Alles van Advent tot Driekoningen op een rij Oude boeken: een fragiel bezit Kerst toen en nu, hier en daar Kerkrentmeester: meester of rentenier?

Magazine van de kerken in Edam en Volendam

Alles van Advent tot Driekoningen op een rij Oude boeken: een fragiel bezit Kerst toen en nu, hier en daar Kerkrentmeester: meester of rentenier? december 2012 - januari 2013, 40e jaargang

Redactioneel

Colofon Venster december 2012 - januari 2013 Voorzitter Vensterredactie Ed Broeze

[email protected]

Vensterredacteur Frans Koning

[email protected]

Redactieleden Simon Ruitenberg Ria Ruck - Martens Wijnanda Hamstra

Elly ten Holt Marika Fraenkel

Vormgeving Henk Goede Lieuwe Kramer

Jacco Huber Josee Menzo

Foto’s Arie van Ginkel Ron Verniers

[email protected] [email protected]

Advertenties Jan Harmsen

0299-372565

Aanleverpunten kopij Raad van Kerken Helma de Vries Achterhaven 39, 1135 XS Voor ingezonden brieven

0299-372969 [email protected]

Doopsgezinde Gemeente Cora den Engelse Paltrokmolen 40, 1135 KM Kerkgemeente Edam Jacco Huber Tjaskermolen 3, 1135 LM

White Christmas Velen van ons wensen zich een witte Kerst en een mooi glas wijn bij het open haardvuur. Of daar ook nog het Kerstkind inpast, is de vraag. Uit de kersttaferelen van Breughel en de kerstliederen uit de Middeleeuwen blijkt precies het omgekeerde. Het was de Kleine IJstijd, en dus kwam het kindeke ook ter wereld in de koude. Hoe light Ghy hier soo cout, o soeten Jesu teere, zegt een Vlaams kerstlied. En in het lied Maria die soude naar Bethlehem gaan wordt gesproken van het hagelde, het sneeuwde, het miek er zo koud. In een variant daarvan wordt het volgende verhaald: Sint Jozef die moest er om watertje gaan, de Leie lag toegevrozen. Sint Jozef sloeg er een lommetje in al met zijn toebakdoze. Kijk, dat is pas echt een “White Christmas”. Ik wens u allen mede namens de Vensterredactie een goede kersttijd en een mooie jaarwisseling toe.

Frans Koning F

Bijbelse tegels

K

Deze tegels ontstonden in de 18e eeuw. Vaak werden ze aangebracht rond de schouw in de woonkamer of de keuken, zodat ouders hun kinderen de Bijbelse verhalen konden vertellen aan de hand van mooie plaatjes.

[email protected] 0299-366486 [email protected] 0299-350533

RK Edam Ria Ruck - Martens Jac. Tonissenstraat 8, 1135 JB

[email protected] 0299-369949

Protestantse Gemeente Volendam Jan van Strijen Dijkgraaf Poschlaan 30, 1135 GP

0299-366836

Aanmelden of afmelden voor ontvangst Venster Lieuwe Kramer

0299-372899 [email protected]

Verspreiding Venster Familie Kok (Protestants Edam) Jan Ettema (RK Edam) Arjan Maas (Volendam) Drukwerk Graphic Service Edam

0299-371916 0299-366694 0299-365661 Oplage: 1.960

Voor adressen van de verschillende kerken: zie de pagina’s van de betreffende gemeente of parochie verderop in dit blad. Penningmeester Reinier Stijvers Rabobankrekening

[email protected] 38.56.31.499

Kopij voor het volgende Venster kunt u inleveren

vóór donderdag 3 januari a.s. Het nieuwe Venster verschijnt in de week voor

20 januari 2013

pagina 1

Driekoningen Toen Jezus geboren was te Bethlehem, gelegen in Judea, in de dagen van koning Herodes, kwamen er enige wijzen uit het Oosten in Jeruzalem aan. Zij vroegen: Waar is de geboren Koning der Joden? want wij hebben zijn ster in het Oosten gezien en zijn gekomen om Hem te aanbidden. Koning Herodes die dit hoorde werd ontroerd, en alle inwoners van Jeruzalem, met hem. Herodes vroeg aan de overpriesters en Schriftgeleerden van het volk waar de Christus geboren zou worden. Zij zeiden tot hem: Te Bethlehem, in Judea gelegen; want zo is geschreven door de profeet: En gij Bethlehem, gij land Juda! zijt geenszins de minste onder de vorsten van Juda; want uit u zal de Leidsman voortkomen. Lees het hele verhaal in de NBV – Mattheüs 2 december 2012 – januari 2013, 40 e jaargang 

Van 1e Advent tot Driekoningen Alle bijzondere activiteiten rondom kerst en de jaarwisseling Adventsactie RK parochie In de Adventstijd willen we weer speciale aandacht geven aan het project: een middelbare school in Meganasse, Ethiopië. Zie hiervoor ook p. 25 van dit Venster.

ringe vergoeding feeëriek Edam bekijken vanaf de toren van de Grote Kerk. Wij nodigen u van harte uit om de kerstmarkt te bezoeken.

Zondag 16 december

Dinsdag 11 december 19.30 uur, Grote Kerk, Kerstsamenzang voor iedereen m.m.v. Olympia/Con Brio uit Monnickendam o.l.v. Rogier Kramer. Opening en sluiting door Ds J. van Werkhoven-Romeijn. Organist Jan van Ginkel. De Raad van Kerken Edam-Volendam nodigt u allen uit voor deze sfeervolle kerstbijeenkomst. Een voorproefje op het naderende kerstfeest! Na afloop is er voor alle deelnemers iets lekkers te drinken (zie ook p. 17).

Vrijdag 14 december 16.30 uur, Groenlandkerk, Adventsbijeenkomst senioren. Wij nodigen alle senioren uit voor deze adventsbijeenkomst in het jeugdhuis van de Groenlandkerk, Groenland 1. Graag willen wij stilstaan bij de kerstboodschap. Daarnaast is het de bedoeling dat wij met elkaar gaan genieten van een uitgebreide broodmaaltijd. Muzikale ondersteuning wordt weer verzorgd door Jan van Ginkel. De kerkgemeente betaalt een groot deel van de kosten. Wij vragen van u een vrijwillige bijdrage van €7. U kunt zich opgeven bij Ina Bakker (tel. 362422) of Joke Roodhart (tel. 350517). Graag voor 10 december.

15.30 uur, Grote Kerk, Weihnachtsoratorium van J.S. Bach, uitgevoerd door Zang Edam o.l.v. Henk Trommel, m.m.v. Eline Harbers (alt/mezzosopraan), Hanneke de Wit (sopraan), Jan van Elsacker (tenor), Frans Fiselier (bas) en het barokorkest Florilegium Musicum. Als aanloop naar de kerstdagen en oud en nieuw voert Oratoriumkoor Zang Edam vier cantates van Bach’s feestelijke Weihnachtsoratorium uit in de sfeervol verlichte en versierde Grote Kerk. Toegang € 27,50 (voorverkoop), aan de ingang € 30.

Maandag 17 december

Zaterdag 15 december

10-16 uur, Grote Kerk, 19e Ideële Kerstmarkt. De baten komen weer ten goede aan de organisaties waar de vrijwilligers voor staan. Zij verkopen onder andere Derde Wereld-producten, of zetten zich in voor mensenrechten, misdeelde kinderen, of de natuur, enz. Ook uit onze kerkgemeente staan er vrijwilligers. Zij verzorgen een loterij, verkopen handwerken, fruit, of kerststukjes. Verder is het Sunshine House aanwezig. De Wereldwinkel komt weer met een groot assortiment sieraden, stoffen, kleding, wenskaarten, houtsnijwerk, levensmiddelen, enz. De Kerstmarkt in de behaaglijk verwarmde Grote Kerk is zoals ieder jaar weer sfeervol en gezellig ingericht. Er is koffie met koek, chocolademelk en kerststol. Voor de kinderen is een knutseltafel ingericht. Muzikale omlijsting wordt verzorgd door het Nieuwe Koor o.l.v. Jan Hoogland, het Edams Fanfarekorps o.l.v. Sascha Ewouds en (nieuw!) de Operakids Amsterdam uit Amsterdam-Noord o.l.v. Jan Maarten Koeman. En als het weer het toelaat kunt u tegen een gepagina 2

20.30 uur, Lutherse Kerk, Advents- en kerstmuziek onder de titel “O soete nacht, seer langh verwacht” door Psallite o.l.v. Frans Koning, m.m.v. een instrumentaal ensemble. Het programma bestaat vooral oudNederlandse kerstliederen, zoals O soete nacht, seer langh verwacht, Hoe light ghij hier so cout, gegroepeerd rond 4 anderstalige liederen en motetten, zoals het Latijnse In nativitatem Domini canticum van M.-A. Charpentier. Na afloop is er weer een gezellige ontmoeting met warme drank. Toegang vrij, collecte aan de uitgang.

Donderdag 20 december 15.00 uur, RK Nicolaaskerk, speciale kerstviering voor senioren. Na de viering staat de koffie en thee met kerstbrood voor iedereen klaar. Vrijwilligers zorgen voor vervoer naar de kerk en weer naar huis. Opgave bij Dineke Burghouts (tel: 366478) of Els Knook (tel: 371527) of via het aanmeldingsformulier dat bij u wordt bezorgd en weer zal worden opgehaald.

Vrijdag 21 december 15.00 uur, de Meermin, Kerstviering o.l.v. ds. J. van Werkhoven-Romeijn en pastor B. de Bock (geestelijk verzorger de Zorgcirkel), m.m.v. “de Gezellige Noot”. december 2012 – januari 2013, 40 e jaargang

Zondag 23 december

17.00 uur, Grote Kerk, Lessons and Carols. De Nicolaascantorij brengt weer de Lessons and Carols: de Engels georiënteerde traditie van een evensong waarin lezingen en liederen elkaar afwisselen. Helaas is er één breuk in de Edamse traditie: Ank de Blaeij, die deze evensong tientallen jaren heeft geleid heeft in het afgelopen jaar het tijdelijke voor het eeuwige verwisseld; wij denken met heel veel respect en weemoed aan haar terug, juist bij deze evensong. Voorganger is onze eigen dominee ds. J. van Werkhoven-Romeijn. De Nicolaascantorij wordt geleid door onze nieuwe dirigente: Els Hermanides, begeleiding op het orgel door Koos Teekens. Bij de bekende liederen bestaat ruim gelegenheid om mee te zingen. De Grote Kerk is uiteraard met de kroonluchters verlicht; de toegang is gratis; collecte bij de uitgang om kosten te dekken en een glaasje Glühwein na afloop.

Maandag 24 december Kerstavond

Dinsdag 25 december 1e Kerstdag 10.00 uur, Grote Kerk, Kerstmorgendienst. Voorganger: Ds J. van Werkhoven-Romeijn. Lucas vertelt heel beeldend over de geboorte van Jezus: Jozef en Maria, het kindje in de voederbak, de herders op het veld. We horen het vertrouwde verhaal en we proberen het verhaal voor de kinderen te verbeelden. 10.00 uur, RK Nicolaaskerk, Hoogmis met medewerking van St. Caecilia. 14.00 uur, RK Nicolaaskerk, Kindje Wiegen voor de kleintjes: we gaan samen zingen, muziek maken en naar het kerstverhaal luisteren bij de kerststal. Er zijn muziekinstrumentjes voor de kleintjes om muziek te maken bij de liedjes. Rondleiding voor de schoolkinderen In de laatste schoolweek voor de kerstvakantie zijn er rondleidingen voor kinderen van basisschool de Trimaran. Zij komen naar de kerk om daar over het kerstverhaal te horen en de kerststal en de mooi versierde kerk te bewonderen. Op deze manier kunnen we de kinderen, waarvan er velen misschien niet vaak in de kerk komen, laten zien hoe mooi de kerk is, zeker in de kersttijd. Er is natuurlijk veel aandacht voor de grote kerststal: de kinderen kijken hun ogen uit bij het zien van de mooie grote beelden, het kindje in de kribbe en vooral het knikengeltje die met zijn hoofdje knikt als er een muntje in gegooid wordt. Na de rondleiding krijgen de kinderen allemaal warme chocomel met een kerstkransje.

Maandag 31 december Oudejaarsavond

19.00 uur, RK Nicolaaskerk, Herdertjesmis. Een kerstviering voor jonge gezinnen m.m.v. het kinderkoor “Dwars” dat de muzikale omlijsting zal verzorgen. 22.00 uur, RK Nicolaaskerk, Nachtmis met m.m.v. Cantate Domino. 22.00 uur, Grote Kerk, Kerstnachtdienst, m.m.v. het Kerstkoor 2012. We lezen het kerstevangelie van Johannes. “Het licht schijnt in de duisternis” schrijft Johannes. Jezus is het licht dat onze duisternis komt verlichten. We lezen en zingen op deze bijzondere avond over het licht. Een viering met mooie muziek, wat poëtisch en verstild, kaarslicht en vertrouwde liederen.

pagina 3

16.00 uur, RK Nicolaaskerk, Oudejaarsviering. In deze viering zeggen we dank voor het voorbije jaar. Na afloop staan koffie en oliebollen voor u klaar. 19.30 uur, Lutherse Kerk, Oudejaarsviering. Voorganger: Ds J. van Werkhoven-Romeijn. Op deze bijzondere avond komen we bij elkaar voor een korte avondviering. Poëzie, muziek, een tekst, een gebed, stilte. Een moment van bezinning op het jaar dat achter ons ligt en op onze hoop voor het nieuwe jaar.

Dinsdag 1 januari Nieuwjaarsdag 10.00 uur, RK Nicolaaskerk, Nieuwjaarsviering. Na de viering kunt u elkaar tijdens de Nieuwjaarsreceptie in de kerk alle goeds voor het nieuwe jaar toewensen. 11.00 uur, Stolphoevekerkje Volendam, Nieuwjaarsviering. Voorganger: Marjan Nijman.

