Van de redactie
Inhoud
Beste lezers, Na het verschijnen van de vorige TweeKlank hebben er binnen de redactie heel wat veranderingen plaatsgevonden. Twee leden zijn vertrokken, maar gelukkig hebben we er ook weer twee nieuwe leden bijgekregen. Chris Baggerman en Herlinde Hoeflak besloten om te stoppen met hun werk voor TweeKlank. We respecteren hun beslissing. Soms moet je iets afstoten om ruimte te houden voor andere dingen. We danken hen hartelijk voor al hun inzet en betrokkenheid. We zullen de artikelen van Chris over ‘vroegere tijden’ missen. In deze TweeKlank staat zijn laatste bijdrage. Herlinde verzorgde jarenlang de pagina’s voor de jeugd. We zullen tijdens de volgende redactievergadering bespreken hoe we daarmee verder gaan. En dan onze nieuwe leden: Lizanne Ippel en Netta Verdoorn. Lizanne meldde zich al voor de vorige redactievergadering aan om mee te werken aan TweeKlank. Hoewel ze de komende jaren voor haar studie doordeweeks buiten Werkendam verblijft, wil ze zich toch inzetten voor dit stukje gemeentewerk. In de vorige TweeKlank schreef ze al een verslag van de belijdeniscatechese. En in deze TweeKlank leest u ook iets van haar hand. Ook Netta komt onze redactie versterken en ook zij is al direct aan het werk gegaan. Wij wensen hen beiden veel plezier toe in dit onderdeel van gemeentezijn. Voor u ligt weer een TweeKlank met een gevarieerde inhoud: Jaco van de Werken over orgelmuziek, de tuinmannen over het onderhoud van de ‘kerkelijke tuinen’, een kijkje in Leevboerderij ‘Het Erfdeel’ enz. Ook een terugblik op het evangelisatiewerk op de Havendag. De evangelisatiecommissie bezint zich deze maanden op haar activiteiten. Wij hopen hierop in een volgende TweeKlank terug te komen. Dit moeilijke maar ook dankbare werk heeft het gebed van de gemeente heel erg nodig.
Van de redactie,
1
Inhoud, Colofon, Agenda
1
Meditatie
2
Terug in de tijd (deel 8)
3
Column
4
Onder ons
5
Van de orgelbank
6
Interview… Leevboerderij
7
Column: De pen van….
8
Verslag Havendag
9
Uitnodiging VBK
9
Verjaardagslijst
10
Aan het woord… onze tuinmannen
11
Column: Israëlreis
12
Jongerenpagina
13
Foto’s clubleiding
13
Voor de jeugd
14
AGENDA Maandag 17 november DV Gemeenteavond 20.00 uur, grote zaal in de Bron 19.45 uur ontvangst met koffie Onderwerpen: Beleidsplan en Evangelisatiecommissie
Het winterwerk is weer begonnen en de dagen worden korter. Juist deze tijd kan voor eenzamen, zieken en ouderen een moeilijke tijd zijn. Er wordt in deze tijd veel gesproken over mantelzorg en aandacht voor ouderen. Het zou mooi zijn als we daar binnen onze eigen gemeente mee beginnen. Ik weet dat er wat dat betreft best al veel gebeurt, maar het kan altijd nog beter.
Colofon Contactblad voor en door leden van wijk 2 van de Hervormde Gemeente Werkendam. De redactie streeft er naar TweeKlank viermaal per jaar te laten verschijnen. De uitgave geschiedt onder verantwoordelijkheid van de kerkenraad.
Hartelijke groeten,
Eindredactie: Mattie Schouten Redactieadres: Rietheuvel 12 4251VV Werkendam Telefoon: 0183-449211 E-mail:
[email protected] Druk: GoudPrintCenter Alblasserdam
Mattie Schouten
1
Meditatie Spreken tot onze ziel “Wat buigt u zich neer, mijn ziel, en wat bent u onrustig in mij? Hoop op God, want ik zal Hem weer loven; Hij is de volkomen verlossing van mijn aangezicht en mijn God.” Psalm 42:12
H
Maar ook het onvolmaakte van dit aardse leven kan onze ziel neerdrukken. We zijn drukker dan ooit, maar wat levert het allemaal op? Een moment van reflectie daarop kan dan leiden tot vertwijfeling over de zin van het leven op dit moment. En waar is God in dit alles? Zeker als Zijn nabijheid dan niet wordt ervaren, kan dat als een last op ons drukken.
et is vast wel herkenbaar; als we iemand tegenkomen worden we vaak begroet met de vraag ‘alles goed?’. Meestal wordt er instemmend gereageerd. Een antwoord als ‘ja hoor, alles goed’ is wel zo makkelijk. Ook al is niet alles goed, of zelfs als het helemaal niet goed gaat. Apart is dat. Maar ook wel weer begrijpelijk, want wie heeft er in dit drukke bestaan eigenlijk tijd om nog echt naar elkaar te luisteren? Toch goed om eens te oefenen met luisteren, juist als het niet zo lekker gaat met de ander. Want in deze psalm ontmoeten we zo iemand.
En dezelfde onvolmaaktheid kunnen we ervaren als we beseffen dat we nog steeds zondigen. De zonde kan een pijnlijke last zijn, op zichzelf geen slecht teken trouwens. Maar de blijdschap en vreugde in het geloof glijden wel langzaam weg, het buigt onze ziel neer.
