942-1945, Oldenbourg, 2014. With the support of Laurence Schram.
31
SCHRAM Laurence, The deportation of the Jews from Nazi camps in Western Europe : the example of Drancy in France and Malines in Belgium, EHRI online course, 2014. At the request of the European Holocaust Research Infrastructure (EHRI), historian Laurence Schram produced a publication/course which will appear on the EHRI website. The Mémorial de la Shoah (Paris) will also use it for training purposes.
STYVEN Dorien, ‘Populaire mythevorming rond het Joods Verdedigingscomité’, in Bijdragen tot de Eigentijdse Herinnering / Les Cahiers de la mémoire contemporaine, No. 11 (2014), pp. 153-201.
SPIESSENS Anneleen & STAMBERGER Janiv, ‘Revealing the image, revealing truth : Daniel Hernández-Salazar’s visual memory of the genocide in Guatemala’, in Getuigen / Témoigner, No. 119 (December 2014), pp. 10-17.
VERPLANCKE, Marjan & BRIGOU Patricia, ‘Een man, een gebouw. Herinnering en herinneringseducatie in Kazerne Dossin’, 2014, 21 p.
STAMBERGER Janiv, ‘Zionist Pioneers at the Shores of the Scheldt. The Hashomer Hatzair Youth Movement in Antwerp, 1924-1946’, in Bijdragen tot de Eigentijdse Herinnering / Les Cahiers de la Mémoire contemporaine, No. 11 (2014), p. ...
32
VAN GOETHEM Herman, VAN REETH bOb & VAN ABBENEYEN Bob, Museum Kazerne Dossin, in Openbaar Kunstbezit Vlaanderen, Vol. 52, No. 6 (2014).
VERPLANCKE, Marjan & SCHEPERS, Simon ‘Herinneringseducatie op kindermaat’, in Sint-Canisiusblad, September 2014, pp. 29-33. Why teach about the Holocaust?, UNESCO, 2014. With the support of Marjan Verplancke, Christophe Busch and Simon Schepers (Special Committee for Remembrance Education, BCH).
Marketing & Communication Marketing and public strategy 2015-2019 A marketing and public strategy was drawn up by the Marketing & Communication Department to reflect Kazerne Dossin’s mission, vision and core values. It was based on an in depth internal and external analysis of the museum, its image and the various aspects of its remit. Among other things, the plan resulted in a thorough analysis of target groups and a strategic plan for the museum’s marketing and external relations activities in the years to come. It also resulted in an operational plan, which describes the specific aims, objectives and activities of the Marketing & Communication Department.
Communication In 2014 Kazerne Dossin launched a new, more visually attractive and user-friendly website in four languages, an important tool for promoting the museum and engaging with the public. It also introduced an online ticketing system. This webshop allows individual visitors to purchase an eticket in advance, while those planning a group visit can consult the schedule of the guided tours and make their reservation accordingly. The lion’s share of the communication activities consisted in preparation and communication around special exhibitions. Communica-
33
tion campaigns relating to the two major exhibitions were mounted in cities and railway stations. For each exhibition the Marketing & Communication Department also developed an information leaflet, which was sent out to more than 400 locations in Flanders, Brussels and Wallonia.
P34.MECHELEN
Kazerne Dossin also enhanced its external communication with a monthly newsletter, several advertisements, posters and flyers. In cooperation with the Education Department the first ever brochure with full details about the museum’s educational offer was produced and distributed to every school in Belgium. A free exhibition newspaper with a print- run of 80,000 copies MECHELEN.35P was also distributed. The social media attracted a steadily Herman V Van Goethem (55) : frivole speelvogel verstopt in de huid van een curator “Als hoogleraar growing number of followers geef ik twee uur I durende performances voor mijn studenten. and fans. Drie uur gaat niet. Dan ben ik dood.” A number of special pro“Ik ben in mijn motions related to the museum carrière vaak van thema’s veranderd. En ooit zal ik ook de Tweede and temporary exhibitions Wereldoorlog achter mij laten.” were launched in conjunction
Zaterdag 25 en zondag 26 oktober 2014
Mechelen
“Ik heb nood aan schoonheid en kunst en wil mooie dingen zien”
Zaterdag 25 en zondag 26 oktober 2014
n zijn ‘zijn’ is hijj meer historicus dan jurist, diep vanbinnen en schrijver. schuilt vooral ee Herman Van Go oethem oogt serieus, zijn titel van v conservator klinkt muffig. Zijn huppelende intonatie en plage ende blik verraden evenwel dat er in hem ook een frivole spe eelvogel huist. “Maar ben ik gewo oon niet een beetje raar?”
