Anida de Fretes-van Liere Werkzaam als notaris binnen De Zeeuwse Alliantie twee vestigingen vier notarissen drie kandidaat-notarissen en juristen 9 klerken 28 overige medewerkers Aangesloten bij landelijk samenwerkingsverband Netwerk Notarissen
Meest gestelde vragen • • • • •
Een testament is zeker niets voor mij? Wie zijn mijn erfgenamen? Erf ik wel van mijn partner? Kan ik iemand machtigen? Wat gebeurt er als ik niemand meer kan machtigen? • Hoe zit het nou met de WLZ?
Twee soorten testamenten 1. Een ‘gewoon’ testament treedt in werking nadat iemand is overleden. 2. Een ‘levenstestament’ of ‘volmacht’ treedt in werking als iemand zelf zijn zaken niet kan behartigen.
Waarvoor is een gewoon testament? Voor regelingen ná overlijden: •Erfgenamen benoemen: wie krijgt de erfenis? •Executeur benoemen: wie wikkelt de erfenis af? •Uitsluitingsclausule: erfenis privé houden bij echtscheiding van een erfgenaam •Erfbelasting besparen of uitstellen •Goede doelen begunstigen •Etc.
Testamenten/Erfrecht voor gehuwden met kinderen • • • • • • •
Wettelijke verdeling Opvullegaat en afwikkelingsbewind Tweetrapstestament Executeur: wie wikkelt de erfenis af? Voogdij Bewind Uitsluitingsclausule: erfenis privé houden bij echtscheiding van een erfgenaam
Met testament belasting besparen Er zijn verschillende testamentvormen waarmee besparing van erfbelasting kan worden bereikt. Eerst berekenen erfbelasting bij het eerste maar ook bij het tweede overlijden over de erfdelen van de kinderen. Keuze maken voor moment besparing; dit heeft invloed op de testamentvorm. Denk aan de kleinkinderen Legaat aan de langstlevende partner Hoe zit het met de rente
Tarieven erf- en schenkbelasting Tariefgroep 1: echtgenoot, partners en kinderen € 0 - € 121.296 10% € 121.296 – hoger 20% Tariefgroep 1a: kleinkinderen € 0 - € 121.296 18% € 121.296 – hoger 36% Tariefgroep 2: alle andere verkrijgers € 0 - € 121.296 30% € 121.296 – hoger 40%
Voor wie is een volmacht (levenstestament)? Voor iedereen, maar in het bijzonder voor: •Ouderen •Ondernemers •(Samenwonende) partners •Ouders
Wanneer gaat de volmacht in? De volmacht is een regeling ‘op maat’, zodat u zelf kunt beslissen wanneer de volmacht in gaat. Bijvoorbeeld: •U bent langere tijd in het buitenland en er moeten spoedeisende zaken voor u worden geregeld •U ligt in coma en bent langdurig niet in staat uw zaken te regelen.
Wat gebeurt bij géén volmacht ? Dan moet de rechter een bewindvoerder benoemen. In de meeste gevallen hebt u dan geen zeggenschap over wie de bewindvoerder wordt of hoe de bewindvoerder u moet vertegenwoordigen. De rechter houdt toezicht op de bewindvoerder. Het idee van het levenstestament is ontstaan omdat rechters vroegen om document met wensen van degene die onder bewind wordt gesteld.
De volmacht voor ouderen • Mogen er giften namens u worden gedaan? • Als u niet meer in eigen huis kunt blijven, wat moet er met huis en inboedel gebeuren? • Wat moet er met eventuele huisdieren gebeuren? • Medische behandelingen: wie mag namens u daarover beslissen? • In de volmacht wordt vermeld of er medische wilsverklaringen zijn, zoals euthanasieverklaring. Deze verklaringen worden ‘gelegaliseerd’ → meerwaarde voor de arts.
De volmacht voor ondernemers • Voor ‘eenmanszaak’ maar ook als u aandelen of certificaten in een bv hebt • Persoonlijke belangen en belangen continuïteit moeten worden behartigd • Wanneer wel en wanneer niet onomkeerbare beslissingen? • Wanneer mag het bedrijf worden verkocht, wie moet het bedrijf voortzetten? • Eventueel toezichthouder naast belangenbehartiger benoemen
De volmacht voor partners • Gevolmachtigde aanwijzen: in een aantal gevallen mag de partner niet over bijvoorbeeld de bankrekening en over de rest van het vermogen beschikken • Medisch vertegenwoordiger aanwijzen: ongetrouwde partners mogen elkaar niet vertegenwoordigen bij medische behandelingen
Volmacht voor ouders • Bij minderjarige kinderen: wie moet er voor de kinderen zorgen? Is er een andere ouder met gezag? • Bij meerderjarige kinderen: mogen er giften worden gedaan aan de kinderen (i.v.m. besparing erfbelasting of om een huis te kopen) • Wie van de kinderen mag de belangen van de ouder(s) behartigen?
