Allerlei onderwerpen In dit practicum behandelen we enkele bijzonderheden van de TI die je in uiteenlopende situaties kunt gebruiken.
a Problemen oplossen Standaardinstellingen van de GR Veel problemen met de GR zijn op te lossen door te kiezen voor de standaardinstellingen. Dit gaat als volgt. • Kies élHiu en zorg voor het scherm van figuur 11.1. Op elke regel is de linkeroptie geselecteerd. • Kies MnaaEM (= B33 CSÜSJ1 en zorg voor het scherm van figuur 11.2. Op elke regel is de linkeroptie geselecteerd. • Kies fJ3 en zorg er voor dat Plotl, Plot2, en Plot3 uit staan.
Sci En9
loa 1 6123456739 J ad i ai unc! Pol onnec"te Dot v
SiMul a+ta r?^Öi Horiz G-T _ j
figuur IL1 Het MODE-menu,
PolarGC
PlOtl
:oordür CoordOff riduff GridOn IxesOn Rxes-Off .abel Of t LabelOn xprOff figuur II.2 He! FORMAT-memi.
figuur 11.3 Hetformuleinvoerscherm.
Foutmeldingen Kies bij de foutmelding ERR voor de optie Goto. De cursor gaat dan naar de plaats waar de GR de fout heeft ontdekt. Bij fouten kun je denken aan foutief minleken te veel ofte weinig haakjes delen door nul de wortel uit een negatief getal lijsten die niet even lang zijn ^-waarden die kleiner dan Xmin of groter dan Xmax zijn Xmin is groter dan Xmax gekozen Ymin is groter dan Ymax gekozen
ERRiSVHTflX ÜQuit
figuur 11.4
Allerlei onderwerpen 33
Applications Onder de knop
3 vind je bij de TI-84 een veelheid aan applicaties.
In de lessen economie heb je misschien wat aan de applicatie Finance. Let erop dat je sommige applicaties na gebruik weer moet uitzetten. Zo kun je slechts één grafiek plotten als de applicatie Transfrm is geïnstalleerd. Zie het GR-scherm hieronder. Nogmaals de applicatie selecteren en de installatie ongedaan maken, lost het probleem op.
Plolï
tCrdFra :Start-up = StudyCr-d :Suenska :TIneSpan :Tabla P aTransfrn
MVl =
figuur 11.5
figuur 11.6
Krijg je bij het formule-in voerschema onderop het scherm O0^t£3ül- zoals op het scherm hieronder, dan moet de applicatie Inequalz weer verlaten worden. K= Plot!
Plotï
ranc-ais !FunSci :GeoMastr HInequalz :LearnChk :Lo9ln •tHederlan figuur 11. 7
figuur 11.8
Verdwenen lijsten Op het lijsten-invoerscherm kunnen één of meer lijsten ontbreken. Met het kiezen van de optie SetUpEditor uit het STAT-EDlT-menu komen de lijsten LI tot en met L6 weer te voorschijn. LI
L3
LH
1
CflLC TESTS it...
SortFK 3:SortD< 4:ClrList 5:SetUpEditor figuur 11.9 De lijst L2 ontbreek!.
figuur 11.10 Het STAT-EDiT-memi.
Te weinig contrast Het lijkt of de GR uit blijft als je hem aan zet. Dit probleem van te weinig contrast wordt vaak veroorzaakt door batterijen die bijna leeg zijn. • Zet de GR eerst uit en vervolgens weer aan. • Druk op B23 en houd vervolgens de knop O net zo l an £ ingedrukt totdatje voldoende contrast hebt. Daarbij verschijnt rechtsboven een cijfer.
out 2: Men M9nt/Del... 3:Clear Entries 4:ClrflllLists 6!Uiïflrchwe
^ÖUReset... figuur I IJ I
Resetten Hebben de hierboven aangeboden oplossingen geen resultaat, dan zit er niet veel anders op dan de GR te resetten. Bij het resetten van de GR verdwijnen alle ingevoerde gegevens en worden de fabrieksinstellingen hersteld. Voor je alles reset is het verstandig eerst de optie Defaults uit het MEM-RE S ET-RA MALL-menu te kiezen. Deze optie zet de GR in de fabrieksinstellingen met behoud van alle ingevoerde informatie.
