Alcoholgerelateerde cognitieve stoornissen en de MMPI-2 neuropsychologische correctie items

GGZNML

Alcoholgerelateerde cognitieve stoornissen en de MMPI-2 neuropsychologische correctie items

Serge Walvoort, gios klinische neuropsychologie Verslavingskliniek Paschalis, Oostrum Langdurige Zorg, Venray [email protected]

GGZNML

• Alcoholgerelateerde cognitieve stoornissen • MMPI-2 neuropsychologische correctie items • Onderzoeksresultaten

1

GGZNML

Leshner, 1997

GGZNML

2

GGZNML

Alcoholgerelateerde cognitieve stoornissen

• • • • •

Genen Temperament Opvoeding Omgeving Persoonlijkheid

GGZNML


DSM IV-r • Cluster A kenmerken (Driessen et al. 1998)

• Cluster B kenmerken (Grant et al., 2004, Trull et al. 2004)

• Cluster C kenmerken (Echeburua et al., 2005)

3

GGZNML


De relatie alcohol en persoonlijkheid is complex. Na 50 jaar onderzoek nog steeds onduidelijk welke persoonlijkheidstrekken voorspellers zijn voor alcoholverslaving (Sher et al., 2005).

GGZNML

Alcoholgerelateerde cognitieve stoornissen Alcoholverslaafde patiënten lijken „probleemloos‟, maar onderliggende cognitieve stoornissen spelen een rol, waardoor neuropsychologische diagnostiek een meer prominentere rol zou moeten spelen als onderdeel van reguliere patiëntenzorg bij alcoholverslaving (Davies et al., 2005)

4

GGZNML

Alcoholgerelateerde cognitieve stoornissen • Krimpen van het brein, minder volume, minder cellen. • Atrofie amygdala (Fein. et al, 2006) • Atrofie cerebellum (Harper, 2009) • Schade prefrontale cortex (Uekermann, 2008) • Volumereductie hippocampus (Wrase, 2008) • Schade in het brein door levercirrose en vitamine B1 deficiëntie (Wernicke-Korsakov syndroom) • Afhankelijk van leeftijd, geslacht, voeding, drinkgedrag, de kwetsbaarheid van hersengebieden (Oskar-Berman et al 2003)

GGZNML


Beperkingen in: • Executieve functies • Visueel-spatiële organisatie • Perceptuele/motorische integratie • (eenvoudige) motorische vaardigheden. • Probleem oplossend vermogen • leervermogen • Afwijkende scores op geheugentaken

5

GGZNML


Functies kunnen verbeteren in de eerste weken na onthouding (Bates et al., 2002; Loeber et al., 2009, Mann et al., 1999)

Andere functies kosten meer tijd tot zelfs jaren, afhankelijk van frequentie en duur; terugval (Bates et al., 2002; Loeber et al., 2009).

Het herstel van executieve functies wordt gezien als de sleutel naar een succesvolle behandeling (Crews et al., 2005; Zinn et al., 2004)

GGZNML

MMPI-2 neuropsychologische correctie items • Emotionele status, motivatie en persoonlijkheidstrekken van invloed op het gedrag en van belang voor de behandeling • Zelfrapportage vragenlijsten, waaronder de MMPI-2 voor pathologie en persoonlijkheid • MMPI-2 wereldwijd meest gebruikte en onderzochte middel • Beperkingen met als gevaar het overscoren van psychopathologie, stemmingsstoornissen en persoonlijkheidsstoornissen bij sommige patiëntgroepen

6

GGZNML

MMPI-2 neuropsychologische correctie items Minnesota Multiphasic Personality Inventory -2 (Butcher et al) •567 items •7 validiteitsschalen (?, L, F, K, Fb, VRIN TRIN) •10 klinische hoofdschalen: •1 HS •2 D •3 Hy •4 PD •5 Mf •6 Pa •7 Pt •8 Sc •9 Ma •0 Si

: : : : : : : : : :

Hypochondrie Depressie Hysterie Psychopathische deviatie Mannelijkheid/ vrouwelijkheid Paranoia Psychastenie Schizofrenie Hypomanie Sociale introversie

