(Westelijke) geallieerden: hoort Rusland (de Sovjet-Unie) hier wel of niet bij? Vanaf 1917 (Lenin) hoort Rusland er niet meer bij

Geschiedenis aantekeningen 27-08-2013 t/m 09-10-2013 27-08-2013 WOII Het perspectief wisselt: je kunt iets op verschillende manieren doen. Chronologie => wisselen van kant binnen de chronologie. Duitsland nam het initiatief, dus beginnen we bij Duitsland: perspectief bij het initiatief. (Westelijke) geallieerden: hoort Rusland (de Sovjet-Unie) hier wel of niet bij? Vanaf 1917 (Lenin) hoort Rusland er niet meer bij. De As-mogendheden, tegenstanders v/d Geallieerden, zijn Duitsland, Italië (, Japan) e.a. NB: As vanwege de as Rome-Berlijn. Duitsland en Italië: 1936 As-mogendheden: Hitler, Mussolini, Hiro Hito (keizer Japan)/ Tojo (admiraal/ premier Japan) Geallieerden: F.D. Roosevelt (op het laatst), Churchill, Charles de Gaulle NB: Chamberlain (VK) verklaart Duitsland de oorlog, Churchill vervangt Chamberlain. Hitler: Nationaal-socialisme Mussolini: fascisme Japan: imperialisme, maar vooral militarisme Standplaatsgebondenheid: van welk perspectief je kijkt (door welke bril je kijkt), door alles wat jou bepaalt (afkomst, religie, omgeving etc.) Bijvoorbeeld: Osama Bin Laden, vrijheidsstrijder of terrorist? Hoe kijken wij tegen WOII aan? Wie heeft Hitler echt verslagen? De Russen (Sovjetburgers) (feit). Iets minder dan dan de helft van de Sovjetburgers is omgekomen. Amerika en Rusland worden heel sterk (machtig) door WOII. Rusland => heeft gas, dus daar moet rekening mee gehouden worden. Wat waren Hitlers doelstellingen? Wereld: land veroveren in Oost-Europa Lebensraum filosofie (leefruimte voor de Ariërs; het Duitse volk ´heeft te weinig ruimte´ en mag ook meer ruimte (opeisen), want dit volk bestaat uit Ubermenschen.) Dat ´Lebensraum´ is Oost-Europa, al snel de Sovjet-Unie. Drang nach Osten => ´Duitsland heeft dat altijd al gewild´ (expansionisme/ imperialisme) ´Slavische volkeren moeten slaven worden´ Baas SS: Heimlich Himmler Blauwdruk: model/ voorbeeld (dna) Mussert (NSB): Als de NSB de verkiezingen winnen, dan schaffen we verkiezingen af.

Faber quisque fortunae suae est – Ieder is de bewerker van zijn eigen geluk GS 27-08-2013 t/m 09-10-2013 Tara Fokker 2013

1/24

03-09-2013 Doelstellingen Hitler op buitenlands gebied (= oorlogsdoelstellingen) Van welke aard zijn deze doelstellingen? fascisten en nationaal-socialisten: denken aan rassen; dit zijn ideeën. De idee stond op de eerste plaats bij het fascisme. Fascisme = onwetenschappelijk confessionalisme: uitgaan van je geloof; ingedeeld naar geloofsrichting; uitgaan van het Woord/ woord fascisten en nationaal-socialisten: denken aan rassen; dit zijn ideeën Racisme: rangschikken van afkomst Drang nach Osten: historische fictie Buitenlandse politieke droom Mussolini: mare nostrum Daarom zijn fascisten romantici De romanticus heeft misconcepties, omdat emoties belangrijker zijn dan kennis. Fascisme gaat zelfs nog iets verder dan dat. Romantici hebben een droom (= uitgangspunt, waar je vervolgens doelstellingen van maakt). De idee stond op de eerste plaats bij het fascisme. Nationaal-socialisme en racisme gingen hand in hand. Verschil tussen fascisme en nationaal-socialisme? Antisemitisme. Doelstelling Polen innemen leidt onherroepelijk tot oorlog met de Sovjet-Unie en Polen. NB: Polen bestaat niet in de 19de eeuw (Verdrag van Versailles) Wat helpt het best tegen extremisme? Welvaart Wat waren Hitlers doelstellingen? 1) Revisie Verdrag van Versailles (1919) => vernietiging Verdrag van Versailles, inclusief herstel grenzen van vóór 1918 (o.a. Elzas-Lotharingen) NB: Reden dat Hitler op een gegeven moment 44% had? Economische beloften in economische crisis. Ook hielp het feit dat Hitler het Verdrag van Versailles wilde reviseren (Hitler was, net als het Duitse volk, woedend!) 2) Groß-Deutschland: 1938 Anschluss Oostenrijk 3) Lebensraum: Drang nach Osten => ´Duitsland heeft dat altijd al gewild´ (expansionisme/ imperialisme) 4) Hegemonie Hitler wilde geen wereldheerschappij, maar hegemonie (overheersing). Hij is bereid te delen met het Verenigd Koninkrijk (wilde geen oorlog en bewonderde het VK ook).


2/24

Qua ras zijn de Britten oké. Hitler bewondert het VK, omdat het een wereldrijk heeft gesticht. Eurazië voor Duitsland en koloniale gebieden voor het Verenigd Koninkrijk. Britten waren minder fanatiek (dan Frankrijk) in oorlog en veel Britten vonden dat Duitsland te zwaar gestraft was. 5) Il Sjoh = Holocaust = vernietiging van de Joden Vernietiging van de Joden op Internationaal gebied. want er was een ´wereldwijde joodse samenzwering´. NB: 19de eeuwse beweging: Alldeutsche Bewegung, pan-Duitse beweging, die vindt dat alle Duitssprekende landen bij Duitsland (moeten) horen. Concreet: Oostenrijk moet bij Duitsland. NB: Arthur Seyss-Inquart in Nederland 1938: Sudetenland hoort bij Duitsland NB: Continentaal imperialisme: over land (buren veroveren; bijv. gekookte barbaren) Koloniaal imperialisme: over zee (bijv. Nederlands-Indië) NB: Hitler was ideologisch gedreven 04-09-2013 Anschluss parafraseren: iets navertellen in eigen woorden appeasement politiek Politieke eeuwen man & vrouw: gendergeschiedenis 1) Revisie Versailles 2) Groot-Duitsland 3) Lebensraum 4) Hegemonie 5) Il Sjoh Hoe is ad 5) buitenlandse politiek? => ér is een wereldwijde joodse samenzwering´ ´De Protocollen van de Wijzen van Sion (= Jeruzalem)´ => deze vergadering heeft nooit plaatsgevonden. De Russische, tsaristische geheime dienst heeft dit bedacht (propaganda tegen jodendom). ´Joodse bankiers beheren banken en ze werken samen met Moskou, de joden zitten daar achter. De joden hebben een slechte invloed op Roosevelt´ => dit zeggen antisemitisten. Jodendom (= voor ons)

- religie - volk Oorlog biedt bij uitstek een gelegenheid tot (poging tot) genocide (volkerenmoord) => oorlog fungeert als dekmantel (afleiding) voor een genocide.


