Analyse van Website Optimalisatie

Instituut voor Media en Informatie Management

Analyse van Website Optimalisatie De verhoging van de effectiviteit en gebruiksvriendelijkheid van EGZonline

Scriptie (2e versie)

Jeroen de Boer, studentnummer 500504167 1e lezer 2e lezer 1 april 2014

Peter Bosma Harold Pflug

Instituut voor Media en Informatie Management

Analyse van Website Optimalisatie De verhoging van de effectiviteit en gebruiksvriendelijkheid van EGZonline

Scriptie

Jeroen de Boer, studentnummer 500504167

Voorwoord Dit onderzoek, deze scriptie is mijn afstudeeropdracht voor mijn opleiding Redactie en Mediaproductie aan de Hogeschool van Amsterdam. Na een periode van langstuderen is het de hoogste tijd om deze opleiding af te ronden. Met dit onderzoek wil ik laten zien dat ik beschik over de kennis die nodig is om websites te toetsen en te verbeteren. Dit rapport is bedoeld voor de websitebeheerder van EGZonline en het bestuur van de Evangelische Gemeente Zutphen. Door dit onderzoek te lezen zullen zij inzicht krijgen in wat de gebruikers over de website denken, hoe de website zich verhoudt tot andere website, kortom: wat er aan de website verbeterd kan worden. De oude website van de EGZ is direct aangepast na het verkrijgen van het advies. De website waarop dit rapport is gebaseerd, is te vinden in de bijlagen. Ik ben dankbaar voor de hulp die ik gekregen heb tijdens het uitvoeren van het onderzoek. In het bijzonder wil ik Jaap Kolenberg en Berend Reitsma bedanken voor het meedenken tijdens de vergaderingen over EGZonline. De grote groep respondenten en proefpersonen wil ik hartelijk danken voor hun medewerking. Tot slot bedank ik mijn docent-begeleider, Peter Bosma voor de begeleiding tijdens dit onderzoek.

Inhoud Managementsamenvatting

9

1 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5

Inleiding Aanleiding van het onderzoek Doelstelling Probleemstelling Opbouw van het rapport De oude en de nieuwe website van de EGZ

11 11 11 12 12 12

2 2.1 2.2 2.3 2.4

Methoden en technieken Onderzoeksontwerp Werkwijze Analysemethode Begripsafbakening

13 13 13 16 16

3 3.1 3.2 3.3 3.4

Interne analyse Evangelische Gemeente Zutphen (opdrachtgever) EGZonline De intenties van EGZonline Andere media binnen de EGZ

17 17 17 18 18

4

Doelgroepanalyse

22

5 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6

Best Practices van kerkelijke websites Categorieën EGZonline Leef Zutphen Evangelische Gemeente Zeewolde Protestantse Gemeente Noorderlicht Breda Conclusie

23 23 25 27 29 31 33

6 6.1 6.2 6.3 6.4

Gebruiksvriendelijkheid EGZonline Beschrijving usability-test Gebruikersprofielen van proefpersonen Uitslagen usability-test Conclusie

37 37 38 39 43

7 7.1 7.2 7.3

De wensen van de gebruikers van EGZonline Verloop van de dataverzameling Resultaten van de enquête Conclusie

44 44 44 50

8 8.1 8.2

Samenvatting van de resultaten onderzoeksmethoden Usability-test Enquête

51 51 52

9 9.1 9.2 9.3 9.4

Conclusie van het totale onderzoek Inleiding Best-practice onderzoek Andere media De intenties van EGZonline

53 53 53 53 54

10 10.1 10.2 10.3 10.4 10.5 10.6 10.7

Adviesrapport EGZonline Structuur Informatieaanbod Opmaak en vormgeving Navigatie Interactie Content Management System Voorstellen vervolgonderzoek

55 55 56 57 58 58 59 59

Evaluatie

60

Literatuurlijst

62

Bijlage I: Enquêteformulier

64

Bijlage II: Screenshots EGZonline

67

Bijlage III: Plan van Aanpak

71

Bijlage IV: Mail ter goedkeuring van het Plan van Aanpak

81

Bijlage V: Feedbackformulier opdrachtgever

82

Bijlage VI: DVD

83

Adviesrapport EGZonline

Managementsamenvatting Dit onderzoek is gestart om te ontdekken waarin EGZonline zal moeten veranderen om een doeltreffender medium te worden. De doelstelling luidt als volgt: ‘Inzicht brengen in de mankementen van de website van de EGZ en de mogelijkheden om hier verbetering in aan te brengen, advies te geven over het toepassen van deze verbeteringen in de vorm van een adviesrapport.’ De onderzoeksvraag is: Hoe kan de website van de EGZ doeltreffend, aantrekkelijk en gebruiksvriendelijk worden gemaakt voor zowel de leden als de bezoekers van de website? In het onderzoek is op de volgende aspecten gelet: structuur, informatieaanbod, opmaak en vormgeving, navigatie, en interactie. Deze aspecten geven inzicht in de gebruiksvriendelijkheid van een website. Er is op verschillende manieren onderzocht wat er aan de website mankeert. In het best-practice onderzoek is EGZonline vergeleken met websites van andere kerken. In de usability-test is de website getest door vijf gebruikers van de website een scenario te laten doorlopen. Door de enquête is inzicht verkregen in de ervaringen van de gebruikers van de website. Ook is door de enquête duidelijk geworden hoe de gebruikers over de website denken en wat hun wensen zijn. Het advies valt uiteen in de eerder genoemde categorieën, hieronder de belangrijkste punten uit het adviesrapport: Structuur De structuur van de website moet duidelijk zijn, alle categorieën moeten in één blik zichtbaar zijn. Er is een advies gegeven omtrent de navigatiestructuur. Informatieaanbod De teksten op de website moeten kort, duidelijk en actueel zijn. Opmaak en vormgeving Over de gehele website moet het zelfde lettertype worden gebruikt. Afbeeldingen moeten telkens op dezelfde manier worden geplaatst: met voldoende witruimte ten opzichte van de tekst. Gebruik afbeeldingen met mate en zorg dat ze een aanvulling zijn. Navigatie Het aantal menukoppen moet worden teruggebracht. De links moeten worden gecategoriseerd. De pagina’s moeten een logische ordening krijgen. Interactie Door middel van het contactformulier moet iedere taakgroep te benaderen zijn. De andere media binnen de EGZ moeten op de website eenvoudig te bereiken zijn. Verder wordt geadviseerd om gebruik te maken van een eenvoudiger systeem. Zo kunnen meer mensen de last van het onderhoud op zich nemen.

9


10

Abstract This study was initiated to discover which EGZonline will need to change to a more effective website. The objective is as follows: "Understanding marketing shortcomings of EGZonline and find opportunities to bring improvement." The research question is : How can EGZonline be made effective, attractive and userfriendly for both members and visitors to the site ? The study is considering the following aspects: structure, information supply, layout and design, navigation and interaction. These aspects provide insight into the usability of a website. There has been done research in different ways, to find out what is wrong with the website. In the best-practice research, EGZonline was compared to websites of other churches. In the usability test, EGZonline was tested by five users of the website, by running through a scenario. The survey provides insight into the experiences of the users of the website. It also became clear what the users think about the website and what their needs are. The advice can be labeled in the aforesaid categories, below the main points of the advisory : Structure The structure of the website should be clear , all classes must be visible at a glance . There is given an opinion on the navigation structure Information The texts on the website should be short , clear and up to date . Layout and design Across the site the same font must be used. Images should be placed in each case in the same way: with sufficient white space between the text and the image. Use images sparingly and make sure they are complementary. Navigation The number of menu headers should be reduced. The links should be categorized. The pages should have a logical order. Interaction Each task force should be easily approached. The other media within the EGZ have to be easily accessible. In addition, it is recommended to make use of a simpler CMS. That way the website can be maintained by several people


1

11

Inleiding

Een goede website is meer dan alleen een locatie op internet. Een goede website is met een reden gemaakt en is gecreëerd met een zeker doel. EGZonline, de website van de Evangelische Gemeente Zutphen is kort gezegd opgezet met het doel om de leden van de gemeente van informatie te voorzien, en daarnaast mensen die niet bekend zijn met de gemeente, te informeren. Er is bewust gekozen om de website alleen te gebruiken om te informeren. EGZonline heeft hier een duidelijk doel voor ogen. Maar of deze doelen gehaald worden is nooit onderzocht. Wat gebeurt er met de bezoekers van de website? Heeft de website aantrekkingskracht of juist niet? Een beknopte media-enquête in de EGZ heeft uitgewezen dat EGZonline een niet veel gebruikt medium is. Dit onderzoek zal aantonen in welke mate deze website in staat is haar doelen te verwezenlijken. Met de uitkomst van dit onderzoek kan de website verbeterd worden.

1.1

Aanleiding van het onderzoek

De Evangelische Gemeente Zutphen is een kerkgemeente die gebruik maakt van verschillende media. Zo wordt er bijvoorbeeld gebruik gemaakt van een digitale nieuwsbrief, een maandelijks verschijnend magazine en natuurlijk een website: EGZonline. Uit een kleinschalige enquête over de media binnen de Evangelische Gemeente Zutphen (de Oude) is gebleken dat EGZonline overduidelijk het minst gebruikte medium binnen de gemeente was. Dit is vreemd, omdat websites over het algemeen sneller en toegankelijker zijn dan andere media. Dit onderzoek is gestart om te ontdekken waarin de huidige website zal moeten veranderen om gebruiksvriendelijker te worden. Een logisch gevolg van verbeteringen in gebruiksvriendelijkheid is dat de website als medium vaker en meer zal worden gebruikt, het aantal unieke bezoekers zal dus stijgen en omdat gebruikers hun doel sneller en gemakkelijker bereiken zal ook de bezoekfrequentie toenemen.

1.2

Doelstelling

‘Inzicht brengen in de mankementen van de website van de EGZ en de mogelijkheden om hier verbetering in aan te brengen, advies te geven over het toepassen van deze verbeteringen in de vorm van een adviesrapport.’ Of een website werkt naar de wens en de verwachting van de bezoekers heeft te maken met persoonlijke voorkeur, maar ook met wat de bezoekers gewend zijn. Stel dat een bezoeker ‘verwend’ is met gebruiksvriendelijke, overzichtelijke en aantrekkelijke websites. Dan zal deze bezoeker snel geneigd zijn een website weg te klikken wanneer deze niet aan deze criteria voldoet. In dit onderzoek wordt aandacht besteed aan hoe andere Nederlandse kerkelijke websites (best practices) in elkaar zitten, en wordt EGZonline met deze websites vergeleken. Ook wordt EGZonline afgezet tegen de andere media van de Evangelische Gemeente Zutphen. De mate van gebruiksvriendelijkheid wordt gemeten aan de hand van de zogehete ‘usability-test’. Tot slot worden de wensen en de bevindingen van de vaste bezoekers onderzocht. Al deze onderzoeksfragmenten komen samen tot het antwoord op de probleemstelling.


1.3

12

Probleemstelling

Hoe kan de website van de EGZ doeltreffend, aantrekkelijk en gebruiksvriendelijk worden gemaakt voor zowel de leden als de bezoekers van de website? Deze vraag loopt als rode draad door dit onderzoek. Iedere deelvraag zal een deel van deze probleemstelling beantwoorden. Aan het einde van dit onderzoek wordt deze beantwoord.

1.4

Opbouw van het rapport

De eerste hoofdstukken informeren over het onderzoek. In hoofdstuk 2 worden de methoden en technieken besproken en verantwoord, zowel met betrekking tot het onderzoek als tot de analysemethode. Ook worden begrippen die in dit onderzoek zijn gebruikt, nader toegelicht. Dit hoofdstuk mag worden gezien als handleiding voor de lezers van dit rapport. Hoofdstuk 3 bevat de interne analyse. Dit hoofdstuk geeft een overzicht van informatie over de opdrachtgever. Hoofdstuk 4 is de doelgroepanalyse. De doelgroep wordt in dit hoofdstuk beschreven. Tot zover de hoofdstukken over het onderzoek zelf. Hoofdstuk 5 geeft een overzicht van de verschillen en overeenkomsten tussen EGZonline en andere Nederlandse kerkelijke websites, de zogehete best practices. In hoofdstuk 6 staat de gebruiksvriendelijkheid van EGZonline beschreven. Deze is getoetst door middel van de usability-test. In hoofdstuk 7 staan de wensen van de gebruikers van EGZonline centraal. Deze wensen zijn opgemaakt aan de hand van de enquête-uitslagen. In hoofdstuk 8 worden de resultaten van de onderzoeksmethoden samengevat en overzichtelijk beschreven. Hoofdstuk 9 geeft een conclusie van het gehele onderzoek, en in hoofdstuk 10 staat het daadwerkelijke adviesrapport.

1.5

De oude en de nieuwe website van de EGZ

Op basis van de bevindingen van dit onderzoek is een adviesrapport ontstaan. Dit adviesrapport is door de EGZ ter harte genomen. De adviezen zijn voor een groot deel reeds doorgevoerd. De oude website, waar dit onderzoek en adviesrapport op is gestoeld, is terug te vinden in de bijlagen.


2

13

Methoden en technieken

In dit hoofdstuk worden de verschillende onderzoeksmethoden en –technieken beschreven en verantwoord. Om te zien hoe de website van de EGZ zich verhoudt tot andere kerkelijke websites, is het best practice onderzoek gedaan. De wensen van de bezoekers zijn gepeild door middel van een enquête, en om inzage te krijgen in hoe gebruiksvriendelijk de website is, heeft er een usability-test plaatsgevonden. De methoden en technieken staan uitgebreid in dit hoofdstuk beschreven. In de hoofdstukken over de onderzoeksmethoden wordt naar dit hoofdstuk verwezen.

2.1

Onderzoeksontwerp

Het onderzoeksontwerp valt uiteen in de volgende vragen: Hoe wordt de onderzoeksvraag beantwoord? Welke methoden worden er gebruikt? Wie zijn er bij het onderzoek betrokken? (Verhoeven, 2003)

Hoe wordt de onderzoeksvraag beantwoord? De onderzoeksvraag (de probleemstelling) wordt beantwoord door het uitoefenen van de verschillende onderzoeksvormen. Door de resultaten hiervan uit te werken tot een conclusie en daar een advies op te baseren, worden de verbeteringen die voor de website gedaan kunnen worden in kaart gebracht. Welke methoden worden er gebruikt? Er worden in het onderzoek drie verschillende onderzoeksmethoden gebruikt: best practice-onderzoek, een usability-onderzoek, en een enquête. Na het uitvoeren van de verschillende onderzoeksvormen worden de gegevens verzameld. Vervolgens zullen deze worden geanalyseerd en worden verwerkt tot een rapportage. Wie zijn er bij het onderzoek betrokken? Omdat het onderzoek gedaan wordt over de website van de EGZ, is besloten om de onderzoeksgroep te beperken tot leden en bezoekers van de EGZ.

2.2

Werkwijze

De werkwijze die is gehanteerd tijdens de verschillende vormen van onderzoek staan in dit hoofdstuk beschreven. Bij de hoofdstukken waar de betreffende onderzoeken worden beschreven, wordt verwezen naar dit hoofdstuk. 2.2.1

Best practice onderzoek

In dit onderzoek worden enkele best practices van de website van de EGZ behandeld. De best practices zijn kerkelijke websites die ogenschijnlijk doeltreffender, aantrekkelijker en gebruiksvriendelijker zijn. In de best practices is een website van een plaatselijke kerkgemeente in Zutphen gebruikt (Leef Zutphen), maar ook de website van een Evangelische Gemeente van een andere stad komt aan bod (Evangelische Gemeente Zeewolde). Ik heb voor deze websites gekozen omdat deze evangelische kerkgemeenschappen raakvlakken hebben met de Evangelische Gemeente Zutphen. Jaarlijks worden er awards (de Webfish Award) uitgereikt aan christelijke websites. De aangemelde websites worden door bezoekers van de website en de deskundige jury beoordeeld op de volgende criteria: concept, inhoud, vormgeving, techniek en gebruiksvriendelijkheid. De uitslag wordt bekend gemaakt, en de jury reikt de awards uit aan de winnaars. Er worden ook awards uitgereikt aan de beste kerkelijke websites, een vroegere winnaar van deze award is ook opgenomen in de best practices (Protestantse Gemeente Noorderlicht Breda).


14

Tussen EGZonline en haar best practices zijn veel verschillen te benoemen. Er is gekeken naar structuur, informatieaanbod, opmaak en vormgeving, en navigatie. Deze indicatoren maken deel uit van de Internet Scorecard (Smits & Bisschop, 2011). De manier van toetsen verschilt echter per onderwerp, omdat de methode van de Internet Scorecard niet op alle vlakken toereikend is. De Internet Scorecard gebruikt nuttige checklists, maar deze zijn in vergelijking met andere methoden, in sommige categorieën summier gebleven (zie bijvoorbeeld informatieaanbod en opmaak/vormgeving). Bij de betreffende categorieën is daarom gekozen voor methoden die meer uitgebreide checklists hanteren. Om het overzicht te bewaren zijn EGZonline en haar best practices één voor één getoetst op alle categorieën. In de samenvattende paragraaf (5.6) worden de resultaten met elkaar vergeleken. De best practices zijn: - Leef Zutphen (www.leefzutphen.nl) - Evangelische Gemeente Zeewolde (www.evangelischegemeente.nl) - Protestantse Gemeente Noorderlicht Breda (www.noorderlichtbreda.nl)

2.2.2

Enquête

In de enquête is gebruik gemaakt van verschillende schalen. Er is gebruik gemaakt van de tienpuntsschaal, een gebruikelijke manier om aan te geven in welke mate de respondent tevreden is over de gevraagde punten. Daarnaast is ook gebruik gemaakt van de Likertschaal. De vragen waarin deze schaal is gebruikt worden gevolgd door een beperkt aantal antwoorden waarin een duidelijke volgorde is te herkennen. Zo kan de schaal bijvoorbeeld oplopen van ‘onprettig’ naar ‘zeer prettig’. Tot slot zijn er enkele open vragen en worden er een aantal multiple choice vragen gesteld. De enquêtes zijn ‘face-to-face’ afgenomen. Dat betekent dat de respondenten persoonlijk zijn benaderd en ondervraagd. Een nadeel van dit surveytype is dat het in verhouding tot andere werkwijzen veel tijd kost om de gegevens in te voeren, maar deze methode heeft ook verschillende voordelen: - De respondent is minder snel geneigd om ‘zomaar’ wat in te vullen, de enquêtes zullen dus serieuzer worden ingevuld dan in het geval van andere surveytypen. - De respondent heeft de mogelijkheid vragen te stellen bij eventuele onduidelijkheden in de enquête. - Omdat mensen door persoonlijk aangesproken te worden sneller toestemmen aan deelname aan een enquête is het aantal deelnemers verhoudingsgewijs groter. Na het afnemen van de 51 enquêtes zijn deze één voor één gedigitaliseerd en ingevoerd in het programma Excel. Er zijn diagrammen en grafieken gemaakt van de resultaten, de open vragen werden apart verwerkt. Categorieën De enquête is toegespitst op de beleving en de wensen van de gebruikers van EGZonline. Er is gebruik gemaakt van een twintigtal vragen, onderverdeeld in zes categorieën: - In de categorie ‘profiel’ wordt een profiel van de respondent geschetst. - In de categorie ‘interactie’ wordt simpelweg de vraag gesteld of de respondent de website interactief genoeg vindt. Daarna volgt de vraag wat de respondent mist met betrekking tot de interactie. - In de categorie ‘informatieaanbod’ wordt gevraagd naar de kwaliteit van het informatieaanbod. - In de categorie ‘opmaak en vormgeving’ wordt het uiterlijk van de website en de opmaak van de tekst getoetst. - In de categorie ‘intentie’ geeft de respondent aan of deze zich uitgenodigd voelde de website nog eens te bezoeken.


