Annemie De Praeter NAAM: KLAS: 5w SCHOOLJAAR

ETHISCHE BESCHOUWINGEN BIJ DE FILM ‘DIE WELLE’ Annemie De Praeter NAAM:

KLAS: 5w SCHOOLJAAR 2011-2012

LEVENSBESCHOUWING EN ETHIEK (film Die Welle) 5w 2 A.DE PRAETER

Algemene gegevens Regie:

Dennis Gansel

Scenario:

Dennis Gansel & Peter Thorwarth

Gebaseerd op: Ron Jones‟s verslag van een waargebeurd experiment

Acteurs:

o.a. Jürgen Vogel (Rainer Wenger), Frederick Lau (Tim), Max Riemelt (Marco), Christiane Paul (Anke Wenger), Jennifer Ulrich (Karo)

Land:

Duitsland

Jaar:

2008

Genre:

Drama

Duur:

1 u 50 min

Scenario Tijdens een projectweek behandelt de populaire leraar Rainer Wenger het thema „autocratie‟. De leerlingen zijn niet gemotiveerd en zien de relevantie van het onderwerp niet in: "Ja, we weten het nu wel. De nazi‟s waren stom. Maar vandaag zou een dictatuur in Duitsland niet meer mogelijk zijn. Wij zijn slimmer dan dat".


Uitgedaagd door deze arrogante houding van de leerlingen, besluit Wenger van de projectweek een experiment te maken. Hij zal zijn leerlingen laten voelen hoe het is om te functioneren in een totalitair regime. Allereerst start hij met een rollenspel waarin de klas onderworpen wordt aan een ijzersterke discipline. De leerlingen reageren enthousiast en welwillend en al snel groepeert de klas zich tot een beweging Die Welle, die zich uitbreidt tot buiten de klas en zelfs buiten de school. Sommigen van de leerlingen hebben nu voor het eerst het gevoel ergens bij te horen. Het doet er niet meer toe wie mooier, slimmer of rijker is. Gekleed in dezelfde witte hemden zijn ze ineens allemaal gelijk. Maar hoe meer de leden van Die Welle naar elkaar toetrekken, hoe meer ze ook anderen buitensluiten. Slechts een paar leerlingen komen in opstand, de rest drijft heel gemakkelijk mee met de stroom. Het experiment van Wenger heeft zijn doel niet gemist, maar Wenger verliest controle over zichzelf en over de beweging… .

Wat aan de film vooraf ging… De film Die Welle is, evenals het boek en de film The Wave, gebaseerd op een waar gebeurd experiment in 1967. Vooraleer we verder ingaan op Die Welle zullen we eerst het experiment en de vorige vertolkingen ervan toelichten. 1. Het echte experiment, 1967 Naar aanleiding van geschiedenissen over de holocaust, werd geschiedenisleraar Ron Jones in 1967 geconfronteerd met de vraag hoe het mogelijk was dat de Duitse bevolking massaal achter Hitler stond. Jones besloot een experiment te starten met zijn klas, waarbij hij de groep onderwierp aan discipline en gemeenschapzin. Niet het individu, maar de groep stond centraal. Hij wekte 'The Third Wave' tot leven en moest zijn experiment vroegtijdig een halt toeroepen omdat het gedrag van de klas jegens buitenstaanders al na enkele dagen onaanvaardbaar was. Het experiment werd voortijdig stopgezet. Hoewel Ron Jones verslagen schreef over zijn experiment, zijn de authentieke teksten niet beschikbaar. De enige tekst op het internet die verslag geeft over het experiment 'uit eerste bron' is volgende tekst die in 1967 verscheen in het schoolblaadje The Cattamount. Cubberley Senior High School.

Uit: The Cattamount. Cubberley Senior High School, vol II, no. 14, 21 april 1967, p.3. Zie ook: http://www.cubberleycatamount.com/Content/6667/Catamount%20Pages/V11No14/670421.pdf , (toegang: 10/12/2008).