3/24

De oorlog levert voldoende chaos op om de (volkeren)moord uit te voeren. De oorlog vergemakkelijkt dus Il Sjoh. Wat is belangrijker? Winterjassen naar Rusland of joden naar Auschwitz? (standplaatsgebondenheid) Adolf Eichman regelde de treinen om joden naar de kampen te krijgen. Waarom waren er vooral in Polen vernietigingskampen? Jodenmoord moest gebeuren uit het zicht van het Duitse volk. Help in Holocaust: - Chaos oorlog (dekmantel) - Vernietiging niet onder ogen Duitsers Tsjechoslowakije (Verdrag van Versailles) is ontstaan uit de erfenis van Oostenrijk-Hongarije. Alleen Tsjechoslowakije was democratisch (landen als Joegoeslavië allemaal niet) Conferentie van München november 1938 over Duitssprekende Tsjechen (Sudetenland). ´Heim ins Reich´ => terug naar huis, het rijk in => die gebieden moesten (onder ad 2) Groot-Duitsland) bij Duitsland horen. Wie zat er niet bij deze conferentie? Tsjechoslowakije en Rusland. Chamberlain, Daladier, Hitler en Mussolini sloten een deal over Sudetenland. Afspraak: 5000 Britse soldaten in Europa en een referendum. NB: Slovenië is een vriendenstaat. Hitler pikt heel Tsjechoslowakije in en houdt zich daarmee totaal niet aan afspraken. Tsjechië bestaat niet meer. Generaal-gouvernement: dat wat er van Polen overblijft. Chamberlain denkt dat hij een oorlog voorkomen heeft. Daladier en Chamberlain kwamen bedrogen uit. Appeasement (toegeeflijkheidspolitiek): Chamberlain geeft Duitsland wat het wil, dan is het klaar (denkt Chamberlain...). Januari '39: Hitler neemt Tsjechoslowakije in. De soevereiniteit in Tsjechoslowakije wordt geschonden => an sich al uitverkocht aan Duitsland. Hitler: daar kun je geen afspraken mee maken. NB: Winteroorlog 1939-'40: Finnen hebben zich succesvol verdedigd tegen Rusland met steun van Duitsland.


4/24

Juli-augustus 1939: Sovjet-Unie krijgt een niet-aanvalsverdrag aangeboden door Hitler. Molotov (Rusland) en von Ribbentrop (Duitsland), beide ministers van buitenlandse zaken, sluiten het Molotov-von Ribbentrop-pact (een non-agressiepact). De westerse wereld schrikt hiervan: 2 grote landen hebben een pact. Weliswaar een verdrag zonder verplichtingen om voor elkaar op te komen, maar toch. Nederland het een non-agressiepact geweigerd. Polen had ook een non-agressiepact met Duitsland. In het Molotov-von Ribbentrop pact stond een geheime clausule, waarin Hitler en Stalin Polen hadden verdeeld. Waarom weet men dat Polen verdeeld gaat worden? ad 1) Revisie Versailles, ad 2) Groot-Duitsland en ad 3) Lebensraum. Polen werd opgericht, waarom? - Bufferstaat: men is bang dat Duitsland communistisch wordt (Sovjet-invloed is niet goed) - Zelfbeschikkingsrecht der volkeren (Wilsons idee) NB: Wilson wilde een volkerenbond, met ook het zelfbeschikkingsrecht der volkeren. Dit past in het einde van Oostenrijk-Hongarije. Chamberlain zorgt voor keiharde garantie: Raak Polen aan, en je hebt oorlog (augustus 1939). Daladier zegt hetzelfde in Frankrijk. Stalin wilde tijd rekken met het niet-aanvalsverdrag en wist dondersgoed wat Hitler wilde. Waarom? Zuiveringsjaren 1930 => er waren bijna geen staatsofficieren meer; herstel was nodig. Het Molotov-von Ribbentrop pact wordt in juni 1941 gebroken door Duitsland. Stalin gelooft eerst niet dat Hitler binnenkwam. Stalin zegt: ńiet schieten´, want Stalin wil niet degene zijn die het het non-agressiepact breekt. Sender Gleiwitz: De nacht van 31 augustus - 1 september 1939 van de Poolse aanval op Gleiwitz, zogenaamd door Polen (het waren eigenlijk Duitsers/ SSers). Dus de Britten en Fransen verklaren Duitsland de oorlog. Dit is het begin van de Tweede Wereldoorlog. Een leger is altijd voorbereid op de vorige oorlog => een leger leert lessen en past zich daarop aan. Duitsland wil een loopgravenoorlog vermijden, want in de Eerste Wereldoorlog had dat geleid tot een 2-frontenoorlog. De beste delen van de Wehrmacht werden gemechaniseerd/ gemotoriseerd. Bommentapijten: waar begint een tactisch bombardement en eindigt een (strategisch) terreurbombardement? Vliegtuigen: hadden parachutisten (luchtlandingstroepen). Oorlogvoeren om loopgravenoorlog te voorkomen. Blitzkrieg: bliksemflitsoorlog. Faber quisque fortunae suae est – Ieder is de bewerker van zijn eigen geluk GS 27-08-2013 t/m 09-10-2013 Tara Fokker 2013

5/24

techniek: hoe dingen te gebruiken (´de individuele speler´) tactiek: de opstelling (´de coach´) strategie: hoe te winnen (´het hoofdkwartier´) 10-09-2013 De soep wordt niet zo heet gegeten als het wordt opgediend: men dacht: ´Mein Kampf, dat schrijft Hitler wel, maar of hij ook echt precies gaat doen/ doet wat hij schrijft, dat valt nog te bezien.´ NB: Blondie was Hitlers hond NB: Hitler noemde zichzelf wolf (dat was zijn lievelingsdier) Plaats Chamberlain: appeasement politiek Was Chamberlain naïef? Vóór Tsjechoslowakije: Anschluss (was niet gegaan ´zoals het hoort´) Rechtvaardiging (legitimering) van macht is bijna altijd nodig. legitimering = verwettelijking apologetisch => uitleggen waarom je iets deed: een verklaring Voorbeeld van legitimeren (in dit geval een koning): ´God heeft me deze positie gegeven´ Apologie/ apologetisch doen: Ík stootte de vorige koning van de troon, omdat...´ Film over WOII: primair/ secundair => niet altijd goed te zeggen primaire bron: uit de tijd waarover het gaat secundaire bron: later Film => bioscoopnieuws (polygoon journaal) Oorlogsfotografie: heel vaak nep Polen: bij Katyn waren er veel moorden. Polen werd ónthoofd´: de intelligentsia Oudere heren (elite), militairen (krijgsgevangenen) etc. werden allemaal vermoord. Er werd geprobeerd Polen te onthoofden, om het land zo makkelijker te onderdrukken. NB: Polen is een satellietstaat van Rusland: de politiek wordt bepaald door een hoofdstad in een ander land. NB: een bananenrepubliek = satellietstaat in Latijns-Amerika Val muur 1989: door de val van de muur raakt Polen los van de Sovjet-Unie. Tot die tijd stond er in geschiedenisboekjes dat Duitsland in Oost-Polen (Katyn) mensen had vermoord, terwijl het eigenlijk Rusland (Stalin) was.


6/24

11-09-2013 Royal Air Force (RAF) NB: Jaren 70: Rote Armee Fraktion => een Duitse terroristengroep dat zich tot het rode leger behorend voelt (Sovjet-Unie) => Badr Meinhofgroep (een psychopaat) NB: Linkse aanvallen hebben meestal een doel, rechtse aanvallen hebben niet per se een doel. Badr Meinhofgroep: Aanslagen op Bernard Wientjes, voorzitter van de NWO (wordt in Rusland ontvoerd en vermoord). Terroristen duiken onder in Nederland binnen 2 jaar. 1970: Nederland is links en anti-Duits. denazificeren => nazi's/ het nazisme uit ´Duitsland´ halen. NB: Er was een plan om guerillagroepen in te zetten na Hitlers dood (niet gebeurd) Waarom kwamen stokoude Duitsers bij elkaar om de rottigste tijd uit hun leven te herdenken? Gedeelde ellende (schouder aan schouder) => kameraadschap Wat is raar aan kameraadschap? Het gaat tegen menselijk instinct in (de dingen die je zou doen voor je kameraden). Amerikaanse leger: 1) veel zelfmoord 2) veel verkrachtingen Waarom zijn stoere commandeurs niet meer stoer terug in Nederland (na oorlog)? Kameraadschap is weg. Post-traumatische stress: na WOI => shellshock na WOII => combat fatigue Aanhanger van Bush zijn hielp om officier te worden. mythe van de Blitzkrieg: populair mythe: een verhaal met vermoedelijke kern van waarheid In ontmythologiseren is relativeren belangrijk. cavalerie: ruiterij strategisch concept Blitzkrieg:

1) loopgravenoorlog voorkomen 2) 2 frontenoorlog voorkomen tactisch (en detail; hoe val je aan?): snelheid is belangrijk infanterie: voetvolk tanks zonder infanterie zijn kwetsbaar Blitzkrieg: gemechaniseerd leger (deels) Normale kruis voor Duitsland: wit Duitse leger: nauwelijks nazi's -> vandaar geen hakenkruizen op vliegtuigen, want de edelheren (officieren) uit het leger keken neer op de nazi's. Oude oorlogsvoering tegen nieuwe oorlogsvoering in de aanval op Polen door Duitsland. Faber quisque fortunae suae est – Ieder is de bewerker van zijn eigen geluk GS 27-08-2013 t/m 09-10-2013 Tara Fokker 2013

7/24

Himmler: baas SS inundaties: onder water zetten Welk probleem hebben Duitse planners? Natuurlijke grenzen => rivieren, Utrechtse heuvelrug. ´Fall Weiß´ Grebbelinie Wat doe je als je niet langs rivieren komt doordat bruggen worden opgeblazen? Parachutisten inzetten => strategische punten verkrijgen is het doel.Wie worden er gedropt? Luchtlandingstroepen. (Achter vijandelijke linies zijn) NB: Amerikaanse parachutisten kunnen alleen maar naar Bastogne. Waarom speelt verdediging een rol in de Blitzkrieg? Als je parachutisten niet op tijd ontzet, dan redden ze het niet. ontzetten = het redden van belegerden (doorbreken van een belegering) Panzerdivisionen (divisie = deel): vrachtwagens en moderne wapens. der Panzer: de tank (bescherming) Wehrmacht = het Duitse leger mythe Blitzkrieg: oorlogsvoering waarbij het leger gepantserd is Delen van de Wehrmacht waren gepantserd; het grootste gedeelte van de Wehrmacht was niet gemechaniseerd. Transport van groepen Panzerdivisionen snijden als boter door Russische linies => tanks kunnen ver komen, dat was ook nodig in de Sovjet-Unie. De rest van de (Duitse) Wehrmacht komt daar achteraan, maar niet snel genoeg. NB: Treinen waren niet handig, want andere spoorbreedte: aan de Pools-Russische grenzen kunnen Duitse treinen niet naar Rusland. kessel (ketel) slacht: insluiten (in een lus): als de infanterie/ cavalerie de tanks niet kunnen bijhouden, kan de Sovjet-Unie het Duitse leger insluiten als een lus. Maar ten delen een Blitzkrieg: de minderheid was gemechaniseerd. Het was Duitsland wel gelukt om Frankrijk in 4 weken te bezetten door middel van Blitzkrieg. tactiek van de verschroeide aarde door Rusland => zorgen dat er niks meer op het land was (gewassen etc.), dus alles in brand steken. NB: Ransel = voedseltas


8/24

Fall Weiß: Polen wordt aangevallen Warschau wordt gebombardeerd Hierna (1 september 1939) gebeurt er een tijd niks. coventrieren (platbombarderen) to dresdenise (platbombarderen) Op zee heeft Duitsland wel pogingen gedaan na 1 september 1939, maar deze pogingen lukten niet vanwege de Royal Navy (Brittanica rules the waves). Dus de Duitsers concentreren zich op onderzeëers. SS: Luftwaffen SS (elitair voor nazi's) kriegsmarine (onderzeëers) September 1939 - april 1940: phoney war (nep-/ spookoorlog) Hitler heeft de mogelijkheid aan te vallen (Engeland en Frankrijk niet in verband met de crisis, waarin men bezuinigd had op oorlogsmaterialen etc.) April 1940: Hitler slaat weer toe. Hitler wil met het westen afrekenen om daarna Lebensraum te kunnen creëren. De Britten zullen niet aarzelen om Nederland te bezetten. Voordat dat gebeurt, worden Denemarken en Noorwegen aangevallen. Weserübung: rivieroefening Waarom werd Zweden niet aangevallen? Door Denemarken en Noorwegen te bezetten ´heb´ je Zweden al, want de doorgang (naar Engeland) wordt simpelweg afgesloten. Oorlogsdoel voor Zweden: grondstoffen narvik spoorlijn 18-09-2013 Generaal-gouvernement: dat wat er van Polen overblijft. Waarom wordt Zweden niet veroverd? De Sont is al afgesloten door Noorwegen en Denemarken te bezetten. Waarom Scandinavië aanvallen? Vanwege de ijzererts, waaruit staal verkregen kan worden. Tegelijkertijd met de staalindustrie (de sleutelindustrie voor oorlog) komt de kolenindustrie op. Duitsland heeft kolen, maar nog geen erts. Vandaar de aanval op Scandinavië. Het treintraject naar Narvik is ingenomen. Krupp Thijssen Mannesmann

} } }

staalmakers in het Ruhr-gebied

Waarom niet Zweden bezetten? Er is nog meer aan de hand. Als Denemarken neutraal zou blijven, zou Engeland Denemarken innemen (te dicht bij Duitsland, niet handig voor Duitsland dus). verdedigingslinie: Atlantikwall aan de kusten van Europa (met prikkeldraad, mijnvelden) Een bruggenhoofd: een plek waar je op een vijandige plek een stuk land verovert. Doel Atlantikwall: zorgen dat Engeland geen bruggenhoofd krijgt. (dit gaat niet lukken) Faber quisque fortunae suae est – Ieder is de bewerker van zijn eigen geluk GS 27-08-2013 t/m 09-10-2013 Tara Fokker 2013

9/24

Nazi's zien Scandinavië als een broedervolk (want het zijn Áriërs´). Wie hamerde er zeer op het winnen van mede-Ariërs voor Duitsland? De SS. Waarom? 1) Groß-Germanien: Benelux, Scandinavië en Balten moeten hierbij horen 2) Voortplanten met mede-Ariërs (komt al in de buurt van inteelt) ad 1) Balten (Estland, Letland en Litouwen) ook? Waarom werken de Balten en de SS samen? Baltische staten zijn bang voor Rusland (liever Duitsland dan Rusland). De Balten en de SS werken natuurlijk pas samen als Duitsland Rusland aanvalt. Waarom een Groß-Germanien? Een edelgermaans rijk is een droom/ romantisch beeld van de SS. Praktisch wilde de SS in die landen soldaten (vrijwilligers) hebben. Dat wordt extra belangrijk vanaf juni 1941. Samengevat 3 redenen om Scandinavië aan te vallen: 1) Economisch: ijzererts 2) Strategisch: Als Denemarken neutraal zou blijven, zou Engeland Denemarken innemen. Denemarken is (te) dicht bij Duitsland, niet handig voor Duitsland dus. 3) Ideologisch: Groß-Germanien: Benelux, Scandinavië en Balten moeten hierbij horen en Arische kinderen SS is vooral racistisch, niet zozeer nationalistisch. Hitlers prioriteit was niet een edelgermaans rijk te creëren, hij was alleen maar bezig met Engeland. De SS was mensen aan het werven. De SS ziet zichzelf als broedmachine. Biologisch gezien is raszuiverheid een verwaterde vorm van inteelt. Gevolg: versterking van bepaalde ziekte(beelde)n. Dan gebeurt er concreet iets: de Wehrmacht soldaten in Noorwegen worden aangemoedigd door de SS om Noorse meisjes zwanger te maken. Deze kinderen worden verwaarloosd als soldaten zich terugtrekken naar Duitsland. Veel van die kinderen worden later door Zweden geadopteerd. Brug in Sont: Veel Deense joden worden naar Zweden gebracht en daarmee gered (daar werden geen Joden vervolgd namelijk). De koning van Denemarken is niet gevlucht. Als de jodenster-wet wordt ingevoerd, draagt de koninklijke familie die ook, ondanks dat de familie niet joods is. Hiermee geeft de koning weerstand tegen de Duitsers. Politiek van de fluwelen handschoen: niet te hard optreden (door Duitsers), om de bevolking voor je te winnen. Noorwegen had zwaar water: Rjukan had dit. (Zwaar water heeft een extra neutron). Men dacht dat zwaar water nodig was voor een atoombom. Amerikanen hebben de know-how: joodse wetenschappers gaan naar Amerika en gebruiken plutonium. Dat is een succesvolle route (zwaar water helpt dus niet). ´The great Heisenberg´ (dé Duitse kernfysicus): heeft samengewerkt met Niels Bohr. Heisenberg zei dat Duitsland de atoombom niet op tijd had dankzij hem. Duitsers hadden altijd een tekort aan manschappen. Dit tekort wordt alleen maar groter vanaf de aanval op de Sovjet-Unie. Faber quisque fortunae suae est – Ieder is de bewerker van zijn eigen geluk GS 27-08-2013 t/m 09-10-2013 Tara Fokker 2013 10/24