15

- In de categorie ‘navigatie’ wordt onderzocht wat de beleving van de respondent is met betrekking tot de navigatiestructuur. (zie de bijlagen voor een exemplaar van de enquête)

Respondenten De EGZ heeft ongeveer 120 leden, met daarnaast een groep van terugkerende niet-leden, bestaand uit ongeveer 50 mensen. 90 leden hebben zich op de website van de EGZ geregistreerd. In deze enquête worden alleen gebruikers van de website betrokken, omdat het voor iemand anders niet mogelijk is om de vragen te beantwoorden. De enquête zal worden afgenomen onder de 90 gebruikers van de website. Om de benodigde respons te berekenen is gebruik gemaakt van een formule. Deze formule zorgt ervoor dat met zekerheid gesteld kan worden dat de resultaten van de enquête valide zijn (Allesovermarktonderzoek.nl). De formule (voor eindige populatie) luidt als volgt: n>= N x z ² x p(1-p) z ² x p(1-p) + (N-1) x F ² n = het aantal benodigde respondenten. z = de standaardafwijking bij een bepaald betrouwbaarheidspercentage. Bij 95% betrouwbaarheid geldt het getal 1,96. N = de grootte van de populatie, in dit geval dus 90. p = de kans dat iemand een bepaald antwoord geeft (in de meeste gevallen 50%) F = de foutmarge (7%). De formule komt er dus als volgt uit te zien: 90 x 1,96 ² x 50% (0,5) = 49,235 1,96 ² x 50%(0,5) + (90-1) x 49% Afgerond naar boven is het aantal respondenten 50. Deze respons is behaald. Het doel van de enquête is het vaststellen van een bezoekersprofiel, het onderzoeken van bezoekreden(en), het vaststellen van de bezoekfrequentie en de mate van (on)tevredenheid met betrekking tot het informatieaanbod, de overzichtelijkheid en de navigatiestructuur. De resultaten zijn generaliseerbaar. Er is geen reden om aan te nemen dat het gemiddelde van de uitslagen van de groep respondenten afwijkt van de groep mensen die niet deelneemt aan het onderzoek.

2.2.3

Usabilitytest

De usabilitytest wordt in dit onderzoek gebruikt om de gebruiksvriendelijkheid van EGZonline te toetsen. Er worden vijf deelnemers uitgenodigd om een scenario te doorlopen. De deelnemers krijgen opdrachten (zoals bijvoorbeeld het opzoeken van informatie, het contact zoeken via het contactformulier, etc.). De deelnemers wordt gevraagd zo veel mogelijk hardop te denken. Op deze manier wordt de (on)gebruiksvriendelijkheid van de website zichtbaar (Smits & Bisschop, 2011). De usability-test bestaat uit verschillende fasen: 1. Voordat het daadwerkelijke testen begint krijgt de respondent de tijd om aan de situatie te wennen. In het kort worden de behoeften, wensen en verwachtingen van de respondent met betrekking tot de website besproken. Ook wordt de respondent uitgelegd hoe het onderzoek


16

gedaan zal worden, zodat de deelnemer weet wat hij of zij mag verwachten (zie de volgende punten). 2. Vervolgens zal getracht worden het surfgedrag vast te leggen. De deelnemer wordt gevraagd om – aan de hand van vooraf geschreven scenario’s – de website te gebruiken, zoals hij of zij dat thuis ook zou doen. Als de respondent het thuis zou opgeven en de website weg zou klikken, wordt in dit geval door gegaan naar het volgende punt in het scenario. Het is namelijk de bedoeling om een zo reëel mogelijk beeld te schetsen van hoe gebruikers EGZonline ervaren. De respondent wordt gevraagd zo veel mogelijk hardop te denken. Dit wordt opgenomen, tezamen met de vragen en opmerkingen van de respondent. Ook worden de cursorbewegingen digitaal vastgelegd. Hiervoor wordt het programma Camtasia Studio 8 gebruikt. Achteraf kan nauwkeurig worden bekeken hoe snel de respondent het scenario doorloopt, aan de hand van cursorbewegingen kan worden afgelezen waar de deelnemer bepaalde informatie als eerst zou zoeken. 3. Na afloop bespreken de interviewer en de deelnemer samen het klikpad en de sterke en zwakke punten in de gebruikerservaring, en zijn de resultaten klaar om ingevoerd te worden. Deze worden ter vergelijking in tabellen geplaatst.

2.3

Analysemethode

Er is in dit onderzoek gebruik gemaakt van zowel de kwantitatieve als de kwalitatieve analysemethode. Bij het kwantitatieve onderzoek (de enquête) zijn de resultaten omgezet in tabellen en diagrammen, om een zo duidelijk mogelijke weergave te geven van de uitslagen van het onderzoek. Bij het kwalitatieve onderzoek zijn de resultaten beschreven, met een enkele tabel ter illustratie.

2.4

Begripsafbakening

In de onderstaande lijst staan de begrippen in die in dit onderzoek zijn gebruikt, met daar achter de definitie. Informatieaanbod De manier waarop de informatie op een website is gepresenteerd. Gekeken wordt naar hoeveelheid en overzicht (plaatsing van de kern van de boodschap en gelaagdheid van tekst), en naar zowel contentkwaliteit en contentactualiteit (Smits & Bisschop, 2009) Intentie De mate waarin een bezoeker geneigd is de website in de toekomst nogmaals te bezoeken. Interactie De mate waarin een bezoeker/gebruiker de mogelijkheid heeft om interactief betrokken te zijn bij de website. (Smits & Bisschop, 2009) Navigatie De wijze waarop bezoekers door de beschikbare pagina’s op de website kunnen surfen. (Smits & Bisschop, 2009) Opmaak/vormgeving Het uiterlijk van de website: inbegrepen zijn lay-out en de manier waarop de tekst is geplaatst. (CreArtions, 2010) Structuur De terugkerende elementen waaruit een website – en de verschillende pagina’s op deze website – bestaat. (van Driel, 2005)


3

Interne analyse

3.1

Evangelische Gemeente Zutphen (opdrachtgever)

17

De Evangelische Gemeente Zutphen is een christelijke gemeente in de stad Zutphen. Evangelisch betekent ‘in overeenstemming met het Evangelie’. Het woord Evangelie betekent letterlijk ‘de blijde boodschap’. De EGZ is een groep mensen die Jezus heeft leren kennen en wil volgen. Dat betekent in praktische zin vooral omzien naar anderen. Met dat doel is de EGZ zes dagen per week geopend. Zondag voor de eredienst, en maandag tot en met vrijdag om steun en gezelligheid te bieden aan iedereen die dat nodig heeft. De EGZ is ontstaan in 1983 en is gehuisvest in de Emmanuelkerk, oorspronkelijk een Rooms Katholieke kerk.

3.2

EGZonline

3.2.1

Techniek

EGZonline is de website van de EGZ. Deze was in het begin (tussen 2000 en 2002) direct in HTML opgemaakt. In 2007 heeft Walter de Zwart, een lid van de EGZ, de website omgezet naar CMS. Op die manier zou het gemakkelijker worden om de website aan te passen en bij te werken. Hij maakte daarbij gebruik van het systeem van Joomla. 3.2.2

Doel

Het doel dat op het moment van vernieuwing voor de website werd gesteld is ‘informatie verschaffen aan leden en het presenteren van de gemeente aan de buitenwereld’. Dit doel wordt echter wel aangescherpt na enkele vergaderingen, zoals is te zien in hoofdstuk 3.3: de intenties van EGZonline. 3.2.3

Statistiek

Uit de hele gemeente hebben in totaal 92 mensen een inlogcode aangevraagd waarmee ze kunnen inloggen op het ledengedeelte van de website. Gemiddeld loggen er minder dan 10 leden per maand in. Over bezoekersaantallen is helaas niets te zeggen omdat Joomla niet automatisch de clicks en bezoekers registreert. Dit is natuurlijk wel in te stellen, bijvoorbeeld in combinatie met Google Analytics. De websitebeheerder van EGZonline heeft dit echter niet gedaan. Een jaar na de lancering van de vernieuwde website is een enquête afgenomen. Van de geënquêteerden bezoekt 13,6% de site wekelijks, en 22,7% maandelijks, 24,2% eens per kwartaal, en 39,4% nooit. 27,7% van de respondenten geeft te kennen dat zij inloggen (de Oude, 2012).


3.3

18

De intenties van EGZonline

De intenties van een website. Wat de bedoeling en de intentie is van een persoon – de maker van een website of ander product – is vaak wel duidelijk. Maar wat is de reden dat een website in gebruik genomen wordt, met andere woorden: Wat is het doel? In hoofdstuk 3.4 zijn de oude en eventuele nieuwe media besproken. In dit hoofdstuk komen deze opnieuw ter sprake. 3.3.1

De huidige intenties van EGZonline

Jarenlang heeft de website van de EGZ maar één doel gehad: het verstrekken van informatie. Informatie in de breedste zin van het woord: van nieuwsberichten tot visiestukken, van foto’s die in de gemeente waren gemaakt tot de adressen van gemeenteleden. EGZonline is voornamelijk toegespitst op de mensen die al met de gemeente bekend zijn. Er is een gedeelte op de website waar een groep van 90 leden kan inloggen om toegang te krijgen tot bijvoorbeeld de adressenlijst en foto’s. Er wordt aandacht besteed aan de informatieverstrekking naar de leden van de gemeente. 3.3.2

De nieuwe intenties van EGZonline

Nu de knoop is doorgehakt om een nieuwe website in het leven te roepen, hoort daar natuurlijk ook een nieuwe visie bij. Een nieuw doel, nieuwe intenties. Er zijn verschillende vergaderingen geweest om de toekomst van de nieuwe website voor de EGZ, te bespreken. Deze vergaderingen werden bijgewoond door Jaap Kolenberg (website bouwer), Berend Reitsma (voor contact met oudsten en bestuur) en Jeroen de Boer. De vraag wat het doel van de nieuwe site zou moeten worden werd tijdens deze bijeenkomsten al snel de hoofdvraag. Na enkele keren uitgebreid gesproken te hebben, zijn de intenties van de nieuwe website samen te brengen tot drie hoofdpunten: EGZonline als visitekaartje Zoals te lezen in hoofdstuk 3.4 beschikt de EGZ over diverse media. Natuurlijk hebben deze media het doel om te informeren, maar niet zozeer alleen binnen de gemeente. Het is ook belangrijk om een boodschap uit te dragen en een correct beeld te schetsen van waar de EGZ voor staat. Kerkmagazine Eigenwijz wordt met grote regelmaat meegegeven aan bezoekers, zodat ze een aandenken hebben en kunnen zien wat er actueel binnen de gemeente speelt. En zo zou de website ook moeten werken: als een toegankelijke bron van informatie voor mensen van buitenaf. Bezoekers van de website moeten kunnen zien wat ze van de EGZ kunnen verwachten, de website moet dit ook uitstralen. Sociale media zoals Twitter en Facebook kunnen ervoor zorgen dat dit visitekaartje onder een groter publiek kan worden gezien. Informatie bieden aan mensen die nog niet bekend zijn met de EGZ Naast een goede uitstraling en het geven van een kijkje in de gemeente moeten bezoekers ook de mogelijkheid hebben om het een en ander te weten te komen. Het is de bedoeling dat EGZonline kort en bondig weergeeft wat de bezoekers over de gemeente willen weten. Dus geen ellenlange pagina’s met statuten en visies, kort en bondig is het streven. De aangeboden informatie zal op deze manier toegankelijk zijn voor bezoekers. EGZonline als intern medium Bewust als laatst wordt genoemd dat EGZonline ook zal gaan dienen als intern medium. Het terugluisteren van preken, het bekijken van foto’s, het bekijken van actualiteiten en de agenda, het inzien van de adressenlijst. Allemaal functies van de huidige website die natuurlijk niet verloren hoeven te gaan. Het is goed om de website ook intern te gebruiken, maar het is belangrijk om deze mogelijkheid


19

ondergeschikt te maken aan de eerste twee intenties. Zo doet zich de kans voor om EGZonline toegankelijk te maken, maar ook te houden voor mensen buiten de EGZ. 3.3.3

Conclusie

De intenties van de maker van een website hangen niet altijd samen met de intenties, het doel van de website. De nadruk van de intenties van EGZonline lagen in het begin op het gebruik als intern medium. Door de jaren heen is gebleken dat de website op die manier niet representatief is naar de buitenwereld. De website krijgt dus nieuwe doelen: het zijn van een visitekaartje en informatie bieden aan mensen die nog niet bekend zijn met de EGZ. Als secundair doel heeft EGZonline in de toekomst het gebruik als intern medium.

3.4

Andere media binnen de EGZ

Op welke wijze kan het gebruik van een ander medium binnen de EGZ bijdragen aan de doeltreffendheid van de EGZ-website? Er wordt onderzocht welke media de EGZ op dit moment gebruikt, en welke media ingezet zouden kunnen worden om als toegevoegde waarde voor de website te dienen. 3.4.1

Het huidige media-aanbod van de EGZ

Het media-aanbod van de EGZ is op dit moment stabiel. Eens in de zoveel tijd komt er vanuit de kerkgemeenschap een initiatief om een nieuw medium in te zetten, maar het gebeurt niet vaak dat het betreffende medium ‘ingeburgerd’ en in gebruik genomen wordt. Zo is er bijvoorbeeld een Twitteraccount, een Facebook-groep en een forum aangemaakt, waar tot op de dag van vandaag geen tot weinig gebruik van wordt gemaakt. In dit hoofdstuk worden de media behandeld die door de EGZ succesvol ingezet worden. EGZmail De EGZmail is een digitale nieuwsbrief die eens per week verschijnt. Iedere maandag krijgt de nieuwsbriefabonnee een overzicht van actualiteiten, oproepen, mededelingen en de activiteiten die in die week plaats zullen vinden. De EGZmail wordt ingezet om op korte termijn informatie te verschaffen aan de leden van de EGZ en wordt wekelijks naar 138 mensen gestuurd, waarvan 72% de mail vaak tot altijd leest. (de Oude, 2011) Op dit moment is er nog geen samenwerking tussen de EGZmail en de website van de EGZ, behalve dat een bezoeker van de website zich kan inschrijven voor de EGZmail. De EGZmail zou de website kunnen versterken door korte teksten te publiceren, en naar de website door te verwijzen voor verdieping. Het is mogelijk om via de website te abonneren op deze nieuwsbrief. Voor nieuwe abonnees is het fijn als er op de nieuwe website ook een archief van de EGZmail komt te staan. Eigenwijz De Eigenwijz is het magazine van de EGZ. De Eigenwijz verschijnt elf keer per jaar (in de vakantieperiode wordt er één editie overgeslagen), met een oplage van 150 tot 200 stuks. Een editie van de Eigenwijz telt 20 pagina’s (inclusief omslag). Het magazine wordt ingezet als medium om verslag uit te brengen van activiteiten uit het verleden, maar ook om activiteiten aan te kondigen die in de daarop volgende maand plaatsvinden. Daarnaast biedt het magazine vermaak en diepgang. Van de leden van de EGZ leest maarliefst 85% de Eigenwijz, waarvan 62% van kaft tot kaft. (de Oude, 2011)


20

Tussen de Eigenwijz en de website van de EGZ is geen samenwerking. De Eigenwijz zou korte artikelen kunnen plaatsen en de lezer door verwijzen naar de website voor verdieping. De ruimte binnen het magazine is beperkt, terwijl op de website plaats genoeg is voor artikelen. Op de huidige website is het mogelijk contact op te nemen met de redactie van Eigenwijz. Een mogelijkheid om edities van Eigenwijz te bekijken is er nog niet. Mededelingen vanaf de kansel De oudste van dienst (persoon die de dienst leidt en aankondigt) verzamelt de mededelingen vanaf de kansel: het programma van de komende week, bijzondere en persoonlijke mededelingen. Een aantal mededelingen worden op het scherm (de beamer) getoond: de naam van de spreker en van de koster, en het weekprogramma. Soms heeft een gemeentelid een mededeling: aankondiging van een speciale collecte, of een verslag van een bijzondere activiteit. Op het scherm wordt ook het adres van de website getoond. 3.4.2

Mogelijkheden voor nieuwe media

Er zijn verschillende mogelijkheden met betrekking tot het inzetten van nieuwe media binnen de EGZ. Naast bovengenoemde media in te zetten is het mogelijk om de website op andere fronten te versterken, zoals ook te zien is bij de best practices (hoofdstuk 5). In dit hoofdstuk komen de meest gebruikte (sociale) media van dit moment ter sprake. Twitter Twitter is een voorbeeld van een microblog, en is één van de meest populaire online sociale netwerken van dit moment. Typerend voor het medium is dat de gebruiker alleen korte berichten (140 tekens) kan plaatsen. Als eigenaar van een account is het mogelijk om korte berichten (tweets) te delen met je volgers. Twitter wordt door veel mensen gebruikt en heeft vele mogelijkheden. Zo is het mogelijk om Twitter te synchroniseren met een telefoon, een weblog, en meer. Op de eerste plaats voorziet het de gebruikers snel, kort en krachtig in hun informatiebehoefte. Doordat mensen de geplaatste berichten kunnen doorsturen naar hun eigen netwerk, word je (als persoon of organisatie) ook zichtbaar bij je tweedegraads netwerk. Op die manier is het mogelijk je netwerk gemakkelijk uit te breiden. Op dit moment heeft de website van de EGZ een button die linkt naar Twitter. Dit is echter een persoonlijk profiel, en dus niet van de EGZ zelf. Hierdoor mist de Twitter-button haar doel. Facebook Facebook is een sociaalnetwerk site. Met 7% van de gehele wereldbevolking als gebruiker is dit het meest gebruikte sociale netwerk ter wereld. Net zoals bij Twitter is het hoofddoel informatie te delen met contacten. Het is sneller en gemakkelijker om informatie via Facebook te delen met geïnteresseerden, dan een nieuwsbrief uit te sturen. Evenals Twitter heeft Facebook een hefboomeffect op je sociale netwerk. De contacten van je contacten hebben namelijk ook de mogelijkheid om kennis met je te maken. Er is een Facebook-groep die de naam van de EGZ draagt. Er is echter nog geen EGZ-account op Facebook. Dit betekent dat leden onderling kunnen communiceren, maar dat er vanuit de organisatie niet via Facebook gecommuniceerd wordt.