Het is een dichter die er eigenlijk helemaal doorheen zit, zou je kunnen zeggen. In verschillende bewoordingen komt dit naar voren. Zijn ziel is neergebogen, onrustig. En dat drukt zwaar op hem. Tranen zijn dag en nacht zijn voedsel. Daarbij voelt hij zich ver van God verwijderd, terwijl hij juist sterk verlangt naar Gods nabijheid. En alsof dat al niet erg genoeg is, spot zijn omgeving daar ook nog mee: ‘waar is uw God?’, vraagt men. Verre van eenvoudig voor de dichter, zijn klacht is dan ook best begrijpelijk.
Tot nu toe lijkt het maar een wat somber verhaal te blijven in deze psalm. Toch heeft de somberheid niet het laatste woord. Gelukkig niet! De sleutel om hier uit te komen ligt in het spreken tot je eigen ziel. In het laatste deel van de tekst ligt een aansporing om onze blik naar Boven te richten, naar de levende God. Want Hij weet heel goed wat ons bezighoudt, zelfs al lijkt Hij ver weg voor ons gevoel.
En voor ons misschien ook wel herkenbaar. We zitten niet in precies dezelfde situatie als de dichter, maar we kunnen wel met hem meevoelen. Als hij het heeft over verlangen naar God, juist daar waar de nabijheid en aanwezigheid van God weinig of niet ervaren wordt. Dat kan zomaar als een sombere deken over je ziel liggen. Zeker ook als om ons heen de vraag klinkt ‘waar is God dan?’. En die vraag kan trouwens ook in ons eigen hart leven. Ineens is daar de vertwijfeling. Waar is God en weet Hij nog wel van me af?
Met deze dichter mogen we verder kijken dan wat we zien. We worden opgeroepen om onze eigen ziel te vermanen, om op God te hopen, ondanks ons gevoel. En er is alle reden om onze hoop op deze God te stellen. Want Hij is ons leven, onze vreugde. Toch? En zelfs als dat onze ervaring niet is op dit moment, hebben we alle reden om dat wel van Hem te verwachten. De blijdschap over het feit dat Hij onze volkomen verlossing is. Niet omdat we dat zo voelen of nu al ervaren, vaak niet zelfs. Maar wel omdat God Zelf die weg wijst in deze psalm.
Dat blijft dicht bij de psalm, maar er zijn meer dingen die onze ziel neer kunnen buigen. Denk aan die ziekte, misschien zonder uitzicht op genezing. Of die toenemende gebrekkigheid in ouderdom, niet meer te stoppen. Het zou zomaar somber kunnen maken en de ziel neerbuigen. En dan kan, zelfs in eigen hart, ook die vraag omhoog komen, ‘waar is uw God?’. Ingrijpend kan dat zijn. En met een goedkoop antwoord is dat ook niet ineens weer opgelost.
Genadig als Hij is, komt Hij ons tegemoet, midden in onze onvolmaakte realiteit. Niet om ons daar zo in te laten zitten. Maar om ons oog van geloof op Hem te richten en zo onze weg met vreugde te vervolgen. Pieter Bijl
2
Terug in de tijd (deel 7) Het is mij opgevallen dat onze dominee verschillende keren een vragende opmerking heeft geplaatst over het begin/ontstaan van de Hervormde kerk in Werkendam. Nou kan het zijn dat ik deze opmerking niet helemaal goed heb begrepen, maar heel eenvoudig gaat de geschiedenis van de Hervormde Kerk natuurlijk terug naar de tijd van de Reformatie. De oprichting van de Hervormde kerk is in 1590 en de eerste predikant is Ds. Aegidius (Gillis) van Couwenberg 1590 – 1595. Dat wil echter niet zeggen dat dit ook de leeftijd zou zijn van de ‘kerk’ in Werkendam. We mogen aannemen dat de kerk in Werkendam bijna even oud is als het dorp zelf. Want een dorp zonder kerk was in de middeleeuwen ondenkbaar. Dus dan moet het begin van de kerk in Werkendam rond 1240 geweest zijn. Bevestiging daarvan hebben we niet echt, tenzij we dat mogen afleiden van oude kaarten waarop er in Werkendam een kerk getekend is. Er zijn wel twee vermeldingen die het bewijs leveren van een katholieke kerk in Werkendam. In 1450 is Herbaren van Riede bevoegd om een pastoor te benoemen in Werkendam. En in 1492 stichtten Nocolaas van der Staal en zijn vrouw een kapel van het Heilige Kruis bij de kerk te Werkendam. De fundamenten van die kapel zijn bij de herbouw van de kerk rond 1950 te voorschijn gekomen. In de kapel stond een altaar “Sanctae Crucis miraculosae” oftewel een wonderbaarlijk kruis. Het ligt erg voor de hand dat deze kapel druk bezocht werd. Een ander bericht over het bestaan van de kerk dateert uit 1514. Er werd toen een onderzoek ingesteld naar de draagkracht van de bevolking. Uit dat onderzoek blijkt dat de kerk te Werkendam toen 75 communicanten telde, deelnemers aan de heilige communie in de R.K. kerk. Dit aantal is een veel kleiner aantal dan dat er voor 1511 genoemd wordt. Toen waren er 125 communicanten. Wat gebeurde er dan in 1511?