Collaboratie (landverraad): quisling = landverrader, Quisling werd leider van de Noorse SS Hij wilde dat Noorwegen bij Duitsland zou horen, want hij voelde zich verbonden met de SS. In Noorwegen waren er betrekkelijk weinig Duitsers. Het bestuur van Noorwegen was in Noorse handen. Dit is de reactie van Noorwegen op de Weserübung. Mussert was een Nederlandse fascist, maar wilde, zoals Quisling, een eigen rijk binnen een bondgenootschap met Duitsland. Mussert werd door Duitsland en anderen niet erg serieus genomen. In Nederland kreeg de SS het veel meer voor het zeggen. De SS zag het Nederlandse nationaal-socialisme als een hindernis voor Groot-Duitsland. De invloed van de NSB neemt af, de SS invloed neemt toe. In Nederland ontstaat een club (niet te vinden in andere landen): de Germaansche SS => ook vrouwen mochten lid worden. Rost van Tonningen, een pro-Duitse man, was de leider van de Germaansche SS. Zijn vrouw werd de zwarte weduwe genoemd, omdat ze een fervent fan van Hitler/ nationaal-socialisme etc. was. De oorspronkelijke kleur ´van de SS´ was namelijk zwart (later grijs). Neonazi's: NVU => de Nederlandse volksunie (Viking jeugd) skinhead-beweging: nationaal-socialisten gecombineerd met jeugdbeweging. NB: Proletarische jeugdbeweging die zich afzette tegen mods en de rockers. De skins luisteren naar oi punk (snelle rock muziek) met nationaal-socialistische/ racistische teksten. Oorspronkelijk kwam deze muziek uit Jamaica => reggae (voorloper van reggae = ska) => heel ontspannen muziek. Oorspronkelijk ńegermuziek´ (off beat) en geen politieke beweging. april 1940: Weserübung mei 1940: Fall Gelb (dossier geel) => aanval op de Benelux en Frankrijk Eerst de noordflank en dan Frankrijk (Elzas-Lotharingen, revisie Verdrag van Versailles). Oorlog met Engeland wilde Hitler vermijden. Hitler dacht: Nederland moet je bezetten, anders komen de Britten er. Economie van Nederland is economisch belangrijk(er dan die van Denemarken). Nederland is een delta (rivieren, havens). Wat willen de Britten? Havens (Rotterdam/ Antwerpen). Nederland houdt het 4,5 dag uit tegen Duitsland (Zeeland daarba nog 2 weken). Frankrijk is na 6 weken verslagen. Benelux: Edelgermanen juli 1940: Frankrijk geeft zich over. De Britten schrikken hiervan. Chamberlain stapt op. Churchill wordt premier. ´Moeten we niet praten met de Duitsers?´ Churchill vindt van niet. Geen onderhandelingen met Duitsland, ńothing but blood, sweat, toil and tears. We will never surrender´. => Wij stoppen pas als Berlijn ingenomen is (dat op dat moment onmogelijk lijkt). De Fransen zijn verslagen, maar waren en zijn niet alleen: de Britten hadden al gezorgd voor een expeditie leger (tocht-/reisleger) in Frankrijk. Waarom? diplomatiek => buitenlandse politiek (communicatie en relatie tussen staten) diplomaten: ambassadeurs Engeland en Frankrijk zijn bondgenoten. Faber quisque fortunae suae est – Ieder is de bewerker van zijn eigen geluk GS 27-08-2013 t/m 09-10-2013 Tara Fokker 2013 11/24

24-09-2013 Generaal-gouvernement: dat wat er van Polen overblijft na Fall Weiß Relativering Blitzkrieg: - Mechanisering/ automatisering leger: ten delen (in de diepte en breedte op het Russische front gaat niet goed) - Luchtlandingstroepen => gebrek aan succes luchtlandingstroepen. Als ze wel succesvol zijn, dan zijn er veel verliezen. Blitzkrieg: een verzameling van moderne oorlogstactieken met strategische doeleinden. NB: Veel Duitse luchtlandingstroepen worden gevangen door Nederlanders Kreta wordt veroverd door valschermer jagers. De Duitse verliezen zijn hoog, dus Hitler verbiedt het na de gelukte verovering op Kreta. pyrrhus-overwinning: zoveel verliezen dat de overwinning bijna niks meer voorstelt. Arnhem: aanval De Russen hebben de parachute uitgevonden. Waar waren luchtlandingstroepen enigszins succesvol? D-day (Normandië, Franse kust) Men ging uit van verliezen van 75%, maar dat bleek veel minder te zijn: 30% (luchtlandingstroepen). Verliezen:

- doden - verwonden - vermisten

ultimatum: een eis gecombineerd met een deadline en een dreiging Aan Nederland wordt een ultimatum gesteld. De regering (premier: De Geer) en de Koninklijke familie (koningin: Wilhelmina) vluchten naar Londen. Waarom Londen? Doorvechten. Het Nederlandse leger geeft zich over, maar de regering niet. De regering regeert door. De legislatieve macht controleert de executieve macht (regering) echter niet. Wat is handig? Praten met de Duitsers? De Geer denkt van wel, waarop Wilhelmina hem ontslaat. Gerbrandy wordt de nieuwe premier. Churchill zou gezegd hebben: ´Wilhelmina was de enige met ballen (van de Nederlandse regering).´ (is een gerucht) NB: Na de oorlog wordt er een parlementaire enquête uitgevoerd. Engelandvaarders: mensen die uit Nederland naar Engeland zijn gegaan om vervolgens tegen de Duitsers te vechten. Redenen om al in mei 1940 te vertrekken? Joods zijn. De Britten hebben een expeditieleger in Noord-Frankrijk. (BEF) Dit leger wordt naar de Franse kust verdreven.

Faber quisque fortunae suae est – Ieder is de bewerker van zijn eigen geluk GS 27-08-2013 t/m 09-10-2013 Tara Fokker 2013 12/24

25-09-2013 Staatsrechtelijk: hoofd + regering in Engeland. Een deel van de koninklijke familie gaat naar Canada. Wilhelmina zit in Engeland. Wat is de relatie tussen de legislatieve macht (die er niet is in WOII) en executieve macht? Moeten ambtenaren nu naar de regering luisteren of naar de Duitsers? Bewindslieden (politici) zitten in de regering in Londen. Wie van de Nederlandse ambtenaren zijn er ´de baas´? De directeuren-generaal en secretarissen-generaal. ´Wat moeten we doen?´ met daarbij in het achterhoofd: ten alle tijde moet schade aan Nederland vermeden worden. De Nederlandse samenleving stortte niet ineen, zoals de Poolse. ideologische reden om Polen naast o.a. zigeuners te zetten? ´Het zijn communisten´ => de maatschappij in het gehele oosten wordt vernietigd. Duitsers wilden rust in Nederland en Nederland is een potentieel broedervolk, dus houden de Duitsers het Nederlandse bestuur. De Duitsers volgen de politiek van de fluwelen handschoen. Dat is het beleid van Seyss-Inquart aan het begin van de oorlog. Elk jaar wordt de sfeer grimmiger. Het zuiden van Nederland was al bevrijd, toen het noorden de laatste winter meemaakte. De SS verandert de Duitse politie. Onder leiding van Himmler werd de politiesoldaat ´gemaakt´. waarom een politiesoldaat? Bezettingsleger dat naar oudere landen gezonden kan worden. Landelijke hulp aan onderduikers-landelijke knoklpoegen: LO-LKP De communisten beginnen hiermee. Verzet