Laat ons beginn nen bij uw loopbaanprijs. Ik wil niet te cynisch opekt … nen, maar dat klink
En dan hebt u nog een echtgenote en vier kinderen.
HERMAN VAN GOETHEM
Herman Van Goeth hem: Alsof ik fin de htans heb ik zelf die carrière ben, ja. Noch indruk niet. Ik heb alttijd veel en hard gewerkt, maar nu zit ik op mijn maximum. Vooral vanuit Kazernee Dossin komen heel wat dingen op me af. Het uitbouwen van dit museum begint paas. Hoezo?
Bij de start heb je er ggeen zicht op wie je bezoekers zullen zijn. Nu kunnen we onze doelgroepen beter an nalyseren. We hebben een analytisch mu useum opgezet. Het is een geweldig educcatief project, en we kunnen meer groepeen aantrekken binnonderwijs. De polinen het volwassenen tie geeft hier al opleiidingen. Ik heb een syllabus uitgewerkt, vvertrekkende vanuit mijn onderzoek over de Tweede Wereldoorlog. De manier waaarop de lokale politie meegeholpen heeeft aan het arresteren van joden, is heel ttoepasbaar op onze tijd. De dieventaal, het h paraplusysteem, de interne solidariteiit: dat is er vandaag olitiekorps vatbaar ook. Ook nu is een po voor intern geweld daat uit de hand loopt. Over dat fenomeen leevert Kazerne Dossin een module aan vvoor de docenten in de politieopleiding. Nog zo’n voorbee elden?
De loopbaanprijs voor wetenschapscommunicatie. Die kreeg Herman Van Goethem (55) deze week overhandigd van de Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten (KVAB). Dat mede door zijn werk in Kazerne Dossin, waar hij nu al enkele jaren conservator is. Tijd voor een gesprek met een nieuwe Mechelse notabele.
U zit nochtans ook nog in enkele Raden van Bestuur.
Ja. Dat hoort er bij. Vooral het Interfederaal Gelijkekansencentrum volg ik van nabij. Maar bon, op je 55ste kan dat er nog net bij.
De pers. Collectief gew weld is een gegeven dat wij in onze westerrse, liberale samennen. Wij benaderen leving niet meer kenn alles vanuit het ik. Kaazerne Dossin wil in bepaalde groepen infi filtreren, om te tonen wat in hun setting grroepsmechanismen zijn. Hoe benoemen n journalisten groepen? Het is belangrijk dat je zoiets weet de polarisering toein een wereld waar d neemt. Op het vlak vaan volwassenenonog veel ruimte. derwijs hebben we no
HERMAN VAN GOETHEM
Het lukt, vooral dankzij hun goodwill. De kinderen worden al wat ouder, zijn het wel gewend. Ik heb m’n hele leven lang veel gewerkt. Ik studeerde rechten en geschiedenis… (Switcht van intonatie) Twee richtingen tegelijkertijd! Blokken, blokken, blokken! En dan een doctoraat, en schrijven, schrijven, schrijven! (Serieuzer) Ik doe zo’n 60 uur per werkweek, maar zo zijn er veel mensen. Dat betekent dat je ’s avonds gewoon opnieuw begint. En eerlijk: die avonden vind ik het aangenaamste. Want mijn natuur is die van de schrijver. Ik ben een schrijver! Van kindsbeen af. Wel eentje die analytisch vermogen combineert met een gerichtheid op het verleden. Op mijn veertiende was ik al in archieven aan het snuisteren. Zo muffig. Dat is raar. Raar! (Met een rollende ‘r’) Het belette me trouwens niet om een wilde jeugd te hebben. Een combinatie van archiefwerk, buizen en fuiven. Ach, zelf noem ik het gedrevenheid. Uw werk is uw passie.
Absoluut. Al kijk ik er naar uit om op pensioen te gaan. Om wat vrije tijd te hebben. En ook weer in het archief te duiken, om eindelijk de boeken te schrijven die al zolang in mijn vingers zitten.
“Als ik me zou bezighouden met Hadewych en de mystiek, zou mijn publiek heel wat kleiner zijn.” HERMAN VAN GOETHEM
Ik dacht dat u hett zou hebben over aanvullingen op he et museum.