Zondag 6 januari Epifanie 10.00 uur, Groenlandkerk. Voorganger Ds J. van Werkhoven-Romeijn. Nieuwjaarsontmoeting. 16.30-18.00 uur. Lichtjestocht. Start Grote Kerk. De Raad van Kerken Edam-Volendam organiseert op 6 januari 2013, Driekoningen, een lichtjestocht langs de kerken in Edam. Het is een soort bezinningswandeling, deze keer aangepast aan Driekoningen - komend jaar de laatste dag van de kerstvakantie - en voor velen een nieuwe start naar school of werk. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Helma de Vries (tel. 0299372969) en Tineke Siebrecht (tel. 0299-362252). Zie uitgebreidere informatie op p. 17. december 2012 – januari 2013, 40e jaargang

De gouden jaren van Dirk van Oostveen 

Foto: Ron Verniers

Zo’n dertig jaar geleden begon de ontkerkelijking in Nederland. Ook in Edam-Volendam is sindsdien veel veranderd. De veel kleiner wordende gemeenschappen zoeken naar nieuwe vormen van kerk-zijn. Al die veranderingen kwamen er door en voor mensen. Venster gaat op zoek naar mensen die “Gouden Jaren” beleefden in de kerk en maatschappij. Dit keer is het de heer Dirk van Oostveen. Van Monnickendam naar Edam De familie van Oostveen is het oudste echtpaar in Edam dat nog zelfstandig woont. Ze zijn beiden, zeker gezien hun leeftijd, nog erg kwiek. Oorspronkelijk komen ze uit Monnickendam waar ze op 31 oktober 1940 trouwden. De Lutherse dominee die ze trouwde was zijn tijd ver vooruit toen hij in zijn preek zei: "Niet gedacht te hebben ooit nog op 31 oktober (vanouds Hervormingsdag!) op de preekstoel te staan". Mijnheer van Oostveen behoorde tot de Hervormde kerk, mevrouw tot de Lutherse. In 1948 kreeg de heer Van Oostveen een baan als waterbouwkundige in Edam en verhuisde het gezin naar Edam. Omdat hij in Monnickendam al collectant was in de kerk werd hij in Edam, waar hij bij de Evangelisatie hoorde, ook gevraagd. Twaalf jaar lang zat hij in het bestuur van de Evangelisatie. Vanaf 1955 bestond er een samenwerkingsverband tussen de Evangelisatie en de Grote kerk en werden er drie mensen benoemd om vanuit de Evangelisatie zitting te nemen in de kerkenraad van de Grote Kerk. Dirk was één van de drie. De vergaderingen gingen eigenlijk alleen maar over ingekomen stukken. Er was niets kerkelijks aan, geen gebed of Bijbellezing (wat toch zeker de gewoonte was in die tijd). Nadat hij dit naar voren gebracht had, begon men de volgende vergadering met een lezing uit de Bijbel. Hij is nog één termijn ouderling geweest, waarin hij vooral veel bezoeken aflegde. Luisteren kon hij goed, zodat hij nog ver na het einde van zijn ambtstermijn mensen bezocht. Hij verzorgde ook pagina 4

het preekrooster. Er was in die tijd geen vaste dominee. Dan was het rondbellen tot hij iemand gevonden had. Zo is uiteindelijk ds. Bijl in Edam gekomen. Nadat deze enkele keren in Edam gepreekt had, wilde hij wel blijvend komen. Wat was uw actiefste periode? Mijn actiefste periode was tussen 1955 en 1967. De tijd van de kerkenraad van de Grote kerk. Na 12 jaar, drie termijnen, moest ik er mee stoppen, mijn tijd zat erop. Welke kerkelijke activiteit uit die periode blijft u bij? Wat me het meest is bijgebleven waren de vergaderingen van de Evangelisatie. Ze gingen altijd over financiën, er was altijd te kort en dan ging Dhr. Spaander “de deuren langs” (dat was voor sommigen reden als lid te bedanken.) Wat vindt u aantrekkelijk in de huidige kerk? Ik vind niet zoveel aantrekkelijk in de kerk. Mensen zijn oppervlakkiger, hebben het vaak te druk om aan anderen te denken. Geloven is anders geworden. Men probeert te leven volgens de 10 geboden, maar belijdt niet duidelijk wat men gelooft. Ik ben niet bang om te sterven en heb een groot vertrouwen in God, die me opvangt. Wekelijks krijgen we het bandje met de kerkdienst. Dat luisteren we met genoegen af. Verder hebben we niet veel contact met de kerk.

Elly ten Holt december 2012 – januari 2013, 40 e jaargang

Hoe is het nu met Inge Kuper? 

De naam Inge (Pronk-)Kuper zal bij nogal wat Edammers herinneringen oproepen. Zij werd in 1975 dominee van de Hervormde Kerk te Edam. Toen Inge haar opwachting maakte, waren de orthodox en vrijzinnig hervormden net samen. Moeilijk Op de vraag hoe ze deze periode in Edam heeft beleefd, vertelt ze dat ze het moeilijk vond. “Ik was 26 jaar en toch ook wel wat naïef. Wist niet precies waar ik in stapte. Ik had de tegenstellingen tussen orthodox en vrijzinnig onderschat en had al snel door dat de weg van samen komen jaren zou kunnen vergen. Omdat ik stage had gelopen bij een vrijzinnig predikant in de Purmer, kreeg ik in Edam ook het predicaat vrijzinnig. Ik had het gevoel dat daardoor de orthodoxe stroming moeite met mij had. Het is ook niet makkelijk als gelovigen en dominee niet op één lijn zitten, waar het gaat om geloofskwesties.” “Maar er waren beslist ook goede dingen,” gaat Inge verder, “zo is in die tijd een groep vrouwen gezocht en ook bereid gevonden bejaarden te gaan bezoeken. Hieruit is later, toen ik al was vertrokken, de Hervormde Vrouwendienst (het tegenwoordige ouderendiaconaat) ontstaan. En we zijn jeugddiensten gaan organiseren. Hierbij waren met name ook Els Griesdoorn, Lieuwe Kramer en Jaap Molenaar betrokken. Het was goed om te constateren dat bij de jeugddiensten verschillen tussen orthodox en vrijzinnig (nagenoeg) geen rol speelden.” Hoe lang was u dominee in Edam? “In 1978 ben ik uit Edam weggegaan. Ik ging trouwen met een man in Brabant. Één van ons beiden moest bewegen. Omdat mijn toekomstige man graag zijn baan wilde houden, ben ik dat geworden en verhuisde richting het zuiden.” “Na een paar jaar ben ik parttime dominee geworden in Beusichem,” vervolgt ze. pagina 5

“Dat hield in dat ik op zondag voorging in de dienst en één dag per week pastorale taken vervulde. Met name ging ik dan vaak op huisbezoek. Omdat ik toen al twee kinderen had en de afstand tussen onze toenmalige woonplaats en Beusichem nogal groot was, ben ik hier mee gestopt. Vanaf toen heb ik me nog een korte tijd beziggehouden met het hier en daar verzorgen van de prediking totdat ik al vrij vroeg helemaal geen betaald werk meer had. In 2009 werd ik gevraagd om in Edam een preek te houden. Dit heb ik gedaan, maar het was toen ongeveer 25 jaar geleden dat ik voor de laatste keer een prediking had verzorgd.” Hoe gaat het nu met u? “Goed,” antwoordt Inge volmondig. “Ik ben blij dat ik leef. Hoe ouder ik word, hoe sneller de tijd lijkt te gaan. Dat vind ik weleens jammer.” Ze vertelt nog steeds samen te zijn met de man om wie ze in 1978 is verhuisd. “Hij had al een kind en samen hebben we er vier kinderen bij gekregen. Inmiddels zijn die allemaal al weer het huis uit. Ik hou mij voornamelijk bezig met dingen in en rond huis. Dan moet je denken aan huiselijke klussen als schilderen, verzorgen van moes- en kruidentuin, inmaken van aardbeien en dergelijke. Verder zoeken naar en eten van paddenstoelen. Maar vooral stop ik enorm veel tijd in onze tuin van tweeënhalve hectare, waar voorheen levende have liep. Sinds de paarden, schapen en ganzen zijn overleden en door ons niet meer zijn vervangen, leg ik mij toe op het stekken en proberen te kweken van rozen. Ik ben tevreden.”

Jaap Buijs december 2012 – januari 2013, 40e jaargang

Kerst toen en nu, hier en daar Kerstmis, een feest dat overal ter wereld waar Christenen wonen wordt gevierd. Maar doen we dat allemaal op eenzelfde wijze, met dezelfde gebruiken en tradities? Een dubbelinterview met Edammers die van ver komen. Canada Santa Claus Karen Dekker, die al dertig jaar in Edam woont, maar opgroeide in Ontario, Canada, begint op een vraag over de Canadese kerst enthousiast te vertellen over Santa Claus. Zeker als ze aan haar kinderjaren denkt speelt de Kerstman en zijn geschenken een grote rol in haar kerstbeleving. “Na Halloween begint de kersttijd al op gang te komen. Winkels en bedrijven worden in kerstsfeer gebracht en overal zie je kerstetalages met de mooiste cadeaus. Vanaf dan kun je ook op diverse plaatsen de Kerstman bezoeken. Net zoals in Nederland met Sinterklaas gebeurt, is er ook in Canada een soort journaal met nieuws over de Kerstman. Meestal gaat het dan ook om zaken waarvan niet zeker is of die wel goed gaan. Het speelgoed is weg of de slee is stuk, dat soort dingen. En dan op 24 december de spanning of alles wel goed was gekomen en de Kerstman ons ook zou bezoeken.” “We legden altijd een wortel neer voor the reindeer en melk met koekjes voor Santa Claus,” vervolgt Karen, “we hingen onze Christmas stockings aan de schoorsteenmantel, waarna onze ouders ieder jaar het gedicht ‘It was the night before Christmas’ lazen.”

Het echte kerstgevoel “Als ik terugdenk aan Kerstmis in mijn jeugd lijkt dit meer op het Nederlandse sinterklaasfeest. De spanning die hier bij hoort, de intimiteit van de familie bij het uitpakken van de cadeautjes, de gezelligheid onder elkaar, de voor mekaar gekochte presentjes en de aandacht voor de ander. Daarom houd ik misschien ook nu nog zo van het Nederlandse sinterklaasfeest. Kerstmis is voor mij nu meer een kerkelijk feest. Zowel op kerstavond als eerste kerstdag ga ik met mijn man en de kinderen naar de kerk. Dit is voor mij heel belangrijk. Omdat we een restaurant hebben, dat zowel op eerste als tweede kerstdag geopend is, werken we met kerst en hebben we het te druk voor echt vieren van Kerstmis. Wel proberen we van 27 december een bijzondere dag te maken om toch het kerstgevoel te ervaren. Wat mij ook een echt kerstgevoel gaf,” besluit Karen, “was toen Ina Bakker, Joke Roodhart en ik kort geleden cadeautjes hebben gekocht voor de bezoekers van de kerstmaaltijd, die op 14 december aanstaande wordt gehouden voor de ouderen. Het geeft een warm gevoel om samen iets voor anderen te doen.”

Christus’ geboorte “Maar Kerstmis was natuurlijk ook de herdenking van de geboorte van Christus. Begin december werd de kerststal gezet en gingen we naar het bos om een boom te hakken. Het huis werd versierd en wij als kinderen maakten popcorn en regen die als kralen aan kettingen die we in de kerstboom hingen. We gingen de deuren langs om kerstliedjes te zingen. Dan kreeg je een traktatie en toen ik nog naar de kindernevendienst ging, heb ik ook meegedaan aan de uitbeelding van het kerstverhaal, dat we mochten opvoeren in de kerk. Wat mij erg verbaasde toen ik in Nederland kwam, was dat alleen katholieken een kerststalletje hadden.” Uitgebreide brunch en kerstdiner Karen vertelt verder dat in de kerstnacht uiteraard de Kerstman was geweest. “Na het wakker worden mochten we alleen de kleine cadeautjes in de stockings bekijken. De overige geschenken bleven liggen tot later op de dag. Eerst gingen we altijd om tien uur naar de kerstdienst in de kerk en hadden we na afloop hiervan een brunch. Dan stond er van alles op tafel. Ei, bacon, geroosterd brood, etc. Pas na het eten werden de cadeautjes uitgepakt en konden we tot het kerstdiner met onze nieuwe spulletjes gaan spelen. Dat kerstdiner was om zes uur en we aten altijd kalkoen met broodvulling en cranberrysaus. Als dessert was er traditioneel een ‘zware’ fruitcake met alcohol. Die maakten we zelf, net zoals we als kinderen ook shortbread bakten: versierde kerstkoekjes in allerlei vormen als sterren en zo.” pagina 6

Christmas stockings aan de schoorsteenmantel.

december 2012 – januari 2013, 40 e jaargang

wel cadeautjes; deze werden echter niet door de Kerstman gebracht. Het fenomeen Kerstman kenden we niet. De geschenken werden gewoon door onze ouders onder de kerstboom gelegd en ook van onze grootouders kregen we bij gelegenheid van Kerstmis presentjes.”

Joegoslavië

De familie Kustura. Links: Zdravko in het midden haar moeder en rechts Ruzica.

Kerst begint pas op 24 december Het echtpaar Zdravko en Ruzica Kustura, dat zestien jaar geleden het door oorlog verscheurde Joegoslavië ontvluchtte, koestert warme herinneringen aan het kerstfeest, zoals dat in hun oude vaderland werd gevierd. “Anders dan in Nederland is in de weken voorafgaand aan Kerstmis op straat en in de huizen weinig te merken van het komende feest. Pas op 24 december, welke dag voor de rooms-katholieken een vastendag is, beginnen de mensen hun huis te versieren. Dan wordt de kerstboom opgetuigd en krijgt de kerststal een prominente plaats in de woning”, begint Ruzica te vertellen. “Om twaalf uur begon de nachtmis,” vervolgt Zdravko, die in zijn vaderland heel actief was binnen de kerk. “Na afloop gingen we met de hele familie naar mijn ouders. Daar vonden we een rijk gedekte tafel en zaten we met alle generaties bij elkaar: grootouders, ouders, kinderen en kleinkinderen. Het is echt een feest van ontmoeten en samen zijn. Behalve in de kerstnacht gingen we ook op eerste kerstdag naar mijn ouders en ’s avonds naar de ouders van Ruzica. Ook daar zat de hele familie bij elkaar, werd er gegeten en gedronken, maar vooral waren we samen. Op tweede kerstdag, die ook bij ons als een zondag wordt gevierd, bleven we altijd thuis en kwamen de buren, vrienden en familie bij ons.”

Kerst tot aan Driekoningen “Een traditie die duidelijk heeft te maken met Kerstmis en het feest van Driekoningen vindt eigenlijk plaats na de feestdagen”, vertelt Zdravko. “Dit gebruik spreekt mij heel erg aan en mis ik het meest bij de Nederlandse kerstviering. Enige weken na Kerst komt de pastor op bezoek bij de katholieken en dan zegent hij de woning.

In veel Midden-Europese landen wordt deze huiszegen op de deur aangebracht: C+M+B met de dubbele betekenis van Caspar, Melchior en Balthasar, of Christus Mansionem Benedicat, “Christus zegene dit huis”.

