16.11 10.12.2012
ALSOF HET VOORBIJ IS HET ANDERE HERINNEREN
WWW.CIMIC.BE IN HET KADER VAN NEWTOPIA: DE STAAT VAN DE MENSENRECHTEN
01
ALSOF HET VOORBIJ IS / HET ANDERE HERINNEREN Hoe gemeenschappen omgaan met geschonden mensenrechten
GESCHIEDENIS IS DE ZEKERHEID DIE ONTSTAAT OP HET PUNT WAAR DE GEBREKEN VAN DE HERINNERING VR 16.11.2012
BERICHTEN UIT NEWTOPIA 20:15 / STADSSCHOUWBURG MECHELEN
literaire avond
DO 22.11.2012 1979 20:15 / T ARSENAAL MECHELEN
voorstelling
DO 29.11.2012 NEWTOPIA: DE STAAT VAN DE MENSENRECHTEN 19:00 / STARTPUNT CULTUURCENTRUM MECHELEN
tentoonstelling
VR 30.11.2012 HERINNERING EN REPRESENTATIE 19:00 / CIMIC CAMPUS KRUIDTUIN MECHELEN
debat
ZA 01.12.2012
GESCCHIEDENIS, HERINNERING EN TIJD IN TRANSITIONAL JUSTICE / DR. BERBER BEVERNAGE 10:00 / CIMIC CAMPUS KRUIDTUIN MECHELEN
Lezing
ZA 01.12.2012
ON NEWTOPIA / KATERINA GREGOS 14:00 / CIMIC CAMPUS KRUIDTUIN MECHELEN
Lezing
MA 03.12.2012 THE BATHO COMMUNITY HISTORY PROJECT / DEREK DU BRUYN & PATRICK LETSATSI 19:00 / CIMIC CAMPUS KRUIDTUIN MECHELEN DI 04.12.2012
ROUWKOFFERS EN ANDERE VERHALEN 19:00 / CIMIC CAMPUS KRUIDTUIN MECHELEN
Lezing
Studentenprojecten
WO 05.12.2012 ADVOCATEN ZONDER GRENZEN / CHANTAL VAN CUTSEM 19:00 / CIMIC CAMPUS KRUIDTUIN MECHELEN
Lezing
DO 06.12.2012 VERGETEN IN DE PUBLIEKE RUIMTE / DR. RUDI VISKER 20:15 / ‘T ARSENAAL MECHELEN
Lezing
MA 10.12.2012 ARTIST TALK / KENDELL GEERS & GUEST 19:30 / CIMIC CAMPUS KRUIDTUIN MECHELEN
Lezing
EN DE ONVOLKOMENHEDEN VAN DE DOCUMENTATIE SAMENKOMEN Julian Barnes
Naar aanleiding van internationale tentoonstelling Newtopia organiseert CIMIC — Lessius Mechelen (Centrum voor Intercultureel Management en Internationale Communicatie) een projectweek met als thema ‘Alsof het voorbij is / Het andere herinneren, of hoe gemeenschappen omgaan met geschonden mensenrechten ’. We benaderen dit thema met een reeks lezingen, debatten en voorstellingen als een rendez-vous tussen filosofen, historici, antropologen, ... en kunstenaars. Het programma van deze projectweek is onderdeel van de opleiding banaba Intercultureel Management en staat open voor het geïnteresseerde brede publiek. Hoe herinneren gemeenschappen zich grove schendingen van de mensenrechten op een aantal belangrijke sites over de hele wereld? Wat willen ze zich herinneren en wat willen ze vergeten? Wat zijn de beste technieken om rampzalige gewelddadigheden, verscheurdheid, verhalen van wanhoop en moed, strijd en hoop te herinneren? Welke rol spelen transitional justice, memorialen, hedendaagse geschiedschrijving, maar ook kunst in deze materie? Welke rol speelt de politiek van de herinnering in een globale context? Is er een Westerse visie van herinneringscultuur? Dringt het Westen zijn visie op? Zijn er nog andere herdenkingsculturen? Welke dialoog kan er aangegaan worden? De interculturaliteit en de mondialiteit in de samenleving en in de kunsten is een uitnodiging om elkaars referentiekaders te verkennen, gegidst door fascinerende sprekers en kunstenaars uit binnen- en buitenland. Een gelegenheid om de wereld van vandaag, met al zijn uitdagingen, vanuit verschillende invalshoeken te onderzoeken en geïnspireerd te worden door ervaringen en denkbeelden van ver en dichtbij.