Die pedagogische prrojecten zijn extra, ‘après-parcours’. Maaar daarom niet onheel de wereld kijkt belangrijk. Van over h wordt de Holocaust men naar ons: ‘Daar w opengetrokken.’ Dàt cconcept moeten we dragen. Anderzijds nog meer durven uitd oral zijn permanenis Kazerne Dossin voo te tentoonstelling. We moeten het museum meer laagdrempeelig maken door nog meer in te zetten op in nleving. Zo werken we aan extra multimediale trajecten in het museum zelf, er kom men meer voorwerpen,.... Het is ook dee bedoeling om nog delijke tentoonstelmeer prestigieuze tijd lingen te lokken. We denken nu al vooruit naar 2018. Het klinkt alsof u veel werk hebt.
Naast conservator b ben ik ook voltijds hoogleraar aan de Un niversiteit van Antwerpen. Het is ongelo ooflijk hard werken. Maar ik hoop dat de w werkdruk zal dalen, eens de structureringgsfase echt voorbij is. Nu heb ik voor niets aanders nog tijd.
Herman Van Goethe em, conservator in Kazerne Dossin, kreeg de loopbaanprijs voor wetenschapsco ommunicatie overhandigd. FOTO’S PATRICK HATTORI
Zoals?
Er komt al zeker een boek over Antwerpen in 1942. Van 2004 tot 2008 heb ik dag in dag uit in de archieven van de Antwerpse politie gezeten. Tot Kazerne Dossin op mijn pad kwam. Alles wat ik toen gevonden heb, heb ik in het museum gegooid. Maar ik wil dat onderzoek nu ook eens uitschrijven. Nadien… Neen. Dossin, de unief, het boek: dat zal me wel een paar jaar zoet houden.
U werd twintig jaar geleden genomineerd voor de Gouden Uil, categorie non-fictie. Hebt u ambitie in de schrijverij?
Neen. En zeker niet om prijzen te winnen. Ik voel me daar ongemakkelijk bij, kruip dan liever weg. Eens een boek klaar is, bekijk ik het niet meer. Dat loslaten zie je in heel mijn carrière, ik ben vaak van thema geswitcht. De rechtsgeschiedenis, de politieke geschiedenis van België, de Vlaamse Beweging, ... Op een dag zal ik ook de Tweede Wereldoorlog loslaten. Dezer dagen opnieuw bewezen: voor thema’s als de politieke geschiedenis van België en de Vlaamse Beweging komen journalisten vaak bij u aankloppen voor duiding.
Ja, dat klopt. Ik moet vaak publiekelijk spreken. Voordrachten en lezingen doe ik bijna niet meer. Omdat het rendement te laag ligt. Ik spreek alleen nog voor grote groepen. Ho, dat klinkt pretentieus! Terwijl het simpelweg een kwestie van tijd is. De media en boeken, dat zijn communicatiekanalen naar een ruim publiek. Daar mik ik op. Dan zijn we opnieuw bij het begin: uw prijs. Helder en duidelijk communiceren, is vermoeiend, toch?
Zeer zeker. Al doe ik het ook mezelf aan, door de manier waarop ik communiceer. Ik ben een soort vuur, heel ‘invasief’ in mijn spreken. Tijdens mijn colleges stellen studenten geen vragen. Neen, ik geef een twee uur durende performance. Drie uur, dat gaat niet – dan ben ik dood. Naar het schijnt ben u een zeer geliefd lesgever.
(Gezellig lachje) Nochtans heb ik door mijn manier van lesgeven geen contact met de studenten. Er zijn groepen waar ik geen enkele student bij naam ken. (Fijntjes) Maar het is wel zo: ik geef goed les. Een bepaald type van les wel, ik ben een uitstervend ras. Studenten hebben graag een goed uitgeschreven cursus en een goede uitleg. Die bied ik hen. U hebt een Facebookpagina met 500 likes. De omschrijving: “Herman Van Goethem is hoogleraar en doet dat zeer goed.”
Die is geopend door studenten, niet door mij. Ik wil niet op Facebook. Ik heb die pagina wel eens gezien, maar of ze ooit geconsulteerd wordt? Het is wel charmant. Iemand heeft me ook een Wikipedia-biografie aangesmeerd. Ik neem er akte van, maar lig er niet van wakker. Trouwens, wat de pers en belangstelling betreft … De betovering is voorbij. Als je jong bent en geïnterviewd wordt, dan sta je ‘s morgens om 6u aan de krantenwinkel. Nu is die vorm van communicatie gewoon geworden. Maar ik doe dit nog altijd graag, want het loont. Het dringt bij veel mensen door – echo’s! Waarom hangt men aan ùw lippen, en niet aan die van anderen?