De familie Kustura tijdens de kerstnachtmaaltijd

Twee keer Kerstmis “Bij mijn ouders thuis werd trouwens twee keer Kerstmis gevierd”, gaat Ruzica verder. “Dat kwam omdat mijn vader en wij als kinderen rooms-katholiek waren en mijn moeder Orthodox. Als katholieken vierden we Kerstmis op 25 december en op 7 januari deden we dat in de Orthodoxe traditie. Wij kregen als kind met Kerstmis pagina 7

Verder zet hij met krijt op de deur van de huiskamer het jaartal en de letters C, M en B, die staan voor de drie wijzen Caspar, Melchior en Balthasar. Pas nadat de pastor langs is geweest en deze rituelen heeft uitgevoerd, wordt de kerstversiering opgeruimd. Het jaartal en de initialen op de deur blijven het hele jaar staan. Het gaf me altijd een goed gevoel als het huis gezegend was en eigenlijk vind ik het jammer dat dit niet in Nederland gebeurt.” Ruzica geeft aan dat ook voor haar deze zegening van de woning veel betekende, maar dat dit eigenlijk geldt voor alle katholieken in Joegoslavië. Tenslotte verklaren Zdravko en Ruzica dat ze in Nederland toch een beetje kerst vieren zoals ze dat gewend waren in Joegoslavië. Zdravko is de oudste van het gezin. Daarom komt zijn in Duitsland wonende familie jaarlijks naar Edam om samen met en bij hem en zijn gezin Kerstmis te vieren. “En ook mijn broer en neef, die in Nederland wonen, komen naar hier voor het kerstfeest”, vertelt Ruzica. “Ook in Nederland is het voor ons toch een feest dat we samen met en bij familie vieren.”

Jaap Buijs december 2012 – januari 2013, 40e jaargang

Historische boeken van de Nicolaasparochie De Edamse Nicolaasparochie bezit een indrukwekkende boekenverzameling die wellicht binnenkort naar de Koninklijke Bibliotheek zal worden overgebracht in de vorm van een langdurige bruikleen of schenking. Die overdracht, in welke vorm dan ook, heeft overigens wel de nodige voeten in de aarde en inmiddels zijn we al weer ruim een jaar onderweg. De ontstaansgeschiedenis De bibliotheek is in de loop van de eeuwen ontstaan doordat pastoors bij hun overlijden in Edam in vele gevallen hun boekenbezit aan de kerk (parochie) nalieten. In totaal gaat het om 415 boeken die in 114 dozen zijn opgeborgen. De verzameling omvat de periode 1493 – 1940. De meeste boeken zijn in het Latijn ge-

Een van de boeken waaraan de tand des tijds knaagt

schreven en waren bestemd als studiemateriaal voor theologen en priesters. Ze zullen nu door weinig mensen nog gelezen kunnen worden. De inhoud van de boeken is veelomvattend. Ze geven uitleg, beschouwingen en nadere verklaringen over het Oude en het Nieuwe Testament. Veel onderwerpen met belijdenissen, commentaren, meditaties en sermonen (preken). Ordening door de archivaris van het Bisdom Pastoor de Haan, die van 1872 tot 1884 parochieherder van Edam was, had een grote belangstelling voor de honderden eeuwenoude boeken en liet de archivaris van het Bisdom Haarlem een onderzoek instellen. Drie van de boeken waren zo waardevol dat ze in 1873 in bruikleen werden gegeven aan het Bisschoppelijk Museum in Haarlem. Deze prachtige boeken die inmiddels in het bezit zijn gekomen van het Catharijneconvent waren vorig jaar korte tijd terug in Edam, waar ze te zien waren tijdens een tentoonstelling in het Edams Museum. Voor het eerst geheel in kaart gebracht De boekencollectie is kort na de Tweede Wereldoorlog voor het eerst in kaart gebracht door de heer D.F. Pont, die de toenmalige pastoor J.A.S. Groen hierover uitvoerig informeerde. In de jaren 90 van de vorige eeuw heeft een kleine commissie van parochianen op verzoek van pastoor J. van der Velden, mede aan de hand van de door Pont beschreven lijst, de boeken in gepagina 8

nummerde dozen opgeborgen en een catalogus samengesteld met vermelding van titels en auteurs. De goede staat een wonder Het mag een wonder heten dat al deze boeken in de loop der eeuwen zo goed bewaard zijn gebleven. Er is al die tijd goed op gepast maar de bewaaromstandigheden zijn, naar de huidige maatstaven, lang niet optimaal en daarom heeft het parochiebestuur besloten om te onderzoeken of deze kostbare boeken op een betere plaats kunnen worden ondergebracht. Om die reden werden in oktober 2011 vijf instanties, waaronder het Catharijneconvent en de Koninklijke Bibliotheek, aangeschreven. Een belangrijke voorwaarde voor het parochiebestuur was daarbij dat de pastoorsbibliotheek compleet blijft. Niet iedereen geïnteresseerd Hoewel de verwachtingen hooggespannen waren bleek uit de reacties dat niet iedereen geïnteresseerd was. Alleen het Catharijneconvent en de Koninklijke Bibliotheek lieten iets van zich horen. Omdat het onderbrengen van de boeken bij het Catharijneconvent het meest voor de hand zou liggen werd eerst met hen contact gezocht. Het aanvankelijk enthousiasme bij de medewerker van het Catharijneconvent Marc de Beyer bleek na diverse mails, ongetwijfeld onder invloed van zijn superieuren, weg te ebben. Op 6 maart 2012 kwam het definitieve bericht dat het Catharijneconvent afzag van het in bruikleen nemen van de pastoorsbibliotheek van de Nicolaasparochie. De reden was dat het Catharijneconvent een museale functie heeft en geen bibliotheekfunctie. Opnieuw beginnen Dat was natuurlijk even een teleurstelling. Onze hoop was nu gevestigd op Marieke van Delft van de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag. Zij gaf te kennen zeer geïnteresseerd te zijn in de collectie en graag een keer langs te komen om de boeken te bekijken. Er werd een afspraak gemaakt en op maandag 6 augustus kwamen twee medewerkers van de KB naar Edam om onze collectie te bekijken. Nieuwe hoop Het enthousiasme waarmee Marieke van Delft en Peter van Beesd kennis namen van onze boekenschat was hoopgevend. Als wij al dachten dat daarmee de zaak snel geregeld zou zijn dan vergisten wij ons wel een beetje. Reden voor onze archivarissen om af en toe even te brommen over de traagheid van het project. Er waren nog een paar hindernissen te nemen. In de eerste plaats zou de Koninklijke Bibliotheek de boeken in haar collectie moeten willen opnemen. Met die keuze hebben allerlei zaken te maken zoals, wat is de technische kwaliteit van de boeken, denk maar aan vocht, schimmel en ongedierte. Ook moet het Bisdom machtiging geven om de collectie over te dragen. Met nieuwe hoop moeten we de uitkomst van deze beide vragen afwachten. Daarover in een volgend nummer.

Gerrit Conijn/Simon Ruitenberg december 2012 – januari 2013, 40e jaargang

Wat betekent de kerk voor jonge Edammers

Foto: RV

Vanuit de kerkgemeente van Edam zijn we benieuwd naar de wensen en gevoelens van jonge mensen die lid zijn van de kerk. Met een aantal interviews willen we graag ontdekken wat hen bezig houdt en hoe zij de zaken beleven. Dit geeft wellicht richting voor de manier waarop de kerkgemeente daar in de toekomst mee om kan gaan. Laatste interview… Op 11 november vond het voorlopig laatste interview plaats voor deze rubriek, mede doordat ik even verlof neem van het Venster, omdat ik een derde kindje verwacht. In de afgelopen twee jaren heb ik vele leuke en interessante mensen ontmoet en aan u mogen voorstellen. Deze maand nog een interview met Edwin en Jacqueline Cool. Kunnen kiezen voor het geloof Edwin en Jacqueline wonen samen met hun kinderen Lily en James in Assendelft. Jacqueline komt oorspronkelijk uit Edam en is bij velen van u al bekend door haar werk als assistente van de dominee en haar bijdragen aan het Venster. Edwin komt uit Krommenie en is van huis uit rooms-katholiek. Zijn ouders zijn heel actief in de kerk. Zelf bezocht Edwin regelmatig de St. Petruskerk in Krommenie, ontving de Heilige Communie en bezocht een katholieke school. De stroming binnen de kerk waarin hij is opgevoed, is voor Edwin niet leidend. Het gaat hem om de geloofsgemeenschap zelf en het bij elkaar komen. Het waren dan ook geen moeilijke beslissingen om in de PKN kerk in Edam, waar Jacqueline de kerk bezocht, te gaan trouwen en daar de kinderen te laten dopen. Ondermeer met de doop van de kinderen willen Edwin en Jacqueline hun de basis van hun geloof meegeven. Maar daarbij vinden ze het wel belangrijk dat Lily en James hierin later hun eigen keuzes kunnen maken. Anglicaanse roots en kunstgeschiedenis Jacqueline is gedoopt in de Anglicaanse kerk in Engeland. Op die manier kreeg zij iets mee van haar moepagina 9

ders Engelse roots. Daarentegen ging zij op zondag met haar vader naar de Hervormde Kerk en bezocht dan graag de zondagschool. Later volgde zij een korte periode catechisatie, maar dat bestond helaas vooral uit het – in een koude kerk – ontleden van de bijbel. Daar werd Jacqueline niet erg enthousiast van. Op de gespreksavonden met de 20+ gespreksgroep, onder leiding van Engele Wijnsma, kijkt zij wel met veel plezier terug. Overigens heeft Jacqueline uiteindelijk toch bijna de hele bijbel gelezen en ontleed. Dit in het kader van haar studie kunstgeschiedenis, waarvoor zij de periode bestudeerde waarin veel kunst gebaseerd was op verhalen uit de bijbel. Het hoogtepunt van het jaar De moeder van Jacqueline, Ann-Marie, is Engelse en voor haar was kerst altijd het hoogtepunt van het jaar. Alles werd uit de kast getrokken om er een groots feest van te maken. Kosten noch moeite werden gespaard en bescheiden op de achtergrond was Ann-Marie daarbij toch zeker wel het stralende middelpunt. Afgelopen oktober is zij helaas overleden. De familie is nog volop bezig om dit verlies te verwerken. Zoals Jacqueline het zegt: “ik heb niet alleen mijn moeder verloren, maar ook mijn beste vriendin”. Komende maand staan echter de feestdagen alweer voor de deur. Dat zal voor de familie een moeilijke periode worden. “Kerst zal nooit meer hetzelfde zijn. Maar we zullen ons best doen om er, ook ter ere van mama, wat moois van te maken.” Langs deze weg wil ik hen en u allen een mooie en bovenal liefdevolle kerst toewensen!

Wijnanda Hamstra-Bark december 2012 – januari 2013, 40e jaargang

Pinksteren 2002 lagen nieuw uitgebreid en werd Mijn vakantiekerk we met onze boot op de huidige toren gezondag in Grouw en ja, bouwd. In 1653, na de velen wilden met mij Hervorming, werd het mee naar de kerk. Daar koor door een muur van deden twee gemeentehet schip gescheiden en leden belijdenis (mooi, verbouwd tot een ruimte op Pinksteren) in een met twee verdiepingen. geheel eigen verklaring Boven kwam het Rechtsvan wat geloof en kerk huis van de grietenij, voor hen betekende. Ik beneden werd gevangespeelde al een tijdje nis. De vensters in de met de gedachte dat ik koorwand dateren uit ook openbaar wilde deze periode. Rond 1870 uitkomen voor mijn werd beneden tot koshernieuwde geloof en terswoning verbouwd en met zelfgekozen woorboven werd de ruimte den was dat makkelijker geschikt gemaakt om als voor mij. En zo geconsistorie dienst te schiedde dat ik een jaar doen. De preekstoel is Sint Pieterkerk - Grouw later tijdens de paasafkomstig uit de in 1985 wake belijdenis deed. afgebroken Hervormde Hierdoor speelde de Kerk van Gorredijk, voor Sint Pieterkerk een belangrijke rol in mijn leven. De welke kerk hij in 1683 gebouwd was. Om de totale kerk werd gebouwd in het begin van de 13e eeuw. In ruimte en om zeer veel andere mooie details is dit een de buitenmuur van het koor is de romaanse gevelver- kerk om de gemeenschap van alle eeuwen en alle siering duidelijk waarneembaar. De kerk is in de loop plaatsen in te ervaren. En wij zagen dit alles vanaf het der tijd meerdere malen verhoogd en vergroot. Tuf- orgel, in een ruim en licht panorama. steen en baksteen wisselen elkaar daarbij af. In de 15e eeuw werd de kerk opEd Broeze Hij trok in 1552 naar dat Franciscus Xaverius land en kwam daar aan op werd geboren in 1506 Heilige van de maand het eiland Shang Ch'uan. op het kasteel Xavier Op deze plek wachtte hij in Navarra, Spanje. Hij drie maanden lang op een studeerde vanaf 1525 mogelijkheid om het vasteaan de Sorbonne te land te bereiken. Hij werd Parijs. Als hij in 1533 hier echter ernstig ziek. Hij Ignatius van Loyola stierf vóór hij zijn doel ontmoet, zijn vriendbereikt had op het Shang schap en nauwe saCh'uan bij Kanton op 3 menwerking het gevolg. december 1552. Zijn liSamen met andere chaam werd overgebracht metgezellen richtten zij naar Goa (Portugees Indië) de "Sociëteit van Jewaar hij in de Kathedraal zus" op. In 1534 is de aldaar werd begraven. Hij orde van Jezuïeten wordt in 1622 heilig vereen feit. In 1537 wordt klaard. Hij wordt vaak afFranciscus in Venetië gebeeld in zwarte priestertot priester gewijd. Hij jezuïetentoog, met als reisde na zijn wijding 3 december toevoeging een stola en een paar jaar in Italië koorhemd, kledingstuk in rond. In 1541 wordt hij Franciscus Xaverius gebruik bij het vele dopen. op verzoek van de koning van Portugal inspecteur van de missie in India. In zijn eerste stand- Attributen: plaats Goa werkte hij vooral onder de daar aanwezige Kruisbeeld – doopvont – Aziatenhart, liefde voor god – Europeanen. Spoedig gaat hij, gedreven om het evan- lelie, voor zuiverheid – pelgrimshoed en mantel, vangelie uit te breiden, zich ook bekommeren om de Indi- wege zijn talloze reizen, Hij is de beschermheilige van ers. Niet alleen door prediking, maar ook door hulp aan missionarissen, matrozen en toeristen. Hij is de schutsiedereen, die leed, arm was, of gevangen zat. Hij kwam patroon van de Missie. tot in Japan, en probeerde zelfs het verboden China Tot slot: XAVERIUS betekent de SCHITTERENDE ! binnen te gaan.

