PARKEERPANEL
ParkeerPanel
Parkeer beleid In hoeverre is het gemeentelijk parkeerbeleid de afgelopen DECENNIA veranderd? En elke VERANDERINGEN zijn er de komende jaren te verwachten? Moet parkeren de gemeente daarbij geld opleveren of mag het ook geld kosten? En hoe kijken gemeenten aan tegen PARKEERNORMEN en slimme parkeeroplossingen?
Veranderende parkeervisie In welk opzicht is de visie op parkeren in uw gemeente in de afgelopen 30 jaar veranderd?
DEELNEMERS
Leon Baas: Aan parkeren in Amstelveen
10
om via pinpas of GSM te betalen.
werd in de jaren ’80 nog niet bijzonder veel
In het collegeprogramma staat over parke-
aandacht besteed. Er was vanzelfsprekend
ren het volgende: ‘Betaald parkeren wordt
veel minder autoverkeer en minder inwoners.
beperkt tot die gebieden waar schaarste en
Toen in 1989 tot uitbreiding van het Stadshart
behoefte aan regulering is aangetoond, zoals
werd overgegaan, werd er een hogere priori-
het Stadshart en de omliggende vergun-
teit gegeven aan het parkeren in Amstelveen.
ningsgebieden. In de rest van de gemeente is
Naar aanleiding van de Parkeernotitie in 2012
sprake van gratis parkeren (primair) of blauwe
zijn er rondom het Stadshart vergunnings-
zones (uitzonderingsgevallen). Ook kijken
gebieden bijgekomen met het zogenaamde
we kritisch naar de logica van de parkeersys-
schriktarief van €16 per 4 uur. Dit om het win-
tematiek bij wijkwinkelcentra. Er zijn par-
kelend publiek niet in de woonwijken rondom
keergarages gebouwd in het Stadshart met
het Stadshart te laten parkeren. Bewoners in
daarbij mogelijkheden tot betaald parkeren op
de desbetreffende woonwijken hebben de
straat. Ook in de buitenwijken is de visie op
mogelijkheid om een bewonersvergunning en
het parkeren veranderd. Op Kostverlorenhof,
bezoekerspassen aan te schaffen. Ook is Am-
Bankrashof, Groenhof en het Oude Dorp is
stelveen vanaf 2012 overgegaan op cashless
betaald parkeren ingevoerd ten gevolge van
parkeren. Zo is er alleen nog de mogelijkheid
schaarste in parkeerplaatsen.’
RIENEKE VAN DER WAAL BELEIDSMEDEWERKER OUD-BEIJERLAND
LEON BAAS PARKEERREGISSEUR AMSTELVEEN
STEFAN WATTIMENA BELEIDSMEDEWERKER VERKEER EN VERVOER BORNE
MARCEL BERENDS SENIOR VERKEERSPLANOLOOG - 'S-HERTOGENBOSCH
TEKST PETER BEKKERING
Stefan Wattimena: In de jaren ’80 is in de
in het verleden in het leven geroepen om de
meeste gemeenten een vraagvolgend parkeer-
hoeveelheid verkeer in het centrum te vermin-
beleid gevoerd. Zo ook in Borne. Voor de
deren, het zoekende verkeer uit het centrum
afzonderlijke functies moest worden voldaan
te weren en de parkeerplaatsen meer toegan-
aan de parkeerbehoefte voor de auto. Daarin
kelijk te maken voor het winkelend publiek en
stelde de gemeente zich in de openbare
bewoners van het centrum. Tegelijkertijd was
ruimte enigszins faciliterend op, daar waar
het betaald- en vergunning parkeren er ook
niet kon worden voldaan om op eigen terrein
op gericht om overlast in de aangrenzende
de parkeerbehoefte te realiseren. De focus
woonschillen te voorkomen en te voorkomen
lag toentertijd op het autoparkeren en de
dat winkels niet goed te bereiken waren van-
fiets was ondergeschikt. Tegenwoordig is het
wege onnodig lang parkeren.
