AMARANTCURSUSSEN OUDE KUNSTEN Van de piramiden tot het Forum Romanum Een cultuurhistorisch overzicht van de oudheid We beogen in de eerste instantie een algemene inleiding tot de archeologie, kunsten cultuurgeschiedenis van het Oude Nabije Oosten en de Antieke Wereld. Volgens een chronologisch stramien worden immers de Oudegyptische, Mesopotamische, Anatolische, Iraanse, Griekse, Romeinse en andere beschavingen in het kort toegelicht. Je wordt wegwijs gemaakt in de doolhof van deze vele volkeren en landen die aan de basis van onze beschaving liggen. Belangrijke punten, zoals economie, godsdienst, geschiedenis en kunst, worden kernachtig besproken. Ten tweede worden deze culturen met elkaar in verband gebracht. Aangezien zij soms gelijktijdig naast elkaar bestonden, handel of zelfs oorlog met elkaar voerden, is het logisch dat zij van elkaar veel geleerd hebben. Vandaar wordt veel aandacht besteed aan de interconnecties tussen de puzzelstukjes van deze immer boeiende mozaïek van culturen. Docent: Peter De Smet Gent, De Cirk, Zebrastraat 34 10 dinsdagnamiddagen van 14:00 tot 16:30 uur - 31/1/2012 - 7/2/2012 - 14/2/2012 28/2/2012 - 6/3/2012 - 13/3/2012 - 20/3/2012 - 27/3/2012 - 17/4/2012 - 24/4/2012 Berchem, Zaal Stanislas, Grote Steenweg 75 10 woensdagavonden van 19:00 tot 21:30 uur - 1/2/2012 - 8/2/2012 - 15/2/2012 29/2/2012 - 7/3/2012 - 14/3/2012 - 21/3/2012 - 28/3/2012 - 18/4/2012 - 25/4/2012 CURSUSGELD: 114,00 euro • 109,00 euro (-26/+60) • 99,00 euro (leden) Van Zarathoustra tot Ayatollah Een cultuurhistorische benadering van Iran Iran vandaag, Perzië gisteren, Eránshahr of Airyána Vaéjah in een nog verder verleden. Het rijk der Ariërs is zonder twijfel als cultuurregio ‘minder ver van ons bed’ dan we vermoeden. Wonend in het thuisland van de Meden en de Perzen, zelf etnisch verwant met Grieken, Romeinen, Slaven, Kelten en Germanen, putten de Iraniërs uit eenzelfde Indo-Europese culturele oererfenis als een groot deel van West-Europa. Hoewel het sinds de 7de eeuw onlosmakelijk verbonden is met de wereld van de Islam, kiest Iran toch zijn eigen religieuze koers (Sjiieten versus Soennieten). Daardoor heeft het zich politiek geïsoleerd en is het een confrontatie aangegaan met zijn machtige buren (Seldjoeken, Ottomanen). Sinds de 16de eeuw, met de Safawieden als regerend koningshuis, vallen godsdienst en staat volledig samen en ontwikkelt zich een duidelijke eigen Iraanse identiteit welke sindsdien tegen alle buitenlandse inmenging in, met alle middelen wordt beschermd en gekoesterd.