GGZNML

MMPI-2 neuropsychologische correctie items • Neurologische pathologie of persoonlijkheidsstoornis? • Correctie items : Items over aandacht en concentratieproblemen, geheugenproblemen, hoofdpijn, duizeligheid, visuele problemen, verlammingen en motorische problemen

7

GGZNML

MMPI-2 neuropsychologische correctie items Enkele correctieprocedures MMPI: • Gass (1991) • Alfano et al (1993) • Cripe (1995)

14 items 24 items 85 items

MMPI-2: • Gass, (1991) • Gass (1992) • Nelson (2004)

14 items 21 items 25 items

GGZNML

MMPI-2 neuropsychologische correctie items

Bij neurologische problematiek correcties voor: • CVA • Multiple Sclerose • Epilepsie • Whiplash • Traumatisch hersenletsel • Aandoeningen van het ruggenmerg Verhoging van de T-scores op schalen 1-3 en 8 met 5 tot 6 punten

8

GGZNML


en bij alcoholgerelateerde cognitieve stoornissen??

GGZNML


In de handleiding 2006 (blz 30) “..alert zijn op belemmerende factoren..” en “filters voor patiënten met neurologische afwijkingen (van Balen et al., 1997)”

9

GGZNML


Van Balen et al. (1997) Neurologische patiëntgroepen: Traumatisch hersenletsel CVA Whiplash

48 nri‟s 24 nri‟s 25 nri‟s 26 nri‟s

GGZNML


Van Balen et al.

48 correctie items

Klinische schalen Schaal 1(Hs) 20 NRI‟s Schaal 2 (D) 10 NRI‟s Schaal 3 (Hy)17 NRI‟s Schaal 7 (PT) 9 NRI‟s Schaal 8 (SC)19 NRI‟s

10

GGZNML

MMPI-2 neuropsychologische correctie items Voorbeelden van NRI’s

10 31 45 91 106 147 152 165 299 325

Ik kan mij werk nu even goed doen als vroeger Ik vind het moeilijk om mijn gedachten bij een taak of werk te houden. Ik ben lichamelijk net zo gezond als de meeste van mijn vrienden. Ik heb weinig of geen last van spiertrekkingen of spierschokken. Mijn manier van spreken is nog altijd dezelfde (niet vlugger of langzamer, niet onduidelijker of heser) Ik begrijp niet meer zo goed als vroeger wat ik lees Ik word niet snel moe Mijn geheugen lijkt in orde te zijn Ik kan mijn gedachten niet bij één ding houden Ik heb meer problemen om me te concentreren dan anderen schijnen te hebben.

GGZNML

Onderzoeksresultaten • Onderzoek van Egger et al., 2007 naar subtypen van alcoholverslaving op de MMPI-2: (a) het antisociale, onvolwassen, risico nemende type; (b) het negativistische, vervreemdende, schizoïde type; (c) het angstige, passieve, introverte type • Echter “rekening houden met psychologische en cognitieve verstoringen tijdens abstinentie”. • Heranalyse (clusteranalyse) van data van 222 alcoholverslaafde patiënten met de correctie van van Balen (Walvoort, Egger & Wester, in prep.)

11

GGZNML

Onderzoeksresultaten

T-scores

A comparison of corrected and uncorrected profiles 80 75 70 65 60 55 50 45 40 35 30

Uncorrected Corrected

L F

K Hs D Hy Pd MF Pa Pt Sc Ma Si

N=222

MMPI-2 basicscale Walvoort, Egger & Wester, in voorbereiding

GGZNML

Onderzoeksresultaten Significant lagere T-scores op • 3-Hy (Hysterie), • 1-Hs (Hypochondrie) • 2-D (Depressie)

Mildere verlaagde T-scores op • 8-Sc (Schizofrenie) • 7-Pt (Psychastenie) • 9-Ma (Hypomanie) • 6-Pa (Paranoia)

Schaal 1(Hs)

20 NRI‟s

Schaal 2 (D)