De thema’s? Ik kan nu eenmaal uitpakken met wat ik onderzoek. Dat is toeval. De politieke geschiedenis van België, in de twintigste eeuw, doet het goed. Kijk naar Bruno De Wever, Koen Aerts, Nico Wouters, … Dat zijn mensen die zich omwille van hun thematiek kunnen positioneren. Ik heb daarbij Kazerne Dossin als extra springplank gekregen. Als ik me zou bezighouden met Hadewych en de mystiek, zou mijn publiek heel wat kleiner zijn.
Hoe kennen mensen u eigenlijk het beste? Als de jurist of de historicus?
Het tweede. Historicus is mijn ‘zijn’. Ik vind de geschiedenisopleiding ook vollediger dan die van de rechten. Rechten is vooral een techniek, een argumentatieleer. Geschiedenis is een meer volledige wetenschap, een studie van het functioneren van de mens in zijn tijdsdimensie. De combinatie van de twee is heel bijzonder. Dan kijk je naar het institutioneel functioneren van mensen in een geschiedkundig perspectief. Dàt heeft me altijd beziggehouden. In dat opzicht is die prijs die ik nu mocht ontvangen, ook de prijs voor interdisciplinariteit. Ik zit op een leeftijd dat ik naar andere gedragswetenschappen wil evolueren. Langzaamaan word ik oud genoeg om een synthese te schrijven. Ik heb al meer te zeggen dan vroeger, al moet ik nog veel wijsheid en kennis opdoen. Misschien moet u ook eens een hobby zoeken?
Daar heb ik nu geen tijd voor. Ik ben wel een verzamelaar. Postzegels, gravures van Antwerpen, oude foto’s. Maar ook dat heb ik dan weer wetenschappelijk uitgebouwd … De weinige tijd die ik heb spendeer ik dus aan mijn gezin. Gezellig tafelen, af en toe samen een tentoonstelling en een reis, en ik ben tevreden. Op zo’n momenten wil ik ook niet aangesproken worden op Dossin. Net zomin ik nog romans lees over de Tweede Wereldoorlog. Er kruipt een zeker thematiek-moeheid in mij. Ik heb nood aan schoonheid en kunst, ik wil mooie dingen zien.
Volgens mij schuilt er een romancier in u en is het een kwestie van tijd voor u in dat genre debuteert.
Waar heb je dat gehoord?
Nergens. ’t Was een pure gok.
Sterke gok! In alle eerlijkheid: met dat boek over Antwerpen worstel ik echt met de vraag of een romanvorm niet beter is. Vargas Llosa is mijn ideale voorbeeld. Wat in wetenschappelijk onderzoek een hypothese is, kan je in een roman reëel vorm geven. Ik worstel daarmee … Ook met mijn uitgever. Hij zegt: ‘Jij mag dat niet doen, jij moet een historisch boek schrijven.’ Ik ben er misschien wel mee akkoord. Al mijn archiefmateriaal ligt nu bij Jeroen Olyslaegers. Hij gaat het thema in een roman gieten, ik in een wetenschappelijk werk. (Twijfelt opnieuw) Ik denk toch … Ik weet het niet. We zullen zien. Wordt uw volgende prijs een literaire?
.9
Vrijdag 5 september 2014
Dossinkazerne Weduwe Andrée Caillet bij de geschonken schilderijen van haar man Jacques Rozenberg: “Toen hij van Auschwitz en Dachau terugkeerde naar België, was hij een wrak, maar hij heeft het wel gehaald.” FOTO’S PATRICK HATTORI
Hm. Neen. Bwa. (Lacht) Ik hecht wel belang aan de omgang met taal, aan de juiste omschrijvingen. Zoals Tom Lanoye het zou verwoorden: ‘De taal is mijn weerbarstig lief.’ De manier waarop ik schrijf, is mijn dagelijks gevecht. Naast mijn bed liggen soms potlood en papier, voor het geval een mooie zin mijn slaap binnensluipt. Ons schrijven houdt verband met ons denken, hè. Mensen die slecht schrijven, denken vaak ook niet goed. Dat houdt me dus intens bezig: wat wil ik zeggen? Hoe omschrijf ik het? Alleen al over de indeling van paragrafen en witregels kan ik urenlang doordraven (lachje). Zo win je dus communicatieprijzen. MARIJN SILLIS
“Bloed keert terug op doek” Zeventig jaar na bevrijding Mechelen worden schilderijen gedeporteerde jood getoond
LE VEN EN D O O D In de jaren tachtig werd Guatemala geconfronteerd met de drieste moord op een groot deel van de Mayabevolking. Met zijn visuele getuigenis wil fotograaf Daniel Hernández-Salazar die gruweldaden uit de vergetelheid halen. Tot vandaag blijft de genocide in Guatemala immers gehuld in mysterie. Kazerne Dossin toont een sterke maar gevaarlijke roep naar gerechtigheid en erkenning. Tegelijk zijn in Antwerpen kunstfoto’s van Hernández-Salazar te zien. Daarin legt de fotograaf accenten die hij niet kan plaatsen in zijn documentair werk. Toch is zijn politiek engagement nooit ver weg. (foto © Daniel Hernández-Salazar) Memento Vitae / Memento Mori 26.09.2014-26.10.2014 www.verbeeckvandyck.be Genocide Dismissed. De doodgezwegen tragedie van Guatemala 29.09.2014-22.03.2015 www.kazernedossin.eu
E
xact zeventig jaar geleden bevrijdden geallieerde soldaten Mechelen. Dat werd gisteren uitgebreid herdacht aan het museum Kazerne Dossin. Ook Jacques Rozenberg was bij de 26.000 joden die tijdens de Tweede Wereldoorlog naar Auschwitz werden gedeporteerd vanuit Mechelen. Voor hij stierf schilderde de man de gruwel van zich af. Zijn weduwe keek geëmotioneerd toe hoe zijn werk de erkenning krijgt die het verdient op de plek waar n. het allemaal begon.