‘Zwarte cijfers kunnen zorgen voor omzetting betaald parkeren in blauwe zones’ Leon Baas
parkeerbeleid ondersteunend aan de totale visie op mobiliteit. In het parkeerbeleid wordt
Marcel Berends: Parkeren was en blijft ge-
een doorkijk gedaan naar de korte, middel-
richt op het bereikbaar maken van een gebied.
lange en lange termijn. Centraal wordt hierbij
De wijze waarop dat gebeurt, is de laatste
als uitgangspunt het principe van ‘beïnvloe-
decennia wel aanzienlijk veranderd. Als we kijken naar de binnenstad van ’s-Hertogenbosch,
Dit betekent dat niet wordt uitgegaan van het
dan zien we dat in de jaren ‘80 parkeren ten
direct bijbouwen van parkeerplaatsen. Eerst
behoeve van de binnenstad volledig in die
wordt bepaald of de parkeerproblemen van
binnenstad plaatsvond. Sinds 1988 ontwikkelt
de verschillende doelgroepen en in de diverse
’s-Hertogenbosch transferia, die binnenstadbe-
parkeergebieden op een andere wijze zijn op
zoekers aan de stadsranden parkeergelegen-
te lossen: beïnvloeden, benutten en regule-
heid bieden in combinatie met vervoer (bus
ren. En daarin moeten de fiets en het OV een
of leenfiets) tot in de binnenstad. Dit is een
prominentere rol krijgen. Momenteel is in
groot succes geworden; inmiddels parkeren
het centrum van Borne een parkeerschijfzone
jaarlijks zo’n 500.000 auto’s op de ruim 1.700
ingesteld. In Borne wordt niet gedacht aan
transferiumparkeerplaatsen. Dit aantal wordt
het invoeren van betaald parkeren.
de komende jaren nog aanzienlijk uitgebreid.
PARKEERBELEID
den-benutten-reguleren-bouwen’ gehanteerd.
De gemeente heeft het aantal parkeerplaatRieneke van der Waal: De visie op par-
sen op straat en op pleinen verminderd, wat
keren in de jaren ’80 was afgestemd op de
de Bossche binnenstad aantrekkelijker maakt.
trends en ontwikkelingen van die tijd. De af-
Fietsparkeren wordt in ’s-Hertogenbosch
gelopen 30 jaar is de visie op parkeren meer-
steeds belangrijker: door grote fietsenstallin-
deren keren veranderd. Zo is 20 jaar geleden
gen in de binnenstad te bouwen en gratis ter
een parkeerbeleid opgesteld om het parkeren
beschikking te stellen, wordt het fietsgebruik
in het centrum te regelen. En nu is het de
gestimuleerd én wordt het aantal in winkel-
vraag of we dit nog wel moeten regelen en
straten gestalde fietsen beperkt.
‘Centraal uitgangspunt is het principe van beïnvloeden-benutten-reguleren-bouwen’ Stefan Wattimena
zo ja op welke manier. Het parkeerbeleid is
Parkeerbeleid in de toekomst Waar richt het parkeerbeleid van uw gemeente zich op in de toekomst en wat zijn de verwachtingen? Leon Baas: Het aantal inwoners in Amstel-
Dit komt door het recent uitgebreide regule-
veen was op 1 januari 2015 87.178 en de ver-
ringssysteem in Amsterdam Zuid. Hierdoor par-
wachting is dat dit elk jaar blijft groeien. Een
keren burgers, die als bestemming Amsterdam
groeiend aantal inwoners betekent inderdaad
hebben, gratis in Amstelveen in de woonwijk
een drukkere binnenstad. Op dit moment is dit
Randwijck.
te overzien in het Stadshart.
Om dit tegen te gaan, ligt er een concreet plan
In Randwijck is de parkeerdruk echter te hoog.
om maatregelen te nemen. De verwachting is
PARKEER24 #04 SEPTEMBER 2015
11
PARKEERPANEL
AMSTELVEEN Inwoners:
87.178 (1-1-2015). Groeigemeente.
Parkeerplaatsen: Gereguleerd parkeerareaal: 3.656 parkeerplaatsen. Vijf commerciële parkeergarages met 2.640 parkeerplaatsen. Parkeervergunningen: 5.557 (20-7-2015). Betaald parkeren:
Ja.
