JAARGANG 8 - september 2015
AGRESSIE HOORT ER NIET BIJ! Miny Nales: je houding tegenover patiënt essentieel
PROFESSIONELE RUIMTE HARD NODIG WERF EEN NIEUW LID
#3
BEZUINIGINGEN BETEKENEN MEER
AGRESSIE
Foto’s: Pim Geerts
Agressie is zo’n onderwerp dat in onze sectoren altijd terugkomt. En nooit went. We laten Laura Kapsenberg (Justitie) en Miny Nales (psychiatrie) aan het woord die in hun werk veel met agressie te maken hebben. Duidelijk is wel dat collegialiteit heel belangrijk is om goed hiermee om te gaan. Tekst Jan Spijk
6
In de penitentiaire inrichting De Schie in Rotterdam hangt vlak bij de ingang een bord met de tekst ‘check, check, double check’. Dat is niet tegen dovemans oren gezegd, want je komt niet zo maar door het detectiepoortje. Mobiele telefoons mogen niet naar binnen en het metaal (riem, portemonnee en sleutels) gaat door een apart poortje. Voor CNV-lid Laura Kapsenberg is dit allemaal gesneden koek. Als zogenaamde bewa (bewaarder/complexbeveiliger) is Laura “het oog van de inrichting”. Bij alarm moeten collega’s elkaar
meteen helpen om de situatie weer onder controle te krijgen. Harde buitenwereld In De Schie kom je de harde buitenwereld tegen: van winkeldieven, criminelen tot en met terroristen aan toe. De smalle gangen en de vele beveiligde deuren geven je een beklemmend gevoel, maar Laura Kapsenberg is daaraan gewend. Ze vindt het ook lastig om
aan buitenstaanders uit te leggen waarom haar werk zo leuk is. “Het is een gevoel dat je hebt. Geen dag is hetzelfde. ’s Morgens ontvang je bezoekers bij de ingang en ’s middags houd je toezicht tussen de gevangenisringen. Of je gaat met een gedetineerde naar de tandarts. Een zeer afwisselende baan. Je bent ook een stukje van de puzzel om gedetineerden weer terug te brengen in de samenleving.”
Agressie in De Schie komt zowel fysiek als verbaal voor. “Er zijn bijna wekelijks vechtpartijen tussen gedetineerden onderling. Verbale agressie is er dagelijks. Bewa’s moeten ook elke dag celinspecties doen. Dan moeten een aantal cellen of ruimtes van boven tot onder controleren. Veel gedetineerden vinden het niet prettig als je in hun privéspullen zit.“ Kapsenberg heeft inmiddels een dikke huid ontwikkeld voor alle vloeken en enge ziektes die ze naar haar hoofd geslingerd krijgt. Vaak ook van bezoekers. “Er zijn strikte regels voor bezoekers. Je mag niet met dubbele kleren naar binnen. Dat is voor de veiligheid, omdat er geprobeerd wordt om van alles naar binnen te smokkelen.” Ze heeft wel eens een vechtpartij tussen gedetineerden moeten beëindigen en liep daarbij een klap op. “Er is volop ruimte om met de bedrijfspsycholoog hierover te praten. Wie een werknemer aanvalt, wordt overigens altijd overgeplaatst. Dat is landelijk beleid. Ik neem m’n werk overigens niet mee naar huis. Ik heb er geen slapeloze nachten van.” Vrouw zijn Sommige gedetineerden willen niets van vrouwelijk personeel aannemen. Laura heeft hier nooit mee te maken gehad, maar merkt dat nieuwe gedetineerden altijd wel iets willen uitproberen. “Dan gaan ze bijna letterlijk met hun neus tegen je aan staan. Intimidatie is dat. Op dat moment moet je
Laura Kapsenberg: “Door de bezuinigingen is er een enorme druk op het personeel”
laten zien dat je er bent. Dan doen ze wel een stapje terug”, zegt Laura in alle rust. Uiteraard zijn er agressieve gedetineerden, maar in het gesprek verwijt ze het kabinet mee te werken aan de groeiende agressie onder gedetineerden. “Er is de afgelopen jaren steeds meer bezuinigd. Het regime is strenger geworden, er is minder personeel en dat vergroot de agressie. Sommige gedetineerden zitten twintig uur in hun cel. Als de deur wordt open gedaan, zijn ze gefrustreerd. Met dit beleid bevorder je agressie.” Als op het binnenterrein gedetineerden gelucht worden, zijn daar slechts twee bewaarders aanwezig. “Daar sta je dan met zestig gedetineerden om je heen. Je hebt alleen je alarmdrukker en portofoon. Door de bezuinigingen is er een enorme druk op het personeel. Ik denk dat het goed zou zijn als de minister eens een dagje met ons zou meelopen.”
