EERST
iPers De Pers op de iPad
Een firewall van echte baksteen
Ga naar i-pers.nl, (nog) niet in de App Store.
Het meer dan zware regime van Wiki-lek verdachte Bradley Manning.
PUZZEL MEE EN WIN! Maak deze week kans op een overnachting hotel La Ville Blanche (Thorn) of één van de andere 43 Fletcher hotels in Nederland 3x t.w.v. 229,-
Meedoen en winnen?
Op de puzzelpagina vindt u alle All-in arrangement informatie.
4
Dagelijks winnen Cryptogrammen Tips & Trucs boek
24 Vrijdag December 2010
WWW.DEPERS.NL
GRATIS, MAAR NIET GOEDKOOP
Als de kerstborrel is afgelopen... Het was vast heel gezellig gisteravond. Nu wat minder. Wat helpt er écht tegen een kater? Lees meer op pagina 6
GETTY IMAGES/ BEELDBEWERKING DE PERS
VERGETEN GELD
Nog 2,2073 miljard gulden Er is negen jaar na de invoering van de euro nog altijd voor een bedrag van bijna 1 miljard euro aan guldens in omloop, zo laat De Nederlandsche Bank weten. Het gaat om bankbiljetten met een totale waarde van 495 miljoen euro en muntstukken met een waarde van 500 miljoen euro. Alleen papiergeld kan nog ingeleverd worden. Tot januari 2032.
SPORT
Het riet was beter dan het ijs bij het NK Natuurijs
BAS BENTINGA
28
WETEN
‘Vervloekt ben je, goddeloze idioot.’ Jezus was in zijn jonge jaren een beetje een etter. Pagina 8.
COMMISSIE
Zedenzaak onderzocht De commissie die een diepgaand onafhankelijk onderzoek doet naar de omvangrijke zedenzaak in Amsterdam, kan aan de slag. Burgemeester Eberhard van der Laan heeft de commissie, onder leiding van de voorzitter van de Gezondheidsraad Louise Gunning-Schepers, gisteren officieel ingesteld. Het onderzoek moet binnen drie maanden klaar zijn.
2
Eerst
GroenLinks Geen hint in congrestoespraak
Waarschuwde Femke Halsema haar kiezers? PINOKKIO De Pers heeft oog voor mooimakerij, fabeltjes, hele en halve waarheden. Reacties en suggesties graag naar
[email protected].
Dirk Jacob Nieuwboer AMSTERDAM
...
Wat is de bewering? ‘Ik heb in mijn congrestoespraak bekendgemaakt dat ik ergens in deze termijn ruimte moest maken voor mijn opvolger.’ Wie zegt dat? Voormalig GroenLinks-fractievoorzitter Femke Halsema. Waar zei zij dat? Tijdens Pauw & Witteman op 17 december 2010. Hoe zat het ook alweer? Femke Halsema droeg vorige week als fractievoorzitter het stokje over aan Jolande Sap, een machtsoverdracht uit het boekje. Maar pleegt ze geen kiezersbedrog nu ze voortijdig de Tweede Kamer verlaat? ‘Kijk, ik wist toen ik opnieuw verkiesbaar was en herkozen werd dat ik deze termijn niet af kon maken’, zei ze in Pauw & Witteman. ‘Het was mijn laatste termijn en ergens moest ik ruimte maken voor mijn opvolger en dat ik heb ik zelfs tijdens het congres tijdens mijn toespraak al bekendgemaakt.’ Wat is waar? De toespraak van Halsema tijdens het verkiezingscongres in Utrecht op 18 april 2010 staat op de GroenLinkssite. In één passage gaat ze in op haar keus om weer lijsttrekker te willen zijn. ‘Twaalf jaar geleden had ik niet het flauwste vermoeden dat ik hier vandaag zou staan’, zegt de politica. ‘Dat ik om dispensatie zou vragen om nog eenmaal lijsttrekker te mogen worden. En ik denk eerlijk gezegd dat
iedereen die mij dit toen voorspeld had, hartelijk door mij zou zijn uitgelachen.’ Nog eenmaal lijsttrekker dus. Dat was al bekend en Halsema herhaalt het in de toespraak. Maar ze zegt er niet bij dat ze ‘ergens ruimte moet maken voor haar opvolger’. Halsema liet tijdens de campagne wel vaak blijken te hebben geworsteld met haar besluit. En minstens één keer spreekt ze over haar opvolging. ‘Mijn opvolger staat nu gewoon op onze lijst, daar heb ik geen enkele zorg meer over’, zegt ze in een interview met schrijver Marcel Möring in Vrij Nederland. ‘Maar ik doe nu die verkiezingen, ik leid die partij, en ik zou het ook heel erg leuk vinden om een keer die formatieonderhandelingen te mogen doen.’ Maar ook in dit interview heeft ze het niet expliciet over de mogelijkheid van een vroegtijdig vertrek. Ze had ook het stokje aan het eind kunnen overdragen. Of wel vertrekken als fractievoorzitter maar aanblijven als Kamerlid, zoals Jan Marijnissen eerder heeft gedaan. Bovendien liet Halsema op andere momenten juist doorschemeren de hele rit uit te zitten. Bijvoorbeeld toen ze op 2 februari in De Wereld Draait Door bekendmaakte dat ze weer lijsttrekker wilde zijn: ‘Ik ben nu bereid en ik heb ook zin om er nog eens vier jaar hard tegenaan te gaan.’ Het eindoordeel De bewering is niet waar. Halsema heeft in de toespraak niet ‘bekendgemaakt’ dat ‘ze ergens ruimte moest maken voor haar opvolger’. Ook uit andere optredens voor de verkiezingen konden kiezers niet opmaken dat ze voortijdig zou vertrekken.
Oproep
‘GA WEG UIT IVOORKUST’ De Nederlandse ambassadeur in Ghana heeft gisteren 32 Nederlanders die nu nog in het onrustige Ivoorkust zijn, opnieuw dringend geadviseerd het land te verlaten. Dat kan nu nog per lijnvlucht. Na de oproep van vorige week vertrokken achttien van de vijftig Nederlanders van wie bekend is dat zij in het Afrikaanse land verblijven.
Vijf tegen één
MEISJE ZWAAR MISHANDELD Een 16-jarige scholiere van de vmboschool Het Gilde in Borne is gisteren op het schoolplein zwaar mishandeld door vijf leerlingen van dezelfde school. De meisjes, in de leeftijd van 14 tot 16 jaar, zijn aangehouden. Vier van hen worden voorgeleid, de vijfde mocht na te zijn verhoord naar huis. Het slachtoffer werd in het ziekenhuis onderzocht en bleek kneuzingen en een hersenschudding te hebben opgelopen. Ze is weer thuis.
Geheime opnames
OPHEF BRITSE MINISTERS Britse ministers zijn in moeilijkheden gekomen door opgenomen gesprekken. Minister Paul Burstow van Zorg zei over zijn premier: ‘Je kunt David Cameron maar beter niet vertrouwen.’ De liberale minister Andrew Stunell van Lokaal Bestuur twijfelde aan de oprechtheid van de premier. Twee anderen bekritiseerden George Osborne van Financiën (foto).
De reactie Anita de Horde, woordvoerder GroenLinks: ‘Het congres op 18 april 2010 stond in het teken van de eenmalige herverkiezing van Femke Halsema. Er was discussie dat er voor haar een uitzondering werd gemaakt op de maximale 3 termijnen voor Kamerleden. Hierbij was duidelijk dat zij niet nog een keer lijsttrekker zou zijn. Ook niet bij tussentijdse verkiezingen. De GroenLinks-leden zijn onder die voorwaarden akkoord gegaan met de dispensatie.’ 1
Fusies en overnames Voorzichtig herstel
Zakenbankiers hunkeren Echt druk hebben Nederlandse zakenbankiers het in 2010 niet gehad met overnames. Toch lijken ze de weg omhoog weer te vinden. Tjeerd Wiersma AMSTERDAM
...
REUTERS
Terrorisme in Rome
EXPLOSIES OP AMBASSADES Onbekenden hebben gisteren explosieven laten ontploffen in twee ambassades in de Italiaanse hoofdstad Rome. In de diplomatieke vertegenwoordiging van Zwitserland raakte rond het middaguur een 53-jarige Zwitserse medewerker van de postkamer zwaargewond toen een pakketje explodeerde. In de Chileense ambassade explodeerde korte tijd later eveneens een poststuk, waardoor een persoon lichtgewond raakte.
Serieuzer geld 3FM heeft met Serious Request tot nu toe 3,1 miljoen euro opgehaald.
Vorig jaar stond de fusie- en overnamemarkt nog kurkdroog, maar in de tweede helft van dit jaar kwam er eindelijk weer wat beweging. Bedrijven hadden eindelijk weer wat meer lef en daardoor kregen zakenbankiers en advocaten aan de Amsterdamse Zuidas het weer ietsje drukker. Grootwinkelbedrijven V&D en De Bijenkorf, kinderopvangketen Catalpa en kabelfabrikant Draka. Alle-
maal wisselden ze in 2010 van eigenaar. Vraag is nu wat 2011 in petto heeft en of het herstel op de fusie- en overnamemarkt blijvend is. Bij adviesclub PwC denken ze van wel. Uit zeer recent onderzoek van PwC blijkt dat zakenbankiers, advocaten, adviseurs en andere mensen uit het bedrijfsleven verwachten dat de stijgende trend op de overnamemarkt ook in 2011 doorzet. Vooral oude industriële bedrijven en de technologiesector mogen op extra aandacht rekenen van potentiele overnemers, zo blijkt uit de jongste PwC fusie- en overnamebarometer onder 64 specialisten die een actieve rol spelen bij overnames van bedrijven. Recente overnames laten volgens hen zien dat kopers en verko-
Argus Strooizout op rantsoen
Eerst
3
NS Sneeuwproblemen
En de oudjes doen ’t werk De nieuwste treinen vol elektronica l aten het afweten met de sneeuw. Ze worden vervangen door de sneeuwbestendige oudjes. Remco Tomesen AMSTERDAM
...
Leukste baan voor mannen die altijd jongetjes zijn gebleven: een betrekking bij de Vliegende Brigade Vuurwerk van de Inspectie van het ministerie van Vrom. Wist u niet toch, dat die bestond? Wel dus. Hier demonstreren de mannen uiterst professioneel hoe je illegaal en afgekeurd vuurwerk af moet steken. Opdat de rest van Nederland niet gaat hannesen met sigaretten, aanstekers en half lege champagneflessen bij het aansteken van z’n illegale en afgekeurde vuurwerk. 1 FOTO: VALERIE KUYPERS/ANP
nog steeds naar nieuwe deals
Elektronica
VERANDERING ENERGIELABEL Het kabinet komt met een sluitend systeem waardoor huizenkopers en huurders ervan op aan kunnen dat hun nieuwe woning beschikt over het verplichte energielabel. Voor de koopmarkt geldt dat bij een woning zonder label geen eigendomsoverdracht kan plaatsvinden. Huurders zijn bij een nieuw huurcontract een deel van de huur niet verschuldigd zolang de verhuurder de woning niet heeft gelabeld.
Euh... ja graag! 5.000 studenten hebben zich aangemeld voor een drankonderzoek.
Foto: Morad Bouchakour
Sluitend systeem
moeten nu ook niet gaan denken dat het op de fusie- en overnamemarkt ineens gaat gonzen van de activiteit.’ Een van de bedrijven die nog verkocht moeten worden, is Hema, dat door het Britse opkoopfonds Lion Capital in de etalage is gezet. Daarvoor zouden nog enkele gegadigden in de race zijn, waaronder Ahold (de moeder van Albert Heijn), maar Lion Capital zou nog te veel geld voor Hema vragen. Daardoor zou het opkoopfonds het nog niet eens zijn geworden met een potentiële koper. Een ander bedrijf dat volgend jaar
gratis plaatsing
pers het weer makkelijker eens worden over de prijs van een overname. Er komt bij dat banken ook weer bereid zijn om bedrijven het benodigde geld te lenen. Al constateert PwC dat de prijzen die nu worden betaald bij overnames, nog lang niet terug zijn op het niveau van voor de crisis. De fusie- en overnamespecialisten verwachten de komende tijd toenemende interesse voor Nederlandse bedrijven uit Azië, maar ze constateren dat ook steeds meer Noord-Europese bedrijven weer op overnamepad zijn. Toch deelt niet iedereen dit optimisme. Zo houdt Maurits Duynstee, baas van de zakenbank van ING, nog een slag om de arm. ‘Het herstel van de overnamemarkt is nog broos en het zal zich wel doorzetten, maar we
waarschijnlijk verkocht wordt, is scheepsbouwer IHC Merwede uit Sliedrecht. Rabo Private Equity, de investeringstak van Rabobank en de eigenaar van IHC Merwede, wil er mogelijk van af en heeft zakenbank JP Morgan in de arm genomen om te kijken of er eventueel interesse is bij kopers voor het bedrijf. Voor zakenbankiers is het te hopen dat het daar niet bij blijft en dat er in de loop van 2011 meer deals worden aangekondigd. Anders zou het wel weer eens een rustig jaar voor ze kunnen worden. 1
JE OMGEVING ZIET JE NIET STAAN VANWEGE JE HANDICAP WAT KUN JE DOEN?
Waarom de nieuwste treinen het slecht doen? ‘Omdat die veel meer elektronica hebben’, reageert Spoorbedrijf Strukton. Stuifsneeuw komt volgens het bedrijf door het koelsysteem van buiten de trein in, en wordt water. En dat water, daar heeft de elektronica last van. De besturing, de regelsystemen in de trein, eigenlijk alles, is afhankelijk van elektronica. Het is trouwens niet zo dat er niets te doen valt aan die ongelukkige combinatie van gesmolten sneeuw
In Zwitserland kunnen de duurdere treinen wel goed tegen de sneeuw. zijn in de aanschaf. En dat zou veel te duur en ingrijpend zijn voor Nederland, schrijven de onderzoekers. Niet dat de NS niets gedaan hebben; ze zeggen onder meer de winterproblemen van de iets oudere Sprinters, die vorig jaar veel kuren hadden, ‘opgelost te hebben’. Niet volgens de grondige Zwitserse manier trouwens, want daar zou een heel nieuw ontwerp voor nodig zijn. Toch zou ‘de oplossing’ geholpen hebben, want de NS zeggen dat de problemen nu vooral in de splinternieuwe Sprinters zitten. En daaraan zouden, in tegenstelling tot oudere series, wel allerlei wintereisen zijn gesteld (geleerd van het onderzoek blijkbaar). De beschuldigende vinger van de NS wijst daarom naar de fabrikant. Maar de nieuwe Sprinters zijn de helft van de kapotte treinen. Over die andere helft blijft de NS stil. Misschien omdat er geen fabrikant is die daar fout zit? 1
DOE MEnaEar! sms KANJER
Agrippa (7) uit Oeganda heeft vergroeide handen en een te kort been. Hij heeft geen ouders meer en niemand gelooft dat hij ooit nog zal lopen. Het Liliane Fonds biedt persoonsgerichte en directe hulp aan kinderen als Agrippa. Dat is wat WIJ doen. U kunt donateur worden van het Liliane Fonds. Ga naar meedoen.nl en laat een kind met een handicap weer MEEDOEN.
WORD NU DONATEUR
ING 7 800 800
2525
GRATIS*
Zij mogen het nu al afsteken
De komende week – ook tijdens de Kerst – repareren monteurs uit Duitsland dag en nacht de nieuwste Sprinters. Ondertussen mogen Neerlands oudste treinen de kapotte Sprinters vervangen. Deze oudjes – onder meer een serie in de jaren zeventig gebouwde stoptreinen – rijden vrijwel zonder problemen door de sneeuw. In tegenstelling dus tot de nieuwe treinen, waaronder de moderne Sprinter. Van die laatste zijn er veel pas dit jaar opgeleverd door het consortium Bombardier-Siemens. En juist die nieuwste Sprinters doen het slecht, zeggen de NS: zo’n 70 van de in totaal 95 zijn kapot, bleek gisteren. Niet alleen de Sprinters geven problemen, ook een andere moderne trein hapert: de nieuwste serie dubbeldeks intercity’s. Ruim de helft van de kapotte treinen is volgens de NS een nieuwe Sprinter en een kwart is zo’n nieuwe dubbeldeks intercity. De oudere treinen, van stoptreinen tot locomotieftreinen, zijn ondanks hun leeftijd juist ‘nog steeds winterbestendig’, zegt Maikel Rörik van de NVBS, een vereniging voor het Spoor- en tramwegwezen.
en elektronica. Dat blijkt onder meer uit een onderzoek voor het (voormalige) ministerie van Verkeer en Waterstaat over de problemen op het spoor vorige winter. Het is vooral een kwestie van geld, en van de juiste eisen stellen aan de treinenbouwers. Tot vorig jaren waren er volgens het onderzoek geen ‘wintereisen’ waar treinenbouwers aan moesten voldoen. En dat maakt een groot verschil: in landen waar hoge wintereisen worden gesteld aan treinen, zoals Zwitserland, kunnen de nieuwe treinen veel beter tegen sneeuw. Een kwestie van anders ontwerpen, elektronica beter beschermen, koellucht anders de trein in ‘leiden’, en materialen gebruiken die goed tegen vocht kunnen. Consequentie, aldus het onderzoek: treinen die een kwart duurder
Winnen doe je bij... * DEELNAME VANAF 18 JAAR. DE ONTVANGEN SMS IS GRATIS. KIJK VOOR DE ALGEMENE VOORWAARDEN OP WWW.POSTCODELOTERIJ.NL
4
Eerst
Noord-Korea Kernwapens in de aanslag
Communisten dreigen met heilige oorlog Noord-Korea dreigt met een ‘heilige’ nucleaire oorlog tegen Zuid-Korea als het wordt aangevallen. Redactie buitenland
...
De spanning tussen de Korea’s steeg nadat Seoul bezig was geweest met het opzetten van militaire trainingen. Het heeft er alle schijn van dat Noord-Korea met kernwapens dreigt om het patriottische gevoel nieuw leven in te blazen aan de vooravond van de 19e verjaardag van Kim Jong Ils benoeming als opperbevelhebber van de militaire macht. Hoofd van Defensie Kim Yong Chun zei dat Noord-Korea ‘volledig is voorbereid voor het lanceren van een heilige oorlog’ en bereid is zijn nucleaire arsenaal in te zetten als Zuid-Korea aanvalt of ook maar de kleinste stap zet op Noord-Koreaans grondgebied. De woede van Noord-Korea werd onlangs ontketend nadat Zuid-Korea bezig was geweest met oefeningen waarbij gebruik werd gemaakt van scherp geschut op het eiland Yeonpyeong. De Noord-Koreanen reageerden met beschietingen waarbij vier Zuid-Koreanen om het leven kwamen. Gisteren voerde Zuid-Korea op de landsgrens een grootscheepse training uit die de Noord-Koreaanse
WikiLeaks Verdacht van landverraad
Eenzame opsluiting voor het echte lek Fijne Kerst, Bradley Manning! De soldaat die verdacht wordt van het lekken naar WikiLeaks, zit al maanden vast. Hij mag een uur per dag zijn cel uit. Sanne Rooseboom AMSTERDAM
... REUTERS
staatsmedia afschilderde als ‘provocatief’ en ‘beledigend’. Eerder bezwoer de president van Zuid-Korea, Lee Myung-bak, als Noord-Korea nog eens zou aanvallen ‘sterk’ te reageren. ‘Ik dacht dat we de vrede konden bewaren door geduld te hebben, maar dat was dus niet het geval.’ ‘Ons leger moet hard terugslaan als het weer onder een verrassingsaanval komt te staan’. China, Noord-Korea’s enige grote bondgenoot, riep gisteren weer op tot rust. ‘De situatie blijft erg gecompliceerd en gevoelig’, zei een woordvoerster van Buitenlandse Zaken. 1
¼ º¼^ ǭ° ¿¦¹ ¹½¦ºÁ¦°« ¹¼¦°¢ț «± nj ̖^ Ú ˮ̖ º¹ ±°¼¿°¢¹º ¦È°ɣ ½¦ ±µ ȱ® ¹ '# ' #'# '# ### # ## ## # ## & & ##& ## # * # ## # '& )# ' ! '# # *
## ##'& )## # '# ## '# ## ## # % # # # # ##& # # # #* #* *# # ''#&
"# !"'
(
Bradley Manning wordt vanmorgen, zoals elke morgen, door zijn bewakers wakker gemaakt om 5:00 uur. In zijn cel van 2 bij 3,5 meter staan een bed en een wc pot en er is een kraantje. Elke vijf minuten klopt een bewaker aan die vraagt of het goed gaat. ‘Are you ok?’ Dat is om te voorkomen dat hij zelfmoord pleegt. ’s Nachts maken ze hem er wakker als ze zijn gezicht niet kunnen zien onder het laken. 23 van de 24 uur per dag is hij alleen opgesloten. Hij mag zijn cel uit om te douchen en alleen in het weekend krijgt hij bezoek. Vorige week vrijdag niet, ook al werd ‘ie toen 23. De kranten staan elke dag vol van WikiLeaks en Julian Assange, maar de vermoedelijke bron van veel van het gelek zit in een nog veel lastiger parket. De jonge inlichtingenanalist van het Amerikaanse leger, die op zijn usb-stick tienduizenden geheime documenten laadde, hangt 52 jaar gevangenisstraf boven het hoofd voor het onthullen van staatsgeheimen. ‘Hij had gewetensbezwaren, net als dienstweigeraars, hij hoort niet in eenzame opsluiting’, vertelt Leonard Clark, aan de telefoon vanuit Arizona. Veteraan Clark (46) is de oprichter van het Bradley Manning Support Network dat in samenwerking met de vereniging voor dienstweigeraars Courage to Resist, de afgelopen weken meer dan 50.000 dollar heeft opgehaald voor Mannings verdediging. Na een reeks militaire raadsheren die hem werden toegewezen, heeft Manning een civiele advocaat aangenomen, David E. Coombs, zelf ook een Irak-veteraan. WikiLeaks zou eigenlijk de kosten op zich nemen voor de rechtszaak, maar er is nog geen geld binnen. Clark: ‘Ik twijfel er niet
aan dat ze hem willen helpen.’ Maar ze zijn nog niet over de brug gekomen. Filmmaker Michael Moore heeft al wel 5.000 dollar overgemaakt en schrijver Noam Chomsky steunt de organisatie. Om extra geld en aandacht te genereren, heeft het Network een reeks Bradley Manning producten op de markt gebracht die van de soldaat een ware icoon proberen te maken. Je kunt T-shirts en stickers kopen met zijn afbeelding en zelfs een heel kerstpakket bestellen. Populair zijn ook de fluitjes (whistles; klokkenluiders zijn whistleblowers in het Engels). Leonard Clark is niet toevallig actief voor de Wiki-klokkenluider. Hij diende zelf in de eerste Golfoorlog en
‘Het is doorgestuurd naar WikiLeaks en god weet wat er nu gaat gebeuren...’ Bradley Manning voor zijn arrestatie
in Irak en kreeg en paar jaar terug, tijdens de Irak-missie, wroeging. ‘Ik weigerde om mee te doen met wat ik zag als een bezetting. Ik schreef er een blog over en daarvoor ben ik toen vervolgd.’ Hij werd gedegradeerd en kreeg bij terugkomst uit Irak eervol ontslag uit het leger. Nu is hij leraar op een kleuterschool en zet hij zich in voor dienstweigeraars. Of Manning echt de Wiki-bron is, is nog niet gezegd. Hij heeft niets bekend en is op dit moment alleen nog verdachte. Zijn advocaat mailt dat hij er niks over los kan laten. Op zijn website staat een dag uit het leven van zijn cliënt; de kale cel, het bed zonder kussen, de 23 uur alleen, zijn verslechterde gezondheid. ‘Hij heeft oorlogsmisdaden geopenbaard, daarmee heeft hij hele
machtige vijanden gemaakt,’ zegt Clark. ‘Zijn behandeling komt volgens mij neer op marteling.’ Gisteren werd bekend dat de Verenigde Naties de omstandigheden van zijn gevangenschap gaan onderzoeken. In een portret van Bradley Manning in de New York Times wordt een beeld geschetst van een licht ontvlambare, arrogante maar intelligente jongeman. De eeuwige buitenstaander; half Amerikaans, half Engels, uitgesproken homoseksueel in het leger, evolutieleeraanhanger op een christelijke school. Amerika’s bekendste militaire klokkenluider Daniel Ellsberg, die in 1971 leugens openbaarde over de Vietnam-oorlog (de Pentagon Papers), vindt hem een held. ‘Hij is bereid levenslang de cel in te gaan als prijs voor het naar buiten brengen van deze informatie’, vertelde hij vorige week. Maar voor veel Amerikanen is hij een landverrader die levens in gevaar heeft gebracht. Manning werd eind mei opgepakt nadat hij vanuit Irak in chatgesprekken met hacker Adrian Lamo trots zijn daden had opgebiecht. Lamo stapte naar de FBI. Uit de sessie, gepubliceerd op de Amerikaanse site Wired, wordt duidelijk dat Manning idealistische motieven had: Lamo: Wat is je plan? Manning: Het is doorgestuurd naar WikiLeaks en god weet wat er nu gaat gebeuren hopelijk een wereldwijd debat (…) ik wil dat mensen de waarheid zien, zonder informatie kun je geen goed geïnformeerde beslissingen nemen. Hij vertelt hoe hij niet meer gelooft in de missie in Irak en dat hij de documenten had kunnen verkopen. Lamo: Waarom heb je dat niet gedaan? ‘Omdat het openbare informatie is, informatie hoort gratis te zijn (...) Een ander land had alleen aan het eigen belang gedacht. (…) Dit is gemeengoed.’ Manning komt waarschijnlijk in de lente voor een krijgsraad. 1
. #$"- - - "%" %"- %$!$ - #$"
"# !"'