03
Foto: Yann Verstraete
Civil Rights Demonstration / Greensboro News & Record–Sit –In 3
02
literaire avond
voorstelling
BERICHTEN UIT NEWTOPIA
1979
schrijvers over mensenrechten
Dans-performance-installatie van Moussem en Wereldculturencentrum Zuiderpershuis door Strange Fruit
Op vrijdag 16 november 2012, daags na de Day of the Imprisoned Writer, wordt wereldwijd de International Day of Tolerance gevierd. Die avond nemen gerenommeerde auteurs uit binnen- en buitenland de Verklaring van de Rechten van de Mens onder de loep. Ze zingen geen lofzang in koor, maar denken na over wat anders kan. Wat staat er nog niet in? Waar loopt het mis? Wat kan beter? Berichten uit Newtopia presenteert geen hoogoplopende debatten, maar belangrijke schrijvers met een visie en literair werk dat tot nadenken stemt. Met: Tahar Ben Jelloun, David Van Reybrouck, Naema Tahir, Chris De Stoop, In Koli Jean Bofane, Dejan Anastasijevic en Fatena Al-Ghorra / Muziek: Afonike / Presentatie: Ruth Joos / Productie: Passa Porta, PEN Vlaanderen en Stad Mechelen / In het kader van Newtopia VR 16.11.2012, 20:15, STADSSCHOUWBURG MECHELEN, €15 / €10 (ABO) 015-29 40 00 / www.cultuurcentrummechelen.be
1979 spreekt je niet aan als zappende westerling, maar als mens. Je buik begrijpt wat je hoofd niet kan vatten. Wouter Hillaert — De Standaard Het jaar 1979 kende twee gebeurtenissen die aan de oorsprong liggen van een acht jaar durende oorlog. In Irak trad president Al-Bakr af en nam Saddam Hoessein de touwtjes in handen. In Iran kwam de tot dan in ballingschap levende Ayatollah Khomeini aan de macht na het slagen van de islamitische revolutie. Niet alleen vermoordden, martelden en onderdrukten deze twee nieuwe leiders hun onderdanen, ze traden ook met elkaar in oorlog. De menselijke en economische schade was enorm. Er vielen naast een onnoemlijk aantal gewonden, een miljoen doden, Irakezen en Iraniërs, soldaten en burgers. Maar in de voorstelling 1979 gaat het niet om feiten en getallen. De kunstenaars, met Duraid Abbas die als acteur zijn opwachting maakt, nemen u met een ‘dans-performance-installatie’ mee naar de gruwel uit de kelders van hun geheugen, waar een mensenleven minder waard was dan dat van een hond. tekst en regie: Duraid Abbas / choreografie: Amar Al Bojrad / concept: Amar Al Bojrad en Duraid Abbas / spel: Amar Al Bojrad en Sarah Eisa / installatie: Duraid Abbas, Kristel Van den Heede, Amar Al Bojrad en Hussein Shabeeb / muziek: Roeland Luyten / decor: Hussein Shabeeb / assistent: Moayed Joda / licht: Thomas Glorieux / In het kader van het GEN2020 festival DO 22.11.2012, 20:15, ‘T ARSENAAL MECHELEN, €15 / €12 / €10 015-42 25 44 /
[email protected] / www.tarsenaal.be
Geleid bezoek aan de tentoonstelling
debat (in het Engels/Frans)
NEWTOPIA: DE STAAT VAN DE MENSENRECHTEN
HERINNERING EN REPRESENTATIE
‘Newtopia: de staat van de mensenrechten’ gaat in op de vele, complexe en veelzijdige vraagstukken die betrekking hebben op de mensenrechten. De tentoonstelling is onderverdeeld in verschillende thematische hoofdstukken en traceert de ontwikkeling van de mensenrechten en hun opkomst, vooral vanaf de jaren 1970. Ze kaart de verschillende complexe aspecten van de mensenrechten aan: van burgerlijke en politieke rechten over sociale, economische en culturele rechten, tot het recht op duurzame ontwikkeling, vrede en een gezond milieu. Daarbij legt ze de nadruk op het feit dat deze rechten ondeelbaar, onderling verbonden en onderling afhankelijk zijn. De tentoonstelling volgt dus het evoluerende karakter van het mensenrechtendiscours en heeft oog voor de problematiek die ermee verbonden is, zoals het conflict tussen universalisme en cultureel relativisme, een van de sleuteldebatten rond mensenrechten.
Un bon croquis vaut mieux qu’un long discours. Een beeld zegt meer dan duizend woorden. Maar er speelt zich een spanning af tussen geheugen, herinnering en haar feitelijke representatie in de kunsten. Wat vertelt het de toeschouwer? Wat kan kunst betekenen?