RflM RRCHIUE IHflll Menory
figuur II. 12
34
Practicum 11
Helpt ook dit niet, kies dan voor de optie All Memory uit het MEM-RESET-ALL-menu. Ook hierbij wordt de GR in de fabrieksinstellingen gezet, maar nu gaat alle ingevoerde informatie verloren.
b Het MODE-menu De instellingen van het MODE-menu Met lüJÜÜ kom je op het MODE-scherm. Op dit scherm is af te lezen met welke instellingen de GR werkt. Hieronder staat een korte beschrijving van de instellingen. In elke regel is de meest linkse instelling de basisinstelling van de TI. • Sci Eng
0123456789 | Degree Par Pol Seq
Notatie van getallen. Afronden op het ingestelde aantal decimalen. Keuze uit de instellingen radialen en graden. Bij Func kun je op het formule-invoerscherm een formule invoeren. Bij Dot krijg je alleen losse punten van een grafiek. Bij Simul worden bij twee of meer ingevoerde formules de bijbehorende grafieken tegelijk geplot.
a+bi reA6i Horiz G -T
De instellingen a+bi en reA6i en zijn niet van belang. Kies altijd de instelling Real. Bij Horiz en G-T krijg je een horizontaal respectievelijk verticaal gesplitst scherm.
c De GR instellen op de wetenschappelijke notatie De instelling Sci Op de eerste regel van het MODE-menu staat Normal Sci Eng. Met de instelling Normal krijg je de gewone getallennotatie. Met de instelling Sci komt elk getal in wetenschappelijke notatie.
Sci En9 0123456789
De9ree 'ar Pol Se-=H
Dot
b i nul a+a Horiz G-T figuur 11.13
Sci komt van het Engelse scientific, dat wetenschappelijk betekent. Het getal 48 357 wordt in de wetenschappelijke notatie weergegeven als 4.8357 E 4. Zie figuur 11.14. Je moet dit lezen als 4,8357 - 104.
4S357 .000381
Het getal 0,000381 wordt bij de instelling Sci genoteerd als 3.81 E~4. Je moet dit lezen als 3,81 • 10~4. Bij de instelling Normal kun je met @ een getal rechtstreeks in de wetenschappelijke notatie invoeren.
4.8357E4 3.S1E-4
figuur 11.14
Het getal 5,83 • 10"7 voer je in als
Allerlei onderwerpen
35
Voer de volgende berekeningen uit. Schrijf je antwoord in de vorm a • 10" met a tussen l en 10. a b c d
2,8 • 10 3 x 0,08- 104 0,68- 106 + 2,98- 107 (9,8- 10"1:): (0,007- 10"6) 781 - l O 5 - 2 8 ' 104
d Afronden op de GR De instelling Float Op de tweede regel van het MODE-menu staat Float 0123456789. .
Sc i En9
Toat_0123E56789 urn ar Pol Se** ^onneciet Dot5e-=tuent i a_ Si nu l
Door achter Float de cursor op 4 te zetten, rondt de GR elk getal af op vier decimalen. We noemen dit de Fix4-instelling. Zet na het maken van opgave 2 de GR weer op Float. | Bereken in drie decimalen nauwkeurig. Gebruik de Fix3-instelling. 2,131,18
b 2'
:eal a+bi re^Öi
Horiz G-T
,*f
figuur 11.15
c 0,8"3'6
e Het gebruik van lettergeheugens De knop dim Je kunt een getal opslaan in een lettergeheugen. Daarvoor zijn de letters A, B, C, ... beschikbaar. De letters staan in het groen boven enkele toetsen. Druk eerst de groene
f
N
V
J
Het getal 5 sla je in het geheugen A op door in te tikken.
5+fl 6+B
Het getal 6 sla je in het geheugen B op door in te tikken.
^ 5 6
J
v figuur 11.16
De GR neemt verder in elke berekening waarin A en B voorkomen voor A het getal 5 en voor B het getal 6. Zo kent de GR aan IA - 6B de uitkomst -26 toe. Zie figuur 11.17. 3,14 op in de iettergeheugens A, B en C. 10,3498 Bereken in drie decimalen nauwkeurig. . C2-AB a 3A-B b B--4AC c C2+AB A+B
f
6+B 2fl-6B
Sla de getallen 2,123456, ^J3 en
a Plot de grafieken van y} = 0,5;r - 2* — l en y2 = 0,5x + l op het standaardscherm. Zorg er met de optie intersect voor dat de coördinaten van het rechtersnijpunt op het scherm staan. Noteer deze coördinaten. b Ga naar het basisscherm en onderzoek welke getallen in de geheugenpiaatsen X en Y staan. Wat valt je op?