21

Really Simple Syndication (RSS) Really Simple Syndication (RSS) is een niet vaak gebruikt medium, in vergelijking met de toegankelijke sociale netwerksites, toch is het een oplossing voor velen. Met RSS houdt in dat je met behulp van software een abonnement neemt op een website naar keuze. Als een website vernieuwt, krijgt de RSSgebruiker automatisch de nieuwe artikelen of berichten die op de website zijn verschenen. Zo hoeft de gebruiker niet met regelmaat naar de website te surfen om te kijken of er nieuws is, maar komt het nieuws naar de gebruiker. RSS is handig voor de online profilering van de EGZ. Wanneer op de website RSS wordt aangeboden, krijgen bezoekers de mogelijkheid om een abonnement te nemen op alles wat op EGZonline verschijnt. Door het gebruik van RSS worden mensen direct op de hoogte gebracht van updates. 3.4.3

Conclusie

De EGZ heeft diverse media in gebruik: de EGZmail, de Eigenwijz, mededelingen vanaf de kansel en natuurlijk de website: EGZonline. Er zijn verschillende mogelijkheden met betrekking tot het invoeren van andere media. Het gebruik van andere (sociale) media zou de werking van de reeds bestaande media kunnen versterken. Voorbeelden van (nog) niet gebruikte media zijn Twitter, Facebook en RSS.


4

22

Doelgroepanalyse

EGZonline heeft twee verschillende doelgroepen: mensen binnen de gemeente en mensen buiten de gemeente. In dit onderzoek wordt in gegaan op de doelgroep binnen de gemeente. In het kader van het onderzoek naar EGZonline is een enquête afgenomen (zie hoofdstuk 7). Naast de ervaringen en wensen met betrekking tot de website is ook de doelgroep onderzocht. Zoals te zien op onderstaand diagram is niemand van de respondenten jonger dan 18 jaar. Toch is de doelgroep verdeeld over alle leeftijden – EGZonline probeert niet een bepaalde leeftijdscategorie meer aan te spreken dan een andere. Dit betekent dat de website geschikt moet zijn voor alle leeftijden, en dus niet te ingewikkeld mag zijn.

Leeftijd 6% 18-24 jaar 19% 25% 20% 16%

14%

25-34 jaar 35-44 jaar 45-54 jaar

In het hoofdstuk over de wensen van de gebruikers van EGZonline staat een uitgebreider gebruikersprofiel, opgesteld aan de hand van de enquête-uitslag.


5

23

Best practices van kerkelijke websites

In dit hoofdstuk worden enkele best practices van de website van de EGZ behandeld. De best practices zijn kerkelijke websites die ogenschijnlijk doeltreffender, aantrekkelijker en gebruiksvriendelijker zijn. In de best practices is een website van een plaatselijke kerkgemeente in Zutphen gebruikt (Leef Zutphen), maar ook de website van een Evangelische Gemeente van een andere stad komt aan bod (Evangelische Gemeente Zeewolde). Er is voor deze websites gekozen omdat deze evangelische kerkgemeenschappen raakvlakken hebben met de Evangelische Gemeente Zutphen. Jaarlijks worden er awards (de Webfish Award) uitgereikt aan christelijke websites. De aangemelde websites worden door bezoekers van de website en de deskundige jury beoordeeld op de volgende criteria: concept, inhoud, vormgeving, techniek en gebruiksvriendelijkheid. De uitslag wordt bekend gemaakt, en de jury reikt de awards uit aan de winnaars. Er worden ook awards uitgereikt aan de beste kerkelijke websites, een vroegere winnaar van deze award is ook opgenomen in de best practices (Protestantse Gemeente Noorderlicht Breda). Een uitgebreide beschrijving van de werkwijze die bij dit onderzoek is gehanteerd is terug te vinden in hoofdstuk 2.2, ‘Methoden en technieken’. De best practices zijn: - Leef Zutphen (www.leefzutphen.nl) - Evangelische Gemeente Zeewolde (www.evangelischegemeente.nl) - Protestantse Gemeente Noorderlicht Breda (www.noorderlichtbreda.nl) Eerst worden de categorieën waarop de websites worden getoetst besproken. Dan wordt EGZonline onderworpen aan de checklists van het best practice-onderzoek, vervolgens de websites van de best practices. In het laatste deel van dit hoofdstuk wordt EGZonline vergeleken met de best practices.

5.1

Categorieën

Structuur Voor het toetsen van de structuur van de websites wordt gebruik gemaakt van de vragenlijst voor het beoordelen van de kwaliteit van websites met betrekking tot structuur, volgens van Driel (2005). Er worden er zes vragen met betrekking tot de structuur beantwoord: - Komt de navigatiestructuur op de homepage terug op de andere webpagina’s? - Is de navigatiestructuur zichtbaar zonder te scrollen? - Bestaat de navigatiestructuur uit tekst en/of pictogrammen? - Blijft de navigatiebalk na klikken op dezelfde plaats staan? - Is na klikken de informatie zichtbaar of moet je veel scrollen? - Weet je na klikken waar je je precies bevindt? Informatieaanbod Het informatieaanbod (de content) is een succesfactor. Het kan een website maken of breken. Om erachter te komen hoe het met de kwaliteit van teksten gesteld is, zijn er twee indicatoren: contentkwaliteit en contentactualiteit. Wat betreft de kwaliteit zijn de volgende vragen belangrijk (Smits & Bisschop, 2011). - Zijn de teksten kort en krachtig geschreven (zowel de lengte van de zinnen alsmede de lengte van de tekst als geheel)?


24

Gevaerts (2000) beweert dat teksten op het web het prettigst leesbaar zijn wanneer deze bestaan uit drie of vier alinea’s van niet meer dan vijf regels. Per website wordt bekeken of aan deze norm wordt voldaan. - Zijn de teksten ‘scanbaar’? (met andere woorden: is de lezer in staat om voor hem of haar belangrijke punten snel te vinden, zonder de gehele tekst te lezen?) - Wordt er gebruik gemaakt van korte alinea’s met informatieve kopregels? - Staat de kern van de boodschap aan het begin van de tekst? - Wordt er gebruik gemaakt van opsommingen (bullets)? - Is de tekst gelaagd? (op het hoogste niveau kort en krachtig en pas op diepere niveaus uitgebreider) Als het gaat om de contentactualiteit wordt het lastiger. Dan hangt het namelijk af van de gewenste bezoekfrequentie van de bezoeker, de houdbaarheid van de informatie en de zichtbaarheid van de actualiteit (op welke plaats de informatie te zien is). Opmaak en vormgeving De opmaak en de vormgeving vormen tezamen het uiterlijk van de website. De opmaak heeft te maken met de manier waarop de tekst wordt weergegeven, terwijl de vormgeving duidt op het uiterlijk van de website in een bredere zin. Om te controleren hoe het met de opmaak en vormgeving is gesteld, is er een vragenlijst (CreArtions multimediadesign, 2010) samengesteld: - Heeft de homepage hetzelfde ontwerp en indeling als de rest van de website? - Wordt er een schreefloos lettertype gebruikt? - Is er een duidelijk herkenbaar logo (bij voorkeur links bovenaan) aanwezig op de site? - Is er voldoende witruimte tussen tekst en afbeeldingen? - Zijn de pagina’s goed werkend in verschillende browsers (Internet Explorer (IE), Firefox, Safari, (Google) Chrome)? Navigatie De navigatie van een website is kort gezegd het menu van de website: je kunt ermee naar de (hoofd)onderdelen van de website navigeren. Een navigatiestructuur kan zowel goed (geordend, prettig in het gebruik) als minder goed (rommelig en onpraktisch) zijn. Om onderscheid te kunnen maken tussen een goede en een minder goede navigatiestructuur, is een vragenlijst (CreArtions multimediadesign, 2010) samengesteld: - Is het main navigatiemenu duidelijk zichtbaar op elke pagina van de website? - Bestaat het main navigatiemenu uit niet meer dan negen pijlers? - Verwijzen de hyperlinks uit het navigatiemenu naar de juiste pagina’s? - Zijn de links logisch gesorteerd? - Is er een duidelijk, herkenbaar logo en is deze gekoppeld aan een link naar de homepage?


5.2

EGZonline

5.2.1

Structuur

25

De structuur van EGZonline wordt gekenmerkt door een verticale menubalk waarin vele hyperlinks staan verwerkt. Er is tevens sprake van een horizontale menubalk, bovenin beeld. Deze valt echter in eerste instantie niet op door de plaatsing van een banner en de header van de website. Aan de rechterkant is een blok aangebracht met de mogelijkheid om de kerkgemeenschap te volgen op Twitter, het forum en ‘nieuwtjes’. De menubalken en het blok aan de rechterkant komen terug op iedere pagina op de website. Om de volledige navigatiestructuur te overzien moet de gebruiker omlaag scrollen. Het blok in het menu om contact te zoeken is daardoor niet in één oogopslag zichtbaar. De navigatiestructuur bestaat voornamelijk uit tekst. Van pictogrammen wordt alleen gebruik gemaakt in het blok aan de rechterzijde. De navigatiebalk blijft op dezelfde locatie staan nadat de gebruiker erop klikt. Sommige kopjes bestaan uit meerdere subpagina’s. Hierdoor verschuift de navigatiebalk logischerwijs. Wanneer de gebruiker een hyperlink uit een menubalk aanklikt is de informatie in de meeste gevallen op dezelfde pagina zichtbaar zonder te moeten scrollen. Er zijn uitzonderingen, zie bijvoorbeeld het kopje ‘Waar staan we voor?’. Na het klikken op een hyperlink is direct duidelijk waar de gebruiker zich bevindt. Boven iedere pagina staat een vetgedrukte kop met de titel van de pagina, die uiteraard correspondeert met de titel van de hyperlink. 5.2.2

Informatieaanbod

Contentkwaliteit De meeste teksten op EGZonline zijn van zichzelf kort en zonder scrollen zichtbaar. De alinea’s bestaan over het algemeen uit meer dan vijf regels, en een groot aantal pagina’s bestaat uit meer dan vijf alinea’s. Zie als voorbeeld het kopje ‘Waar staan we voor?’. Hier worden meningen van oudsten en de visies met betrekking tot verschillende onderwerpen breed uitgemeten. Hier treft de gebruiker dus enorme lappen tekst aan. Over de hele website treft de gebruiker ook veel lange (ketting)zinnen aan (zie: de Bijbel in één jaar). Dit kost de gebruiker meer moeite om te lezen, wat het risico met zich meebrengt dat de bezoeker afhaakt. Omdat er op de website van EGZonline veel teksten staan die geen gebruik maken van tussenkoppen en korte alinea’s, is de tekst op de site over het algemeen gezien niet erg goed scanbaar. Er wordt op sommige pagina’s gebruik gemaakt van korte alinea’s en sprekende kopregels, maar lang niet overal. Bij de teksten wordt in vrijwel alle gevallen direct aangegeven wat de kernboodschap is. Waar mogelijk wordt er gebruik gemaakt van bullets, wat het overzicht ten goede komt. De teksten zijn niet gelaagd. Bij de lange teksten die op de website zijn gepubliceerd is geen onderscheid aangebracht tussen de kern en de verdieping.


26

Contentactualiteit De teksten op de website van EGZonline zijn stukken die pas worden aangepast wanneer er iets verandert met betrekking tot de gepubliceerde teksten. Verder staan op de homepage de berichten die recent zijn, zoals nieuws en evenementen. Aan deze berichten is te zien dat de website niet vaak wordt ververst: er bevinden zich aankondigingen van evenementen die al geweest zijn. 5.2.3

Opmaak en vormgeving

De website van de EGZ heeft op iedere pagina hetzelfde ontwerp en dezelfde indeling als op de homepage. Er is overal gebruik gemaakt van een schreefloos lettertype. Toch valt het op dat zowel het lettertype als de grootte niet overal gelijk zijn. De koppen zijn op sommige pagina’s groter dan op de andere, en er wordt gewisseld tussen Tahoma en Helvetica. Het logo van de EGZ is duidelijk te zien op de website, hoewel hij niet helemaal netjes aan de linkerkant is geplaatst. Tussen tekst en afbeeldingen is vaak niet genoeg witruimte. Ook is duidelijk te zien dat de ruimte tussen tekst en afbeeldingen niet op iedere pagina gelijk is. De pagina’s zijn goed werkend in zowel Internet Explorer, Firefox, Safari en Google Chrome. 5.2.4

Navigatie

Het main navigatiemenu is duidelijk zichtbaar op elke pagina van de website. Het main navigatiemenu bestaat uit meer dan negen pijlers. Het zijn er zestien, wat er teveel zijn om het overzicht te kunnen behouden. De hyperlinks uit het navigatiemenu verwijzen allemaal naar de pagina’s die genoemd zijn in de desbetreffende titels. De links in het navigatiemenu zijn geenszins gesorteerd. Bijna alle hyperlinks staan onder het kopje ‘Inhoudelijke zaken’. Er is een duidelijk en herkenbaar logo, maar deze maakt deel uit van de header en is niet gekoppeld aan een link naar de homepage. Om vanaf een pagina naar de homepage te komen moet de gebruiker klikken op de hyperlink ‘Startpagina’.


5.3

Leef! Zutphen

5.3.1

Structuur

27

In tegenstelling tot EGZonline heeft de website van Leef Zutphen alleen een menubalk aan de onder- en bovenzijde van de site. Ook is er een drietal buttons die ‘hangt’ boven de menubalk aan de onderkant. Omdat er links en rechts geen vaste elementen zijn is het tekstvlak vrij breed. De menubalken en de genoemde buttons bevinden zich op iedere pagina van de website. Wanneer de gebruiker de homepage van Leef Zutphen bezoekt, zal hij of zij moeten scrollen om de volledige pagina te kunnen zien, wat een overeenkomst is met EGZonline. In dit geval is echter de gehele menustructuur wél zonder te scrollen zichtbaar. De navigatiestructuur bestaat uit zowel tekst als pictogrammen. Links worden vaker met afbeeldingen aangeduid dan bij EGZonline, wat de website drukker, maar wel aantrekkelijker maakt. De navigatiebalk verschuift na het klikken niet, net zoals dat bij EGZonline het geval is. Omdat de website van Leef Zutphen ook gebruik maakt van een menubalk aan de onderzijde, verschuift deze wel na het wisselen tussen verschillende pagina’s. Leef Zutphen heeft een website waarop veel gebruik wordt gemaakt van kaders, beeldmateriaal en witruimte. Dit biedt weliswaar overzicht, maar heeft wel als resultaat dat de gebruiker bij praktisch iedere pagina moet scrollen om alle informatie te kunnen zien. Bij EGZonline is dit ook het geval. 5.3.2

Informatieaanbod

Contentkwaliteit De zinnen op de website van Leef Zutphen zijn helder en kort geformuleerd. Er wordt gebruik gemaakt van korte alinea’s. De teksten zijn per onderwerp ook niet erg lang, er worden per pagina echter meerdere onderwerpen besproken. Dit heeft als resultaat dat de gebruiker veel moet scrollen. De aangeboden teksten zijn kort, bondig, en worden afgescheiden door tussenkopjes. Hierdoor is de gebruiker goed in staat de tekst te scannen. De website van Leef Zutphen maakt gebruik van informatieve kopregels en korte alinea’s. Op sommige pagina’s wordt het echter wat vaak gebruikt, waardoor het zijn kracht verliest. Waar tussenkopjes en bondige teksten normaal voor overzicht zorgen, werkt het op sommige pagina’s averechts (zie: Cursussen & Activiteiten en Veel gestelde vragen) Bij vrijwel iedere tekst is na de eerste paar regels al duidelijk waar het over gaat. Er wordt op de website gebruik gemaakt van bullets, soms ietwat te veelvuldig, waardoor het – net zoals bij de tussenkopjes – zijn kracht verliest (zie: Cursussen & Activiteiten). De teksten zijn niet gelaagd. In de meeste gevallen is het ook niet nodig om onderscheid te maken tussen tekst en verdieping, omdat de teksten op de website over het algemeen kort zijn. Contentactualiteit De contentactualiteit van de website van Leef Zutphen is in orde. De artikelen die niet actueel zijn en niet met regelmaat worden ververst, staan niet op de homepage, maar elders op de website, waar ze dienen als archief. De homepage is gevuld met een agenda, de laatste video, de laatste preek en enkele aankondigingen.


5.3.3

28


De website van Leef Zutphen heeft op iedere pagina dezelfde indeling als op de homepage. Er wordt gebruik gemaakt van een schreefloos lettertype. Ook wordt op de website één en hetzelfde lettertype gehanteerd. Het logo van Leef Zutphen is duidelijk en gepositioneerd in de linkerhoek. De witruimte tussen de tekst en de foto’s varieert. Op sommige plaatsen is er zichtbaar onvoldoende ruimte tussen de tekst en de foto’s (zie: Veelgestelde vragen) De website van Leef Zutphen is goed werkend in Internet Explorer, Firefox, Safari en Google Chrome. 5.3.4

Navigatie

Het main navigatiemenu is duidelijk zichtbaar op elke pagina van de website. Het main navigatiemenu bestaat uit acht pijlers, waardoor het overzicht binnen het navigatiemenu bewaard blijft. Alle hyperlinks uit het navigatiemenu verwijzen naar de juiste pagina’s. De links binnen de navigatiestructuur zijn logisch gesorteerd, er zijn acht rubrieken waarbinnen de links zijn geplaatst. Het logo in de linker bovenhoek is duidelijk en herkenbaar. Ook is dit logo gekoppeld aan een link naar de homepage.