Hans Hofman

pagina 10

december 2012 – januari 2013, 40 e jaargang

Paula Ruitenberg: onderwijzeres van de kerk De Kerk is de grootste vrijwilligersorganisatie van Nederland. Ook in Edam-Volendam zetten veel mensen zich belangeloos in voor het werk van de kerk. Daarbij kan het gaan om bestuursfuncties, vormingswerk, pastorale zorg of hele concrete klussen. Venster belicht elke maand een profiel van één van deze vrijwilligers. Deze keer Paula Ruitenberg. Donderdagmiddag komt de fotograaf naar de kerk om Paula op de foto te zetten, ik ben in de kerk om te “kerkwerken”, dus een afspraak maken kost niet veel moeite. Wie is Paula? Paula werd in 1933 geboren in Arnhem en bracht haar kleutertijd door in Voorthuizen in een gereformeerd gezin, met een anderhalf jaar oudere broer. Daarna verhuisde het gezin naar Leersum waar opa een hotel had. Paula’s vader werd opgepakt in de Tweede Wereldoorlog en heeft vier jaar in Oostenrijk dwangarbeid verricht. Hij kwam pas in 1946 met behulp van het Rode Kruis weer naar Nederland. Paula was toen elf. Het gezin vond het best moeilijk om de draad weer op te pakken met vader thuis. Paula ging naar de MULO in Driebergen en vervolgens in Utrecht naar de Kweekschool. Daarna werkte ze als onderwijzeres op verschillende scholen. In 1982 ontmoette ze Simon Ruitenberg, die als politieagent een les over vandalisme gaf op een school in Amsterdam-Noord waar Paula werkte. In 1983 kregen ze een relatie, ze verhuisden in 1984 naar Middelie waar ze nog steeds wonen. In 1989 trouwden ze. Simon is katholiek. Foto: RV

Een echte feestdag Paula had zich in Amsterdam altijd thuis gevoeld in de Nassaukerk, die goed contact had met kerken van andere religies. “Na onze verhuizing kon ik het eerst niet zo goed vinden, maar op een keer ging ik met Simon mee naar de Kerstnachtmis in Edam en daar voelde ik me thuis. Ik heb twee katholieke tantes waar ik vroeger vaak logeerde en met hen ging ik mee naar de kerk. Dat was erg mooi, evenals de inrichting van de kerk, de rituelen en de muziek. Ik wilde graag katholiek worden. Ik heb Petros Berga aangesproken en die is bij ons thuis geweest en we hadden een goed gesprek.

Hij zei: “Zullen we maar een datum prikken?” Het werd 11 mei 2008. Het was Eerste Pinksterdag, Simons verjaardag en onze trouwdag, een echte feestdag dus. Ik heb mijn Eerste Communie gedaan en kreeg het Heilig Vormsel”. Wat doet Paula in de kerk? “We gingen regelmatig naar de kerk en zo ben ik betrokken geraakt. Het begon met de schoolklassen. Die kwamen in de week voor Kerst naar het stalletje kijken en in de Goede Week naar de Kruiswegstaties. Ik vertelde er dan over. Ik heb af en toe pastoriewacht en ben zomers soms kerkwacht, als de kerk open is. Verder zit ik in de bezoekersgroep, die zieken en mensen die het nodig hebben, bezoekt. Ik corrigeer een paar pagina’s van het Venster en help met rondbrengen. Ik vind het leuk om dit allemaal te doen en heb het gevoel dat ik er echt bij hoor.” En buiten de kerk? “In Middelie ben ik voorzitter van Trefpunt, een damesvereniging, die leuke avondjes en uitstapjes verzorgt. In Middelie zijn geen winkels waar je elkaar tegenkomt en zo blijf ik toch betrokken bij de mensen daar. We hebben een huis met een grote tuin van 240 vierkante meter die we zelf bijhouden, daar gaat ook veel tijd inzitten”. Simon heeft twee dochters en vier kleinkinderen die regelmatig op bezoek komen en we houden van reizen. We hebben samen veel reizen gemaakt naar o.a. Indonesië, Marokko, Turkije, Israël, Suriname en Cuba. Ook zijn we meerdere keren mee geweest met de kerkreizen. Verder ben ik nog lid van een leesclub, speel een beetje piano en ben een enthousiast amateur-genealoog. Paula verveelt zich voorlopig nog niet, ze is blij met de Nicolaasparochie en die is blij met haar.

Dineke Burghouts pagina 11

december 2012 – januari 2013, 40e jaargang

Wat doet een kerkrentmeester? Het Venster gaat bij een aantal mensen langs en stelt de vraag: “Wat is uw functie binnen de kerk en wat houdt de functie in?” In dit nummer is het de beurt aan de functie kerkrentmeester binnen de Kerkgemeente. “Landelijk lopen de kerken leeg. Echter dankzij de positieve aanpak van Juup is er in Edam een goede opkomst van de dertig-plussers. Wat de jongeren betreft denk ik dat er perspectief is” Doorgaan “Zou je, wanneer je kerkrentmeester af bent, ooit nog iets willen doen in kerkverband?”

Henk Blomberg is druk, hij verhuist op dit moment. “Verhuizen”, alleen het woord al doet de schrijfster dezes de rillingen over de rug lopen, ze weet er alles van na driemaal kort achter elkaar verhuisd te zijn geweest. “Zeg Henk, zullen we het interview anders maar telefonisch doen?” Henk vond het helemaal goed. De man, de job “Fijn dat je nog even wat tijd kon vrijmaken. Om maar meteen met de deur in huis te vallen, wat is precies de taak van een kerkrentmeester en waarom doe jij dit?” “Een kerkrentmeester beheert niet alleen de financiën, maar hier in Edam gaat hij bijvoorbeeld ook over het beleid van de kerkgebouwen en de kerkenkeuze. Ik werd lid van deze gemeente en stortte me als gids in het kerkenwerk. Van het een kwam het ander en toen ik met de VUT meer vrije tijd kreeg, werd ik gevraagd voor deze functie. Tegenwoordig ben ik de voorzitter.” “Heb je dit eerder gedaan?” “Nee, ik doe dit voor het eerst. Ik ben wel ouderling, diaken en voorzitter geweest, maar ging nooit over de financiën. Het is droog maar het beleid in het moderamen is interessant.”

“Misschien weer gids of mogelijk wat meer hand- en spandiensten. Maar ja, dan zal deze oude knar in ieder geval mantelzorger voor Trudy (echtgenote) zijn. Tegen die tijd ben ik 73 jaar. Maar als de fijne sfeer die er nu is in het college van kerkrentmeesters niet verandert, hou ik het vol tot mijn 80e.” De mens achter het gebouw “Zou je zelf nog iets willen opmerken?” “Ik hoop dat we snel uit de keuze komen. Beide kerken kunnen wij absoluut niet onderhouden. Daarna kunnen we dan ons volop concentreren op de gemeenteopbouw.” Henk moet weer verder met de verhuisdozen, hij doet het gelukkig niet allemaal zelf, maar toch... Sterkte Henk en Trudy, hou vol, aan alles komt een eind, ook aan verhuizen.

Marika Fraenkel Advertentie

Gemeenteavond “Bij de openbare vergaderingen ben jij uiteraard altijd aanwezig. Hoe ging overigens de laatste gemeenteavond?” “De avond was nuttig en het ging er minder heftig aan toe dan tijdens de gemeenteavond in maart dit jaar. De standpunten zijn niet veranderd. Onderzocht gaat worden wat er gaat gebeuren met de Groenlandkerk en wat de mogelijkheden zijn van de Lutherse Kerk. Het gaat natuurlijk ook om de vraag hoeveel het gaat kosten en hoe we kerk willen zijn. Gaat het alleen om de kerkzaal of ook om de groepen? Een beslissing is nog niet gevallen. De Commissie Heilig Huisje adviseert en de kerkenraad neemt het besluit. De Lutherse Kerk heeft toch lichtelijk de voorkeur.” Optimistisch “Hoe zie jij de toekomst van de kerk als organisatie met betrekking tot Edam?”

pagina 13

december 2012 – januari 2013, 40 e jaargang

Edam in de tijd na de Hervorming - 3

e

De waag van het ware geloof (anonieme Noord-Nederlandse schilder, 17 eeuw, Museum Catharijneconvent).

In de zestiende eeuw werden de Nederlanden vooral door twee kwesties beheerst: de opstand tegen de Spaanse overheersers en de Reformatie. In 1568 begon de oorlog die tachtig jaar zou duren, maar in dezelfde turbulente tijd barstte ook een godsdienststrijd los. In een serie artikelen besteden we aandacht aan de religieuze ontwikkelingen die zich afspeelden in Edam en omgeving, mede gebaseerd op het proefschrift De classis Edam 1572-1650 van Dr. E. Geudeke en Geschiedenis van het katholicisme in Noord-Nederland in de 16e en 17e eeuw van L.J. Rogier. Geleidelijk proces? Wij hebben geen idee in welke mate en op welke wijze de doorsnee kerkganger in de tijd van de Reformatie bij de godsdienstoefeningen betrokken was. Velen zullen ongetwijfeld in de jaren daarvoor al in verwarring zijn gebracht door de uiteenlopende meningen over allerlei geloofszaken. Ook toen was er, net als nu, gebrek aan kennis, veel afvalligheid, twijfel en onverschilligheid. Het is bekend dat in de tijd voorafgaande aan de Reformatie het uiterlijk vertoon van de katholieke kerk tot veel afkeer leidde en als een vorm van bijgeloof werd gezien. De rijkdom van de kerk, de aflatenhandel en de beeldenverering waren vele christenen een doorn in het oog. Mede hierdoor waren de religieuze verhoudingen grondig verstoord. Enig winstbejag kon de clerus in die tijd voor de Reformatie niet ontzegd worden. Het bijgeloof speelde hierbij een belangrijke rol. Een ziekelijk vertrouwen in wijwater, duivelsbezweringen, de handel in aflaten, relikwieën, amuletten en gewijde briefjes waren aan de orde van de dag. Het noodlottige heksengeloof was een ziekte van de 15e en 16e eeuw. De waarzeggerij en toverij tierden welig. Een nieuwe kerk in een verdeelde samenleving Mevr. E. Geudeke heeft een diepgaande studie verricht naar de ontwikkelingen van de Calvinistische kerk in onze contreien. In haar boek met de titel De classis Edam 1572-1650 beschrijft zij de opbouw van een nieuwe kerk in een verdeelde samenleving. Na een lange periode van grote verwarring was het niet eenvoudig om de gemoederen tot bedaren te brengen en pagina 14

weer enige ordening in de kerkelijke zaken te bewerkstelligen. De nieuwe kerk kreeg de steun van een klein maar respectabel deel van de intellectuele burgerij en de beter onderlegde geestelijken. Mevr. Geudeke heeft ook veel onderzoek gedaan naar de Doperse aanhang in Waterland. In haar uitgebreide en zeer gedetailleerde verslag vermeldt zij o.a. dat volgens een locale pastoor, de Monnickendamse bevolking in 1534 voor tweederde met de ketterij van de wederdopers was besmet. De Doopsgezinden Wellicht mede door de sociaal-economische wantoestanden had in de jaren dertig van de 16e eeuw het anabaptisme (de Wederdoperij) veel aanhang onder het landvolk gekregen. De Doopsgezinden veroorzaakten grote beroering en dit leidde soms tot religieuze waanzin en tot revolutionaire opstanden, zoals de tocht naar Münster en hun poging tot overrompeling van de stad Amsterdam in 1535. Hierop volgde een massale strafvervolging. In de 16e eeuw waren de Doopsgezinden de belangrijkste slachtoffers van de Spaanse Inquisitie. Het merendeel van de geëxecuteerde ketters was Doopsgezind. Niet alleen van de katholieke kerk hadden de Doopsgezinden te lijden, ook de Calvinisten bleven aanvankelijk zeer afkerig van de Doopsgezinden, ook wel Mennisten genoemd. Zij waren volgelingen van Menno Simons, die in 1536 zijn priesterambt neerlegde. Hij trad in het huwelijk en werd meer en meer het middelpunt van een bezadigde groepering van Doopsgezinden. Menno Simons is de enige kerkhervormer van Nederlandse bodem.

Gerrit Conijn en Jaap Molenaar december 2012 – januari 2013, 40e jaargang

De diaconie: Het hele jaar actief! Zonneschijn in het Glazen Huis! Ons weeshuis Sunshine House is één van de drie goede doelen die van 21 t/m 24 december mee zal doen met de actie “Het Glazen Huis Edam-Volendam” in de Grote Kerk. De andere twee zijn Alle Beetjes Helpen en Cité des Jeunes van pater Dick Zwarthoed. Alle doelen zetten zich belangeloos in voor kansarme kinderen aan de andere kant van de wereld. De actie begint al veel bekendheid te krijgen in de kerkelijke en burgerlijke gemeente. Het beloofd een groot evenement te worden met veel enthousiaste deelnemers. Ook de Kerkgemeente is blij met dit initiatief en de diaconie heeft dan ook besloten de collecte van de kerstnachtdienst geheel ten gunste te laten komen van deze bijzondere actie. Met elkaar kunnen we het leven van al deze kinderen verbeteren, ze een glimlach geven en mee helpen bouwen aan hun toekomst. Als dat geen mooie kerstgedachte is! De actiegroep kan zeker nog vrijwilligers gebruiken.

Helpt u ook een paar uurtjes mee?? Natuurlijk staan we met onze Sunshine House kraam ook weer op de ideele kerstmarkt op 15 december. Ongetwijfeld met iets lekkers…. om meteen op te eten of om zelf te kunnen kokkerellen. In ieder geval komt het weer uit de kunstige kookhanden van Kiek Keijzer. Succes gegarandeerd!! We hopen u te kunnen verwelkomen.