)+ #$"- "%- $ - #- $ $"#%" /* , - !- #$"
"# !"'
$ )#
%# &%$ $
. %- %#$- %"- % - "- %
" # ##& "# (
# %! # # #* *# # ''#! #% # ! *#'# # # &
Boek op www.cruisewinkel.nl
Bel 020 - 421 11 15
Sneeuwresten
Weinig voedsel
PROBLEMEN BIJ TUNNELS
JACHTVERBOD IN PROVINCIES
Bij een aantal tunnels in rijkswegen is de maximumsnelheid teruggebracht. Dat heeft te maken met sneeuw- en ijsresten die bij de ingangen van de tunnels op de weg en passerende voertuigen vallen. De Velsertunnel, die loopt onder het Noordzeekanaal, is om die reden in beide richtingen afgesloten, bij de Noordtunnel op de A15 zijn twee rijstroken dicht. Bij de Coentunnel en de Zeeburgertunnel gelden snelheidslimieten.
Vanwege het winterweer hebben een aantal provincies gisteren een jachtverbod aangekondigd. De provincie Zuid-Holland legt de jacht op wilde eend, fazant, houtduif, konijn en haas vanaf vandaag stil. Volgens de provincie is de hoeveelheid open water sterk teruggelopen, is er weinig voedsel en nemen schuilmogelijkheden af. In de provincie mogen reeën en damherten nog wel worden geschoten.
GETTY IMAGES
Oh ja, vergeten!
Door de bush van Bush
De eigenaar van de 300.000 euro die zondag in een nachtkluis van een voormalig bankkantoor in Gent werd gevonden, is terecht.
Een Amerikaan is met zijn auto door de tuin van de Amerikaanse oud-president George W. Bush gereden. Hij werd aangehouden.
Eerst
5
WikiLeaks Angst voor digitale haat
Bedrijven waken op internet voor reputatieschade Volgend doelwit van WikiLeaks is Bank of America, dat mogelijke schade probeert te beperken door domeinnamen te kopen. Jan-Hein Strop AMSTERDAM
...
Domeinnamen als IkHaatDirkScheringa.nl en RijkmanGroeninkiseenlul.nl zijn gewoon nog beschikbaar. Een kritische website over de voormalig topmannen van DSB respectievelijk ABN Amro is zo opgezet. Maar BrianMoynihanSucks.net is helaas al gekaapt, net als BrianMoynihanBlows.com. Brian Moynihan is de CEO van Bank of America, dat volgens WikiLeaks-baas Julian Assange het volgende doelwit is van de klokkenluiderssite. Als WikiLeaks inderdaad belastend materiaal heeft, dan dreigt een nieuwe pr-ramp voor de bank, die in de ogen van Amerikanen veel kwaad heeft gedaan in aanloop naar de kredietcrisis. Omdat het internet de favoriete uitlaatklep is voor volkswoede, heeft de bank vorige week maatregelen getroffen. Op zijn minst 439 domeinnamen zijn vastgelegd met daarin de namen van de top van de bank in combinatie met sucks en blows, berichten Amerikaanse media. Zo’n strategie is niet ongebruikelijk. Wanneer een reputatie kan worden vernietigd met een paar muis-
Manning, een oorlogsvideo en WikiLeaks Soldaat Bradley Manning is in juli 2010 aangeklaagd voor het lekken van geheime documenten waaronder een video uit 2007 die 5 april verscheen op de site van WikiLeaks, Collateral Murder. Daarop is vanuit een helikopter een aanval in Irak te zien waarbij opstandelingen, burgers en twee journalisten van Reuters omkomen. Een van hen wordt doodgeschoten door Amerikaanse soldaten nadat hij zwaargewond op de grond ligt; een actie die tegen alle oorlogswetten ingaat. Medestan-
ders van Manning doelen vaak op deze video als ze het hebben over blootgelegde oorlogsmisdaden. Het is niet duidelijk of Manning ook achter de WikiLeaksdossiers over Afghanistan en Irak zit. Wel wordt hij verdacht van het lekken van 250.000 diplomatieke documenten, Cable Gate. Hij heeft (buiten de chat met Lamo) niks bekend en WikiLeaks beschermt zijn bronnen. Bradley Manning zit vast in de Quanticogevangenis in Virginia. 1
Het CDA wil de leden in een open verkiezing een nieuwe partijvoorzitter laten kiezen. De partij wil de drempel zo laag mogelijk houden voor leden om zich kandidaat te stellen. Dat heeft een woordvoerder bekendgemaakt. Hij sprak van ‘een forse stap in de ledendemocratie’ van het CDA. Begin januari moet duide-
...
NICO
DIJKSHOORN
I
k las net een bericht op de website van De Pers. Russen zijn het meest irritant op vakantie. Ze gedragen zich als Russen. Ze spreken Russisch. Russen eten ook Russisch. Niet een bordje eten uit de aluminium bak scheppen, maar hopla, die Russische kop er in en kijken
Wel nut hebben volgens Huijskens bijvoorbeeld ‘web care-teams’, die boze klanten opsporen en direct met hen in contact treden. ‘ING heeft zo’n team dat discussies oppikt en ingrijpt voordat het uit de hand loopt.’ Social media als Twitter en Facebook zijn ook belangrijk om in de gaten te houden. Een pr-bureau als Citigate First Financial heeft zelf een consultant in dienst die zich daar helemaal op richt. Maar hoe modern dat ook is, als de geest uit de fles is, helpt niet veel meer. Huijskens: ‘Belangrijkste is om informatie beter te beschermen.’ 1
CDA wil open verkiezing partijvoorzitter
...
hoeveel vet je naar binnen kunt zuigen. Russen zeuren de hele dag om Bvlgrtjs, een hele dikke yoghurt die uit stokvis wordt getrokken. Ik hoor veel mensen klagen over Russen. Een beetje Rus heeft het bedrag dat hij voor de vakantie neertelde er binnen een kwartier uit. Nederlanders kunnen dat niet aanzien. Daar zitten ze, met hun uit oude stookolie gedestilleerde Bacardi, helemaal kapot gedronken door een Russisch kind van 4 jaar oud. Het werd wel tijd voor een nieuwe koploper. De laatste 39 jaar was De Amsterdammer het irritantst in het buitenland. De Amsterdammer ervaart alles als buitenland. Zelfs wij-
Social media
Geen voorselectie
Redactie binnenland
TOERISTEN
klikken, is het niet onverstandig je als bedrijf te wapenen tegen potentieel schadelijke fora. Daarom is XeroxStinks.com in handen van het gelijknamige bedrijf, heeft de Wall Street Journal uitgezocht. Hoeveel zin heeft dat? ‘Een totale verspilling van geld’, noemt crisis-pr specialist Charles Huijskens het opkopen van de websites. ‘Dit is een typische paniekreactie.’ Maar de man die DSB Bank begeleidt, vindt het wel terecht dat bedrijven zich door klokkenluiderswebsites meer bewust worden van risico’s. ‘WikiLeaks gaat door, bedrijven moeten daar enorm aan wennen. Zij moeten zich afvragen wat zij online hebben staan, welke informatie openbaar kan worden. Dat bewustzijn is nog lang niet overal doorgedrongen.’
ken in de stad waar hij niet woont. Amsterdam-Noord, voor iemand uit Amsterdam-Oost is dat een gebied waar men zich verplaatst met behulp van sledehonden. Ik heb ze vaak genoeg zien zitten. Amsterdammers leven in groepen. Ze warmen zich aan elkaar op dorpspleinen. Ook in Andalusië gedragen Amsterdammers zich alsof de lokale bevolking al eeuwen op hun Amsterdamse leut zit te wachten. Amsterdammers doen graag leuk tegen obers. In Amsterdam zelf tegen Chinese obers. ‘Zeg, Ping, Pong, Ling, La of hoe heet je? Krijgen we nog vreten, Chinees, of zijn jullie eerst even een muur aan het bouwen? Je zegt het
maar hoor. Wij wachten wel, Chinees. Ga nu maar weer loempia’s maken. Netjes binnen de lijntjes vouwen hè. Wegwezen nou. Doeidoei!!’ Daarna trekken ze zogenaamd een servet door hun oren. In Spanje gaat dat niet anders. Amsterdammers zitten 9 van de 10 keer met hun hand vast in een kan sangria. Willen ze het sinaasappelschilletje omgekeerd in hun mond doen en dan net doen alsof ze witte tandjes hebben. Want dat is lachen. Achter iedere zin zeggen ze: ‘Godverdomme, wat een leven evenzogoed. Genieten!’ Als je Amsterdammers in je hotel hebt, dan zie je ze ’s ochtends om half
lijk worden wat de precieze procedure wordt, zodat kandidaten zich vanaf dan kunnen melden. Het al geplande voorjaarscongres op 12 februari wordt verplaatst naar eind maart of begin april om de verkiezing mogelijk te maken. Bij het CDA was het de vorige keren altijd de gewoonte dat een selectiecommissie kandidaten leverde voor het partijvoorzitterschap, over wie de leden vervolgens hun stem mochten uitbrengen. 1
vijf langs het zwembad scharrelen. Leggen ze voor de hele groep alvast wat badlakens op de ligbedjes, zodat ze vanuit een strategische positie iedereen kunnen dollen. Dit is wat ik graag doe tijdens vakanties. Net iets later opstaan dan Amsterdammers, om een uur of zeven al hun handdoeken in het water flikkeren en dan het heerlijke wachten. Als ze aan komen lopen een handdoek uit het water halen en hem zogenaamd door je neusgaten trekken. Lachen! 1
Nico Dijkshoorn is dichter/schrijver/ muzikant. Het liefst alle drie tegelijk. Op een podium.
Geen middelvinger a.u.b.
Humor
Nederlandse taferelen
Regisseur André van Duren is voor zijn nieuwe film op zoek naar een man zonder middelvinger. De figurant moet spelen in een film over de Bende van Oss.
Twee Groningers hebben als grap meerdere wegen en bruggen in de Groningse binnenstad afgezet met roodwitte waarschuwingslinten. Ha. Ha. Ha.
Het nijpend tekort aan strooizout heeft zich uitgebreid naar de buurlanden. In Duitsland en België komt het eind van de zoutvoorraad ook in zicht.
Perspectief
6
Kater Krimpende hersenen
Waar de wijn pijn doet Alcohol doet van alles in je lijf, op allerlei plaatsen. Met kerstborrel, kerstdiner, oudejaarsavond en nieuwjaarsreceptie op komst, zetten wij de stand van de katerwetenschap op een rijtje. In het kort: water en fruit helpen de schade beperken, de rest is bijgeloof. Kate Hilpern
...
N
iemand wil graag naar Katerstad, maar uiteindelijk gaan velen van ons toch op weg. Zeker in deze tijd van het jaar. De signalen bij aankomst zijn niet mis te verstaan. ‘Een klap van achteren’ is de letterlijke vertaling van het Zweedse woord voor ‘kater’. De Salvadoranen voelen zich bij het opstaan ‘gemaakt van rubber’, de Fransen hebben een ‘houten bek’ of ‘haarpijn’, de Denen worden wakker met ‘timmerlui in het voorhoofd’. ‘Vroeger dachten we dat de symptomen van een kater werden veroorzaakt door uitdroging’, zegt Emma Derbyshire, onafhankelijk voedingsdeskundige en adviseur van de Britse National Hydration Council. ‘Maar nu denken wetenschappers dat er meer meespeelt: ontwenning van alcohol, en chemicaliën die vrijkomen in het lichaam als onze lever de alcohol afbreekt.’ ‘Elk gif in je lijf levert problemen op, dus alcohol ook’, zegt Sneh Khemka, medisch directeur van de ziektekostenverzekeraar Bupa International. ‘Het komt via de maag in het bloed en van daaruit in de rest van het lichaam, waar het cellen en celmembranen kan beschadigen. En alsof dat nog niet erg genoeg is, komt er in de lever ook nog acetaldehyde vrij. Dat is nog giftiger dan de alcohol zelf. Je krijgt dus eigenlijk een dubbele optater als je te veel drinkt.’ Het goede nieuws is dat acetaldehyde onmiddellijk wordt aangevallen door een ander enzym en door iets dat glutathione wordt genoemd. Dit werkt goed, want de acetaldehyde krijgt maar heel kort de tijd om zijn gang te gaan. Maar – en dit is een heel belangrijke ‘maar’ – dit werkt alleen zo bij niet meer dan een paar drank-
‘Dehersenen worden kleineren trekken daardoor aande membranen waarmeeze vastzittenaan deschedel.’ jes. ‘De glutathione in de lever raakt heel snel op als er grotere hoeveelheden alcohol in het systeem komen’, zegt Khemka. ‘De acetaldehyde hoopt zich op in het lichaam, met hoofdpijn en braken als gevolg.’ Waarom slaap je eigenlijk zo onrustig na een avondje stappen? Alcohol remt de productie van glutamine, een stof die ervoor zorgt dat je wakker blijft. Als je weer stopt met drinken, gaat je lichaam juist meer van die stof aanmaken. Dit zorgt er niet alleen voor dat je niet aan je diepe slaap toekomt, het veroorzaakt ook vermoeidheid, maagpijn en een algeheel gevoel van onbehagen.
‘Alcohol stimuleert ook de afscheiding van zoutzuur in de maag’, zegt Colin Wilson, onderzoeker van Water Wellpoint, dat gezondheidstests maakt voor kantoren. ‘Hierdoor krijgen de hersenen het signaal dat de maaginhoud slecht is voor het lichaam. Overgeven, dus.’ Een glas wijn (of iets anders alcoholisch) van 250 ml zorgt ervoor dat het lichaam 800 tot 1.000 ml water uitstoot. Vier keer zoveel dus. Daarom is het in cafés en restaurants altijd zo druk in de toiletten. Daarom ook heeft het lichaam de morning after zoveel behoefte aan water. En daarom voelt je mond ’s ochtends zo droog als een dot katoen. ‘Ook hoofdpijn wordt veroorzaakt door uitdroging: de organen proberen hun eigen watertekort aan te vullen door water te onttrekken aan de hersenen’, zegt Wilson. ‘De hersenen worden kleiner en trekken daardoor aan de membranen waarmee ze vastzitten aan de schedel.’ Dat verklaart dus die timmerlui.
Trillen en zweten Er is ook nog een derde effect van uitdroging. ‘Door vaak te plassen, raak je zouten en kalium kwijt die nodig zijn voor het goed functioneren van zenuwen en spieren’, legt Wilson uit. ‘Een tekort kan leiden tot hoofdpijn, vermoeidheid en misselijkheid.’ ‘Trillen en zweten, twee bekende symptomen van een kater, worden veroorzaakt door alcoholontwenning’, zegt Jonathan Chick, professor in de gezondheidswetenschappen aan de Queen Margaret Universiteit in Edinburgh. ‘Je hersenen zijn na één avondje drinken al gewend aan de alcohol. De dag erna zijn ze aan het afkicken. Vandaar dat zoveel mensen zweren bij een herstelbiertje tegen hun kater.’ Dit is echter alleen maar uitstellen van het onvermijdelijke, zegt hij. Te veel alcohol kan ook hypoglykemie veroorzaken (een te lage
bloedsuikerspiegel). Hiervan word je licht in het hoofd en slap, zegt Chick. Een paar glazen te veel van wat je ook drinkt kan leiden tot een ontsteking. Die zorgt ervoor dat je witte bloedlichaampjes cytokinen loslaten in de bloedbaan – dezelfde moleculen die vrijkomen bij griep. Gevolgen:
hoofdpijn, misselijkheid en een lusteloosheid die je aan het bed kluistert (waardoor dan wel weer energie wordt opgebouwd voor het gevecht tegen de ontsteking). Zelfs het lawaai in de gelegenheid waar je gedronken hebt, kan volgens Chick je kater beïnvloeden. ‘Als mensen drinken wordt hun gehoor ge-
Beginner
Gevorderde
Want anders..
De alcohollimiet voor iemand die korter dan vijf jaar zijn of haar rijbewijs heeft, is 0,2‰. Dit komt overeen met één glas alcohol binnen een uur.
Voor de rest geldt 0,5 ‰. Dat zijn twee glazen binnen een uur. En voor de mensen die denken dat ze slim zijn: dit geldt ook voor fietsers en scooteraars.
...neem je bochten te ruim, gaat je reactievermogen achteruit, zie je minder wat links en rechts van je gebeurt en denk je dat je alles onder controle hebt.
Perspectief
giebron is zeker gedeeltelijk verantwoordelijk voor de zwakheid, de vermoeidheid en het coördinatiegebrek van de volgende ochtend. In het algemeen bevatten donkere drankjes (zoals rode wijn en whisky) veel meer giftige congeners (bijproducten van fermentatie), dan witte wijn en heldere dranken als wodka, gin en rum. ‘En duurdere merken bevatten doorgaans minder congeners’, zegt Emma Derbyshire van de National Hydration Council.
Vette hap
MERIJN BEELDVERTELLER
dempt. Daarom gaan ze steeds harder praten en gaat ook het volume van de muziek steeds omhoog. Dit draagt ook weer bij aan de hoofdpijn van de volgende dag.’ Alcohol maakt ook neerslachtig. Het draagt er in elk geval aan bij dat mensen met een kater angstig worden en aan zichzelf gaan twijfelen. Je
voelt je dan wel blij als je drinkt, maar alcohol werkt net als diazepam – uiteindelijk is het een downer. Je dalende bloedsuikerspiegel helpt in dit geval ook niet mee. En dan is er natuurlijk nog het gegeven dat alcohol de glycogeenvoorraad (spiersuiker) in de lever afbreekt. Een tekort aan deze belangrijke ener-
Geoefende zware drinkers hebben over het algemeen niet zo’n grote kater. Vrouwen die net zo veel drinken als mannen hebben daarentegen meer te lijden. Dat heeft niet alleen te maken met de grootte van het lichaam, maar ook met een lager niveau van enzymen en glutathionen bij vrouwen. Het duurt bij hen langer voordat de alcohol in het lichaam is afgebroken. ‘Hoe ouder je wordt, des te erger je kater’, zegt Khemka van ziektekostenverzekeraar Bupa International. ‘Je lichaam is kwetsbaarder voor gifstoffen en kan niet zoveel enzymen meer aanmaken om zich daartegen te beschermen.’ Genen spelen ook een rol, zegt hij. Zeker zeventig procent van de Aziaten heeft een andere, minder efficiënte versie van ethanol dehydrogenase, een enzym dat nodig is voor de verwerking van alcohol. ‘Ze zijn daardoor heel snel dronken.’ ‘Veel mensen denken dat een vette hap uitkomst biedt’, zegt Colin Wilson van Water Wellpoint. ‘Maar een tragere opname van alcohol, en dus een demping van de effecten ervan, kun je ook in de hand werken door te eten vóórdat je gaat drinken.’ Met name vet werkt hier zeer goed. Daarom lepelen sommige mensen uit het Middellandse-Zeegebied wat olijfolie naar binnen voor ze gaan stappen. Je kunt op zijn minst een glas melk drin-
Doerustig aanmetde bubbels, omdat het gashierin desluitspier inwerking stelt,metalle gevolgenvan dien. ken. Multivitamines helpen ook om het lichaam klaar te maken voor het vitaminetekort dat gaat optreden als je de hele avond staat te plassen. ‘Zorg dat je overdag genoeg vocht binnenkrijgt, zodat je ’s avonds goed voorbereid op stap kunt’, tipt Derbyshire. ‘Een flesje water bij de hand doet wonderen.’ En drink ook een glas water bij elk drankje dat je bestelt, zegt ze. Maar doe rustig aan met bubbels, omdat het gas hierin de sluitspier in werking stelt, met alle gevolgen van dien. Neem ook geen zoutjes, want daar krijg je alleen nog maar meer dorst van. Eerst het slechte nieuws: er is geen
7
wondermiddel tegen een kater. Onderzoek blijkt het grote struikelblok. Laboratoriumproeven met cellen of dieren zijn niet de moeilijkheid, maar tests met mensen wel. Die werpen allerlei praktische en ethische bezwaren op. Los daarvan is het ook lang niet zeker dat er middelen zijn die helpen, zegt Derbyshire, zeker niet tegen alle symptomen. Maar: het is gebleken dat sommige pijnstillers meer helpen tegen een kater dan andere. Zo is aspirine zowel een cafeïnevrije pijnstiller als een ontstekingsremmer met de naam prostaglandin inhibitor. Hoe hoger de concentratie prostaglandin, hoe vervelender de kater. Het is echter niet zo goed voor de maag, dus beter niet innemen als je hebt overgegeven of nog niet hebt gegeten. Kruidenmengsels zijn ook steeds populairder tegen katers. Denk bijvoorbeeld aan mariadistel, guaveblad en ginseng. Die zouden ervoor moeten zorgen dat het lichaam zich beter teweer kan stellen tegen gifstoffen. Maar ook hier is weinig bewijs voor, met uitzondering dan van de mariadistel, die cellen daadwerkelijk beschermt tegen alcohol. Water versnelt het genezingsproces. Als je er tegen kunt, meng er dan zout en suiker doorheen om zo het verlies van natrium en glycogeen te compenseren. Fruitsap is ook goed – de suikers geven het lichaam weer energie, terwijl ook de vitaminen en voedingsstoffen die je de avond tevoren hebt uitgeplast weer worden aangevuld. Bananen en kiwi’s brengen de kaliumvoorraad weer op peil (ook uitgeplast), net als energiedrankjes. En eieren bevatten veel cysteïne, dat de gifrestjes wegwerkt. Koffie? Niet doen. Daarvan droog je alleen maar verder uit. En denk eraan dat vet eten je maag alleen maar verder irriteert. 1 © The Independent
Binge drinken
Oude klare
(On)gezellig
Ruim een op de drie (36%) scholieren heeft in de afgelopen vier weken wel eens vijf of meer glazen alcohol bij één gelegenheid gedronken.
In tien jaar tijd is het aantal ingeschreven 55-plussers met alcoholproblemen in de verslavingszorg meer dan verdubbeld: van 3.154 naar 7.241.
In Zweden (1%) en Finland (5%) drinken de minste mensen meer dan vijf glazen per week. In Oostenrijk (24%) en Spanje (28%) zijn ze veel gezelliger.
Weten
8
Geschriften Babbelkous en dwingeland
Jezus zoals u hem nog niet kende De Bijbel vertelt niks over Jezus’ jeugd. Gelukkig zijn er andere oude bronnen. Die onthullen dat Jezus een driftig en brutaal ettertje was. Marcel Hulspas AMSTERDAM
...