Blauwe zones:
ja.
dat (een deel van) Randwijck ook vergunnings-
den onderzoeken we daarom samen
gebied wordt, waar forensen e.a. dan betaald
met stichting Centrummanagement
moeten gaan parkeren.
en een extern bureau of het huidige parkeerbeleid voor het oude, karakte-
Stefan Wattimena: De algemene ver-
ristieke centrum nog past in deze tijd.
wachting is dat de gemeente de komende
We onderzoeken alle mogelijkheden
10 jaar groeit met ruim 5.000 inwoners en
variërend van niets meer reguleren tot
dat het kernwinkelgebied drukker wordt.
alles reguleren. De verwachtingen zijn
Borne voert een meer sturend parkeerbeleid
dat trends zoals het delen van auto’s
gericht op een bereikbaar en vitaal Borne
gaan intensiveren. De Hoeksche Waard
zowel met betrekking tot het centrum als
heeft kortgeleden bijvoorbeeld de
voor de woon- en werkgebieden. Sturend
eerste deelauto in de markt gezet.
gericht op basis van de hiervoor beschreven
BORNE
parkeervisie ‘beïnvloeden-benutten-regule-
Inwoners:
ren-bouwen’.
In 2015 22.000,
Marcel Berends: De komende jaren wordt het huidige beleid voortgezet: een integraal verkeer- en vervoersbe-
Rieneke van der Waal: Inwoners van
leid dat OV- en fietsgebruik stimuleert
in 2030 28.000.
Oud-Beijerland zijn erg gefocust op de auto.
door het aanleggen van aantrekkelijke
Groeigemeente.
Dit komt waarschijnlijk door de opzet van de
fietsroutes, gratis fietsparkeren in
Parkeerplaatsen:
regio. De regio Hoeksche Waard is uitge-
gemeentelijke stallingen, en het verbeteren
strekt en dorpen liggen op redelijk grote
van de doorstroming van het OV. Parkeren
afstand van elkaar. De gemeente Oud-Beijer-
voor binnenstadbezoekers zal in toenemende
Geen gegevens over
land werkt op dit moment aan de herziening
mate aan de stadsranden worden gefaciliteerd
straatparkeerplaatsen.
van het parkeerbeleid. Diverse trends en
(transferia). Door deze maatregelen wordt
Eén openbare parkeergarage
ontwikkelingen (waaronder het online shop-
bereikt dat de Bossche binnenstad, die toeris-
pen en de economische crisis) zorgen ervoor
tisch en economisch zeer belangrijk is voor de
(150 parkeerplaatsen)
dat het aantal bezoekers – en daardoor
stad, bereikbaar en aantrekkelijk blijft voor een
en diverse particuliere
ook de ondernemers – van winkel-
toenemend aantal bezoekers.
parkeergarages.
centra afneemt. De komende maan-
Parkeervergunningen:
Geld opleveren of geld kosten?
300.
Moet parkeren binnen de gemeentelijke begroting geld opleveren of mag het ook quitte spelen of zelfs geld kosten?
Betaald parkeren: Nee.
Blauwe zones: Ja.
12
Leon Baas: Het is de bedoeling dat het par-
naar de burger. Een recent voorbeeld hiervan
keerbeleid kostendekkend is. Als er winst ge-
is de eerste bewonersvergunning, waarvan
maakt wordt ten gevolge van het parkeren, is
het tarief in 2015 van € 100 naar € 60 gaat.
het de bedoeling dat dit geld weer terugvloeit
Ook kunnen zwarte cijfers in de parkeerex-
Rieneke van der Waal: De parkeerbegro-
‘S-HERTOGENBOSCH
ting in Oud-Beijerland hoeft geen geld op
Inwoners:
te leveren. Toen het huidige parkeerbeleid
150.000.
werd ingevoerd, wilde de gemeente daarmee
Groeigemeente.