Kiek, Martina, Ineke en Ella Ngawang en Madat Nepal Madat Nepal (vertaald: Help Nepal) werkt op basis van vragen van dorpen of gemeenschappen in Nepal en ondersteunt productie en Fair Trade handel, projecten voor onderwijs en betere levensomstandigheden. Dit jaar is een jubileumjaar: Madat Nepal bestaat 20 jaar. Veel donoren en belangstellenden maken zelf reizen naar Nepal. Zij bezoeken dan de fabrikanten van de producten die in Nederland via de wereldwinkels verkocht worden. In de dorpen zien ze wat Madat Nepal samen met de dorpsbewoners heeft neergezet zoals een school voor de kinderen, een wijkpost voor de basisgezondheidszorg, oogkampen voor staaroperaties, een watertoren of waterreinigingsinstallaties. Ik heb zo’n reis gemaakt in 2006 en het was een onvergetelijke ervaring. Het deed mij besluiten een extra steentje bij te dragen met geld voor de opleiding en po-

pagina 15

sitie van jonge vrouwen. Vorig jaar verkocht ik op de Kerstmarkt sieraden die gemaakt zijn door Tibetaanse vrouwen uit het vluchtelingenkamp Pokhara, en werd in de kerk gecollecteerd voor de opleiding van een van hen, Ngawang, een meisje zonder moeder, zonder inkomen en daardoor zonder onderwijs. Dankzij de bijdrage van de Kerkgemeente heeft ze boeken kunnen kopen en zichzelf kunnen scholen. Nu heeft Ngawang een baan gekregen bij de receptie van een English teaching study place, waar ze administratief werk doet. Ze is blij met de baan en met het inkomen. Nu kan ze haar zusje en vader onderhouden. Ze is de mensen in

Edam, die haar persoonlijk niet kennen, daar heel dankbaar voor. Dit jaar vraag ik uw aandacht voor een jonge vrouw en twee jonge mannen, die eind jaren negentig uit Bhutan zijn gezet, samen met ruim 100.000 andere vluchtelingen. Ze zijn na een lang verblijf in vluchtelingenkampen terecht gekomen in Dhaduwa, in Noord Nepal. Ze geven nu les aan de kinderen van het dorp en de wijde omgeving. Hoewel Madat Nepal in een andere regio actief is, heeft ze ook hier een echte school gebouwd en het salaris voor één leerkracht geregeld voor vijf jaar. Dat salaris delen ze met elkaar. In 2013 zal de school uitgebreid worden en krijgen de leerkrachten er een lokaal bij. De Edamse “opbrengst” in 2012 wordt bestemd voor de inrichting van de huisvesting voor deze drie jonge vluchtelingen, een vrouw en twee mannen, die zich belangeloos inzetten voor de toekomst van de kinderen van Dhaduwa. Wilt U er meer over weten, kom dan naar onze stand op de Kerstmarkt, waar ik dit jaar weer sieraden en producten zal verkopen.

Josee Lamers Overzicht diaconale collectedoelen voor deze Venster-periode 23 december: Madat Nepal 24 december (kerstavond): Sunshine House 25 december (kerstochtend): Kinderen in de knel 30 december 2012: Eigen plaatselijk werk 1 januari 2013 (Nieuwjaarsdienst Volendam): Brandwondenstichting 6 januari: Stichting de Hoop 13 januari: Wereld Lepra Dag / Leprazending 20 januari: KNRM reddingswezen 27 januari: Catechese & Educatie december 2012 - januari 2013, 40 e jaargang

Wees wellekom Immanuel…

Juup van Werkhoven predikant

Een maandelijkse bijdrage van uw pastores uit Edam-Volendam

Immanuel betekent God met ons. Wij vieren met Kerst dat God naar ons toekomt. Je zou denken dat iedereen staat te juichen. Eindelijk krijgen we iets van God te zien. God komt op aarde, blijft niet hoog in de hoogste hemel, maar wordt zichtbaar, tastbaar. Leeft onder ons, leidt ons leven. Maar als je het verhaal van Jezus leest dan is van het begin af aan al duidelijk dat dit kind helemaal niet zo welkom is. Of misschien moet ik zeggen dat God helemaal niet zo welkom is. Zijn moeder is nog niet getrouwd, als de engel haar vertelt dat ze zwanger zal worden. Een ongewenste zwangerschap is nog steeds niet ideaal maar in die tijd was dat nog een graadje erger. Als het moment van de geboorte aanbreekt zijn Maria en Jozef ver van huis, in Bethlehem. Er is voor hen geen plaats in het nachtverblijf van de stad. En dus wordt Jezus na zijn geboorte maar in een voederbak gelegd, in een kribbe. Jezus, de Messias, de Christus, koning Jezus, wordt niet geboren in het paleis. Daar zou hij ook niet welkom zijn geweest. Sterker nog Mattheüs vertelt ons dat koning Herodus zo bang is dat deze pasgeboren koning der joden hem van de troon zal stoten dat hij besluit om in Bethlehem alle jongetjes van twee jaar en jonger om te brengen. Jezus is dan al lang met zijn ouders gevlucht naar Egypte. Hoe welkom is God in onze wereld? Dit kind wordt al vanaf zijn geboorte niet welkom geheten. De wereld moet hem niet. En uiteindelijk zal hij aan de wereld lijden en sterven. In zekere zin vieren wij met Kerst dus al een beetje Pasen. Maria is door de vroege kerk op een voetstuk gezet. De protestanten hebben haar daar weer afgehaald. Maar toch als je naar het Kerstverhaal luistert dan is zij inderdaad een voorbeeld voor alle gelovigen. Als de engel haar komt vertellen dat ze zwanger zal worden, dan is haar antwoord: “De Heer wil ik dienen, laat er met mij gebeuren wat u hebt gezegd”, of zoals het in de oude vertaling staat: “mij geschiede naar uw woord”. “Maria was bereid toen Gabriël haar groette in het midden van de tijd” (Gezang 132). Dit is wat wij met Kerstfeest vieren: dat God bij ons onderdak zoekt, bij u en bij mij. God wil geboren worden in u en mij. Wil vlees en bloed, wil mens worden in u en mij. De wereld is als de herberg in het kerstverhaal van Lukas. Druk en vol, er is veel vertier en gezelligheid. Mensen die feesten en drinken, vol van zich zelf. Maar er is daar geen plaats voor Maria en Jozef. Er is geen plaats voor God om daar geboren te worden. God is niet welkom. De vraag is dus, zijn wij als de herbergier of als Maria? Durven wij net als Maria te zeggen; mij geschiede naar uw woord? Wees wellekom Immanuel?

Juup van Werkhoven

Poëzie-estafette In het gedicht hiernaast worden wij aangespoord ons heel bewust te zijn van de mooie en goede dingen in ons leven, waar wij soms, zonder er over na te denken, aan voorbij gaan. Laten wij blij en dankbaar zijn met alle goede mogelijkheden en gevoelens die deel van ons leven zijn.

Mieke Veenboer Mieke Veenboer

pagina 16

Ik geef het stokje door aan Frans Ottenhof

Zegeningen Tel uw zegeningen, tel ze één voor één, tel ze, tel ze allen en vergeet er geen. Tel uw zegeningen, noem ze één voor één en ge ziet Gods liefde dan door alles heen. Joh. de Heer

december 2012 – januari 2013, 40e jaargang

Raad van Kerken Secretariaat: Helma de Vries, Achterhaven 39, 1135 XS Edam, tel. 372969 Penningmeester: Henri Kalk, Kapsteeg 5, 1135 WR Edam, tel. 371297 Postbank: 2637888

De agenda van Noord-Holland Wilt u weten wat er op kerkelijk gebied te doen is in onze provincie? Een groot aantal activiteiten van andere gemeenten, parochies en aanverwante organisaties in de reregio vindt u op de sites www.pkn.nl of www.bisdomhaarlem.nl Landelijk Ook landelijk biedt de Raad van Kerken u veel informatie op kerkelijk gebied. U vindt de landelijke raad op: http://www.raadvankerken.nl/

KERSTSAMENZANG VOOR IEDEREEN

Menny de Wolf en (toen nog) diaken Peter Piets in 2012.

Micha 6: 8 waarin de oproep klinkt om Gods weg van trouw, nederigheid en gerechtigheid te gaan. Voorgangers zijn pastoor Petros Berga Sorballa en dominee Juup van Werkhoven - Romeijn. Aan deze viering wordt verder meegewerkt door het Interkerkelijk koor “Holy Sound” uit Amsterdam Noord onder leiding van Marc Dupuis. Organist is Jan van Ginkel. De Raad van Kerken Edam-Volendam nodigt u van harte uit om op deze zondag deel te nemen aan deze viering.

Het Marker fanfareorkest Juliana in 2011.

Een nieuwe naam voor een oud gebruik. Samen zingend het kerstfeest tegemoet. De Raad van Kerken Edam-Volendam organiseert op: dinsdag 11 december 2012, ’s avonds om 19.30 uur in de Grote Kerk weer een sfeervolle bijeenkomst voor iedereen die van kerstliederen houdt en deze ook graag zelf zingt. Samen met veel gelijkgestemden kunt u op deze avond, in een in kerstsfeer ingerichte en verlichte kerk, een voorproefje nemen op het naderend kerstfeest. De muzikale medewerking wordt verzorgd door muziekvereniging Olympia/Con Brio uit Monnickendam, onder leiding van Rogier Kramer. Het orgel wordt bespeeld door Jan van Ginkel Tijdens deze kerstsamenzang staan we, in voordracht en lezing, natuurlijk stil bij het kerstverhaal. Iedereen, jong en oud, nodigen wij uit om op 11 december naar de Grote kerk te komen. Na afloop is er voor alle deelnemers iets lekkers te drinken. Oecumenische viering Zondag 20 januari 2013 om 10.00 uur is er in het kader van de Gebedsweek van de Eenheid van de Kerken een Oecumenische viering in de RK Nicolaaskerk aan de Voorhaven. Het thema van deze gebedsweek, ‘Wandelen met God’ is gebaseerd op de Bijbeltekst uit pagina 17

Lichtjestocht 2013 Op 6 januari 2013, Driekoningen, organiseert de Raad van kerken Edam-Volendam van 16.30 uur tot 18.00 uur een lichtjestocht langs de kerken. De tocht begint bij de Grote kerk. Tineke Siebrecht is de initiator van deze sfeervolle happening. Het is een soort bezinningswandeling waarvoor het idee door Tineke werd opgedaan in Zeeland. In de Grote Kerk worden de deelnemers ontvangen met muziek en leren ze een eenvoudig Driekoningenlied: het lied van de Ster. Daarna gaan ze op weg naar de Doopsgezinde Vermaning. In de Vermaning moeten ze er achter komen wie onze drie koningen zijn. Ze zingen dan opnieuw het Driekoningenlied en gaan verder op pad naar de Groenlandkerk. Ook daar worden ze weer ontvangen met muziek en wordt het begin van een Driekoningenverhaal verteld. Zingend vertrekken ze naar de Lutherse Kerk waar ze muzikaal ontvangen zullen worden. Het tweede deel van het Driekoningenverhaal wordt verteld, ze zingen het lied van de Ster en lopen dan naar de Katholieke Kerk. Daar horen ze het slot van het Driekoningenverhaal, is er weer prachtige muziek en kunnen ze de kerststallen bekijken die door de kinderen van De Trimaran gemaakt zijn - ook de Grote kerststal staat er dan nog - en wordt er een warm drankje aangeboden.

R v K Edam-Volendam december 2012 – januari 2013, 40 e jaargang

Doopsgezinde Gemeente Edam Kerkgebouw: “De Vermaning”, Jan Nieuwenhuyzenplein 6, 1135 WV Diensten: 10.00 uur, elke eerste en derde zondag van de maand Er is geen vaste predikant, de diensten worden door verschillende voorgangers geleid Voorzitter: H.A.J.O. Schaap, Molenwerf 5, 1135 GM, tel. 0299-371946, [email protected] Koster: J.B.G. Ottenhof-Günther, 0299-372745

Heeft december ons nog iets nieuws te brengen? Zoals de maand november in het teken stond van de herinnering (Allerzielen, Laatste Zondag van het Kerkelijk Jaar), zo staat de maand december in het teken van verwachting. Vier adventszondagen vieren wij deze maand. Zondagen van hoopvolle verwachting, uitzien naar wat komen gaat. Kunnen wij dit verwachten nog met dezelfde vreugde beleven als de evangelisten het ons laten horen? Wij weten immers al hoe het verhaal verder gaat. We hebben het al zo vaak gehoord. Is ons verwachten alleen nog maar een kwestie van afwachten geworden, wachten tot het zover is? Wat maakt het verschil tussen afwachten en bijbelse verwachting? Hoe kan ik verder? Bijbelse verhalen laten zien dat we altijd bezig moeten blijven met de vraag: hoe kan ik verder? Hoe verkeerd dingen ook kunnen lopen in ons leven: verwachtingen die niet uitkomen, omdat ze te hoog waren, of te laag, in het christendom is altijd plaats voor een nieuw be-

Filmhuis Edam

gin. De bijbel kent geen God van teleurstelling. De bijbel kent een God van verwachting. Zelfs voor mensen die de indruk hebben dat hun leven een grote ruïne is geworden. Mensen die hun gezondheid zien afbranden, die zich hun levensvreugde van ooit niet meer voor de geest kunnen halen. Ook voor die mensen is er, ondanks alles, een andere kant van het verhaal. Een mooie kant. Dat is wat deze tijd van bijbelse verwachting wil duidelijk maken. Vertrouwen opbrengen Bij bijbels verwachten gaat het erom vertrouwen op te brengen in de toekomst, al lijkt die soms ver weg. Pas dan is ons verwachten niet afgevlakt tot afwachten, maar een actief en met open vizier ontvangen van de toekomst. Dan kunnen ook wij, met dezelfde rust als van Maria, leven met de woorden: ‘Laat er met mij gebeuren, wat u hebt gezegd’ (Lucas 1: 38).

Aviva Boissevain

Filmhuis Grote Kerk Edam: Elke tweede donderdag van de maand films van bijzondere cineasten of films met een inspirerend thema. Entree € 4.00. Kosterij Grote Kerk, 20.15 uur.