Hoe was het kindeke Jezus? Was het een aardig ventje? Het Nieuwe Testament geeft hierop helaas geen antwoord. Dat vertelt ons uitsluitend iets over het baby’tje Jezus in de kribbe, en over de volwassen Jezus. Daartussenin: niets. Het enige verhaal over zijn jeugdjaren is te vinden in het Evangelie van Lucas. Toen Jezus twaalf jaar oud was, zou hij in de tempel in Jeruzalem gediscussieerd hebben met de daar aanwezige leraren. ‘Allen die hem hoorden, stonden versteld van zijn inzicht en zijn antwoorden’, aldus Lucas. Dat zal wel. Gelukkig beschikken we over meer jeugdverhalen – stuk voor stuk veel interessanter dan dit soort vrome praatjes. Verhalen over de jeugd van Jezus waren in de eeuwen na zijn dood erg populair. Dat de geschriften waarin deze zijn vermeld niet in het Nieuwe Testament zijn opgenomen, was een betreurenswaardig besluit van een aantal knorrige kerkvaders. Hadden ze dat maar gedaan. Dan was Jezus er zoveel interessanter op geworden. Gelukkig zijn die geschriften niet verloren gegaan. En zo weten we dat de kleine Jezus echt een babbelkous was. En een echte dwingeland. En dat al vanaf zijn geboorte. Toen Maria, met Jezus nog aan de borst, op een dag onder een palmboom wilde rusten, zo vertelt het Evangelie van pseudo-Mattheus, begon de kleine spruit tegen de boom te praten: ‘Toen zei het kind Jezus, dat glimlachend rustte aan zijn moeders borst, tegen de palm: ‘Buig voorover, boom, en verkwik mijn moeder met
KENUW DNA ...
MARCEL
HULSPAS
H
et wordt weer tijd voor een Breed Maatschappelijk Debat. Dit keer niet over kernenergie. Dat leverde destijds een ongewenst antwoord op; toen heeft u uw best niet gedaan. Nee, over DNA. Uw eigen DNA. Binnenkort kunt u voor een paar honderd euro uw eigen genetische materiaal in
het verhaal (uit de Jeugdvertellingen van Thomas) ons niet, maar toen enkele joden begonnen te zeuren dat je op de sabbat (want het was sabbat) niet mocht kleien, had de kleine Jezus geen zin om ze plat te slaan: ‘Jezus klapte in zijn handen en riep tegen de mussen: ‘Verdwijn, vlieg weg! En vergeet mij niet, nu jullie leven!’ De mussen sloegen hun vleugels uit en vlogen met luid getjilp weg.’ Dit vogelverhaal was zó populair dat het uiteindelijk zelfs in de Koran is terechtgekomen. Daarin krijgen de vriendjes van de kleine Jezus, voordat hij vogeltjes gaat kleien, eerst een uiterst pedant preekje te horen: ‘Ik ben tot jullie gekomen met een teken van jullie Heer: dat ik voor
je vruchten.’ En ogenblikkelijk, op zijn bevel, boog de palm zijn kroon tot de voeten van Maria, ‘en ze plukten er vruchten van tot ze allemaal verkwikt waren.’ En omdat zijn moeder ook nog dorst had, zei Jezus tegen de boom: ‘Open onder je wortels een waterstroom die verborgen in de grond is, en laat daar water uit stromen om ons te bevredigen.’’ Eenmaal in korte broek ging Jezus gewoon door met het verrichten van wonderen. Zo boetseerde hij als kleine jongen een keertje uit klei twaalf mussen. Of ze ergens op leken, vertelt
GETTY IMAGES
kaart laten brengen. Dan weet u in één klap wat u zou kunnen gaan mankeren. Maar de Gezondheidsraad houdt het hart vast: straks komen we allemaal met grote pakken papier onder onze arm naar de huisarts gerend, omdat uit ons persoonlijk genoom blijkt dat we dit en dat risico lopen. Of de dokter snel wat receptjes wil uitschrijven! Dat mag niet gebeuren, vindt de Raad, en roept op tot een maatschappelijk debat. De Raad wil ons de vraag voorleggen ‘onder welke voorwaarden het genoom mag worden geanalyseerd.’ Let op: mag. Soms mag het niet. Dan mag u daar persoonlijk wellicht zin in hebben, maar dan hebben we helaas met z’n allen
afgesproken: het mag niet. Het is voor ons eigen bestwil. Alsof de banken ons willen verbieden om in december het saldo op onze rekening te bekijken, want daar zouden we alleen maar zenuwachtig van worden, en dat is slecht voor de economie. Zo ziet de Gezondheidsraad het graag: dokters bepalen wat ongewenste ontwikkelingen zijn, dokters bepalen hoe de regels eruit gaan zien en dokters passen de regels toe. En ergens tussendoor mogen wij, patiënten, ons maatschappelijk debat hebben. Maar zo gaat het natuurlijk niet lopen. Ons DNA is van ons, en daar mogen we alles mee doen wat we willen, wanneer we dat willen.
Maar wat gaan we er straks van vinden? De Maastrichtse hoogleraar Bert Smeets, die onlangs zijn inaugurele rede hield over dit onderwerp, treiterde zijn gehoor met een voorspelling waar de zaal ongetwijfeld niet op zat te wachten. Hij sprak de verwachting uit dat het persoonlijke genoom ‘voor de komende generaties een vanzelfsprekend gegeven zal zijn dat zij gedurende hun leven zullen weten te hanteren, met alle mogelijkheden en onmogelijkheden, zekerheden en onzekerheden, die erbij horen.’ Dat gelooft natuurlijk geen hond, daar in Maastricht. Burgers die medische mogelijkheden en onzekerheden zullen weten te hanteren: in me-
jullie uit klei iets als de vorm van een vogel zal scheppen, er dan in zal blazen en dat het dan met Gods toestemming een vogel zal zijn.’ Alhoewel, had Jezus eigenlijk wel vriendjes? Hij was namelijk een behoorlijke driftkop – en met zijn gaven zat een ongeluk in een klein hoekje. Thomas vermeldt dat een zoon van een schriftgeleerde (een joodje dus, dat detail maakte het voor de eerste christenen al veel minder erg) een keer een vijvertje liet leeglopen dat door Jezus met water was gevuld. Jezus riep: ‘Vervloekt ben je, goddeloze idioot! Je zult als een
‘Jezus vervloekte hem zodat de leraar onmiddellijk het bewustzijn verloor.’ Thomas
boom verdorren!’ En, aldus Thomas, ‘Op hetzelfde moment verschrompelde de jongen volledig.’ Dat was dus een speelkameraadje minder. Een andere keer rende een jongen tegen Jezus op. De driftige Jezus riep: ‘Je gaat niet verder!’ Thomas vertelt: ‘Op hetzelfde moment viel de jongen dood op de grond.’ Dat was nummer twee. Toen zijn vader Jozef hem daarna vroeg om het wat kalmer aan te doen, werd Jezus nog kwaad ook. Toegegeven, Thomas vertelt ook dat Jezus een paar kinderen uit de dood heeft doen opstaan. En hij kon ook houten planken uitrekken, zodat zijn vader, die timmerman was, eigenlijk geen zaag nodig had. Maar onderwijs was aan Jezus niet besteed. Toen een leraar hem het Griekse alfabet wilde leren, werkte de kleine Jezus zó op zijn zenuwen dat hij het rotjoch een draai om de oren gaf. In die tijd doodnormaal, maar Jezus ‘vervloekte hem, zodat de leraar onmiddellijk het bewustzijn verloor en met zijn gezicht op de grond viel.’ Aan het slot van de verhalen van Thomas vinden we het verhaal van Jezusje in de tempel, die de joodse leraren versteld doet staan. En alleen dat ene brave verhaaltje vond Lucas geschikt om in zijn evangelie op te nemen. Jammer. Als hij wat minder pietluttig was geweest, hadden we nu een heel ander beeld van Jezus gehad. Een soort Palestijnse Pietje Bell. 1
dische ogen bestaan die niet en zullen die ook nooit bestaan. Maar tegenhouden is onmogelijk. We zullen het persoonlijk genoom moeten omarmen. Het wordt een obsessie vergelijkbaar met de horoscoop eeuwen geleden. Ieder leeft straks op basis van zijn of haar persoonlijk genoom. Ouders die hun pasgeboren kind niet laten sequencen, zijn onverantwoordelijk. Kinderen die van hun ouders geen genoomrapport hebben gekregen, zijn verdacht en kunnen hun ouders naderhand aanklagen. Waar het op uitdraait is een wettelijke verplichting. En daar wordt niet over gediscussieerd. 1
Ook voor spruitjes?
En het rendier dan?
Ook in rood?
Neurologen ontdekten dat Nederlanders hersencellen hebben die alleen op één bepaalde Bekende Nederlander reageren. Bij Wendy en Ushi dezelfde.
Volgens theoloog Wouter Slob heeft de Kerk nooit raad geweten met de goddelijke Jezus die op aarde komt. ‘De Kerstman vult een theologisch vacuüm.’
De Delftse onderzoeker Miguel Bruns Alsonso heeft een balpen ontwikkeld die stress bij de gebruiker ‘aanvoelt’ en hem of haar dwingt rustig te schrijven.
Idee 5. Zorg dat iedereen mee kan blijven doen. De Rabobank ontwikkelt speciale voorzieningen voor ouderen en mindervaliden. Als er één ding belangrijk is voor de economie, is het wel dat iedereen mee kan blijven doen. De Rabobank draagt daaraan bij door ervoor te zorgen dat alle klanten zo zelfstandig mogelijk hun geldzaken kunnen regelen. Zo kan iedereen die moeite heeft om zijn pasje uit de automaat te halen (mensen met reuma bijvoorbeeld) een zogenaamde CardPuller bij ons afhalen. Dat is een handige knijper voor uw pas. Voor blinden en slechtzienden die moeite hebben met internetbankieren, is er een speciale versie van de Random Reader. Inclusief brailleregel, spraakfunctie en een cursus om er goed mee om te gaan. Om u maar een idee te geven.
Werken aan de economie. Dat is het idee. Rabobank. Een bank met ideeën.
www.rabobank.nl/economie
style
10
Marks Soort Mensen; door Mark Koster, Maarten Bloem en Persis Bekkering
Q&A
Jaaroverzicht 2010 Filmpje
Nog één keer: Koster & Jojanneke fittie MSM begon vier maanden geleden en sloeg meteen toe, bij vriend en vijand. Vanaf volgende week blikken we terug. Vandaag nog een keer met een oude vriendin. Redactie MSM AMSTERDAM
...
Natuurlijk hadden ze moeten trouwen en twaalf kinderen moeten produceren, maar ja, het meisje wilde nog even ‘buiten spelen’. Drama van
...
het jaar was de scheiding tussen Ko & Jo. Niettemin slikte de kleine kale grijsaard even en kreeg twee minstens even competente medewerkers bij zich gevoegd: dr. Maarten Bloem, een Mokumse straatintellectueel met een hoofd vol encyclopedische tv-kennis en mr. drs. P.L.V.D. Bekkering, maar die werd vooral aangenomen vanwege haar voornaam: Persis. Die scheiding sudderde in 2010 nog even na, beginnend met een bitter afscheid, waarbij we Jo iets te naakt de waarheid vertelden in een
filmpje. Dat leidde tot verdere verwijdering, waarbij Jo al snel vergevingsgezind was, maar haar bazen, van wie we veronderstelden dat ze haar pronte presentatietalent ook inzagen, niet helemaal. Jo suggereerde (niet eens ellebogerig) dat ze misschien, ooit, in de toekomst, bij plotseling overlijden, ziekte of een vakantie, dan dus, wellicht de presentatie een keer (mogelijk dan hè) zou kunnen overnemen van Dominique Weesie, na Walter Cronkite de beste nieuwslezer aller tijden. Goed, die stomme affaire
Beddington bekeert dierenactivist
ging voorbij, tot vorige week ineens Koster, tijdens het sportgala (hij hengelde net weer een scoop binnen bij Joop Alberda over de Rabo-wielerploeg) een taart in zijn gestrikte toet gedrukt kreeg. Een tegen een. En nu dus de laatste tik, de tegengoal in blessuretijd. MSM legde op video vast hoe Jo zonder Ko probeerde het privé-nummer te ontfutselen van Nick & Simon. Dat lukte dus niet. Wij hebben alle nummers en vanaf maandag de insideverhalen over 2010. (Filmpje: www.depers.nl) 1
Foie gras eten is een rechtse hobby, vindt de bij de katholieke omroep opgestapte Jort Kelder. Jean Beddington, van MSM’s favoriete gelijknamige restaurant, reageert. AMSTERDAM
...
Mevrouw Beddington, in het reclamespotje van Wakker Dier spreekt Jort Kelder van ‘rechtse hobby’ foie gras eten. Serveert u deze scabreuze delicatesse? ‘Nee, dat staat niet op onze kaart. Het is te kostbaar.’
Lifestyle van Nannic Award
‘Maak niet de kachel met me aan’
Te kostbaar? Het is toch ook heel zielig voor ganzen? ‘Tegenwoordig heb je ook namaak ganzenlever, die is biologisch gemest. Maar dat doen we ook niet.’
Mary Borsato kreeg de Nannic Award. ‘Ik houd ook zo van wit!’ Redactie MSM NOORDWIJK AAN ZEE
...
Na een jaar waarin het aantal nieuw in het leven geroepen awards net zo hard groeide als het aantal H&M’s in Amsterdam, is MSM bij de sympathieke prijsuitreiking van het beautymerk Nannic, ‘honouring strong women’, in het Grand Hotel Huis ter Duin om de stand op te nemen. Welke awards mogen blijven volgens de met lauwerkransen omhangen BN’ers? ‘Ik word een beetje moe van al die awards, van mij hoeft het niet’, verzucht Rita Verdonk, die ook bij de met goodies overladen lunch aanwezig mag zijn. ‘Het heeft geen effect meer. Ik heb er zeker twintig thuis staan, een kamer vol. Waaronder een oorkonde van een carnavalsvereniging in Nijmegen, maar ik ben ook twee keer tot politicus van het jaar verkozen. Daar ben ik het meest trots op, want die zijn door burgers uitgeloofd. De prijs van de parlementaire pers zegt me niet zoveel.’ Leontine Borsato (tweemaal winnares van een Beau Monde-award) vindt deze prijs niet te vergelijken met andere prijzen. ‘Deze award is voor Mary alleen’, legt ze uit nadat
Wat is rechts eten eigenlijk? ‘Wat bedoel je, rechts eten? Met de rechterhand eten?’
ook niet met de voormalig politica eens. ‘Je gaat niet je hele vrije dag opgeven vandaag als je niet achter de award staat.’ Podium-collega Pia Douwes (elf musicalawards) ziet het nut van een beloning wel in. ‘Dan krijg je mensen eens het huis uit, achter die computer vandaan. En de winnaar geeft het goede voorbeeld aan anderen, het is ook een stimulans tot goede prestaties.’ Mary is in ieder geval uitzinnig over haar eerste prijs, een witte sculp-
Nee, politiek gezien rechts eten. ‘Als je alleen de ossehaas van een koe eet en dan de rest weggooit. Want als je van goed voedsel houdt, moet je de beesten ook goed behandelen.’ Wat vindt u ervan dat van eten tegenwoordig ook al een politieke zaak wordt gemaakt? ‘Het is over de top. Ik vind het een ontzettend elitaire kwestie.’
Rita Verdonk: ‘Ik heb zeker twintig awards thuis staan, een kamer vol.’
Heeft u weleens een boze dierenactivist in uw fijne tent gehad? ‘Niet in mijn huidige restaurant. Maar vijfentwintig jaar geleden wel, toen we ganzenlever nog op de kaart hadden. Ik zei tegen hem: ‘Kun je je niet beter gaan inzetten voor Amnesty International?’ En jawel, toen hij vertrok is hij dat gaan doen!’
Strong woman Mary Borsato is blij met haar eerste prijs. VAN TELLINGEN
het enigszins pikante beeld is overhandigd aan haar schoonmoeder, de bruidscouturière Mary Borsato. ‘Beau Monde wil ik niet teniet doen, maar de prijzen die ik bij hen won, waren eigenlijk niet voor mij. Een fotograaf en stylist hebben dat mogelijk gemaakt, zij maakten namelijk die winnende voorplaat. In mijn ogen is Mary een ongelooflijk sterke vrouw en de allerliefste, gekste oma die je je
maar kan bedenken.’ Met glinsterende bruine ogen memoreert ze hoe ‘Mimi’, zoals de kinderen van Marco en Leontine hun grootmoeder noemen, haar kleinkinderen met de bolderkar van school komt halen. ‘En ze mogen altijd logeren in de caravan in de tuin.’ Mariska van Kolck (twee awards voor beste vrouwelijke musicalhoofdrol en een societyprijs) is het
tuur van Justus Dick Bakhuizen van den Brink. ‘Ik hou ook zo van wit!’ roept de beroemdste ontwerper van bruidskleding ironisch. ‘Ik zet ‘m neer in mijn winkel, midden op tafel.’ De altijd vrolijke moeder-van heeft de eer te danken aan haar innemende persoonlijkheid en vechtersmentaliteit: als jonge moeder had ze geen cent. ‘Maar je moet niet de kachel met me aanmaken’, waarschuwt ze MSM. ‘Want dan maak ik ‘m uit.’ 1
$()'"#%'
3/;,34,/<=/635))))/<=:+55/=DF /A-6><3/0F?/;C/8.59<=/8 /?/;=34.7/=,98 @/;5.+1/8 /?/;=34.@/,@385/6 @/;5.+1/8 6+8=/8@ ,/<=/66381=/6/0983<-290:/;7+36.99;=/1/?/8
'
">/<=3<,;+38=+387/8=5/883<E8?/;7++5 ">/<=1//0=+8= @99;.9:0+<-38/;/8./+66/.++16=37/.3+@/=/8 <-2+:8+=>>;/8:
2/,,/8@34./C/ /A-6><3/?/-97,38+=3/?+8./">/<=<-2/>;5+6/8./; /8 .<1+7/<+7/81/<=/6. /C/-97,38+=3/3<+66//823/;=/599:
Dus u heeft hem bekeerd? ‘Ja haha, is dat niet grappig? Maar ik moet gaan, er staan allemaal pannen op het vuur.’ 1
#%%#$
'
#
'
#$ ! $% %
!%$
#%%&
3/;,347+-2=3135>-5/;99!+B7/8=$/;?3-/973 9 ? (/1/8/;3/>@</.3+' //87+6312/=?/;<-2>6.31./,/.;+1+0=/<-2;34?/8
.?3/<:;34<F
*'(&' !(+ /A-6><3/0F?/;C/8.59<=/8
# #
% $=>>;./?966/.3138,6956/==/;<381/?>6./,9838//8/8?/69:8++;(/,@385/6
-+=/19;3/ .?.</81+7/<
9 ? ? *">/<=:+55/=!9<=,>< %36,>;1
MsM
11
MSM keek een middagje rond bij Neerlands grootste schoenenmerk en praat over familie, schoenen en marketing met mededirecteur, eigenheimer en posterboy, Floris van Bommel. Zolenfetisjist Bedrijfje spelen
Het beste uithangbord, zónder pak
’Zonde om zo’n vlak onbeschreven te laten’, vindt Floris van Bommel. FOTO’S: FRANK GROELIKEN Maarten Bloem MOERGESTEL
...
Het pittoreske Brabantse dorpje Moergestel is al decennialang de standplaats van het grootste schoenenmerk van Nederland, Van Bommel. De vlaggen van het familiebedrijf uit 1734 wapperen bij een nondescript pand midden in een woonwijk. MSM wordt onthaald door Floris van Bommel (35), die samen met zijn twee broers de scepter zwaait binnen het bedrijf. Hier wordt nog werk gedaan dat andere bedrijven allang uitbesteden aan lagelonenlanden. ‘Deze fabriek hoort bij Van Bommel, daar is geen discussie over.’ De gelijknamige mansoir draagt vandaag sneakers van het sublabel dat zijn naam draagt, Floris. ‘Naar het werk draag ik Van Bommels, in het weekend ook wel eens Adidas’, bekent hij. ‘Zijn’ merk Floris overvleugelt qua omzet inmiddels de klassiekere Van Bommel lijn. Het is niet de enige verandering sinds de Van Bommel broers acht jaar geleden de sleu-
tels van de toko door papa in de schoot kregen geworpen. De bezem ging door de organisatie. ‘En we zijn nu meer een handelsbedrijf dan alleen een fabriek’, legt Floris uit. Grootste verandering is wellicht dat hij de creatieve man in het bedrijf werd, een reclamebureau wordt al tijden niet meer gebeld. ‘Mijn broer Pepijn zei laatst nog: ons marketingbeleid is de binnenkant van jouw hoofd.’ Het liefst pielt Floris de hele dag creatief op zijn kantoor, waar tussen leesten, leer en de wintercollectie van 2011, poppetjes op het bureau staan en rockmuziek op beschaafde toonhoogte klinkt. Het is leuk, dat ‘bedrijfje spelen’, zoals Floris het noemt, maar ‘als het aan mij lag zou ik zo weer directeur af zijn. Deze week heb ik alweer te veel vergaderd.’ Voor wat hij verzint geldt vooral anything goes. Wil Floris gekke teksten krassen in schoenzolen dan kan dat. Hij toont ons een gymp met een soort rebus op de onderkant. ‘Is toch zonde om zo’n vlak onbeschreven te laten?’ luidt de weinig filosofische verklaring voor de zolenfetisj. Nog zo’n Floris-
gekkigheid: een folder staat vol foto’s van aangeklede hondjes met hoedjes op. Waarom drukt hij dit af? ‘Geen idee, ik zit dan als een soort dwangneurose naar plaatjes van aangeklede hondjes te zoeken. Dan moet er een folder komen, en gebruik ik die plaatjes.’ Zelf staat hij ook in de folder, gefotografeerd op zolder. Want, zo heeft Van Bommel tussen alle lolligheid zakelijk goed door, het beste uithangbord voor het merk Floris is Floris zelf. ‘We laten zien dat ik echt besta, dat ik die schoenen ontwerp, niet zoveel merken hebben een echt levend figuur in de hoofdrol.’
Half robot Het hele pakketje van familiebedrijf met eigen fabriek, een rebelse directeur (rijdt Ford Mustang, heeft een tatoeage, is pakloos) als posterboy, wordt met een strik eromheen pr-matig kundig uitgevent. Vooral onze oosterburen vreten het als Berlinerbollen. ‘Daar hadden we dit jaar 69 procent groei.’ De afgelopen weken maakte hij een zegetocht door de Germaanse tijdschriftschappen met
grote verhalen in alle bladen, waarin hij samen met top-voetballer Phillip Lahm, voor wie Van Bommel een schoen maakte, op de foto staat. Zó hardcore rebels is Floris, die zich aan kantooruren houdt, hard werkt en op MSM vooral een nuchtere indruk maakt, toch ook weer niet? ‘Ze zijn het in Duitsland gewoon niet gewend. Daar associëren ze bij een familiebedrijf met een vader met daarnaast een zoon, strak in pak met achterover geföhnd haar.’ En ondanks gekke teksten op zolen en op de website van Van Bommel waar Floris zich afficheert als ‘half mens, half robot, half alien’ zit een strakke focus achter alles wat de drie Van Bommels doen. Een aanbod van een brillenfabrikant om Van Bommel brillen te maken, wordt beleefd terzijde geschoven. Uitnodigingen voor BN‘erfeestjes gaan in de prullenbak. Gefocuste groei is het belangrijkst voor nuchtere brabo’s. Op het Duitse succes volgt geen mondiale expansiedrift. ‘Ooit zaten we in twintig landen, dat schoot niet op. Het staat stoer dat je in Tokio en
Toronto zit. Dat hoor je beginnende ontwerpers ook vaak zeggen ‘We liggen in 15 landen.’ ‘Stelletje sukkels’, denk ik dan. Dat stelt geen reet voor, zorg eerst maar dat je het in minimaal drie markten goed doet.’ In 2011 schittert Floris weer in een reclame met een bekende Duitser (wie mag hij nog niet zeggen). ‘Dat wordt mijn nieuwe hobby, op de foto gaan met bekende mensen.’ En er komt een winkel op het Amsterdamse Koningsplein. ‘Het type schoen waar inkopers van denken: leuk, dat groen, maar doe mij toch maar weer cognac, ligt daar juist in de etalage. Dat wordt voor ons een uithangbord.’ Het Mokumse is Floris van Bommel niet vreemd. Hij studeerde er een blauwe maandag economie: ‘na een weekje wist ik: dit is niets voor mij.’ Hij vindt het een mooie stad, maar zijn hart ligt in Tilburg. De vrijgezel (‘ik heb even geen vriend’) is gehecht aan Brabant. ‘Al voel ik mij er wel eens ‘the only gay in the village’. Hier liggen mijn wortels, ik snap de humor. Ik haat carnaval maar houd van Willem II.’ 1
Tatums titel
Ook al stemproblemen
Grammy Dolly
Op de twittert heeft Tatum Dagelet de titel van haar (non-fictie) boek bekendgemaakt: ‘Drinken, vloeken en hopen dat je bemind wordt.’