De tentoonstelling bevat werken van meer dan 70 kunstenaars uit verschillende generaties, die met diverse media werken, en onderzoekt een rijke verscheidenheid aan artistieke posities die betrekking hebben op de basisprincipes van de mensenrechten. samengesteld door: Katerina Gregos / een initiatief van: MMMechelen DO 29.11.2012, 19:00, STARTPUNT CULTUURCENTRUM MECHELEN Reserveren verplicht voor 16.11.2012 op
[email protected]
Duraid Abbas Ghaieb is performer en regisseur, geboren in Bagdad in 1980. Hij regisseerde onder meer ‘1979’. / Jasper Rigole is beeldend kunstenaar. Hij is oprichter van het Instituut voor Conservatie, Archivering en Verspreiding van Andermans Herinneringen (IICAVAH), en doctoreert binnenkort op deze thematiek in de kunsten. / Toma Muteba Luntumbue is beeldend kunstenaar en curator, geboren in Kinshasa (DRC) woont en werkt in Brussel. Hij verkent in zijn werk thema’s als identiteit, kolonisatie, dekolonisatie en migraties. / Mekhitar Garabedian is beeldend kunstenaar van Armeense oorsprong, werd geboren in Syrië, woont momenteel in België. Binnen zijn oeuvre bevraagt hij de positie van het individu en de ontwikkeling van diens identiteit in de door migraties gevormde hedendaagse samenleving. / Vincent Meessen werd geboren in Baltimore, maar hij woont en werkt in Brussel. Hij studeerde journalistiek en cultureel beleid, was hij actief als maatschappelijk werker en fotograaf en postgradueerde aan het HISK (Hoger Instituut voor Schone Kunsten) in Antwerpen. Zijn werk ontwikkelt zich vooral rond het idee van ‘betwiste ruimtes’ - grondgebied als een politieke kwestie. / Annabelle Van Nieuwenhuyse is een Belgische presentatrice. Van Nieuwenhuyse werd geboren in Parijs uit een Rwandese vader en Belgische moeder, waarna ze door een familie uit Brugge werd geadopteerd. Ze studeerde in Brussel fotografie aan het Sint-Lucasinstituut en werkte even als grafisch vormgever. Ze ging ook werken als tweetalig presentatrice op festivals en evenementen, zoals Couleur Café. met: Jasper Rigole, Duraid Abbas Ghaieb, Toma Muteba Luntumbue, Mekhitar Garabedian en Vincent Meessen / moderator: Annabelle Van Nieuwenhuyse VR 30.11.2012, 19:00, CIMIC CAMPUS KRUIDTUIN MECHELEN / GRATIS
(mixed media installation, 2009)
05
Jasper Rigole, OUTNUMBERED, a brief history of imposture
04
07
Foto: Tim Vanhove
Foto: Panos Kokkinias
06
lezing
lezing (in het Engels)
DR. BERBER BEVERNAGE
KATERINA GREGOS
Geschiedenis, herinnering en tijd in Transitional Justice: interculturele aspecten
On Newtopia
Berber Bevernage is als postdoc onderzoeker verbonden aan de vakgroep geschiedenis van de Universiteit Gent, waar hij momenteel onderzoek voert naar de rol van geschiedschrijving in overheidsopdracht en de versmelting van geschiedschrijving en jurisdictie in Europa na 1989. Hij is mede-initiatiefnemer van de interdisciplinaire werkgroep ‘TAPAS/Thinking About the Past’ die focust op uiteenlopende vormen van academische en breder maatschappelijke omgang met het verleden. Zijn these is dat historisch onrecht sterk afhankelijk is van de manier waarop men denkt over tijd, en dat het traditioneel door historici gebruikte concept van tijd beter aansluit bij het perspectief van ‘daders’ dan dat van ‘slachtoffers’.
Katerina Gregos studeerde kunstgeschiedenis, literatuur en musicologie in Londen, en woont en werkt sinds 2006 in Brussel. Als curator voor hedendaagse kunst was en is zij betrokken bij verschillende internationale biënnales en tentoonstellingen, waaronder het Deens paviljoen op de 54ste Biënnale van Venetië (2011) en Manifesta 9 (2012). Ze is als gastdocent verbonden aan het HISK in Gent en is frequent te gast op internationale conferenties en symposia in binnen- en buitenland. Ze publiceert regelmatig in kunsttijdschriften, boeken en tentoonstellingscatalogi. Ze is de curator van de hedendaagse kunst tentoonsteling ‘Newtopia: de staat van de mensenrechten’ in Mechelen.