Toen was er de Gelderse oorlog en is een groot deel van Werkendam door brand verwoest. Er wordt zelfs letterlijk gezegd in de stukken uit die tijd dat het gehele dorp Werkendam door brand is verwoest. Maar nu terug naar de Hervormde kerk, deze is uiteraard ontstaan uit de Reformatie. De Reformatie in het Land van Heusden en Altena heeft plaatsgevonden tussen 1575 en 1600. In Werkendam zal dat ook grote gevolgen hebben gehad voor de kerk en de bevolking. Het is waarschijnlijk zo geweest dat de hele kerkelijke gemeente met de Reformatie is meegegaan. De R.K. kerk had afgedaan en een nieuwe nog te vormen kerk kwam er voor in de 3
plaats. De kerkelijke organisatie is in eerste instantie ontstaan naar de bepalingen van de synode van Parijs van 1559 en het convent te Wezel in 1568. Later volgden de nationale synoden, Emden 1571, Middelburg 1581, maar vooral bij de bekende nationale synode van Dordrecht in de jaren 1618 - 1619 werd de organisatie van de Nederduits gereformeerde kerk definitief geregeld. Van de eerste 20 tot 30 jaar van de kerk weten we eigenlijk niet zoveel, maar vanaf 1631 hebben we de beschikking over het “Acta boek der Nederduits Gereformeerde gemeente van Werckendam 1631-1663”. Dit geeft een schat aan informatie over onze kerk van Werkendam.
Column Monsters Maar wat is dat voor een beest? En leeft hij nog? Of is hij uitgestorven?
We melden onze huisgenoten dat we vandaag naar de dierentuin gaan. Dat levert meewarige blikken op. Zoiets doe je toch alleen met kleine kinderen? We laten ons niet van de wijs brengen en rijden naar Burgers' Zoo. Daar aangekomen besluiten we om eerst de roofdieren met een bezoek te vereren.
De schrijvers van de Studiebijbel Oude Testament denken aan een dinosaurus. Ze hebben zelfs een kandidaat op het oog: de Sarcosuchus. Dat beest lijkt op een krokodil. Maar kan tot 10 ton wegen en 12 meter lang worden. De animatiefilmpjes op internet zijn fascinerend. Zou dit het beest zijn dat Job voor ogen had?
Wolven Maar… als we bij de wolven komen wil Hilda gauw doorlopen. Een voorval uit het verleden speelt haar parten. De kinderen zijn nog klein. Een wildpark in Duitsland. We staan op 50 cm afstand van een grote wolf. Hilda raapt een stok van de grond, steekt hem door het hek en prikt de niets vermoedende wolf in zijn vacht. Het beest reageert als door een adder gebeten. Neemt de aanvalshouding aan en gromt. Kijkt omhoog en berekent de hoogte van het hek.
Maar dat vuurspuwen dan? Dat is toch zeker wel een fabeltje? Zeker niet. Er is zelfs nu nog een dier dat steekvlammen uitwerpt: de bombardeerkever. Dat beestje heeft een 'explosiekamer' waarin gassen tot ontploffing worden gebracht. De Sarcosuchus had ook zo'n kamer, blijkt uit skeletonderzoek. Schepping Waarom heeft God deze monsters eigenlijk geschapen? Psalm 104 zegt dat God de Leviathan gemaakt heeft om er mee te spelen. Zo staat het in de meeste Nederlandse vertalingen. Alleen in de (oude en herziene) Statenvertaling staat het anders. Daar staat dat God de Leviathan gemaakt heeft om in de zee te spelen. Kenners van het Hebreeuws zeggen dat beide vertalingen mogelijk zijn.
Krokodillen We lopen door naar het krokodillenverblijf. Maar ook hier speelt een voorval uit het verleden. Een familie-uitje in Blijdorp. Een zwager bekogelt een krokodil met koperen centen. Het beest is er niet van onder de indruk. We geven onze zwager het advies om met grotere muntstukken te gooien. Hij doet het niet. De krent. Maar als de krokodil ineens zijn gigantische bek openspert schrikken we toch. Vlijmscherpe tanden, in slagorden opgesteld.
Draken We lopen door naar het drakenverblijf. Nu wordt het echt spannend. Staan we straks oog in oog met een vuurspuwende draak? Of gaan fantasie en werkelijkheid nu door elkaar lopen? Draken bestaan immers helemaal niet?
Nieuwe schepping Hoe dan ook, God speelt met die monsters en laat ze spelen, maar voor ons vormen ze een bedreiging. Nog wel. Profeten hebben voorzegd dat die dreiging er in de toekomst niet meer zal zijn. Een zuigeling zal zich vermaken bij het hol van een adder, een jonge vrouw zal een wolf niet meer pesten en een jonge man zal een krokodil niet meer treiteren. En de dierentuin? Die zal er ook niet meer zijn. Heel de aarde zal een blij dorp zijn.
Ik ken christelijke ouders die dat hun kinderen vertellen. Hoe is het mogelijk?! Hebben deze ouders Job 40 en 41 niet in hun Bijbel staan? En Psalm 74? En Psalm 104? En Jesaja 27? Wie dat leest kan er niet omheen: de bijbelschrijvers kenden een vuurspuwende draak. Zijn naam: Leviathan.
Theo van Vuuren 4
Onder ons Geboren
Brent Willem Ritmeester
Sarah van Berchum Roepnaam: Sarah Geboren: 25 juli 2014 Dochter van Patricia en Willem Zusje van Ruben, Casper, Thirza (in liefdevolle herinnering) en Stijn
Roepnaam: Brent Geboren: 7 juli 2014 Zoon van Jody en Bram
Weet je dat de Vader je kent, weet je dat je van waarde bent, weet je dat je een parel bent, een parel in Gods Hand. 5
Van de orgelbank Jaco van de Werken over het kerkorgel tijdens de eredienst. Een betere titel van deze bijdrage zou zijn: ‘Van de orgelbank af’… Het is voor iedereen goed om op z’n tijd eens een rust-/vakantieperiode te nemen, de accu op te laden en weer energie op te doen… ook voor een organist die elke zondag (meestal) ‘boven zit’ en de samenzang begeleidt. De vakantieperiode biedt dan een uitstekende gelegenheid om eens van ‘beneden’ diensten bij te wonen. Dat is toch best wennen tussen al die mensen zo ‘dicht’ om je heen! Je merkt dan dat je ‘boven’ wat meer bewegingsvrijheid hebt, maar ook dat je minder contact hebt met je medekerkgangers door je functie als organist. Gelukkig maak je ‘contact’ door de kerkgangers in het orgelspelen mee te nemen in het zingen: dat is altijd weer een uitdaging en heerlijk om te doen. Het is mooi en ook leerzaam erediensten te bezoeken en mee te beleven in een andere plaats en omgeving. Je bent als organist dan altijd benieuwd hoe collega’s het orgel bespelen, wat het type instrument is, hoe de kerkruimte ‘klinkt’. Hoe wordt het begeleiden van de samenzang door de organist ‘aangepakt’? Zonder het Woord in de eredienst te vergeten dat elke zondag weer centraal staat!
