ALM en het nieuwe pensioencontract
Theo Nijman 17 December 2010
Agenda • Schets structuur nieuwe pensioencontracten • Mogelijke ontwikkeling toezichtsmodel • ALM toepassingen voor nieuwe contract en uitdagingen daarbij • Toezichthouder • Pensioenfondsbestuur • Communicatie naar deelnemers • Stellingen
2
Structuur nieuwe pensioencontract • Pensioenrechten op drie manieren Individuele garanties (bijvoorbeeld nominale garanties en indekken tegen ontwikkeling sterftekansen na pensionering) Individuele zachte rechten (afhankelijk van beleggingsrendement en ontwikkeling levensverwachting) Collectieve egalisatiereserve (“buffer”) • De relatieve verhouding tussen individuele harde en zachte rechten kan verschillen tussen groepen (op basis van inkomen, leeftijd, levensverwachting) • Deelnemers kan de keuze gegeven worden (extra) zachte rechten om te zetten naar harde rechten • Er zullen grenzen gesteld worden aan omvang niet toegedeeld vermogen / vermogenstekort 3
Opties voor nieuwe pensioencontract Individuele Harde zachte Collectieve rechten rechten buffer x Huidig contract verzekeringsinterpretatie perceptie x x Huidig contract met verlengde staffel x x Defined Ambition x x Leeftijdsafh. indexatie en solvab. corr x Groeivoetbenadering, gesloten x x Groeivoetbenadering, open x x Gesloten combi-contract x x x Open combi-contract x x x FNV Bondgenoten x x Deense variant
Een voorbeeldcontract • Jaarlijkse opbouw 1% nominaal als hard recht, resterende premie 75% individueel zacht en 25% egalisatiereserve • Expliciet tweezijdig solidariteitscontract tussen harde en zachte rechten, b.v. langlevenrisico gepensioneerden • Beleggingsrisico’s en solidariteitsstromen gedragen door individuele zachte rechten en egalisatie reserve • Beleggingsbeleid gericht op afruil verwachting en volatiliteit replacement rate voor gemiddelde deelnemer • Jaarlijks kan deelnemer individuele zachte rechten omzetten in harde rechten • Asset mix van zachte rechten kan verschillen per groep, b.v. minder risico voor oudere actieven en gepensioneerden • Uitkering alleen uit harde rechten (met constante verwachte koopkracht) 5
Toezichtmodel • Solvabiliteitsdekkingsgraad: Totaal vermogen van het fonds t.o.v. de marktwaarde harde rechten. • Solidariteitsdekkingsgraad: Totaal vermogen van het fonds t.o.v. de marktwaarde van de geïndividualiseerde harde en zachte rechten. • Toezicht op garanties (solvabiliteitsdekkingsgraad): FTK-1; verzekeringshard; analogon Solvency II • Toezicht op egalisatiereserve (solidariteitsdekkingsgraad) FTK-2; buffer lager dan FTK-1; langere hersteltermijnen (eventueel sponsor afhankelijk) • Gedragstoezicht AFM: Beleid zachte rechten in belang deelnemer; adequate informatieverschaffing 6
ALM en Toezichtmodel • ALM zal in alle drie componenten van het toezicht van groot belang zijn: Toezicht op garanties (FTK-1) Trend naar interne modellen; zie Solvency II Toezicht op egalisatiereserve (FTK-2) Lange horizon; consistentie-eisen; nadruk op continuiteitsanalyse en discontinuiteitsrisico’s Gedragstoezicht (AFM) Vereist inschatting van uitkomst met zeer lange horizon (incl. toekomstige opbouw) 7
Invulling ALM scenario’s • Wat zijn relevante economische scenario’s ? • Invulling risico-pemies, volatilities, correlaties, b.v. • ECB houdt stand of persistent en volatiele inflatie ? • In hoeverre zijn aandelen een hedge voor (loon)inflatie ? • Issues niet nieuw maar nu ook relevant voor toezicht en communicatie • Meer aandacht voor model en parameter risico nodig (commissie Don - 2) • Kansbeschrijvingen, kansloos ALM of beide ?
8
Invulling per ALM toepassing: Toezicht • ALM en FTK-1 sluit direct aan bij trend naar intern model bij verzekeraars onder Solvency II. Als FTK eisen zwaarder nieuwe ruimte voor interne modellen bij pensioenfondsen • Kernparameters te specificeren door toezichthouder. • Toezicht harde rechten: • Aanpassingen uit evaluatie FTK (omvang schokken, liquiditeitsrisico’s) • Incorporeren collateral risk van derivatenposities en kans op wegvallen hedge • Incorporeren vereiste omvang zachte rechten • Toezicht zachte rechten: • Stochastiek in herstelplannen via ALM modellen • Consistentie eisen op premie-inleg en toeslagambitie • Aanpassen definitie kostendekkende premie 9 • Voorkom afwijkingen van voorziene asset mix (comply or explain ?)
Invulling per ALM toepassing: Bestuur • Naast ALM belangrijke rol voor stress-scenario’s om te weten in welke scenario’s zeer ongewenste uitkomsten kunnen optreden • Aandacht voor implementatierisico’s • Gebruik intern ALM model als bij toezicht • Meer ruimte voor eigen veronderstellingen over waarschijnlijkheid toekomstscenario’s
10
Invulling per ALM toepassing: Communicatie • De deelnemer moet informatie krijgen over • het nakomen van de (bijvoorbeeld nominale) garantie • de verwachte ontwikkeling van de replacement rate en koopkracht van uitkering • de replacement rate en koopkracht in pessimistische scenario’s • Kansuitspraken over omvang mogelijke tegenvallers overschatten wellicht ons inzicht en zijn kwetsbaar Optie: uitkering in aantal volledig gespecificeerde scenario’s. De scenario’s zouden in ALM grofweg overeen moeten komen met verwachting en mogelijke paden voor 5% kwantiel in verschillende modellen. 11
Stellingen • Communicatie naar deelnemer over pensioenuitkomsten met zachte rechten kan beter gebeuren aan hand van voorbeeldscenario’s dan op basis van kansen • De overheid dient het gebruik van ALM model als intern model voor risicomanagement van solvabiliteits- en solidariteitsdekkingsgraad te stimuleren. • De overheid dient daarbij meer modelparameters voor te schrijven dan thans gebruikelijk (volatilities, correlaties etc.)
12