5.4

Evangelische Gemeente Zeewolde

5.4.1

Structuur

29

Wat opvalt aan de website van Evangelische Gemeente Zeewolde is dat er sprake is van veel overzicht. Er wordt gebruik gemaakt van een horizontale menubalk bovenin beeld. Op de homepage staan blokken die leiden tot actuele rubrieken (EGZ actueel, Agenda, Media beluisteren), en onderaan de website vindt de bezoeker een overzicht van manieren om in contact te komen met de Evangelische Gemeente Zeewolde, die staan echter in de horizontale menubalk ook, onder het kopje ‘Contact’. Aan de rechterzijde bevindt zich een blok waarin zich een agenda en een welkomstwoord bevinden. In tegenstelling tot de website van EGZonline komt alleen de horizontale menubalk terug op iedere pagina, de verticale menubalk (die overigens niet op de homepage aanwezig is) verandert per pagina. Ook de inhoud van het blok aan de rechterzijde is veranderlijk. Zo benut iedere pagina afzonderlijk alle beschikbare ruimte, in tegenstelling tot de website van EGZonline, waar de content van deze blokken statisch is. De navigatiestructuur is volledig zichtbaar zonder te scrollen. De gehele homepage is niet in één keer te zien, maar veel hoeft de gebruiker niet te scrollen. In de navigatiestructuur van de website van Evangelische Gemeente Zeewolde wordt vrijwel alleen gebruik gemaakt van tekst, op de homepage wordt de navigatie beheerst door beeld (pictogrammen). De navigatiebalk (boven) blijft na klikken op dezelfde plaats staan. Per pagina verschijnt er een nieuwe, verticale navigatiebalk, aangepast op de betreffende pagina. Op vrijwel alle pagina’s moet de gebruiker scrollen om alles te lezen, maar er bevinden zich geen buitengewoon lange pagina’s op de website. In tegenstelling tot de pagina van EGZonline corresponderen de titels bovenaan de pagina’s niet met de kopjes in de menustructuur. Hierdoor zou het zo kunnen zijn dat de gebruiker niet direct ziet waar hij zich bevindt. 5.4.2

Informatieaanbod

Contentkwaliteit Net zoals bij EGZonline zijn de teksten over het algemeen bondig geschreven, wat met het oog op gebruiksvriendelijkheid een vereiste is. De alinea’s zijn in de meeste gevallen korter dan bij EGZonline. Zoals er op EGZonline uitzonderingen zijn, zijn die ook hier aanwezig (zie: Een relatie). In verband met de gelaagdheid in de teksten zijn lange teksten in dit geval niet bezwaarlijk. In tegenstelling tot het merendeel van de teksten op EGZonline, zijn de teksten goed scanbaar. Er is sprake van weinig tekst per pagina, korte zinnen en tussenkopjes. De alinea’s zijn kort en gemakkelijk en snel te lezen. Er wordt gewerkt met tussenkopjes, al zeggen die niet altijd rechtstreeks waar het op staat. De kern van de boodschap wordt steeds aan het begin gepresenteerd, zo is de gebruiker in staat direct te begrijpen waar de tekst over gaat. Waar nodig maakt de website gebruik van opsommingen.


30

Om het overzicht en leesgemak van de bezoeker te bewaren, zijn de teksten die lang zijn gelaagd. De kernboodschap van de tekst wordt in de eerste alinea aangedragen, en hierna volgen alinea’s met verdieping. Zo is extra informatie niet direct storend. Contentactualiteit Zoals bij alle websites is de homepage voorbehouden aan actuele zaken: Een agenda en een actualiteitenrubriek staan centraal in beeld. Er zijn ook pagina’s op de rest van de website die met regelmaat worden ververst (activiteiten, nieuws en media). 5.4.3


De indeling van de pagina’s op de website van Evangelische Gemeente Zeewolde komt overeen met die van de homepage. Er wordt gebruik gemaakt van een schreefloos lettertype Het logo is duidelijk herkenbaar en geplaatst in de linker bovenhoek. De witruimte tussen tekst en afbeeldingen is goed en symmetrisch. De website werkt goed in Internet Explorer, Firefox, Safari en Google Chrome. 5.4.4

Navigatie

Het main navigatiemenu is duidelijk zichtbaar op elke pagina van de website. Het main navigatiemenu bestaat uit zeven pijlers. Een bezoeker zal dus uit zo min mogelijk verschillende hyperlinks hoeven kiezen. Alle hyperlinks uit het navigatiemenu verwijzen naar de pagina’s waarnaar ze zijn genoemd. De links zijn onderverdeeld in categorieën en zijn dus op een logische manier gesorteerd. Het logo in de linker bovenhoek is gekoppeld aan een link naar de homepage.


5.5

Protestantse Gemeente Noorderlicht Breda

5.5.1

Structuur

31

De website van de Protestantse Gemeente Noorderlicht Breda heeft een horizontale menubalk, zoals gebruikelijk bovenaan de website. Onderaan bevindt zich een balk met mogelijkheden om de kerkgemeente door middel van sociale media te benaderen (Twitter, Facebook, RSS). De navigatiestructuur die te zien is op de homepage komt terug op iedere ander pagina, de balk voor sociale media incluis. De volledige navigatiestructuur is zonder scrollen te zien, behalve de balk die zich onderaan bevindt. De maker van de website heeft niet erg zijn best gedaan om ruimte te besparen: de header is enorm, en er wordt gebruik gemaakt van grote kaders en lettertypen. De menubalk bovenaan maakt alleen gebruik van tekst, de menubalk onderaan de pagina maakt gebruik van pictogrammen. Als de gebruiker van pagina wisselt blijven de beide menubalken op dezelfde plaats. Op vrijwel iedere pagina is scrollen noodzakelijk om alle tekst te kunnen lezen. Dit heeft echter niet te maken met de hoeveelheid informatie, maar met de grootte van de letters en de omliggende kaders. Na het aanklikken van een pagina, staat bovenaan de betreffende pagina een titel die correspondeert met de titel van de menukop. De gebruiker weet dus waar hij zich bevindt. 5.5.2

Informatieaanbod

Contentkwaliteit Op de website van Protestantse Gemeente Noorderlicht Breda staan weinig teksten gepresenteerd. Het kleine aantal teksten op de website is echter lang. Vrijwel alle teksten op de website tellen een klein aantal regels per alinea, maar iedere tekst telt meer dan vijf alinea’s. Op de homepage staan korte inleidende teksten waarbij de gebruiker de keuze kan maken om verder te lezen (link: ‘Lees verder’). Op de andere pagina’s op de website zijn de teksten langer. De teksten op de website zijn goed scanbaar. Waar de website van EGZonline op sommige pagina’s te kort schiet, maakt de website van Protestantse Gemeente Noorderlicht Breda op alle pagina’s gebruik van korte alinea’s en informatieve kopregels. De kernboodschap wordt in alle gevallen aan het begin aangeduid. Waar mogelijk wordt in de teksten gebruik gemaakt van opsommingen. De teksten zijn gelaagd. In de meeste gevallen zijn de teksten zo kort dat gelaagdheid niet nodig is, maar op de homepage wordt gebruik gemaakt van korte teksten, met een link naar de volledige tekst. Contentactualiteit De informatie die wordt aangeboden op de website van Noorderlicht Breda is relevant en actueel, er zijn geen artikelen aangetroffen waarvan de datum al is verstreken.


5.5.3

32


De indeling van de pagina’s op de website van Protestantse Gemeente Noorderlicht Breda komt overeen met die van de homepage. Er wordt gebruik gemaakt van een schreefloos lettertype. Het logo van de Protestantse Gemeente Noorderlicht Breda is verwerkt in de header. Boven de header bevindt zich de link naar de homepage, verwerkt in de menubalk. Tussen tekst en afbeeldingen bevindt zich voldoende witruimte. De website werkt goed in Internet Explorer, Firefox en Safari. In de Google Chrome-browser zijn de Twitter-berichten op de homepage niet zichtbaar. 5.5.4

Navigatie

Het main navigatiemenu bevindt zich op elke pagina helemaal bovenaan, en is dus te allen tijde duidelijk zichtbaar. Het main navigatiemenu bestaat uit zes verschillende pijlers. Alle hyperlinks uit het navigatiemenu zijn correct, ze verwijzen naar de pagina’s waarmee ze zijn aangeduid. De links zijn gecategoriseerd, en zijn dus op een logische manier gesorteerd. Er is een duidelijk en herkenbaar logo verwerkt in de header, maar deze is helaas niet gekoppeld aan een link naar de homepage.


5.6

33

Conclusie

EGZonline is op verschillende manieren vergeleken met de best practices. De uitkomst van dit onderzoek staat in deze paragraaf. Puntsgewijs staat aangegeven waarin de website van de EGZ verschilt van de andere websites. In de tabellen bij de categorieën wordt (indien mogelijk) door middel van + en – aangegeven hoe de websites scoren op de gestelde vragen. EGZonline verschilt in de volgende opzichten van de best practices: 5.6.1

Structuur

Opmerkelijk is dat EGZonline zowel horizontale als verticale navigatie heeft. Hierdoor is een gebruiker in feite ‘dubbel’ aan het zoeken. Er moeten twee navigatiebalken nagezocht worden. Ook is de complete structuur niet zonder scrollen zichtbaar. EGZonline

Leef Zutphen

Evangelische Gem. Zeewolde

Noorderlicht Breda

Navigatiestructuur komt terug op andere pagina’s

+

+

+

+

Structuur zichtbaar zonder scrollen

–

+

+

+

Gebruik pictogrammen

–

+

+

+

Balk op dezelfde plaats na klikken

+

+

+

+

Informatie zichtbaar zonder scrollen

–

–

+

–

Duidelijkheid van waar men zich bevindt

+

+

–

+

Totaal aantal pluspunten

3

5

5

5

Figuur 1: weergave van de verschillen tussen EGZonline en de best practices met betrekking tot structuur.


5.6.2

34

Informatieaanbod

De kwaliteit van de content op EGZonline is niet goed, de teksten zijn vaak niet prettig leesbaar in verband met kettingzinnen, het ontbreken van tussenkopjes en in vergelijking weinig gebruik van alinea's. De actualiteit van de content op EGZonline is ook beneden peil: er wordt niet vaak iets nieuws geplaatst en er bevinden zich aankondigingen van evenementen die al geweest zijn. EGZonline

Leef Zutphen


Noorderlicht Breda

Kort en krachtig geschreven teksten

–

+

–

–

Scanbaarheid teksten

–

+

+

+

Korte alinea’s/ kopregels

+

+

+

+

Kern aan het begin van de tekst

+

+

+

+

Opsommingen

+

+

+

+

Gelaagdheid in de tekst

–

–

+

+

Contentactualiteit

–

+

+

+


3

6

6

6

Figuur 2: weergave van de verschillen tussen EGZonline en de best practices met betrekking tot informatieaanbod.


5.6.3

35


In de teksten op EGZonline is het lettertype en de grootte van de letters niet overal gelijk. De witruimte om afbeeldingen is niet voldoende en niet per stuk gelijk. Dit oogt slordig en staat niet professioneel. EGZonline

Leef Zutphen


Noorderlicht Breda

Gelijk ontwerp

+

+

+

+

(Schreefloos) lettertype

+

+

+

+

Herkenbaar logo

+

+

+

+

Voldoende witruimte

–

–

+

+

Ondersteund door alle browsers

+

+

+

+


4

4

5

5

Figuur 3: weergave van de verschillen tussen EGZonline en de best practices met betrekking tot opmaak en vormgeving.


5.6.4

36

Navigatie

Het aantal kopjes/categorieën is bij EGZonline aanzienlijk hoger dan bij de best practices. De richtlijn is een maximum van negen pijlers, EGZonline heeft er zestien. Het logo is niet gekoppeld aan de homepage, en de links op de linkpagina zijn niet gesorteerd.

EGZonline

Leef Zutphen


Noorderlicht Breda

Zichtbaarheid navigatiemenu

+

+

+

+

Aantal pijlers in het menu

–

+

+

+

Juistheid hyperlinks

+

+

+

+

Ordening links

–

+

+

+

Logo gekoppeld

–

+

+

–


2

5

5

4

Figuur 4: weergave van de verschillen tussen EGZonline en de best practices met betrekking tot de navigatie.


6

37

Gebruiksvriendelijkheid EGZonline

Gebruiksvriendelijkheid (of: usability) is belangrijk. Als een website niet prettig in gebruik is, zullen bezoekers niet snel bereid zijn hun bezoek te herhalen. Sterker nog: de kans is groot dat een bezoeker al tijdens het (eerste) bezoek afhaakt en zijn heil ergens anders zoekt. Jakob Nielsen, de bekendste usabilityconsultant zegt het volgende: “Studies of user behavior on the web find a low tolerance for difficult designs or slow sites. People don’t want to wait. And they don’t want to learn how to use a homepage. There’s no such thing as a training class or a manual for a website. People have to be able to grasp the functioning of the site immediately after scanning the homepage – for a few seconds at most.” Hier slaat Nielsen de spijker op z’n kop: het internet is een snel medium, en internetgebruikers zijn snel verwend met snelle, gebruiksvriendelijke websites. Wanneer een bezoeker merkt dat hetgeen hij of zij zoekt niet binnen enkele klikken te vinden is, zal de bezoeker in kwestie zijn heil ergens anders zoeken. Met andere woorden: gebruiksvriendelijkheid is voor een website essentieel, want mensen nemen doorgaans niet de tijd en de moeite om er achter te komen hoe een website werkt.

6.1

Beschrijving usability-test

In deze paragraaf wordt de usability-test besproken. In hoofdstuk 2.2 is een uitgebreide beschrijving te vinden van de methode die in dit onderzoek is gebruikt. 6.1.1

Doel

De gebruiksvriendelijkheid van websites is te testen middels observatie. Er wordt een vijftal deelnemers getest die scenario’s doorlopen. De deelnemers krijgen de opdracht om acties uit te voeren op de website (zoals het zoeken van informatie, het versturen van een contactformulier, etc.), terwijl zij hardop denken. De verwachtingen en bedenkingen van de deelnemers worden vastgelegd. Zo wordt de gebruiksvriendelijkheid van de website zichtbaar, maar ook het surfgedrag van de bezoekers van de site. 6.1.2

Proefpersonen

De proefpersonen worden geselecteerd door een profiel samen te stellen waaraan het proefpersoon moet voldoen. Het profiel ziet er als volgt uit: - Leeftijd: 18-65 jaar - Lid van de Evangelische Gemeente Zutphen - Zich ingeschreven hebben op de website Bij de afgenomen enquête werd aan de respondenten gevraagd of zij deel willen nemen aan de usabilitytest. Voor het ontdekken van de minpunten van een website zijn gemiddeld 5 tot 8 deelnemers nodig. De zwakke plekken zijn dan over het algemeen wel ontdekt, het is in elk geval genoeg om tachtig procent van de usability gebreken te achterhalen (Smits & Bisschop, 2011) 6.1.4

Scenario

- Stuur een bericht naar de oudstenraad (navigatie, interactie) - Keer terug naar de homepage (navigatie, het visuele ontwerp: opmaak) - Beluister een preek (navigatie, interactie) - Stuur een bericht naar de webmaster (navigatie, interactie) - Bekijk de links-pagina van de EGZ onder het kopje ‘Andere sites’ en bezoek de site van Stichting


38

Compassie (navigatie) - Keer terug naar de homepage (navigatie) - Schrijf je in voor de EGZmail (interactie, navigatie) - Vind waar de EGZ voor staat (navigatie, informatieaanbod) - Naar de intentie om de website nogmaals te bezoeken zal worden gevraagd na het doorlopen van het scenario.

6.2

Gebruikersprofielen van proefpersonen

Bij het selecteren van de proefpersonen is zo veel mogelijk geprobeerd een afspiegeling te vormen van de bezoekers van EGZonline. Bij het selecteren van de proefpersonen is daarom gekeken naar geslacht, leeftijd, evaring met surfen op het internet en ervaring met de website van de EGZ. 6.2.1

Binie

Geslacht: Vrouw Leeftijd: 38 jaar Ervaring met surfen op het internet: veel Ervaring met EGZonline: regelmatige bezoeker 6.2.2

David

Geslacht: Man Leeftijd: 30 jaar Ervaring met surfen op het internet: weinig Ervaring met EGZonline: minimaal 6.2.3 Desiree Geslacht: Vrouw Leeftijd: 53 jaar Ervaring met surfen op het internet: weinig Ervaring met EGZonline: minimaal 6.2.4

Peter

Geslacht: Man Leeftijd: 41 jaar Ervaring met surfen op het internet: veel Ervaring met EGZonline: minimaal 6.2.5

Rob

Geslacht: Man Leeftijd: 52 jaar Ervaring met surfen op het internet: veel Ervaring met EGZonline: heeft zelf tijdelijk een gedeelte van het beheer verzorgd


39

6.3

Uitslagen usability-test

6.3.1

Opdracht 1

De eerste opdracht luidt: Stuur een bericht naar de oudstenraad. Deze opdracht heeft betrekking tot de navigatie en de interactie van de website. Het laat zien dat de website van EGZonline haar bezoekers wel de mogelijkheid biedt om in contact te komen met diverse mensen binnen de gemeente (interactie). Er werd wel aangegeven dat een hele rij van links naar contactformulieren overbodig wordt geacht. Naam

Seconden

Opmerkingen

Binie

15

-

David

16

-

Desiree

11

-

Peter

12

Een heel blok reserveren voor contactformulieren lijkt me overbodig.

Rob

18

-

6.3.2

Opdracht 2

De tweede opdracht vraagt het proefpersoon om terug te keren naar de homepage. Wederom wordt hier de navigatie getoetst, en tevens het visuele ontwerp (de opmaak). Over het algemeen levert dit geen probleem op, hoewel één proefpersoon moeite had om de home-button te vinden. Links bovenin staat een hyperlink met de titel ‘Home’. De meeste websites laten de terugkoppeling naar de homepage wat beter uitkomen. Ook is het gebruikelijk dat het logo van de betreffende website aan te klikken is, en verwijst naar de homepage. Naam

Seconden

Opmerkingen

Binie

7

-

David

6

-

Desiree

22

De homepage zit niet verstopt, maar is minder duidelijk aangegeven dan ik gewend ben.

Peter

6

-

Rob

5

-

6.3.3

Opdracht 3

De derde stap is het beluisteren van een preek. In dit onderdeel worden wederom de interactie en de navigatie van EGZonline getoetst. Het kopje ‘preken beluisteren’ bevindt zich in de horizontale navigatie van de website. Omdat internetgebruikers (en dus ook de proefpersonen) gewend zijn om vanaf één kant te navigeren wordt de horizontale balk nogal eens over het hoofd gezien. Deze neemt namelijk minder


40

ruimte in beslag en is licht van kleur. Bij twee van de proefpersonen is te zien dat het zoeken aanzienlijk langer duurt dan bij de ervaren bezoekers. Naam

Seconden

Opmerkingen

Binie

8

-

David

31

Verwacht bij de verticale navigatie, bij ‘onderwijs’ – horizontale navigatie viel in eerste instantie niet op

Desiree

59

Het is verwarrend dat de kopjes zowel horizontaal als verticaal staan.

