Doe-het-zelf wandeling Dansaertwijk
Als een rups een vlinder wordt INFO
thema Wijk duur
Wijkwandeling Dansaertwijk 1u
Startpunt Eindpunt Bereikbaarheid
Beursplein Beursplein Premetrolijnen 3 en 4 halte Beurs
UiTinBrussel is een initiatief van muntpunt.be
S FLEC
PIJ L
D'A
R.
RO
UF
R. D
D. L
NTI
SP
UE D
SPAA R RUE DSTRAAT E L'E PAR GN E
AAN STR.
JAC QM AIN LA
LAKE NSES TR.
BLO E M RU EN E A STR UX F A A LEUR T S
PELIK
RUE DE LA
EKEN
CHA ;
RU DE L E 'A HOE NGLE KSTR AAT
R. VAN GAVER STRA
CH
R. MARCQ STR.
CITE DU VLIERW SUR IJK EA U
R. DE L'INFIRMERIE FERMERIJSTR.
RUE
AD
DE
OL PH
EMIL E
KA RU STANJE E D U B OO M M LAEK ARRONNSIETRR. EN
KO A LA OLKAAI HOUIL LE
PA RUE KHUISS DU M TRAA AGA T SIN
K AN AAI TIER
HA ND ELS KA AI CO MM ERC E
AI D U
QU
STR.
U AI
PO AR D RC CH SD U S EAAD VA E LIE TJE N GE LU IK
POILSGANG IMP. POILS
R. L. LEPAG E
AN BLD SPA CH
P
VEST
PAPE N
KALK QUAIKAAI A CHAU LA X
Q SCH UES D E UAI A UIT -KAA ENK TIM CONST U BOIS MER RUC I HOU TION TKA S AI Q T E EN
PA RU SSEN ED E P DALE A S STR SC OPPEMSTRAAT HE AAT ND AE LE VAR KEN R UE QUA R. D SMA D'O I R A U P B K U HEM T AUX M AR Q X
BLD
IEU E N WP IE OO UPO RTL RT AA N .
S ZW RU A R E D TE E L LIE RU A VIEVEVRO E D RGE UW HA ES H NOIRESTR. A
NS LLES TRA AT
G
XM OUDE ARCH GR E A A UX
LLE
STR .
S TR
R. VAND
N RA DEN EN B
LEM Y
R. DU CHIEN-VERT GROENE HONDSTR.
RU HA E BRE USTR CHTS .
AI KODES OL C H A M I RB JN O EN NN KA AG BLD AI ES . N D
QU
AN
YLA
RTH ELE M
HE N
BA RTH E
R. DU REMPART DES MO INES
. TR SS OP CH
R. GR DU G O O RA TSE ND RM -SE EN RM Y . J R UE TST EN OS PA R. T
ISS
EM. DEMOT
ZATERDAGPLEIN PL. DU SAMEDI
RUE TEAU J.PLA . STR
NS DA NE OI
B
P
NT
LD. R. D POU E LA DRIE RE
AV EN
QU .D A U NE NEU KOI DES GE V I OL CH ND E M MIJ AR EL ED NE BO INI E NK NN ELN LIG AA AG N . I E E
CH ΠUR
RU E VO D E L A OR PR SPO OS ED PER STR ITE RU AA DA E T RIM STR ON .
STRA AT
STR.
NF AU T RU F. B
S
O KO
DE R
DU
R.
RT
RIB AU CO U
R. R. DDOYE EKE N / AD RIA N EN SS TR RU . RYC E H KM ELE AN
DE
GRAAF R. DU CO VAN VLAAND EREN MTE DE FLAN DRE
EG OU ZWART PAARDSTRAAT W RUE DU CHEVAL-NOIR EN KA AI BA
RT STR AA T
SFO
RU ST.- E ST.-M MA ART ARTIN ENS TR.
S CYPRE R DU SSTR. CIPRE
AAI UTK HO ND I AA BRA ENK STE BAK
RUE RA N
RUE
DE L'E CO LE
RU E
W RU ATER E D PA U SSTR NI VEA . U
AA T
OL ST R
E D PA E L AL A STR BO A RN AT E
RU
IBA
AAT
SST R
MO MM AER T
CH. DE MERCHT EM
EM
HT
STW .O PM ER C
VE NT S
E
UA TR Q ES
. T R IE ES N NI O O ARM RM L'H HA D E R.
LER
UES
. STR ND IEN HO CH RIN E ZE . DU MA R .L. .D E IMPUCILL ANG FA KELG SIK
EA
E . D FS O
E AM L - D MEI
au
INSTITUUT PACHECO
RUE S HUS T.-RO C
AU R. DE PLACE GU S A STI U G JN US DE BROUCKERE ENS TIN PLEIN 1 T RA S TOUR NOIRE P AT EIN 1= IMP. DU CHEV ZWARTE TOREN ST.-CATHERINE ST.- IJNEPL R. EL WO PAARDGANG ST.-KATHELIJNE DE KAT LVE E L'E NG ST.-KATHELIJNE ERIN CENTRE RA P VEQU CH STE.-CATHERINE .-CATHRUE MONNAIE E MUNTTR E M T S E L L. C.C. INS R. P SEN CENTRUM DE BROUCKERE S S B RA KT ST.-K TE. S TR. 2= VIJFENTWINTIG AUGUSTU AT -CA R GAL. DU VINGT-CINQ AOU RITS E T MA 1 LIJNEHERIN 2 P PL.MUNT GR DE LA ST E E T N R R. STR Y- 1= IMP. D.L. GIROFLEE MONNAIE A . VIOLIERGANG K R
BELLONAHUIS MAISON D.L. BELLONE
PL. DU NOUVEAU MARCHE AUX GRAINS NIEUWE GRAANMARKT
HAR R. DU C STR. WAGEN
. STR US JEZ M NOM A NA . DU SUS R JE DE
L NIE UW MUS. VAN DE BRU VRIJMETSELARIJ G MUS. BELGE DE LA FRANC-MAÇONNERIE
INSTITUT PACHECO
SHUISSTRA
RU
. TR
PORTE DE NINOVE NINOOFSEPOORT
NO DU TRE SOM
R. PAY LAN R -ST
EGLISE DU PLEIN EVANGILE
AT IE RA RA ST B UT LA O E M ED RU
YS
RUE
A
BRU
O
NI EST NOVE WG .