Bovendien moet het gevangenispersoneel steeds meer rapporteren, zodat het inmiddels voor een groot deel een administratieve baan is. Als personeelslid kun je volgens Laura ook zelf voorkomen dat er agressie ontstaat. “Je moet je normaal gedragen en een gedetineerde met respect behandelen. Daar begint het al mee. Toch testen ze je uit. Daar moet je tegen kunnen. Ik ben nog nooit bang geweest.” Voor haar gezin (man en zoon van 7) was het ‘wereldje’ in De Schie een raadsel. “Toen heb ik ze maar meegenomen voor een rondleiding. Nu begrijpen ze het beter. En raken er ook aan gewend als we bijvoorbeeld op een zondagmiddag in de stad lopen en er ineens een ex-gedetineerde ‘hé bewaarder!’ roept. Toen ik dat de eerste keer meemaakte, schrok ik daar best van. Diegene zei echter dat ik gewoon mijn werk doe. Toen dacht ik: ja, je hebt helemaal gelijk.”
7
betere alarmsystemen. “Patiënten hebben nu een eigen kamer en hoeven niet te slapen in een vierpersoonskamer. Als patiënt heb je recht op privacy en je eigen plek. Dat geeft rust. Gelukkig wordt ook de zogenaamde separeerkamer bijna niet meer gebruikt om agressieve patiënten af te zonderen. Er wordt dan eerder gekozen voor éénop-één-begeleiding. Langzaam maar zeker is bij iedereen het besef doorgedrongen dat het niet goed is iemand af te zonderen.” Verder gaat het personeel regelmatig op scholing om te leren hoe om te gaan met agressie. Er wordt getraind op zowel verbale als fysieke agressie. Belangrijk in contact is je eigen houding en hoe je een patiënt benadert, aldus Miny. “Mede door de scholing ben je goed op elkaar ingesteld.” Belangrijk is volgens het CNV-lid ook dat je als personeelslid nooit alleen op een groep staat, maar nog twee collega’s hebt. “Het vertrouwen op collega’s is belangrijk en erg groot”
“IK LEEF OP INTUÏTIE” Miny Nales twijfelt bij het beantwoorden van de vraag of de agressie de afgelopen vijftien jaar op haar werk is toegenomen. “Het is zeker niet toegenomen”, zegt ze uiteindelijk met volle overtuiging. Nales werkt al 35 jaar als verpleegkundige in de psychiatrie en heeft alle soorten van agressie meegemaakt: verbaal, non verbaal en fysiek geweld, maar ook automutilatie (zelfbeschadiging). Werkgevers hebben volgens Miny de afgelopen jaren veel gedaan om agressie te verminderen. Allereerst door aandacht te geven aan de bouw, veiliger inrichting van psychiatrische instellingen en
8
Bedreigingen Miny praat er rustig over, maar heeft al wel het nodige meegemaakt. “Non-verbale agressie kan net zo erg zijn als iemand die je