Zo bezochten wij als gezin diensten in twee verschillende plaatsen. Zittend tussen mede kerkgangers valt me op dat er voor de dienst flink gepraat wordt. Het lijkt erop of de nieuws- en wetenswaardigheden van de afgelopen week worden uitgewisseld. En de organist speelt. Het instrument heeft een mooie klank! ‘Zou men doorhebben wat de organist speelt?’, mijmer je wat voor je uit. Dat is deze morgen niet zo moeilijk. In een korte tijd passeren heel wat ‘versjes’ de revue. Soms op een walsachtige manier waarop het nog goed zou passen als draaiorgelmuziek op de markt. De organist doet zijn best, maar of dit de functie is van orgelmuziek voor de dienst… Maar wat dan wel te spelen? Bij deze manier van spelen is succes vaak wel verzekerd… In de andere plaats die we op een vakantiezondag bezoeken heerst voor de dienst meer rust. Het is een fraaie oude dorpskerk uit het midden van de 19e eeuw waar we binnenstappen. Het geheel staat op een ‘echte’ brink; de toren lijkt beduidend ouder. Wat een grote kerk in een dorp kleiner dan Werkendam: indrukwekkend! Achter in de kerk bevindt zich het orgel; een historisch instrument in oude kleurtinten en met veel bladgoud. Er vult zich een warme orgelklank door de gewelven van de kerk. De organist heeft een goede registratiekeuze (welke registers - klank - kies je) en de orgelmuziek klinkt harmonisch en soms verrassend. Het lijkt een fraai klankschilderij. Het maakt je weer bewust: wat kies je als orgelspel vooraf. De liturgie wordt aan de organist vooraf al doorgegeven. Ook de Schriftlezingen staan er meestal bij. Eén psalm of gezang passend bij de gedeelten uit de te lezen Bijbelgedeelten kan een prima uitgangspunt zijn. Een improvisatie of een bewerking kan worden voorbereid. Er kan ook geput worden uit vele orgelbewerkingen/ orgelliteratuur uit de loop der eeuwen. Wat is er veel moois geschreven; denk alleen al aan de orgelmuziek van Johann Sebastian Bach! Het maakt me opnieuw bewust dat goed en stijlvol voorbereiden alleen al voor het orgelspel voor de dienst heel belangrijk is. Jaco van de Werken
6
Interview… Kennismaken met Leevboerderij Het Erfdeel voor wie we iets kunnen betekenen. Daarnaast levert naamsbekendheid giften op. Dat is ook belangrijk, omdat de stichting daar vooral van bestaat. We krijgen geen subsidie van de overheid. De gasten betalen voor hun verblijf hier, maar dat is niet genoeg om alles te bekostigen.’ Tine is bezig met het laatste jaar van de studie Maatschappelijk Werk & Dienstverlening en begeleidt de jongeren die kortere of langere tijd verblijven in de Leevboerderij.
Bijna iedereen in onze gemeente kent Leevboerderij Het Erfdeel wel. In 2007 werd de boerderij aan de Werkensedijk aangekocht en prachtig opgeknapt. Hier wordt ‘iets voor jongeren gedaan’ door een jong stel dat bij ons in de kerk komt. Maar hoe zit het nou precies? Het Erfdeel is een stichting die ‘vanuit Christelijk diaconaal perspectief onvoorwaardelijk hulp wil bieden aan kwetsbare mensen’. Dit zijn in de praktijk jongvolwassenen tussen de 18 en de 26 jaar die om wat voor reden dan ook niet thuis kunnen wonen, maar ook nog niet toe zijn aan complete zelfstandigheid. Tijdens hun verblijf in de Leevboerderij leren ze om te gaan met hun problemen en doen tegelijk allerlei praktische kennis op die onmisbaar is wanneer ze op zichzelf gaan wonen. Gerwin en Tine van Weelden, het beheerdersechtpaar van de Leevboerderij, helpen ze hierbij.
Leon van der Beek (27) is één van de bewoners van de Leevboerderij, en regelmatig te gast in de diensten van onze wijkgemeente. Hij komt uit Gorinchem en woont sinds april 2012 in Het Erfdeel.