Peter

8

-

Rob

6

-

6.3.4

Opdracht 4

De vierde opdracht vraagt van het proefpersoon om de webmaster een bericht te sturen. Dit brengt een mankement van EGZonline aan het licht: er is geen mogelijkheid om de webmaster direct te benaderen. De meeste deelnemers kiezen voor het verzenden van een algemeen bericht, maar ook opgeven is geen vreemde reactie. Eén van de deelnemers geeft aan zich te storen aan de vele ‘onnodige’ afbeeldingen en vooral de ingebedde Youtube-filmpjes. Deze voegen niets toe aan de functionaliteit van de website en geven deze een amateuristisch karakter. Naam

Seconden

Opmerkingen

Binie

24

Staat er niet tussen, zou kiezen voor ‘Algemene informatie’

David

33

Staat er niet tussen, zou kiezen voor ‘Algemene informatie’

Desiree

29

-

Peter

62

Staat er niet tussen, zou (na lang zoeken) kiezen voor ‘Algemene informatie’. De Youtube-schermpjes en onnodige afbeeldingen over de hele site zijn onnodig en storend.

Rob

6.3.5

31

De webmaster zou bereikbaar moeten zijn.

Opdracht 5

Bij de vijfde opdracht wordt aan de proefpersonen gevraagd om de pagina met links te bekijken. Vervolgens wordt gevraagd om de website van Stichting Compassie te bezoeken. Er ontstaat in de meeste gevallen verwarring omdat men gewend is om het logo aan te klikken, op de linkpagina van EGZonline is dit niet mogelijk en moet de hyperlink aangeklikt worden. De links staan niet op alfabetische volgorde, en ook niet gerangschikt naar genre. Dit alles komt de navigatiesnelheid niet ten goede.


41

Naam

Seconden

Opmerkingen

Binie

19

Het logo is niet aan te klikken

David

23

-

Desiree

54

Het logo is niet aan te klikken. Links zijn onoverzichtelijk, alfabetische volgorde zou helpen.

Peter

28

Links zouden beter op alfabetische volgorde staan.

Rob

16

-

6.3.6

Opdracht 6

Nadat de proefpersonen een externe link hebben geopend, werd aan hen gevraagd om terug te keren naar de homepage (navigatie). Wanneer men een hyperlink op EGZonline aanklikt, wordt deze geopend in hetzelfde venster. Dit werd bij vier van de vijf proefpersonen als ergerlijk ervaren. De surfsessie wordt hierdoor verstoord en de extra handeling wordt als omslachtig ervaren. Naam

Seconden

Opmerkingen

Binie

7

Jammer dat links in dezelfde pagina worden geopend

David

13

Vervelend dat terug naar de homepage van de EGZ niet gemakkelijk kan als je een andere site hebt bezocht

Desiree

18

Het is omslachtig hoe terug te komen op de website waar je vandaan komt

Peter

18

Jammer dat links in dezelfde pagina worden geopend

Rob

4

-

6.3.7

Opdracht 7

Bij de zevende opdracht moeten de proefpersonen zich inschrijven voor de EGZmail, het per e-mail verspreide nieuwsbulletin van de EGZ. De pagina waar men zich in kan schrijven is in alle gevallen snel gevonden. Toch is er een puntje van kritiek: wanneer het proefpersoon al heeft geklikt op de menukop met de titel ‘Inschrijven EGZmail’, moet er onderaan de pagina nog een hyperlink worden aangeklikt die leidt naar het webformulier. Deze doorverwijzing had ook automatisch gekund.


42

Naam

Seconden

Opmerkingen

Binie

17

-

David

15

-

Desiree

19

-

Peter

20

Niet erg handig dat je door moet klikken naar het webformulier, daar zou je ook na één klik al op uit kunnen komen.

Rob

6

-

6.3.8

Opdracht 8

De opdracht ‘Vind waar de EGZ voor staat’ heeft betrekking tot het informatieaanbod. Hoe gebruiksvriendelijk is de tekst? De proefpersonen lopen tegen meerdere dingen aan. Waar men zou kunnen vinden waar de EGZ voor staat is niet duidelijk. In de verschillende menu’s staan titels die de lading zouden kunnen dekken. De pagina ‘Wie zijn wij?’ is vrij kort en bondig, maar als men klikt op ‘Waar staan we voor?’, ontvouwt zich in de menubalk een lijst met verschillende onderwerpen. De informatie wordt beschreven als onoverzichtelijk en te uitgebreid. Naam

Seconden

Opmerkingen

Binie

45

Onduidelijk wat waar wordt beschreven, de rubriek ‘Waar staan we voor’ is te breed.

David

30

De plaatjes zijn onnodig. Het zou beter zijn als bezoekers zich aangesproken voelen om verder te lezen, en dat doet zo’n plaatje niet.

Desiree

17

De informatie met betrekking tot waar de EGZ voor staat zou wat compacter mogen.

Peter

58

Voor mensen buiten de gemeente is de informatie niet overzichtelijk, en is het teveel. Een algemeen verhaal zou doeltreffender zijn.

Rob

47

De informatie over onze gemeente is erg ontoegankelijk en onoverzichtelijk.


6.3.9

43

Intentie

Na de usability-test is met de proefpersonen kort doorgesproken wat er in het onderzoek naar voren is gekomen. Als laatst is besproken tot in hoeverre de proefpersonen de intentie hebben om de website nog eens te bezoeken. Naam

Opmerkingen

Binie

De website blijft het middel om aan bepaalde informatie te geraken. Als ik een preek terug wil luisteren zal ik de website dus gewoon gebruiken.

David

Ik bezoek de site zo min mogelijk.

Desiree

Alleen als ik iets nodig heb, voor de rest spreekt de website me niet aan.

Peter

Zo lang ik kan vinden wat ik zoek valt het wel mee.

Rob

Ik voel me niet getriggerd om de website te bezoeken.

6.4

Conclusie

In dit hoofdstuk is kwalitatief onderzoek gedaan naar de gebruiksvriendelijkheid van EGZonline. Door een vijftal deelnemers door een scenario te laten lopen is getest op welke gebieden de website te wensen over laat. Over de navigatie zijn een aantal dingen te zeggen: de navigatiestructuur wordt beschouwd als te uitgebreid, en de terugkoppeling naar de homepage kan efficiënter. Wat opvalt is dat de dubbele navigatieas (horizontaal én verticaal) als lastig en onoverzichtelijk wordt ervaren. De externe links worden geopend in het zelfde venster, wat niet prettig is omdat de surfsessie hierdoor wordt onderbroken. Over de vormgeving en opmaak is te zeggen dat de afbeeldingen en Youtube-filmpjes niet als nuttig worden beschouwd, eerder als storend. De interactie kan verbeterd worden door voor het huidige contactformulier een efficiënter werkend systeem te bedenken. Zoals in het hoofdstuk over de best practices van EGZonline komt naar voren dat het informatieaanbod te wensen over laat. De presentatie van teksten is warrig en niet goed gestructureerd. De intentie van de deelnemers om de website opnieuw te bezoeken was niet erg groot: de website wordt slechts noodgedwongen gebruikt. In hoofdstuk 8 worden de resultaten van de gebruikte onderzoeksmethoden tevens samengevat.


7

44

De wensen van de gebruikers van EGZonline

In dit hoofdstuk worden de wensen van de gebruikers van EGZonline uiteengezet. In het eerste deel wordt aangegeven hoe de dataverzameling (de enquête) is verlopen. Er wordt in het kort weergegeven waaruit de enquête bestaat, hoe deze is afgenomen en hoe de gegevens zijn verwerkt.

7.1

Verloop van de dataverzameling

In paragraaf 2.2 van het hoofdstuk ‘Methoden en technieken’ staat een uitgebreide beschrijving van de werkwijze en de berekening van het benodigde aantal respondenten. 7.1.1

Categorieën

De enquête is toegespitst op de beleving en de wensen van de gebruikers van EGZonline. Er is gebruik gemaakt van een twintigtal vragen, onderverdeeld in zes categorieën: - In de categorie ‘profiel’ wordt een profiel van de respondent geschetst. - In de categorie ‘interactie’ wordt simpelweg de vraag gesteld of de respondent de website interactief genoeg vindt. Daarna volgt de vraag wat de respondent mist met betrekking tot de interactie. - In de categorie ‘informatieaanbod’ wordt gevraagd naar de kwaliteit van het informatieaanbod. - In de categorie ‘opmaak en vormgeving’ wordt het uiterlijk van de website en de opmaak van de tekst getoetst. - In de categorie ‘intentie’ geeft de respondent aan of deze zich uitgenodigd voelde de website nog eens te bezoeken. - In de categorie ‘navigatie’ wordt onderzocht wat de beleving van de respondent is met betrekking tot de navigatiestructuur. (zie de bijlagen voor een exemplaar van de enquête)

7.2

Resultaten van de enquête

In dit hoofdstuk worden de resultaten van de enquête besproken. De enquête bestaat uit een zestal categorieën, de resultaten worden (waar nodig) onderschreven door de tabellen en grafieken. 7.2.1

Gebruikersprofiel

Over het profiel van de gebruikers van EGZonline is na de enquête veel te zeggen. De leeftijden zijn erg uiteenlopend. Vanaf 18 jaar wordt de website van de EGZ dus door alle leeftijden gebruikt. Het surfgedrag en de voorkeuren met betrekking tot websites verschilt ongetwijfeld. Het is daarom van belang dat de website eenvoudig en overzichtelijk in gebruik is en voor alle leeftijden te gebruiken is.


45

Leeftijd 0% 6%

Jonger dan 18 jaar

19%

18-24 jaar 25%

25-34 jaar 35-44 jaar 20%

45-54 jaar 55-64 jaar

16% 14%

65 jaar of ouder

Figuur 1: De spreiding in leeftijd onder de respondenten van de enquête. 7.2.1.1 Social Media Social media is een trend die nog altijd volop groeit. Zowel het aantal gebruikers als de tijd die gespendeerd wordt neemt nog jaarlijks toe. Het gebruik van sociale media wereldwijd was in het jaar 2012 met 37% gegroeid ten opzichte van 2011 (Nielsen, Media + Entertainment, 2012). Het gebruik van sociale media is ook onder de respondenten hoog: Facebook wordt bijvoorbeeld door meer dan de helft (54,9%) van de ondervraagden gebruikt. 25,5% gebruikt LinkedIn, 17,6% gebruikt Twitter, 2% gebruikt Hyves. De mensen die (nog) geen gebruik maken van sociale media zijn beduidend in de minderheid(33,3%). De website van de EGZ werkt op dit moment nog niet met sociale media, maar hier ligt wel degelijk een kans om het bereik te vergroten.

Social Media Myspace LinkedIn Hyves Twitter Facebook Geen gebruik 0

5

10

Figuur 2: het gebruik van social media

15

20

25

30


46

7.2.1.2 Bezoekfrequentie De bezoekers van EGZonline geven aan de website niet al te vaak te bezoeken. Slechts 22% van de respondenten bezoekt de website regelmatig of vaak. De andere 78% bezoekt de website soms (39%), bijna nooit (37%) of zelfs nooit (2%). Dit illustreert dat EGZonline voor haar gebruikers maar weinig aantrekkelijk is.

Bezoekfrequentie 2% 8% Nooit

14%

Bijna nooit

37%

Soms Regelmatig Vaak

39%

Figuur 3: de bezoekfrequentie van de respondenten.

7.2.1.3 Bezoeksreden Er zijn verschillende redenen te bedenken om een website te bezoeken. Bij het afnemen van de enquête is gebleken dat voor EGZonline geldt dat de meeste bezoeken (52,9%) te danken zijn aan actualiteiten en de agenda . Ook populair zijn de online te beluisteren preken, die zorgen voor 43,1% van de bezoeken. Ruim één derde (35,3%) van de redenen tot bezoek komt voort uit de vraag of men iets gemist heeft. Een kleiner deel (21,6%) bezoekt de website op zoek naar contactinformatie, en 9,8% van de bezoeken kent een andere reden. EGZonline wordt vooral als naslagwerk gebruikt. Door gebruik te maken van social media en de gebruiker meer bij de site te betrekken zal het bezoekersaantal en ook de frequentie toenemen.

Bezoeksreden Anders Om te zien of ik iets gemist heb Preek beluisteren Contactinformatie Actualiteiten/Agenda 0

5

10

Figuur 4: redenen om EGZonline te bezoeken

15

20

25

30


7.2.2

47

Interactie

De interactie van een website zegt tot in hoeverre de gebruiker/bezoeker wordt betrokken bij de website. Als de mogelijkheid tot participatie hoog ligt, voelt de gebruiker zich automatisch meer betrokken. Dit kan op verschillende manieren. In de enquête is de vraag gesteld of de website voldoende biedt, naast het aanbieden van informatie. Een kleine meerderheid van 53% vindt dat de website voldoende interactie biedt, de overgebleven 47% van de ondervraagden vindt van niet. 7.2.3

Informatieaanbod

De kwaliteit van het informatieaanbod wordt bepaald door meerdere factoren. Actualiteit is belangrijk: als een bezoeker een website voor een tweede of derde keer bezoekt, is het voor de betreffende website geen goede reclame als de aangeboden informatie ongewijzigd is. Nog belangrijker is het dat de informatie die wordt aangeboden niet verouderd is. Aankondigingen van evenementen die al tot het verleden behoren, staan bijvoorbeeld erg slordig. Leesbaarheid is ook een bepalende factor. De leesbaarheid hangt samen met de manier waarop de teksten zijn geschreven, maar ook hoe de teksten zijn opgemaakt. Teksten voor op het web zijn kort, bondig en in niet al te lange alinea’s opgemaakt. Ten slotte wordt de kwaliteit van het informatieaanbod ook bepaald door de mate waarin de betreffende informatie nuttig en bruikbaar is voor de gebruiker. Dit laatste criterium is lastig te toetsen omdat het per persoon verschilt, maar de aanwezigheid van deze informatie maakt de enquête des te nuttiger. In de enquête is gevraagd om het informatieaanbod een rapportcijfer te geven (minimaal een 1, en maximaal een 10). Het gemiddelde cijfer is uitgekomen op een 5,4. 7.2.4


De opmaak en de vormgeving bepalen het uiterlijk van een website. Het uiterlijk van een website beïnvloedt de sfeer en de intentie van bezoekers om terug te keren. In de enquête wordt aan de respondent gevraagd een rapportcijfer toe te kennen aan het uiterlijk van de website. Het gemiddelde cijfer dat gegeven werd is een 4,7. Dit geeft aan dat de website over het algemeen genomen niet mooi wordt gevonden door de bezoekers. De opmaak heeft alles te maken met hoe de tekst en afbeeldingen verdeeld zijn op de pagina’s van een website. De grootte van alinea’s, te lengte van de tekstregels, alles heeft te maken met de leesbaarheid. In de enquête werd gevraagd hoe de respondent de teksten op de website vindt lezen. Hierbij werd gebruik gemaakt van een schaal, van ‘onprettig’ oplopend tot ‘zeer prettig’. In figuur 5 is te zien dat 16% van de respondenten de teksten ronduit onprettig vindt lezen. Een groter deel van 31% vindt dat de teksten ‘niet erg prettig’ te lezen zijn. 33% van de ondervraagden geeft aan de teksten redelijk prettig leesbaar te vinden. 20% van de respondenten vindt dat de teksten prettig leesbaar zijn, en niemand heeft aangegeven dat de teksten zeer prettig te lezen zouden zijn.


48

Leesbaarheid 0% 20%

16% Onprettig Niet erg prettig Redelijk prettig 31%

33%

Prettig Zeer prettig

Figuur 5: de leesbaarheid van de teksten op EGZonline De website is de laatste jaren steeds meer een imagobepalende factor. Bedrijven en instanties hechten meer belang aan het hebben van een website die uitstraalt waar ze voor staan: de website fungeert als een visitekaartje. In de enquête is gevraagd wat de respondenten vinden van EGZonline als visitekaartje van de EGZ. Een kleine greep uit de antwoorden: “Niet representatief” “Een 3 waard” “Onvoldoende” “Rommelig en te vol” “Niet aantrekkelijk” “Niet uitnodigend” “Oubollig” 7.2.5

Intentie

Zoals ook bij de usability-test is bij de respondenten van de enquête gepeild tot in hoeverre zij de intentie voelen om na hun laatste bezoek nog eens terug te keren. Slechts 29% van de ondervraagden geeft aan zich na het laatste bezoek uitgenodigd te hebben gevoeld om de site opnieuw te bezoeken. De overgebleven 71% zou dus in de praktijk niet meer spontaan terugkeren. 7.2.6

Navigatie

De navigatiestructuur is de manier waarop informatie op de website is gerangschikt en de mate waarin de gebruiker hier duidelijkheid en overzicht in heeft. In de enquête wordt gevraagd naar welk cijfer de respondenten zouden geven voor de navigatiestructuur. Zoals in de usability-test (zie hoofdstuk 6) naar voren komt ervaren de meeste mensen de navigatiestructuur als rommelig, druk en onoverzichtelijk. Dit heeft te maken met het grote aantal menukoppen, die verspreid zijn over twee menubalken (een horizontale en een verticale). Ook de volgorde en de plaatsing van de menu elementen zijn niet logisch. De navigatiestructuur krijgt als gemiddeld cijfer een 4,9. De overzichtelijkheid komt gemiddeld uit op een 4,4.


49

De respondenten wordt gevraagd hoe vaak ze vinden wat ze zoeken, als ze surfen op de website van de EGZ. 4% van de respondenten vindt nooit wat hij of zij zoekt, 29% heeft bijna nooit succes, 39% soms, 22% regelmatig, en slechts 6% van de ondervraagden vindt altijd wat hij of zij zoekt. Het resultaat van deze vraag is tekenend voor de gebruiksvriendelijkheid van EGZonline.

Vindt u wat u zoekt 6% 4% Nooit 22%

29%

Bijna nooit Soms Regelmatig Altijd

39%

Figuur 6: de mate waarin gebruikers daadwerkelijk vinden waar ze naar op zoek zijn. De hyperlinks op de website zijn voor 78% van de ondervraagden duidelijk. De overgebleven 22% vindt dat er meer duidelijkheid zou moeten zijn in de beschrijving van de links. Het aantal links is goed: 63% van de ondervraagden geeft aan dat het aantal links naar hun idee prima is. 29% van de respondenten vindt dat er te veel links op de website staan, en de overige 8% vindt het er te weinig.