Heel wat hoge gasten asten namen
deel aan de herdenkingsplechtigkingsplechtigheid. Zelfs de Amerikaanse kaanse ambassadeur was present. Ondervoorzitter van Kazerne Dossin sin Claude Marinower was tevreden en met de groWe herdenken te belangstelling. “We erjaardag van nu de zeventigste verjaardag de bevrijding van Kazerne azerne Dossin. Het was niet nodig om te wachten tot 75 of 100 jaar. Nu zijn er nog getuigen die hun verhaal rhaal kunnen doen. Het blijft me vooral bij dat de getuigen meestal nog elk detail kennen van wat ze hebben ebben meegemaakt. Het was zo ingrijpend ngrijpend dat het in hun geheugen gegrift staat”, aldus Marinower. In Dossin, een verzamelkamp rzamelkamp van de SS, troffen dee geallieerden 500 joden aan die klaar waren voor een volgend end transport naar een concentratieentratiekamp. “Ze werden zeventig eventig jaar geleden bevrijd, d, maar ruimte voor vreugdee was er bijna niet. Wantt vrij snel werd duidelijk wat er was gebeurd met et al die andere familieleden den of kennissen die weggeggebracht waren. De deporportatie van de joden blijft lijft otin mijn ogen de grootste oorlogsmisdaad die er ooit in België heeft eft plaatsgevonden.” Schilder Bij zulke herdenkingsngs-
34
“Als de schilderijen helpen om het verhaal van de oorlog levendig te houden, is de missie van mijn man geslaagd.” ANDRÉE CAILLET WEDUWE JACQUES ROZENBERG
plechtigheden zijn zakdoekjes nooit ver weg. De 84-jarige Andrée Caillet had het extra moeilijk om haar tranen te bedwingen als ze luisterde naar de getuigenissen en toespraken. Ze kreeg langs alle kanten felicitaties voor haar vijftien jaar geleden overleden echtgenoot Jacques Rozenberg. “Hij is in Polen geboren, maar kwam als peuter in Brussel wonen. Hij werd in 1943 opgepakt. Via Dossin is hij naar Auschwitz gestuurd. In de jaren voor zijn dood is hij beginnen schilderen. Alles wat hij tijdens zijn leven moeilijk onder woorden heeft kunnen brengen, kon hij met verf wel uiten. Ik heb al zijn werk nu aan het museum geschonken zodat iedereen het kan zien”, vertelt de weduwe. In Auschwitz omaakte R Ro zenberg de hel mee. “Hij moest daar en in andere kampen slavenarbeid verrichten. Tussendoor speelde hij viool om hem en de andere gevangenen moed in te spre-
ken. Hij overleefde daarna nog de dodenmars naar Dachau. Toen hij weer in België was, was hij een wrak. Maar hij had het tenminste gehaald”, vertelt Andrée. Het koppel leerde elkaar kennen in 1969. Hoewel de oorlog dan al lang voorbij was, wilde Jacques nog altijd geen woord zeggen over de gruwel die hij had meegemaakt. “Die eerste jaren was spreken over de deportatie vanuit Mechelen en over het concentratiekamp absoluut taboe. Pas de laatste jaren voor zijn dood kon hij erover vertellen. En eens hij over die grens was, bleef hij maar vertellen. Hij zei me dat hij wilde dat niet vergeten zou worden wi wa wat hij gezien had. Daarom ging hij ook plots langs scholen om zijn veroo haal te doen en leidde hij mensen ha ro rond in Auschwitz. Alleen op die manier zou hij kunnen voorkomen ma dat hetzelfde nog zou gebeuren, da zei hij altijd. Naarmate hij ouder ze en zieker werd, was schilderen zijn enige manier nog om het verhaal en te blijven vertellen. In 1999 is hij gestorven.” ge Ro Rood Opvallend is dat Rozenberg heel vaak rood in zijn schilderijen geva bruikte. “Hij wilde het bloed en br de dood laten terugkomen op zijn doeken. Daarom gebruikte hij veel do felle rode lijnen. Zo maakte hij abfel stracte schilderijen en op die mastr nier verwees hij naar die dingen ni die zo moeilijk onder woorden te brengen zijn. Maar rood was ook br de kleur van levendigheid volgens Jacques. Je kunt het dus dubbel inJa terpreteren.” ter V Voor Andrée is het feit dat het we werk van haar man vijftien jaar na zijn dood nog zo geapprecieerd zij wordt, een hele opsteker. “Ik had wo nooit durven denken dat hij na zijn no dood nog zo bekend zou worden. do Nu staan hier zo veel belangrijke mensen rond zijn schilderijen. Dat me zou hij geweldig hebben gevonden. zo Als dit kan helpen om het verhaal Al va van de oorlog levendig te houden, d dan is zijn missie geslaagd. Dit p pakt me.” BERT PROVOOST