SCHOOTSTR. R. DE RUE DU PENE SL LA SERR OTS TRAA URE 2 1 T 1= IMP. DU LABOUREUR LANDBOUWERSGANG 2= IMP. STE-URSULE HO PST SINT-URSULAGANG R. LON R. OUB DU H
ST
E NV PE
DU IMP. RIL G RTE S O RO GANG
RIQ
T
U INA HA I DE
ED AN SA
EG
RUE DU CANA
AT RUE DU CIR GRAND H RU BE CU OSPICE E D GI SST U J NH R. BE O GU FS S IN TRA LILA RU U AG A ED RUE . D STR. R T E UC VA VAN RUE DU ING IRQ ND SER ROULEA D U ST.-JAN-DE-DOPER UE ER ER E ROLSTR AAT ELS LST T S TR PL. DU BEGUINAGE ST-JEAN. ZWA BAPTISTE L U BEGIJNHOF RUE D WEN ES H STRA R. IRON AT RST LIER DELL ES ULIE PEUP P DO PO D U P RUE D. DU ANSSA BL OR
IS A
UN
C NINO H
N215
IN
GROOTGOD
BO
LA
. PIE RRO NS T R.
AN TO
RE AND U FL
RU E
PANTSERTROEPENSQ. SQ. DES BLINDES
XB
© De Rouck Geocart
STR.
INST. ST.-HENRI VLAAMSEST EENW
VLAAMSE POORT PORTE DE FLANDRE
STR.
HIEN
I AU
RUE DES MARINIERS SCHIPPERS-
RUE FIN ST RAAT
ESPACE QU A PIERRON
NW EG
ND
LOCQUENG
1= IMP. DES MATELOTS / MATROZENGANG 2= IMP. VANHOETER / VANHOETERGANG
AAT VAARTSTR
SQUARE MARGUERITE DURAS SQUARE
D RUE
DE
R. E
E DE GA
R.
HA E R. LEN
R . D.L. E CI GOG N S R OO IEVA ATR. -S
REP RUE T-D STR EKEYS ER .
Elsene
Watermaal-Bosvoorde
R. BA D . RC RU ST HON R. ST.- E AN DRE ST.AN DRIE STR S .
T AA TR TS ER
RU CA E HA IL ET LO ST T R.
Ukkel
ST
SLE UTELSTR. R. D.L . CLE
D.L. PLAN FONDERIE
DE RM AE LEN STR .
DE
E411 NAMEN
AALSTSTR. R. D'ALOST
LA PARC FONDERIE
EV AN
E W UE ITT E
Oudergem
U AI A QU
S SE
RU
ST. -M AR I ST AR.
A QU
R CO . D.L LO . NN E
MAROK IJNSTRAAT
IEPERLAAN
TR.
P
AU CH
OM S
nenstad, DOvanAterrasjes straat haar tentakels uitsteekt en waar een pletwals UINN DE MU X I A R20shops al Dhet N E D andere lijkt te versmoren. en trendy je KO B TWE Toch komPORTE D'ANVERS OP LD. RPS LIED D D ANTWERPSE POORT ' E er nog door straten waar de rooilijn het middeleeuwse karakter EN A R N L A A N A V S T RA LA VER AN ULE AT RUE BO S verraadt. GaIDEiets drinken in de ‘Estaminet’ ‘In’t Spinnekopke’, WE DU C U RFS HAN SM TRA TIE POORT waar hetDIKmenu in het Brussels is opgesteld. wandelingANTWERPSE voert R AT De PORTE D'ANVERS W QU ERFje Rlangs heel wat oude fabriekspanden zoals een brouwerij en .D. AI CO L. DU MM H FORE ERÇ R. DE THU T D'H AN 1 eenOUloodsmelterij, die ondertussen eenDISCCAnieuwe sociale bestem2 L ST OUTH TS ST.-JAN NEPO BOS U L MUCENU S STR T HOOIKAAI R.ST.-JEAN NE LE-LOTHIERPETIT QUA A I AU FOIN hetD.E POMU AT gekregen. En natuurlijk het Goriksplein, op ming hebben R U C E ERASME P CHÂTEAU K.V.S. LADDEHRSESLLES AUX PIERRES-D TR. einde van je wandeling,QUAI waar je op E-TAIL eenLE zonnige dag een terrasje ARDUINKAAI KLEIN MUS. ARCHIVES KASTEELTJEkan doen. ST.-RO D R C RS AT A
BLD. D'YPRES
OL
. .R PET RTE OIS KO URT CO STR.
S P TR HO ERLE . SC . Vorst TR MA AS INE PLACE EM U C COMMUNALE N CI . DE19 GEMEENTER PLAATS PARIJS DU DO E RU PR A TR. S
RU DE VAN E St.-Gillis GH MA O L ST R A I E R. N
EG
DK
P DE ARE L A L-
ST.-JEAN BAPTISTE ST.-JAN BAPTIST
U EA
R.