Wie benoemt u als belangenbehartiger? Keus voor belangenbehartiger is belangrijk; iemand die u vertrouwt en van wie u zeker bent dat deze persoon niet in tweestrijd komt, bijvoorbeeld bij medische behandelwensen. Er kunnen meerdere belangenbehartigers worden aangewezen: voor vermogen de één, voor medische handelingen een ander. Er kan ook in de volmacht een toezichthouder worden aangewezen die bijvoorbeeld belangenverstrengeling controleert.
Levenstestament versus testament De volmacht (‘levenstestament’) en het testament moeten goed op elkaar worden afgestemd. Handelingen (bijvoorbeeld giften of verkoop huis en inboedel) tijdens leven verricht, kunnen invloed hebben op het testament.
En als ik niets heb geregeld? • Bewindvoering • Mentorschap • Toezicht door en regels van de kantonrechter; ieder jaar rekening en verantwoording • Kost tijd!
Hogere zorgbijdrage sinds 1 januari 2013 Vanaf 1 januari 2013 betalen veel mensen die in een zorginstelling zijn opgenomen méér zorgbijdrage. Vanaf 1 januari 2015 geldt de WLZ. De lage eigen bijdrage is tussen de € 158,60 en € 832,60 per maand. (berekening 12,5 % van de bijdrageplichtig inkomen : 12) De zorgbijdrage is maximaal € 2.284,60 per maand bij verblijf in een instelling. De bijdrage wordt berekend over inkomen én vermogen. (berekening: bijdrageplichting inkomen : 12) De eerste 6 maanden of als er een gehuwde partner thuis woont: lage eigen bijdrage
Berekening over vermogen Voor de zorgbijdrage is inkomen 12% vanohet vermogen in box 3 (boven de heffingsvrije voet van 21.139 euro pp). 4 % wordt altijd meegeteld in het inkomen; voor de bijdrage wordt nog 8 % extra meegeteld.
www.hetcak.nl
In de praktijk geconstateerde knelpunten •
• •
Het toetsmoment voor het inkomen en vermogen ligt twee jaar terug. De zorgbijdrage in 2015 is gebaseerd op de stand van het vermogen in 2013. Het duurt twee jaar voordat de vermindering van het vermogen doorwerkt in de bijdrage. Het vermogen zit ‘vast’ in stenen of beleggingen. Op papier is er vermogen maar niet cash op de bank. Dat kan tot betalingsproblemen leiden.
Praktijkvoorbeeld Mevrouw A is blijvend opgenomen in het verpleeghuis. Omdat haar woning moeilijk verkoopbaar is, besluit haar neef (die haar vertegenwoordigt) het huis te verhuren. De huur is minder dan 12% van de WOZ-waarde van de woning. De inkomsten van mevrouw A: AOW en huurinkomsten. Deze inkomsten zijn te weinig om de zorgbijdrage te betalen.
Is er een oplossing? Het huis van mevrouw A moet verkocht worden maar of dat snel lukt? De neef van mevrouw A kan proberen om een betalingsregeling met het CAK te treffen. Ook hier geldt: vermogensveranderingen hebben pas na twee jaar effect maar door het huis te verkopen is er te zijner tijd contant geld om de bijdrage te betalen.
Voorkomen van financiële problemen bij betaling zorgbijdrage • In testament clausule opnemen dat erfdelen van de kinderen kunnen worden opgeëist bij opname in zorginstelling. • Het is niet zeker of clausules uit oudere testamenten nog geldig zijn. • Toekomstige erfgenamen aanspraak geven op het vermogen, dat kan in geld maar ook op papier. (Box 3 vermogen verminderen dus)
Vrijstelling schenkbelasting Kinderen
€ 5.277 (jaarlijks) € 25.322 (eenmalig) € 52.752 (eenmalig verhoogd)
Overig
€ 2.111 (jaarlijks)
Mogelijkheden schenken Bij een ‘papieren schenking’ blijft de
portemonnee van de schenker dicht. Voorwaarden: notariële akte en ieder jaar 6% rente betalen. Zo kunnen de vrijstellingen worden benut, verkleint u uw vermogen in box 3 en bespaart u erfbelasting. Rentebetalingvoordeel. Nadeel: kinderen betalen in box 3 maar kunnen dat uit jaarlijkse rentebedrag doen.
Schenken met voorwaarden De notaris kan u bij schenken van dienst zijn door de schenking juridisch juist vast te leggen in een akte, zoals: • • •
De uitsluitingsclausule Herroepingsmogelijkheid Tweetrapsschenking
Levenstestament of algemene volmacht nodig= Als u wilt dat de schenkingen voor vermindering van het box 3 vermogen worden voortgezet als u niet meer in staat bent zelf over uw vermogen te beschikkenM