‘Wat langer dan de meesten,’ lacht hij, ‘maar ik ben op zoek naar woonruimte en een baan.’ De achterliggende jaren heeft hij veel geleerd. ‘Allerlei praktische zaken die je nodig hebt om op eigen benen te staan,’ vertelt hij. ‘Je moet vooral veel zelf ontdekken, daar is Tine best streng in. ‘Je moet het zelf doen,’ zegt ze steeds. Daar heeft ze ook wel gelijk in natuurlijk.’ Maar ook op andere terreinen is hij wijzer geworden. Hij weet nu hoe hij moet omgaan met anderen op een positieve manier. Daar heeft de omgang met zijn buddy veel aan bijgedragen. ‘Die heeft zelf een groot gezin,’ zegt Leon, ‘en dan zie je hoe zoiets ook kan functioneren. Dat heb ik van huis uit niet meegekregen.’ Hij voelt zich thuis in onze gemeente, maar heeft daar zelf ook een actieve rol in gespeeld. ‘Ik heb preekbesprekingen bezocht, ben een paar keer naar Ichthus geweest en doe mee aan de 20+ avonden,’ somt hij op. Ook dit nieuwe seizoen hoopt hij daar weer naar toe te gaan. Al hangt dat af van de baan en de woonruimte die hij vindt. ‘Het liefst zou ik weer in Gorinchem gaan wonen,’ bekent hij, ‘maar hier in de buurt is ook prima.’ Hij ziet ernaar uit om weg te gaan, maar vindt het ook wel spannend. ‘Hier ken je elkaar goed en begrijp je elkaar,’ zegt hij. ‘Je zit allemaal in ongeveer hetzelfde schuitje.’ Maar het is ook erg druk en de gasten wisselen elkaar af. ‘Echt een eigen plek, helemaal voor mezelf’, mijmert hij, ‘dat zou toch wel heerlijk zijn.’
Sinds 2012 wonen Gerwin(29) en Tine (28) met hun dochtertje Emily (4) in een deel van de boerderij en zijn ze lid van onze gemeente. Tine heeft de opleiding Sociaal Pedagogisch Werk gedaan en werkte als psychosociaal hulpverlener bij Agathos. Ze zien het als Gods leiding dat ze in Werkendam terecht zijn gekomen. ‘We woonden in Gouda,’ vertelt Tine, ‘maar moesten op zoek naar andere woonruimte. We zijn toen gaan bidden of God ons wilde laten zien waar Hij ons wil gebruiken.’ Een vacature in de krant voor beheerders van Het Erfdeel leek een antwoord op hun gebed, al had Tine eerst wat bedenkingen. ‘Ik vroeg me vooral af of ik niet te jong zou zijn,’ zegt ze, ‘maar we ontvingen steeds bevestigingen dat we dit moesten doen.’ Ze solliciteerden en werden aangenomen. ‘Een gouden moment,’ noemen ze het, ‘als je zo zeker mag weten dat dit Gods weg is.’ Gerwin werkt vier dagen per week als ICT-er en besteedt één dag per week aan Het Erfdeel. Hij bemoeit zich vooral met de pr en de organisatie. ‘We doen erg ons best om bekendheid te krijgen,’ zegt hij, ‘zodat we te vinden zijn door de mensen 7
Dat komt vooral op de avonden neer, omdat ze overdag werken of naar school gaan. ‘Gemiddeld zijn ze hier 1 à 1,5 jaar,’ vertelt ze. ‘In die tijd wordt er tijdens wekelijkse gesprekken bepaald wat ze moeten en willen leren om op eigen benen te kunnen staan. Ze zijn hier niet vrijblijvend, de maatschappij vraagt veel van hen en ze moeten ontdekken hoe ze daarmee om moeten gaan.’ Daarnaast is er iedere twee weken een groepsoverleg met alle bewoners samen, waarbij praktische zaken worden besproken en soms irritaties worden uitgesproken. Ook dat is onderdeel van het leerproces.
avond en zo’n vijftien mensen hebben zich opgegeven als ‘buddy’ voor een bewoner. ‘Wanneer een jongere hier komt wonen, is het fijn als er iemand is die met hem of haar wil optrekken,’ legt Tine uit. ‘Wij kijken wie bij elkaar zouden passen, en de buddy probeert de jongere dan te betrekken bij het leven in het dorp.’
Op maandagavond eten Gerwin, Tine en Emily altijd mee met de groep, de rest van de week zijn ze op zichzelf. ‘De jongeren kunnen altijd voor hulp aankloppen, maar het is de bedoeling dat ze zoveel mogelijk zelf doen. Ze moeten om de beurt koken, zelf wassen, schoonmaken, alles wat je ook moet doen als je op jezelf woont,’ zegt Tine.
Op dit moment zit de Leevboerderij vol. Alle acht plaatsen zijn bezet, en er is een wachtlijst van vier personen. ‘We merken dat de naamsbekendheid toeneemt,’ vertellen Gerwin en Tine. ‘Dankzij onze contacten met hulpverleningsinstanties uit de regio krijgen we steeds meer aanmeldingen. Door het terugtreden van de overheid vallen steeds meer jongeren tussen wal en schip, en dan kunnen wij een goede oplossing zijn.’ Uitbreiding is echter niet aan de orde. ‘Hier hebben we onze handen vol aan,’ lachen ze. Het is duidelijk te zien dat ze genieten van het werk dat ze hier mogen doen. Ondanks de moeilijke dingen die er natuurlijk ook zijn. ‘Soms heb je echt zorgen om een gast,’ zegt Tine, ‘of krijg je kritiek te verwerken. Dat is niet leuk. Maar juist dan is het goed om te weten dat dit Gods weg is. Dat geeft rust!’
Veel van de vrijwilligers komen uit wijk 2 van de Hervormde Gemeente. ‘Daar is niet bewust naar gezocht,’ lacht Tine, ‘dat is zo gegroeid. Het Erfdeel is niet Hervormd, maar interkerkelijk.’