bereiken dat het parkeren goed was geregeld voor bezoekers én bewoners. Die visie heeft de gemeente nog steeds. De ondernemers wijten de terugloop van het winkelbezoek deels aan het huidige parkeerbeleid waarin bezoekers moeten betalen voor een parkeerplaats. Bij de herziening van het parkeerbeleid wordt ook gekeken of het 's Hertogenbosch Amstelveen
Borne
Oud-Beijerland
parkeren voor bezoekers gratis kan worden. Dit betekent automatisch dat de kosten die gemaakt worden door anderen betaald moeten worden en misschien wel door de be-
parkeren naar blauwe zones. Dit gaat bin-
lastingbetaler van Oud-Beijerland. Dit wordt
nenkort in het Oude Dorp gebeuren. Zo kan
een politiek beladen keuze. De opzet van de
het winkelend publiek gratis parkeren en is er
parkeerbegroting is de komende jaren afhan-
alsnog voldoende plek voor de bewoners in
kelijk van de keuzes die gemaakt worden in
die wijk.
dit onderzoek.
1.650 transferiumplaatsen en 3.717 plaatsen in garages. Parkeergarages: Zeven, waarvan vijf in eigen beheer en twee bij een commerciële partij. Parkeervergunningen: 11.650, inclusief vergunningen in gemeentelijke parkeergarages. Betaald parkeren: Ja.
Stefan Wattimena: Parkeren kost de ge-
Marcel Berends: Uitgangspunt is een
meente Borne geld: investering in de openba-
sluitende parkeerexploitatie. Betaald parkeren
re ruimte, beheer en onderhoud, handhaving
levert per saldo geld op in ‘s-Hertogenbosch.
van het parkeerregime (parkeerschijfzone,
Dat wordt gezien als een wenselijke situatie.
PARKEERBELEID
ploitatie zorgen voor omzetting van betaald
Parkeerplaatsen: 3.382 straatparkeerplaatsen,
vergunningenparkeren).
Parkeernormen als richtlijn Zijn parkeernormen nog steeds een prima richtlijn of laat uw gemeente deze inmiddels los? Leon Baas: Wanneer er nieuwe besluiten
toepassen van parkeernormen opgesteld
worden genomen wat betreft het parkeren,
door het Kennisplatform voor infrastructuur,
wordt vaak gerefereerd aan de parkeernorm.
verkeer, vervoer en openbare ruimte (CROW).
Buiten dat er geen landelijk voorgeschreven
Amstelveen baseert zijn parkeernormen op
wettelijke normering voor parkeerplaatsen
deze landelijke richtlijn, net als veel andere ge-
bestaat, zijn er wel zijn er richtlijnen voor het
meenten. De normen zijn gebaseerd op veel
OUD-BEIJERLAND Inwoners:
23.500 (1-1-2015). Oud-Beijerland is onderdeel van anticipeerregio voor krimp.
Parkeerplaatsen: In het gereguleerde gebied (centrum Oud-Beijerland) zijn 1.600 parkeerplaatsen en 250 garageplaatsen. Parkeergarages:
Twee commerciële garages.
Parkeervergunningen: 1.400 (bewoners en bedrijven). Betaald parkeren:
Ja.
Blauwe zones:
Ja.
PARKEER24 #03 JUNI 2015
13
PARKEERPANEL ‘Parkeren voor binnenstadbezoekers wordt in toenemende mate aan de stadsranden gefaciliteerd ’ Marcel Berends
praktijkonderzoek en zijn de meest actuele en
van de exacte parkeernormen. Normen zijn
onderbouwde normen die voorhanden zijn.
wel degelijk nodig om goede afspraken met
Toch kiest Amstelveen ervoor de normen niet
ontwikkelaars te maken over de te benodigde
één op één over te nemen, maar de hoeveel-
parkeercapaciteit. Elke parkeersituatie moet
heid categorieën en functies te beperken om
acceptabel zijn voor nieuwe maar ook voor
het normenkader overzichtelijk te houden en
bestaande gebruikers van een gebied. De
voor een aantal functies praktijkdiscussies te
gemeente Oud-Beijerland vindt het belangrijk
verminderen. De Amstelveense parkeernor-
om daarbij maatwerk te leveren, elke situatie
men zijn onderverdeeld in Wonen, Werken,
is ten slotte uniek.