Donderdag 13 december 2012: “Midnight in Paris” Regie en script: Woody Allen Cast: Owen Wilson, Rachel McAdams, Marion Cotillard Speelduur: 94 minuten Jaar: 2011 Op donderdag 13 december kunt u kijken naar de romantische komedie “Midnight in Paris” van de Amerikaanse filmmaker Woody Allen. Een film om heerlijk bij weg te dromen met naast een aantal verrassende ontmoetingen, vooral veel schitterende beelden van de Franse hoofdstad. Je zou bijna kunnen zeggen dat Parijs de echte hoofdpersoon van deze film is en de stad wordt dan ook in al haar artistieke charme aan ons voorgesteld. Vooruitblik donderdag10 januari 2013: “Altiplano” (Hoogvlakte, locatie Andesgebergte) Regie en script: Peter Brosens & Jessica Woodworth Cast: Magaly Solier, Jasmin Tabatabai, Olivier Gourmet Speelduur: 109 minuten Jaar: 2009 Voor details kijk op de website: www.kerkgemeente.nl

pagina 19

december 2012 – januari 2013, 40e jaargang

Kerkgemeente Edam Predikant: ds. Juup van Werkhoven-Romeijn, Grote Kerkstraat 21,1135 XR Edam. Tel: 06-23042861. Email: [email protected] Voorzitter: mw. Joke Roodhart, Botter 11,1132 EZ Volendam. Tel:350517 Scriba: dhr. Henri Kalk, Kapsteeg 5, 1135 WR Edam. Tel. 371297 Postadres: Postbus 159, 1135 ZL Edam Rabobank: 31.56.22.059

Het licht schijnt in de duisternis…

In de duisternis verwachten wij het licht dat komen zal, Hem, die in de nacht der nachten wordt geboren in een stal Tussentijds 136 De evangelist Johannes schrijft in zijn kerstevangelie over het licht dat schijnt in de duisternis. Bij hem geen verhaal over Maria en Jozef, de kribbe en de herders. Maar een poëtische tekst over het licht. Het licht schijnt in de duisternis en de duisternis heeft het niet gegrepen. De duisternis moet het afleggen tegen het licht! Het licht van Gods liefde is sterker dan de duisternis van ons verdriet en onze onmacht. Ik wens u lichte, mooie, gezegende kerstdagen.

ds Juup van Werkhoven-Romeijn Meeleven De afgelopen weken zijn er drie gemeenteleden gestorven. We leven mee met wie achterblijven. We wensen hen Gods liefdevolle nabijheid toe. Als iedereen om je heen na het afscheid weer het gewone leven begint, dan blijft het zo stil. Een kaartje of een blijk van belangstelling wordt gewaardeerd. We leven mee met allen voor wie de feestmaand niet zo feestelijk is omdat ze dan zo pijnlijk herinnerd worden aan het gemis. In memoriam: Ann-Marie van der Spek Maandagochtend 22 oktober stierf Ann-Marie van der Spek. Zij werd 52 jaar. Uit liefde voor Rob liet ze haar familie achter in Engeland en kwam ze wonen bij de familie Van der Spek. Zij en Rob trouwden al jong en kregen drie kinderen. Het gezinsleven, daar hield ze van. Zorgen voor een ander, dat lag haar aan het hart. Misschien was dat ook wel het allermoeilijkste toen ze hoorde, dat ze ziek was: er niet meer voor haar gezin te kunnen zijn. Ze heeft - op haar eigen intense wijze pagina 20

tegen de kanker gevochten. De afscheidsdienst werd geleid door ds. Engele Wijnsma. Daar klonk de trouwtekst uit Paulus’ Brief aan de kerkgemeente van Kolosse: En bovenal: bekleed u met liefde. Alleen die band leidt tot een volmaakte eenheid. Die woorden deden recht aan haar leven. Correspondentie-adres: Watermolen 2, 1135 LK Edam In memoriam: Jaap van der Spek Maandag 29 oktober overleed Jaap (Jacob) van der Spek in de leeftijd van bijna 78 jaar. Jaap was al lange tijd ziek. Zijn hart had het opgegeven, maar van de zomer krabbelde hij er toch weer een beetje bovenop. De laatste maanden waren een bonus. Zo hebben Maaike, zijn vrouw en de kinderen het ervaren. Tijdens de dankdienst klonk een tekst uit de brief van Paulus aan de Romeinen: Wat zal ons scheiden van de liefde van Christus? … Ik ben ervan overtuigd dat dood noch leven, engelen noch machten noch krachten, heden noch toekomst, hoogte noch diepte, of wat er ook maar in de schepping is, ons zal kunnen scheiden van de liefde van God, die hij ons gegeven heeft in Christus Jezus, onze Heer. Die tekst was dierbaar voor Jaap. Hij heeft hem graag gelezen als ouderling op huisbezoek om mensen te bemoedigen. En nu klonk die tekst in de Groenlandkerk als bemoediging voor allen die afscheid van hem namen. Correspondentie-adres: P. Taemszstraat 2, 11135 HG Edam In memoriam Gea Kuiper-Boelhouwer Zondag 4 november overleed Gea Kuiper-Boelhouwer in de leeftijd van 41 jaar. Een paar maanden na de geboorte van Lars bleek dat ze borstkanker had. Met bewonderenswaardige kracht heeft Gea 6 jaar lang gestreden tegen de ziekte. Ze wilde zo lang mogelijk bij Lars en Eric blijven. Tijdens de dankdienst in de Grote Kerk lazen we Johannes 1: en het licht schijnt in de duisternis en de duisternis heeft het niet gegrepen. Gea had een bewonderenswaardig sterk geloof. Maar ze was ook bioloog, net als Eric, haar man. Het kostte haar geen moeite om de wereld van geloof en de wereld van de natuurwetenschappen te combineren. God staat aan het begin, dat stond voor haar vast. God staat aan het begin en God staat aan het einde. We zongen het met Gezang 1. Correspondentieadres: G.A. Brederodestraat 63, 1132 SL Volendam december 2012 – januari 2013, 40e jaargang

Doopdienst Zondag 2 december, de eerste zondag van Advent, is er weer een doopdienst. De Heilige Doop zal worden bediend aan Feline Veerman, geboren op 5 mei 2012, dochter van Tamara en Thomas Veerman-Prijs. We verheugen ons met de ouders op een betekenisvolle viering. Voor de jeugd De kinderen beginnen op zondag 2 december met hun Adventsproject “Profetenkwartet”. Elke zondag staat een andere profeet centraal. De profeten bereiden de komst van Jezus voor. Zacharia vertelt over de koning die komt. Maleachi kondigt aan dat God een boodschapper zal sturen die de weg vrijmaakt voor de koning. Sefanja hangt alvast de slingers op: het wordt feest. En tenslotte Micha, hij vertelt dat de koning in Bethlehem geboren zal worden. Zondag 2 december is er weer een aanbod voor alle leeftijden: “Kom in de Kring” viering voor de peuters en kleuters, Kindernevendienst en een viering voor 12+ jongeren. Zondag 23 december, de vierde adventszondag is er geen kindernevendienst.

Kort verslag van de gemeenteavond van 31 oktober Ruim 50 gemeenteleden waren afgekomen op deze avond waarop de kerkenraad toelichting gaf over de ontwikkelingen sinds in het voorjaar het rapport van Heilig Huisje is behandeld. Er zijn aansluitend ruim 40 schriftelijke reacties binnengekomen. Deze waren heel uiteenlopend: van emotionele reacties tot technische vragen en adviezen. Sommige voor en sommige tegen het voornemen om met de Lutherse kerk verder te gaan. De betrokkenheid bij onze gemeente is groot, maar er blijkt ook bij vele mensen een gehechtheid aan een gebouw te zijn. Mede n.a.v. de reacties zijn inmiddels een aantal onderzoeken gedaan. Bij de vloer van het jeugdhuis zijn geen gebreken geconstateerd. De burgerlijke gemeente is bereid om de voormalige politiepost aan ons te verhuren. De voorwaarden zijn vooralsnog niet aantrekkelijk. Bovendien is er een investering vereist voor een gewenste verbouwing en een verbinding met de Lutherse kerk. Verder wordt gekeken of er mogelijkheden zijn om de Lutherse kerkruimte anders in te delen en naar de mogelijkheid van een tijdelijk bouwwerk i.p.v. een aanbouw. Ook voor de Groenlandkerk kan verder onderzocht worden hoe deze een aantrekkelijkere kerkzaal zou kunnen krijgen, met een betere akoestiek. Verder is de optie om op lange termijn volledig in de Grote Kerk te kerken nog niet diepgaand onderzocht. De kerkenraad beraadt zich over de vraag hoe deze verdere onderzoeken zullen worden uitgevoerd. En dan met name de eventuele rol daarin van commissie Heilig Huisje, van deskundige gemeenteleden en ex-terne deskundigen. Vanuit de zaal komen diverse gemeenteleden met vragen en suggesties over welke

Op eerste kerstdag vieren we samen, groot en klein, het kerstfeest in de kerk. We luisteren naar het Kerstverhaal en we zingen mooie kerstliederen. Jezus is jarig en bij een verjaardag horen ook cadeaus… dus? De eerste familiezondag in het nieuwe jaar is op zondag 13 januari. Dan ontmoeten we Noach, hij bouwde een boot op het land. De mensen hebben hem voor gek verklaard. Waarom deed hij dat eigenlijk? Gespreksgroepen De gespreksgroep “Rondom dertig” staat gepland voor donderdag 10 januari. Hoewel de kring nog niet echt op gang is gekomen, blijf ik het toch nog maar even proberen. Stuur een e-mail aan [email protected] als je op de hoogte gehouden wilt worden. Bijbelstudie is er weer op donderdag 10 januari om 10.00 uur in de Hulpkerk. Ieder die dit leest en die graag incidenteel of regelmatig aanschuift om met elkaar een Bijbeltekst te doorgronden is zeer welkom! De gespreksavonden over “Geloof en …” zijn tot nu toe heel goed bezocht. Na “Geloof en Politiek”, “Geloof en Poëzie” en “Geloof en Solidariteit” organiseren we op 17 januari om 20.00 uur in de Hulpkerk een ontmoeting tussen “Geloof en Kunst”. Deze keer niet alleen met woorden maar vooral ook met beelden.

ds Juup van Werkhoven-Romeijn pagina 21

weg er verder bewandeld moet worden. De kerkenraad wil naast alle technische en financiële kanten van de gebouwenkwestie ook een andere kant verder uitwerken. Achter de vragen en meningen zit (vaak onbewust) een visie op wat het kerk zijn voor iemand betekent. Op deze avond werd er een start gemaakt om dit verder te verhelderen. Iedereen kon een ansichtkaart uitzoeken waarvan men vond dat de afbeelding goed paste bij de kerk van de toekomst. Dit leverde een hoop interessante gespreksstof op. Het is de bedoeling dat het gesprek over kerk-zijn begin volgend jaar wordt voortgezet in groot-huisbezoeken. Een heuglijk feit op deze geslaagde avond was het uitreiken van een paaskaars aan Wim Brommersma voor het vele werk dat hij de afgelopen jaren (vaak achter de schermen) voor onze gemeente heeft gedaan. december 2012 – januari 2013, 40e jaargang

Kerk op Wintersport 2013 De kerk op wintersport heeft ook voor 2013 weer een prachtige locatie kunnen regelen. We gaan dit jaar naar Kirchberg/ Kitzbühel in Oostenrijk. Daar hebben we het huis “Seeblick” kunnen huren, een huis met 42 bedden. Als je belangstelling hebt kijk dan even op de website van de kerkgemeente bij de categorie: kerkreizen, en dan bij Kerk op Wintersport reünie en plannen voor 2013. De periode is van 16 februari 2013 t/m 23 februari 2013. De kosten zijn bus en verblijf € 405 (excl. lunch en avondeten), skipas € 232. Wil je meer weten, neem dan contact op met Rien de Vries 06 22 94 83 05 of [email protected]. Opbrengst vrijwilligers Grote Kerk Woensdag 14 november heeft de S.K.M.E. de vrijwilligers bedankt voor hun inzet afgelopen zomer. De vrijwilligers hadden, ondanks een tegenvallend bezoek dit jaar, een mooi bedrag bij elkaar gehaald. De heer Wim van der Heul gaf namens de vrijwilligers aan de heer Alfred de Jong (voorzitter S.K.M.E.) een cheque van € 55.555,55 De stichting zal dit bedrag wederom op een goede manier aan de Grote Kerk besteden. N.B. De kerk wordt momenteel voorzien van nieuwe ketels. De stichting heeft er alle vertrouwen in dat het bedrag van € 60.000,= met de actie "brand hout" zal worden bijeengebracht.

Namens de S.K.M.E. Rien de Vries Taxidienst Iedereen kan altijd gehaald en gebracht worden. Wel verzoeken wij u omdat alvast door te geven op zaterdag. Tevens zoeken wij nog wat chauffeurs. Voor meer info: Rien de Vries tel: 06 22 94 83 05. Taxidienst telefoonnr. Datum 02-12 09-12 16-12 23-12 24-12 Kerstavond 25-12 Kerstmorgen 30-12 01-01 06-01 13-01 20-01 27-01

A. Aberson B. v Dillen H. Kalk Sr. T. Maas B. v Dillen J. Bak H. Eijk T. Buiten A. Aberson H. Kalk Sr. B. v Dillen J. Bak

Collectes uit de Eredienst Datum Kerk Diaconie 30-09 07-10 14-10 21-10 28-10 04-11

€ 144,95 € 129,24 € 139,40 € 209,72 € 155,50 € 106,70 € 885,51

pagina 22

€ 170,28 € 148,88 € 218,15 € 152,47 € 221,20 € 143,37 € 1.054,35

350988 367147 362699 365661 367147 371580 371939 366722 350988 362699 367147 371580

Doel Adoptiekind Guatemala Kerk & Israël Onderwijs in Z-Sudan Najaarszendingsweek Sunshine House Dorcas voedselhulp