Golden Earring zegt tot mei alle concerten af wegens de stemproblemen van gitarist George Kooymans. Dertig concerten gaan niet door.
Dolly Parton krijgt in februari een Grammy voor haar gehele oeuvre, zo maakte de organisatie alvast bekend.
28 - 30 december KNWU NK Baanwielrennen Concept en ontwerp: www.advice.nl
www.nkbaanwielrennen.nl
Omnisport - Apeldoorn Sponsors
Organisatie
Partners
Ondersteuning
!&$& &"- !0,& ,& ,& 1
&)&& &$,! , $& )& ,)& & ! &),!0& - !0,,&.& 1&$,! , &$&0!$/ ,1 * 1,0-& 1&& , &$&0!$ 0&& $!)&0,-. %% ! $& & & &),!0& $!)"0!$& & ( "&&.& %% ! $& ,& ,&/ !)&0,-. &.& & - !0,& !! !# &0& & "& "!& - !0,,&.& ,(1!,& , & 0,& 1&$,!/ ,& $,#+ ",- $& 0&& , $& $,& 0&&( & &.1)& ,)/ &" -,- !(,&, & & !,) 1& ,& & 1&$,! && & ,& & ,0 -,- -& &$& ,..&0& !00 $ &"- !0, "& -& $!!!! 1! ,1!!0 -!! )&0&$& !()& $&&$ !! && &.&$& ( 0&,$,) , $& - !0,,&. ,-. $! +& ,)&"&,$& ( #,&&0
&)&&/0 !#! &'/+10
!#%#$!" "%$ !" #!! $"#$ "# :8;.,,8-:=2>.7;<**70*:*7<>88:1..:5234./:2;;..7>.:5.2 -.5234/:=2<20.?237.7.-:=2>.70:8.2.72788:-<*52F+8>.7 %.7.<2F
"! ! $2<+=7-20./:2;;..7/:=2<20.0.=:6.<127<.7>*7>.:;0.95=4<. +58.6.7%.::*;;.7--:80..7/:2;;.<27<.5.7-.;6**46.< 27-:=44.7>*7*6*7-.5.7*70./:2;;..74:=2-20.*/-:874 6.<..71..545.27**70.7**6B8.<3.
% ! !' "!! !!& '..:/:=2<20.0.=:6.<27-:=44.7>*7/:*6+8B.7.7B?*:<. 4.:;.7#27<.5.7-./:2;;.;6**46.<1.<*:86*>*7>.:5.2-. 5234.:8-.>:=,1<.7.*/-:8742;08.-27+*5*7;.76.<..7 =2<+=7-20./:=2<201.2-
% ! !'
"% .5.>.:<23-+23+.;<.552706.<-.87-.:;<**7-.+872; ?.:4-*0.7.>.:<23-+23+.;<.55270>2*87B.?.+?274.52; ?.:4-*0.7%*7*/>2.:-8B.7+.<**5<=0..7>.:B.7-48;<.7 23627-.:-*7>2.:-8B.7-:**0<=G+23 23>:*0.78>.:=?+.;<.552704=7<=+.55.76.<-.5*7<.7;.: >2,.89<.5./887=66.: G 9.:0.;9:.4 .<2;1.5**;72.<680.5234=?+.;<.55270<.5./872;,18/9.: .6*25-88:<.0.>.7
2.:+23+.;<.524 (((**7<*5@-8B.7C.;;.787<;858*:0*7.0* :8;.,,8DG 9.:C.; (((**7<*5@-8B.7C.;;.787<;858!*+8;8 :8;.,,8!8;EDG 9.:C.;
%!##!"
%! %
!" "#
#"
# !##$ 2.:+236*,1<2024=,4.:88 *A6.7<".:>2,.8628>&.0.7.:2.=?;.-2*% ..76*5201.<>.:;,1=5-20-.+.-:*0*/<.;,1:23>.7 !! # "<==:-.>855.-2027+5845.<<.:;270.>=5-.+8727..7.7>.5897**:&.+?274.58>> )&237.7 8;<+=; #25+=:0
8.=?+.;<.552707=>2*
$$$ !$$
Uit & thuis
Reizen
13
BAKOE
Decadent genieten in Bakoe, met uitzicht op booreilanden. Pagina 16
Parelvissen in Bahrein Ga naar parelparadijs Bahrein, ‘zoek de lelijkste oester die je kunt vinden’ en word rijk. HOLLANDSE HOOGTE
De kans dat je er ook echt een parel van redelijk formaat vindt, is trouwens maar 5 procent.
Julia Stuart BAHREIN
...
Om half negen ’s ochtends vertrekt onze boot van de kade; er schijnt een vriendelijk Bahreins winterzonnetje. Wij hopen op een goede vangst: een goede oestervangst welteverstaan. En dan liefst nog met parels erin. Parels uit Bahrein worden wereldwijd beschouwd als de beste die er zijn. Ze hebben een speciale glans die wordt toegeschreven aan de zoetwaterbronnen in de zee, waar het eiland zijn naam aan te danken heeft: Bahrein betekent ‘twee zeeën’ in het Arabisch. Misschien spelen het ondiepe water en het zoutgehalte ook een rol. Er zijn nu negen oesterbedden, die samen bijna zo groot zijn als de provincie Utrecht, maar die al tientallen jaren niet meer gebruikt worden voor de pareloogst.
Theorieles We worden begeleid door de in Bahrein geboren Engelsman Rob Gregory en zijn Australische partner Robin
ken. Voor ze de zee in gaan, moeten de leerlingen ook nog een theorieles volgen waarin het stel onder andere uitlegt hoe je een oester zoekt die een parel kan bevatten. ‘Zoek de lelijkste oester die je kunt vinden’, adviseert Robin. Als we haar raad opvolgen zou onze kans om een parel te vinden moeten stijgen van 5 naar 63 procent. ‘Iedereen die met mij is gaan duiken heeft iets gevonden’, beweert Robin. Een toerist had geluk en vond een grote parel die zo’n 15.000 euro waard bleek te zijn.
Een toerist vond een grote parel die 15.000 euro waard bleek te zijn.
Werelderfgoed
Bugeja, die twee duikprogramma’s leiden: een voor beginners en een voor ervaren duikers. De beginners krijgen eerst een basistraining in een zwembad en dan een duiksessie in open zee. De gevorderden mogen twee keer in zee dui-
We komen aan bij het oesterbed dat Umm al Layaal heet. Er zijn maar weinig mensen die de oesterbedden zo goed kennen als Rob. Hij treedt ook op als adviseur van de regering om de parelerfenis van Bahrein veilig te stellen en op de lijst van Unesco Werelderfgoed te krijgen. ‘Dan zullen de
bedden afdoende beschermd worden tegen olietankers, diepzeeboringen en sleepnetten’, zegt Rob. Als ik eenmaal op de zeebodem ben, begin ik meteen de lelijkste oesters te verzamelen. Als ik weer naar de oppervlakte ga, heb ik 31 oesters in mijn net. Ik moet heel wat oesters open maken om zes minipareltjes te verzamelen, maat suikerkorrel. Ik ben allang blij en doe ze in mijn meegenomen jampotje. Kort daarna slaak ik een kreet van blijdschap, want daar ligt midden in een schelp een prachtig glanzende crèmekleurige parel te schitteren in de winterzon. Het is een geweldige verrassing. Ik stop hem veilig in mijn potje en vraag me af of Robins theorie klopte; ik bekijk de schelp en die is inderdaad uiterst lelijk... 1 © The Independent
Bahrein Bahrein bestaat uit een groep van drieëndertig eilanden in de Perzische Golf, onderling verbonden door bruggen. Het Golfstaatje vervult een belangrijke positie binnen de oliewereld. De winter is een goed moment voor een vakantie in Bahrein. Het is er overdag aangenaam warm, maximaal 24 graden, en ’s nachts koelt het lekker af. De neerslag is gering, maar áls het regent is de periode december tot eind april. Bahrein heeft een moderne luchthaven bij Muharraq, die een centrumfunctie in het internationale luchtverkeer vervult. Er worden jaarlijks meer dan drie miljoen passagiers verwerkt. 1
Mooi was die tijd
Zwart goud
Maar er is meer
Totdat er in 1932 olie werd gevonden was de parelvisserij de belangrijkste economische activiteit in Bahrein. Ook de handel in dadels bracht veel geld op.
Bahrein was een van de eerste landen in het MiddenOosten waar aardolie werd gevonden. Het is inmiddels goed voor 60% van de overheidsinkomsten.
Omdat de olievoorraad beperkt is, was Bahrein genoodzaakt te verbreden. In de jaren zeventig en tachtig veroverde het de rol van bankier van de regio.
.3 ,#G 3.#JM# .2J@+A# M#1052AG50G.1 IN 5L#@3,G: IN 53G./GJ((#G #3 6N !@.# +3+#3 !.3#@ 3A1 %G 447 @G.A +#@J.0 L3 OM#2! AJ3?A #3
&$ $ AG552!: @,G.+# 1.++.3+ E, MG#@ .3 5A@./0# 52+: JN# 02#@A: 55.# (.#GA@5JG#A: @G.A 01#J@#3(51!#@ PCC-H4CDPPP: #% $ & & ./0 1LAG 57 DDD749-)2?".)29:?70. % $ :?)2$ BC"9"/7 #O#11.+ H !+3 +#3.#G#3 .3 ##3 7@,G.+ L55@!#1.+ (2.1.#,5G#1 2#G ,5G#1 .3 .2J@+ L55@ 1#00#@ #G#3 GJAA#3 J17#3 #3 2@ 44 )P 7:7: 50 #@AG@@: 1#30#3: .L:@@3+#2#3G#3: 01:(51!#@< P*C&-)66*DD 5( DDD7:?"9+70. #1 P*H-*)PHC6) MMM:+AG,5(#JL#@#2:31 =! +#O#11.+# I-7: L03G.#77@G#2#38 L0: 77: 52+#G#3 57 ) 2.3: 1557(AG: L3 ,#G $ L.3+ 1#30#3 I E &-7#@A: #1: @J.A#3!# #3G@J2 G#1: P*H P*H-*)CHHDP DDD74.?"B70. DP6I664 DDD7"9'F+)?72/ # " J.!- .2J@+ IE& & 449?"/"0?"0 !'' 7#@A: L03G.#M53.3+#3: #1 #3G@1# 1.++.3+ .3 #@+#1E P*H-*)P*DD& DDD74+0-"9:70. #JL#113!: .#JM 53G./GA#@&%#% 02#@A #3 77: G:,: 1 ; 5 L.#: 3(5< #1 P*H - *)& HPCP
DDD7:)B??"9:)BB:-"70. L:: IC )P: 1(7: L:: *P -: .(G 3M: #1 P*H-HPD6H)D: J17!1 - .2J@+ 1JN# 77 .3 #JL#113! 5A .33#3! DDD7)2?".4+"?)070. P*H:*)CHID& DDD7."+,2B70. 5G#1 #3A.53 @3/#: :: H6 - E :: 25+: #1: P*H - DP6 HP4* DDD7)2?".4"0:+20290,"72/ 55@ L0: #3E5( M553@: G:,: 7#@ !.@: 1JN# J3+: 57 O##@ 3#GE @JAG.+ 7@0 L:: ))P - 7:2: 52+: 7#1!55@3E@!#@M./0 ". G%;;*&G3A@3 L#1G# I-*-) 7: 77: .3 0A: DDD7B!!"."9/""972/ 5#@!#@./ A,.GG#@#3!# 52+# L.3+ L##1 25+: P)I6-H*H))& ,G#@,: : = 7 7 = G:,: D 1JN# I-6P7: 8 .3 7@,G.+ 3GJJ@+#: D & 7: 2#G AJ3' #!: 7@./A' P)*)-I46*CI DDD7!"2.."9?70. .3GE O## 55@ 3GJJ@ @JAG #3 L##1 BE" )."?: ?" -224 PII*)D6)DP J3+>A 3 !J.3 (.#GA- #3 M3!#171#O.#@ ,5M25!#11#3 3J G# 6-* A102@: DDD7!"'92?"C2:70. 8 #O.,G.+#3: 3.#0# 15G.# JGG#@M#+ CD @!#@#3 !.@#G 3 !# #,G G# 22#3 7 31GG7 #1#(553 P)CC - *D6 HDI #G ,@23G# ,5G#1 M@ DDD7B0'C070. /# /# G,J.A L5#1G: PCI-)&6ICC6 MMM:50AJ3+15M7@0:31
" " $
" $
" $ $
" "$
" 3GG /22+:?" $+"?:* "0 D0!".9"+F"0 +0 B924 .3!.L.!J##1 - ++#L#@L5#@ - ,@23G# L#@1./L#3
DDD7C2:?9C".70. G;& * A;; #@ #A DDD7,"B'!C2"?.-/470. #3 /# GJAA#3 & 6D /@ 0./0 57 !# M#A.G#: 3(5 PD-)*4PCP*4
@L3A 27#@A ,J@#3< MMM:25.1#@#3G:31
9"?+"C" "0 B.+0+9" D29-* :)24C-0?+":7 3(52.!!+ 2AG#@!2 6) /3: 6* JJ@ MMM:+@.#0#313!3O##:31
03G.# J3+15MA 3 : P66H-HC6&DD MMM:@J.G#@71G:31 53 ## 3! A A17#3 #3 +#3.#G#3 57 ,#G AG@3!' G:,:!.L: J3+?A M##0- "+F2"0 :?9? 24 AA 49+. AG33 #3!#3 L:: 664 - PD-HP4)II6H PD-6H 6I PP 4) 5( MMM:!#00#@J3+15MA:31 J3+15MAE,1#GAE@L3A 27.3+: #1: P666- *D6 IH6 DDD7C-0?+"49-:)2BD"070.
"%$"
%
83./ 22#39 1JN# L0:M53: 8D & 6P 7:9 G:,: 57 01#.3A,: 7@0 :!: L5#G L:!: #2#1#@#@+B L##1 (.#GA- #3 M3!#125+#1./0,#!#3 P)CI-HHPDDD 3(5 DDD7:!"49:70.
KKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKK
DDD72.!"9/070. 5G@3#6 %#G 1%#
DDD72.!"9/070. 5G@3#6 %#G 1%#
1.! E
1.! E
L#@3,G.3+ .31: J.G+#@#.! 53G./G H4 - 7#@ 02#@' #1!.+ G5G H6 /3J@.: 3(5 57 MMM:,5G#1-GJ#@+#3:31 !.L:L0:,J.O#3 L:: 6&P - 7:M: P)*D-)CDDHI DDD7-9+-)9C-0?+":70. .#7#3,#.2 - M#3G#: 5G#1 ?G 51G @@: H !:EI 3: L:: 6P4 )P 7:7: : #1: P)*CH)6 &**: MMM:,5G#1G,51G:31
G%&<*
3G
3G KKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKK
@53!@#.O#3 .G5JM#3 #G13! AG13! 6) !+3 L:: 6)*) - @5,J@#< MMM: !/5A#@:31 5( PC6-)6ID*PP
"0"9+$" 2/"9 .11?A A.G?A 77@G#2#3 JN# 11-.3 M.3G#@A75@G#L#3GA G#3 #3 ,5G#1A: 31: L1J,G #3 2#G &P ,5+#@ 57+#1#.!# A.3+1#A ,JJ@JG5: #1: P)*6-)H6PPH 5( MMM:.1.5A@#.O#3:31 : DDD7:02DC+":70.
# !'0
= 55@!#1.+ A0.%3 .3 & !+ 7G ; C !+ A0.7A L 6*) L:: H&4:-: #1: PD-)6CIPD4D C77
DDD7 72/ DDD7.-0:-+70. 56 #17 PIP-*CPIDID 8-1.!9 DDD72.!"9/070. 3.#!.3+ L53GJ@#3M##0 = 3 ,#G 5+# 7 7 5G@3#6 %#G 1%# DDD7)."?!"4+"99"70. 8@:9 355@!#3= 3J 2.3.21 I)P .! E : #1: PIII-H66IHC 1JN# 6)-7#@A: C A10E) !0EAJ3 [email protected]+' MMM:A0/:31 3L@-A+@ 7@30#1#3!# #@AG!+#3 #3 !.@#G 3 7.AG# DPD 02-H 11$# "9 ?B::"0B+? 24 )"? /22+" ##3 A7#GG#@#3!# /@M.AA#1.3+: 3L@-A+@: 7 7 DDD7)2?".?"E".72/ 77@G#2#3G#3 I-) ,1#GA 77@G#2#3G#3 # A7#.1.AG 57 713! 2#G P*4I - H)6 6P) 3G@#00#1./0# @@3+#2#3G#3 7#@A: P)64 - )*I 6DD . ,#G 2##AG 5271#G# 35!: 03G.#7@0#3 5GG+#A PIII-H66IHC DDD7C.+0!"9?B+0*/".0!70. GAG*&A# %111 DDD7$+70. PID H)I 4H 4P MMM:A0/:31 L@L03G.#A #3 5L#@G5,G#3 KKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKKK
" $"
'* "* &' .
& & "&'
&.
& #&
,+' -'&' &' -& "
( ) ( +
% )
%( " * ( +($ &( ) * $ ( - ) % %& % )% " %
% &( ( # ( * +%&( & % %
% %& ( & * & %% % (# )())% ())% + % "%( +&&# % & & ()&& %- (&" # ) &
& "& -0 &* '' * -&& * . & * * * " &' & -/ --&
& .&' *' " '' . "' ''& &
-' 0-&'"* *%/%.% !(
&*& " ,1 '"* &
( ) -
+%
( %(% " )+ - %* ($ %
- "( )+ % )%
(
(%
* % ,)%& &(%-
% &( )% " # % *( ) )+ ( %- * % &"( ) % "%-
% ) ( " ") % -# ( ( ) * !.
& ,)%&%&
% % (
% (
& %*% $ %
) % )%
* % "( *%-( "
"*& -*% 1111! #1! "$
(
"& /
IJMUIDEN - NEWCASTLE
( 7++5
10 dgn ST. PETERSBURG
v.a. 799,-
___________________________________________________________________________________________________
www.bolderman.nl
WEEKENDJE ARDENNEN **** in de Ardennen**** www.lapetiteourse.com
-----------WWW.AARO.NL----------Ardennen: mooi vrijstaande vak. huizen voor 2 tot 30 pers.
5 DAGEN OOSTENDE BRUGGE/GENT/BRUSSEL
Ardennen: A-bungalows, vrijst. Op park met indoor zwembad. Mooie natuur, sport, cultuur, rust www.sunclass-grandhan.nl tel 0032-86 212 739
v.a. 299,___________________________________________________________________________________________________
www.bolderman.nl (0318) 580 958 lid ANVR/SGR
De mooiste vakantiehuizen en prachtige vakantieparken met zwembad. Keuze uit meer dan 600 accommodaties. Tel. 0570615994 www.ardennenplezier.nl
8 DAGEN NOORDELIJK CYPRUS
v.a. 269,-
___________________________________________________________________________________________________
$
!
" . *(/+
+612 3(3
% ,,#
. *(/+
((/ 3(3
(12 % &&,#
. *(/+
*+ 3(3
% &,#
. *(/+
+0(/+ 3(3
(0318) 580 958
3/4/5d Berlijn va 79 4d Thüringen, Erfurt va 179 5d Berlijn en Polen va 199 DE CYPRUS SPECIALIST 5d Berlijn en Stendal va 199 Naar Cyprus voor de beste 5d Hamburg va 219 prijs? Ga met Paradise op 5d Harzgebergte va 239 reis! Bel 030-6592160 of 5d Wismar, Rostock va 249 decyprusspecialist.nl SGR 8d Allgäu va 439 ******** Cyprus ******** Vraag snel de brochure aan! Tel. 0529-469667 ANVR / SGR GEEN MASSA TOERISME Villa's, kleinschalige appart. en hotels. Incl. vlucht en huur- SAUERLAND: 4* vak.-won. auto. Tel.: 0541 - 531 003 va 35 pd. 0049.2982.1512 www.iliosreizen.nl SGR & CF. www.haus-muehlberger.de
lid ANVR/SGR
% ,,#
. *(/+
3(3
www.bolderman.nl
% &,#
Bungalowpark Village Le Chat (Charente – Dordogne) Rust, Ruimte en Recreatie Op 930 km van Utrecht in prachtig heuvelachtig natuurgebied ruim opgezet vakantiepark (33 ha) met 250 vrijstaande bungalows voor 2-8 personen. Vele mogelijkheden voor het hele gezin: o.a. groot speelmeer (3 ha), kinderstrandje, vissen, minigolf, verwarmde zwembaden, tennisbanen, bar-restaurant-terras. Animatieteam in hoogseizoen. Mooie 18-holes golfbaan naast park (ook golfarrangementen).Omgeving biedt legio mogelijkheden, zoals mooie fiets/wandelroutes en culturele uitstapjes. Informatie en reserveringen via Nederlandstalige receptie tel: 0033-545-232375 of via website: www.villagelechat.com
STACARAVANS EN BUNGALOWTENTEN op ****campings bij stranden CÔTE D'AZUR - LANGUEDOC - ATLANTISCHE KUST Carazur (SGR) 077 - 354 91 78 www.carazur.nl
8d Rome, Florence va 399 8d Dolomieten va 399 10d Rimini, Bologna va 399 10 d Umbrië va 449 8d Verona va 459 10d Sorrento va 479 10d Bloemenrivièra va 499 11d Toscane va 539 15d Sorrento va 699 15d Zuid-Italië va 739 11d Corsica, Elba va 809 Vraag snel de brochure aan! Tel. 0529-469667 ANVR/SGR WWW.ITALIA-BELLA.NL Specialist voor Toscane! Vakantiehuizen 0575-574495 GARDAMEER (Moniga): Zoek&boek: Italsol.com Tel. 026-4420774 Boerderijen & Landhuizen * * Fi VAKANTIEHUIZEN * * 020-428 5999 www.fi.nl www.GudetoscanA.com Driehoek Pisa-Florence-Siena Vakantiehuizen 020-6895266 Vakantiehuizen en app. met zwembad in Toscane en Umbrië. 0228 – 526626 www.dimore-italiane.nl ** NIEUW ** Nederlands Hotel in de Dolomieten Wintersport en Zomervakantie www.hotellory.com www.italia.nl/www.zuiditalie.nl Villa's, agriturismo, rondreizen. Bijzondere adresjes. Bel 0207798338 of mail:[email protected]
ASKJA Reizen anvr-sgr Onze superjeeptocht ruig IJsland en onze comfortabele reis hebben nog plek op 6 mrt! 026 352 93 90 www.askja.nl Askja Reizen anvr-sgr De specialist met het meest complete aanbod. Bezoek onze info dag in A'dam op 8 jan! 026 352 93 90 www.askja.nl ASKJA REIZEN Reykjavik & New York; 8 dgn vanaf 975. 026 352 93 90 www.askja.nl
*(/+
www.bolderman.nl (0318) 580 958
+612 + 6+ 3(3
% &,,#
*(/+
(66+ + +11/ 3(3
% ,#
Vacansoleil.nl luxe stacarav. bung.tenten op 360 topcampings 0800-0022 ANVR/SGR Provence en Côte d’Azur Prachtige vakantievilla’s met zwembad. 0228–526626 www. beausite.nl
v.a. 299,-
___________________________________________________________________________________________________
www.bolderman.nl (0318) 580 958 lid ANVR/SGR
Provence, omg M-Ventoux, www.komnaardezon.nl
DE BROCHURES 2011 LIGGEN VOOR U KLAAR!