Aantal links 8% 29% Te weinig Prima Te veel 63%

Figuur 7: het aantal hyperlinks op de website


7.3

50

Conclusie

In dit hoofdstuk staan de wensen van de gebruikers van EGZonline centraal. Deze zijn gepeild door middel van een enquête. De enquête valt uiteen in verschillende categorieën: het gebruikersprofiel, interactie, het informatieaanbod, opmaak en vormgeving, intentie en tot slot navigatie. Waar nodig worden de uitkomsten van de enquête worden ondersteund door grafieken en diagrammen. In hoofdstuk 8 worden de resultaten van de onderzoeksmethoden uitgebreider samengevat.


8

51

Samenvatting van de resultaten van de onderzoeksmethoden

In dit hoofdstuk worden de resultaten van de onderzoeksmethoden (hoofdstuk 6 en 7, de usability-test en de enquête) samengevat. Hoofdstuk 9 bedraagt een conclusie van de rest van het onderzoek.

8.1

Usability-test

Met de usability-test is kwalitatief onderzoek gedaan naar de gebruiksvriendelijkheid van EGZonline. Door een vijftal deelnemers door een scenario te laten lopen is getest op welke gebieden de website te wensen over laat. 8.1.1

Navigatie

De navigatiestructuur wordt beschouwd als te uitgebreid. Er zijn te veel verschillende kopjes binnen het menu, waardoor je als bezoeker te lang bezig bent met zoeken. Ook is de navigatiestructuur niet duidelijk, de deelnemers wisten niet in alle gevallen meteen waar ze moesten zijn. De terugkoppeling naar de homepage kan efficiënter: het logo linkt niet naar de homepage, en wanneer een externe link wordt geopend, wordt deze in hetzelfde venster bezocht. De bezoeker onderbreekt zijn of haar surfsessie, en EGZonline zal in veel gevallen een bezoeker verliezen. Wat opvalt is dat de dubbele navigatie-as (horizontaal én verticaal) als lastig en onoverzichtelijk wordt ervaren. Als een bezoeker iets zoekt, is het niet praktisch om twee verschillende kolommen te moeten scannen. 8.1.2

Vormgeving en opmaak

Over de vormgeving en opmaak is te zeggen dat de afbeeldingen en Youtube-filmpjes niet als nuttig worden beschouwd, eerder als storend. Het gebruiken van afbeeldingen kan verduidelijkend en verfrissend werken. Maar alleen wanneer ze relevant zijn. 8.1.3

Interactie

De interactie kan verbeterd worden door voor het huidige contactformulier een efficiënter werkend systeem te bedenken. 8.1.4

Informatieaanbod

Zoals in het hoofdstuk over de best practices van EGZonline komt naar voren dat het informatieaanbod te wensen over laat. De presentatie van teksten is warrig en niet goed gestructureerd. 8.1.5

Intentie

De intentie van de deelnemers om de website opnieuw te bezoeken is niet erg groot: de website wordt pas gebruikt als het echt nodig is, en wordt dus strikt gebruikt voor het opzoeken van informatie.


8.2

52

Enquête

De enquête is afgenomen onder de 90 mensen die zich op de website geregistreerd hebben. De minimale respons van 50 is behaald, de resultaten mogen dus valide worden genoemd. De vragen die zijn gesteld (en dus ook de resultaten), zijn verdeeld in een aantal categorieën. 8.2.1

Gebruikersprofiel

De leeftijden van de respondenten lopen erg uiteen. Omdat de website voor alle leeftijden is, moet de website ook voor iedereen te gebruiken zijn. De invloed en de kracht van sociale media blijft toenemen, zo is ook te zien aan de uitslag van de enquête. Vooral Facebook wordt erg vaak gebruikt (door 54,9% van de respondenten). Hier ligt een kans om het bereik te vergroten. Het valt op dat het bekijken van de agenda en de actualiteiten. De website wordt daardoor op de eerste plaats gezien als een medium dat actuele informatie biedt, of dat zou moeten doen. Ook is te zien dat de website veel gebruikt wordt als naslagwerk, want het beluisteren van preken staat op de tweede plaats. 8.2.2

Interactie

Als de mogelijkheid tot participatie (interactie) bij een website aanwezig is, voelt een bezoeker zich automatisch meer betrokken. Een kleine meerderheid (53%) vindt dat EGZonline dit voldoende biedt. 8.2.3

Informatieaanbod

De kwaliteit van het informatieaanbod wordt bepaald door de volgende factoren: actualiteit, leesbaarheid en bruikbaarheid. Het gemiddelde rapportcijfer voor het informatieaanbod was een 5,4. 8.2.4


De opmaak en de vormgeving bepalen het uiterlijk van de website. Het gemiddelde cijfer dat werd gegeven is een 4,7. De respondenten zijn hier zichtbaar ontevreden over. Ook de leesbaarheid van de teksten laat te wensen over, gezien een groot deel aangeeft de teksten niet prettig leesbaar te vinden. 8.2.5

Intentie

De intentie geeft aan in welke mate bezoekers spontaan terug zouden keren naar een website. In het geval van EGZonline geeft 71% van de respondenten te kennen zich uitgenodigd te voelen nog eens terug te keren. De overige 29% had dit gevoel wel. 8.2.6

Navigatie

De navigatiestructuur is de manier waarop informatie op de website is gerangschikt en de mate waarin de gebruiker hier duidelijkheid en overzicht in heeft. De respondenten van deze enquête geven de navigatiestructuur gemiddeld het rapportcijfer 4,9. De overzichtelijkheid komt gemiddeld uit op een 4,4.


9

53

Conclusie van het totale onderzoek

In dit hoofdstuk wordt het totale onderzoek kort samengevat, zonder al te diep in te gaan op de resultaten van de onderzoeksmethoden. Deze zijn te lezen in hoofdstuk 8: Samenvatting van de resultaten van de onderzoeksmethoden.

9.1

Inleiding

Dit onderzoek is gestart om te ontdekken waarin de huidige website zal moeten veranderen om een vaker gebruikt medium te worden. De doelstelling luidt als volgt: ‘Inzicht brengen in de mankementen van de website van de EGZ en de mogelijkheden om hier verbetering in aan te brengen, advies te geven over het toepassen van deze verbeteringen in de vorm van een adviesrapport.’ De onderzoeksvraag is: Hoe kan de website van de EGZ doeltreffend, aantrekkelijk en gebruiksvriendelijk worden gemaakt voor zowel de leden als de bezoekers van de website?

9.2

Best practice-onderzoek

In dit onderzoek zijn de volgende best practices gekozen: Leef Zutphen, Evangelische Gemeente Zeewolde en Protestantse Gemeente Noorderlicht Breda. De website van de Evangelische Gemeente Zutphen verschilt in de volgende opzichten van haar best practices: Structuur: opmerkelijk is dat EGZonline zowel horizontale als verticale navigatie heeft. Ook is de complete structuur niet zonder scrollen zichtbaar. Informatieaanbod: de kwaliteit van de content is niet bijster goed, de teksten zijn vaak niet goed leesbaar in verband met kettingzinnen, het ontbreken van tussenkopjes en te weinig gebruik van alinea's. De actualiteit van de content is ook matig: er wordt niet vaak iets nieuws geplaatst en er bevinden zich aankondigingen van evenementen die al geweest zijn. Opmaak en vormgeving: in de teksten op EGZonline is het lettertype en de grootte van de letters niet overal gelijk. De witruimte om afbeeldingen is niet voldoende en niet per stuk gelijk. Navigatie: het aantal pijlers is aanzienlijk hoger dan bij de best practices. De richtlijn is een maximum van negen pijlers, EGZonline heeft er zestien. Het logo is niet gekoppeld aan de homepage, en de links op de linkspagina zijn niet gesorteerd.

9.3

Andere media

De EGZ heeft diverse media in gebruik: de EGZmail, het maandblad Eigenwijz, mededelingen vanaf de kansel en natuurlijk de website: EGZonline. Er zijn verschillende mogelijkheden met betrekking tot het invoeren van andere media. Het gebruik van andere (sociale) media zou de werking van de reeds bestaande media kunnen versterken. Voorbeelden van (nog) niet gebruikte media zijn Twitter, Facebook en RSS.


9.4

54

De intenties van EGZonline

De intenties van de maker van een website hangen niet altijd samen met de intenties, het doel van de website. De nadruk van de intenties van EGZonline lagen in het begin op het gebruik als intern medium. Door de jaren heen is gebleken dat de website op die manier niet representatief is naar de buitenwereld. De website krijgt dus nieuwe doelen: het zijn van een visitekaartje en informatie bieden aan mensen die nog niet bekend zijn met de EGZ. Als secundair doel heeft EGZonline in de toekomst het gebruik als intern medium.


10

55


Dit hoofdstuk vertaalt de resultaten van het onderzoek naar praktisch advies voor de beheerders van EGZonline, en is daarmee het antwoord op de probleemstelling ‘Hoe kan de website van de EGZ doeltreffend, aantrekkelijk en gebruiksvriendelijk worden gemaakt voor zowel de leden als de bezoekers van de website?’. De adviespunten staan thematisch geordend, zoals door het hele onderzoek met de verschillende categorieën is gewerkt. De adviezen die in dit hoofdstuk worden gegeven, zijn gebaseerd op het usabilityonderzoek, de enquête, het best practice-onderzoek en deskresearch. In het advies is rekening gehouden met zowel de doelstelling van EGZonline als met de wensen van de gebruikers en bezoekers. Per categorie wordt stapsgewijs aangegeven wat er verbeterd dient te worden.

10.1

Structuur

De menustructuur van EGZonline bestaat uit een horizontale en een verticale menubalk. De horizontale menubalk valt minder op dan de verticale, waardoor een aantal buttons in het menu niet, of minder opvallen. Om het overzicht te bewaren moet EGZonline een keuze maken: of een horizontale, of een verticale menubalk, zodat de verschillende categorieën in één blik zichtbaar zijn. De menubalk (of deze nu horizontaal of verticaal is) moet in één oogopslag te overzien zijn. Het is niet de bedoeling dat de gebruiker of bezoeker moet scrollen om alle kopjes te zien. EGZonline zal er dus voor moeten zorgen dat er zich minder kopjes in het menu bevinden. Dit kan bijvoorbeeld door de verschillende pagina's te categoriseren. Om de taakgroepen als voorbeeld te nemen: deze hoeven niet allemaal apart in de menustructuur te staan, maar kunnen als losse pagina's onder een categorie in het menu worden geplaatst. 10.1.1

Advies met betrekking tot de navigatiestructuur

Home – deze button verwijst de gebruiker terug naar de homepage. Op de homepage moet een uitnodigende, korte, frisse tekst komen. Deze kan worden gebaseerd op de pagina ‘Welkom bij de EGZ’ (van de huidige website), maar het beste is om een nieuwe tekst te schrijven. Dit moet een korte tekst zijn waarin kort en bondig de belangrijkste punten worden aangegeven. Wie zijn wij? – dit kopje staat ook op de huidige website, maar dan als enkele pagina. Op de nieuwe website kan deze menupijler gebruikt worden om alle subpagina’s die hierbij horen, onder te rangschikken. Deze subpagina’s zijn: - Waar staan we voor? (deze tekst bestaat uit 7 subpagina’s. Advies: samenvatten, inkorten tot een bondig verhaal met de 7 subonderwerpen als tussenkoppen.) - Zorg in de EGZ (mag ook worden weggelaten, maar kan nuttig zijn i.v.m. de hulpvraag van buitenaf. Verder geldt opnieuw: inkorten en subonderwerpen als tussenkoppen.) - Onderwijs (idem dito) (van de pagina’s die in deze lijst niet opgenomen zijn moet worden overwogen of ze wel een plaats op de website moeten hebben.) Actualiteit/Nieuws – op de huidige website staat op de homepage een klein blokje aan de rechterkant. ‘Nieuws’ mag op de website best een eigen pagina hebben. Items uit de EGZ-nieuwsbrief en de het maandblad kunnen op die pagina geplaatst worden. Op deze wijze kan het nieuws de gebruiker sneller bereiken, gezien de Eigenwijz maar één keer per maand uit komt, en de EGZ-mail maar één keer per week.


56

Activiteiten – deze menupijler beslaat alle activiteiten die de EGZ uitvoert. Naast een agenda zou het mooi zijn om per (vaste) activiteit een subpagina te hebben.(Op de huidige website zijn de betreffende subpagina’s verstrooid over de hele structuur) Subpagina’s zijn: - Agenda (wat is er waar en wanneer te doen?) - Zondagdienst - Bidstond - Wel Kom - Groepen (Schitteravond, Mannenavond, Jatov, etc.) Media – Onder deze menupijler komen de volgende subpagina’s: - Foto’s (de ‘vaste fotografen’ in de EGZ zullen hier hun foto’s overzichtelijk in albums uploaden. Een mogelijkheid om als bezoeker foto’s in te zenden (die bijvoorbeeld spontaan in een dienst zijn gemaakt) mag niet ontbreken. - Preken terugluisteren (op deze pagina een overzichtelijk archief van de meest recente preken) - EGZ-mail (op deze pagina eventueel een archief van oude nieuwsbrieven en de mogelijkheid tot inschrijven op de EGZ-mail.) - Eigenwijz (‘bladerbox’ met de meest recente Eigenwijz, en eventueel de mogelijkheid vorige edities te downloaden, en de mogelijkheid om contact op te nemen met de redactie) Contact – Onder deze pijler de verschillende manieren om in contact te komen met de gemeente of alleen met bepaalde personen. - Contact (op deze pagina een contactformulier, waarop de gebruiker aan kan vinken of kan selecteren voor wie de boodschap bestemd is, zoals: oudstenraad, bestuur, diaconaat, pastoraat, redactie Eigenwijz, etc. Op de huidige website neemt deze mogelijkheid een behoorlijk blok in beslag (links onderin) - Routebeschrijving (door middel van Google Maps kan vanuit diverse locaties eenvoudig aangegeven worden hoe de EGZ te bereiken is. Op de huidige website neemt dit weer een eigen pijler in beslag, namelijk ‘Locatie’. - Ledenlijst (deze mogelijkheid is alleen te zien voor ingelogde leden) Links – Op de huidige website heet deze pijler ‘Andere websites’. In principe is het niet verkeerd om een pagina met links te hebben, mits deze links nuttig zijn en ordelijk geplaatst zijn. De pagina zal dus opnieuw ingedeeld moeten worden. Social Media – De EGZ beschikt op dit moment over een Facebook-account en een Twitter-account. De accounts en de gebruikers van deze accounts zijn echter nog niet klaar voor het succesvol implementeren op de nieuwe website. Advies: de plugin voor Facebook en Twitter al wel installeren maar nog niet doorlinken.

10.2

Informatieaanbod

Bij het vaststellen van hoe het met het informatieaanbod gesteld is, wordt er gekeken naar de contentkwaliteit en de contentactualiteit. 10.2.1 Contentkwaliteit Om de leesbaarheid van de teksten op EGZonline te verbeteren, moeten de teksten worden aangepast. De alinea's zijn vaak te lang, ook de teksten zelf mogen over het algemeen korter. Het advies is om alle teksten te herschrijven: het is verstandig om de teksten zo bondig mogelijk te schrijven. Daarbij geldt de richtlijn: ongeveer vijf regels per alinea, maximaal vijf alinea's per tekst.


57

De zinnen moeten niet te lang worden. Teksten voor op het web moeten gemakkelijker lezen, de lezer haakt sneller af dan bij andere media. Er mag meer gebruik worden gemaakt van bullets en tussenkopjes. Zo zijn teksten gemakkelijker te scannen en vindt de gebruiker of bezoeker de gewenste informatie zo snel mogelijk. De teksten die (na het herschrijven) nog altijd lang zijn, moeten gelaagd zijn. Dat wil zeggen dat er onderscheid wordt gemaakt tussen de kern en de verdieping. De kern bevindt zich dan logischerwijs in de eerste alinea('s). Zorg voor zoveel mogelijk duidelijkheid. Werk met begrippen die voor iedereen begrijpelijk zijn en zorg ervoor dat er geen pagina's zijn die met elkaar 'verweven' zijn. Als een bezoeker wil weten waar de EGZ voor staat, moet dat gemakkelijk te vinden zijn. Op de huidige website zou deze informatie op drie verschillende pagina's gezocht kunnen worden.

10.2.2 Contentactualiteit De artikelen en niet-vaste teksten op de website dienen met regelmaat te worden ververst. De frequentie waarin EGZonline dit moet doen, hangt samen met de gewenste bezoekfrequentie per bezoeker of gebruiker. Verder is het uiterst belangrijk dat op de website geen teksten blijven staan die niet meer van toepassing zijn, zoals bijvoorbeeld van evenementen die al geweest zijn. Bij de meeste CMS (Content Management System)’s is het mogelijk om de duur van een bericht te bepalen, zodat de contentactualiteit gewaarborgd blijft.

10.3


Voor teksten op het web dient altijd een schreefloos lettertype te worden gebruikt. Daarbij is het belangrijk dat er op de hele website slechts één lettertype wordt gebruikt. De koppen moeten dezelfde grootte hebben. Het logo moet op de website prominent in beeld zijn en ook blijven. Het logo verdient een vaste plaats, links bovenin de website. Het gebruiken van afbeeldingen zorgt voor afwisseling, maar het doet afbreuk aan het overzicht wanneer de afbeeldingen niet goed zijn geplaatst. Op de website van de EGZ wordt veel gebruik gemaakt van afbeeldingen. Daarbij worden ze in veel gevallen geplaatst met te weinig witruimte t.o.v. de tekst. Zorg daarom voor voldoende witruimte. De marge die hiervoor wordt gekozen dient op de gehele website te worden toegepast. Plaats beeldmateriaal zoals afbeeldingen en Youtube-filmpjes alleen als deze iets toevoegen, en niet als 'opvulling'. Vooral wanneer het beeldmateriaal wordt geplaatst boven de content waar de bezoeker naar op zoek is, wordt dit als zeer storend ervaren. Zie voor een voorbeeld de verschillende contactformulieren op de huidige website. Gebruik beeldmateriaal dus met mate en bedenk eerst wat het toe voegt!