Bloemen uit de Eredienst 21-10; doopouders Vriend-Tump, Alkmaar 21-10; doopouders Powell-Hollestelle, Londen 28-10; Fam. van Zalinge, IJe 20 04-11; Fam. Hakkers, Paltrokmolen 38 11-11; Fam. Lemsom, P.Taemszstraat 20 Verjaardagen van onze senioren 03-12 mw. L. Silvis-Timmer; Langemeerstraat 23 05-12 mw. A.C. Kok-Louw; P. Pietersstraat 1/k316 06-12 hr. J.E. Huygens; P. Pietersstraat 1/k113 07-12 mw. H. de Boer-Hein; Ye 12 07-12 hr. H.J. Aberson; Dwarsjonkerlaantje 1 07-12 mw. G. Luirink-Spelt; Hyacintenstraat 25 11-12 mw. I. de Boer-Rijzinga; P. Pietersstraat 1/k302 14-12 mw. N. Klomp-Kwantes; Jonkerlaantje 30 17-12 hr. J.S. Munneke; Middelie 102 21-12 mw. A.C. Zwaal-Dal; P. Pietersstraat 1-A/15 22-12 mw. H.M. Kuiper-de Moes; Achterhaven 23 22-12 mw. N.S.V. Wiertz-Ton; Voorhaven 21 23-12 hr. J.S. Molenaar; W. Pontstraat 20 24-12 hr. J.W. de Boer; Westervesting 29 26-12 hr. H. Maas; P. Pietersstraat 1/k204 26-12 hr. A. de Boer; W. Pontstraat 11 27-12 mw. G. Bouwes; W. Pontstraat 13 30-12 mw. J. Visser; Koggehoorn 1; Oosthuizen 02-01 mw. M. Hooghiemstra-Frikkee; Westervesting 11 04-01 hr. S. Schreuder; Zeevangszeedijk 6 05-01 mw. W. Posch-Molenaar; P. Pietersstraat 1/k213 06-01 mw. E. ten Holt-Wieten; Achterhaven 13 07-01 hr. C. Snijders; R. Bootstraat 119 08-01 mw. N. Bij 't Vuur-Beunder; J.M. Osterlinghstr 5 09-01 mw. S. Lagerburg-de Boer; P. Pietersstraat 1-A/20 15-01 mw. H. Joppe-Groen; P. Pietersstraat 1-A/03 20-01 mw. J. Peters-van Groen; R. Bootstraat 59 24-01 hr. J. van Dijken; J. Hoeckstraat 1 27-01 hr. A. Schot; Achterhaven 71 29-01 mw. R.A. van Oostveen-Klein; Lingerzijde 5 U allen een fijne dag gewenst! Mededelingen Kerkelijk Bureau Gedoopt 21-10-2012: Pieter Dirk zv Peter en Lydia Vriend-Tump 21-10-2012: Eloise Lutske Sophie Powell dv Kris en Renske Powell-Hollestelle Overleden 17-10-2012: Christiaan Slot; 70 jaar 22-10-2012: Anne-Marie van der Spek; 52 jaar. 29-10-2012: Jacob van der Spek; 77 jaar 04-11-2012: Gea Kuiper-Boelhouwer; 41 jaar Ingekomen mw. E. Slot-Valk; Kwakelsteeg 2 Verhuisd hr. G.C. Dekker; van: Ye 29; naar: P. Pietersstraat 1-A/06 fam. H.J. Blomberg; van: Paltrokmolen 21; P'end; naar: Overhoeksparklaan 92; Amsterdam december 2012 – januari 2013, 40e jaargang

Rooms-Katholieke Kerk Pastorie: Voorhaven 126, 1135BV Edam, tel 371765 (werkdagen 14-16 uur) Pastoor: P. Berga Sorballa, mobiel 06-55175706 Vice-voorzitter: C.G. Veth, tel. 373264 Secretaris: S.P.M. Ruitenberg, tel.06-83225048 Penningmeester: Nico Günther, tel. 372138 Postgiro: 288809 t.n.v. RK parochiebestuur Edam www.parochieedam.nl e-mail:[email protected]

Wij vragen uw gebed Voor onze zieken thuis en in de zieken- en verpleegtehuizen; dat zij door Gods Geest gesterkt worden; dat wij hun lijden verlichten en draaglijk maken door onze aandacht en oprecht medeleven. Voor onze dierbare overledenen; dat zij voor altijd mogen zijn ingegaan in de vreugde van hun Heer. Voor onze dopeling: Ilias Tissingh; dat hij mag uitgroeien tot een mens naar Gods hart. Vieringen rondom Kerstmis Op 24 december zijn er ’s avonds twee vieringen: de Herdertjesmis begint om 19:00 uur en om 22.00 uur is de Nachtmis. Op 25 december is om 10.00 de Hoogmis en om 14.00 uur is er het Kindje Wiegen voor de kleintjes. Voor een overzicht van alle activiteiten en vieringen rondom Kerstmis verwijzen we u naar pagina 2 en 3 van dit Venster. De koren zingen met Kerstmis Tijdens de Herdertjesmis zingt het kinderkoor Dwars, samen met enkele koorleden uit andere koren, naast de kerstmusical, ook vele bekende kerstliedjes die door alle aanwezigen meegezongen kunnen worden. Tijdens de nachtmis verzorgt het koor Cantate Domino de muzikale begeleiding. Op eerste kerstdag, dinsdag 25 december zingt om 10.00 uur het kerkkoor Sint Caecilia tijdens de hoogmis de `Missa Pontificalis´ van Laurentius Perosi, een prachtige gezongen mis die bijzonder past bij het kerstfeest. Daarnaast zullen beide koren ook samen met de aanwezige gelovigen diverse bekende kerstliederen zingen. Ook staan er enkele, door de koren gezongen, prachtige nieuwe liederen op het programma. U bent van harte welkom bij deze feestelijke vieringen. Oproep koper en zilver poetsen Dinsdagmiddag, 11 december, gaan wij koper en zilver poetsen. Als alles weer prachtig glimt, ziet de kerk er met Kerstmis extra feestelijk uit. Wij beginnen op 11 december om half twee. Zoals altijd rekenen wij weer op vele vrijwilligers. Hartelijk welkom aan hen allen. Parochieraad formeel aangesteld Onze parochie beschikt al langere tijd over een parochieraad (parochievergadering). Deze raad adviseert het Parochiebestuur gevraagd en ongevraagd over het pagina 23

te voeren beleid ten aanzien van allerlei zaken op het gebied liturgie en beheer. Afgelopen zomer ontdekte het bestuur dat deze raad geen formele status had. Het bisdom was namelijk niet op de hoogte gesteld van de namen van de leden van deze raad en de raadsleden waren daardoor niet officieel door de Bisschop benoemd. Reden voor het bestuur om dit verzuim te herstellen. Per 2012 zijn de volgende raadsleden door Bisschop Punt benoemd: Bart Veenboer: beheer en onderhoud Helma de Vries: Raad van Kerken Jan Ettema: kosters Tiny Everaars-Wever: lectoren Nico van Straalen: MOV Els Knook: bezoekgroep Dineke Burghouts: Sint Caecilia Calixte Veerman: gezinsvieringen Christine Vreeswijk: Jongeren en Cantate Domino, Nel Conijn-Sengers: senioren en PCI Catechist Greetje Snoek is uit hoofde van haar functie ook bij de vergaderingen aanwezig. De vergaderingen van de raad worden voorgezeten door de pastoor. De secretaris van het parochiebestuur is ambtshalve bij de vergaderingen aanwezig. Hebt u vragen over de raad of voorstellen aan de raad, laat dan vooral van u horen. De raad staat er open voor. Helma de Vries is secretaris van de raad. Vieringen in de Meermin RK kerk 06 dec: 16.00 uur Viering Raad van Kerken. 13 dec: 15.00 uur Kerstviering Raad van Kerken 03 jan: 16.00 uur Viering Raad van Kerken Mededelingen van het KVG 19 december: Kerstviering We beginnen deze avond met een viering in de kerk om 18.00 uur. Daarna gaan we naar de Burghwall voor de verdere avond. Het belooft een sfeervolle avond te worden met het duo Kees en Hans onder het genot van koffie met wat lekkers; een fijne voorbereiding op de komende Kerst. Opgeven voor deze avond kan bij Els Greuter of bij Betsy Zwiers voor 10 december. Donateurs zijn van harte welkom als introducé. De kosten zijn voor leden € 5.- en voor de donateurs € 8.50. Taxivervoer Ria v.d. Waart tel. 368049. 9 januari: Nieuwjaarsreceptie Om 10.00 uur is de Burghwall open om ons te ontvangen. We gaan de feestdagen afsluiten en het nieuwe jaar begroeten. Zoals u gewend bent, is er weer de gelegenheid om iets voor te dragen. We drinken een lekker kopje koffie en toosten op 2013. Taxivervoer Ria v.d. Waart tel. 368049 december 2012 – januari 2013, 40 e jaargang

23 januari: Jaarvergadering De stukken voor de jaarvergadering krijgt u ruim van tevoren, maar houd deze avond vrij. Want na de jaarvergadering is er weer een bingo met fantastische prijzen en zoals u weet is de opbrengst voor Melania. De Burghwall is open om 19.30 uur. Taxivervoer Ria v.d. Waart tel. 368049

zameld, een fantastisch bedrag! Maar de kosten van het project zijn begroot op € 100.000, - en we willen proberen dit bedrag tijdens de Advents- en de Vastenactie bij elkaar te krijgen. Om welk project gaat het?

Ingekomen bericht: complimenten en dank Wij willen een compliment geven aan de heren die ons kerkhof aan het Middelieërdijkje zo keurig onderhouden. Het ligt er fantastisch bij; hiervoor heel veel dank!

Enkele Parochianen Bedankje Namens de familie Wim Wildenburg, familie Andringa en familie de Lange willen wij u bedanken voor de belangstelling die u hebt getoond tijdens het overlijden en de begrafenis van onze Ria. In het bijzonder begrafenisonderneming “Sereen”, Pater Piets, misdienaars, koor, de samenstellers van de boekjes en iedereen die het mogelijk heeft gemaakt dit tot een mooi einde te brengen. Het was hartverwarmend!

Jos de Lange Gedoopt: Ilias Tissingh

Op zaterdag 10 november is onze zoon Ilias door diaken Henk Bak gedoopt. Toen meter Yvonne Nagelkerken (foto) en peter Rob van Aert zich vanuit Breda door alle files hadden heen gewerkt, werd het een prachtige viering, met een kerk vol warme belangstelling en mooie liedjes van het kinderkoor Dwars. Na afloop werd er nog verder gevierd onder het kaarslicht in De Vermaning. Zoonlief heeft alles vrolijk aangezien en hij heeft geen kik gegeven; alleen even een kraai van blijdschap toen Henk Bak zijn naam noemde. Zelfs de zegening met zout heeft Ilias met belangstelling ondergaan. Dank! Dank!! Dank!!! voor alle aandacht, cadeaus en lieve wensen!

Ilias, Azzurra, Alessandra Maselli en Matthias Tissingh Nieuws van de MOV-groep: Adventsactie 2012 In de Adventstijd willen we weer speciale aandacht geven aan het project: een middelbare school in Meganasse, Ethiopië. In de vastentijd hebben we in de Regio de Dammen geld ingezameld voor dit project. Samen met de bijdrage van Cordaid en de bijdrage van de paters Kapucijnen is er vorig jaar € 46.000, - ingepagina 24

Pastoor Berga en Abba Matheos Asra

In de regio Meganasse zijn zes lagere scholen, maar in deze hele regio is geen middelbare school. Dit betekent dat kinderen ongeveer 7 kilometer moeten lopen om een middelbare school te bereiken. 14 kilometer per dag heen en weer lopen is vermoeiend voor de schoolgaande kinderen en kost veel tijd en energie. Door de afstand die afgelegd moet worden om naar school te gaan, haken veel kinderen voortijdig af en voltooien hun schoolopleiding niet. Het plan is nu om een al aanwezige lagere school, de Sint Franciscusschool in Meganasse, uit te breiden met een middelbare school, zodat leerlingen niet ver van huis kunnen leren. De regio Meganasse is dichtbevolkt en de schatting is dat ongeveer 1000 tot 1200 leerlingen jaarlijks gebruik kunnen maken van de middelbare school. Dit zal de ontwikkeling van deze regio kunnen stimuleren en werkgelegenheid creëren. Het plan is om een nieuw gebouw neer te zetten en in te richten met klaslokalen. Daarnaast is er een laboratorium en een bibliotheek gepland in het schoolgebouw. De paters Kapucijnen zullen het uitbreidingsproject, samen met de overheid en de lokale gemeenschappen begeleiden. Het ontwikkelingsbureau van het bisdom Emdibir zal toezicht houden op de uitvoering van het project. Er is een overeenkomst gesloten met de Ethiopische overheid om de salarissen van de leerkrachten te bekostigen. Op de foto ziet u onze Pastoor Petros Berga op de St. Francis Elementary School. De Pater Kapucijn (Abba Matheos Asra) die op foto te zien is, is verantwoordelijk voor de school en voor de uitvoering van het school project. Pastoor Berga is vorige maand op bezoek geweest in Meganasse en verzekerde ons dat de Paters Kapucijnen vast van plan zijn om dit project tot een goed einde te brengen om zo bij te dragen aan goede opleidingsmogelijkheden voor de jeugd. Uw bijdrage Tijdens de Adventstijd kunt u uw bijdrage kwijt in de MOV-collectebus, achter in de kerk en op de ideële Kerstmarkt in de Grote Kerk op 15 december zal ook december 2012 – januari 2013, 40 e jaargang

een stand aanwezig zijn van onze MOV-groep. Hier zullen o.a. kaarsen verkocht worden, waarvan de opbrengst bestemd is voor ons project. We bevelen deze actie van harte bij u aan en hopen op uw steun.

MOV-groep regio de Dammen Kerstmarkt op 9 december in Monnickendam Op zondag 9 december 2012 houden wij voor de zesde keer een kerstmarkt in en rondom de R.K Nicolaas en Antoniuskerk, Noordeinde 17 te Monnickendam. Wij starten rond 11.15 uur, meteen na de kerkdienst van 10.00 uur. Wij verkopen allerlei tweedehands kerstartikelen. Enkele koren zullen dit geheel opluisteren met hun kerstgezangen. Ook aan de inwendige mens is gedacht: onze inmiddels beroemde erwtensoep, chocomel, glühwein, kerstbrood en nog meer heerlijke producten. Tevens is er een kerststallententoonstelling in de kapel. Hier kunt u kerststallen bewonderen uit verschillende landen. Dit jaar zijn er zo’n 350 kerstgroepen te bewonderen. De geschiedenis van de kerststal Grote en kleine, veelkleurig of juist niet, primitieve en rijk versierde exemplaren. Een kerststal is een voorstelling van de geboorte van Jezus met figuren van hout, gips of ander materiaal, die vooral in katholieke gezinnen rond Kerstmis in huis te vinden is, vaak onder de kerstboom. De invoering van de kerststal wordt toegeschreven aan Franciscus van Assisi, die omstreeks het jaar 1200 in Italië leefde. Naast Jezus, Maria en Jozef zijn vaak ook andere figuren aanwezig die in het kerstverhaal voorkomen, zoals herders en schaapjes, en de drie wijzen Caspar, Balthasar en Melchior. Het aantal drie is wellicht in de wereld gekomen doordat er drie geschenken werden aangeboden: wierook, mirre en goud. Later is men de ‘drie koningen’ gaan zien als vertegenwoordigers van de drie continenten: Azië, Afrika en Europa. Daarom zijn zij op afbeeldingen vaak bruin, zwart en blank. Verder behoren de os en de ezel vaak tot de groep, en de kamelen van de koningen. Het zijn de Franciscanen die de volksdevotie rondom het stalletje van Bethlehem wijd hebben verspreid. Uiteindelijk ging de kerststal de hele wereld over: de missionarissen namen ze mee op hun reizen. Puur doordat de kerststal de wereld overging werd ook de verschijningsvorm steeds meer divers. De Kerststallen zijn te bezichtigen op zondag 9 december tussen 11.15 en 16.00 uur, maar ook op zaterdag 15 december en zondag 16 december tussen 12.00 en 16.00 uur. Autodienst op zondagmorgen U kunt op zondagmorgen naar de kerk gereden en weer thuis gebracht worden. We geven u hierbij het rooster voor de maanden december en januari:

pagina 25

Datum Taxidienst 02-12 Dhr. J. Conijn Dhr. S.Ruitenberg 09-12 Dhr.v.d.Wal Dhr. C. Veth 16-12 Dhr. B.Veenboer 23-12 Dhr. J. Greuter Mevr. E. v. Dulmen 25-12 Dhr. G. Rossenaar Dhr L .v.d.Waart 30-12 Dhr. J. Conijn Dhr L .v.d.Waart 01-01 Dhr. C. Veth Dhr.v.d.Wal 06-01 Mevr. A. Visser Dhr. N.Günther 13-01 Dhr. J. Greuter 20-01 Dhr. S.Ruitenberg Dhr. B.Veenboer

