Als eten een opgave wordt……..
Bent u onbedoeld afgevallen of geniet u niet meer van het eten zoals vroeger? Duurt het eten steeds langer en wordt het wegslikken van vlees een hele klus? Ervaart u (samen) eten meer als een verplichting dan als een gezellig samenzijn?
Nee zeggen tegen uitnodigingen van familie en vrienden
Nooit meer gezellig samen uit eten
Opzien tegen Kerst en verjaardagen
Minder eetlust/onbedoeld afvallen
Dan bent u op de juiste bijeenkomst!
Jolanda Kanters, logopedist polikliniek Revant
aangesloten bij ParkinsonNet
PEPP trainer
Als eten een opgave wordt…….
mogelijke oorzaken bij Parkinson
▪ Moeite met slikken ▪ Moeite met hanteren bestek ▪ Verandering van smaak
Met als gevolg …. • Minder eetlust • Geen zin om samen te eten • Onbedoeld afvallen
Veranderingen bij slikken • • • • • • • •
Trager kauwen Minder goed kunnen slikken / vaker verslikken Verlies van voeding/speeksel uit de mond Vaker hoesten Vermoeid raken tijdens het eten Daardoor onderuit zakken op de stoel Gevoel dat de mond niet leeg is na het slikken Gevoel dat eten blijft hangen
Pillen wegkrijgen wordt lastiger
Veel mensen met Parkinson krijgen meer moeite met slikken/kauwen en goed rechtop zitten
Tips voor beter slikken • • • • • • • • •
Gebruik een goede stoel Ga goed rechtop aan een tafel zitten Check uw gebitsprothese Houd rekening met vermoeidheid Niet eten en praten tegelijk Niet lezen en eten tegelijk Geen tv kijken en eten tegelijk Kies voor zacht warm eten (vis ipv biefstuk) Informeer uw tafelgenoten
Veranderingen in hanteren van bestek
- moeite met snijden
- moeite met eten naar de mond brengen
- meer knoeien
- langzamer zijn dan uw tafelgenoten
veel mensen met Parkinson krijgen last van tremoren, krachtsverlies en vloeiend bewegen
Tips bij moeite met hanteren bestek • • • • • • •
Soep drinken ipv met een lepel eten Gebruik een steakmes ipv een gewoon mes Vlees laten snijden door een tafelgenoot/keuken Koop aangepast bestek bij de thuiszorgwinkel Gebruik een bord met opstaande rand Gebruik een verzwaarde beker Kies voor zacht warm eten
Veranderingen in smaak Verklaring? • • • • • •
Neurologisch Bijwerking van medicatie Invloed van gebitsprothese Minder speeksel (medicatie) Leeftijd Verminderde eetlust/zin om te eten
Afname geur als gevolg van
neurologische verandering
75% van de mensen met de
ziekte van Parkinson heeft een verminderde
of afwezige reukfunctie
Bijwerkingen van de Parkinsonmedicatie • Droge mond /minder speeksel • Speeksel is belangrijk voor het proeven • Weinig eetlust/zin in eten
lijst aanwezig
Gebitsprothese • • • • •
Tong en harde gehemelte belangrijke “voelsprieten” Afgedekt Tastzin vervalt Speeksel vermindert Smaak vermindert
• Verstoorde balans in samenstelling van speeksel in de mond • Meer bacteriën
Invloed leeftijd
Smaak neemt af naarmate we ouder worden
Geen zin hebben in eten
- Vermoeidheid
- Stemming
Reuk en smaakzin bepalen de smaakwaarneming van eten en drinken
- Genieten van eten en drinken
- Beschermende functie : waarschuwen voor “gevaar”
Vijf basissmaken
Reuk is voor 70% bepalend voor smaakwaarneming
Maar ook:
- Temperatuur
- Aanblik
- Gehoor (knapperig/krakend)
- Gevoel in de mond
- Speeksel (oplosmiddel)
- Leeftijd (vanaf 60)
bij 75% van de mensen met Parkinson is de geur sterk verminderd of zelfs afwezig
Tips bij smaakveranderingen • Eet een gerecht liever lauw dan te warm of te koud • Kleur is belangrijk • Geef aandacht aan texturen: voeg knapperige noten toe of gratineer • Voeg smaaksensaties toe bv mosterd of gember • Eten dat je kunt horen zoals wortel en walnoot kan prettig zijn • Voeg een klein beetje citroen toe om de smaak op te halen • Gebruik pittige pepers en kruiden
Maar ook
- Dek de tafel gezellig
- Serveer kleine porties
- Warm tussentijds op of gebruik een warmhoudbord
- Uw smaakgeheugen kan niet meer kloppen
dus probeer gerust dingen uit die u vroeger niet lekker vond
En…..
- Leer eten met uw verstand, probeer regelmatig wat te eten
- Kauw goed zodat er voldoende speeksel is
- Mondverzorging is erg belangrijk, laat uw arts
of tandarts u adviseren
De diëtist, ergotherapeut en logopedist van Revant Revalidatiecentrum Breda werken samen om deze veranderingen met u in kaart te brengen en mogelijkheden voor verbetering te zoeken zodat u weer met plezier aan tafel gaat!
Hoe?
- Bespreek het met uw Parkinsonverpleegkundige
- Aanmelding via de revalidatiearts
- Intake diëtist (smaak en gewicht)
- Intake logopedist (slikken en houding)
- Intake ergotherapeut (aanpassen bestek)
- Inventariseren hulpvraag
- Inventariseren mogelijke oorzaken
Doel
Een op maat gemaakt eet- en drink advies
Vragen??