Het verhaal van Iran is dan ook een ontdekkings- en herkenningstocht doorheen meer dan 5000 jaar gestratifieerde lagen geschiedenis en beschaving, om uiteindelijk aan te komen bij een gastvrij en fier volk, dat ontegensprekelijk één van de belangrijkste pionnen is op het geopolitieke schaakbord van het Nabije Oosten. Docent: Louis Hulstaert Lokeren, Cultuurcentrum Lokeren, Kerkplein 5 4 woensdagavonden van 19:30 tot 22:00 uur - 29/2/2012 - 7/3/2012 - 14/3/2012 21/3/2012 Aalst, Cultuurcentrum De Werf, Molenstraat 51 4 donderdagavonden van 19:30 tot 22:00 uur - 19/4/2012 - 26/4/2012 - 3/5/2012 10/5/2012 CURSUSGELD: 49,00 euro • 47,00 euro (-26/+60) • 42,00 euro (leden) De Spartanen Een mythe ontrafeld ... In 480 v.C. boden amper 300 Spartaanse soldaten, onder leiding van koning Leonidas, bij de nauwe bergpas van Thermopylae weerstand aan een overweldigende Perzische legermacht. Met dit wapenfeit schreven zij geschiedenis en Sparta werd voor altijd in het collectieve geheugen verankerd. Over de feitelijke nederlaag en de bijdrage van de Griekse bondgenoten spreekt niemand nog. Toch zijn de Spartanen steeds de paria’s uit de wereldgeschiedenis geweest. Men kan niet om hen heen, maar het is niet van harte. Waar grote rivaal Athene wordt beschouwd als een toonbeeld van democratie, individualisme en grote cultuur, staan de Lakedaemoniërs voor een doorgedreven militarisme, apartheid en brute repressie. Nochtans hebben de Spartanen ook een niet te onderschatten invloed uitgeoefend op de beschavingen en wereldrijken na hun. Redenen genoeg dus om de Spartaanse leefwereld eens grondig onder de loep te nemen. Docent: Erwin Claes Mechelen, Restaurant De Kraanbrug, Persoonshoek 9 Zaterdag 4/2/2012 van 11:00 tot 12:45 uur en van 14:00 tot 17:15 uur Brugge, Hof van Watervliet, Oude Burg 27 Zaterdag 28/1/2012 van 10:00 tot 12:30 uur en van 14:00 tot 16:30 uur Leuven, 30CC, Brusselsestraat 63 2 woensdagavonden van 19:30 tot 22:00 uur - 14/3/2012 - 21/3/2012 Brussel, Gemeenschapscentrum De Markten, Oude Graanmarkt 5 2 woensdagavonden van 19:30 tot 22:00 uur - 29/2/2012 - 7/3/2012 CURSUSGELD: 24,50 euro • 23,50 euro (-26/+60) • 21,00 euro (leden)
Steden van de Vesuvius Pompeii, Herculaneum, Stabiae, Boscoreale en Oplontis "Van alle catastrofen die de wereld hebben getroffen, zijn er maar weinig zo profijtelijk geweest voor latere generaties." (Johann Wolfgang Goethe) De baai van Napels oefent reeds lang een grote aantrekkingskracht uit. Maar ‘Napels zien en sterven’ is in het verleden een soms lugubere werkelijkheid geworden. In deze cursus bestuderen we de sites die verwoest werden door de uitbarsting van de Vesuvius op 24 augustus van het jaar 79 na Chr. Nadat ze eeuwen bedekt waren onder stof en as, beginnen deze steden vanaf het midden van de 18de eeuw hun geheimen prijs te geven en nu bezoeken jaarlijks meer dan twee miljoen mensen de steden Pompeii, Herculaneum met de beroemde Villa dei Papyri, Stabiae, Boscoreale en Oplontis. We bekijken deze steden door de ogen van de toenmalige bewoners. Wie leefde er en waar, in welke omstandigheden, welk beroep oefenden zij uit, wat waren hun religieuze overtuigingen, wat deden zij als ontspanning? Uiteindelijk hebben we het ook over de historiek van de opgravingen en het tumult dat deze in het prille begin veroorzaakten bij de toenmalige beau monde. Docente: Sophie Dralans Brussel, Jubelparkmuseum/Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis Jubelpark 