De werk komt gelukkig niet alleen op Tine en Gerwin neer. Er is een zorgteam van vijf mensen die ook in de hulpverlening werken en die hen ondersteunen bij de begeleiding van de jongeren. Daarnaast zijn er zo’n 30 à 40 vrijwilligers die ieder op hun eigen wijze betrokken zijn bij Het Erfdeel. Sommigen verzorgen het onderhoud van het huis en de tuin, anderen organiseren af en toe een creatieve
Column: De pen van... waarom? Geld, gezondheid, ouderdom? Ik vraag: "Maar waarom bent u dan zo rijk?" Haar antwoord: "Omdat de Heere Jezus in mijn hart woont." Nadat ik gezegd heb dat ze dan echt rijk is, pakt ze mij vast, en zegt: "O, ken jij ook de HEERE Jezus, daar word ik altijd zo blij van, als ik anderen ontmoet die Hem ook kennen. Weet je, ik heb heel veel moeilijke dingen in mijn leven meegemaakt, maar de HEERE was er altijd. In de diepte kon ik altijd verder omdat Hij bij mij was. En weet je, ik ben echt niet bang, wat er ook komt, want nog even dan mag ik altijd bij de HEERE Jezus zijn."
Tja, dan zit je met de vrouwengesprekskring in de theetuin in Almkerk en dan begint er iemand aan onze tafel over een ‘pen die ze door moet geven’. De een heeft de pen al gehad en anderen (waaronder ik) weten niet wat ze met die pen aan moeten. Totdat er iemand tegen mij zegt: "Joh, jij maakt vast weleens wat mee in het ziekenhuis." Waarop ik antwoordde dat ik pas nog iets moois over mijn werk op facebook heb gedeeld. Ja, en toen kon ik er niet meer onderuit en kreeg ik de pen van Hanneke. Op facebook deelde ik het volgende over een getuigenis in het ziekenhuis: Ik ben na het wassen een 90-jarige mevrouw haar steunkousen aan het aantrekken. Ze buigt zich naar mij toe en zegt: "Weet u zuster, ik ben heel erg rijk." Ja wat moet je daar nu mee? Er gaan allerlei gedachten door mij heen, rijk
Wat een bemoediging was dat voor mij uit de mond van iemand van 90 jaar! Ik moest denken aan psalm 92: "In de ouderdom zullen zij nog vruchten dragen." Mijn gebed is: “HEERE geef dat wij ook zo met U mogen leven en van U mogen getuigen". Tineke van Herwijnen En nu geef ik de pen door aan… Bram Smits 8
De Evangelisatiecommissie op de Havendag Zaterdagochtend begint om kwart voor zeven de wekker te rinkelen. Iets wat ik totaal niet gewend ben, maar vandaag is dat voor een goed doel. Het is 5 juli 2014, de dag dat er in Werkendam weer een Havendag wordt gehouden. Deze Havendag is voor mij een andere dag dan vorige Havendagen. Vandaag ga ik voor het eerst, op het ‘veld’, deelnemen aan de activiteiten van de Evangelisatiecommissie. Met een dosis gezonde spanning spring ik op m’n fiets en ga naar de plek van bestemming.
groep van de kraam van de Evangelisatiecommissie. Ondanks het tegenvallende weer komen er toch veel mensen langs en daardoor hebben we wel wat kleine gesprekjes. De spanning trekt langzaam weg en het gaat automatisch om met mensen in gesprek te gaan. Zeker het weggeven van het materiaal, om mensen hiermee te helpen, ging steeds makkelijker. Het boekje over de schipper die Bijbelsmokkelaar werd, hebben we in menig tasje gestopt. Na een gesprek met een man die de kerk had verlaten, maar er wel weer voor open stond kreeg ik een voldaan gevoel. Ja, hierom wilde ik lid worden van de EC, mensen helpen om Gods Koninkrijk (weer) te (her)vinden. Mijn gevoel bij de Herder delen met anderen, om ze dezelfde vreugde te laten ervaren. Een ervaring die ik meeneem naar de volgende activiteiten van de EC. Het was een gezegende dag en ik ben God dankbaar dat we zoveel mensen mochten bereiken. Hij zal altijd zijn werk voortzetten en wij als mensen mogen daar een rol in spelen, hoe groot of klein die ook zal zijn. Bram Smits
Bij de haven zijn Anneke en broeder Groeneveld al aan het opbouwen. We zetten de spulletjes klaar en houden zelfs nog wat tijd over. Beter gezegd, ik houd wat tijd over, want Anneke wil het nog een beetje opfleuren en dat is toch niet echt mijn (mannen)ding. Zodoende heb ik wat tijd om over de haven te lopen en daardoor stijgt bij mij de spanning. Iets waar ik, normaal, eigenlijk geen last van heb. Na deze zorg/spanning te hebben voorgelegd aan onze Vader (waarvoor we het doen, ik sta er, tenslotte, niet voor mezelf) begint het echte werk. Samen met Anneke en Nel bemannen we de ochtend-
He hallo, Kom jij dit jaar ook weer? We gaan zingen, bidden, luisteren naar een Bijbelverhaal, knutselen en een leuk spel doen! Alle kinderen van de basisschool vanaf 5 jaar zijn van harte welkom. Wij vinden het ook leuk als jij behalve jezelf nog een vriendje of vriendinnetje meeneemt dat onze Heere misschien niet kent of die niet naar de kerk gaat. Je bent van harte welkom in ‘De Bron’ (tegenover de Dorpskerk in de Kerkstraat) op: D.V. dinsdag 21 oktober 09.45 uur tot ongeveer 12.15 uur D.V. woensdag 22 oktober 09.45 uur tot ongeveer 12.15 uur D.V. donderdag 23 oktober 16.00 uur tot ongeveer 19.45 uur (avondeten inbegrepen) Voor drinken en wat lekkers wordt gezorgd en er zijn geen kosten verbonden aan deze dagen. Wil je eerst wat meer informatie: Bel dan met Diana van den Heuvel, tel. 0183-509379. P.S. De afsluitingsavond van de Vakantie Bijbel Club is in de Biesboschkerk, D.V. 23 oktober en begint om 19.00 uur. Jij bent dan al in de kerk en mag voor die avond je ouders en/of wie je verder wilt vragen, uitnodigen om te laten horen en zien wat jij gehoord en gemaakt hebt. Neem dan ook wat geld mee i.v.m. de collecte voor een goed doel. 9
Verjaardagslijst voor de maanden november, december 2014 en januari 2015 van gemeenteleden van 75 jaar en ouder
Naam: Dhr. Mevr. Mevr. Mevr. Mevr. Dhr. Mevr. Mevr. Mevr. Dhr. Dhr. Dhr. Dhr. Mevr. Mevr. Mevr. Mevr. Mevr. Mevr. Mevr. Mevr. Mevr. Mevr. Mevr. Dhr. Dhr. Mevr.