“Antwerpse joden hebben nog foto’s”
Aan de indrukwekkende portrettenmuur werden nog 73 extra foto’s toegevoegd. ● ● Op de indrukwekkende por-
trettenmuur van het museum Kazerne Dossin staan de foto’s van de gedeporteerden afgebeeld. Dankzij grote inspanningen werden al foto’s van meer dan 19.000 van de 26.000 namen teruggevonden. “Vandaag hebben we weer 73 nieuwe gezichten kunnen toevoegen. We hebben ze teruggevonden door opzoekwerk in oude archieven of krijgen ze in handen door schenkingen vanuit families. Op die manier hopen we elke naam een gezicht te kunnen geven. Dat zijn we deze mensen verschuldigd”, zegt persverantwoordelijke Sara Verhaert van Dossin. “Het wordt natuurlijk altijd moeilijker om de ontbrekende foto’s op te zoeken. We denken wel dat er nog veel foto’s in het bezit zijn van Antwerpse joodse families. Zij mogen ons altijd contacteren. We willen echt elk slachtoffer een gezicht geven.” BEPR
with umbrella organizations and media (Knack Club, Le Vif/L’Express, HERITA, OKRA members’ magazine, etc.). Most of these consisted in free tickets or a discount in exchange for advertising space in magazines and newsletters.
Press and media The museum made every effort to foster good relations with press and media in Belgium and abroad. Besides contacting individual journalists, almost monthly press releases were sent out and press conferences organized. The media were particularly interested in the museum’s cooperation with the police and in the European Museum Awards. In 2014 journalists mentioned Kazerne Dossin in a total of 232 articles and reports at home and abroad. The press archive was digitized in 2014 and new press cuttings are constantly being added.
External relations Product development in 2014 focussed on the museum’s first app, which will be launched in March 2015 with the support of Visit Flanders and Toerisme Mechelen. This digital application is first and foremost intended for individual visitors and offers a wealth of additional material and interactive programmes. The City of Mechelen’s Human Rights Walk was reviewed for the
specific needs of the app, which enables visitors to follow the human rights trail beyond the walls of Kazerne Dossin and through the streets of the city. The Marketing & Communications Department also chose a structural approach to obtain visitor feedback : a quality questionnaire consisting in 25 questions provided the museum with valuable information about the experiences of individual and group visitors. Furthermore, all the feedback from visitor books and spontaneous feedback was collated. In 2014 Kazerne Dossin was the recipient of the TripAdvisor international travel review website’s Certificate of Excellence, the majority of travellers having rated Kazerne Dossin as ‘excellent’. Consequently, the museum was declared the num-
35
ber-one attraction in Mechelen. In the future Kazerne Dossin will continue to target trade fairs and information markets and to work closely with tour operators and others in the tourist sector.
36
Fundraising The support of numerous sponsors and benefactors enables the museum to realize its ambitions with regard to collection management, scientific research, educational programmes, special exhibitions and publications. In 2014 we took a fresh look at the existing group of Friends with a view to widening it and introduced new categories : Young Friend (25 euros), Friend (60 euros), Supporting Friend (300 euros), Patron (1,000 euros) and Benefactor (from 5,500 euros onwards). With the revamped organization in place, 3,500 copies of a new Friends brochure were printed and a major fund-raising campaign was launched on- and offline. In 2014 contact was also made with a number of companies with a view to obtaining structural (i.e. over several years) or project sponsorship.