Winkelen, Sport Cultuur en Ontspanning, Horeca en Recreatie, Gezondheidszorg en Sociale
Marcel Berends: Bij nieuwe (bouw)
voorzieningen en Onderwijs.
ontwikkelingen moet getoetst worden in
Stefan Wattimena: In het najaar van 2015
welke mate de parkeerdruk op een bestaande
wordt de Nota Parkeernormen Borne inclusief
omgeving wordt vergroot. Gezien de toe-
de beleidsregels voor de toepassing van deze
nemende druk op de beschikbare openbare
parkeernormen ontwikkeld. In deze nota
ruimte zal het belang van die toetsing alleen
worden de parkeerkencijfers van CROW voor
maar toenemen. Daar staat tegenover dat
de gemeente Borne specifiek gemaakt.
’s-Hertogenbosch nieuwe (bouw)ontwikkelingen toejuicht en zo veel mogelijk wil
Rieneke van der Waal: De gemeente
faciliteren. Momenteel is ’s-Hertogenbosch
Oud-Beijerland heeft vastgestelde parkeer-
de bestaande nota parkeernormen aan het
normen. Bij het toepassen van deze normen
actualiseren, waarbij het mogelijk maken van
gebruiken wij de richtlijnen van het CROW als
nieuwe ontwikkelingen, met minimalisering
controlemiddel. De richtlijnen van het CROW
van parkeeroverlast, uitgangspunt is.
geven richting en sturing bij het bepalen
Slimme parkeeroplossingen In hoeverre is uw gemeente al bezig met slimme parkeeroplossingen? Leon Baas: De gemeente Amstelveen past
Stefan Wattimena: De visie op parke-
deze slimme parkeeroplossingen sinds 2012
ren dan wel het parkeerbeleid in Borne staat
‘De gemeente Oud-Beijerland vindt het belangrijk om maatwerk te leveren’
toe. Naar aanleiding van de parkeerdruk rond-
voor dubbelgebruik van de parkeerruimte. In
om Stadshart, zijn er vergunningsgebieden
het centrum geldt een parkeerschijfzone. Be-
gecreëerd met een schriktarief voor winkelend
woners kunnen hiervoor een ontheffing aan-
Rieneke van der Waal
gebieden wordt duidelijk aangegeven dat het
ondernemers. Naar verwachting wordt een
schriktarief hier geldt, namelijk bij binnenkomst
deel van deze parkeerplaatsen opgeheven en
van het gebied en op elke betaalautomaat zo-
toegevoegd aan het parkeerareaal. De parkeer-
publiek. Zo kunnen de parkeerplaatsen in die
vragen. Het ontheffingenbeleid wordt herzien
gebieden gebruikt worden door bewoners,
met als doel om voor de bezoekers meer par-
hun bezoekers en, ondanks het schriktarief,
keerruimte te creëren. Ook zijn er vergunning-
door winkelend publiek. In deze vergunnings-
houdersplaatsen toegekend aan bewoners en
wel in het scherm als op de paal. Ook wordt
route en de bijbehorende bewegwijzering wor-
er bij binnenkomst van deze vergunningsge-
den vervangen en geoptimaliseerd.
bieden geadviseerd om de auto in één van de
14
parkeergarages neer te zetten in het Stadshart.
Rieneke van der Waal: Oud-Beijerland is
Zo wordt de parkeerdruk in de wijken rondom
altijd bezig om creatief met de de parkeervraag
het Stadshart verminderd. De gemeente Am-
en het aanbod om te gaan. In het huidige be-
stelveen heeft haar parkeerrecht 100 procent
leid is er betaald parekeren + vergunninghou-
gedigitaliseerd en wil de komende jaren inno-
ders op de grotere terreinen om het dubbelge-
vaties toepassen binnen het parkeren en de
bruik te stimuleren. Het is overal mogelijk om
handhaving.
achteraf te betalen via GSM parkeren. Daar-
naast verwijzen wij alleen naar de parkeerloca-
um aan de stadsrand. Daarnaast kent ’s-Herto-
ties waar voldoende capaciteit beschikbaar is.
genbosch de combinatie van betaald parkeren
Ook proberen wij het gebruik van de fiets te
en vergunninghoudersparkeren en het mede-
stimuleren als alternatief voor de auto. Dit is
gebruik van parkeergarages voor vergunning-
geen makkelijke opgave. Bij het herzien van het
houders. ’s-Hertogenbosch heeft een PRIS-sys-
parkeerbeleid kijken we uiteraard naar meer
teem voor parkeergarages, waarin in 2015 ook
slimme parkeeroplossingen.
de transferia worden opgenomen. ’s-Hertogenbosch werkt aan een systeem waarbij de par-
Marcel Berends: ’s-Hertogenbosch werkt
keerders doorverwezen worden door middel
voortdurend aan slimme parkeeroplossingen.
van apps en PRIS.