Adres P. A. S. M. S. J. C. M.B. H. T. A.C. C. A. G.P. C.A. J. G.M. N. A.C. M. E.J. J.D. J. C. G. G. E.
Geb. datum
van de Werken Eemkerck 29 Scherpenisse - v. Breugel Van Randwijklaan 27 van de Werken - v. Oord De Erker 2 Questroo De Graaff 38 Sack - Visser Wilgenlaan 48 van den Heuvel Bentlaken 39 Koek - den Breejen Kerkeinde 30 van Oord - Rijkers Bereklauw 80 Ippel - den Haan Almsvoet 14 Ippel Almsvoet 14 van den Heuvel Aalscholverstraat 9 de Hoog A van Drielstraat 4 Visser Spijksweer 14 Korsman - Potters Graaf v. Hornelaan 47 Bax - Blijenberg Raadhuislaan 4 /203 van der Stelt Klaproos 11 de Waal - van Berchum De Graaff 50 Kramer - Vos D'Altenaer 42 Verlee - Visser Burchtstraat 32 van de Werken - Duiser Elzengriend 4 van Berchum - van Oord Raadhuislaan 4 /227 v.d. Werken - de Keijzer Ereprijs 16 A Hoogendoorn - v. Breugel Sigmondstraat 21 Honkoop-van Oord Raadhuisplein 23 Verheij Kanaalstraat 1 de With Achtervliet 3 Blokland - Blokland Wilgenlaan 117 10
4251WB Werkendam 4251VT Werkendam 4251EZ Werkendam 4251HW Werkendam 4251GG Werkendam 4251GT Werkendam 4254LD Sleeuwijk 4251KT Werkendam 4251GL Werkendam 4251GL Werkendam 4251VX Werkendam 4251ZH Werkendam 4251XS Werkendam 4251GJ Werkendam 4251VS Werkendam 4251JA Werkendam 4251HW Werkendam 4251TZ Werkendam 4251ZE Werkendam 4251EV Werkendam 4251VS Werkendam 4251JW Werkendam 4251ZA Werkendam 4251VZ Werkendam 4251ZS Werkendam 4251HP Werkendam 4251GE Werkendam
02-11-1936 03-11-1936 08-11-1935 08-11-1937 11-11-1932 13-11-1938 23-11-1932 27-11-1935 02-12-1937 03-12-1932 07-12-1937 10-12-1936 10-12-1934 11-12-1930 16-12-1914 23-12-1939 28-12-1938 28-12-1934 30-12-1928 08-01-1928 08-01-1923 22-01-1926 23-01-1932 23-01-1940 23-01-1922 23-01-1940 26-01-1928
Aan het woord… De tuinmannen De tuinmannen van de Biesboschkerk en de Dorpskerk komen uit beide wijkgemeenten. “De samenwerking is erg goed”.
Het is dinsdagmorgen, koffietijd in de pastorie. De koffie staat klaar en er worden heerlijke appelflappen uitgedeeld. Wie hierbij denkt aan een gezellige koffievisite, heeft het mis. Nou ja, gezellig is het wel. Maar er is geen echt bezoek. Dit alles is bestemd voor de tuinmannen die de pastorietuin verzorgen.
Tja, en wat doen de mannen nu eigenlijk, behalve koffiedrinken? Er wordt volgens een redelijk strak schema gewerkt. Om de veertien dagen werken Jan en Kees in de pastorietuin. Daar maaien ze het gras, knippen ze de heg, planten ze bloemen en waarschijnlijk nog veel meer. Ze zijn te bescheiden om het allemaal op te sommen, maar de pastoriebewoners zijn erg blij met hen.
Dit vrijwilligerswerk is misschien wel het meest onbekend bij de gewone gemeenteleden. Maar hiermee wordt wel veel geld uitgespaard. Geld dat anders aan een hoveniersbedrijf moet worden uitgegeven. Jan Tramper en Kees Pellicaan zijn bezig met de pastorietuin. Om de twee weken zijn ze present om de tuin te verzorgen. Tenminste, als het niet regent. Want hoewel ze dit vrijwilligerswerk met hart en ziel doen, zijn ze niet van plan om zich nog nat te laten regenen. “Die tijd hebben we gehad”, licht Jan toe.