10.4

58

Navigatie

Het aantal categorieën in het main navigatiemenu moet worden teruggebracht. EGZonline heeft momenteel maarliefst 16 menuknoppen, om het overzicht te bewaren moet dit worden teruggebracht naar 9 stuks. Een voorbeeld: op EGZonline bevinden zich veel buttons in het menu die verwijzen naar een enkele pagina die te maken heeft met de media binnen de EGZ (Foto's, EGZmail, Eigenwijz, etc.). Deze zouden allemaal onder één button geplaatst kunnen worden: Media. Op deze manier kunnen ook de taakgroepen onder dezelfde buttons worden geplaatst, waardoor het aantal categorieën afneemt. De pagina met links is erg onzorgvuldig samengesteld. Deze lijst moet worden gecategoriseerd (alfabetisch of op thema). Ook is het verstandig om deze lijst beperkt te houden. Wanneer gebruik wordt gemaakt van afbeeldingen, zorg dan dat deze aangeklikt kunnen worden. Op EGZonline staan twee verschillende terugkoppelingen naar de homepage: 'Home', en 'Startpagina'. Gebruikelijk is om het logo of de header klikbaar te maken, en deze terug te laten linken naar de homepage. Met het oog op gebruiksvriendelijkheid is het verstandig om de header of het logo klikbaar te maken. De navigatie is deugdelijk wanneer gebruikers of bezoekers ermee uit de voeten kunnen en zich er 'thuis' voelen. Het is daarom belangrijk dat de verschillende pagina's een logische ordening krijgen en gemakkelijk vindbaar zijn. Hyperlinks zouden in een nieuw venster geopend moeten worden. Wanneer een gebruiker terug wil keren na het aanklikken van een link, moet dit niet al te lastig zijn. Als een hyperlink opent in hetzelfde venster, is de kans groot dat EGZonline haar bezoeker kwijt is.

10.5

Interactie

De mogelijkheid om via de website in contact te komen met verschillende mensen is een goed idee. Het is echter omslachtig en afleidend om een heel blok te reserveren voor verschillende contactformulieren. EGZonline moet een gemeenschappelijk contactformulier aanmaken waarop de gebruiker eenvoudig aan kan geven aan wie het bericht is gericht. Belangrijk is dat iedere taakgroep middels dit contactformulier te bereiken is: op de huidige website is bijvoorbeeld geen mogelijkheid om de webmaster te bereiken. De andere media binnen de EGZ moeten in het kader van crossmedialiteit gemakkelijk te bereiken zijn. Dit geldt voor alle media. In de usability-test werd de bereikbaarheid van de EGZmail getest. Het is omslachtig om eerst een tekst te moeten lezen en daarna door te moeten klikken naar het inschrijfformulier. Deze laatste stap zou de bezoeker bespaard kunnen blijven. 10.5.1 Sociale media Op dit moment wordt er matig tot geen gebruik gemaakt van sociale media. Toch kunnen sociale media de werking van de website versterken. Denk bijvoorbeeld aan Twitter: door EGZonline te linken aan een Twitter-account, worden volgers eenvoudig op de hoogte gesteld wanneer de website is vernieuwd. Ook Facebook is goed te combineren met EGZonline. Er kan een EGZ-groep worden aangemaakt, die weer gekoppeld kan worden aan EGZonline. Tevens is het nuttig om de losse pagina's en berichten op EGZonline te voorzien van een button waarmee gebruikers van sociale media de pagina's en berichten eenvoudig kunnen delen met de rest van de wereld.


10.6

59

Content Management System

EGZonline wordt onderhouden door middel van een CMS (content management system, of contentbeheersysteem). Een CMS maakt over het algemeen gebruik van sjablonen en is een hulpsysteem om een website te onderhouden. De beheerders hoeven over het algemeen weinig technische kennis in huis te hebben om iets op de betreffende website te publiceren. EGZonline draait op het beheersysteem ‘Joomla’. Dit is – vooral in verhouding tot andere systemen – een zeer geavanceerd CMS. De administratiemodule heeft meer mogelijkheden met als logisch gevolg dat er ook meer mis kan gaan dan bij andere systemen. EGZonline kan beter de overstap maken naar een eenvoudiger systeem zoals bijvoorbeeld WordPress. Veel kerken werken met WordPress, zie hiervoor de best practices in hoofdstuk 4. Er zijn themes beschikbaar die in het bijzonder voor kerken gebouwd zijn. Deze themes beschikken in de basis over hulpmiddelen zoals een (audio, tekst, en/of video)archief voor preken, een systeem waarin foto’s gemakkelijk kunnen worden geupload, een gemakkelijk bij te houden agenda, en meer. Door gebruik te gaan maken van WordPress is het mogelijk om meer dan één beheerder aan te stellen. Dit heeft als voordeel dat niet alle last van het up-to-date houden bij één persoon ligt, en dat de verschillende taakgroepen zelf in staat zijn hun pagina(‘s) te onderhouden.

10.7

Voorstellen voor vervolgonderzoek



Het is nuttig om te onderzoeken tot in hoeverre de nieuwe website van de EGZ bij de gebruikers bevalt. Er kan een enquête afgenomen worden onder de gebruikers, advies is om deze te baseren op de enquête die in dit onderzoek is gebruikt. Op die wijze is het mogelijk om de resultaten naast elkaar te leggen en te zien op welke punten de website vooruit is gegaan. Ook is het mogelijk om er achter te komen of er nog op- of aanmerkingen zijn met betrekking tot de nieuwe website.



Er kan worden onderzocht op welke wijze sociale media meer bij de website kunnen worden betrokken. Zoals eerder in dit onderzoek is genoemd, kunnen sociale media bijdragen in de communicatie die via de website gebeurt. Door sociale media als Twitter en Facebook kan EGZonline meer bezoekers trekken.



Binnen de EGZ worden diverse media gebruikt. Het is raadzaam om te onderzoeken op welke manier deze media optimaal op elkaar kunnen worden afgestemd. De effectiviteit van de verschillende media kan worden verhoogd door deze samen te laten werken.


60

Evaluatie In dit hoofdstuk wordt beschreven hoe het onderzoek is verlopen. In het kort wordt geschetst hoe het onderzoek is ontstaan, wat er mis ging en hoe moeilijkheden zijn opgelost. De Evangelische Gemeente Zutphen (de kerk die ik bezoek) beschikte al jaren over een website. Er waren al verschillende pogingen gedaan om de website aan te passen naar de wensen van de gemeente. Toch bleef de website een weinig gebruikt medium. Het probleem leek al direct voor de hand te liggen. De website was weinig gestructureerd, onoverzichtelijk en niet gebruiksvriendelijk. De website zou moeten dienen als visitekaartje voor de EGZ, maar ook als communicatiemiddel. Beide doelen werden niet behaald. Hieruit kwam de probleemstelling voort: ‘Hoe kan de website van de EGZ doeltreffend, aantrekkelijk en gebruiksvriendelijk worden gemaakt voor zowel de leden als de bezoekers van de website?’ Met dit idee heb ik mijn afstudeervoorstel gedaan. Het Plan van Aanpak was goedgekeurd, op enkele punten na (zie de mail bij het Plan van Aanpak). Deze heb ik als volgt in het Plan van Aanpak verwerkt: - De aanleiding was zwak. Als aanpassing heb ik duidelijk vermeld waarom de website niet goed is, deze voldoet namelijk niet aan de criteria van het ccc-webmodel. - De volgorde van de hoofdstukken was niet altijd logisch: ik heb de volgorde aangepast en ze geplaatst in de volgorde van de deelvragen. - De deskresearch was ‘nog wat mager’: ik heb extra bronnen gebruikt met betrekking tot mijn onderzoeksmethoden. - Ik heb de hoofdstukindeling aangepast, deze was in mijn eerste Plan van Aanpak onvoldoende. - Het eindproduct is concreter: het adviesrapport bevat voorstellen voor de nieuwe website. Een dummy is niet nodig omdat de website inmiddels is vernieuwd. Het onderzoek kon beginnen. Ik bespreek in het kort de voortgang van de verschillende onderzoeksmethoden. Best practice-onderzoek Dit deel van het onderzoek verliep gesmeerd. Het was veel werk om EGZonline tot in detail te vergelijken met de best practices, maar ik wist vanaf het begin al duidelijk hoe ik te werk moest gaan. De verschillende checklists hebben erg geholpen om de vergelijking doeltreffend en efficiënt te beschrijven. Enquête De enquête verliep vrij moeizaam. Het duidelijk en objectief formuleren van de vragen bleek moeilijker dan gedacht. Er waren veel vragen naar de gebruikers van EGZonline, maar het was niet de bedoeling dat de enquête de respondenten teveel tijd zou gaan kosten. Omdat het lastig in te schatten was of de gestelde vragen werden begrepen, heb ik ervoor gekozen om de enquêtes face-to-face af te nemen. Op deze manier zouden eventuele onduidelijkheden aan de respondent kunnen worden uitgelegd. Het was een tijdrovende bezigheid, die ik van tevoren had onderschat. Ook het uitwerken van de enquête ging niet al te gemakkelijk. Omdat ik de enquêtes face-to-face had afgenomen, had ik de resultaten alleen op papier. Het handmatig invoeren heeft veel tijd gekost.


61

Usability-test De usability-test was leuk om te doen, maar ook deze onderzoeksmethode kostte veel tijd. Het samenstellen van het scenario was niet eenvoudig om te doen, en ook het vastleggen van de resultaten had heel wat voeten in de aarde. De software die ik gebruikte om de bewegingen op het scherm en het geluid vast te leggen, werkte de eerste paar keer niet naar behoren. Dit is later gelukkig allemaal goed gekomen. Ik geloof dat ik de probleemstelling goed heb beantwoord. Het adviesrapport biedt een uitgebreide beschrijving van hoe EGZonline verbeterd kan worden. Ik ben tevreden met het resultaat en hoop dat op den duur alle adviezen doorgevoerd zullen worden op de website.


62

Literatuurlijst Alles over marktonderzoek. Berekenen van steekproefgrootte. Geraadpleegd op: 11 augustus 2013, van: http://www.allesovermarktonderzoek.nl/steekproef-algemeen/steekproef-berekenen Beaird, J. (2007). The principles of beautiful web design. Sitepoint. Creartions. Website Usability White Paper. Geraadpleegd op: 17 augustus 2013, van: http://creartions.nl/site/seo-blog/website-usability/ Creatov. Creatov.nl, een blog over kerk, geloof, internet en nieuwe media. Geraadpleegd op: 8 augustus 2013, van: http://www.creatov.nl/ Driel, van H. (2005). Digitale Communicatie. Amsterdam: Uitgeverij Boom. EGZ. Evangelische Gemeente Zeewolde. Geraadpleegd op: 20 juni 2013, van: http://www.evangelischegemeente.nl/ Evangelische Gemeente Zutphen. Evangelische Gemeente Zutphen. Geraadpleegd op: http://www.egzonline.nl/ Joomla! The CMS Trusted by Millions for their Websites. Geraadpleegd op: 11 juli 2013, van: http://www.joomla.org Kolenberg, J. [persoonlijk interview] 20 mei 2013. Leef Zutphen. Leef! Zutphen. Geraadpleegd op: 20 juni 2013, van: http://leefzutphen.nl/ Michels, W.J. (2006). Communicatie Handboek. Groningen/Houten: Wolters-Noordhoff. Noorderlicht Breda. Noorderlichtbreda.nl. Geraadpleegd op: 20 juni 2013, van: http://www.noorderlichtbreda.nl/ Oude, de H. (2011). Communicatie in de EGZ. Zutphen Reitsma, B. [persoonlijk interview] 20 mei 2013. Smits, G. & J. Steins Bisschop. (2011). De Internet Scorecard 2.0. Amsterdam: Pearson Education Benelux BV. Techsmith. Camtasia. Geraadpleegd op: 3 september 2013, van: http://www.techsmith.com/download/camtasia/ Theme Forest.net. Wordpress – Risen – Church Theme. Geraardpleegd op: 2 mei 2013, van: http://themeforest.net/item/risen-church-wordpress-theme-responsive/2632774 Verhoeven, N. (2006). Wat is onderzoek? Amsterdam: Uitgeverij Boom. Webfish Awards. Webfish Awards – Procedure. Geraadpleegd op: 11 maart 2014, van: http://www.boomvis.nl/webfish/procedure/


WordPress. Wordpress. Geraadpleegd op: 29 juli 2013, van: https://wordpress.org/ WUA. WUA Usability Checklist. Geraadpleegd op: 4 augustus 2013, van: http://wua.nl/producten/usability-onderzoek-met-eye-tracking/

63


64

Bijlage I: enquêteformulier Voor u ligt de enquête over de website van EGZonline. Omdat de website van de EGZ een grote verandering zal ondergaan, zijn we benieuwd naar de mening van de gebruikers, met betrekking tot de huidige website. Met deze gegevens kunnen we de nieuwe website aanpassen naar de wensen van de gebruiker. Bij de meeste vragen kunt u het gewenste antwoord omcirkelen, een enkele vraag is open.

1

Profiel Wat is uw naam?

2

Wat is uw leeftijd?

3

Geslacht

4

Gebruikt u sociale mediasites?

5

Hoe vaak bezoekt u EGZonline?

6

Hoe komt u op EGZonline terecht?

7

Met welke reden bezoekt u EGZonline?

o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o

Jonger dan 18 jaar 18-24 jaar 25-34 jaar 34-44 jaar 45-54 jaar 55-64 jaar 65 jaar of ouder Man Vrouw Facebook Twitter Hyves LinkedIn Myspace Nee Nooit Bijna nooit Soms Regelmatig Vaak Eigenwijz EGZ-mail Mededelingen Anders, namelijk:

o o o o o

Actualiteiten/agenda Contactinformatie Preek beluisteren Om te zien of ik iets gemist heb Anders, namelijk:


8

Interactie Vindt u dat de website voldoende biedt, naast het aanbieden van informatie?

9

Wat mist u (m.b.t. interactie)?

10

11

o o

Ja (ga door met vraag 10) Nee

Informatieaanbod (De kwaliteit van het informatieaanbod wordt bepaald door actualiteit, leesbaarheid en de mate waarin de informatie nuttig is voor de gebruiker.) Welk cijfer geeft u het informatieaanbod? (1-10)

Opmaak en vormgeving Welk cijfer geeft u het uiterlijk van de website? (1-10)

12

Hoe vindt u de teksten op de website te lezen?

13

Wat vindt u als EGZonline, als visitekaartje van de EGZ?

14

65

Intentie Voelde u zich na uw laatste bezoek uitgenodigd de website opnieuw te bezoeken?

o o o o o

Onprettig Niet erg prettig Redelijk prettig Prettig Zeer prettig

o Ja o Nee


15

66

Navigatie (De navigatiestructuur is de manier waarop informatie op de website is gerangschikt en de mate waarin de gebruiker hier duidelijkheid en overzicht in heeft) Welk cijfer geeft u de navigatiestructuur? (1-10)

16

Welk cijfer geeft u de mate van overzichtelijkheid? (1-10)

17

Vindt u wat u zoekt?

18

Is de beschrijving van de links dekkend? Is het duidelijk wat er zich achter een link bevindt?

19

Wat vindt u van het aantal links per pagina?

Bedankt voor uw deelname! Jeroen de Boer

o o o o o o o

Nooit Bijna nooit Soms Regelmatig Altijd Ja Nee

o Te weinig o Prima o Te veel


67

Bijlage II: Screenshots EGZonline


68


69


70


71

Bijlage III: Plan van Aanpak Student Naam student: Jeroen de Boer

Profiel: RMP

Studentnummer: 500504167

Groep: R07

E-mailadres:[email protected] Telefoonnummer: 06-53941649

Paraaf voor akkoord student: Datum: 05-06-2012 / aanpassing 27 juni 2012

Naam eerste begeleider: Peter Bosma Naam tweede begeleider: Harold Pflug Paraaf voor akkoord docent-begeleider en tweede docent: Datum: 05-06-2012

Paraaf voor akkoord afstudeercommissie: Datum:

Gegevens opdrachtgever: Bedrijf: Evangelische Gemeente Zutphen(hierna te noemen: EGZ) Naam begeleider vanuit het bedrijf: Cor van de Water / Jaap Kolenberg Functie: Bestuurslid / Webmaster

De probleemsituatie De EGZ (Evangelische Gemeente Zutphen) is in 1983 ontstaan uit verschillende huisgemeenten in Zutphen. De kerkgemeente komt iedere zondagmorgen samen in de van oorsprong katholieke Emmanuelkerk te Zutphen. De EGZ is een actieve kerkgemeente met 120 vaste leden, en een schommelend aantal bezoekers. De EGZ is in het bezit van een website. De aanleiding voor mijn onderzoek is dat ik heb


72

geconstateerd dat deze website niet gebruiksvriendelijk, doeltreffend en aantrekkelijk is. Henk de Oude (lid van de EGZ) heeft kleinschalig onderzoek gedaan naar de media binnen de EGZ (2012). De website kwam daar het minst positief uit. Op de website wordt een grote hoeveelheid informatie (ruim 30 pagina’s) gepresenteerd, op een manier die niet duidelijk gestructureerd is. De navigatiestructuur is niet overzichtelijk, want alle categorieën en pagina’s staan in één lange rij gepresenteerd. Wanneer een bezoeker informatie zoekt over een specifiek onderwerp, zal hij of zij het betreffende onderwerp op moeten zoeken in een lijst van verschillende pagina’s. De website voldoet daarmee niet aan de criteria van het ccc-webmodel (gebaseerd op het ccctekstmodel van Renkema (2006), waarin wordt gesteld dat de kwaliteit van een tekst meetbaar is middels drie criteria op vijf niveaus) van Hans van Driel in ‘Digitale communicatie’ (2005). Een mogelijke oorzaak kan zijn dat de vormgeving verband houdt met de gebruiksvriendelijkheid, deze hypothese zal ik in mijn onderzoek toetsen. Mijn opdrachtgever, Cor van de Water is bestuurslid van de EGZ. Hij kan de resultaten van mijn onderzoek gebruiken om samen met de websitebeheerder keuzes te maken om de website te verbeteren. Wanneer is het probleem ontstaan? Feitelijk gezien is het probleem ontstaan bij het in gebruik nemen van de eerste website van de EGZ: deze was niet veel anders dan de ‘vernieuwde’ website, die in februari 2010 in gebruik werd genomen. Aan de website zelf is niets tot weinig veranderd, terwijl er vele malen meer informatie op wordt aangeboden.

Waarom is het een probleem? Bovengenoemdesituatie is een probleem omdat de website informatie moet bieden aan zowel leden van de kerkgemeente als ook bezoekers van de website. Alle informatie die op de website wordt aangeboden moet gemakkelijk te vinden zijn. De website moet namelijk niet alleen gaan dienen als communicatiemiddel voor de kerkgemeente, het moet ook een visitekaartje zijn voor bezoekers.

Waar doet het probleem zich voor? Het probleem doet zich voor op de website van de EGZ.