Dat begon al in 1988 met het eerste transferi-
PARKEERPRAKTIJK WORDT INDIVIDUEEL
Parkeer24 vroeg verkeerskundig adviesbureau B0noPARKEERBELEID
Traffics om op de visies van de gemeenten te reageren. Roelof-Jan Pierik, senior adviseur parkeren, ziet een belangrijke rode draad daarbij: “De parkeerpraktijk wordt steeds individueler.”
Wat opvalt in de reacties van de ge-
relatie tussen parkeertarief en parkeer-
dat het garageparkeren duurder was.
meenten is dat het parkeerbeleid een
gedrag niet aantoonbaar lijkt. Het effect
Een dergelijk onderzoek zou eigenlijk op
vrij directe weerspiegeling is van de
van gratis vs betaald is wel aantoonbaar,
grotere schaal herhaalt moeten worden
algemene landelijke tendensen. Van
het invoeren van extreem hoge tarieven
want als dit nog steeds de uitkomsten
vrijheid-blijheid begin jaren 80 via het
ook (zie Amsterdam Centrum). Wanneer
zijn dan kunnen we ophouden met dif-
terugdringen van het autoverkeer uit
onderzoek gedaan wordt naar het ver-
ferentiëren, misschien met uitzondering
het tweede Structuurschema Verkeer en
schil in parkeergedrag met een tariefs-
van een schriktarief.
Vervoer (1988) naar innovatie en inzet-
verschil van € 1,50 vs € 2,00 per uur,
ten op beter benutten van nu. De kans
spreken de diverse onderzoeken elkaar
De exploitatie van parkeren is ook een
is groot dat de toekomstige parkeer-
regelrecht tegen.
eigenaardig onderwerp. Parkeren moet
praktijk veel individueler wordt; een op
kennelijk minimaal kostendekkend zijn.
de persoon gericht parkeeradvies via de
Een gedachtenexperimentje voor de le-
Ik begrijp dat het in tijden van krimpen-
smartphone op basis van voorspellende
zer: U heeft onlangs betaald voor het
de overheidsfinanciën een moeilijk punt
algoritmes en verkeer- en parkeerda-
parkeren van uw auto. Weet u nog wat
is maar wat is eigenlijk de exploitatieop-
ta. De kans dat deze adviezen gegeven
het tarief was? Zo nee, hoe gaat dat ta-
zet van de speelterreinen, het openbaar
gaan worden door niet-overheidsorga-
rief u dan beïnvloeden? En dan zijn we
groen, de straten en trottoirs? De par-
nisaties is eveneens groot. De uitdaging
nog vakgenoten onder elkaar!
keerplaats tussen die straat en dat trot-
voor toekomstig parkeerbeleid is dan:
Een flink aantal jaren geleden is een
toir, die moet kostendekkend zijn.
Hoe kun je als overheid hierop inspe-
onderzoek gedaan waarbij werd ge-
Natuurlijk is een gebouwde parkeer-
len en je beleidsmatige voordeel ermee
vraagd
binnenstadsbezoekers:
voorziening duur, zowel in het vastgoed
doen.
Waar parkeert u en wat is het tarief, Is
als in de exploitatie en ‘gratis’ parkeren
het straatparkeren duurder of het ga-
bestaat niet maar misschien zouden we
Parkeren en financiën is een uitermate
rageparkeren? Het resultaat was dat
kunnen kijken naar andere vormen van
fascinerend onderwerp. Er wordt flink
bijzonder weinig mensen wisten wat ze
het financieren van parkeerkosten.
gedifferentieerd in tarieven, terwijl de
betaalden en men dacht, ten onrechte,
PARKEER24 #04 SEPTEMBER 2015
aan
15