aanvalt. Ik heb meegemaakt dat iemand mij zo gemeen aankeek met een doordringende minachtende blik dat ik er kippenvel van kreeg. Of die keer dat iemand mij met fysiek geweld bedreigde door te roepen dat hij mij wel in de stad zou tegenkomen en in elkaar zou rammen.” Miny: “Toen heb ik wel aangifte gedaan. Ook als psychiatrisch patiënt heb je geen vrijbrief om alles maar te roepen. Wij kijken per keer of wij aangifte doen. Als iemand met een mes zwaait, is dat niet alleen gevaarlijk voor het personeel, maar dat geeft ook veel onrust onder de patiënten. In sommige gevallen wordt een dergelijk iemand vervoerd naar een penitentiaire inrichting. Of we de politie erbij halen, hangt af van de inschatting of wij het onder controle kunnen houden. Een politieagent mag bijvoorbeeld iemand in de boeien slaan. Dat mogen wij als personeel niet. ” Wat bij alle incidenten in ieder geval gebeurt, is registratie in een digitaal meldingssysteem. Op die manier wordt inzichtelijk gemaakt welke incidenten er allemaal plaats gevonden hebben. Het lastige is dat agressie van patiënten niet altijd van tevoren ingeschat kan worden. “Ik leef op intuïtie. Soms voel je gewoon aan je haren in je nek dat er iets niet klopt. Vaak klopt dat ook; dat is het voordeel als je al heel lang in de sector werkt. In overleg met een collega kun je dan iemand uit de groep halen waardoor je de kans op agressie vermindert”, spreekt
Miny Nales: “Agressie is een afspiegeling van de samenleving, het gebeurt overal”
VEILIGHEID GROOT THEMA IN GEHANDICAPTENZORG
Miny uit ervaring. Ondanks de kans op agressie-incidenten geniet ze nog elke dag van haar werk met psychiatrische patiënten. “Het gaat om lichaam en geest. Die moeten in balans zijn. Dat maakt het werk in de psychiatrie ook zo mooi en bijzonder. Wat bij de één wel werkt, hoeft bij een ander niet te werken. Ieder mens is weer anders en reageert ook verschillend op medicatie.” Wat ze in ieder geval fel van de hand wijst, dat ze maar moet leven met agressie in de psychiatrie.
“Dat vind ik echt onzin. Agressie is een afspiegeling van de maatschappij. Het gebeurt overal, ook in huiselijke kring. Als je in de psychiatrie werkt, weet je wel dat het mis kan gaan. Je werkt met mensen die een ziektebeeld hebben en uit angst al agressief kunnen zijn. Ik voel me overigens erg veilig op mijn werk. Je houding tegenover de patiënt is essentieel. Gun iemand zijn eigen territorium, wees consequent en spreek iemand direct en duidelijk aan.”
In april en mei 2015 heeft CNV Zorg & Welzijn (in een peiling onder werknemers in de gehandicaptenzorg) onderzocht hoe het gesteld is met de veiligheid in de gehandicaptenzorg. Uit de enquête bleek dat 1/3 van de werknemers in de gehandicaptenzorg zich onvoldoende veilig voelt. Om hun werk goed te kunnen doen, is het belangrijk dat werknemers zich veilig en erkend voelen. Doel is aandacht voor dit onderwerp in de media te krijgen en dit op de politieke agenda te krijgen.