GE RU NE E F STR FE .
intro
LIE
UISS
Anderlecht
E
R DU
W EN S TE SE NT GE
DE
KAARTTHEATER
PL. SAINCTELETTE YSER BOUwesten van de Deze R.D binPL. wandeling verkent IJZER het .L'A DEW BOO RC B PLACE DE L'YSER L G D tussen BeursIJZERPLEIN en Ninoofsepoort. Waar . BA IJde STR NLADansaert. U
E R ANTWERPEN AT NST /D EKE E N FIERENS S TR. UIZ H S E K BRUSSEL E D WER . NATIONALE RU NE STR S LUCHTHAVEN
RUE DU MAROQUIN PARVIS HO RUE DE PLACE UILE40 ST.-JEAN-BAPTISTE LEU S DE LA MINOTERIE KLEUVEN O O RS ST.-JAN-BAPTISTLM MEELFABRIEKSG VOORPLEIN TO RAV IJNEKO PLEIN St.-Lambrechts STR ERSMS . Woluwe T R.DU R . STR . BRIEF FACTEUR D.L DRAG ' ERSTR St.-Pieters . AV Woluwe EN IR RU ES TE .-M GRAAF V.VLAANDEREN AR Etterbeek IE COMTE DE FLANDRE
BONNEVIE
St.-Jans Molenbeek
RU
TO UR CO
RUE
R.
St.-Agatha Berchem
EK ST R E19
R. ANGLAISE ENGELSESTR.
E40
GENT PLACE OOSTENDE FO R. D GI NDE .L. VOLTAIRE ET R PLEIN KoekelbergSTERIJ IE
R. D U PAS PRESB TOR IJST YTERE RAA R. S T ST. T.-JO -JO SE ZEF PH STR . R. B ON NE VIE STR PARC .
STR
AAT SERVICES DES PRETS ET ALLOCATIONS RAAT D'ETUDES IS ST
T AA
RUE WAUTERS -KOECKX STR.
R. UX ST AGanshoren AZIE T . R
R. Schaarbeek D
RU E LAE E. RM STR ANS .
Brussel-Stad
BE
Evere
EN
Jette
St.-Joostten-Node
A12 ANTWERPEN
OY
ZWARTE VIJVERS ETANGS NOIRS
AT
T AA TR SS ER
R PIE
RA SST
NI
E RU IEN L N -JU ST. ULIAA R. J T ST.- -S
VE
ESC R. D
E PLACE VAN HOEGAERDE PLEIN
R.
2
Doe-het-zelf wandeling Als een rups een vlinder wordt
INFO
S E RU PE
MA SPO KER O SST RR.
DE
EN M CH AKE RS APE S LIERS TRAAT
ID -
ZU
IM P. DE D U V RO S RO AL ZE SE ND S AA E STR. L S
RUE
STR . NT
ED ED INA
RU
P
AL T
R PL. EU AN ER DE DINANT SLA 'EMP R E L PL. Z KEI DE ANNEESSENSRD VA ULE BO
TOREN TOUR D'ANGLE-
E
R. D ANNEESSENS ER O INST. LLEB EE K.BULS KS TR .
AUT
R . H.GE DU ES ST. TST -ES R. PRI T
UE H
STATION KAPELLE LINES RSU GARE SU CHAPELLE DE
MST RAA T
PRIE
IM GE P D TR .L. O
RKO
KL E E
KT E AU PTE BOTE BE RUE RST UR RE R. C V ET H BR LEES PAINAIR OO -E DS N TR. R H .D HA ARE ES RIN NG GS S TR. H R . UI D E R . D ' U D N N
TA RU BO E D RA E ST R.
I
MID
RU ED U
.
S TR
DU
R.
STO RUE OFST DE R L'E AAT TU VE
R UE DU
POINÇO N
DI
MI
VE ERR EN EU ACADEMIE D. ARTS
GR EE STR P.
AN
NS PA CH
.A
HL
PA C
R. G O O DE TLA GO ST UT R. TIE RE
D LAN
ET
ZU
IN
GR AD LA
AN
R
RU
UR
MA
JA G DU ERSS C TR ALLEE ROSA HAS . SE LUXEMBURG UR RU DREEF E
DE LA CATHEDRALE ROU DE E R W ORTHODOXE
ST AL
R. VA N
RU ED U
TS
HE LM ON
RU EV AN ID ST RA AT
ICE
E
RN
ER NI
BLD
L
SS GER TR Y .
AA N
S PS T R. E
AN S
TR .
DE SV IER M GE AA S GD EN ST LEM R. R.D MUG ON E S GE MO NS NI T U ER CH R. LA ERO AN NS
R.
R.DES POT POTTE IERS KERSS NBAKTR.
CA SE
.L.
R. D
LEM ON E
AN SPA CH LA
RUE DU PONT D.L.CARP E KARPERBRU G
GROO T EILA ND
ILE
DE
RAN
EL AG
RU ED
E
SEN N
DE L A
R. DU VIEU
ZEN NES TRAA T
STR.
RUE
T
KRUITMO LEN
RA AT ST EZ NI OG
BR
R. ST PE
AUX BLES MUS. MANNEKEN-PIS
RU VIL E D LER
UP
RU CE E D LLE ES B A IHECS ROE LEX H. ETUDES RSS IENS TR COM. SOC. AA T RUE CESAR D'A CC DE PAEPE OL AY ST RA AT
LIER SCA T A E L'E R. D APSTRA TR
ACADEMIE D. BEAUX-ARTS SCHONE KUNSTEN CH AM ACADEMIE PA G NE STRA AT
O .R
.L . R. D LETTE VIO
R
MB
IEK ST R.
TR.