Vakantie naar écht Griekenland? Vraag onze brochure aan, o.a. rustig Kreta,Kos & Lesbos 0206759862 (ANVR)
www.interfact-travel.nl 15 DAGEN GRIEKENLAND
v.a. 950,www.bolderman.nl (0318) 580 958 ___________________________________________________________________________________________________
v.a. 399,www.bolderman.nl (0318) 580 958 ___________________________________________________________________________________________________
lid ANVR/SGR
Corfú, Lefkas, Kefalonía, Itháki, Épiros, Pílion Lesbos, Chios, Samos, Pelopónnesos Kýthira, West-Kreta, Zuid-Kreta Kleinschalige accommodaties, fly-drives, wandelen, trekkings, zeilen en reizen op maat. anvr/sgr Voor persoonlijk advies en de brochures 024-642 48 48 www.rossholidays.nl - [email protected] Of bezoek onze stand op de Vakantiebeurs in Utrecht
124 ++ +/36 - )+6 , . ,
10 DAGEN POLEN/ GDANSK/ MAZUREN / KRAKAU
lid ANVR/SGR
LEVICO THERME
v.a. 499,-
lid ANVR/SGR
8d Kroatië-Speciale Actie va 299 10d Kroatië, Opatija va 399 11d Istrië va 499 11d Dalmatische kust va 529 Vraag snel de brochure aan! Tel. 0529-469667 ANVR/SGR
v.a. 599,-
ALLEEN VAN 26 T/M 30 DECEMBER 2010 TE BOEKEN!
No.1 3-DAAGSE MINICRUISE NEWCASTLE KINDEREN GRATIS V.A. 112.- PER GEZIN
www.bolderman.nl (0318) 580 958
8 DAGEN CAPPADOCIË
lid ANVR/SGR
Turkije v.a. 175,-
12 DAGEN CORSICA/ SARDINIË/SICILIË
___________________________________________________________________________________________________
www.bolderman.nl (0318) 580 958
v.a. 799,www.bolderman.nl (0318) 580 958
3-DAAGSE SHOPPINGCRUISE GRATIS DINER EN SHOPVOUCHER V.A. 69.- PER PERSOON
No.3
lid ANVR/SGR Toscane schitterende 7-daagse reizen met excursies naar Pisa, Florence, Lucca en Siena 299 incl. vervoer, halfpension en excursies. Ook 7-daagse reizen naar de Veneto, Umbrië vanaf 319 en 10-daagse reizen klassiek Italië 599. Voor boeking en info www.europaski.com Tel. 0118 / 472820
12 DAGEN DALMATISCHE KUST
No.2
lid ANVR/SGR
___________________________________________________________________________________________________
Unieke vakantieadresjes in het echte authentieke Spanje www.anderespanje.nl (SGR) Bijzondere vakantiehuizen in het echte Spanje. www.taha.nl (sgr)
6-DAAGSE RETOUROVERTOCHT 50% KORTING OP UW AUTO V.A. 89.- PER PERSOON
No.4
ANDALUSIË Luxe Bed & Breakfast, golf, autohuur. Volop genieten! www.dosiberos.com ZUID-SPANJE, 4-pers. bung., zee, terras, NL zenders, airco. Winter 295 p.w., zomer 495 p.w. 06-23167650.
5-DAAGSE HOTELREIS MURRAY PARK 40 EURO KORTING V.A. 149.- PER PERSOON
No.5 5-DAAGSE HOTELREIS WINDLESTRAE + 1 NACHT GRATIS V.A. 169.- PER PERSOON
v.a. 599,-
___________________________________________________________________________________________________
www.bolderman.nl (0318) 580 958 lid ANVR/SGR
Super Lastminutes
8d Spaanse kust va 319
DFDS.NL/2010
10d Andorra,Barcelona va 439
10d Mallorca va 499 15d Portugal, Spanje va 629 15d Andalusië va 699 22d Portugal,Spanje va 999 Vraag snel de brochure aan! Tel. 0529-469667 ANVR / SGR www.dedolfijnverhuur.com Spanje (Torremolinos) 06 - 54 95 08 22 www.boekjebungalow.nl 2-20p. bung`s/ villa`s/ campings In heel Europa T.0529 462625
## #"
www.SkyTours.nl Kerst Special
,) &
,) &
)+ $ ) " "/0" %& +&& & % "&
)+ $ ) +& &+ "/ + +&" & % "&
% "&
+0" +'& "."%+ & % "&
,) &
"&
,) &
*
%""(& +,/$ +& &
*
,) & + & +&+
,) & $ ' 12 dgn ROEMENIË
DE SCHERPSTE AANBIEDINGEN UIT 2010
___________________________________________________________________________________________________
! +/ "#" & Algarve-bijzondere vakantiehuizen. www.portucasa.nl (sgr)
Askja Reizen anvr-sgr De specialist met het meest complete aanbod. Bezoek onze info dag in A'dam op 8 jan! 026 352 93 90 www.askja.nl
10 DAGEN DOLOMIETEN
00 33 - 4 68 32 23 48
5/8 DAGEN NORMANDIË/ BRETAGNE/LOIRE DAL
FRIDA
___________________________________________________________________________________________________
Uw droomvakantie in de altijd prachtige Charente. Domaine Brise Bois www.brisebois.fr ZON, WATER EN BERGEN tel. 0033-545708620 St. Tropez en Provence, luxe U vindt het aan de meren in KARINTHIË (Oostenrijk) stacaravans 0598-350532 SGR Te huur stacaravans op gezinscamping aan meer. WWW.GITES.NL www.perfectholidays.nl Veel activiteiten. Leuk restaurant. 055 - 312 29 15 Vakantiehuizen voor WWW.CARAVANINTERLAND.NL Nu jubileumkorting! Prachtige huizen & villa's in levensgenieters. Bijna 3000 huizen te huur en te koop. héél Frankrijk. 026-3519198 www.drome-vakantiehuizen.nl Middellandse Zee, Gruissan, t.h. luxe appartementen, a.h. ASKJA heeft unieke natuur Côte d'Azur Mobilhomes v.a. 260,- p.w. 06-46106 051 strand! Nederlands gezin. reizen in Noorwegen. 026 352 www.cabanes-des-plages.com www.murrezonvakanties.nl 93 90 www.askja.nl anvr-sgr Boerderijtjes & Landhuizen ** FRANCE INDIVIDUELLE ** 020 - 428 5999 www.fi.nl
GOOD Y
v.a. 699,-
Unieke vakantiehuizen Frankrijk, Italië of Spanje WWW.VILLAGRANDE.NL
$ "5
F E R RY
GEEN MASSATOERISME (0318) 580 958 Sicilië lid ANVR/SGR Villa's, appartementen en hotels. Incl. vlucht en huur- Petersburg, Novgorod, Moskou auto. Tel. 0541-531003 of Welkom in Rusland begint op www.iliosreizen.nl SGR & CF. de website www.czarina.nl 12 DAGEN VENETIAANSE Transsiberië-Express 24dgn v.a. TOSCAANSE KUST 1649,- Ook losse tickets en Mongolië. www.mevoreizen.nl
"/ /#" %&" & % "&
*
____________________________________________________________________________________________________
www.bolderman.nl (0318) 580 958 Lid ANVR/SGR
10 DAGEN MEER VAN BLED
v.a. 499,___________________________________________________________________________________________________
www.bolderman.nl (0318) 580 958 lid ANVR/SGR
,) & + & +&+ ) +0" +'& / # """" &+(* % "&
*
,) & )+ $ ) " / "/"$+ & % "&
,) & )+ $ ) +0" +'& "
/ # % "&
#*
,) & + & +&+
) &(++" *"0 &/ ( &
""'+,& ("&&% ) & #&&+("&&% &$*+//&%& &+% & & &&.%""&!% .' & #&* %&-
#*
Uit & thuis REIZEN
16
Oliestad Cocktails slempen en smullen
Overdaad in Bakoe Een decadent weekendje, met uitzicht op de booreilanden. De hoofdstad van Azerbeidzjan zit vol verrassingen.
Ben Illis BAKOE
...
Ik wist van tevoren dat mijn weekend in de hoofdstad van Azerbeidzjan laten we zeggen, er een vol verrassingen zou worden. In Bakoe is alles een avontuur – en dat begint al bij het boeken van een hotel. Voelen we ons een beetje individualistisch en hebben we wat persoonlijke aandacht en kleinschaligheid nodig? Dan wordt het de Sultan Inn (sultaninn.com), met zijn elf intieme kamers. Hebben
SPOTLIGHT DIRK KOPPES
Bonjour mon cher Edinborough
...
Wat Café St Honoré Waar 34 North West Thistle Street Lane, Edinburgh Waarom Franser dan de Parijse bistro’s met Schots supervoedsel www.cafesthonore.com
we net een Russisch popstermoment en willen we uitbundige luxe? Dan wordt het The Excelsior (excelsiorhotelbaku.az), waar echt op niets bezuinigd wordt. Als we ons voornaam voelen en we de beste service verwachten, nee nodig hebben, als elk detail ook echt moet kloppen, is er maar één hotel dat voldoet: de Grande Dame van de hotels in Bakoe: The Hyatt Regency (bakuregency.hyatt.com). Ik bedoel maar, daar hebben ze yogamatjes in de suites. Soms willen we net iets anders dan anders gecombineerd met
D
e zwartwitte tegelvloer, de elegante stoeltjes, de belle époque decoratie, de naam en zelfs het straatbordje buiten: als je in Café St Honoré binnenstapt heb je helemaal het gevoel een Parijse bistro te betreden. Aan de kleine tafeltjes fluisteren amants elkaar gepassioneerde geheimen in het oor, want discretie kun je in deze ambiance wel vergeten. Ondanks al deze Franse stijlkenmerken bevindt deze St Honoré zich niet in de lichtstad maar in de wijk New Town van het Schotse Edinburgh. Na tien jaar hoort het bij de local darlings voor iedereen die van simpel kwaliteitsvoedsel in de Franse
een huislijke sfeer en een eerbewijs aan Frank Lloyd Wright mag je toch wel echt anders noemen: het Hale Kai (hotelhalekai.com) waar je viersterrenservice krijgt voor een driesterrenprijs. Voor Bakoe iets uitzonderlijks.
Adembenemend uitzicht Op onze eerste avond beginnen we met een drankje in de Sky Bar op de 19e verdieping van The Landmark (thelandmarkhotel.az); hier heb je een adembenemend uitzicht op een van de mooiste steden ter wereld. Als we onze mojitos op hebben, voe-
gen we ons bij de menigte op de kortgeleden gerestaureerde boulevard, die ooit werd aangelegd met oliegeld. De Kaspische Zee ligt aan mijn linkerkant te glinsteren en aan mijn rechterkant loopt de Neftchilar Prospekt, een straat waar alle modemerken van Europa voor verbijsterende prijzen te koop zijn. Maar ja, waar zijn creditcards anders voor? Met een nieuwe zonnebril op zak slenter ik naar het net geopende Chinar (chinar-dining.com) waar ik de ene na de andere cocktail op ba-
stijl houdt. Toch serveren ze hier niet alleen de brasserieklassiekers als steak tartare of crème brûlée, chef Ben Radford legt vooral de nadruk op Schotse topingrediënten. Niet voor niets worden op de website de Carolls Heritage Potato, Grierson Organic Chicken en Damhead Organics bedankt. Radford doet duidelijk aan Slow Food en probeert zoveel mogelijk in de buurt in te kopen. Terug naar de zwartwitte tegelvloer. De obers hebben zich misschien een iets te nonchalante serveerstijl aangemeten, men wil nog wel eens met de Franse slag worden bediend. Maar als die kippenleverparfait of die heilbot met mosselen en bouillon ar-
sis van groene thee naar binnen laat glijden. Het Aziatische fusion voedsel en het interieur van de zaak zijn allebei indrukwekkend. Dan dwing ik mezelf op te staan en de Face Club (face.az) te bezoeken; hier treedt Moskou’s nummer 1 hip-hopact Basta op. Maar zo langzamerhand beginnen de cocktails hun werk te doen en het volgende wat ik weer weet is dat ik wakker word in het hotel, licht beschaamd omdat ik het ontbijt heb gemist. Maar goed, dan is er altijd nog het Al & Nino Café (alinino.az). Dan een korte tour door de
riveren, verdwijnen alle twijfels als sneeuw voor de zon. Natuurlijk staat er in deze weken een christmas pudding op het menu en eeuwig en altijd een fish pie, maar voordat het allemaal te Schots wordt revancheert chef Ben Radford zich met coq au vin en in cider gekookte tarbot. Bijzonder zijn het zelfgemaakte brood en de vele verschillende vergeten aardappelsoorten die op de kaart staan. 1
Oude beschaving
Zijderoute
Beroemdste Azerbeidzjaan
Er is archeologisch bewijs dat er rond 6000 voor Christus al mensen rondliepen in Bakoe. Grottekeningen net buiten de stad gaan zelfs nog verder terug.
Bakoe was eeuwenlang een van de belangrijke punten langs de zijderoute. De stad aan de Kaspische Zee ligt op een gunstige plek tussen Europa en Azië.
Van de ruim 8 miljoen inwoners van Azerbeidzjan woont een groot aantal in Bakoe: 1,9 miljoen. Legendarische schaker Garri Kasparov werd er geboren.
Uit & thuis REIZEN
17
WAARIS...
Eeuwige vlammen
JOJANNEKE VAN DER RAAD
Bakoe beschikt over een prachtig, historisch centrum, omgeven door een beschermende muur en al jaren op de werelderfgoedlijst. Maar even buiten de stadsgrenzen doemen booreilanden en fabrieken op. Die visuele lelijkheid maakt dat de Azerbeidzjaanse economie elk jaar als kool groeit. Om olie te vinden hoef je hier soms niet eens te graven. In het begin van de twintigste eeuw arriveerden massa’s gelukszoekers op zoek naar olie. Daarom is Azerbeidzjan het land van de eeuwige vlammen. 1
Naam: Jojanneke van der Raad Land/plaats: Israël Doel: Studie www. jojannekevdraad.waarbenjij.nu
...
D
Bakoe dankt zijn luxe aan de olie. GROTE FOTO: ERIC ENNO TAMM
oude stad en een kopje stroperige chocola dat op de tong smelt, bij het Chocolate Café. Op Shikhov Beach kun je de booreilanden aan de horizon zien. Het strand zelf kun je uniek noemen... als je van booreilanden houdt. Ik ben nog wat wazig van alle avonturen van de vorige avond dus ik zal me vanavond een beetje rustig houden. Dat houdt in dat ik bier ga drinken met de ‘gewone man’ in het apart gevormde Mirvari Café aan de boulevard dicht bij de pier en dan ga eten op het terras van Zeitun, wat olijf betekent. Zeitun
is een restaurant waar je echt bijzonder goed kunt eten. Je kunt er smullen van gürza (pakketjes met gekruid lamsvlees, yoghurt en superverse kruiden) en daar ganja shiraz bij drinken, een ervaring die iedere lekkerbek zichzelf zou moeten gunnen. Ik drink mijn laatste slok wijn en haast me naar het Jazz Center (jazzcenter.jazz). De laatste maal dat ik hier was trad Al Jarreau op. Vanavond treden er geen bekenden op, maar ik zal me de avond nog lang herinneren. En dat in de Kaukasus, wie had dat gedacht?
Daarna ga ik richting Filarmonia Park om een paar bolletjes heerlijk Italiaans ijs te eten bij Dondurma – net wat ik nodig heb op zo’n zwoele nacht in Bakoe. Ik hoor dat er een opwindende gast-dj moet zijn bij de net geopende Hezz Club.
Massage Het lijkt me een goed plan en ik ben er nog nooit geweest, maar zou ik dan nog morgenochtend wel op tijd zijn voor mijn massage in de Sabun Nga Spa (sabunngaspa.com)? Het is het meest authentieke stukje Thailand
dat de Kaukasus had kunnen bedenken – de hele staf, elk meubelstuk, maar ook de stijl, de techniek en het concept, alles is naar Bakoe gevlogen vanuit Chiang Mai. Als klap op de vuurpijl krijg je na je massage ook nog een lichte lunch aangeboden, klaargemaakt door een topkok en geserveerd in een privé eetkamer. Zoiets wil je toch niet mislopen? Maar wat kan het me ook schelen? Taxi! Naar de Hezz Club, alsjeblieft. 1 © The Independent
it weekend ben ik voor het eerst naar de Westbank geweest, samen met Jason, Bart en Philip. Philip heeft niet alles mee kunnen reizen, omdat hij zijn paspoort was verloren. Niet de handigste plaats om je paspoort kwijt te raken. Maar na wat tips van een priester is hij weer in Israël terecht en kan hij zijn paspoort fixen. Maar nu over de Westbank. Dit was echt een supermooie ervaring. Het is zo’n mooi stuk land, qua natuur maar ook de mensen. We zijn dit weekend van Ramallah naar Tybeh, Nablus, Jenin en Burqin gereden. Ramallah is echt een moderne stad. We zijn naar het graf van Yasser Arafat geweest en daarna doorgegaan naar Tybeh. Tybeh is een christelijk dorp en ze hebben een bierbrouwerij. Die hebben we dus bezocht, echt leuk om te zien hoe alles in z’n werk gaat. In dat dorpje zijn we bij een familie op de koffie geweest. ’s Avonds zijn we weer in Ramallah aangekomen. Hier hebben we lekker koffie gedronken en Sheesha (Nargila, waterpijp) gerookt bij Stars en Bucks (inderdaad, kopie van Starbucks). De volgende dag zijn we vanuit Ramallah door gegaan naar Nablus. We zijn naar een refugeecamp geweest en een kerk. Je wordt als toerist en blanke veel aangesproken door de mensen, als je daar op ingaat zijn ze heel vriendelijk en krijg je vaak koffie aangeboden. Zo gebeurde dat dus ook weer hier. Verder zijn we nog naar de markt geweest. Die was zo groot, kwam geen einde aan. Vanuit Nablus door naar Jenin. Hier zijn we naar het Freedomtheater gegaan. Als laatste zijn we naar Burqin geweest, waar een kerk staat waar Jezus leprozen heeft genezen. Echt, onze ervaringen in de Westbank waren geweldig. En alles is daar ook zo goedkoop, dus dat was ook mooi meegenomen. 1
Op waarbenjij.nu staan bijna 1,5 miljoen reisverhalen en meer dan 5 miljoen foto’s van reizigers uit de hele wereld.
Winterweer
Winterweer
HOME FOR CHRISTMAS?
OKÉ, JE ZIT VAST, WAT NU?
HET OVERMACHTSMOESJE
Stel, je ligt op een krakkemikkig veldbedje in de aankomsthal van een Londens vliegveld tussen duizenden vreemden. Het is koud, rumoerig en je buurman is misschien wel een moordende psychopaat. Lijkt een nachtmerrie. Maar gelukkig is er genoeg afleiding op een door winterweer geteisterd vliegveld:
2 Zet het op een zuipen Je bent omgeven door horeca met ruime openingstijden en tax-free slijterijen, het paradijs voor drankorgels.
1 Schiet een filmpje YouTube staat er vol mee, amateurfilmpjes van mensen die zich ’s nachts vermaken met camera of telefoon.
4 Ga speeddaten Single en moederziel alleen? Geen nood, je bent niet de enige. Niemand wil immers alleen zijn tijdens Kerst.
Het zal deze week ongetwijfeld het meest gebruikte zinnetje zijn op de Europese luchthavens. ‘Helaas, daar kunnen we niets aan doen. Het was overmacht.’ Hevige sneeuwval, het is inderdaad overmacht, dat klopt. Maar luchtvaartmaatschappijen gebruiken het wel erg vaak als excuus. Vooral om onder de serviceverplichting vandaan te komen. Toeristen zijn een makkelijk doelwit. Volgens Europese richtlijnen, sinds 2005 van kracht, hebben reizigers
Het ziet er naar uit dat de meeste op London Heathrow gestrande reizigers nog voor de Kerst thuis zullen zijn. Duizenden mensen moesten de afgelopen week overnachten op het grootste vliegveld van Europa, onder wie veel Nederlanders. Op Schiphol staan inmiddels duizenden koffers in de aankomsthal op hun eigenaar te wachten.
Zie voor meer info: www.klm.com
Geld terug
3 Doe de eettentjestest Eis voedselvouchers op bij de maatschappij en eet je buikje rond bij elke mogelijke eetgelegenheid. Tijd zat!
echter wel degelijk rechten. Zo zijn maatschappijen verplicht bij een geannuleerde vlucht wegens overmacht een andere vlucht en verzorging aan te bieden of het geld van het ticket terug te betalen. Wanneer je het geld van het ticket terugkrijgt, dien je de overige onkosten (vervoer, eten) wel zelf te betalen. Kortom, je hebt altijd recht op verzorging of geld. Zie voor meer info: www.consuwijzer.nl
Onafhankelijkheid
Seculier
Azeri
Op 30 augustus 1990 riep Azerbeidzjan de onafhankelijkheid uit. Tegelijkertijd was het land tot 1994 in een oorlog met de Armenen verwikkeld.
Het land heeft een seculiere overheid en dus geen staatsreligie. In Bakoe staat zelfs een standbeeld van de vrouw die als eerste haar hoofddoek afdeed.
Het grootste gedeelte van de Azerbeidzjanen spreekt Azeri, dat veel op Turks lijkt. De tweede en derde taal zijn respectievelijk Russisch en Engels.
GEMSBOK REIZEN Inspirerende maatwerkreizen en kleine groepsreizen door Zuidelijk Afrika. Vakantiebeurs, Hal 1 stand E080 (12-16 jan); Informatiemiddag in Efteling Hotel (13 feb). Info: 073 599 7283 /gemsbok.nl
DJOSER rondreizen Egypte 825 dgn v.a. 995,- Brochure? www.djoser.nl of 071-5126400
"
! !
!
"
" ! "
DJED REIZEN: Gevarieerde Egypte reizen. Individueel of met kleine groep. Ook reizen op maat vanaf 2 personen. Wekelijks vertrek. Brochure? DJOSER rondreizen Zuid- 070 3815533 WWW.DJED.NL DJOSER JUNIOR rondreizen voor ouders met kinderen: Fly drive highlights 8 dgn Afrika 15-35 dgn v.a. 2095,Japan 21 dgn v.a. 3895,- all-in va. 795 010-2827242 Brochure? www.djoser.nl of Brochure? www.djoser.nl of www.promisedlands.nl (SGR) 071-5126400 071-5126400 Askja Reizen anvr-sgr De Luxe busreis 10 dgn Spanje 14x buffet Hotel Tahiti Playa*** 21 jan. -JAPAN-Reis-Info-Dag specialist met het meest comOp strand, in centrum Santa Susanna. Zwembad, kamer met TAO Japan specialist. Indiv/gr. plete aanbod. Bezoek onze bad/douche, tv, toilet, airco, balkon. 1e kind<8j 99 apr 1-8 020-623 50 67 www.japan.nl info dag in A'dam op 8 jan! 149 apr 15 217 apr 29 279 mei 2-6 253 mei 16-20-23+juni 026 352 93 90 www.askja.nl DJOSER rondreizen Sri Lanka/ 3-6-10 280 Gratis gids 2011 vroegboekkorting tot 25% RC Malediven 18-21 dgn v.a. (Auto)rondreizen ook met Op maat gemaakt: auto- en 25 045-5227777 boek online+bespaar 6 www.boosten.nl 1795,- Brochure? www. Syrië 040-2982266 (Anvr/Sgr) camperreizen Zuid-Afrika, Nawww.MONDIREIZEN.nl djoser.nl of 071-5126400 mibië en Botswana. www. suidafrikareise.nl 0546-577372 SGR 11 t/m 16 januari, Vakan- Opreisnaarnamibie.nl Boek Onze zomerfolder 2011 is uit! Vroegboekkorting tot wel 18%! tiebeurs Hal 1, F094. zelf prachtige bushlodges & Nieuwe excursie- en pendel bestemmingen en Middellandse tented camps. Kom voor adzee cruises! Vraag gratis de brochure aan. Wilt u nog van de CULTUUR & NATUUR IN NEPAL BIJ ARKE! vies naar Gemsbok Reizen op winterzon genieten? Benidorm, Hotel Fiesta Park***VP, Marokko de Vakantiebeurs, Hal 1 stand Directe vlucht met ArkeFly, retourtickets v.a. 499,- p.p. vertrek 21/01/11 10dgn. voor 209,- of liever iets meer zien van 10-daagse reis v.a. 549,- p.p. (Incl. vlucht en verblijf) E080 (12-16 jan). Spanje? 17-daagse Combinatiereis Benidorm- Costa Tropical DJOSER rondreizen Marokko DJOSER rondreizen Namibië / Adembenemende 17-daagse rondreis v.a. 1099,- p.p. met o.a. dagtocht naar Granada 04/02/11 569,- Bel snel: Ga voor meer informatie en boekingen naar uw Arke winkel of 1295,10-20 dgn v.a. Botswana/Zambia 24 dgn v.a. 0495-588740 of www.solmar.nl Bijk kst.: Royal Class 25,- / naar Arke.nl. Vraag naar de voorwaarden. Brochure? www.djoser.nl of 2495,- Brochure? First Class 60,- adm.kosten 6,-. Lid SGR www.djoser.nl of 071-5126400 071-5126400
SOLMAR TOURS
DJOSER rondreizen Oman & Dubai 12 dgn v.a. 1795,Brochure? www.djoser.nl of 071-5126400
Askja Reizen anvr-sgr De specialist met het meest complete aanbod. Bezoek onze info dag in A'dam op 8 jan! 026 352 93 90 www.askja.nl
Askja Reizen anvr-sgr De specialist met het meest complete aanbod. Bezoek onze info dag in A'dam op 8 jan! 026 352 93 90 www.askja.nl
ANTARIN (SGR) ondersteunt uw eigen reis. Hotels, autohuur,cursussen,trein/vliegtick. 020-6275085 www.antarin.net
Sri Lanka met uw gezin? www.travelnauts.nl Experts in verre gezinsreizen 020-5289333 (SGR)
DJOSER rondreizen Indonesië 18-28 dgn v.a. 1695,Laat uw reis door ons op maat Brochure? www.djoser.nl of maken! 040-2982266 (Anvr/ 071-5126400 Sgr) www.MONDIREIZEN.nl
Thailand met uw gezin? www.travelnauts.nl Experts in verre gezinsreizen 020-5289333 (SGR)
DJOSER rondreizen Vietnam/ Cambodja 23-27 dgn v.a. 1995,- Brochure? www. djoser.nl of 071-5126400
GO USA & CANADA MET JAN DOETS ( ( 11( !(+(( % % ( % '-( (( (- -% ( 0-.+( (( %%'% &(0
GRATIS HELIKOPTER T VLUCH **
- %**
1 0&* , ))+ * &&(/ ! ! ! ! ' )! !! !" '!!% !$ #! ! ! !! '!