ZA 01.12.2012, 10:00, CIMIC CAMPUS KRUIDTUIN MECHELEN / GRATIS
ZA 01.12.2012, 14:00, CIMIC CAMPUS KRUIDTUIN MECHELEN / GRATIS
09
Foto: An Wauters
Foto: Derek du Bruyn
08
lezing (in het Engels)
studentenprojecten
DEREK DU BRUYN & PATRICK LETSATSI
ROUWKOFFERS EN ANDERE VERHALEN
The Power of Stories: The Batho community history project / Bloemfontein South-Africa Batho (het Zuid-Sotho woord voor ‘mensen’) is een van de oudste en meest gerenomeerde townships in Zuid-Afrika. Zij is de bakermat van het ANC, het Afrikaans Nationaal Congres, een politieke groepering die in 1912 in Bloemfontein werd opgericht om de belangen van de zwarten in Zuid-Afrika te behartigen. In deze modeltownship staan nog steeds originele huizen gebouwd in 1920 en 1930. Deze huizen worden vaak bewoond door generaties van eenzelfde familie. Het is cruciaal dat de rijke geschiedenis en orale tradities van de gewone inwoners van Batho worden vastgelegd en bewaard. Dat gebeurt door Batho community history project, een samenwerking tussen Communicatiemanagment Lessius Mechelen (promotor) en The National Museum van Bloemfontein (copromotor). Het werd ingediend en goedgekeurd als VLIR-UOS project Zuidinitiatieven (2012-2014). MA 03.12.2012, 19:00, CIMIC CAMPUS KRUIDTUIN MECHELEN / GRATIS
Deze avond tonen enkele studenten bachelor na bachelor opleiding Intercultureel Management de resultaten van hun onderzoeks- & projectwerk. Anne Seghers en Emmanuelle Cleve maakten hun Banaba-eindwerk over rouwkoffers. Deze koffers tonen een manier om te begrijpen wat verlies en rouw in verschillende culturen betekent. Dennis De Monie ging afgelopen winter naar Birma en buurlanden. Hij interviewde personen over de politieke situatie en de toekomst in Birma. Myriam Lemsiah deed hetzelfde in Marokko met een focus op de rechten, percepties en het leven van vrouwen. An Wauters maakte haar eindwerk over de toegang tot urgente gezondheidszorg voor Pashtunvrouwen in Pakistan en Afghanistan. DI 04.12.2012, 19:00, CIMIC CAMPUS KRUIDTUIN MECHELEN / GRATIS
11
Foto: deBuren
Foto: ASF / Claude Maon
10
lezing
lezing
CHANTAL VAN CUTSEM
PROF. DR. RUDI VISKER
Advocaten zonder grenzen
Vergeten in de publieke ruimte
Wat betekent gerechtigheid in post-conflictuele situaties? Hoe gaat een gemeenschap om met de misdaden van het verleden? Waar ligt het evenwicht tussen de heropbouw van de samenleving en de bestraffing van die misdaden? Advocaten Zonder Grenzen (AdZG) werkt al 20 jaar in die fragiele contexten waar men aarzelt tussen vrede en gerechtigheid, en waar verschillende mechanismen van overgangsjustitie gehanteerd worden. Van de Gacaca-rechtbanken in Rwanda, de amnestiewet in Ouganda, de waarheidscommissies in Burundi tot de openstaande vragen in Tunisië, kijken we naar de plaats dat het recht krijgt tijdens een transitie naar een stevige rechtsstaat na een conflict. Chantal van Cutsem werkte in tal van projecten van overgangsjustitie van AdZG, was advocaat aan de Balie van Brussel en coördineert vandaag de programma’s van AdZG in de regio Grote Meren in Afrika.
Rudi Visker (1959) is hoogleraar filosofie aan het Hoger Instituut voor Wijsbegeerte van de KU Leuven. Hij publiceerde voornamelijk in de hedendaagse en fenomenologische wijsbegeerte: onder meer The Inhuman Condition . Searching for Difference after Levinas and Heidegger ; Lof der Zichtbaarheid . Een uitleiding in de hedendaagse wijsbegeerte ; Genealogie als Kritiek . Michel Foucoult en de menswetenschappen . Op dit ogenblik werkt hij aan een filosofie van de tijd. Het onderwerp van deze lezing gaat over hedendaagse mogelijkheden voor de publieke ruimte. Aan de hand van een nieuwe opvatting van een symboliserende publieke ruimte laat hij zien wat de betekenis van het Berlijnse Juden-Mahnmal is.