R. DO DE T O O
LO
DE
R. OM IEN H R E T NCH ERSTE NEK AN SM EN E K TR. CH ES T S AR MAG ARK O SM A
S LET VIO
PE
R.
LIP
ST
R.
E CH AR BES U M ER R. DAU X H
R. ST . DE O NT R MIG L 'A
RU
A
AT RA ST E RN ZE
E E TT F ER . AUF OT STR P
R20
TR . X S
ES ART
VA U
HI
F.FERRER PL. AT ANNEESSENS PL.
. STR
P
IS RN URN OL IKS AI RTO TR. DE D'A PL. RS R. ANNEESSENS ROUPPE ST R AA PL. R R. H.E.F.F. . IEST T
I
A RE
U MID
OINC
RUE EG D BO STR.
P
-HOF
NS
HEM
DE R. P.
S DE
O
T AA STR EM EG D BO ST.-ANTONIUS V ST.-ANTOINE
EN STE TTE PLA
R.
M DA DU AM D
UL
L GVA BOR
. TR NS
LEC
E RU
RU
O
KIE T KEN AA R MA TR NIE SS N RKT ER ISSO P O PO K ER DES RU V E VI S R .
43 2 1 bn bo bm bu bl
ER ND
E UR ERD
SF
RT
GE
D 'A
.V
DE
D VARD
P VARD
RUE IN NT PLA
STR.
HAUTE ECOLE LIBRE DE
TS T VE A A NA STR
D.L
R.
AN M OTLET EERSTR. M S E RU . DE DR
TR .
ES UD HE R. G E RU SSE BI R
EOS
AT FFELSSTRA PHE CHRISTO
IN
ES
R.
R.
N ST
BROGNIEZ
O ST.-KRIST .RUE ST
NN
at
E RU BEL E FRO TR. S
P
BOULE
NTI
R.
IMM. CONCEPTION O.L.V. O.L.V. ONBEVLEKT ONTVANGENIS
RUE S ETU MOR . STR
BOULE
PLA
STR.
1= IMP. MIGERODE MIGERODEGANG
T
E SP ZE
SEL MU
L
ERMAN
N6
1= RUE D.L. MACHOIRE KINNEBAKSTR.
76 5
aq
RIE DE AN AT BU RA A ST E L UIS RUE D AS H . W S TR
R.
ED GO DE E N R.
R. HAB
U R. DPART EM E IT R S T J S PET VE . HERITR. R S
T PO T
R. ST
1
CA
LAAN THUIS SLACH OIR L'ABATT
BLD. DE
OUGIE R. D.L.B ARSSTR. WASKA
S IER SSS R GI WE R
8
ar as
P
P
KO GE RU LS E D TR U AA BO T U
LE
ap9
am al
an
O VA .L.V AK . ST RA
AT
DAUWWIJK CITÉ DE LA ROSÉE
VA N
AE
ao
SQ. A. SMETS SQ.
NINOOFSE PLEIN PLACE DE NINOVE
R PER UE DE SF SR STR IPIERS AA T
ON . DE SC 2= IMP. DES CADEAUX I N G LA H IL DK INN GESCHENKENGANG NA E 3= IMP. ST.-NICOLAS PLACE DU ERASMUS APSST ST-NIKOLAASRAA TRIANGLE HOGESCH. GANG RU R. D 1 E FABR ES DRIEHOEKDU L GR RUAFD. A.O E PASSAGE P. EI IQU ARTREUX ETHOTEL MUS.M IM R E V K E R PLAATS RT R. DES CH ST.-HONORE ES RY S QUA U EK G CE TOERISME FA B ARCH. ARCH DOORGAN S F D . T R N T RIEKS I DE BEURS- R. W AN ST EA TR. A BRUX. S R G A NIJV GA L G E R SCHOUW- BEURSPL. B CE AL. MUS. UX PO L. ERHE 'INDUST STR. ST TUIZ PL. DU JARDIN D N R R E E U . A T U U BURG R K LET 2 PL. D.L. RUE RSS SCIENTASIC E DES KAA IDS- RIE LD AUX FLEURS S 3 E R. J.VAN PRAET DE TR. CH BO I VE STR. BOURSE UR LA TE ST.-GORIKS UC BLOEMENHOFD.L.FO BO AR AT R. E S A U PLE R R TIN BEURS RSE PL. PL. CKXSTRAAT . H BEURS R ANNEESSENSS RU HER R I KX O INC T ET E T E .M BOURSE A R. PL U TR B IT UC WE . R ST.-GERY T A 'A S R. L BOURSE ANNEESSEN T R . US PE BO OU INST. ST.-NICOLAS R. DE UISSTR. S T' KINT S H R. TH DES ARTS ET ST.-NIKLAAS RUE A RIJKE BORG DE BEEN -ST RUE D WAL SLACH BO U B . METIERS E R KLAREN E E T S S T T STEEN PIER KT ER EUR D N I L K ' S R INSTITUUT VAN T RICHES STRA ES THEAT. VE MUS. TR. RE AAT AT TE NOTRE DAME KUNSTEN EN ST. IK CLAIRES TOONE A.B. NSSTR ERASMUS CACAO & R. OR AR VR CUERE ERENS DES RICHES CLAIRES AMBACHTEN U CHOC. GROTE GR D.L.CH -G HOGESCHOOL U . C . T RIJKEK E AS S LAR R . ENSTR. RU OLLE .L R R. DES RICH MA BRUSSEL R. DTE D'ON MARKT R. PE ES CLA ENS. DU PE 1 TE ULDE STR. IRES DEP. COMM. . R ATH. D G C.C. S P LSTRLIN DE PROM. OI TR. OF R. D E HOTEL TOERISME VAN V O 2 L H VR U L.LEPAGE TEIN ES SOCIALE HE .L. CO E SOC. AG. WERK UE S GRANDT U D IP . V L R R R . ERV SIX N COURS EC CLI DE VILLE ERS IERS MARCHE AU CH ARB O HOTEL UWST PLACE R L'E AT JE STADHUIS C. LS TR. IND. STR R. R. DE E DA GAL. TO . RA SEC DE B R. K. BU S 1= IMP. DES LUNETTES ROSE ON E S N . D B O R. AGORA I E EST L D U J ES E BRILLENGANG BRA S . STA URS NOTRE DAME E R EN RU PEN R. D ND 1= IMP. AUX HUITRES UVE BR SSEURS GAL. G . D KORT TEN- . 