10 4 vrijdagvoormiddagen van 10:15 tot 12:45 uur - 27/1/2012 - 3/2/2012 - 10/2/2012 17/2/2012 Gent, De Cirk, Zebrastraat 34 4 woensdagvoormiddagen van 10:00 tot 12:30 uur - 29/2/2012 - 7/3/2012 - 14/3/2012 - 21/3/2012 Berchem, Zaal Stanislas, Grote Steenweg 75 4 dinsdagvoormiddagen van 10:00 tot 12:30 uur - 28/2/2012 - 6/3/2012 - 13/3/2012 20/3/2012 Deinze, Museum van Deinze en de Leiestreek, Lucien Mathyslaan 3-5 4 woensdagnamiddagen van 14:00 tot 16:30 uur - 29/2/2012 - 7/3/2012 - 14/3/2012 21/3/2012 Leuven, 30CC, Brusselsestraat 63 4 dinsdagavonden van 19:30 tot 22:00 uur - 24/1/2012 - 31/1/2012 - 7/2/2012 14/2/2012 CURSUSGELD: 49,00 euro • 47,00 euro (-26/+60) • 42,00 euro (leden) Maritieme archeologie Een duik in de geschiedenis Maritieme archeologie is een nog vrij jonge (sub)discipline binnen de archeologie, en
het is pas sinds de jongste jaren dat er vanuit de Vlaamse overheid op een structurele manier aandacht aan geschonken wordt. Toch heeft de maritieme archeologie een rijke voorgeschiedenis die teruggaat tot in de Oudheid. Helaas blijft deze wetenschap en ook vele van de scheepswrakken onzichtbaar voor het grote publiek. Vondsten liggen nog onder de grond of op de bodem van de zee en zijn enkel toegankelijk voor duikers die in onze donkere wateren de weg kunnen vinden naar de scheepswrakken. Reeds in de prehistorie maakten onze voorouders gebruik van schepen om zich over water te verplaatsen, te vissen, handel te drijven of aan oorlogsvoering te doen. In de loop der eeuwen hebben grote zeeslagen en zelfs individuele schepen hun stempel gedrukt op de geschiedenis. Deze worden nu door archeologen opgegraven, onderzocht, geconserveerd én aan het publiek tentoongesteld. Maritiem archeoloog Jeroen Vermeersch legt ondermeer uit wat deze scheepswrakken ons kunnen vertellen over het verleden; wat hun rol was in de geschiedenis; hoe de wrakken worden opgegraven en onderzocht, en wat de linken zijn tussen Shakespeare en de HMS Sea Venture en tussen Rubens en de Batavia. Docent: Jeroen Vermeersch Berchem, Zaal Stanislas, Grote Steenweg 75 4 dinsdagavonden van 19:30 tot 22:00 uur - 8/5/2012 - 15/5/2012 - 22/5/2012 29/5/2012 Brugge, Hof van Watervliet, Oude Burg 27 4 woensdagavonden van 19:30 tot 22:00 uur - 9/5/2012 - 16/5/2012 - 23/5/2012 30/5/2012 Gent, De Cirk, Zebrastraat 34 4 dinsdagavonden van 19:30 tot 22:00 uur - 28/2/2012 - 6/3/2012 - 13/3/2012 20/3/2012 CURSUSGELD: 49,00 euro • 47,00 euro (-26/+60) • 42,00 euro (leden) Het ontwaken van de Europese kunst Pre-romaanse en romaanse kunst De romaanse kunst kende een lange, boeiende voorgeschiedenis waarin voortdurend bewust naar het oude Rome werd teruggegrepen. Een Rome dat weliswaar grondig door het christendom werd beïnvloed. Aan de grondslag van de kunstproductie uit de 11de en 12de eeuw, evenals als aan de morele keuzes van de toenmalige Europeaan lag een rechtlijnige, onbuigzame en streng hiërarchische wereldvisie. We ontdekken een harde maatschappij waarin elkeen zijn plaats kende en de Apocalyps de eindbestemming aanwees. Ook al zijn er tal van regionale varianten, toch vertonen de gebouwen en hun decoratieve programma’s over heel het continent een verbazingwekkende homogeniteit. De grote stimulans voor de ontplooiing van de kunsten ging uit van de kloosterorden en pas later begonnen ook de steden een rol te spelen. Dit is wellicht een verklaring voor het voornamelijk religieuze karakter van het overgebleven materiaal.