!! !
! ! #! ! ! (! !! )' " ! ! ! &
AutoTrips %%'% - &&(& &,)
Ontdek de ongerepte natuur van West Canada incl. Banff & Jasper NP. Incl. 3 excursies.
15 dgn. All In
#$
)0&,* &1,0 , Oost Canada
Van Toronto naar Montreal met verblijf in Le Windigo in de Quebec Laurentians.
17 dgn.
#$
, 0&,). !
Vanuit Boston, New England, Quebec, Ontario, Niagara, Washington DC en New York City.Vertrek 1-17 april 2011.
! 1),.& ) &&(& )',&0,
&1,0 ",00& , )) )', Vanuit Las Vegas naar Scottsdale 18 dgn. Vanaf
/ voor online inspiratie, prijsinfo en boekingen, bel 072-5753333 of e-mail: -*.%'(/1 - Of bezoek ons ma t/m zat: Gerrit Rietveldweg 1, 1703 DD Heerhugowaard.
naar Palm Springs en tot slot LA in Huntingdon Beach of Newport Beach.
#$
CamperTrips %%'%
, () &) West USA Vanuit San Francisco de hoogtepunten van Zuid West USA ontdekken incl. o.a. Yosemite, Big Sur en Grand Canyon. '+ " #)
Family VillaTrips
16 dgn. Vanaf
#$ 16 dgn. Vanaf
#$$$
&1) , &0*&
Met 5 sterren Go West Camper , '+ " #,)
&1) ,
Met 5 sterren Road Bear Camper , '+ " # 11 -./
17 dgn. All in
#$ 17 dgn. Vanaf
#$
& (( & (( +& && $ & !! $&' !--& &+' -$+& $ ) &+&' !! $&' & & % ( & & &
' & $& +&+&&( +& && $ , & !! $&( %& *& & ' &' &'
& (( !( # ) !& !( &!-& +& && $ , & ' & !-' !--& &+' -$+& $ ) &+&' !+ & - & ( -& & !- !& &$ & $& *%" ' ((
Uit & thuis REIZEN
19
Glasgow Voetbaltour
Tragedie en triomf in een voetbalstad Rangers-fan Iain McColl bedacht de Founders Trail, een tour door de historie van zijn club. Met succes. Simone Kane GLASGOW
...
Toen de Schot Iain McColl – samen met twee andere supporters van Glasgow Rangers – de Founders Trail introduceerde, had hij niet kunnen bedenken dat zijn particuliere project zoveel succes zou hebben. Maar de tour die bezoekers een rondreis door de geschiedenis van Schotlands succesvolste voetbalclub ooit biedt, is opgepikt door de Schotse toerismebureaus. Er hangen promotieposters in het centrum van Glasgow en op internet zijn arrangementen te boeken. Vier mannen Dankzij de levensloop van Rangers, de intense rivaliteit met stadgenoten Celtic en de beleving van fans, is deze club de verpersoonlijking van het Britse voetbal. Voetbal is religie, in de straten van Glasgow is menig supportersstrijd uitgevochten. Volgens McColl gaat het bij de Founders Trail echter niet om die recente historie. Na uitgebreide research wist hij de ontstaansgeschiedenis van de Rangers te documenteren. Een interessante geschiedenis, die begon in mei 1872, toen vier jonge mannen, de broers Moses en Peter McNeil, Peter Campbell en William McBeath, boys’ club Rangers FC oprichtten. Zij noemden de club naar een rugbyteam. Alle plekken die aan het einde van de 19e eeuw een belangrijke rol speelden, van de pubs waar zij hun plannen bespraken tot de huizen waar ze woonden, zijn te zien tijdens een bustour. Stadion Ibrox is het eindstation. Wanneer mensen aan het Schotse voetbal denken, gaat het over The Old Firm, de traditionele strijd tussen ka-
tholieken en protestanten, tussen Celtic en Rangers. De Founders Trail richt zich echter op de periode voordat Celtic werd opgericht. Glasgow heeft een rijke historie en het verhaal van de Rangers is een integraal onderdeel ervan. Stad en club horen bij elkaar. Sinds afgelopen voorjaar, toen McColl begon met de rondleidingen, heeft hij al bijna duizend bezoekers in de bus mogen verwelkomen. Niet alleen lokale Rangers-fanaten, maar toeristen uit elke windstreek, van Australië tot Azerbeidzjan. 1 © The Independent
Meer dan voetbal Geen voetbalfan? Gelukkig is Glasgow ook geschikt voor fans van mooie bouwwerken en whisky: Mackintosh Trail Ticket Zonder architect Charles Rennie Mackintosh was er geen Glasgow. Met het Mackintosh Trail Ticket (17 euro) krijg je gratis toegang tot twaalf bezienswaardigheden. www.citygateways.visitscotland.com
1
Whisky Tour Deze tour neemt je mee buiten de stadsgrenzen. Op zoek naar de roots van Schotlands bekendste exportproduct, Scotch Whisky. www.glasgowwhiskytours.com
2
City Tour Weinig tijd? Vertrek op George Square, tegenover het Queen Street treinstation, binnen een uur ben je weer terug. www.citygateways.visitscotland.com
3
Het standbeeld van oud-Rangerscaptain John Greig bij Ibrox Park. GETTY IMAGES
Gekkigheid
Top-10
Vakantie
KNUFFEL OP VAKANTIE
BESTE BUDGETBESTEMMINGEN RUSSEN HET IRRITANTST Staat jouw vakantiebudget voor 2011 ook onder druk? Lonely Planet heeft een top-10 van reisbestemmingen samengesteld waar je gulden nog een daalder waard is. Laat staan je euro.
Jij op reis, je knuffel op reis. Stuur Bruintje Beer of Woef de Hond op naar Denis Gerber en hij geeft je pluchen lieveling voor 50 euro een tour door lichtstad Parijs. Wil je alleen het beste? Ga dan voor de 7-daagse Paris Essentials Tour (100 euro), langs monumenten en een slaapplek op 200m van de Champs-Elysées! Uiteraard krijg je snapshots.
1 Bangladesh Het goedkopere alternatief voor India. Besteed wat je overhoudt aan tijgerspotten (kost zo’n 150 dollar). 2 Nicaragua Chillen op de Corn Islands (foto), live muziek in Léon, dansen aan het water in Granada en vulkaanwandelen op
furrytoystours.com
Isla de Ometepe. 3 Washington D.C. Lincoln Memorial: gratis. National Air and Space Museum: gratis. Capitool: gratis. Library of Congress: gratis. Witte Huis: moeilijk maar... gratis. 4 Parijs Niet moeilijk doen en picknicken aan de Seine met stokbrood en wijn. 5 Namibië Reis per minibusje of lift door verlaten vlakten en woestijnen. En dan volgen: 6. Filippijnen 7. Argentinië 8. Napels 9. Oekraïne 10. Syrië.
Wij Nederlanders vinden Russen op vakantie het meest irritant van iedereen. Dat blijkt uit onderzoek van reiswebsite Zoover aan de hand van meer dan 200.000 reisbeoordelingen. Volgens de deelnemers zijn Russen asociaal, dronken, agressief en onbeschoft. Eigenschappen die Nederlanders op vakantie gelukkig niet hebben. De Engelse toerist, jarenlang koploper, zakt naar de tweede plaats.
Glaswegians
Muziekstad
Geboorteplaats
Glasgow is de op twee na grootste stad van GrootBrittannië. De Schotse hoofdstad telt bijna 600.000 inwoners, oftewel Glaswegians.
Amy MacDonald, Franz Ferdinand, Mogwai, Travis, Snow Patrol en Belle & Sebastian voeren de indrukwekkende lijst bands en artiesten uit Glasgow aan.
Daarnaast zagen de scheldende kok Gordon Ramsay, Dire Straits-gitarist Mark Knopfler en tennisser Andy Murray het levenslicht in Glasgow.
Bolderman Excursiereizen 2011
U REIST COMFORTCLASS
4/5/8 DAGEN PRAAG
8 DAGEN BERLIJN - DRESDEN LEIPZIG - POTSDAM
8/10 DGN WENEN / BERWANG / SALZBURG / KLOPEINERSEE / KIRCHBERG / NAUDERS
slechts v.a.
slechts v.a.
slechts v.a.
BIJ DE PRIJS INBEGREPEN • 3/4/7 overnachtingen o.b.v. logies en ontbijt in 2-persoonskamers met faciliteiten • Dagelijks ontbijtbuffet • 3-gangendiner bij 8 dagen • Excursies met bus (excl. entreegelden) • Stadswandeling o.l.v. gids • Luxe touringcar + chauffeur/reisleider • Nederlandstalige gids in Praag • Afscheidsbuffet (bij 5 en 8 dagen)
BIJ DE PRIJS INBEGREPEN • 7 overnachtingen in het ***hotel Igel in Berlijn met comfortabel ingerichte kamers • Goed verzorgd ontbijtbuffet en diner • Excursies (exclusief entreegelden) • Luxe comfortclass touringcar + chauffeur/ reisleider • Voor de steden Berlijn, Dresden en Leipzig een stadsgids • Goed verzorgd afscheidsbuffet
BIJ DE PRIJS INBEGREPEN • 2 nachten in Z-Duitsland o.b.v. halfpension • 5 nachten in een goed middenklasse hotel, comfortabele kamer met bad/douche, toilet • Dagelijks ontbijtbuffet en 3-gangendiner • Genoemde excursies met de touringcar (excl. entreegelden) • Comfortclass touringcar + chauffeur/reisleider • Goedverzorgd afscheidsbuffet
399,-
99,-
399,-
10 DAGEN ISTRIË OPATJA / ROVINJ / VRSAR / PRIMOSTEN
10 DAGEN SCHOTSE HOOGLANDEN / LOCH LOMOND EN EDINBURGH
slechts v.a.
slechts
399,-
BIJ DE PRIJS INBEGREPEN • 2 nachten de omgeving van Zuid-Duitsland o.b.v. halfpension • 7 nachten in een goed middenklasse hotel in een comfortabele kamer met bad/douche en toilet o.b.v. halfpension • Dagelijks ontbijt en 3-gangendiner • Excursies met bus (excl. entreegelden) • Comfortclass touringcar + chauffeur/reisleider • Goed verzorgd afscheidsbuffet
665,-
BIJ DE PRIJS INBEGREPEN • Overnachtingen op heen- en terugreis op luxe cruiseferries in 2-persoonshut met douche, toilet, aan boord diner en ontbijt • 7 nachten in diverse hotels in een comfortabele kamer met douche en toilet • Ontbijt en diner • Excursies met bus (excl. entreegelden) • Comfortclass touringcar + chauffeur/reisleider
Diverse vertrekdata.
Diverse vertrekdata.
Diverse vertrekdata.
Diverse vertrekdata.
Diverse vertrekdata.
10 DAGEN RONDREIS IERLAND / ONGEREPT IERLAND
10/15 DAGEN NOORWEGEN / NOORDKAAP
10/12 DAGEN ITALIË / FLORENCE / ELBA UMBRIË / VENETIË / ROME / SORRENTO
10 DAGEN SAAS GRUND / MEER VAN LUGANO / LAGO MAGGIORE
15 DAGEN SPANJE - PORTUGAL/ COSTA’S EN ANDALUSIË
699,-
699,-
BIJ DE PRIJS INBEGREPEN • Overtocht Calais - Dover v.v., Holyhead Dun Laoghaire en Rosslare - Fishguard • 9 nachten in 3* hotels in een comfortabele kamer met douche en toilet • Ontbijt en een 3-gangen diner • Excursies met bus (excl. entreegelden) • Comfortclass touringcar + chauffeur/reisleider • Goed verzorgd afscheidsbuffet
BIJ DE PRIJS INBEGREPEN
slechts v.a.
499,-
slechts v.a.
• 2x overtocht nachtboot van T.T. Line TrelleborgTravemunde v.v. in een comfortabele hut incl. smörgasbord en ontbijtbuffet • 7/11 nachten in 3* hotels in een 2-pers.kamer met douche en toilet • 1x overtocht Stockholm-Turku (Noordkaapreis) • Dagelijks ontbijtbuffet + 3-gangendiner/buffet • Genoemde ferry’s (boottochten) • Excursies met de bus (excl. entreegelden) • Comfortclass touringcar + chauffeur/reisleider • Goed verzorgd afscheidsbuffet
BIJ DE PRIJS INBEGREPEN • 2 nachten in Z-Duitsland o.b.v. halfpension • 7/9 nachten in een goed middenklasse hotel in een comfortabele kamer • Dagelijks ontbijtbuffet en 3-gangendiner • Excursies met touringcar (ex. entreegeld) • Comfortclass touringcar + chauffeur/reisleider • Goed verzorgd afscheidsbuffet
BIJ DE PRIJS INBEGREPEN • 2 nachten in Z-Duitsland o.b.v. halfpension • 7 nachten in een middenklasse hotel in een comfortabele kamer • Ontbijtbuffet en 3-gangen diner • Excursies met bus (excl. entreegelden) • Comfortclass touringcar + chauffeur/reisleider • Goed verzorgd afscheidsbuffet
Diverse vertrekdata.
Diverse vertrekdata.
Diverse vertrekdata.
Diverse vertrekdata.
Aanbetalen niet verplicht!
slechts v.a.
499,-
699,-
BIJ DE PRIJS INBEGREPEN • Overnachting op heen en terugreis in middenFrankrijk op basis van halfpension • 12 nachten in goede middenklasse hotels, waarbij alle kamers met faciliteiten • Verzorging o.b.v. halfpension • Excursies met bus (excl. entreegelden) • Comfortclass touringcar + chauffeur/reisleider • Locale gidsen in Santander, Santiago de Compostela, Porto, Lissabon, Madrid • Goed verzorgd afscheidsbuffet in Nederland
Diverse vertrekdata.
Voor brochure en boekingen
(0318) 58 09 58 www.bolderman.nl
ALITEIT KW M
slechts v.a.
slechts v.a.
: ET
Askja Reizen anvr-sgr De specialist met het meest complete aanbod. Bezoek onze info dag in A'dam op 8 jan! 026 352 93 90 www.askja.nl
Greatlakes-Travel, uw reisspecialist voor Alaska! Lees 250 aanbevelingen op www.greatlakes-travel.nl Ook voor Alaska cruises!
Askja Reizen anvr-sgr De specialist met het meest complete aanbod. Bezoek onze info dag in A'dam op 8 jan! 026 352 93 90 www.askja.nl
Vroegboekkorting Zomer 2011 CAMPERHUUR 15 % korting AUTOREIS tot 100,- korting WWW.VLIEGMETMEMEE.NL
onlinecamperspecialist.nl uw camperspecialist voor Canada! Canada met uw gezin? www.travelnauts.nl Experts in verre gezinsreizen 020-5289333 (SGR) Greatlakes-Travel, uw reisspecialist voor Canada Lees 250 positieve aanbevelingen op www.greatlakes-travel.nl
Greatlakes-Travel, uw reisspecialist voor Amerika! Lees 250 leuke aanbevelingen op www.greatlakes-travel.nl !! onlinecamperspecialist.nl uw camperspecialist voor Amerika! California met uw gezin? www.travelnauts.nl Experts in verre gezinsreizen 020-5289333 (SGR)
Boek nu de nieuwste busreizen van 2011! & '(
'" " &%"
8 4195
# 4195
006+
066+
Gezinsreis Costa Rica? www.travelnauts.nl Experts in verre gezinsreizen 020-5289333 (SGR)
DJOSER JUNIOR rondreizen voor ouders met kinderen: Cuba 15-18 dgn v.a. 1895,Brochure? www.djoser.nl of 071-5126400
117
117
,55= >1> 06+ 8 752+ 8+ 00+ 0+ # A
5=345 6
#0
,55= >1> 08 A+ 0 1+ + 0 + $ A5;
5=345 6
#0
#45> $0;< A5 455 45@;95 545;? 5>;<> 45 &023 5 * 45 ;775@5 5 045@ 5 45 :0A @35= 55> 45 955@@;95 ;<> A05 5 :5 > 500@5;<5 $@025 4 (55= &@ ; 45 5; 07 1;< 45 0 ;0 ; :5 5=
00> 55 044; 4 5@;< @09 45 0451 95 (* @5045@0 5 :52>; :0@;5= 55> 45 $@5 04 &@ 1;25 A5 45 $@5 00 5 :5 >@5 ; !5 5@@5= 5 12: 4 :5 &55 0@4 A00> 455 1 5; 2A@55=
3? ;57 " :5@502:;95* " 1;<1 775 5 55 5 ( ; @0 ;920
3? ;57 8 :5@502:;95* 8 1;<1 775 5 4;51 775 5 55 5 ( ; @0 ;920
")'*'. ")
DJOSER rondreizen Costa Rica/ Panama 15-21 dgn v.a. 1895,Brochure? www.djoser.nl of 071-5126400
% ,%%' 0 ! ') 00 " %"), " 0#+ %') " &' &'(%%"@
'% ) ,%%' '( ""
# 4195
4195
$6+
66+
117
117
,55= >1> 08 A+ 0 1+ 5 0 A5;
5=345 6
#0
5=345 6
#0
,55= >1> 00 A+ 0+ 0#+ + $ 1+ 0$ A5;
5 4 > 5@ '5 ; 0 95@04, 955A4= #45> :;5 45 02:;95 0 A5 5@5 ;5 5 A;5 545= 00> 55 04 045@;9 ; 051 5 15>@;A 45 5 ; :5 155A45 &;;9: 0@5=
5>;<> ;<45 455 1 5; :5 5;@04 >* > 5@ :5 45 ;@04 955A4= #45> 45 :05@00 $52 5 45 ;54 <5= 0 A55 00 55 ;<55;< A5 55 ;<55;<= 5;5 0 45 2:;5545 $@;;25 A55 5 55A 55 >;<><5 ; #0;<0=
3? ;57 8 :5@502:;95* 8 1;< 5 4;5* 04 045@;9 051 * 152: 0@0; 5 == 5 55 5 ( ; @0 ;920
3? ;57 :5@502:;95* 1;< 5 4;5* 5@>A40><5 5 55 5 A7 @0 ;920
'%" " (& "( *()
(" '( )%( "
* ) ) " 0&'(%%"( !' )%(
4195
0 4195
$06+
866+
117
117
5=345 6
#0
5=345 6
#0
,55= >1> 06 752+ 00 A+ 0+ 0#+ + $ 1 00> 55 04 045@;9 ; &00 & 00 5 15>;<> 45 :;; 2:5 951 5= 55> 025@0 A5 45 > 5>5 0 0 4= & ; 5 45 %0A1@0 5 >A 1;< $@00 00@ 0= 5;5 0 :5 ;;2: 5 45 04 007 :5 >055@ 0 < 2?
,55= >1> 00 A+ < ;+ # < ?;+ 0# 1 9 0 A55 A5 455 5955@@;95 1 5; 00 (205? 59 55 155> 00 45 55 5 45 545 &;50* 220* $;0 5 @525= #45> :5 02:;95 5;@04 @10 5 A00> 55 1 2: @09 45 > 0 ; 5 (55=
3? ;57 :5@502:;95* 1;< 5 4;5* 044; 025 @0 =@== 55 9;4 5 55 5 A7 @0 ;920
3? ;57 6 :5@502:;95* 6 1;<1 775 5 4;5* 04 045@;9 @525 =@== 55 9;4 5 55 5 A7 @0 ;920
'%"'( (%)( %% ""
" *( ' " + (, '%
00 4195
0# 4195
6+
66+
117
5=345 6
,55= >1> 6 1+ 0$ A5;+ < ?;+ $ 5
#0
117
,55= >1> 0 A+ 00 1+ + $ A5;
5=345 6
#0
55> ;<45 455 1 5; 4;1 9:* 45 1;2:5 ;5 0 55 5 :5 155A45 2: !5= 00> 55 2:;545 2: 4 45 ;9:@04 A5 ;< 55 0 5 2:;@4502:;95 > = $57 :;> 5 45> :5 &2:5 >;@ 95A00> 45?
#45> 40@ ;/ 5 155> 040* &5;@@0 5 410= # 45> 45 2:;5545 0 ; :5 ;45 0 &0<5 ;<45 55 4;= 0 > A55 A5 55 4092: 00 :5 @:0A10 5 %40= );5004 0@ 55 155> 00 04;4 ;5 15>5?
3? ;57 - :5@502:;95* - 1;< 5 4;5* 044; 4;1 9: =@= 55 9;4* 152: 0@0; 5 == 5 55 5 A7 @0 ;920
3? ;57 -8 :5@502:;95* -8 1;< 5 4;5* 044; 04;4 5 025@0 =@== 55 9;4* 04 045@;9 410 5 &5;@@0 =@== 55 9;4 5 55 5 A7 @0 ;920
55? 5 ;5 5 23: 5 245 ? 5 45?;95 2 5;5 7 =;<= >577559>?@ Askja Reizen anvr-sgr De specialist met het meest complete aanbod. Bezoek onze info dag in A'dam op 8 jan! 026 352 93 90 www.askja.nl
REISVACCINATIES door gespecialiseerde huisartsen op tijden dat het u ook schikt. Vergoeding door zorgverzekeraar. Afspraak via: WWW.TRAVELDOCTOR.NL
DJOSER rondreizen Bolivia/ Peru 23 dgn v.a. 2745,Brochure? www.djoser.nl of 071-5126400
agen! ef feweg.nl wenst u fijne feestd ;<= www.effeweg.nl 7 25? #6 8 6 775 -59+ &2 $+
0 ";5 ?5 5
@@5 7 5 15: 45= $;<5 ;< 007 5 5 5* 52@= -* 555;9>5 5 15>;9= +5A5@4 1;< 15>;9 45 15>245 5 A00> >0 55 545;?
DE TURKSE RIVIERA WAS NOG NOOIT ZO VOORDELIG
Vlieg deze zomer regionaal vanaf:
,1'+28(1266(4'$0 $$564,&+6421,1*(1 755(/'24)&4755(/
42<6((48$121;(0(*$842(*%2(.34,-;(1 1.42;.9C.;.3
?
)612
<28 ;B 16A =?.05A642 5
:26
:26
7B;
7B9
/.98<; @2=
<8A
C.8
1.42;
=/2<
.B4
1.42;.9C.;.3
?
//1&/75,8(
,'("(56(5246
,.;.3 =?67@=2?:..;1
1.42;.9C.;.3
52?3@A
)612
//1&/75,8(
,1'$26(/ 2A 5
C.8
1.42;
.=?
:26
:26
7B;
7B9
?
=/2<
.B4
@2=
<8A
52?3@A
C.8
)612
//1&/75,8(
,'(.7026(/ 2A9BE2 @A2??2;)6128B:
,.;.3 =?67@=2?:..;1
C.8
1.42;
.=?