2= IMP. DE LA FERRAILLE P R R. I U DE BON O P A R S A T UWER UX M STR R T R OESTERSGANG L'ET A E DE DU OUDIJZERGANG HT G FO ST F A GOEDE HULP SECOURS 2= IMP. STR. S ND PO EDST R RA MADRILLE OL S OL JARD KA R IMP PL. LEC NWE G R R . DE ST R IVE IVE IN . DE BON SECOURS E GO ETITEA MADRILLEGANG E S T O.L.V. TE S D BAA LA E L IE AND A THEATRE T A. LEMMENS P E L N N B A RIE S VEV S C R DG ARB A T R E VAN GOEDE ' D T K E DE QUAT' E A S I E A R D R S T T NG OU RM R. T E R PL. DE F R. BIJSTAND EN MA WB ES R. SOUS EC PO E OO RUE RLECH PO RO DU ERL HTS ESTWG. A ST PL. ED RU ST KOL ER HT ND DE N SST HO DES A . N O . FONTAINAS R. R A R. T R D M MANNEKENU S S Z S EN IN O 1 ST AR PL. B ER R. DE S STRA PIS U EIK RU NIK MOIN AT OG A GI DS TR . UQ ITS ITS ANDERLECHTSEPOORT ARDE E BRUSSELS EA R. D TR PL.ST.-JEAN YL UYL S E S GHEM N DE UX M ST.U PARLEMENT FOND. . E RE PORTE D'ANDERLECHT C C G HAUTE S . ST.-JAN BRUXELLOIS SO TRA RE U J.BREL C.C. JANSPL. 2 S R ECOLE ST BE RU GA KU DE C IG AT UR INST. INST.. DU NI PA . AB E STH R. ST.-JEA DE GALILEE RIOLENMUS. RUE TO DE U ES R. S B RU ST.-JORIS C U T R L S OUDKORENHUIS J.P. HE OO DES EGOUTS OG E L'H ISVA RE NE PL.D.L. RU AR LALLEMAND U RU F OP O YE DS EP VIEILLE HALLE HAUTE ECOLE STRA E ED IT S . BR
R.DU REC RECTAN H TH OEK GLE STR.
3
Doe-het-zelf wandeling Als een rups een vlinder wordt
INFO
In de ongezellige ondergrondse ruimte van het pre-metrostation ‘Beurs’ I pogen twee kunstwerken iets van sfeer te brengen. Naast het brede muurschilderij van Paul Delvaux kan je moeilijk kijken. Deze surrealist was heel zijn leven bezeten door treinen en trammetjes. Het tweede kunstwerk springt minder in het oog: Pol Bury hechtte aan de zoldering maar liefst 75 tweeledige cilinders in inox die door de luchtcirculatie telkens zachtjes een stukje bewegen. De immer gehaaste tramgebruiker wordt geconfronteerd met de trage, rustige beweging van de kosmos. Als hij tenminste omhoog kijkt, en als het werkt. De rest van de wandeling duurt iets langer dan één uur.
1
Neem aan uitgang nummer 13 (kijk naar het groene cijfer, richting ‘Van Praet/Orts/ Devaux/Beursplein’) aan de rechterzijde de roltrap. Je staat op het Beursplein, in feite meer een druk kruispunt dan een plein. Aan de overzijde zie je, over een betonnen verluchtingskoker heen, het gebouw waar het zijn naam aan dankt: de Beurs I .
2
De 19de-eeuwse burgerij bouwde haar geldtempel als een heus antiek heiligdom, compleet met zuilen, fronton en een statige trappartij. Op de straathoek bij het begin van de Auguste Ortsstraat, aan de linkerzijde van McDonald’s, lees je op een hoekfontein de indrukwekkende lijst van titels van deze jurist. Als schepen van Openbare Werken was Orts medeverantwoordelijk voor de overwelving van de Zenne. Dit riviertje, waaraan Brussel haar ontstaan te danken heeft, stroomde tot 1866 zichtbaar op deze plek voorbij. Voor de net aangetreden koning Leopold II en burgemeester Anspach waren de toenmalige choleraepidemieën de gedroomde aanleiding om een enorme sanerings- annex vastgoedoperatie door te voeren. De rivier werd rechtgetrokken, ingekokerd en verdween uit het straatbeeld. Een boulevard in Parijse stijl kwam ervoor in de plaats: de brede laan die het Beursplein doorkruist. Loop de Ortsstraat in.
Het luxehotel aan de rechterzijde kwam enkele jaren geleden in de plaats van een hardnekkige stadskanker. Loop even binnen in de lobby: Amerikaanse chic, maar even gestandaardiseerd als de hamburgertent die het onder zijn vleugels gedoogt. Vind je dit al te pretentieus, loop dan de straat over en ga een pintje drinken in Café Le Coq I . Volks en gewoontjes, maar je loopt er wel eens een BV tegen het lijf. Aan de rechterkant van het café merk je de indrukwekkende luifel van de recent gerenoveerde Beursschouwburg I , beslist niet de enige Vlaamse cultuurtempel in de buurt. Het dakterras is enkel open op zonnige weekdagen, van 12 uur tot 14 uur, van begin april tot eind juni. Je kan er gratis naartoe, en je eigen drank en middaghap meebrengen. Nog in juni zijn er ‘s avonds vaak gratis concerten en films te zien op het dakterras.