Het studiedomein van deze cursus omvat de romaanse kunst van heel West-Europa, met speciale aandacht voor de Nederlanden die een grotere rijkdom hebben aan romaanse kunstvoorwerpen dan velen vermoeden. Docent: Stefan Van Camp Aalst, Cultuurcentrum De Werf, Molenstraat 51 10 dinsdagavonden van 19:30 tot 22:00 uur - 17/1/2012 - 24/1/2012 - 31/1/2012 7/2/2012 - 14/2/2012 - 28/2/2012 - 6/3/2012 - 13/3/2012 - 20/3/2012 - 27/3/2012 Brugge, Hof van Watervliet, Oude Burg 27 10 woensdagavonden van 19:30 tot 22:0 uur - 18/1/2012 - 25/1/2012 - 1/2/2012 8/2/2012 - 15/2/2012 - 29/2/2012 - 7/3/2012 - 14/3/2012 - 21/3/2012 - 28/3/2012 CURSUSGELD: 109,00 eur • 104,00 eur (-26/+60) • 94,00 eur (leden) De geschiedenis van de kloosters Een zoektocht naar 'Volmaaktheid' In deze reeks besteden we aandacht aan de oorsprong van het kloosterwezen in Egypte en de weg naar Europa. We zien dat het christelijke monnikenleven aanving in de 3de eeuw van onze tijdrekening, met voornamelijk kluizenaars die afzondering zochten om zo dichter bij God te komen. Later verspreidde het monnikenleven zich in verschillende vormen naar het westen. In de middeleeuwen ontstonden de orden van de benedictijnen, cisterciënzers, norbertijnen, franciscanen, vallombrusianen en nog vele andere. De benedictijnen en cisterciënzers waren wijd verspreid en speelden een belangrijke rol op sociaal en cultureel vlak. De norbertijnen baseerden zich niet op de regel van Benedictus, maar op die van Augustinus, en dat uitte zich in een meer actieve houding. De bedelorden (franciscanen en dominicanen) waren predikers die door het land trokken met de bedelstaf en het evangelie. Elke orde was dus duidelijk anders, maar ze deelden wel een gemeenschappelijk doel: het bereiken van de ‘Volmaaktheid’. We doorlopen de verschillende strekkingen en illustreren ze met hun erfgoed: abdijgebouwen, manuscripten en beeldhouwwerken. Docent: Armand De Roose Leuven, 30CC, Brusselsestraat 63 4 dinsdagnamiddagen van 14:00 tot 16:30 uur - 6/3/2012 - 13/3/2012 - 20/3/2012 27/3/2012 Mechelen, Restaurant De Kraanbrug, Persoonshoek 9 4 dinsdagnamiddagen van 14:00 tot 16:30 uur - 24/1/2012 - 31/1/2012 - 7/2/2012 14/2/2012 Berchem, Zaal Stanislas, Grote Steenweg 75 4 maandagavonden van 19:30 tot 22:00 uur - 5/3/2012 - 12/3/2012 - 19/3/2012 -
26/3/2012 Lier, Academie Lier, Koepoortstraat 1 4 woensdagnamiddagen van 14:00 tot 16:30 uur - 25/1/2012 - 1/2/2012 - 8/2/2012 15/2/2012 CURSUSGELD: 49,00 euro • 47,00 euro (-26/+60) • 42,00 euro (leden) De Hanze en Vlaanderen Commerciële expansie en culturele interactie in laatmiddeleeuws Europa De groei en bloei van talrijke steden in Noordwest-Europa in de 12de en 13de eeuw had veel te maken met de ontwikkeling van de Duitse Hanze als handelsverbond. Duitse steden aan de Noordzee legde handelscontacten met Engelse, Nederlandse en Vlaamse handelscentra en stootten in oostelijke richting door langs de kusten van de Oostzee naar Scandinavië, het huidige Polen en het Baltische gebied. Handelaars uit deze gebieden werden aangetrokken door Vlaanderen dat kwaliteitslaken produceerde en een goede afzet bood voor grondstoffen en voedingswaren. Brugge kon zich dankzij de Zwinhaven ontwikkelen tot het exportcentrum voor Vlaanderen en de marktplaats voor Europese goederen. De Hanze vestigde er haar belangrijkste buitenlandse kantoor. Andere West- en Zuid-Europese handelsnaties droegen er eveneens bij tot de bloei van de handel en het bank- en beurswezen. In het nieuwe klimaat van de Grote Ontdekkingen en de koloniale expansie verloren NoordwestEuropa en de Hanze de leidende positie ten voordele van de Zuid-Europese landen, voornamelijk Spanje en Portugal. Docent: André Vandewalle Aalst, Cultuurcentrum De Werf, Molenstraat 51 4 dinsdagvoormiddagen van 10:00 tot 12:30 uur - 6/3/2012 - 13/3/2012 - 20/3/2012 27/3/2012 CURSUSGELD: 49,00 euro • 47,00 euro (-26/+60) • 