36
Practicum 11
^ EJ
6
-26 )
v figuur 11. 1 7
f
_
\e geheugenpla
maar ook met CHR^O V
J
De hoeveelheden I en II groeien volgens de formules yV, = 20 • l ,64' en Nn = 150 + 5,83/. Hierin is N het aantal en t de tijd in uren. a Plot de grafieken in het venster met Xmin = O, Xmax = 10, Ymin = O en Ymax = 250. b Zorg er met de optie intersect voor dat de coördinaten van het snijpunt van de twee grafieken op het scherm komen. c Licht toe dat je met de berekening in figuur 11.18 het tijdstip in minuten krijgt waarop Af = JVir
flns-4
.3915688743 0 23.49413246
figuur
f
J 1.18
De instelling Ask in het TABLE SETUPmenu
In een tabel y-waarden berekenen Het TABLE SETUP-menu kun je zo instellen dat bij elke gewenste „\--waarde de bij behorende j-waarde in de tabel verschijnt. Bij de formule y = 0,5.ï3 - Ir2 + 5x - l kun je y(3,\2) als volgt in de tabel opnemen. * Voer in yt = 0,5xJ - 2r + 5x - l. • Ga naar het TABLE SETUP-menu en zet Indpnt op Ask.
X
TflBLE SETUP TblStart=0
mm 3,12
flutü Depend: MMB HS
Vi 10.31? Efi.ïfiH
x=
v figuur 11.19
figuur 11.20
Ga naar het tabellenscherm. Je krijgt een lege tabel. Zet de cursor in de X-kolom en tik in fEUÜfSp Bfii-itp. In de Yl-kolom verschijnty } (3,12). Je leest af >',(3,12)= 10,32. Wil je vervolgens v,(5,74) weten, dan tikje in de X-kolom in
g De catalogus Mei •üiiiflTOtÉ (=Ö2jj| functies die de TI bezit.
kom je in de catalogus: een alfabetische lijst van alle
CflTflLOG
and Kies Miifjpnd. De selectiecursor >• wijst abs( aan. Na •«>»:• verschijnt abs( op het (basis)scherm. Loop eens door de catalogus. Na de letter Z verschijnen de tekens, zoals+ , = , > en !. Wil je snel naarde instructies die met Q beginnen, dan tikje in ^j&, dus zonder laiaiiJh Aan de A rechtsboven op het scherm zie je datje niet eerst op MM™ hoeft te drukken.
fiNÜUFK flns flxesOff figuur 11.21
Allerlei onderwerpen
37
h Vergelijkingen oplossen met de solver De solver Met de optie 0: Solver uit het MATH-MATH-menu los je vergelijkingen op. De werking van deze optie lichten we toe aan de hand van de formule q = 60a°'45è°'55. In deze formule met de variabelen a, ben q kun je één van de variabelen berekenen als de andere twee gegeven zijn. Bij a = 8 0 en q = 1980 krijg je b als volgt. • Herleid de formule op 0.
• Je krijgt q-60aMSb°-55 = Q.
: HUM CPX PRB
5: K-f
6:fMin( 8: nDeri'X
9:fnInU SHSoluer...
figuur 11.22 Het MATH-MATHmenu.
Kies de optie 0: Solver uit het MATH-MATH-menu. Je krijgt het scherm van figuur 11.23. Krijg je een ander scherm dan in figuur 11.23 dan ga je eerst met B uit het scherm en wis je met isffffl^ de eerder ingevoerde vergelijking.
ÉQURTIOH SOLVER : 0=
figuur 11.23
Voer achter eqn: O - in Q - 60A°'45 B0'55. Na flJIiJik voer je voor Q de waarde 1980 en voor A de waarde 80 in. Zet de cursor achter B en tik in Je krijgt 6=15,990454590.... Dus b= 15,99.
S
fl=S@ B=l
bound=-C-lE99,l.
figuur 11.24
Voor een nieuwe berekening, bijvoorbeeld van a bij q = 2000 en 6 = 1 0 , voer je in Q = 2000 en B =10 en zet je de cursor achter A=. E3B intikken geeft A = 145,19536983... Dus a= 145,20.
Q=200@ •R=145. 19536933... E=10 lef t-rt=9 figuur 11.25
Gegeven is de formule L + l ,25S°'50 - 9,8D°l33 = 16,296. Rond in deze opgave af op drie decimalen. a Bereken S voor 1 = 22,84 en D =19,34. b Bereken D voor L = 22,58 en 5=308,52. c BerekenLvoor 5=290,58 en D = 21,77.
38
Practicum 11