3
4
1
I Beurs
© Luc Notschaele
Op het volgende kruispunt moet je weerstaan aan de verleiding om rechtdoor de winkels van de Dansaertstraat te ‘doen’. Beweeg je dus schuin links in de richting van een opmerkelijke barokke verlichtingspaal I in bruinrood Cortenstaal.
5
Met dit stukje uitbundig straatmeubilair (even verder staat er nog eentje) laat de Kartuizersstraat geen twijfel bestaan over haar eigen persoonlijkheid. Een steeds groeiend aantal nieuwe winkeltjes en eethuizen mikt op het trendy volkje van yuppies, dinkies en andere woopies. Taverne Greenwich I heeft lang standgehouden als schakerscafé waar ook Magritte een regelmatige speler was, maar is onlangs overgenomen en heeft een grondige renovatiebeurt gekregen. Je vindt er geen schakers meer terug, maar een redelijk gemiddeld geprijsde drank- en spijzenkaart. Bij A-M-Sweet ertegenover zijn de meeste zoetigheden huisgemaakt, maar heb je vooral ook een ruime keuze aan thee. Kijk in deze straat niet alleen naar de etalages: ook de gebouwen zelf lonen vaak de moeite. Ter hoogte van de tweede originele verlichtingspaal wordt de straat plots smaller. Het stukje blinde muur dat hierdoor ontstond werd opgevrolijkt met een stripmuur. Je ziet er de engel van Yslaire die vanop een dak over de stad waakt. Onderaan staan enkele zinnetjes die je tot meditatie (kunnen) aanzetten.
6
Engel Yslaire
© Barbara Peremans
4
Doe-het-zelf wandeling Als een rups een vlinder wordt
INFO
Gedurende de hele wandeling ga je zulke plotse versmallingen opmerken. Die verwijzen meestal naar een poging die ooit werd ondernomen om de straat te verbreden. Daarbij werden nieuwere panden wat achterop gebouwd. Maar de oudere hielden stand, en hierdoor ontstonden verspringingen in de rooilijn. Iets verder loopt ter hoogte van nummer 23 een strook kasseien schuin over het wegdek. Die duidt het tracé van de eerste stadsomwalling aan. Doorheen het bovenlicht van de horlogewinkel op nr. 42 zie je dat dit pand een zandstenen toren van deze muur als zijmuur gebruikt. Struikel niet over het Zinneke I ofte Brussels straathondje. Dit vaak gefotografeerde beeldje van de Vlaamse beeldhouwer Tom Frantzen kwam er ter gelegenheid van de nu al legendarische Zinnekeparade van 2000. Maar een ingebouwd mechanisme à la Manneken Pis mocht niet van de toenmalige burgemeester, wegens te vulgair. Achter de witgepleisterde gevels, aan de overzijde van de rechterdwarsstraat, zit een groot complex van splinternieuwe luxeappartementen. De voor Brussel ongehoorde prijzen zijn symptomatisch voor de totale ommekeer van de appreciatie van de wijk, waar welstellende burgers graag opnieuw komen wonen. De Kartuizersstraat kabbelt rustig verder langs Divino, een betere pastatent, en de Bio Shop Den Teepot waar je macrobiotisch kan lunchen. Tegenover het (te) grootschalige kantoorgebouw van Partena betrekt het ACV een voormalig depot van de Staatsspoorwegen dat op originele wijze werd opgehoogd.
7
7 I Zinneke
© Barbara Peremans
Uiteindelijk mondt de straat uit in het Bloemenhofplein.
ACV in spoorweggebouw
Enkele jaren geleden verdween de parkeerruimte ten voordele van een echt plein, compleet met de obligate fontein. Terrassen alom. De afspanning ‘In ‘t Spinnekopke’ I ligt een stuk onder het huidige straatniveau: een teken van een respectabele ouderdom! Jammer dat de volkse atmosfeer stilaan plaats maakt voor almaar grotere en meer gehaaste toeristengroepen. De noordzijde van het plein (links van ‘t Spinnekopke) wordt afgesloten door gemengd wonen en werken in een voormalige glas- en spiegelfabriek. In de muur naast de aantrekkelijke winkelruimte kan je de naam van de architect lezen: Hamesse, 1909, bekend van de jugendstilinterieurs van de Ultieme Hallucinatie (Koningsstraat) en de Pathé Palace (zie verder).
8
Bloemenhofplein
© Barbara Peremans
Volg rechts van dit gebouw de Onze-Lieve-Vrouw-van-Vaakstraat. Net voorbij de nieuwbouw merk je rechts, achter een metalen hek, een streepje kassei: een verre herinnering aan een van de vele steegjes en arbeidersbeluiken uit deze industriële buurt.
Het eerstvolgende kruispunt heeft vier wel heel verschillende hoeken. Vooral het contrast tussen de te lage recente witte privé-woningen en de te grootschalige sociale woonblokken uit 1964-66 is opvallend. De aanleg van brede stoepen en vooral van een elegante sportzaal poogt het desolate karakter van die laatste te milderen. Wandel rechtdoor verder in de Onze-Lieve-vrouw van Vaakstraat.