:26
:26
=/2<
7B;
7B9
.B4
@2=
<8A
52?3@A
C.8
C.8
=2?@<<;@8.:2?
=2?@<<;@8.:2?
=2?@<<;@8.:2?
EA?.D228
EA?.D228
EA?.D228
(B.18.:2?
(B.18.:2?
.:69628.:2?
.:69628.:2?
86;12?=?67@A:
86;12?=?67@A:
,?<24/<288
2;6@?221@C2?D2?8A6;12=?67@ .:69628.:2?/[email protected]B6A8.:2?@(B.18.:2?6@22; @A.;1..?18.:2?:2A/2112; (B.1.:69628.:2?6@42@0568AC<
1.42;.9C.;.3
1.42;.9C.;.3
?
"2:2?
($4',1
,.;.3 =?67@=2?:..;1
.=?
:26
:26
7B;
7B9
;A.9F.
=/2<
B.96AF @2?C602 %. 22; C2?/9673 6; 5
.B4
8.:2?@ : @2=
<8A
52?3@A
,.;.3 =?67@=2?:..;1
C.8
1.42;
.=?
:26
:26
7B;
7B9
1.42;.9C.;.3
$,$$4$
C.8
1.42;
?
/64$ //1&/75,8(
,?<24/<288
,?<24/<288
2;6@?221@C2?D2?8A6;12=?67@ (B.18.:2?6@22;@A.;1..?18.:2?:2A @A.=29/2112;2;6@42@0568AC<
?
/64$ //1&/75,8(
"2:2?
= /2
-2982; 9B2 #632 6@ 12 ;62BD@A2 ..;D6;@A C.; 12 -2982; 82A2; -2982; 9B2 #632 6@ 22; /2@A..;1 5
.B4
@2=
<8A
C.8
52?3@A
/64$ //1&/75,8(
#(/.(1/7(,)(
,.;.3 =?67@=2?:..;1
C.8
1.42;
.=?
:26
:26
7B;
C.8
7B9
= /2<
@2=
<8A
52?3@A C.8
=2?@<<;@8.:2?
=2?@<<;@8.:2?
=2?@<<;@8.:2?
EA?.D228
EA?.D228
EA?.D228
.:69628.:2?
(B.18.:2?
.: C<9D 86;1 <3 C<9D 86;1
86;12?=?67@A:
.:69628.:2?
86;12?=?67@A:
,?<24/<288
2;6@?221@C2?D2?8A6;12=?67@ .:69628.:2?/[email protected]B6A8.:2?@2;6@42@0568A C<
1.42;.9C.;.3
?
67C2?A?28 A: 7.; A: 32/A:
,?<24/<288
2;6@?221@C2?D2?8A6;12=?67@ .:69628.:2?/[email protected]B6A8.:2?@(B.18.:2?6@ 22;@A.;1..?18.:2?:2A/2112; (B.1.:69628.:2?6@42@0568AC<
,?<24/<288
2;6@?221@C2?D2?8A6;12=?67@ .:69628.:2?/[email protected]B6A8.:2?@
Ontdek bruisend ISTANBUL: 4 daagse shop en cultuur reis @A.;/B982;AC29242G605A2;2;5223AC<
(;(4(,5%,('67 MA?.;@32?C.;2;;..?52A5
999&24(1'211/ 4,-;(1;,-1*(%$5((4'23 3(45%(;(66,1*8224'$*(1,1((18224'((/.$0(4(:&/75,()(869((.(1'&+$46(42)8$.$16,(62(5/$*//(34,-;(1;,-1*(%$5((4' 23'(/$$*56(8$1$)34,-53(40$$1'2)8$.$16,(3(4,2'(>!42(*%2(..246,1*,54(('5,134,-58(49(4.6(1*(/',*;2$/58(40(/'47.(1;(6)276(18224%(+27'(1
Uit & thuis iPERS
Foutje CBS
Facebook Foto’s borstvoeding ‘obsceen’
Nederlanders wél veel op social media In tegenstelling tot wat Eurostat eerder beweerde, gebruiken wel veel Nederlanders social media. Redactie iPers
...
Vorige week kwam onderzoeksbureau Eurostat met cijfers van het gebruik van social media sites door Nederlanders. Volgens het bureau liep Nederland fors achter op andere landen. Zo zou ‘slechts’ 55 procent van de Nederlandse jongeren actief zijn op sites als Facebook, Hyves en Twitter, tegenover een Europees gemiddelde van 80 procent. Naar nu blijkt kloppen die cijfers niet. Hoe de fout is onstaan is onduidelijk; het CBS verzamelde de gegevens voor Eurostat. Medewerkers van Hyves roken onraad en informeerden. Volgens Hyves bereiken zij al in hun eentje 55 procent van de jongeren. Tegenover de site Tweakers.net bevestigde het CBS dat de cijfers verkeerd zijn. Het juiste percentage van jongeren dat gebruikmaakt van social media ligt op 92. Daarmee staan we op de tweede plaats in Europa. 1
Opstartproblemen
Nederlandse WikiLeaks ‘lek’ Opennu.nl, de Nederlandse variant van WikiLeaks, is volgens hackers zo lek als een mandje. Redactie iPers
...
Op 9 december lanceerde Michel Spekkers de Nederlandse variant van klokkenluiderssite WikiLeaks. Volgens de site is de anonimiteit van de uploaders gewaarborgd. Maar hackers spreken dat tegen. Tegen NRC Handelsblad zegt hacker Jurre van Bergen dat de site, ondanks recente verbeteringen, ‘zo lek is als een mandje’. Spekkers zegt tegen Webwereld dat die situatie inmiddels achterhaald is. ‘Dat is verleden tijd. Toen ik op 9 december met OpenBreda begon, was er wel een en ander op aan te merken, maar we voeren constant verbeteringen door.’ Een ander probleem van Spekkers zijn de almaar stijgende kosten. Er worden namelijk wel heel veel documenten geüpload, maar er wordt niets weggegooid. Dus stijgen de hostingkosten snel. Wanneer de eerste documenten openbaar worden is onbekend. 1
TRY-OUT REMCO TOMESEN
...
Dit is de toekomst van vertalen
E
23
lk online woordenboekje, elke applicatie die woordjes vertaalt, voelt in een klap hopeloos ouderwets, nadat je voor het eerst Word Lens hebt uitgeprobeerd. Het zijn grote woorden, maar dit is de toekomst van vertalen. Of, om preciezer te zijn, van vertalen op
Moraalridders in spijkerbroek Een stel jonge honden in T-shirts en spijkerbroeken bepaalt wat 500 miljoen mensen allemaal wel en niet mogen zeggen en laten zien. Julien Althuisius AMSTERDAM
...
Met meer dan 500 miljoen gebruikers die meer dan 1 miljard dingen per dag online zetten is Facebook wel wat meer geworden dan een sociale netwerksite. Het is een land. En een land zonder gezag wordt een chaos. Dus is er een vorm van controle nodig, politie bijvoorbeeld. Die is ook op Facebook aanwezig en is niet geheel zonder controverse. Je kunt alles wat je wilt op Facebook zetten. Foto’s, video’s, muziek, kreten, levenswijsheden, liefdesverklaringen, noem het maar op. En iedereen die het wil kan een zogenaamde groep aanmaken waar mensen zich bij kunnen aansluiten. Dat is allemaal heel leuk en aardig, maar waar ligt de grens tussen het acceptabele en het onacceptabele? En wie is die geheimzinnige Facebook-politie die alles op de netwerksite in goede banen moet leiden?
Boze jonge moeders Het zijn de jonge honden van het ‘Facebook hate and harassment team’. Zij zijn de hoeders van de moraal op het grootste sociale netwerk ter wereld. Als bijbel gebruiken ze de gebruikersvoorwaarden van Facebook. Schend je die, dan komt de politie in actie. Al kan dat, net als bij de echte politie, soms even duren. En is niet altijd iedereen het met ze eens. Onlangs haalde Facebook de woede van heel veel jonge moeders op zijn hals. Wat was er aan de hand? De netwerksite bleek foto’s van vrouwen
die borstvoeding geven te verwijderen, omdat ze te ‘obsceen’ zouden zijn. De boze moeders verenigden zich in de petitie-groep ‘Hey Facebook, breastfeeding is not obscene!’ In hun petitie staat te lezen dat borstvoeding normaal is, vrouwen borsten hebben om melk voor hun baby’s te produceren en dat baby’s borstvoeding horen te krijgen. De groep telt inmiddels
‘Facebook moet voorzichtig zijn in het uitoefenen van macht’
Hoogleraar rechten Jeffrey Rosen in de New York Times
locatie. Nu nog in een ruwe vorm, eentje die verre van perfect werkt. Maar het is een kwestie van tijd voordat het concept verder wordt verfijnd. Wat Word Lens doet, is het volgende. De applicatie, te downloaden voor de iPhone, vertaalt de woorden waar je de lens van je telefooncamera op richt. Je kunt dat doen met een tekst in een vreemde taal die op je computerscherm verschijnt, maar daar zit ’m niet echt de kracht van Word Lens. De applicatie is vooral nuttig ‘on the road’. Als je bijvoorbeeld in een restaurant zit en de teksten op het Spaanstalige menu niet begrijpt. Of als je de beschrijving in
een museum wilt doorgronden. Maar je kunt op vakantie in Spanje ook vanuit je auto inzoomen op een bord langs de kant van de weg. Vooral het idee van Word Lens is, zo-
meer dan 258.000 leden. Facebook maakte ook geen vrienden met de internetactivisten van Anonymous, de groep achter de ddos-aanvallen op PayPal, Mastercard en Visa. De vriendjes van Assange hadden op Facebook een plek waar mensen zich bij hen konden aansluiten, ze konden steunen en oproepen konden worden gedaan voor een nieuwe aanval. Facebook blokkeerde die accounts omdat ddos-aanvallen in de meeste landen strafbaar zijn. En dan zijn er nog de talloze pesterijen en bedreigingen die de netwerksite dagelijks overspoelen. Eerder dit jaar pleegde in Amerika een aantal homoseksuele tieners zelfmoord nadat ze – onder andere op internet – veel werden gepest. Ter nagedachtenis aan hen werd een Facebook-groep opgericht. Het Facebook-team had zijn handen vol aan onverlaten die anti-homoberichten en - bedreigingen op deze pagina plaatsten. Bij de ‘aanvallen’ op de gedenkpagina voor de zelfmoorden kwam het
team erachter dat het gros van de haatberichten afkomstig was van nepprofielen. James Mitchell, supervisor van het team, zegt in The New York Times dat de profielen worden gemaakt door mensen die hij ‘trolls’ noemt. Die waren weer verbonden met andere ‘trolls’ en zo kon uiteindelijk vrij simpel een heel trollennetwerk opgerold worden. 1
als gezegd, heel goed; de uitvoering valt nog wat tegen. Ten eerste doet de applicatie alleen nog maar vertalingen van Spaans naar Engels en vice versa. En ten tweede zijn de vertalingen wat ruw. De applicatie vertaalt alleen maar woorden, geen zinnen. Zoom je in op een enkel woord, dan werkt de toepassing redelijk goed. Ja, soms verschijnen meerdere vertalingen. Maar uit de context ( je bent aan het eten bijvoorbeeld) kun je dan meestal wel opmaken wat het juiste woord is. Dit werkt het beste bij print; geschreven tekst, daar heeft Word Lens moeite mee. De applicatie probeert er eerst achter te komen welke letters er te
zien zijn achter de camera, plakt ze vervolgens aan elkaar tot woorden, en kijkt dan in een woordenboek naar vertalingen. Die vertalingen worden ‘teruggestuurd’ en verschijnen aan de andere kant van het scherm. Zo lijkt het alsof er op dat Spaanse verkeersbord echte Engelse woorden staan. Dat ziet er erg cool uit, en is een mooi voorbeeld van Augmented Reality. Nu nog wachten op meer talen en betere vertalingen. 1
7.000 Zoveel profielen werden door het Facebookteam verwijderd na de aanvallen op een gedenkpagina.
Word Lens - Quest Visual 3,99 euro per ‘soort’ vertaling
Avatar meest gedownload
Skype onbereikbaar
En wéér een...
De bioscoophit Avatar van James Cameron is het afgelopen jaar van alle films het meest gedownload. De film werd 16,5 miljoen keer binnengehaald.
De afgelopen dagen was chat- en telefoondienst Skype voor velen niet te gebruiken. Het probleem is inmiddels opgespoord en er wordt aan gewerkt.
In het kielzog van iTunes, Spotify en nog talloze andere aanbieders komt nu ook Sony met zijn eigen muziekdienst: Music Unlimited.
20.30
FILM: MIRACLE ON 34TH STREET, RTL8 Remake van kerstklassieker over meisje dat niet meer in de Kerstman gelooft.
Nederland 1 17:00 17:10 17:59 18:00 18:15 18:40 18:55 19:25 20:00 20:30 22:20 23:25
22.30
KICK OFF: WIE KIEST TATJANA?, RTL4 In de categorie vergane glorie gaat Tatjana Simic op zoek naar een man.
Nederland 2
NOS Journaal Serious Request TV EénVandaag NOS Journaal EénVandaag NOS Sportjournaal Lingo Wie van de 3 NOS Journaal Mannen, het Allerbeste! Kerststerren André van Duin theater revue
17:00 17:05 17:30 18:20 18:50 19:20 20:05 20:25 20:50 21:55 22:00 23:15 00:02 00:05 01:00
The A-Team De politie op je hielen! Operation repo: Payback time! Flyboys Sky fighters
17:05 17:10 18:05 19:00 20:30 22:40 23:30
RTL 7 18:00 19:00 20:00 20:30 23:00
Mix
24
23.25
JISKEFET KERSTSPECIAL NED3 De mannen van Jiskefet luiden op Kerstavond het jaar uit.
Nederland 3
NOS Journaal Het Hoogste Woord MAX Maakt Mogelijk Kerstspecial Gospel in de polder Man bijt hond MAX Proms Life is beautiful Uitgesproken Joris’ kerstboom NOS Journaal Eucharistieviering/Eurovisie Hoe zal ik u ontvangen? Wilde Ganzen In een ander licht The nativity story
17:10 17:35 18:00 18:23 18:45 19:00 19:29 19:30 22:00 22:50 23:25
Fabeltjeskrant Oprah Winfrey show Dr. Phil Style by jury Miracle on 34th street As the world turns Oprah Winfrey show
18:00 19:50
RTL 8
23:15 05:00
RTL 4
Te leuk om waar te zijn De avonturen van Kruimeltje Vrijland Het Klokhuis NOS Jeugdjournaal SpangaS Nederland 3 Serious Request Op zoek naar God PowNed Jaaroverzicht Jiskefet kerstspecial
17:05 18:00 18:15 18:35 19:30 19:55 20:00 20:30 22:30 23:00 23:35 23:45 23:50
Santa baby The Madagascar Penguins in a Christmas Caper Kung Fu Panda Holiday Special Harry Potter and the order of the Phoenix The year without a Santa Claus The last time I saw Paris
17:05 17:35 18:30 19:00 20:00 20:30 22:20
SBS 6
20:00 20:30
01.00
FILM: THE NATIVITY STORY, NED2 Over Jozef, Maria en de geboorte van hun kind.
05.00
FILM: THE LAST TIME I SAW PARIS, SBS6 Elizabeth Taylor in klassieker, naar verhaal van F. Scott Fitzgerald.
RTL 5 As the world turns RTL Nieuws Editie NL RTL Boulevard RTL Nieuws RTL Weer Goede tijden, slechte tijden All you need is love Kerstspecial Kick off: Wie kiest Tatjana? De TV kantine RTL Nieuws RTL Weer RTL Boulevard
17:35 18:00 18:30 19:00 20:00 20:30 22:20 23:55
Rules of engagement Will & Grace Airline MasterChef The little couple Surviving Christmas Wedding daze
17:10 18:00
NET 5
The king of Queens Everybody loves Raymond How I met your mother House Parental control All she wants for Christmas A Carol Christmas RTL Poker: Heads up
Veronica
18:10 18:40 19:05 19:30 20:00 20:30 21:35 22:40 23:50
Zack & Cody Veronica’s funniest commercials ever! Joey According to Jim Rules of engagement Two and a half men The big bang theory Top Gear: Polar Special Top Gear Winter Olympic Special Top Gear Border security
LEZERSCOLUMN
Een rustig baantje Oscar Bulthuis
...
S
inds kort ben ik fulltime huisman en ik vind het heel leuk om te horen dat het ‘in goede banen leiden en er zijn’ behoorlijk onderschat wordt! Ik moet daar zelf nogal aan wennen. Dan ben je een hele dag in de weer, met de kinderen en je huishoudelijke klusjes en denk je: wat heb ik nou eigenlijk gedaan? Gisteren nog, de kinderen
OPLOSSINGEN PUZZELS Cryptogram
Sudoku 4 7 5 1 3 9 2 6 8
1 3 6 8 2 7 5 9 4
8 2 9 4 6 5 1 7 3
5 4 7 6 9 8 3 2 1
2 6 8 7 1 3 4 5 9
9 1 3 2 5 4 6 8 7
7 5 1 9 4 6 8 3 2
6 9 4 3 8 2 7 1 5
Zweeds raadsel (vorige week vrijdag)
3 8 2 5 7 1 9 4 6
waren natuurlijk allebei thuis, ze slapen wat uit, en het begint. Ontbijten en dan willen ze iets doen. We hadden kerstballen gekocht die ze konden beschilderen, dus schortjes om, kranten op de tafel, spullen pakken en daar gingen ze. Na 20 minuten waren ze klaar en wilden ze wat anders doen. Ja hoor, zei ik, ik moet het wel eerst allemaal even opruimen en ik moet jullie schoonmaken! (dan ben je dus een uur bezig voor 20 minuten schilderen!) Nou, met enige tegenzin
vinden ze het dan goed dat pappa hun rommel opruimt, want ja, eigenlijk willen ze dat hij weer iets leuks met ze gaat doen! Dus naar buiten, want er ligt sneeuw. Allebei helpen met aankleden, pyjamabroeken onder de spijkerbroeken, wanten, mutsen en jassen, je kent het wel. Dat duurt ook 20 minuten. Paar boodschapjes doen, je haasten om te eten en dan willen ze weer naar buiten! Weer alles aan, niet vergeten ze te laten plassen en hup de auto in, op zoek naar een bergje om te sleeën. Na vijf keer is Leonie het zat en wil Lex nog 400 keer. Dussssss.
Met de kunde van een top(b)-diplomaat lukt het ze er toch ongeveer gelijktijdig genoeg van te laten krijgen en dan hup naar huis, want ik had ze een warm bad beloofd. Maar er moet wel eerst gedronken en fruit gegeten worden... Pfff. Eerst plassen voor ze in bad gaan en dan me uit de voeten maken voor het gesplash begint. Bovendien moet ik eten maken. Na 15 minuten bubbelen moeten ze er allebei uit en afgedroogd worden en dat willen ze niet. Als ze dan toch in hun pyjama’s staan, moet uiteraard het lange haar van Leonie ontklit worden, terwijl Lex de föhn op zijn koude achter-
ste houdt. Zodra ze beneden zijn, even achter een filmpje gezet. Zodra de pannen dampend op tafel staan, komt Wendy binnen. ‘Hoe was het op je werk?’ ‘Oh ging wel, druk. En jij?’ ‘Oh prima hoor, lekker dagje gehad, de kinderen waren lief...’ 1
* Uw column in De Pers? Stuur uw pennenvrucht (maximaal 350 woorden) naar [email protected].
Door Hercules & Valkema / www.elsje.nl
Mix
ZWEEDS RAADSEL: lensopening
versleten plek
slank
eens
Prijspuzzel Verenigde Staten
wintersportartikel
werkelijk
soort gebak witkiel maanstand bevelschrift
boom stemming uitroep van schrik enzovoort cultusgebruik vluchtige stof
4
Deze week:
Voor 3 winnaars twee nachten in hotel La Ville Blanche (Thorn) of een van de andere 43 Fletcher hotels in Nederland naar keuze. Bekijk alle hotels op www.fletcher.nl
Een uitgave van Mountain Media BV
Het arrangement voor 2 personen bestaat uit: 2 x hotelovernachting met keuze uit een 3- of 4-sterren Fletcher hotel, 2 x uitgebreid ontbijtbuffet, 2 x 4-gangen diner in een 3-sterren hotel óf 1 x 4-gangen diner in een 4-sterren hotel. In bepaalde periodes kan het zijn dat hotels een extra toeslag vragen of dat sommige hotels niet boekbaar zijn.
All-in arrangement
3x t.w.v. 229,-
Bel: 0909-5010704 6 vulkaan op Sicilië
8 deel van een fuik verlaagde toon
WIN!
WIN!
Vandaag:
Een halfjaarabonnement op Quizted.
koerier
distributie: [email protected] 088-0131830
3
1
5
7
Zo doet u mee:
bestaan
Bel: 0909-5010704
sales: [email protected] 0800-7200000
of SMS naar: 3553
Om kans te maken op dag- of weekprijs belt u het sleutelwoord van het Zweedse raadsel door naar 0909-5010704 (€ 0,60 per gesprek). Of SMS “PERS -spatie- oplossing” naar 3553
uitroep
marketing: [email protected]
(€ 0,60 per ontvangen bericht exclusief de kosten voor het gebruik van uw mobiele telefoon)
1
2
3
4
5
6
redactie: [email protected] 020-3460550
Prijspuzzel van vandaag is het Zweedse raadsel. broeder
2
website: www.depers.nl
Quizted is het gezelligste puzzelblad van Nederland met de meeste prijzen. Dit prijspuzzelblad heeft een grote variatie aan puzzels en u maakt elke vier weken kans op een van vele prijzen.
rivier in Egypte
kunst (Lat.)
Anthony Fokkerweg 61 - 3 1059 CP Amsterdam tel: 020 - 3460560 fax: 020 - 3460596
of SMS naar: 3553
barnsteen
25
7
© Puzzelland
8
De lijst met winnaars staat op www.puzzelland.com/depers
CRYPTOGRAM:
oprichter: Cornelis van den Berg
SUDOKU
Horizontaal: 1. Wat riskeren door erin te rijden (5); 3. Stap in je auto en verdwijn! (5); 4. Het zure ego van een jongen (4); 7. Eindeloze cursussen in België (5); 10. Stalenboek (9); 11. Deels in Drenthe, deels in Gelderland, totaal in België (8). Verticaal: 1. Schoonmaakgerei van een actieve noorderling (7); 2. Dieren in een jeneverstokerij (5); 5. Het schaamtegevoel van die persoon (6); 6. Die bloem gaat met zijn tijd mee (6); 8. Kom in het schip om te drinken! (5); 9. Hardgekookt of halfzacht (5).
1
3
8
5
2
4
7
6
hoofdredactie: Jan-Jaap Heij, Alain van der Horst
© Puzzelland/ Leen Groeneveld
4 7
8
5
6
8
9
4
7
2
art direction: Koos Jeremiasse
9
6 9
10
1
2
3
6
7 Speel deze puzzels online en win! Ga naar: www.puzzelland.com/depers
uitgever: Ben Rogmans
2
11
5
9
8
1
Dagblad De Pers is een gratis kwaliteitskrant die wordt verspreid via NS-stations, Bruna-winkels, TNT Business Points en kantoren. Kijk op www.depers.nl voor een uitgebreid overzicht van de distributiepunten.
FABEL OP VRIJDAG
De merel en de zwaluw Wim Meyles
...
T
rots liet de merel de zwaluw haar jongen zien. ‘Zie je hoe lekker ze rondscharrelen in het gras? Ik hoef ze bijna niet meer bij te voeren. Nog even en ze pikken zelf de wormen uit de grond. Maar... hoe is dat met jou eigenlijk? Heb jij geen broedsel dit jaar?’ De zwaluw schudde haar kop. ‘Mijn
maatje is niet mee teruggekomen van de vogeltrek’, zei ze mistroostig. ‘Verstrikt geraakt in het net van een vogelvanger. Barbaren zijn het, die zuiderlingen. Mijn halve familie is aan ze ten prooi gevallen.’ ‘Maar waarom vliegen jullie daar dan elke herfst weer heen?’ wilde de merel weten. ‘Ik geef toe, het leven is ’s winters niet eenvoudig hier. Het klimaat is guur en het voedsel is schaars. Maar met een beetje goede wil overleven we het ieder jaar.’