Third Wave' presents inside, look into Fascism By Bill Klink "A mirror is a deadly weapon," reflected Cuhberley history teacher Mr. Ron Jones regarding a revolutionary concept of teaching history that is the basis for his "The Third Wave", a form of Fascism employed two weeks ago by his second, third, and sixth period sophomore Contemporary World classes. The theory of the movement was "that man has basically anauthoritarian nature. He likes to be led and be select." Mr. Jones reinforced in his students the idea that through discipline and involvement they would become select. Furthermore, he convinced them that their "Third Wave Movement" would become a national movement which would eliminate democracy, a form of government that, according to Mr. Jones, "has many unnatural aspects since the emphasis is on the individual instead of a disciplined and involved community." Hence, the motto of the "Third Wave Movement", "Strength through discipline, strength through involvement" originated. Guards were posted at the door of- C3 during each of the three periods involved in the movement. Students were taught to salute each other with a curved hand similar to the salute used during the Nazi regime. They were often ordered to sit at attention with their hands clasped behind them in back of their desks when "Fuhrer" Jones spoke. To avoid rebellion, rules were made which made it illegal for any party members to congregate in groups larger than three outside of class. Despite such strict rules, there were offenses. Unruly members were banished to the library and their grades were reduced. One group reportedly had 500 parents backing a boycott Lo remove Jones as a teacher because of "a movement they didn't quite understand." His fifth period senior government class launched the most successful coup d' etat on Wednesday, April 5, the last day of the movement, as they kidnapped Jones and threatened to deliver lectures on democracy to his sophomore classes. However, he persuaded them to let him go, telling them he had planned to end the movement that day with a rally at lunch. As a large group of "Third Wave" supporters assembled for the rally, Jones announced that they would hear their national leader speak. He turned on the television to static and the movement came to a crashing end. Most were disillusioned. As one second period Third Waver, Joel Amkraut, put it, "Everyone feels stupid about it. He sure made fools of us. I guess I expected a national leader. Another Todd Austin, Mr. Jones's personal bodyguard, expressed the opinion that "I really kind of liked it. I went to the rally because I was curious." Steve Coniglio was pleased with the outcome. “It was probably the most interesting unit I've had. It was successful in its goal to achieve the emotions of the Germans under the Nazi reign." This is undoubtedly not the last attempt at a three party system as it came to a halt due to a disillusioned leader and not a disenchanted membership.


2. The Wave

Zowel het boek The Wave (1981) als de gelijknamige film (1981) zijn gebaseerd op het authentieke verslag uit eerste hand van Ron Jones. Beide vertolkingen beoogden educatieve doeleinden en genoten een wereldwijd succes. Echter, noch het boek, noch de film vielen in de smaak bij Ron Jones zelf. Zijn kritiek op de vertolkingen was dat de waarheid onrecht werd aangedaan doordat de gebeurtenissen gereduceerd werden tot een teenager romance. De vertolkingen doen volgens Rones geloven dat verliefdheid tussen twee studenten het inzicht zou brengen dat de beweging een halt moest toegeroepen worden. Hij stelt dat liefde noch het experiment, noch de holocaust stopgezet heeft. In beide vertolkingen wordt, net zoals in het echte experiment van Ron Jones, het experiment tijdig stopgezet.

De volledige film (46 min) is op klein formaat te bekijken op volgende website: http://www.xenutv.com/cults/wave.htm


Hoofdpersonages Tim

Tim was altijd een buitenstaander die hard vocht om bij de groep te horen. Hoe harder hij probeerde via alle mogelijke middelen „erbij te horen‟ (zelfs via drugs) hoe harder hij werd uitgesloten. Wanneer de groep Die Welle vorm krijgt, is Tim de meest enthousiaste volgeling. Hij gaat er helemaal in op omdat hij voor de eerste maal in zijn leven voelt dat hij kan opgenomen worden in de groep. Hij breekt volledig met zijn verleden en verbrandt symbolisch al zijn merkkledij (en daarmee zijn hele vroegere identiteit). Tim dringt zichzelf op als rechterhand van Wenger en geniet van zijn nieuwe status waarin hij eindelijk succes lijkt te hebben… Wanneer op het einde van het project blijkt dat Die Welle geen toekomst heeft en alles een opgezet spel was met pedagogische doeleinden, komt deze boodschap voor Tim zeer hard aan: “Die Welle was mijn leven”. Het einde van Die Welle betekent het einde van zijn leven… Marco