In de voormalige handtassenfabriek Delvaux (nr. 12) werd in 1990 het restaurant La Manufacture I ingericht. Even verder, op nr. 22, vind je de fotostudio La Fabrique, ook al in een oud fabrieksgebouw. Op de hoek met de Zennestraat staat een indrukwekkend sociaal wooncomplex uit 1870, de ‘Cité Léopold’. Ondertussen heb je beslist de schoorsteen opgemerkt met die gekke metalen bekroning. Die behoort tot de voormalige brouwerij L’Etoile. Dit was een van de brouwerijen die uit het centrum moesten verhuizen toen ze haar aansluiting met water verloor door de overwelving van de Zenne. De brouwerij verfranste haar naam bij die verhuis trouwens van De Sterre naar L’Etoile. Het aansluitende biermagazijn wordt gebruikt door een reusachtige aquariumzaak met ingang om de hoek in de Barthélémylaan.
9
KaaiStudios
© Kaaitheater
Draai links de Kruitmolenstraat in.
5
Doe-het-zelf wandeling Als een rups een vlinder wordt
INFO
Niettegenstaande al hun charme verraden de negen neogotische arbeiderswoningen I links, hoe klein hun behuizing was. Het modernistische fabrieksgebouw ertegenover is het zoveelste loft-project in de buurt. Loop voorbij het Ninoofseplein. De volgende straathoek rechts torst een indrukwekkende stripmuur die je onmiddellijk bij een rumcocktail in een zwoele Caraïbische nacht doet verwijlen. Ter hoogte van nr. 60, naast een geslaagd trompe-l’oeilschilderij, heb je uitkijk op een wel heel zonderlinge toren. In die Loodtoren I werd bovenaan lood gesmolten dat druppelsgewijs door gaten in de ketel 46 meter lager viel in een bassin gevuld met sulfiet. De jachthagel lag voor het oprapen. Sinds meer dan een halve eeuw wordt de fabriek bewoond door een religieus geïnspireerde commune die heel wat sociale activiteiten ontplooit. In de grote ruimte achter nr. 64, waar ze tweedehandsspullen verkopen, vind je meer informatie. Draai met de straat mee naar rechts, rond een voormalige elektriciteitscentrale I , nu gebruikt als atelier door het Instituut van Kunsten en Ambachten I waarvan je de indrukwekkende art deco-gebouwen aan de overzijde van de brede Slachthuislaan kan zien.
au
al
Zenne
© Luc Notschaele
am an
Volg deze laan naar rechts, langs enkele Afrikaanse winkeltjes en cafés, tot je midden op het Ninoofseplein I staat.
ao
Voorbij de twee octrooihuizen die wat mistroostig tussen de tramsporen en wat groene beplanting staan, zie je een afbraakruimte die heel binnenkort een nieuwe invulling met vooral woningen moet krijgen. Op het plein zelf heeft de Italiaanse kunstenaar Luca Patella in 2002 een Magrittefontein geplaatst. Magritte? Je moet wel even zoeken…
Zenne
Op het einde van de Fabriekstraat zie je in de verte de Stadhuistoren bekroond met een in de zon schitterende Sint-Michiel.
Amper een kilometer ver, en je lijkt wel in een andere wereld te staan. Neem deze straat, waar nog heel wat werkhuizen en bedrijfjes standhouden. Op de hoek met de Zennestraat prijkt een reuzegrote stripmuur van tekenaar Hermann. Poëtischer is de muur waarop Bob de Moor I zijn scheepsjongen Cori uitbeeldt. Je bereikt opnieuw het Bloemenhofplein.
ap
De prachtige verbouwing van de Belgische toparchitect Philippe Samyn, in een uithoek van het plein, is een van de campussen van de Erasmushogeschool I . De aanwezigheid van heel wat Nederlandstalige studenten beïnvloedt duidelijk de hele wijk. Loop gerust binnen. Via de lift of de trap bereik je de vierde etage. In de cafetaria geniet je van een uitzonderlijk panorama. Je herkent, van rechts (oost) naar links (west) het Justitiepaleis, de Stadhuistoren, de Kathedraal (met net eronder het blauwgrijze dak van de Beurs), de Financiëntoren, de Dexiatoren en de Noordwijk, Koekelberg, de Loodtoren en de Zuidtoren.
aq
Neem bij het verlaten van de school, linksaf, de ‘t Kintstraat.
Het supporterscafé van de Spaanse club Gijonesa herinnert aan het grote aantal Spaanse gastarbeiders in de buurt, waar ook een cultureel centrum Garcia Lorca actief is (Voldersstraat). In het grote herenhuis op nr. 42 vind je de Belgische tak van de ‘Compagnons du Devoir’ I , een op middeleeuwse tradities geschoeide vereniging van stielmannen en -vrouwen die doorheen heel Europa hun praktijk uitdiepen. Bij het omdraaien van de volgende straathoek links wacht je een verrassing: Lucky Luke I schiet er sneller dan zijn schaduw, en in de woestijn van Arizona vind je zowaar… het Atomium!
ar
as
Neem deze Washuisstraat, waar de meeste panden, net als in de vorige straat, werden opgefrist met geld uit het wijkcontract.