10 NRI‟s

Schaal 3 (Hy)

17 NRI‟s

Schaal 7 (PT)

9 NRI‟s

Schaal 8 (SC)

19 NRI‟s

De schalen 4-Pd (Psychopathische Deviatie), 5-Mf (Mannelijkheid/vrouwelijkheid) en 0-Si (Sociale Introversie) worden nauwelijks beïnvloed

12

GGZNML


Clusteranalyse • Wederom 3 subtypes


13

GGZNML

Onderzoeksresultaten Geen correctie 2007 Cluster 1

N

%

122

Correctie 2009

N

55 Cluster 1

Codetype 4

% 69

31

95

43

58

26

222

100

Codetype 4

Cluster 2

46

21 Cluster 2

Codetype 6-8

Codetype 4-6 -(7-9-8)

Cluster 3

54

24 Cluster 3

Codetype 7-2-8

Codetype 4-7-(6-8-2-0)

Totaal

222 100 Totaal

GGZNML

Onderzoeksresultaten 100

90

80

70 cluster 1 (corrected) 60

50

N= 69 40

30 L

F

K

Hs

D

Hy

Pd

Mf

Pa

Pt

Sc

Ma

Si

N= 69

14

GGZNML


90

80


50

40

30 L

F

K

Hs

D

Hy

Pd

Mf

Pa

Pt

Sc

Ma

Si

N= 95

GGZNML


90

80


50

N= 69 40

30 L

F

K

Hs

D

Hy

Pd

Mf

Pa

Pt

Sc

Ma

Si

N= 58

15

GGZNML

Onderzoeksresultaten •

Cluster 1,: codetype 4 het ongeduldige, impulsieve en opstandige type

•

Cluster 2, code type 4-6 (7-9-8) het egocentrisch, impulsieve, acting-out type

•

Cluster 3, codetype 4-7 (6-8-2 -0) de tobbende, onzekere, passief agressieve eenling

NB codetype 4-7 “tend to respond symptomatically to support and reassurance, but long-term changes in personality are unlikely” (Graham, 2006).

GGZNML

Onderzoeksresultaten Cluster 1 2007

Cluster 2 2007

Cluster 3 2007

Totaal

Cluster 1 2009

56

7

6

69

Cluster 2 2009

39

35

21

95

Cluster 3 2009

27

4

27

58

122

46

54

222

Totaal

16

GGZNML

Onderzoeksresultaten Voorlopige conclusies: 1. Inhibitieproblematiek meer op de voorgrond 2. meer uitgesproken persoonlijkheidstrekken 3. Beeld lijkt meer te passen bij de klinische werkelijkheid, maar is deze correctie zaligmakend? 4. Welke rol spelen sociale cognities / probleembesef 5. Op zoek naar voorspellingen cognitief functioneren met behulp van de MMPI-2 6. Verder onderzoek naar de validering van correctiemethoden door inzet van neurocognitief onderzoek.

GGZNML

Einde

17

GGZNML

Alcoholgerelateerde cognitieve stoornissen en de MMPI-2 neuropsychologische correctie items

Serge Walvoort, gios klinische neuropsychologie Verslavingskliniek Paschalis, Oostrum Langdurige Zorg, Venray [email protected]

GGZNML


90

80

70 cluster 1 (corrected) cluster 1 (uncorrected) 60

50

40

N= 69

30 L

F

K

Hs

D

Hy

Pd

Mf

Pa

Pt

Sc

Ma

Si

N= 69 (2009) N= 122 (2007)

18

GGZNML


90

80


50

40

30 L

F

K

Hs

D

Hy

Pd

Mf

Pa

Pt

Sc

Ma

Si

N= 95 (2009) N= 46 (2007)

GGZNML


90

80


50

40

30 L

F

K

Hs

D

Hy

Pd

Mf

Pa

Pt

Sc

Ma

Si

N= 69

N= 58 (2009) N= 54 (2007)

19

Alcoholgerelateerde cognitieve stoornissen en de MMPI-2 neuropsychologische correctie items

Recommend Documents