Marco is een succesvolle leerling en een uitstekende speler in het waterpoloteam. Hij heeft een populair liefje, Karo. Ondanks het feit zijn leven succesvol loopt, vindt hij toch in Die Welle iets wat hem voordien ontbrak: gemeenschapszin. Marco komt immers uit een gebroken gezin en laat zich volledig meeslepen door de groep. De groep is zelfs zo belangrijk voor hem dat hij zijn relatie met Karo hiervoor op het spel zet. De groep stelt Marco verantwoordelijk voor het eigenzinnige verzet van Karo tegen Die Welle . Marco beseft na een –letterlijk–


slaande ruzie met zijn liefje Karo dat de beweging hem verandert in iemand die hij niet wil worden. Hij verschiet van zijn eigen agressie en vraagt Wenger om met de beweging te stoppen. Van een meeloper evolueert hij naar een opstandeling. Karo

Karo is een populair meisje met een kritische ingesteldheid en een groot zelfbewustzijn. Ze is de eerste persoon die zich afzet tegen Die Welle omdat ze aanvoelt dat groepsdruk verpletterend werkt. Voor de eerste maal in haar leven ervaart Karo wat het is om buitengesloten te worden. Dit ervaart ze wanneer ze weigert een wit hemd aan te doen. Aanvankelijk verzet ze zich subtiel, maar geleidelijk aan wordt ze vastberaden. Ze probeert haar vriend Marco duidelijk te maken dat Die Welle gevaar in zich draagt, maar het enige wat ze bereikt is spanning op hun relatie. Karo blijft volharden in haar verzet. Rainer Wenger

Bij aanvang van de film zie je Rainer Wenger in de auto opgewekt meezingen met loeiend harde muziek. Wanneer hij uitstapt komen we te weten dat Rainer leraar is, populair is, met de voornaam door zijn leerlingen wordt aangesproken en dit niet tot de schoolcultuur behoort, aangezien zijn collega‟s met de achternaam worden aangesproken. Hij heeft tatoeages en draagt T-shirts van The Ramones en The Clash. Wenger lanceert een experiment in zijn klas, waarin niet alleen de leerlingen, maar ook hijzelf helemaal in meegesleept wordt. Hij speelt zijn leidersrol zo overtuigend dat hij de zaken niet langer onder controle kan houden. Het is niet duidelijk wat hem het meest drijft: zijn lesdoel met de


leerlingen of het genot van de macht die hij plots verwerft. Zijn vrouw vermoedt dat hij het experiment enkel volhoudt omdat de macht een streling is voor zijn eigen ego… Anke Wenger

Anke is de partner van Rainer Wenger en is in verwachting van hun eerste kindje. Evenals Rainer is zij leerkracht van de school, maar ze benadert alles veel sterker met de rede en veel gematigder. Wanneer Rainer start met het klasexperiment wijst Anke hem op het gevaar daarvan. Anke tracht Rainer tot rede te brengen. Wanneer ze merkt dat haar betoog geen impact heeft, neemt haar ergernis toe en keert ze zich uiteindelijk af van hem. Beide partners verveemden totaal van elkaar, terwijl ze bij aanvang van de film een zeer goede relatie leken te hebben.


Groepsgesprek: Hermeneutische knooppunten

Noteer bij elke vraag eerst jouw eigen antwoord. Schrijf dan een kort verslag van het groepsgesprek.

1. Beïnvloedt het lid zijn van een bepaalde groep het gedrag van mensen ten gronde of slechts in beperkte mate? Mijn antwoord:

Verslag groepsgesprek:


2. Gedragen mensen zich anders onder invloed van een leider of aanvaarden ze discipline en gezag niet zo makkelijk? Mijn antwoord:


3. Comformeren mensen zich makkelijk aan de meerderheid of zijn ze te zeer gesteld op hun individuele mening? Mijn antwoord:



4. Is dit experiment pedagogisch te verdedigen of is de leerkracht zijn boekje te buiten gegaan? Mijn antwoord:



5. Is er een „verantwoordelijke‟ voor wat gebeurde aan te duiden? De leerlingen? De leerkracht? Mijn antwoord:


(indienen op:

)

Annemie De Praeter NAAM: KLAS: 5w SCHOOLJAAR

Recommend Documents