We spreken schande over ‘Ik weet niet waarom we het doen’, zei de zwaluw. ‘Het gebeurt gewoon. Op een gegeven moment krijgen we de kriebels, stijgen we op en vliegen we naar het zuiden.’ De merel was zo met het lot van de zwaluw begaan dat ze haar kroost even uit het oog verloor. Precies op dat moment sprong er een kat uit de struiken. Het roofdier greep één van de argeloze jongen beet, nam het in zijn bek en verdween op een drafje uit het zicht. 1
schurkenstaten, waar mensenrechten worden aangerand. Maar ook bij ons valt wel iets te bepraten: hoe veilig is een kind in Nederland?
* Van Wim Meyles zijn zes bundels met fabels verschenen (de laatste twee getiteld ‘Fabeltjesland’ en ‘Dierengedoe’). De boekjes kosten 9,50 euro per stuk en zijn o.a. verkrijgbaar bij uitgeverij Elikser: www.elikser.nl .
Selectie geplande ov-verstoringen: 111
Rotterdam/Schiedam (boot)
T/m 31 december: Aqualiner 1. Er wordt geen avonddienst gevaren.
Amsterdam/Muiden (bus)
Vandaag: GVBlijn 66. Halten Maxisweg, Vennepluimstraat, Diemerparklaan, Ruisrietstraat en Pieter Oosterhuisstraat vervallen. 111
111
Vandaag
Morgen
Het is een bewolkte dag, met een stevige noordoostenwind. Verspreid over het land valt er wat lichte sneeuw. De maxima liggen in het oosten rond 0 graden en tussen 0 en 3 graden in het westen. In de loop van de middag wordt het vanuit het westen droog. Kerstnacht ontstaan er opklaringen. Het koelt af naar -3 tot -8 graden.
We krijgen een witte en koude Kerst, met op veel plaatsen een gesloten sneeuwdek. De maxima blijven steken tussen 0 en -5 graden, bij een zwakke wind. In de nacht vooral in het noordwesten kans op een sneeuwbui. Het kan in het binnenland streng vriezen. Tweede Kerstdag is het droog, bij maxima rond -2 of -3 graden.
Hilversum (bus)
T/m maandag: Connexxionlijn 104. Halte Zuiderheide vervallen.
Nijmegen (bus)
T/m 1 juli 2011: Noviolijn 3, 4 en 8. Halte Plein 1944 vervallen. Meer op www.depers.nl/9292ov Onderweg? Bel 0900-9292 (€ 0,70 p/m) of kijk op mobiel.9292ov.nl
26
Sport
Ontslag
Internazionale heeft buik vol van Benitez Trainer Rafael Benitez heeft zijn privéoorlog met de leiding van Internazionale gisteren verloren. Hij kan op zoek naar een nieuwe baan.
Ramp Lesly Fellinga steunt geboorteland
Vol afgrijzen terug naar de hel van Haïti
Redactie sport AMSTERDAM
...
De trainer en de club gaan volgens een verklaring op de website van Internazionale wel ‘in goed overleg uit elkaar’. Benitez was bezig aan zijn eerste seizoen bij de club. De ploeg, die vorig jaar onder José Mourinho nog de landstitel, beker en Champions League won, presteerde onder de Spanjaard tot nu toe uiterst wisselvallig. Inter plaatste zich met veel moeite voor de achtste finale van de Champions League. Daarnaast is de achterstand in de competitie op koploper AC Milan dertien punten. Vorige week won de ploeg nog wel het WK voor clubteams.
Benitez haalde al eerder hard uit naar de clubleiding van Internazionale. De dagen van de Spaanse oefenmeester in Milaan leken eerder deze week al geteld. Benitez haalde na de winst op het WK voor clubteams vorige week al opvallend hard uit naar de clubleiding. Die zou hem te weinig steunen. Voorzitter Massimo Moratti weigerde na de winst in Abu Dhabi zijn vertrouwen in de trainer uit te spreken. Hij noemde daarnaast de eis van de Spanjaard om spelers aan te trekken, als beloning voor het veroveren van de titel op het prestigieuze eindejaarstoernooi, misplaatst. Volgens Benitez had Inter vers bloed nodig, wilde het dit seizoen nog een rol van betekenis spelen. Dat verse bloed komt nu dus voor de groep te staan. De Braziliaan Leonardo wordt nadrukkelijk genoemd als opvolger van Benitez als trainer bij Internazionale. Leonardo is oud-speler en extrainer van stadgenoot AC Milan. Hij vertrok eind vorig seizoen vanwege tegenvallende resultaten als trainer bij die club. AC Milan eindigde destijds in de competitie als derde. 1
Haïti werd dit jaar door een aardbeving getroffen. Lesly Fellinga, Haïtiaans international, keerde na de ramp terug. ‘Ik heb voorlopig genoeg ellende gezien.’ Iwan Tol ZUIDLAREN
...
Adoptie (1) ‘Vanaf het begin van mijn middelbare schooltijd is de vraag gaan spelen wie mijn biologische ouders zijn en waarom ze me hebben afgestaan. Ik ben geboren in Port-au-Prince. Daar heeft mijn moeder mij direct na mijn geboorte achtergelaten in het ziekenhuis. Daarna ben ik overgebracht naar een kindertehuis. Daar heb ik vijf maanden gewoond, waarna ik naar Nederland ben verhuisd.’ ‘Het viel in de klas natuurlijk op dat ik een ander kleurtje had. Mijn klasgenoten wilden weten waar ik vandaan kwam, of ik ook broers en zussen had in Haïti en waarom ik geadopteerd was. Die vraag heb ik toen aan mijn ouders gesteld. Ze hadden het uit liefde gedaan, zeiden ze. Sommige mensen kopen een boot of een tweede huis, zij wilden iemand een mooi leven schenken. En die iemand was ik. Een betere basis om je leven te beginnen is er niet, denk ik.’
Adoptie (2) ‘Het ziekenhuis waar mijn moeder mij heeft achtergelaten, beschikte over een groot archief. Maar toen ik daar wilde gaan kijken voor meer informatie, was dat archief gesloten. Daarna is het ingestort bij de aardbeving.’ ‘Ik zal waarschijnlijk nooit meer te
weten komen wie mijn biologische ouders zijn. Daar heb ik vrede mee. Mijn vader en moeder uit Zuidlaren die me hebben geadopteerd, zíjn ook echt mijn ouders. Zo voelt het ook.’ ‘Ik denk dat mijn biologische moeder écht niet voor mij had kunnen zorgen. Dat weet ik dan wel, ze komt van Cite du Soleil, dat klinkt als een hele mooie wijk, maar in werkelijkheid is het een getto, een van de gevaarlijkste wijken van het westelijk halfrond. Ik ben eerder dankbaar dan boos op haar. Het is jammer. Een ander woord heb ik er niet voor: jammer.’
Haïti ‘In maart 2007 ben ik voor het eerst naar Haïti gegaan. Ik was geselecteerd voor het nationale elftal. In de jeugd van FC Groningen speelde ik vaak tegen FC Twente. Tim Velten stond dan rechtsbuiten, ik linksback. We bleken beiden uit Haïti te komen. Toen hij werd benaderd voor het nationale elftal, heeft hij gezegd dat er nog een andere speler met Haïtiaans bloed rondliep in Nederland. Zo is het balletje gaan rollen en werden we samen uitgenodigd.’ ‘Het moment dat ik het vliegtuig uitkwam, zal ik niet snel vergeten. De hitte, de mensen, de muziek. Ik heb eens gelezen over een tweeling die uit elkaar werd gehaald en elkaar na jaren weer zag. Ze bleken precies hetzelfde te bewegen. Zo was het met Haïti ook; het zat altijd al in mijn ge-
Het voetbalstadion van Haïti doet na de aardbeving dienst als opvangcentrum.
nen. Al moet ik wel zeggen: het was geen liefde op het eerste gezicht met Haïti. Ik had een bepaalde voorstelling van het land: witte stranden en zo. Maar wat ik zag, was iets heel anders: pure armoede. Ik weet nog dat ik vanuit de bus naar het stadion een naakt meisje over een vuilnisbelt zag lopen. ’s Avonds in bed dacht ik alleen maar: hoe kan dit nou, zoveel armoede? Ik voelde me machteloos.’
Aardbeving ‘Ik heb gevoetbald voor FC Groningen, Heerenveen, Veendam en Toronto FC. Bij die laatste club werd mijn contract niet verlengd. Ik had tweeënhalf jaar zonder vakantie achter elkaar gespeeld, daarom besloot ik eind 2009 een paar weken bij een vriend en zijn gezin op bezoek te gaan op Curaçao. Op 12 januari, om half acht ’s avonds, kreeg ik een sms
Bayern München
Barcelona
‘VAN BOMMEL BLIJFT TOCH’
AFELLAY MET NUMMER 20
Bayern München verwacht dat aanvoerder Mark van Bommel minimaal tot het einde van het seizoen de club trouw blijft. Dat voorspelde voorzitter Karl-Heinz Rummenigge gisteren. Van Bommel, wiens contract na dit seizoen afloopt, zou in de belangstelling staan van onder meer VfL Wolfsburg. Dat zou de middenvelder deze winter al willen overnemen. ‘Ik denk niet dat Mark deze winter vertrekt’, aldus Rummenigge.
Ibrahim Afellay zal bij FC Barcelona spelen met nummer 20 op zijn rug. Afellay en zijn zaakwaarnemers voeren momenteel de afrondende gesprekken met de leiding van de Spaanse topclub. Naar verwachting zet Afellay vandaag de handtekening onder het contract bij Barcelona, waarna hij enkele uren later officieel aan de media wordt gepresenteerd. PSV en Barcelona bereikten eerder al een akkoord.
ANP
Vakantiebericht
Mysterie
Edgar Davids is deze week te zien op het strand van Miami. Hij is er op vakantie met zijn vriendin Olcay Gülsen.
Van de Engelse rechter mogen ‘gênante foto’s’ van Evertonspeler Marouane Fellaini niet worden gepubliceerd in tabloid The Sun.
Sport
27
Het gaat naar kleine projecten die ik steun, onder meer een kindertehuis. Bij grote projecten is het altijd de vraag: komt het wel aan? Kleinere projecten zijn wat dat betreft betrouwbaarder. Ik ken het land, ik ken de cultuur, ik ken de mensen. Het geld komt zeker weten goed terecht.’ ‘In maart 2010 ben ik met Patrick Lodiers van BNN teruggeweest op Haïti. Ik had de beelden al op tv gezien, maar nu was het écht. Toen besefte ik pas de omvang, het leed. Een vrouw kwam naar me toe en wees op een kale vlakte vol steen. Ze zei: ‘Hier stond mijn huis. En onder het puin ligt mijn familie.’ Dat lijk was nog gewoon te zien. Pff, ongelofelijk. Ik vroeg haar: ‘Waarom wordt dat niet weggehaald?’ Maar niemand weet waar te beginnen. De mensen daar hebben alleen hun handen, geen bulldozer. Daardoor was het een complete chaos.’
Wederopbouw
Rechtsboven adoptiekind Lesly Fellinga, Haïtiaans international. ‘Een teamgenoot zag een lichaam zonder hoofd lopen.’ GROTE FOTO: REUTERS
van de vriendin van die vriend. AARDBEVING OP HAITI stond er in dat bericht.’ ‘Bij de eerste beelden schrok ik me rot. Van een van de eerste keren dat ik in Haïti was, kende ik het paleis, het regeringsgebouw. Een mooi, stevig wit gebouw. He-le-maal in elkaar gezakt. Ik wist meteen: als dit al is ingestort, dan staat de rest van de stad er zéker niet meer. Het enige wat ik kon
denken was: ik moet daar naar toe. Ik ben meteen gaan bellen, maar alles lag plat. Geen telefoon, geen internet, niks. Pas later bleek dat iedereen die ik kende ongedeerd was gebleven. Een wonder. Het gebouw van de voetbalfederatie bijvoorbeeld was volledig ingestort, maar net op dat moment waren de meeste mensen – van de president tot de bondscoach – een frisse neus aan het halen. Toch zijn er
nog drie medewerkers omgekomen. Van ploeggenoten heb ik gruwelijke verhalen gehoord. Eentje had een lichaam zien lopen waar het hoofd al vanaf was. Vreselijke toestanden moeten dat zijn geweest.’ ‘Op Curaçao had ik de wildste plannen om Haïti te helpen. Maar mijn moeder zei: je kunt daar niks doen, Lesly. In het vliegtuig terug naar huis heb ik toen bedacht: ik ken veel
Twee man weg
Manchester United
OPRUIMING BIJ VITESSE
AFSCHEID VAN DER SAR NADERT
Nacer Barazite en Lareya Kingston vertrekken in de winterstop bij Vitesse. Het tweetal kon het afgelopen half jaar geen basisplaats afdwingen, waarop de technische leiding van Vitesse besloot de spelers te laten gaan. Barazite, die tot en met 31 december gehuurd is van Arsenal, keert terug naar Londen. Het is niet bekend waar Kingston zijn carrière vervolgt. Vitesse nam de Ghanees over van Hearts.
Manager Alex Ferguson van Manchester United verwacht dat doelman Edwin van der Sar na dit seizoen met ‘pensioen’ gaat. De Schot meldde gisteren dat United zich voorbereidt op een leven zonder de 40-jarige doelman onder de lat. ‘We houden er alvast rekening mee dat dit zijn laatste seizoen zal zijn, aldus Ferguson, die niet wilde ingaan op het mogelijk aanblijven van Van der Sar als keeperstrainer. ‘Al zou Edwin met zijn ervaring wel van meerwaarde kunnen zijn’, aldus de manager.
mensen in het voetbal. Ik ga hen mobiliseren.’ ‘Bij FC Groningen zijn er toen collectebussen neergezet bij een wedstrijd en de spelers van Heerenveen zouden hun winstpremie van hun wedstrijd tegen Willem II overmaken naar Haïti. Stonden ze eerst nog met 2-1 achter zeg. Gelukkig werd het 4-2 voor Heerenveen. In totaal hebben die acties 15.000 euro opgeleverd.
‘Nadien ben ik niet meer naar Haïti geweest. Het heeft me zo geraakt, ik heb genoeg ellende gezien voor de komende tijd. De wederopbouw van het land gaat moeizaam. Mijn teamgenoten op Haïti hebben al gezegd: ‘Het is een zinloze missie’. Ook door de corruptie. Je hebt een paar rijke families die bijvoorbeeld de havens beheren. Wat doen die nou? Ze vragen belasting over de hulpgoederen. Geld ten koste van anderen verdienen, ik vind het ongelofelijk. Nu is er weer een cholera-epidemie uitgebroken.’ ‘Ik heb er ook geen oplossing voor. Ja, de hele hoofdstad verplaatsen en opnieuw opbouwen. Ik word er soms moedeloos van als ik erover nadenk. Het land had het al moeilijk. Nu is het nóg moeilijker geworden. Maar we moeten de mensen op Haïti blijven steunen. Dit moedige volk moet al zoveel lijden. Ze verdienen een beter lot en we mogen ze niet in de steek laten.’ 1
FC Twente
Eerder ontkende Van der Sar zelf de speculaties dat dit seizoen mogelijk zijn laatste is. ‘Daar beslis ik zelf later dit seizoen over’, aldus de doelman die sinds 2005 onder de lat staat bij Manchester United. De Engelse topclub heeft de opvolger van de Nederlander al in huis gehaald. Vorige maand werd de komst van Anders Lindegaard bekend. De 26-jarige Deen is afkomstig van Aalesunds FK en tekent voor 3,5 jaar. ‘Anders is een van de grootste keeperstalenten van de wereld’, vindt Ferguson.
BANNINK KEERT TERUG
ANP
Alexander Bannink keert al in januari terug bij FC Twente. De landskampioen had de speler voor een seizoen verhuurd aan Heracles Almelo, maar haalt hem eerder terug naar Enschede. Voor Bannink werd het verblijf bij Heracles Almelo niet wat hij ervan verwachtte. ‘Zo was de verwachting dat mijn kans op speelminuten groter zou zijn dan bij FC Twente en ik mij sneller zou kunnen ontwikkelen’, aldus de speler.
Geen Mounir hier
Geen Afellay daar
Koopje
De sportredactie van Dagblad De Pers kon het gisteren, ondanks sneeuw en een kapotte koffiemachine, mentaal wél opbrengen om drie pagina’s te maken.
Verpleegsters in het ziekenhuis konden het gisteren, ondanks het gure weer en gebrek aan winterbanden, mentaal wél opbrengen om aan het werk te gaan.
De supporters van Club Brugge hebben op een veiling voor een goed doel voor 4.600 euro de diensten van trainer Georges Leekens gekocht.
Sport
28
NK Natuurijs Iedereen steekt zijn duimen omhoog in Wanneperveen
Genieten tussen beste riet ter wereld Wanneperveen was voor één dag de hoofdstad van Nederland. Niemand in het dorp die er door van streek raakte. Iwan Tol WANNEPERVEEN
...
Springruiter Angelique Hoorn woont er, negenvoudig Nederlands danskampioen Cor van de Stroet komt er vandaan en koningin Juliana had er ooit een recreatiewoning: Wanneperveen, een dorpje op zo’n zeven kilometer van Meppel; verborgen paradijsje in de noordwesthoek van Overijssel. Het lintdorp is deze dag, als organisator van het NK op natuurijs, voor even de hoofdstad van Nederland. Op de Veneweg, zeg maar de Kalverstraat van Wanneperveen, is het een komen en gaan van beroemde schaatsers die aan hun warming-up bezig zijn. Ook schuifelen bekende presentatoren langs de boerderijen, op weg naar de start en finish. Maar niemand in Wanneperveen die er ook maar een beetje door van streek raakt. Bij het weiland van boer Klaas Dingstee staan parkeerwachters in felle geelreflecterende jassen doodgemoedereerd te roken. Ze maken zich niet druk. Niet om de BN’ers. En ook niet om gestreste automobilisten, die zonder geldige parkeerkaart het land van boer Klaas op willen. ‘Het mag van mien. Alliene we kom’n je niet helpen ai in de sloot dondert.’ Die houding past wel bij de inwoners van Wanneperveen, zegt Chris Dunnink van de ijsclub van het dorp. ‘Broodjenuchter’, zo typeert hij zijn dorpsgenoten, zo’n 850 in getal. ‘Er is hier nooit rottigheid. En als dat er wel is, weten we meteen wie het gedaan heeft.’ Dunnink woont al een tijdje niet meer in Wanneperveen, maar als het water op Het Belterwiede bevroren raakt, wordt hij als door een magneet naar zijn geboortegrond getrokken. Nog altijd is hij lid van de ijsvereniging. Vanmorgen is hij om half vijf opgestaan om ervoor te zorgen dat het ijs van Het Belterwiede sneeuwvrij blijft voor het NK. Mede door zijn inspanningen wordt de ijsvloer in Wanneperveen alom bewierookt. Het is misschien wel té goed, zo luidt de kritiek, omdat de perfect geprepareerde ijsvloer een wedstrijdverloop met verrassingen in de weg zou kunnen staan. ‘Ach, het is ook nooit goed hè’, reageert hij. ‘Sma-
Rugproblemen
Bob de Vries kwam als eerste over de streep in Wanneperveen. WFA
‘Er is hier nooit rottigheid. Als het er wel is weten we meteen wie het is.’ ken verschillen als het om ijs gaat. Er is hier bijna geen zuurstofbel te zien. Geen scheuren ook. Als ijsmeesters hebben we ons werk goed gedaan. Het is hier net Thialf. Maar je kunt niet iedereen tevreden houden.’ Langs de kant waakt oud-schaatser en ploegleider Richard van Kempen evenwel voor al te veel optimisme. Er
is volgens hem wel degelijk iets op het ijs aan te merken: de baan is te plakkerig. ‘Dat komt door de sneeuw die vannacht is gevallen en aan het wateroppervlak is vastgevroren. En het zal alleen nog maar slechter worden door de quads waarmee de cameramensen van de NOS over het ijs rijden’, voorspelt hij. Van Kempen, in het dagelijks leven rietdekker, kan het weten. Als schaatser kwam hij in 1986 langs het dorp, toen het NK op natuurijs het nabijgelegen Giethoorn als finishplaats had. Ook door zijn professie is Wanneperveen voor hem bekend terrein; in dit gebied groeit het beste riet
ter wereld. ‘En het duurste’, lacht hij, ‘vanwege de waterkwaliteit en de grondslag in Het Belterwiede.’
Surfers Op de plas, die in de zomermaanden het domein van surfers is, staan nu pakweg tweeduizend schaatsliefhebbers te koukleumen. Zij volgen de wedstrijd via een groot tv-scherm, dat tussen de recreatiewoningen staat opgesteld. Ze zien dat de gemene wind voor scherprechter speelt en het peloton volledig uit elkaar rukt. Van een voorspelbare wedstrijd is gelukkig geen sprake, bij de vrouwen noch bij de mannen. De winnaars Foske
NK Natuurijs
Tamar van der Wal en Bob de Vries hebben na afloop louter lovende woorden over voor de organisatie in Wanneperveen, maar Chris Dunnink hoort ze niet. Hij is direct na de wedstrijd op de machine gestapt om het ijs sneeuwvrij te maken. De volgende dag is Het Belterwiede weer het domein van de toerrijders en die verdienen net zo’n mooie ijsvloer als de profs, vindt hij. Rijdend op zijn machine, dwars door de opstuivende sneeuw, is Dunnink domweg gelukkig. ‘Het is dankbaar werk, hè. De afgelopen dagen heb ik alleen maar opgestoken duimen gezien. Waar zie je dat nou nog?’ 1
VfL Wolfsburg
WENNEMARS BANGE VAN DER WAL WINT WEL STAPT UIT
MCCLAREN MAG BLIJVEN
Erben Wennemars was gisteren een bijzondere verschijning bij de NK marathon op het natuurijs van het Belterwiede. De oud-wereldkampioen sprint hield het in zijn tweede wedstrijd bij de echte toppers uit het marathonschaatsen lange tijd vol, maar moest twee ronden voor het einde vanwege rugproblemen toch de strijd staken. ‘Het was heel zwaar. Het waaide heel hard. Het het was een grote slijtageslag.’
Trainer Steve McClaren mag aanblijven als keuzeheer van VfL Wolfsburg. Het bestuur van de Duitse voetbalclub beraadde zich gisterochtend over de toekomst van de geplaagde trainer. Woensdag leed de ploeg een pijnlijke bekernederlaag tegen tweededivisionist Energie Cottbus. Daarnaast presteert de ploeg ook in de competitie zeer matig. De kampioen van 2009 staat halverwege het seizoen dertiende.
Schaatsster Foske Tamar van der Wal was blij verrast dat ze erin slaagde de nationale marathontitel op natuurijs op te eisen. Ze maakte deel uit van een kopgroep met de twee ploeggenotes Mireille Reitsma en Sandra ’t Hart, maar won toch. ‘Het is een spelletje. Het is maar net wie het goed speelt’, zei de winnares. ‘Je moet alert reageren. Ik was goed en reed lekker.’ Van der Wal (foto) zag zichzelf niet direct als kanshebster voor de titel. ‘Ik had dit echt niet verwacht. Ik heb niet zoveel ervaring met natuurijs en was
er een beetje bang voor. Maar dit is heel mooi.’ Reitsma was vorig jaar ook tweede, toen achter Maria Sterk. ‘Nee, dat leidt niet tot frustraties. Ik kan hier echt van genieten. Het is geen gestolen zege van Foske. We hebben geprobeerd haar te breken, maar dat is niet gelukt.’ Bij ’t Hart was in de laatste anderhalve ronde het beste eraf. ‘Ik had last van mijn rug en heb nog wel geprobeerd Mireille te helpen. Ik hield het tempo hoog en zij sprong af en toe uit mijn rug weg.’
ANP
Moderne man
Prima keuze
Grootspraak
De Amerikaanse voetballer Landon Donovan wil scheiden van zijn vrouw Bianca Kajlich, een tvsterretje. Opmerkelijk: hij eist alimentatie van haar.
David Bernstein wordt misschien voorzitter van de Engelse FA. Reactie Lord Sugar: ‘Prima keuze. Die man neemt nóóit beslissingen.’
Mario Balotelli heeft zijn voorraad whisky blijkbaar opgedronken. Volgens de bankzitter van ManCity is er slechts één speler beter dan hij: Lionel Messi.