Agressievrijwerk.nl Ben je op zoek naar informatie over de aanpak van agressie op het werk? Dan kun je terecht op de website www.agressievrijwerk.nl. Deze nieuwe website is een gezamenlijk initiatief van het expertisecentrum Veilige Publieke Taak en het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
9
column
mijn hart gestolen
Foto: Pim Geerts
Het is altijd gevaarlijk om als voorzitter van CNV Zorg & Welzijn iets te schrijven over één bepaalde sector. Toch ga ik het doen en wel over de gehandicaptensector. Mensen met een handicap hebben altijd mijn bijzondere interesse gehad. Mijn neef, geboren met het syndroom van down, is niet zo één die je ziet in de tv-programma”s van Johnny de Mol. Nee, mijn neef was zwaar lichamelijk en verstandelijk gehandicapt en had ernstige gedragsstoornissen. Ik herinner me nog altijd het beeld van mijn oom die als een menselijk schild om hem heen danste tijdens verjaardagen. Ik heb een zwak voor gehandicapten, hun openheid en onbevangenheid raakt mij altijd. Agressie Enkele maanden geleden was ik bij een bijeenkomst van CNV Zorg & Welzijn over het onderwerp “Gehandicaptenzorg geweldig, geweldloos werk!?”. Wat ik die middag zag en hoorde bezorgde mij kippenvel. Een aantal medewerkers uit de gehandicaptenzorg vertelden hun persoonlijke ervaringen als het ging om geweld op het werk. Ze vertelden ook hoe hun organisatie hiermee om gaat. Ademloos heb ik zitten luisteren naar de verhalen over agressie, ik kon het niet geloven. Wat mij vooral opviel was de manier van praten over dit onderwerp. Natuurlijk werd er bezorgdheid en frustratie geuit. Maar de medewerkers vertelden ook over hun eigen zoektocht naar oplossingen. Hoe kan het nou zo zijn dat het wel goed gaat in de ene instelling, terwijl het helemaal misgaat in de andere. Wat is er nodig om agressie te voorkomen en hoe willen medewerkers die geweldsincidenten meemaken opgevangen worden? In de auto onderweg naar huis was ik stil. Meestal zing ik luidkeels mee met de radio, maar ik was erg onder de indruk. Ook na gesprekken met medewerkers uit de gehandicaptenzorg, bleef ik deze gevoelens houden. Pas later realiseerde ik me wat het nu is wat mij het meeste opvalt bij al deze medewerkers. Professionaliteit en toewijding in alle opzichten is wat me raakt in gesprekken met medewerkers in de gehandicaptenzorg. Juist daarom hebben ze mijn hart gestolen. CNV Zorg & Welzijn is een grote campagne gestart in deze mooie sector rondom het thema agressie. Dit levert al een aantal mooie resultaten op en er komen er vast nog meer. Dit alles voor een sector die het dubbel en dwars verdient! Suzanne Kruizinga Voorzitter CNV Zorg & Welzijn
13
Jij bent er voor anderen, wij zijn er voor jou! on
Actie
tvan
:
g ee cadeaubon n
! Werken in de sector Zorg & Welzijn is iets bijzonders. Samen met je collega”s zet je je dagelijks in voor mensen die dat nodig hebben. Jij bent er voor anderen, wij zijn er voor jou! Gun je jouw collega ook de voordelen van het CNVlidmaatschap? Dan loopt er nu een mooie actie. Meld een nieuw CNV-lid aan en ontvang als dank een cadeaubon. Met de “Voor anderen” actie ontvangt het nieuwe lid een jaar lang 50% korting op het lidmaatschap. JE KUNT KIEZEN UIT DE VOLGENDE CADEAUBONNEN T.W.V. €25,- :
• • • •
Dinerbon Theaterbon Bioscoopbon Bol.com cadeaubon
• VVV Cadeaubon Vul de bon in op de achterkant van dit magazine in en stuur het in een gesloten envelop naar: CNV Zorg & Welzijn, (t.a.v. Ledenadministratie), Antwoordnummer 51053, 3501 VC Utrecht (postzegel niet nodig)