Organization
Kazerne Dossin celebrated its second birthday on December 1st 2014. Success entailed a number of logistical and organizational challenges. In its second working year considerable attention was given to establishing social capital and building an effective organizational structure. On December 31st 2014 Kazerne Dossin had 25 full-time and four part-time employees, including 14 men and 15 women with diverse profiles. In 2014 five new employees joined the organization, and two left
Looking to the future The new challenges facing the organization form the basis for the eight-step Long-range Policy Plan 2015-2019, which sets out the strategic choices and priorities for the next policy period. The eight steps are as follows :
2. Enhancing accessibility to collection/story/message so as to maximize the visitor experience 3. Extending, deepening and linking visitor and user potential 4. Enhancing KD’s reach and reputation 5. Building a strong partner network and working on a lasting customer relationship management 6. Becoming a financially sound and sustainable organization through the optimal deployment of people and resources. 7. Experimenting and introducing new technologies to enhance the visitor experience (digital product development) 8. Analyzing security risks on a daily basis and making every effort to ensure a safe environment for employees and visitors alike.
1. Investing in the further development and professionalization of the organization
37
Organization In 2014 Kazerne Dossin’s employee base grew rapidly. It acquired a new structure (organization chart), new teams and team leaders. To support the organizational development an intensive learning programme was set up in cooperation with Komos to teach leadership and teambuilding skills, how to deal with change, etc. There were two distinct programmes, one for managerial staff and one for all the teams. The focus of the programme for team leaders was on situational leadership (including DISC model, stages of the coaching process, levels of development, giving feedback), dealing with opposition and change (transition and change process, role of the manager, creating a support base), handling conflicts (conflict styles and the role of the manager), dealing with difficult situations (performance and evaluation interviews, breaking bad news) and the recruitment and selection of new employees. Two training days were organized for the teams on solidarity (DISC model, giving feedback, strengths and weaknesses in teamwork) and handling change (psychological process in transitions). A follow-up programme will be organized in 2015.
38
Training Kazerne Dossin is committed to an open learning culture and encourages participation in external courses. The following courses were attended by employees of the museum : Education and outreach Museums for blind and partially sighted people, Initiating volunteer work, Volunteering in the heritage sector, Identity training for young people, Guided tours and guiding those with a disability, etc. Marketing and communication Storytelling in places of remembrance, External relations for culture and tourism, Museum shops, Cultural marketing : curse or blessing ?, Attractions and museums on the MICE market, etc. Administration and HR Working with a sales force, Socio-juridical issues, Training efforts in the social audit, Job descriptions, etc. Security and IT Training for data centres, Back-up for system managers, Museum security, Media Haven Pro, First Aid in case of Accidents, etc.
Senior Admin and CRM
Senior Admin/Sales assistant and MICE
Head of Administration and HR Project Manager
Public affairs mediator
Fundraising and sponsoring
Head of Marketing and Communication
Administration and HR
Marketing and communication
Executive assistant
Executive assistant
STAFF SERVICES
Services for the general government Policy - Flemish Government
Collaborator BCH
Collaborator outreach
Collaborator Educational Department
Collaborator Educational Department
Expositions
39
Meetings, Incentives, Conferences and Events (MICE)
Museumcafé
Maintenance
Temporary Exhibitions Steering Committee Temporary Exhibitions Coordination Group
Maintenance
Maintenance
Technical and Logistics Services
Head of Technical and Logistics Services
Technical and Logistics Services
Security services
Multimedia expert
Head of ICT / Purchase/ Security
ICT / Purchase/ Security
Front desk and Museumshop
Front desk and Museumshop
Front desk and Museumshop
Front desk and Museumshop
Head of Front desk and Museumshop
Front desk and Museumshop
Curator
Collaborator digitalisation
Collection and digitalisation
Collection and archives – Assistant curator
Researcher
Researcher
Senior researcher
Scientific leadership
OPERATIONS
Educational committee
Scientific committee
Head of Education and outreach
Collections and archives
+ Guides KD + ASF + interns
Education and outreach
MUSEUM AFFAIRS
General director - curator Director Finance & Operations
DIRECTORS:
Executive board / Board of directors/ General meeting: Chairman Eric Stroobants
Organogram on 1 January 2015
With thanks to Kazerne Dossin staff, guides and volunteers
Executive Committee
Founding Partners
Eric Stroobants, Chairman
National Bank of Belgium
Claude Marinower, Vice-chairman
Stichting Belgisch Jodendom /Fondation du
Georges Ingber, Treasurer
Judaïsme de Belgique
Norbert De Batselier, Secretary
Telenet
Board of Directors
Pedagogical committee
Eric Stroobants, Claude Marinower, Georges
Lisbet Colson (VSKO)
Ingber, Norbert De Batselier, Marc Gross,
Nicky Demayer (CPEONS)
Hilde Kieboom, Michel Laub, Bart Somers,
Philippe Plumet (Démocratie ou Barbarie – SEGEC)
Oscar Vankesbeeck and Diane Verstraeten.