Nero
© Barbara Peremans
Net voorbij een school – opmerkelijk, het aantal scholen langs deze wandeling – waan je je plots in het Gallische dorp van Asterix. Aan de overzijde van de straat werd een fabrieksgebouw verbouwd tot 27 lofts, en niet van de kleinste:
6
Doe-het-zelf wandeling Als een rups een vlinder wordt
INFO
ze beslaan een oppervlakte van 124 tot 272 m2. Even verder oogt een neobarok poortje wat verloren. Het bijpassende gebouw is afgebroken. Je komt op een enigszins bizar kruispunt I naam als de straat rechts!
bn I Sint-Goriksmarkt
Goesting in meer Brussel? Op www.UiTinBrussel.be vind je naast een pak gratis downloadbare doe-het-zelf wandelingen ook de volledige cultuur- en vrijetijdsagenda van Brussel en een pak tips om de stad te ontdekken. UiTinBrussel is een initiatief van Muntpunt. UiTinBrussel 0800 13 700 I
[email protected] www.uitinbrussel.be I www.muntpunt.be Voor deze wandellussen deed UiTinBrussel een beroep op de gidsenvereniging Brukselbinnenstebuiten. De gidsen van Brukselbinnenstebuiten tonen je de stad te voet, per bus of met de tram. Daarbij vertrekken ze steeds van de stedelijke realiteit, de vele tegenstellingen, uitersten en mogelijkheden van de stad. Bruksel keert de hoofdstad binnenstenbuiten en heeft aandacht voor kleine gevoeligheden. Brukselgidsen praten dus niet vrijblijvend, ze houden van hun stad en die liefde geven ze je graag mee. Andere wandelingen in deze reeks: Maak kennis met volksbuurten zoals de Marollen of OudMolenbeek, de Europese instellingen in de Leopoldwijk of de TGV aan ’t Zuid. Luister naar boeiende verhalen over 19de-eeuwse grandeur onder Leopold II, de streling van de art nouveau bij de squares, of de charme van stedelijke parken. Maar hoor ook confronterende verhalen over sociale, politieke en economische achtergronden en mechanismen. Brukselbinnenstebuiten 02 218 38 78 I
[email protected] www.brukselbinnenstebuiten.be
INFO
Een initiatief van Muntpunt met de steun van de Vlaamse overheid en Vlaamse Gemeenschapscommissie
In de middeleeuwen kronkelde hier tussen de beemden de Anderlechtsesteenweg naar de gelijknamige poort. Je merkt het nog een beetje aan de kleine huisjes aan de overzijde, en aan de onregelmatige rooilijn ervan. Neem echter linksaf, de veel nieuwere, kaarsrechte Van Arteveldestraat, afgeboord door twee imposante woonblokken. Dat aan de rechterzijde is duidelijk recenter en leerde uit de fouten van zijn voorganger: het volgt de oude rooilijn en gebruikt vriendelijkere materialen. Kijk bij het volgende kruispunt even in de Zespenningenstraat links: net voor de knik in die straat staan er twee identieke schoolgevels tegenover elkaar: meisjes en jongens apart. Kies echter, schuin rechts, de Rijke Klarenstraat.
Bij de volgende straathoek, met de Sint-Kristoffelstraat, zie je wat er overblijft van het klooster van de Rijke Klaren I : enkele bakstenen gebouwen, en vooral de kerk. Loop beslist binnen, en ga onder de koepel staan: in drie richtingen eindigen het koor en de dwarsbeukarmen op halve cirkels. Tegenover de kerkingang staat de nieuwbouw van het Centre des Riches-Claires, dat naast een stemmig auditorium de Franstalige hoofdstedelijke bibliotheek bevat. Neem bij de volgende kruising linksaf, de Groot Eilandstraat. Het hippe café Java I op de scherpe straathoek is de voorbode van de uitgaanswijk die je nadert. De open straatwand bij de knik op nr. 18 werd veroorzaakt door een Zennearm, die je beter kan observeren als je net voorbij nr. 1 links het poortje binnenloopt. Je bereikt een wonderlijk rustige binnenkoer, waar boven een min of meer authentiek stukje rivierbedding de voormalige kloosterbakkerij I uit 1811 een nieuwe functie kreeg. Let op het dakvenster waardoor de meelzakken met een katrol werden binnengehesen. De restauratie van dit stukje Brussel in de jaren 1980 was het begin van de herwaardering van de hele buurt.
bu
bl
bm
Keer terug naar de straat en draai linksaf.
Enkele huizen verder, bij een inspringende muur, even achterom kijken naar de helden uit de Nero-albums, domweg op elkaar gestapeld zonder enige verwijzing naar het Brusselse stadsmilieu waarin Marc Sleen zijn helden bij voorkeur liet rondlopen. Draai rechts mee met de Sint-Goriksmarkt I . Muurankers bovenaan de afgeschuinde hoeken geven de bouwdatum aan: 1881. Loop bij de volgende hoek het gebouw binnen. Enkele historische panelen vertellen je de geschiedenis van de plek. Nauwelijks te geloven dat deze markthal in de jaren 1970 ei zo na werd gesloopt en vervangen door een parkeerplaats. De aangename ruimte is een actief centrum voor de hele wijk geworden, met tentoonstellingen, evenementen, de Stadswinkel e.d., zonder het café te vergeten. Aan cafés ontbreekt het rondom al evenmin. Bij mooi weer wordt hier tot in de vroege uurtjes gefeest. Aan de smalle zijde van de markthal beweert een zandstenen inscriptie dat ooit op deze plaats het ‘aloude slot der hertogen van Neder-Lotharingen’ de rivierhaven zou bewaakt hebben. Historici hebben ondertussen deze theorie naar het rijk der fabeltjes verwezen.
bn
Neem, tussen twee cafés in, de Van Praetstraat. Enkele Aziatische eethuisjes doen sommigen van ‘Little China Town’ gewagen. Aan de rechterzijde had je vroeger het café Pathé Palace I , de zij-ingang van een groots cinemacomplex gebouwd door architect Hamesse, waar de gebroeders Dardenne eind 2008 terug kwaliteitscinema wilden brengen. De straat brengt je terug op het Beursplein.
bo
Alle foto’s vallen onder het copyright van Muntpunt, tenzij anders vermeld onder de foto. Eerste publicatiedatum: 03/05/2008 Herwerkte versie 31/07/2012
at: de straat recht voor je draagt dezelfde