Hoe/waardoor is het probleem ontstaan? Het probleem is ontstaan doordat de (eerste) website niet is opgezet door professionals. Later is deze website vernieuwd. De gebruiksvriendelijkheid en de overzichtelijkheid is er echter erg op achteruit gegaan. Mede omdat er steeds informatie bij komt en er zelden wat verwijderd wordt, verliest de website haar overzicht. Deze belangrijke eigenschappen waren al niet tot weinig aanwezig, maar zijn verminderd na de vernieuwing.


73

Probleemstelling Hoe kan de website van de EGZ doeltreffend, aantrekkelijk en gebruiksvriendelijk worden gemaakt voor zowel de leden als de bezoekers van de website?

Doelstelling Inzicht brengen in de mankementen van de website van de EGZ en de mogelijkheden om hier verbetering in aan te brengen, advies te geven over het toepassen van deze verbeteringen in de vorm van een adviesrapport.

De website heeft twee doelgroepen, en daarmee is er ook verschil in welke informatie wordt aangeboden. De bezoekers hebben geen toegang tot privacygevoelige informatie zoals adresgegevens en foto’s. De leden hebben een account met inlogcode, waarmee zij wél toegang hebben tot deze gegevens.

Deelvragen

Deelvraag 1: Wat zijn de belangrijkste overeenkomsten en verschillen tussen de website van de EGZ en haar best-practices van websites van overige kerkelijke organisaties? (De best-practices zijn: Berea Zutphen, Christelijk Gereformeerde Kerk Zutphen, Evangelische Gemeente Zeewolde, Schuilplaats.net.) -

Is er sprake van verschillen in de structuur van de website? Wordt er bij de best-practices dezelfde hoeveelheid informatie aangeboden? Wat is het doel van de best-practices? Beogen de best-practices dezelfde doelgroepen?

Deelvraag 2: Op welke wijze kan het gebruik van een ander medium (magazine, nieuwsbrief, social media) binnen de EGZ bijdragen aan de doeltreffendheid van de EGZ-website? -

Welke media heeft de EGZ op dit moment in gebruik? Welke media zou de EGZ nog in kunnen zetten? Hoe kan een ander medium bijdragen aan de doeltreffendheid van de EGZ-website? (conclusie)


74

Deelvraag 3: Hoe gebruiksvriendelijk/doeltreffend/aantrekkelijk is de website van de EGZ nu? (Past de lay-out bij de doelgroep? Is de domeinnaam gemakkelijk te onthouden? Is er sprake van een overzichtelijk menu? Past de uitstraling bij de doelgroep? Is er een mogelijkheid om contact te zoeken? Staan er ‘dode’ links op de website?) (http://creartions.nl/site/seo-blog/website-usability/)

Deelvraag 4: Wat is precies de doelstelling van de website, waar zou zij voor kunnen/moeten dienen?(Deze deelvraag valt uiteen in de volgende vragen: - Wat zijn de intenties van de maker? - Wie zijn de leden van de EGZ? - Wat doet de EGZ? - Wat moet de website kunnen en wat niet? - Welke content moet op de website aanwezig zijn en welke niet? - Welke ‘tone of voice’ dient gebruikt te worden op de website? Ook wil ik bij deze deelvraag gebruik maken van kwalitatief diepte-interview met een professional)

Deelvraag 5: Wat zijn de wensen van de bezoeker/gebruiker? (Wat zijn de meningen van de gebruikers?) -

Wat zijn de verwachtingen van de bezoeker/gebruiker met betrekking tot: De content? De opbouw? De (navigatie)structuur? De presentatie? De formulering (tone of voice)? Wat is het doel van de bezoeker/gebruiker? Wat zijn de wensen van de bezoeker/gebruiker met betrekking tot: De content? De opbouw? De (navigatie)structuur? De presentatie? De formulering (tone of voice)?


75

Matrix deelvragen/methode van onderzoek Deskresearch

Fieldresearch

Kwantitatief onderzoek Deelvraag 1

X

Deelvraag 2

X

Deelvraag 3 Deelvraag 4 Deelvraag 5

Internationale component

Kwalitatief onderzoek

observatie X

diepte-interview enquête

Verantwoording methode van onderzoek 1. In mijn onderzoek wil ik de volgende wijzen van informatie verzamelen gebruiken: - Deskresearch: het grootste deel van het onderzoek (deelvraag 1,2,4) zal van achter mijn bureau plaatsvinden. Mijn ondervindingen met betrekking tot de website, het raadplegen van bronnen en de vergelijkingen die ik maak tussen de website en haar best-practices vallen onder deskresearch. De website-analyse vindt plaats middels de methode van ‘de Internet Scorecard 2.0’, geschreven door Geert Jan Smits en Joost Steins Bisschop (2011). Tevens zal het verbeteradvies op deze methode gestoeld zijn.Als toevoeging op ‘de Internet Scorecard 2.0’zal ik de website beoordelen door middel van de criterialijsten van Creartions(2010) - Enquêtevragen: De EGZ heeft ongeveer 120 leden, met daarnaast een groep van terugkerende niet-leden, bestaand uit ongeveer 50 mensen. 90 leden hebben zich op de website van de EGZ geregistreerd. Om er achter te komen wat precies de wensen en de belangen van de bezoekers en gebruikers zijn, doe ik eerst een pre-test (met open vragen) onder 45 leden van de EGZ. Vervolgens stel ik op basis daarvan een enquête op, die ik zal afnemen onder de 90 gebruikers van de website. Bij het ontwikkelen, het afnemen en het analyseren van de enquête en de uitslagen maak ik gebruik van hoofdstuk 4 en 5 van het boek ‘Wat is Onderzoek?’ van Nel Verhoeven. - Observatie: de gebruiksvriendelijkheid van websites is te testen middels observatie. Mijn plan is om een vijftal mensen te observeren die scenario’s doorlopen. De deelnemers krijgen de opdracht om acties uit te voeren op de website (zoals het zoeken van informatie, het versturen van een contactformulier, etc.), terwijl zij hardop denken. Ik zal vervolgens de resultaten vergelijken met de resultaten van best-practices. (zie deelvraag 4) Het boek ‘Wat is Onderzoek?’ van Nel Verhoeven zal ook bij het observatieonderzoek geraadpleegd worden. -

Kwalitatief diepte-interview: ik zal door middel van een open (gestructureerd) interview zal ik professionals om hun mening vragen omtrent de gebruiksvriendelijkheid, de aantrekkelijkheid en de doeltreffendheid van de website van de EGZ.

2. Kwaliteit van de onderzoekinstrumenten: De enquête zal afgenomen worden onder alle gebruikers van de website. De respons zal geen 100% zijn maar naar verwachting zal de respons voldoende zijn om een betrouwbaar


76

onderzoek te kunnen leveren.

3. Verantwoording van de steekproef: De populatie is te splitsen in twee groepen: enerzijds zijn er de gebruikers, dit zijn leden van de EGZ, en bezoekers. De EGZ heeft rond de120 leden. Van deze 120 leden zijn er 90 geregistreerd op de website. Ik wil bij alle 90 gebruikers een enquête afnemen. Ik hoop op een zo hoog mogelijke respons, en ga er vanuit dat een respons van 50 haalbaar is. Daarnaast zijn er natuurlijk de bezoekers, maar omdat deze niet te achterhalen zijn is het niet mogelijk om ook deze mensen deel te laten nemen aan de enquête. 4. Beschrijving van de data-analysemethode: De data-analysemethode is kwantitatief, want ik ben van plan geen of weinig gebruik te maken van open vragen. De resultaten van de enquête zullen dus cijfermatig zijn.Ik heb gekozen voor de enquête omdat ik de meningen van zo veel mogelijk gebruikers wil achterhalen. Met een enquête is dit mogelijk, bij kwalitatief onderzoek is het slechts mogelijk een select aantal gebruikers te ondervragen.

Concept hoofdstukindeling

Inhoud Titelblad Voorwoord Management samenvatting Inhoudsopgave

1

Inleiding

1.1 Aanleiding van het onderzoek 1.2 Doelstelling 1.3 Probleemstelling 1.4 Opbouw van het rapport

2

Methoden en technieken

2.1 Onderzoeksontwerp 2.2 Operationalisatie


77

2.3 Analysemethode

3

Kennisoverzicht

3.1 Begripsafbakening 3.2 Opdrachtgever 3.3 Relevante theorieën 3.4 Doelgroepanalyse

4

Best practices van kerkelijke websites (deelvraag 1)

5

Andere media binnen de EGZ (deelvraag 2)

6

Hoe gebruiksvriendelijk/doeltreffend/aantrekkelijk is EGZonline? (deelvraag 3)

6.1 Theorie met betrekking tot de usability-test

7

De intenties van EGZonline (deelvraag 4)

8

Resultaten van de eigen onderzoeksmethoden

9

De wensen van de bezoeker/gebruiker (deelvraag 5)

9.1 Verloop van dataverzameling en respons 9.2 Kwantitatieve en kwalitatieve resultaten

10

Conclusie

10.1 Conclusies van de resultaten

11

Herhaling en beantwoording probleemstelling

12

Advies


78

Literatuurlijst Bijlagen Uitgeschreven waarnemingen observatie Uitgeschreven interviews met professionals

Vorm beroepsproduct De vorm van het beroepsproduct is een adviesrapport. De omvang van dit advies zal – naar schatting – rond de 10 pagina’s bedragen. Ik heb gekozen voor een adviesrapport omdat in dat geval duidelijk is wat de beheerder van de website stapsgewijs kan veranderen om de website te verbeteren. In het adviesrapport zal een plan van aanpak voor het verbeteren van de navigatiestructuur opgenomen zijn. De doelgroep van het adviesrapport is het bestuur van de EGZ en de beheerder van de website. Naast het adviesrapport maak ik tevens een dummy van de verbeteringen in de website.

Tijdsplanning 5 juni:

Definitief Plan van Aanpak inleveren

18 juni: Concept-hoofdstukken die ik tot op dat moment heb geschreven ter goedkeuring naar afstudeerdocent 13 juli:

Enquêtevragen ter goedkeuring naar docent Observatieplan ter goedkeuring naar docent

19/22 juli: Afnemen enquête en observeren 27 juli:

Analyse van onderzoeksresultaten af

13 aug.

Hoofdstukken over eigen onderzoek ter goedkeuring mailen

2 okt.

Definitieve eindopdracht inleveren


79

Afspraken over de begeleiding

Ik vind het prettig om regelmatig verslag uit te moeten brengen en feedback te ontvangen over hetgeen ik tot op dat moment heb gemaakt. Uiteraard zal ik zelf inschatten op welke punten ik feedback nodig denk te hebben.

Bronnen (literatuurlijst) 1. Auteur en titel: Michels, W.J. (2006) Communicatie handboek. Groningen/Houten: Wolters- Noordhoff. Belangrijkste bevinding: Nuttig boek wat mij verder kan helpen omtrent communicatie in zijn algemeenheid, maar ook met het analyseren van de communicatiemiddelen. Daarbij helpt het boek me om een communicatieplan te schrijven (5.1-5.8). Het deel van de website dat slechts beschikbaar is voor leden van de EGZ maakt deel uit van de interne communicatie van de EGZ. Voor de planmatige aanpak van dit gedeelte raadpleeg ik het hoofdstuk interne communicatie (6.1-6.6). 2. Auteur en titel: Smits, G.J. & Steins Bisschop, J. (2009) De Internet Scorecard 2.0. Amsterdam: Pearson Education Benelux. Belangrijkste bevinding: Dit boek beschrijft het doeltreffend analyseren van (met name commerciële) websites. De analysemethode van de Internet Scorecard (ISC) maakt gebruik van vier perspectieven die in nauw contact staan met de te kiezen strategie. Deze werkwijze helpt om de vertaalslag te maken van strategie naar concrete doelstellingen. ‘De Internet Scorecard 2.0’ zal dienen als naslagwerk bij het (her)ontwikkelen van de online-strategie (2.7) en het gebruik van de Internet Scorecard-methode (3.1- 3.8).

3. Auteur en titel: Verhoeven, N. (2004) Wat is onderzoek? Amsterdam: Uitgeverij Boom. Belangrijkste bevinding: Het boek ‘Wat is onderzoek?’ zal me helpen met het opstarten van mijn onderzoek rondom de media in de EGZ. Zowel in het vaststellen van het onderzoekstype (4.4) als in het in praktijk brengen hiervan (5.1-5.5). Ook vind ik in dit boek belangrijke handvatten en nuttige tips omtrent het samenstellen van het onderzoeksrapport (10.110.3)


80

4. Auteur en titel: Driel, van H. (2005). Digitale communicatie; Boom onderwijs Belangrijkste bevinding: Dit boek telt twee hoofdstukken die belangrijk zijn binnen mijn onderzoek: ‘Websiteanalyse’ beschrijft de drie fasen waarin de kwaliteit van de online communicatie wordt getoetst. ‘De beoordeling van de kwaliteit van websites’ beschrijft hoe onderzoek kan worden gedaan naar hoe gebruikers tegenover de website staan. Een aantal analysemethoden uit deze hoofdstukken ga ik gebruiken, zoals ‘de hardopdenkmethode’, en de vragenlijst.

5. Auteur en titel: Beaird, J. (2007) The Principles of beautiful web design; Sitepoint Belangrijkste bevinding: Het eerste hoofdstuk is getiteld ‘Layout and composition’, en belicht het vormgeven van een website in de breedste zin van het woord. Het beschrijft de ingrediënten van een goede, mooie en mede daardoor ook doeltreffende website. Dit hoofdstuk vertelt veel over hoe de anatomie, de structuur en de layout van een website geanalyseerd dienen te worden.

6.

Auteur en titel: www.creartions.nl (2010) White paper Website Usability v. 1.0

Belangrijkste bevinding: Een nuttig paper die kort en bondig uitleg geeft over onderzoek naar website usability. In het artikel bevinden zich diverse criterialijsten, die ik ga gebruiken in mijn onderzoek, als toevoeging op de analysemethode van ‘de Internet Scorecard 2.0’.


81

Bijlage IV: Mail ter goedkeuring van het Plan van Aanpak From: Y. Poot [[email protected]] Sent: 13 June 2012 09:58 To: de Boer, Jeroen Cc: Bosma, Peter Subject: Plan van Aanpak Jeroen de Boer

Beste Jeroen, Vandaag is je Plan van Aanpak besproken in de afstudeercommissie. Het Plan is goedgekeurd, op een paar punten na. Verwerk deze in het Plan van Aanpak (en je uiteindelijke afstudeeropdracht.). De afstudeercommissie hoeft het Plan nietmeer terug te zien, mail een aangepaste versie naar je eerste begeleider en voeg het toe in de bijlage van je afstudeeropdracht. De punten zijn: 1. Je aanleiding is nog wat zwak. Onderbouw je stellingen met bronnen (waaruit blijkt dat de website niet goed is?). Als je spreekt over gemeente bedoel je waarschijnlijk kerkgemeente, benoem dit dan ook zo. 2. Je structuur is soms onlogisch: je doet eerst een interne analyse en daarna pas een externe. Je deelvragen moeten parallel lopen met de hoofdstukindeling. Je eerste deelvraag is Opdrachtgever, de tweede de Doelgroep. Dit worden dan ook de hoofdstukken. Let er wel op dat je altijd eerst de deskresearch presenteert en pas daarna de fieldresearch. 3. Je hebt niet bij alle deelvragen onderzoeksvragen geformuleerd, doe dit alsnog. Neem je eigen deelvraag 4 als voorbeeld. 4. Je deskresearch is nog wat mager. Tip: je gaat een usabilitytest doen (jij noemt het observatie), voeg in je deskresearch hier theorie over toe. 5. Wij stellen inderdaad dat je twee soorten fieldresearch moet doen. Jij kiest voor een enqueten, maar wij denken dat kwalitatief onderzoek voor jouw vragen veel beter is. Je mag dus zeker ook kiezen voor 2 soorten kwalitatief onderzoek. 6. Voeg in je PvA ook toe welke topics je gaat behandelen in je fieldresearch. 7. Je hoofdstukindeling is onvoldoende. Kennisoverzich/deskresearch is niet 1 hoofdstuk. H1: inleiding, H2: Opdrachtgever, H3: doelgroep, H4:... enz. 8. Je eindproduct moet concreter zijn dan het nu is. Je doet een aantal voorstellen van de aangepaste website. Dus met screenshots. Dus: je adviezen uitgewerkt in een dummy. Volgens het schema op intranet mag je de afstudeeropdracht inleveren op: 2 oktober 2012. Succes met de afronding van je afstudeeropdracht. Met vriendelijke groet, E.M. Brancart & Y. Poot Hogeschool van Amsterdam Postbus 1025


82

Bijlage V: Feedbackformulier opdrachtgever (begeleider Jaap Kolenberg)

Formulier feedback opdrachtgever Wij danken u dat u een student van de opleiding Media, Informatie en Communicatie de kans hebt geboden om een afstudeeropdracht uit te voeren voor uw bedrijf. Inmiddels heeft u het eindresultaat ontvangen. Wij vinden het belangrijk van u te horen of de student de opdracht naar tevredenheid heeft uitgevoerd, zodat we uw advies kunnen meenemen in ons eindoordeel. Daarom vragen we u op één A4tje antwoord in elk geval antwoord te geven op de volgende vragen en uw reactie uiterlijk twee weken na ontvangst van het eindproduct te mailen naar de docent-begeleider van de student (voor mailadres: zie Afstudeerovereenkomst). 1. Is de opdracht naar tevredenheid uitgevoerd? Helemaal naar tevredenheid!

2. Hoe bruikbaar zijn de uitkomsten? De adviezen zijn volledig toegepast bij de opzet van de nieuwe website, de menustructuur, do’s en dont’s. 3. Gaat u de uitkomsten ook daadwerkelijk gebruiken en hoe? De uitkomsten zijn volledig gebruikt, zie de nieuwe website www.egzonline.nl

4. Heeft de student zelfstandig aan het onderzoek gewerkt? Voor 99%, ik heb slechts zijdelings geadviseerd.

5. Heeft u een loopbaanadvies voor de student? Jeroen kan uitstekende teksten schrijven in goed verzorgd Nederlands. Ook is hij een bekwaam grafisch ontwerper. Dat past hij toe bij het maken van ons kerkblad. 6. Heeft u een advies voor de opleiding Media, Informatie en Communicatie? Daarmee ben in te weinig bekend om iets te kunnen adviseren.


Bijlage VI: DVD Bij dit rapport bevindt zich een DVD, waar het volgende op staat: -

De oude website van EGZonline (als HTML-bestand en ingepakt als .rar) De digitale versie van deze afstudeeropdracht De digitale versie van het Plan van Aanpak Een Excel-bestand waarin alle uitslagen van de enquête zijn verwerkt De opnames van de usability-test

83

Analyse van Website Optimalisatie

Recommend Documents