- zorgen voor eten - zorgen voor verstopplekken - actie

Holocaust = grieks, sjoha = hebreeuws, nazi's noemen het 'die Endlösung der Judenfrage' Waarom het beleid van de fluwelen handschoen? Wat wilden de Duitsers van de Nederlanders? 1) SS is verantwoordelijk 2) Nederlanders winnen voor de ´Duitse zaak´ => soldaten Waarom? - potentieel broedervolk - Groß-Germanien (droom van SSers) 3) Militair strategisch belang (Wehrmacht) 4) De Nederlandse economie in dienst stellen van oorlogseconomie. Daarvoor is het civiele Duitse bestuur verantwoordelijk. De Duitse minister van economische zaken: Schmidt. Op een gegeven moment is het roven, als fabrieken doorwerken (en niet worden betaald) Fietsen worden in beslaggenomen. Wehrmacht: Christiansen (hoofdkantoor Nederland zit in Hilversum). De hoogste SSer: Hanns-Albin Rauter Faber quisque fortunae suae est – Ieder is de bewerker van zijn eigen geluk GS 27-08-2013 t/m 09-10-2013 Tara Fokker 2013 13/24

De februaristaking is het eind van de fluwelen handschoen. Dit is de eerste terugval/ de eerste teleurstelling voor Seyss-Inquart. In Nederland werd door de overheid religie opgeschreven in de Nederlandse gemeente administratie. Duitsers waren geïnteresseerd in de afkomst van joden. Wie is de machtigste? Rauter De politie die bezet wordt ´grüne Polizei´ genoemd. Nijmegen, Tilburg, Amsterdam: bataljons Nederlandse politie (ambtenaren): wat doet die? Mogelijkheden in de oorlog:

- verzetsheld - accomodatio - collaborateur De meeste mensen ´waren´ accomodatio => zij pasten zich aan. razzia: politieklopjacht (ook zoektocht), niet gericht op 1 crimineel, maar een inval op bijvoorbeeld een bordeel of gokkelder. NB: zedenpolitie ook geheime homoseksualiteit Nederlandse jodenjagerss: premie (een rijksdaalder, veel geld in die tijd) is een motief voor sommigen. WA = weerbaarheidsafdeling. hulppolitie: de landwacht/ ´Jan Hagel´ Wat speelde alcohol voor rol? - verdoving/ to lessen the blow => voor de schieters De grote meerderheid accomodeert (past zich aan). collaboratie: een ambtenaar die al een kaart maakt met joodse gezinnen, voordat de Duitsers ernaar vragen. voarns eilander Gehorsam => gehoorzaam voordat van jou gevraagd wordt dat te zijn. => voor de baas uitlopende gehoorzaamheid Beslissing Nederlandse ambtenaren komt snel 1940: ariërverklaring Van iedere Nederlandse ambtenaar wordt verwacht dat er geen joden in zijn familie zijn. Is een ariërverklaring collaboratie? Gevolg niet tekenen ariërverklaring => ontslag. Waarvoor teken je (eigenlijk)? Collega's verraden. Vervolging van groepen waar jij niet bijhoort. ík heb gezwegen´ => bineuver Toen ik werd opgehaald, was er niemand meer om wat te zeggen. Waar wil hij dat je over nadenkt? Als je niet opkomt voor anderen, komt er niemand op voor jou. Faber quisque fortunae suae est – Ieder is de bewerker van zijn eigen geluk GS 27-08-2013 t/m 09-10-2013 Tara Fokker 2013 14/24

Na de oorlog is er alleen maar goed of fout (dat werd gezegd), maar het grootste deel was goed noch fout. Februaristaking 1941: enige staking die zich richtte tegen de behandeling van joden. waterlooplein => joodse plein. De staking wordt redelijk snel neergemept. Polen had helemaal geen kans gehad voor opstand. Misschien was de februaristaking naïef. In 1940-1941 leek het normaal om nog een protestactie te voeren, maar al snel bleek dit niet zo te zijn. Dit alles wordt in de kiem gesmoord, dus de fluwelen handschoenpolitiek geldt blijkbaar niet voor joden... April/ mei - staking (melkstaking) 1943: Duitsland staat onder druk: Stalingrad (terugtrekken Duitsers). Een tekort aan arbeiders in Duitsland is het gevolg. 01-10-2013 ironie: door een tegenstelling humor bereiken reden: de verstandelijke oorzaak motief: verklaring van gedrag Wat was de reden/ het motief voor de Februaristaking? protest tegen Duitse behandeling van joden. Waarom dacht men dit te kunnen doen? Vanwege de fluwelen handschoen politiek. Welke betekenis geven we de februaristaking? De eerste terugslag van de politiek van de fluwelen handschoen. Dit heeft ook te maken met de tegenslagen die Duitsland ondervindt. De politiek van de fluwelen handschoen is met de februarirevolutie mislukt (maar duurt tot 1943). Verzet is sporadisch in het begin. Waarom weten communisten niet wat ze moeten doen aan het begin? Stalin probeert de communisten te beheersen, en aan het begin van de oorlog is de Sovjet-Unie nog bondgenoot van Duitsland. Streng-reformisten (o.a. SGP-ers) vereenzelvigen zich met het volk van Israël en geven steun aan joden. De februarirevolutie is een aanzet tot verzet. 1942: Jodenster (Duitsland april, Nederland mei) 1943: Slag bij Stalingrad is geweest Zomer '43 zijn de Duitsers niet in het offensief. Duitsers hebben een enorm tekort aan arbeiders. Oost-Europeanen als vrij-/ dwangarbeiders Werklozen worden eerst aangemoedigd, daarna verplicht om in Duitsland te werken. 1943: Niet genoeg Nederlanders in Duitsland, dus de Duitsers roepen oorspronkelijke krijgsgevangenen/ jeugd terug. Dan begint het grote onderduiken. Hele jaargangen moeten naar Duitsland. Veel Nederlanders worden geraakt. Faber quisque fortunae suae est – Ieder is de bewerker van zijn eigen geluk GS 27-08-2013 t/m 09-10-2013 Tara Fokker 2013 15/24