Deze actie loopt t/m 15 december 2015. Kijk voor voorwaarden en online aanmelding op cnv.nl/actie. Ook online krijgt het nieuwe lid automatisch 50% korting. Mailen of bellen kan ook:
[email protected] of 030 - 751 10 48
17
Mijn Goed Recht Twee jonge CNV-leden doen naast hun studie invalwerk in een kleine zorginstelling. Deze instelling weigert echter de CAO na te leven. Zo krijgt het personeel geen onregelmatigheidstoeslag (ORT) uitbetaald, zoals in de CAO staat. Het personeel trekt aan de bel en de bestuurder van CNV Zorg & Welzijn probeert met de directeur in contact te komen. De directeur besluit eenzijdig om alsnog de ORT uit te gaan keren aan het personeel. Hiervoor moet het personeel voortaan wel voorafgaand aan een weekenddienst drie uur gratis gaan werken….. LOONVORDERING De leden doen dit vervolgens, maar kaarten dit ook bij het CNV aan. De bestuurder probeert nogmaals in contact te komen met de werkgever, maar deze weigert elk contact. Juridisch medewerker Sandra Blok van het CNV dient vervolgens een loonvordering in bij de werkgever, maar ook hierop wordt niet gereageerd. Vanwege het uitblijven van het contact met de werkgever, wordt het dossier overgedragen aan jurist Pieter Bots van onze vestiging
PAS ORT BIJ DRIE UUR GRATIS WERKEN Pas toen het CNV dreigde met een rechtszaak, bond de werkgever van een kleine zorginstelling in. Hij weigerde heel lang de CAO toe te passen, maar accepteerde uiteindelijk de eisen van de jurist van het CNV.
Apeldoorn. Hij legt uit: “Opnieuw schrijf ik de werkgever aan, waarbij ik concreet dreig met een dagvaarding. Er volgt een reactie! Het klopt dat wij gelijk hebben met de vordering, maar hij zal niet uitbetalen. De werkgever vindt dat het CNV zijn personeel tegen hem opjaagt. Zonder bemoeienis van het CNV had hij gewoon de CAO niet hoeven na te leven. De werkgever belooft het voor deze twee leden op te lossen, maar komt zijn belofte opnieuw niet na.”
Uiteraard accepteert het CNV dit niet. De dagvaarding gaat de deur uit, maar dan belt opeens de advocaat van de werkgever. “Wij hadden volkomen gelijk en de vordering (inclusief 50% verhoging en wettelijke rente) wordt op advies van zijn advocaat nog dezelfde dag overgemaakt door de werkgever. Dit om nog erger te voorkomen….” Deze zaak maakt duidelijk dat sommige werkgevers het spel hard spelen, maar het CNV laat zich niet buitenspel zetten!
OPROEP Ben je ook geholpen door juristen van het CNV en wil je hierover vertellen, stuur dan een mail naar:
[email protected]. Misschien komt jouw verhaal dan in het volgende nummer van MijnVakbond!
25
LEDENSERVICE
Contact met het CNV Website > cnvoverheid.nl > cnvpubliekediensten.nl > cnvzorgwelzijn.nl
Mijn Pagina Via jouw persoonlijke, beveiligde pagina op de website kun je inloggen en precies aangeven welk CAO en sectornieuws voor jou van toepassing is. Je kunt op elk moment wijzigingen in je persoonlijke situatie doorgeven: www.mijnvakbond.nl/inloggen. Omdat wij je regelmatig e-mails sturen, is het van belang dat wij je meest recente emailadres hebben.
Klantenservice We staan elke werkdag van 8:00 tot 18:00 voor jou klaar. Bel: 030 751 1048, chat & mail: mijnvakbond.nl/contact
Twitter Het laatste nieuws, tips, achter de schermen, het wordt allemaal gedeeld op Twitter: > twitter.com/CNVOverheid > twitter.com/CNV_PD > twitter.com/CNVZorgWelzijn
Facebook Praat mee, bekijk foto’s, lees sector gerelateerd nieuws of handige tips en ontmoet mensen uit jouw sector op Facebook: > facebook.com/CNVOverheid > facebook.com/CNVPubliekeDiensten > facebook.com/CNVZorgWelzijn
Youtube Volg onze kanalen: > CNV Overheid > CNV Publieke Diensten > CNV Zorg & Welzijn
linkedin > linkedin.com/company/cnv-connectief
27