42,00 euro (leden) Sterven in stijl Een inleiding tot de funeraire kunst Heel wat beschavingen zijn ons uitsluitend bekend door hun funeraire monumenten. Ook in de West-Europese kunst van de vroege middeleeuwen tot de vroege 19de eeuw nemen graven en andere met de dood gerelateerde kunstwerken een groot deel van de kunstproductie voor hun rekening. Van talloze panelen en sculpturen zijn we ons vaak niet eens meer bewust van hun funeraire oorsprong. In feite is elk middeleeuws kerkgebouw één reusachtig grafmonument. Reliekschrijnen, grafstèles, zerken, epitafen, plorannen, dodenlantaarns, gisanten, dodendansen, martyria, knekelhuizen, mausolea… Allemaal getuigen ze van een menselijk verlangen naar de eeuwigheid. Maar hun evolutie toont aan dat de houding tegenover de dood tijdens die eeuwenlange periode belangrijke wijzigingen onderging. Eens te meer ligt
het scharniermoment in de 14de eeuw. De mens wordt zich plots bewust van zijn individuele karakter, en het realisme doet zijn intrede waarbij het macabere aspect niet uit de weg wordt gegaan. De dood is een onderdeel van het leven, en dat blijft zo tot de revolutie en de romantiek in de 19de eeuw met de aanleg van begraafplaatsen uiting geven aan een nieuwe sensibiliteit. Docent: Stefan Van Camp Gent, De Cirk, Zebrastraat 34 4 woensdagnamiddagen van 14:00 tot 16:30 uur - 7/3/2012 - 14/3/2012 - 21/3/2012 28/3/2012 CURSUSGELD: 49,00 euro • 47,00 euro (-26/+60) • 42,00 euro (leden) Op verkenning door Toscane Kunst en cultuur in de schatkamer van Italië We laten je op een heel persoonlijke manier – reisgidsen zijn er immers meer dan genoeg – kennis maken met Toscane. Hierbij zullen de beroemde kunststeden onvermijdelijk veel aandacht krijgen: we wandelen door Firenze, Lucca, Siena, Pisa... Maar daarnaast zullen veel kleinere centra, die niet altijd even gekend zijn, in de schijnwerpers geplaatst worden en stellen we evengoed enkele typische landschappen voor, zoals de Garfagnana, de Maremma en le Crete. We wagen ons ook aan enkele zijsprongetjes naar de gastronomie en de wijncultuur. Docent: Rudy De Meulemeester Brugge, Hof van Watervliet, Oude Burg 27 4 donderdagavonden van 19:30 tot 22:00 uur - 1/3/2012 - 8/3/2012 - 15/3/2012 22/3/2012 Gent, De Cirk, Zebrastraat 34 4 woensdagnamiddagen van 14:00 tot 16:30 uur - 18/4/2012 - 25/4/2012 - 2/5/2012 9/5/2012 CURSUSGELD: 49,00 euro • 47,00 euro (-26/+60) • 42,00 euro (leden) Kijken in de Gouden Eeuw De kunst van het kijken ‘De Gouden Eeuw viert feest’, een tentoonstelling in het Frans Halsmuseum, toont ons allerhande 17de eeuwse festiviteiten: banketten, boerenbruiloften en religieuze evenementen. In deze cursus laten wij het feestvieren aan de hollanders, maar spitsen we ons toe op hoe ze naar de dingen die ze op hun genreschilderijen uitschilderden, keken, en hoe ze hun omgeving, stad of platteland in beeld brachten.
Waar komt die manier om de wereld in beeld te brengen vandaan? Want specifiek is ze wel; in elk museum kun je zo de Hollandse School eruit halen. Het antwoord op deze vraag is dubbel: er is het Hollands protestantisme en er is de handelsmaatschappij die Holland in de 17de eeuw bepaalt. Beiden zorgen voor een andere houding ten opzichte van de dingen. De beelden die hier uit voortkomen zullen een aanzienlijke rol spelen in de westerse cultuurgeschiedenis. Deze reeks neemt het boek ‘De kunst van het kijken’ van Svetlana Alpers als leidraad. De beeldvorming van de Hollandse School wordt er op indringende wijze geanalyseerd. Het fotografisch oog is vaak niet veraf Docent: Damien Deceuninck Antwerpen, M HKA, Leuvenstraat 32 4 woensdagnamiddagen van 14:00 tot 16:30 uur - 29/2/2012 - 7/3/2012 - 14/3/2012 21/3/2012 Gent, Geuzenhuis, Kantienberg 9 4 woensdagnamiddagen van 14:00 tot 16:30 uur - 25/1/2012 - 1/2/2012 - 8/2/2012 15/02/2011 CURSUSGELD: 49,00 euro • 47,00 euro (-26/+60) • 42,00 euro (leden)