Aprilstaking: beginpunt van een duidelijke toename verzetsactiviteit 1943: Het verzet krijgt een impuls=> winter 1942-43: Duitsland gaat niet winnen => veel Nederlanders worden geraakt (niet alleen joden) NB: Veel organisatie is nodig bij verzet, zoals o.a. voedselbonnen September 1944: laatste staking: spoorwegstaking Situatie: heel anders, want de regering heeft opgeroepen tot deze staking => vooral effect op de Nederlandse infrastructuur => Duitsers mochten niet het land in, want de Geallieerden probeerden Nederland te bevrijden market garden: operatie door de Geallieerden om Nederland en België te bevrijden, waarbij België en het zuiden van Nederland t/m Nijmegen uiteindelijk worden bevrijd. Dus een winter lang is noord-Nederland nog bezet. Grote strijd (internationale ontwikkelingen): 1940: Fall Gelb (= zaak geel) => aanval Benelux en Frankrijk juni 1940: Frankrijk capituleert De Britten hebben een leger naar Frankrijk gestuurd. Duinkerken: waar het Britse leger is en waar het, samen met het Franse leger, wordt omsingeld 02-10-2013 expeditie: tocht expeditieleger: uitgezonden leger 4 juni 1940: ontsnapping Duinkerken = einde evacuatie Duinkerken: een onverwacht succes, waarbij de Franse en Britse soldaten worden gered. Hierna is de Franse vloot vernietigd, zodat Hitler die niet in handen zou kunnen krijgen. 22 juni 1940: Franse wapenstilstand, waarna Frankrijk capituleert. De kust wordt niet aangevallen door Duitsland. Theorie/ gerucht: Hitler staat het vernietigen van het Britse leger niet toe, bijvoorbeeld omdat hij tegen het Verenigd Koninkrijk (een wereldrijk!) opkeek en Hitler het idee had een wereldrijk te stichten (Britten zouden dan de zee houden). Hitler en Himmler zouden graag de Sovjet-Unie bezetten tot aan Japan. De Duitsers wilden Stalin van 2 kanten aanvallen. De Japanners dachten, laat eerst Hitler maar eens de Sovjet-Unie verslaan, daarna kan Japan nog altijd de Sovjet-Unie aanvallen. Relatie tussen Hitler en het Verenigd Koninkrijk is interessant. Er is discussie in het War cabinet ten tijde van Duinkerken: ´moeten we onderhandelen met Hitler of niet?´ Lord Halifax vs. Winston Churchill => deze 2 staan lijnrecht tegenover elkaar wat betreft deze kwestie. Chamberlain is dan nog premier. Hitler hoopte waarschijnlijk dat de Britten zich niet zouden bemoeien met de oorlog. Op het moment dat Hitler Polen binnenvalt, weet hij dat hij met de Britten in oorlog is. De Britten denken: geef ze hun jongemannen, om ze te paaien. Faber quisque fortunae suae est – Ieder is de bewerker van zijn eigen geluk GS 27-08-2013 t/m 09-10-2013 Tara Fokker 2013 16/24

Frankrijk: een aantal Franse soldaten gaat naar Engeland (Engelandvaarders). Onder deze Franse Engelandvaarders zit ook Charles de Gaulle, een generaal die door wil blijven vechten. Wapenstilstand WOI Duitsland-Frankrijk wordt getekend op 11 november 1918 in een bos bij Compiègne, in een treinwagon. Wapenstilstand WOII Duitsland-Frankrijk wordt getekend in diezelfde treinwagon in een bos bij Compiègne. => revanchisme (neiging wraak te nemen) van Hitler. Dit is het symbolisch uitgummen van de vernedering voor Frankrijk. De Frans-Duitse twistappel: Elzas-Lotharingen Fransen hebben zich overgegeven Nieuwe regering, Vichy-regime in Parijs (juli 1940), die een vredesverdrag met Hitler tekent. De president van het Vichy-Frankrijk is maarschalk Pétain/ de held van Verdun. Een akkoord wordt getekend: Frankrijk wordt een satellietstaat (semi-onafhankelijk). Hitler wil zelfs dat Vichy-Frankrijk een bondgenoot van Duitsland wordt. De rest van Frankrijk (=> het noorden dus) wordt bezet en Elzas-Lotharingen gaat naar Duitsland. Vichy-Frankrijk: een autoritaire staat/ rechtse dictatuur/ steeds meer antisemitisch Vanaf de vernietiging van joden wordt er druk op Vichy gelegd om joden uit te leveren aan Duitsland. juli 1943: Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten landen op Sicilië De Vichy staat wordt dan opgeheven en door de Duitsers bezet. De Duitsers zijn namelijk bang (strategisch) voor een landing van de geallieerden. Hitler voelt een dreiging aan de zuidflank van Europa. NB: Waarom hoorden het noorden en westen niet bij de Vichy staat? Atlantikwall NB: Vichy Frankrijk is een doorn in de Franse ziel, na de oorlog hebben de Fransen het vooral over La Résistance (het verzet) NB”Charles de Gaulle wilde dat Frankrijk een volwaardig lid van de Geallieerden werd. Vichy Frankrijk = collaboratie, uiteindelijk zijn er tienduizenden joden uitgeleverd. Charles de Gaulle is doorgegaan met vechten, zoals hij wilde, en wordt later president. ´De vrije Fransen´ mogen Parijs innemen in 1940. NB: Zij dragen het kruis van Lotharingen Er was een opstand in Parijs, het bevel van Hitler was Parijs op te blazen, maar dit gebeurde niet. Er wordt gezegd dat Pétain dacht Frankrijk te kunnen redden. Vanaf de verovering op Vichy-Frankrijk (1943) wordt er guerilla gevochten in centraal/ midden Frankrijk. Vichy => woest landschap! Maquis (kreupelhout): opstandelingen die in bossen actief vechten => die guerilla voeren Alesia: schaamte over en het zich niet willen identificeren met Vichy. Alesia: dat is de plek waar Caesar de Galliërs verslaat.


Het verlies van Frankrijk leidt ertoe dat Churchill premier wordt op 10 mei 1940. De Franse vloot is vernietigd na Duinkerken. Churchill wil doorvechten tot aan Berlijn. De Battle of Britain begint dan (eind 1940). Engels: Battle of Britain Duits: Luftschlacht um England Doelstelling Hitler: verovering Britannië/ een verdrag met Britannië Er moest druk uitgeoefend worden op het Verenigd Koninkrijk. Óperatie Seelöwe´: de Duitse landing het Verenigd Koninkrijk moest dit worden. een amfibische aanval: over land en over zee. Er is een kans dat dit goed gaat, maar die is kleiner dan de kans dat het fout gaat. De Britten hebben een sterke vloot. Amfibische aanval: je vliegtuigen moeten goed kunnen vliegen en je moet een luchtoverwicht (air superiority) hebben, vervolgens moet je bombardementen doen, voordat je aan een amfibische operatie begint. 1944: Normandië Luchtoorlog: verdrag? Na de Franse capitulatie wijst de Britse regering alle onderhandelingen met Duitsland af. Duitsland verliest de luchtoorlog. Luchtoorlog => dogfight Duitsers moeten ver vliegen: meer benzine nodig, zwaardere en langzamere vliegtuigen Dit is een voordeel voor de Britten. Hun voordeel wordt versterkt door radars (radiosignalen). De radar speelt een flinke rol, net als ook terreurbombardementen. coventrieren/ to dresdenise Treinen en treinstations zitten altijd midden in de stad. Die wil je als aanvaller raken. Veel burgers komen om doordat er bommentapijten over steden zijn. De zaak mislukt: vroeg in 1941 besluit Hitler operatie zeeleeuw af te blazen. Na 22 juni: Churchill onderhandelt niet met Duitsland. Een jaar nadat Churchill premier wordt, komt er een Duits vliegtuig naar Schotland, waar de nummer 2 persoon van het nazi-regime in zit, Rudolf Hess (de facto is zijn macht echter niet zo groot). Rudolf Hess wordt gevangengenomen en beweert in opdracht van Hitler te komen. Hij is voorzichtig. Hij wil vrede. Dit is op 10 mei 1941. Het is een hopeloze missie. Toch zou het waar kunnen zijn, want Hitler wilde geen 2-frontenoorlog. Ook in Afrika was er een ´front´. Geen gelazer meer met de Britten zou Hitler fijn vinden. Hess wilde deze expeditie in het geheim doen, vanwege bijvoorbeeld Churchill, welke niet met Hess wilde onderhandelen. 08-10-2013 Battle of Britain: Duitsers verliezen operatie zeeleeuw lukt niet, vanwege een gebrek aan luchtoverwicht (Britten hadden spitfires bijvoorbeeld, en Duitse vliegtuigen waren zwaar door benzine en moesten ver vliegen).