WO 05.12.2012, 19:00, CIMIC CAMPUS KRUIDTUIN MECHELEN / GRATIS
DO 06.12.2012, 20:15, ‘T ARSENAAL MECHELEN / GRATIS 015-42 25 44 /
[email protected] / www.tarsenaal.be
12 ----------------------------------------------------------------------
locaties Kendell Geers, A Rose By Any Other Name, 2007
CIMIC Centrum voor Intercultureel Management en Internationale Communicatie Expertisecentrum voor interculturaliteit van Lessius CAMPUS KRUIDTUIN Lange Ridderstraat 44 2800 Mechelen T: 015-36 93 20 F: 015-36 93 29 E:
[email protected] /
[email protected] www.cimic.be ----------------------------------------------------------------------
STADSSCHOUWBURG MECHELEN Keizerstraat 3 2800 Mechelen T: 015-294 000 E:
[email protected] www.cultuurcentrummechelen.be
lezing (in het Engels)
KENDELL GEERS & GUEST artist talk De Zuid-Afrikaanse kunstenaar Kendell Geers (1968) zegt dat mensenrechten alleen kunnen bestaan als we van onszelf beginnen te houden, als we beginnen te leven met respect voor ons natuurlijke zelf en in harmonie met de wereld om ons heen. Kendell Geers is een kunstenaar en geen politicus, het is niet zijn rol sociale patronen te veranderen. Hij stelt de bezoekers via de waarneming van zijn kunstwerken in staat zichzelf en hun verbeelding open te stellen. Terwijl de politicus afhankelijk is van stemmen en veto’s om de wereld te veranderen, zijn de wapens van deze kunstenaar de contradictie en de explosieve kracht van dromen en het transformerende potentieel van de verbeelding. Kendell Geers stelde zijn uitnodiging tot deelname aan Newtopia open voor de persoonlijke visie en interpretatie van gasten en vrienden. Hij baseerde zijn keuze op hun grondige veldervaring rond mensenrechten. Ook deze avond nodigt Kendell Geers een gast uit gedurende de artist talk.
----------------------------------------------------------------------
‘T ARSENAAL Hanswijkstraat 63 2800 Mechelen T: 015-42 25 44 F: 015-42 25 60 E:
[email protected] /
[email protected] www.tarsenaal.be OPGELET! Ingang de Foyer en voorstellingen: langs het Dijlepad in de Kruidtuin. ----------------------------------------------------------------------
CULTUREEL CENTRUM Minderbroedersgang 5 2800 Mechelen T: 015-29 40 03 F: 015-29 40 29 Reserveren verplicht voor 16.11.2012 op
[email protected] ----------------------------------------------------------------------
MA 10.12.2012, 19:30, CIMIC CAMPUS KRUIDTUIN MECHELEN / GRATIS
K.H.Kempen en Lessius bundelen de krachten en worden more : Thomas More
cover: Krzysztof Wodiczko De Nieuwe Mechelaars , 2012 videoprojectie in de openbare ruimte. / v.u. Guido Minne, Lange Ridderstraat 44, 2800 Mechelen / Samenstelling: Christel Simons
Naar aanleiding van de tentoonstelling NEWTOPIA organiseert CIMIC-Lessius Mechelen (Centrum voor Intercultureel Management en Internationale Communicatie) een projectweek met als thema ‘Alsof het voorbij is / Het andere herinneren, of hoe gemeenschappen omgaan met geschonden mensenrechten’. We benaderen dit thema met een reeks lezingen, debatten en voorstellingen als een rendezvous tussen filosofen, historici, antropologen, ... en kunstenaars. Het programma van deze projectweek is onderdeel van de opleiding banaba Intercultureel Management en staat open voor het geïnteresseerd brede publiek. Het Centrum voor Intercultureel Management en Internationale Communicatie (CIMIC) is het expertisecentrum voor Interculturaliteit van Lessius. Met ruim 15 jaar ervaring beschikt CIMIC over een gevarieerd en geïntegreerd aanbod voor zowel individuen als organisaties. Wij zijn een centrum voor opleiding, training & advies en kennisontwikkeling in een thematiek die ons vandaag allemaal aanbelangt: intercultureel samenleven en -werken. Vertrekpunt voor onze activiteiten is een zoektocht naar de kracht van culturele diversiteit en hoe we die in ons leven en werk kunnen inzetten en betekenis geven.
WWW.NEWTOPIA.BE
A LS O F H E T V O O R B IJ IS
HET AN DER E HER INN ERE N
16.11 10.12.2012 DE TENTOONSTELLING LOOPT NOG TOT 10.12.2012