Belen Sanchez (Démocratie ou Barbarie) Herbert Ruland (German-speaking Community of
General Assembly
Belgium) Frie van Camp (OVSG)
Eric Stroobants, Claude Marinower, Georges
Jef Van De Wiele (POV)
Ingber, Norbert de Batselier, Marc Gross, Hilde
Luc Vernaillen (GO !)
Kieboom, Michel Laub, Bart Somers, Oscar Van
Wim Verdyck (pedagogical advisor)
Kesbeeck, Diane Verstraeten, Luk Lemmens, Joël Kotek, Dimokritos Kavadias, Marleen
Steering Group special exhibitions
Vanderpoorten, Louis Vos (affiliated member) and Roger Claeys (affiliated member).
40
Heidi Denijn, Ernest Van Buynder, Stephan Parmentier, Steven Op de Beeck and Rudi Van Doorslaer
Kazerne Dossin wishes to thanks all its Friends and in particular :
Supporting Friends Mr. and Mrs. Jacques Roth, Antwerp, Belgium Barry Kirschner Esq and Leslie Nixon Esq., Tucson, Arizona, U.S.A. With thanks to
Mr. Erik Clinck, Wilrijk, Belgium
Patrons
Flemish Government City of Mechelen Province of Antwerp
Mr. and Mrs. Thomas and Sabine Cohn, Israel
Fédération Wallonie-Bruxelles
For supporting the Yad Vashem seminary
Brussels-Capital Region Ministry of Education King Baudouin Foundation
The Friends of the Jewish Museum of Deporta-
National Lottery
tion and Resistance, namely : Mrs. Patsi Ambach,
SD Worx
Mrs. Rose Fachler and Mrs. Denise Gaertner-
Europe for Citizens/Europa voor de Burger
Ramet
Claims Conference
Gifts to the Friends of Kazerne Dossin Fund
Visit Flanders Toerisme Mechelen et al
Mr. Arthur Trau, Antwerp, Belgium Diamantclub van Antwerpen, Antwerp, Belgium Tekst & Beeld BVBA, Sint-Amandsberg, Belgium
Our thanks also to all the other Friends of Kazerne Dossin hose contributions were a great support.
41
“Moving” A moving account of the deportation through the lives of victims of intolerance. Unfortunately, more topical than ever, and yet these events are in danger of being swallowed up in the anonymity of the past. (Thierry, Belgium)
“What we should never forget” This is an unforgettable place. It looks at the Holocaust in general, but in particular at what happened in Belgium. Mechelen played an important role as a transit camp during the Nazi regime. As a non-European citizen, I never learned about this aspect of the Second World War, so it was a very informative visit. (Lucas, Brazil)
42
“Marvellous museum” This marvellous museum brings a lump to your throat. Well conceived with interesting material and personal testimonies. I also love the way the museum establishes a link with racism today and the persecution of minorities. If this museum was included in the school syllabuses, I trust that the risk of such a thing happening again in the future would be greatly reduced. (Chloé, Belgium)
“Makes you stop and think” Though the museum is about the Holocaust in Belgium, it draws several important parallels with the more recent genocide of ethnic groups. Makes you stop and think about the violation of human rights today. (Mo, the Netherlands)
“Impressive” History in sound and image. The museum and memorial work extremely well. All that documentation and those stories show us why it should never be allowed to happen again. Well worth a visit ! (Rasta, Belgium)
“Moving experience” The museum presents a wealth of information through audio and visual testimonies. On an interactive screen you can study the photographs of victims on the portrait wall and find out more about individual victims. A sad subject, but very well presented. I would certainly recommend this museum. (Lucy, U.S.A.)
43
Kazerne Dossin Goswin de Stassartstraat 153 2800 Mechelen, België T +32 (0)15 29 06 60 F +32 (0)15 29 08 76
[email protected] www.kazernedossin.eu