strategie: waarmee je de oorlog wint Een mogelijk geo-strategisch gevolg dat Duitsland de oorlog verliest is (Britten zijn niet verslagen) een 2-frontenoorlog voor Duitsland. Hitler denkt nu dat hij niet meer kan wachten om de Sovjet-Unie aan te vallen. Stalin verwachtte geen aanval op dat moment. Italië kan druk op het Verenigd Koninkrijk leggen vanuit Libië (naar Egypte, dat Brits was). Strategisch belang Egypte is - vooral voor de Britten - het Suezkanaal. De Italianen vallen Egypte (de Britten) aan richting Suezkanaal in september 1940. Waarom valt Italië Egypte aan? - ideologisch: mare nostrum (idee Mussolini; idee uit Romeinse Rijk) - Britten staan er niet goed voor => goed moment om aan te vallen Duitsers moeten gaan helpen, want het lukt Italië niet in z'n eentje. Januari 1941: Duitsland komt te hulp Rommel, de ´woestijnvos´/ ´Wüstenfuchs´ is de Duitse generaal die het Áfrika-korps´ leidt. Italië is de bondgenoot van Duitsland (sinds 1936: As Rome-Berlijn) => Waarom? overeenkomsten op gebied van onder andere ideologie. Hoe kwam Italië in oorlog? Tijdens Fall Gelb komt Italië in oorlog. Mussolini denkt aan gebiedsuitbreiding bij Côte d'Azur (en hoopt een graantje mee te pikken). Zomer 1942: 2 veldslagen bij El Alamein (bij Egypte/ Libië), waarbij de Duitsers door proberen te stoten richting Alexandrië. Montgomery = de opperbevelhebber van de Britten in Afrika Op de kustweg wordt het meest gevallen, waardoor grote aanvallen een probleem zijn (woestijngebied). De marine krijgt een artillerie (bommen + granaten)-functie long range desert group: Om Duitsland te saboteren Malta => Brits => daarom is het moeilijk voor Duitsland en Italië om door Malta heen te komen (richting Noord-Afrika). Montgomery wint in 1942. Duitsers worden teruggedrongen. Vanaf oktober 1942: operatie ´lightfoot´ door Montgomery (Duitsers teruggedrongen) november 1942: ´Torch´ => de Amerikanen landen in het Franse deel van Noord-Afrika => Amerikaanse generaal heet Patton Daarmee zitten de Duitsers in de val: 2-frontenoorlog NB: Zowel Patton als Montgomery vindt zijn uiterlijk belangrijk Patton & Montgomery: wie is de beste? Meteen is er heel veel concurrentie! Reden dat Amerikanen landen in Noord-Afrika? Amerika is inmiddels in oorlog met Duitsland en wil de Duitsers insluiten. In Noord-Afrika zitten de Geallieerden. Dus de Geallieerden zouden ook in de Middellandse Zee kunnen aanvallen. Geen Antlantikwall daar! Europe's soft underbelly: vergelijking krokodil. Churchill wilde ook een aanval in Zuid-Europa. Faber quisque fortunae suae est – Ieder is de bewerker van zijn eigen geluk GS 27-08-2013 t/m 09-10-2013 Tara Fokker 2013 19/24

NB: Amerika had het op een akkoordje gegooid met de maffia om stakingen in Amerika tegen te gaan, gevolg => nu moet Amerika ook met de Siciliaanse maffia onderhandelen/ afspraken maken. Italië lag open 1943: Sicilië (waar Amerikanen en Britten landen) => Italië veroveren is het gevolg Een ander gevolg is dat de Wehrmacht Vichy-Frankrijk bezet, om te voorkomen dat de Geallieerden daar landen. 1941: Afrika-korps breekt niet meteen door. Waarom wil Hess, die doet alsof hij door Hitler gestuurd is, stiekem onderhandelen? Het zou kunnen dat Hess (voor Hitler) een laatste poging deed om een 2-frontenoorlog te voorkomen. Het moest geheim blijven, want dan was er meer kans van slagen. De Britten maken Hess' poging echter publiek, waarop Goebbels het direct ontkent in de pers, want geheimen passen niet bij Hitlers manier van doen/ regime, en Hitler zou zwak overkomen als dit niet werd ontkend. Dit alles is vóór de aanval op de Sovjet-Unie door Duitsland. Ook is dit een manier om Stalin te sussen. 09-10-2013 Slag bij Thermopylae: Grieken tegen de Perzen (kleine doorgang, weinig soldaten => handig voor de Grieken, want die waren met minder dan de Perzen). Slag bij Thermopylae 1941: Duitsers tegen de Britten De Duitsers probeerden door Griekenland heen te komen, maar de Britten houden ze tegen. 1940: Operatie zeeleeuw gaat niet door 1940: Hitler besluit dan al zijn aanval op de Sovjet-Unie (voor Lebensraum) => op dat moment hebben de Sovjet-Unie en Duitsland een niet-aanvalsverdrag Vanaf januari 1941: Italië is actief op de Balkan (Zuid-Oost-Europa, met o.a. Hongarije, Joegoeslavië, Roemenië, Bulgarije en Griekenland) De Italianen zaten al in Albanië (en op een aantal Griekse eilanden). Om dit uit te breiden, vallen de Italianen Griekenland aan. Dit is ook bedoeld om druk te leggen op de Britten (daar heeft Duitsland wat aan). De Italianen bakken er niks van in april 1941. De Britten steunen de Grieken en de Duitsers moeten Italië gaan helpen. Dan bezet de Wehrmacht Joegoeslavië en Griekenland. Kreta: tactisch gebied/ luchtlandingen => hierna verbiedt Hitler om op Kreta te landen. Vanaf april 1941 komen de Britten ook. De Duitsers zijn gedwongen te vechten, want Italië bereikt de doelstellingen niet. 22 juni 1941: aanval op Sovjet-Unie (zou in mei moeten gebeuren): operatie Barbarossa Operatie Barbarossa: hier draait het om voor Hitler NB: Een probleem van het rode leger: geen officieren Verder had Stalin nog geen aanval verwacht Faber quisque fortunae suae est – Ieder is de bewerker van zijn eigen geluk GS 27-08-2013 t/m 09-10-2013 Tara Fokker 2013 20/24

De hoofdprijs van operatie Barbarossa is Lebensraum Barbarossa: - Stalin verbiedt terug te schieten (hij wil niet de aanstichter lijken en weet niet zeker of de Duitsers de Sovjet-Unie echt aanvallen) - Stalin hoopte dat er pas in 1942 een aanval zou komen - Binnen dagen komen de Duitsers heel ver, op 2 fronten! in het zuiden (grondstoffen + Oekraïne) en in het noorden, tot aan vlak voor Moskou Oekraïne => waar is Stalin bang voor? Dat de Oekraïners zich bij Hitler aansluiten! Maar Oekraïners blijven untermenschen, dus worden eerder slaven. Maarschalk Zjoekov verdedigt (succesvol) Moskou en Stalingrad. Aan het eind van de oorlog krijgt hij de hoofdprijs voor zijn succesvolle verdedigingen: hij mag Berlijn innemen. Russische legers staan erom bekend veel manschappen te hebben. Tactiek: veel mensen! Stalin was de meest gehate man in 1941, maar wordt uiteindelijk de grote redder van de Sovjet-Unie. NB: 1812: Napoleon neemt Moskou in => een symbool, maar het betekent niet dat je Rusland op de knieën hebt. 1941: Leningrad Massamoord op krijgsgevangenen, want er zijn logistieke problemen (vervoer bijvoorbeeld => in dit geval via open wagens => mensen vriezen dood) en het zijn untermenschen. NB: Sommige Duitse tankcommandanten nemen weleens hele bataljons zwarte soldaten, waar dan een tank overheen rijdt Duitsers boeken winst, maar Moskou en Leningrad worden niet veroverd. Kiev wel (eerst Minsk). De Sovjet-Unie heeft een oneindige diepte. De Russen gebruiken de tactiek van de verschroeide aarde. NB: Wapenfabrieken in Rusland zijn achter Moskou. Als de winter invalt, doet Zjoekov een tegenoffensief. Leningrad (= nu St. Petersburg) wordt belegerd, maar nooit veroverd. Vrachtwagens kwamen met munitie en voedsel. De winter redt de Russen. Vooral in de winter is de Siberische bevolking nodig. Duitse soldaten hebben op dat moment geen winterkleding. Voor Duitsers is -20ºC dodelijk koud, voor Siberiërs is -20ºC ´frisjes´. Bron 9:

Witte kleur => de mensen op de foto zijn voorbereid op oorlog Moderne wapens De mensen op de foto vechten van oost naar west Belangrijk/ groot persoon bovenaan de foto


Slag om Moskou (oktober-december): terugtrekken Duitsers is het gevolg 1941: In de winter vechten op kleine schaal. Voor veel Duitsers is de eerste winter in Rusland een grote verscrhikking. Verder is het heel stil en er gebeurt nauwelijks wat (hier worden de Duitse soldaten een lijp van). Maart 1942: wegen zijn weer enigszins begaanbaar. Men besluit het front te houden, maar men richt zich vooral op het zuiden: richting Stalingrad. Zomer 1942: het 6de Duitse leger onder leiding van maarschalk Paulus bereikt Stalingrad. Waarom Stalingrad (de stad van Stalin)? 1) ideologische/ symbolische reden 2) olievelden Kaukasus 3) rivier Wolga (transport) De Duitsers hebben olie nodig, vandaar ad 2). NB: Ook Roemenië had veel olie. De Duitsers veroveren Stalingrad op een klein stukje na, vervolgens verliezen de Duitsers. Wat is de tactiek van de Russen? Kesselschlacht: omsingelen/ de pas afsnijden, zodat er geen bevoorradingen door kunnen komen. Vanwege het slechte weer (het is winter) kon er ook niet bevoorraad worden door middel van vliegtuigen. 31 januari 1943: maarschalk Paulus geeft zich - tegen Hitlers bevelen in - over. NB: Ook wat Roemeense bataljons hebben zich aangesloten bij Paulus' Duitse leger Dit is het omslagpunt van de oorlog. Paulus keert met zijn leger terug (NB: dit duurt voor sommigen wel 15 jaar!!) Eerste week van december 1941: Japan valt de Verenigde Staten aan (Pearl Harbor). Tweede week van december 1941: Hitler verklaart de oorlog aan de VS. NB: Hitler hoefde dit niet te doen, maar deed dit, omdat hij wist dat de VS toch mee zouden gaan doen. Roosevelt wilde helpen, maar kon dit niet vanwege het Amerikaanse isolationisme. Churchill is tot op zekere hoogte verheugd om Pearl Harbor. Waarom? Pearl Harbor is de directe aanleiding waardoor de VS gaan helpen (en dat wilde Churchill graag). Stalingrad is het begin van het einde... December 1941: Rusland en de Verenigde Staten tegen Duitsland: 2 grootmachten: omslagpunt: Duitsland gaat niet meer winnen! Het duurt alleen erg lang voordat iedereen dat snapt; er moet dus (nog) iets gebeuren, waardoor iedereen wel zal snappen dat Duitsland niet meer kan winnen. Januari 1943 (voordat Paulus zich overgeeft): Conferentie van Casablanca: de Geallieerden zijn aan zet! De grote 3: Stalin, Roosevelt en Churchill (Charles de Gaulle probeert hierbij te horen) Faber quisque fortunae suae est – Ieder is de bewerker van zijn eigen geluk GS 27-08-2013 t/m 09-10-2013 Tara Fokker 2013 22/24

Stalin verontschuldigt zich en is niet bij de Conferentie van Casablanca. Hij zegt ´te druk´ te zijn, maar eigenlijk wil hij gewoon niet ´van huis´, omdat Stalin bang is dat iemand hem zal vervangen. Conferentie van Casablanca, wat wordt er besloten? 1) De Geallieerden gaan door totdat de Duitsers zich volledig overgeven: unconditional surrender. 2) Totale oorlog: Duitsland zwaar en systematisch bombarderen NB: Arthur ´the bomber´ Harris: hij is de man achter terreurbombardementen in Duitsland (terreurbombardementen in de hoop de Duitse wil te breken; dit lukt alleen niet). 3) Een langdurige Geallieerde aanval in Zuid-Europa NB: Stalin wordt gerustgesteld door ad 1), maar vindt ad 3) niet fijn, want dan moeten de Russen het zware werk opknappen. Stalin zou liever zien dat de Antlantikwall wordt getackeld. Churchill wil door de laagvlakte (van de Alpen naar Berlijn), omdat hij denkt het rode leger de pas af te kunnen snijden. Churchill denkt aan na de oorlog: als Rusland Berlijn inneemt, wat dan? Churchills plan werkt niet. Wat er wel gebeurt is een landing in Zuid-Italië. Stalingrad en de Conferentie van Casablanca zijn een boost voor het verzet in Nederland. Als gevolg is er de april-/ meistaking in Nederland. Stalin wil een garantie op het westelijk front. Aan hem wordt beloofd dat dit in 1944 zal gebeuren tijdens de conferentie van Teheran (Iran) in december 1943. 6 juni 1944: D-day De Geallieerden (vooral het VK: Montgomery en de VS: Patton; beiden onder Eisenhower) gaan naar Zuid-Duitsland: operatie market garden (België en Nederland bevrijden is het doel). Operatie market garden was bedoeld een doorstoot over de rivieren te zijn, ondersteund door luchtlandingstroepen. Dankzij market garden zouden de Geallieerden vóór kerst in Duitsland zijn. Dit mislukt. De brug bij Arnhem wordt niet veroverd. Britse en Poolse parachutisten worden ingesloten, omdat er zich panzerdivisionen achter Arnhem bevinden. Er werd wel gemeld dat deze er waren, maar men vertouwde deze meldingen niet. Dit betekent dat Duitsland in 1944 nog niet verslagen is. Het Ardennenoffensief is de laatste tegenaanval van de Duitse troepen. Uiteindelijk neemt Zjoekov samen met zijn leger Berlijn in in mei 1945. NB: Verovering Italië:

- Einde Mussolini - Wehrmacht moet Noord-Italië bezetten en Italianen zijn nu tegenstanders van de Duitsers geworden


Tijdlijn ------0-----(1938 (1938

Conferentie van München Kristallnacht

31 augustus 1 september 1939

Sender Gleiwitz: De nacht van 31 augustus - 1 september 1939 van de Poolse aanval op Gleiwitz, zogenaamd door Polen (het waren eigenlijk Duitsers/ SSers). Duitsland valt Polen binnen Hitler slaat weer toe: Weserübung Fall Gelb (zaak geel) => aanval op de Benelux en Frankrijk Frankrijk geeft zich over. De Britten schrikken hiervan

1 september 1939 april 1940 10 mei 1940 juli 1940

) )

Na de Franse capitulatie wijst de Britse regering alle onderhandelingen met Duitsland af. juli 1940 1940 1940 juni 1941 vanaf juni 1941 1ste week dec. 1941 2de week dec. 1941 1942 1942 1942-1943 januari 1943 maart 1943 april/ mei 1943 juli 1943 Tot 1943 1944 1945

Nieuwe regering in Parijs Duitsland bezet Noorwegen, Denemarken, Nederland, België, Luxemburg en Frankrijk Slag om Engeland Molotov-von Ribbentrop pact wordt gebroken door Duitsland/ Duitsland valt de Sovjet-Unie aan Het is extra belangrijk dat Duitsland soldaten (vrijwilligers) heeft Japan valt de Verenigde Staten aan (Pearl Harbor). De VS in oorlog met Japan, vervolgens verklaart Hitler de oorlog aan de VS Wannsee conferentie Jodenster (Duitsland april, Nederland mei) Slag om Stalingrad Conferentie van Casablanca Maarschalk Paulus geeft zich over april-/ meistaking in Nederland Vichy staat wordt opgeheven en door de Duitsers bezet Politiek van de fluwelen handschoen D-day, invasie van de Geallieerden in Normandië De Geallieerden naar Zuid-Duitsland: operatie market garden atoombommen op Hiroshima en Nagasaki

------einde WOII------


(Westelijke) geallieerden: hoort Rusland (de Sovjet-Unie) hier wel of niet bij? Vanaf 1917 (Lenin) hoort Rusland er niet meer bij

Recommend Documents