Telefoonnummer 362889 621930 366713 373264 367132 362720 362941 372367 368049 362889 368049 373264 366713 351323 372138 362720 621930 367132

Jarigen in december en januari: 04-12 Mw. A.M.B.S. van Dijk-de Groot, Beemsterstr. 38 05-12 Mw. A.C. Kok-Louw, P. Pieterstraat 1/316 06-12 Dhr. C.C.N. Mooijer, Gevangenpoortsteeg 16 06-12 Dhr. J.J. Siegers, Langemeerstraat 24 11-12 Dhr. H.W.J. Knelange, Jonkerstraat 17 12-12 Dhr. C.T.M. van Aanholt, Persijnstraat 13 13-12 Mw. K. Besseling-Knelange, Baandervesting 90 13-12 Dhr. S. Leone, Warder 163 14-12 Mw. E.C. Klepper, IJe 11 16-12 Mw. R.C. de Laaf-Teunissen, P.Pieterstr. 1/207 17-12 Mw A. Stallenberg-Blok, P. Pietersstraat 1 18-12 Dhr. A.T.M. de Kock, Roelof Bootstraat 14 19-12 Mw. A. de Kock-Tenback, Brouwersgracht 21 20-12 Dhr. C.J. Veerman, P. Pietersstraat 1/212 21-12 Mw. A.M. Groot, Jan Huibrechtszstraat 11 21-12 Dhr. H.J. Rijser, P. Pietersstraat 1/107 24-12 Mw. A.H. Cloosterman-van Beek, IJe 36 27-12 Dhr. B.P.T. Veenboer, Pieter Claesstraat 4 29-12 Mw. C.H.M. Karregat-Breed, W. Pontstraat 49 31-12 Mw. E.C. Burghouts-Stokman, Achterhaven 73 31-12 Mw. T.J.A. Lankhorst-Poelen, M. Tinxgracht 12 01-01 Mw. A.M. v.d. Jagt-Günther, P.Pietersstr. 1/203 03-01 Mw. W.G. Hoens-Peters, Jan Schriverstraat 16 03-01 Mw. H.M.M. Rijnders-v.d. Berg, IJe 23 10-01 Mw. G.M. Tol-Schokker, P. Pieterstraat 1/225 11-01 Mw. E. Hompe-Wentholt, D. Poschlaan 1/02 12-01 Mw. A.S. Oudejans-de Wolf, Oosthuizerweg 2 12-01 Mw. H. de Graaf-v.d. Woude, Bloedkoraal 54 16-01 Mw. M. Seeboldt-De Groot, P. Pietersstr. 1A 25 16-01 Dhr. C.J. van der Wal, IJe 45 17-01 Mw. A. Dudock-Roozendaal, IJe 45 20-01 Mw. M.E.T. Breed-Günther, W. Pontstraat 62 20-01 Dhr. P.J. Knook, Oosterweg E 3A, Purmer 21-01 Mw. G. Steur-Koning, P. Pietersstraat 1 311 25-01 Mw. E.G. van Gog, P.Pieterstraat 1A 31 29-01 Mw. A.C. Hinke-Tessel, P. Pieterstraat 1/317 29-01 Dhr. M.A.W. Leber, Dijkgraaf Poschlaan 1A 13 30-01 Dhr. J.T.M. Voers- van Klooster, IJe 33 31-01 Dhr. J. Butter, Klein Westerbuiten 12 U allen hartelijk gefeliciteerd en een fijne dag gewenst. Wij vragen Gods zegen voor de komende tijd.

december 2012 – januari 2013, 40 e jaargang

Protestantse Gemeente Volendam Kerkgebouw: Stolphoevekerkje, Burgemeester Kolfschotenplein 1, 1131 BN Volendam Er is geen vaste predikant, de diensten worden door verschillende voorgangers geleid Secretariaat: Burgemeester Kolfschotenplein 1-1A, 1131 BN Volendam, tel: 362535, b.g.g. 366836 Website: http://volendam.protestantsekerk.net, ING rekeningnr.: 2015357, t.n.v. Prot. Gem. Volendam

Feestmaand De feestmaand van het jaar is toch wel december. Eerst gaan we op 5 december Sinterklaasfeest vieren. Kinderen vol verwachting, nieuwsgierig wat er in hun schoentje zit en op Sinterklaasavond, zal de goede Sint wel komen?! Zondag 2 december begint Advent, uitzien naar de komst van de Heer. Het adventsproject gaat dit jaar uit van het Profetenkwartet: 4 profeten laten weten:

ook wel meer aandacht besteed kunnen worden aan b.v. het in leven roepen van huisgemeenten in plaatsen waar nu niets is, of waar een gemeente juist dreigt te verdwijnen door terugloop van het ledental. Oog voor het kleine, geringe is iets typisch voor ”kerkzijn” en heeft daar alles mee te maken.

God zal mensen niet vergeten Let maar op, straks wordt het licht Want de Heer, Hij komt in zicht. Komst van de Heer, maar dan wel als een kindje, teer, kwetsbaar. Voor de volwassen mens wel teder om aan te denken misschien, maar wat moet je er mee in deze tijd. Economische crisisverhalen en oorlogsgeweld zijn in. Het in de geest worden als een kind is uit. En toch: Een Kind is ons geboren, onze redder. Net als aan de herders door de engel, werd gezegd: “de Messias, ja, onze Heer is gekomen”. Pieter Pronk gaat in de dienst op kerstmorgen voor. Dorothy en haar moeder Anneke Moolenschot zorgen voor de muzikale begeleiding in deze dienst. Laten we samen jubelen van vreugde, kom! Fijn dat Dorothy toch wilde komen zingen, daar ze inmiddels in Amsterdam woont. Ook heeft ze het druk gehad met Showboot. Haar optreden hierin kon je in de kranten lezen, het was goed. Oud en Nieuwjaar Marjan Nijman, heel vertrouwd, is onze voorganger tijdens de Nieuwjaarsdienst op 1 januari. Als gemeente samen beginnen aan een nieuw jaar is een kans die je dan ook niet aan je voorbij moet laten gaan. Kerkenraad De kerkenraadsvergadering is op 3 december in de agenda opgenomen. De feestdagen zijn natuurlijk punt 1. Ook de actie Kerkbalans zal nog aandacht nodig hebben. Bel als iets van u/jou op de agenda moet komen! Volgende vergadering 4 februari 2013. Dan ook de verkiezing van het moderamen, het dagelijks bestuur. Wil je meewerken, geef je dan op. SAGE, samenwerking gemeenten In de Classicale Vergadering van 14 november j.l. is door een vertegenwoordiger van de gemeenten in Waterland verteld over de samenwerking van enkele plaatsen. Goed verhaal. Sinds 2010 is in de Classis Edam-Zaandam Nadine van Hierden als gemeenteadviseur werkzaam. Zij wil in geval van samenwerking hierbij de helpende hand bieden met advies: praktische dingen samendoen, en benadrukken wat in iedere gemeente beter zelfstandig kan gebeuren. Niet bezig zijn met zoveel mogelijk te integreren, nivelleren, maar juist door samenwerken datgene te doen wat tot groei en bloei, tot verdere ontplooiing van de deelnemers aan deze samenwerking kan leiden. Misschien zou hierbij pagina 27

Actie Kerkbalans De actie Kerkbalans wordt komend jaar gehouden van 13 tot en met 27 januari. We brengen of sturen weer een brief aan allen die voorkomen in de ledenadministratie. Iedereen wordt gevraagd om zijn of haar aandeel in de kosten bij te dragen. We laten de mogelijkheid open om aan te geven dat deze bijdrage speciaal bedoeld is voor het instandhouden van het gebouw. We hebben hiervoor tot nog toe geen aparte actie gehouden. Bloemen uit de diensten 21-10 Martijn de Haas, examen 28-10 Richard Walboom, verjaardag 04-11 Hr. C. Kraaij, hartelijke groet 11-11 Familie Haasnoot, Duitsland, attentie Collecten tijdens de diensten 21-10 Najaarszending 28-10 Sunshine house 04-11 Dorcas 14-10 Dorcas

Diaconie Kerk 51,55 63,60 24,70 30,00 45,20 44,45 103,00 77,20

Zieken en anderen die lijden, weet je gedragen door onze hemelse Vader, Hij is je nabij. Allen: Goede Kerstdagen, een prettige jaarwisseling en een Gezegend Nieuwjaar! december 2012 – januari 2013, 40e jaargang

Raad van Kerken Edam-Volendam De Meermin P. Pietersstraat 1 1135 GS Edam Dag Tijd Dienst, voorganger Overige informatie 06-12 16.00 Oec. viering, m w. M. de Wolf-Boors m a 21-12 15.00 Oec. Kers tviering, ds .J.van Werkhoven 03-01 16.00 Oecum enis che viering, Fons van Zijl

Organis t: de heer J. Munneke is m RK werkgroep, m m v De Gezellige Noot, vrijdag! Organis t: de heer N. Vriend

Doopsgezinde gemeente Edam Jan Nieuwenhuizenplein 4-6 1135 WV Edam Dag Tijd Dienst, Voorganger Overige informatie 02-12 16-12 25-12 31-12 06-01 20-01

10.00 10.00 10.00 19.30 10.00 10.00

Gods diens toefening, br. S. v.d. Linden Gods diens toefening, zr. M. de Wolf Gods diens toefening, br. HAJO Schaap Gods diens toefening, br. HAJO Schaap Gods diens toefening, zr. A. Bois s evain Gods diens toefening, zr. M. de Wolf

Kers tdiens t Oudejaars avond

Protestantse Kerkgemeente Edam Dag Tijd Dienst, Voorganger

Kerkgebouw

Overige informatie

02-12 09-12 16-12 23-12 23-12 24-12 25-12 30-12 31-12 01-01 06-01 13-01 20-01

Groenlandkerk Groenlandkerk Groenlandkerk Groenlandkerk Grote kerk Grote kerk Grote kerk Groenlandkerk Luthers e kerk Volendam Groenlandkerk Groenlandkerk H. Nicolaas kerk

eers te advent / fam ilieviering tweede advent derde advent vierde advent m .m .v. Nicolaas cantorij kers tnachtdiens t eers te kers tdag

10.00 10.00 10.00 10.00 17.00 22.00 10.00 10.00 19.30 11.00 10.00 10.00 10.00

Erediens t - ds . Juup van Werkhoven Erediens t - m w. Menny de Wolf-Boors m a Erediens t - ds . Juup van Werkhoven Erediens t - ds . Juup van Werkhoven Les s ons &Carols - ds . Juup v. Werkhoven Erediens t - ds . Juup van Werkhoven Erediens t - ds . Juup van Werkhoven Erediens t - ds . Klaas Goverts , Zwaag Erediens t - ds . Juup van Werkhoven Erediens t - Marjan Nijm an Erediens t - ds . Juup van Werkhoven Erediens t - ds . Juup van Werkhoven Oecum . viering - ds . J. van Werkhoven

oudejaars avond nieuwjaars diens t nieuwjaars ontm oeting gebeds week eenheid vd kerken

Rooms-Katholieke kerk, Voorhaven 126 1135 BV Edam Dag Tijd Dienst,Voorganger Overige informatie 01-12 02-12 08-12 09-12 15-12 16-12 20-12 22-12 23-12 24-12 25-12 26-12 29-12 30-12 31-12 01-01 05-01 06-01 12-01 13-01 19-01 20-01

19.00 10.00 19.00 10.00 19.00 10.00 15.00 19.00 10.00 19.00 22.00 10.00 14.00 10.00 19.00 10.00 16.00 10.00 19.00 10.00 19.00 10.00 19.00 10.00

Eucharis tieviering Gezins viering - Sint Nicolaas Eucharis tieviering Eucharis tieviering Eucharis tieviering Eucharis tieviering Kers tviering voor s enioren Eucharis tieviering Eucharis tieviering Herdertjes m is Nachtm is Eucharis tieviering Kindje wiegen Eucharis tieviering Eucharis tieviering Eucharis tieviering Oudjaar Dankviering Eucharis tieviering + Nieuwjaars receptie Eucharis tieviering Eucharis tieviering Eucharis tieviering Eucharis tieviering Eucharis tieviering Oecum enis che viering Raad van Kerken

m .m .v. Kinderkoor Dwars m .m .v. St. Caecilia m .m .v. I Voci m .m .v. St. Caecilia

m .m .v. Kinderkoor Dwars m .m .v. Cantate Dom ino m .m .v. St. Caecilia

m .m .v. St. Caecilia m .m .v. Cantate Dom ino m .m .v. St. Caecilia m .m .v. Interkerkelijk koor Holy Sound

Protestantse Gemeente Volendam, Burg. Kolfschotenplein 1, 1131 BN Volendam Dag Tijd Dienst, Voorganger Overige informatie 02-12 09-12 16-12 23-12 24-12 25-12 30-12 31-12 01-01 06-01 13-01 20-01

11.00 11.00 11.00 11.00 22.00 11.00 11.00 19.30 11.00 11.00 11.00 11.00

Erediens t - Bart Stobbelaar eers te advent Erediens t - Marjan Nijm an tweede advent Erediens t - Pieter Pronk derde advent Erediens t - Audrey Lehne vierde advent Kers tnachtdiens t, zie Kerkgem eente Edam Erediens t - Pieter Pronk Kers tm is Erediens t - Nico Schoorl Oudejaars avonddiens t, zie Kerkgem eente Edam Erediens t - Marjan Nijm an Nieuwjaar Erediens t - Kees van Lenten Erediens t - Fons van Zijl Zondag van de Eenheid vd Kerken Erediens t - Pieter Pronk

Rooms-Katholieke Kerk Volendam: Voor info over de diensten: Zie kerkpagina's in de NIVO

pagina 28

december 2012, 40e jaargang