De andere week zijn de tuinmannen bezig bij de kerkgebouwen. Van half negen tot na koffietijd in de Biesboschkerk. Als er nog tijd over is, komen de groenstroken langs de Dorpskerk aan de beurt. Behalve als het regent, want dan schuift alles gewoon veertien dagen op. Hoewel, uitzonderingen bevestigen ook in dit geval nogal eens de regel. Het begon in de tijd van dominee Arkeraats. Toen zijn zoons het ouderlijk huis verlieten, werd het tuinwerk toch wel wat veel om alleen te doen. Kees Stam en Kees Pellicaan namen indertijd het onderhoud van de pastorietuin voor hun rekening. Later kwam daar ook het onderhoud van de tuin van de Biesboschkerk bij. “Dat ging eigenlijk vanzelf”, vertelt Kees Pellicaan. “Ik was al betrokken bij de verbouwing van ‘de Bron’. En toen ben ik gewoon verder gegaan met het onderhoud van de tuinen”. 11
Een bijzondere Hemelvaartsdag tijdens onze reis door Israël Het is nog vroeg in de morgen als we uit Jeruzalem vertrekken om een tocht naar de woestijn Zin te maken. We zijn met z´n vieren op weg, mijn vriendin, een bevriend echtpaar en ikzelf. Met elkaar gaan we na ons verblijf in Jeruzalem vrijwilligerswerk doen in Netanya. Het is de bedoeling dat we onderweg op een picknickplaats met elkaar een Bijbelstudie doen i.v.m. Hemelvaartsdag. Na ongeveer een uur rijden zijn we er en we hebben een fijne tijd met zingen, bidden en het overdenken van de betekenis van de hemelvaart van de Heere Jezus, ook voor ons persoonlijk. Maar we moeten weer verder, we hebben nog een hele tocht voor de boeg. Bij het instappen leg ik mijn Bijbel en sjaal die ik bij me had even op de auto, omdat het instappen krap is. Jullie begrijpen het al, we zijn weggereden en ik heb niet meer aan de Bijbel gedacht.
tijn Zin. Daar maakten we onverwacht de beëdiging van rekruten mee, heel plechtig. Op de terugweg zijn we op de plaats van die ochtend gaan zoeken. Al heel snel zagen we mijn sjaal, maar geen Bijbel. We hebben de hele weg afgelopen maar hij was er niet meer. Jammer…….heel jammer, ik hoopte dat hij in goede handen zou komen. Maar wat schetst mijn verbazing: twee dagen later kreeg ik een sms van mijn kleindochter. Via de boekhandel in Werkendam hoorde ze dat mijn Bijbel was gevonden. Ze stuurde me het telefoonnummer van de mevrouw waar de Bijbel was. Ik heb haar direct gebeld, Dafna heet ze. Zij had de Bijbel niet gevonden, maar haar buurman Dov. Hij had ons gezien tijdens de Bijbelstudie, was later vertrokken en
met haar ouders naar Israël geëmigreerd. Ze vertelde dat ze in de Bijbel had gekeken. Daarin zaten nog allerlei kattebelletjes, die had Dov bij elkaar gezocht!!! Er zat ook een bladwijzer in van De Angelot en mijn naam en adres stonden erin. Toen is ze gaan combineren en heeft ze Machiel van de boekhandel gebeld en verteld dat ze mijn Bijbel gevonden had. Toen heeft Machiel mijn kleindochter gebeld en gevraagd of ze mij het telefoonnummer van Dafna wilde doorgeven. Wat was ik blij! We hebben afgesproken dat we zouden mailen hoe de Bijbel weer bij mij kon terugkomen. Dafna vertelde dat ze familie in Netanya heeft. Ze zou hem kunnen brengen en anders zou ik met de bus vanuit Netanya naar haar toe gaan. Na wat heen en weer mailen heeft ze hem gebracht en hebben we een reuze leuke
vond de Bijbel. Dov woont in Nazareth, meer dan 100 kilometer vanaf de vindplaats. Hij liet zijn buurvrouw Dafna de Bijbel zien in de veronderstelling dat het een belangrijk boek was. Ik was zo blij dat de Bijbel weer terecht was en Dafna was blij voor mij. Zij sprak gewoon Nederlands, was in Nederland geboren en later
ontmoeting met haar gehad. Als we weer in Israël zijn, moeten we zeker naar haar toe komen en kennis maken met haar buurman Dov en haar ouders. Zo kon ik die dag weer lezen uit mijn eigen Bijbel. Over een bijzondere Hemelvaartsdag gesproken, is het geen wonder? Jos Haringsma.
Toen we weg reden, keek ik opzij. Het was heel bijzonder: in de lucht zag ik het Ichthusteken, dat door een vliegtuig werd gemaakt. We waren allemaal verbaasd, waar dan, hoe kan dat? We reden door en zagen het allemaal. Het symbool dat de eerste christenen als geheim teken gebruikten. Het was Hemelvaartsdag en dat teken in de lucht was heel bijzonder. We hebben er lang over nagepraat. Na een hele poos kwam ik er achter dat ik mijn Bijbel niet meer bij me had. Die lag natuurlijk niet meer op de auto, wat erg, maar we besloten op de terugweg te gaan zoeken. We zetten onze reis maar weer voort, naar de kibboets van Ben Gurion, de eerste president van Israël in 1948. Daarna naar zijn graf en dat van zijn vrouw aan de rand van de woes-
12
Jongerenpagina Hoera, de vlag mag uit! “De spanning kwam bij mij pas toen er werd gebeld voor de uitslag” waren verschillende reacties. Wat ik erg mooi vind om te horen is dat de Heere een belangrijke rol speelde bij het examen. Zo hoorde ik van Niek dat hij samen met klasgenoten heeft gebeden en Dick bad vurig of hij ook geslaagd mocht zijn. Nu was ik wel benieuwd wat iedereen hierna gaat doen: Dick: Pabo Guerline: Design en styling Mariska: Verpleegkundige Niels: Logistiek supervisor Charlotte: Pabo Niek: Biobased tech (chemie opleiding)
Het is alweer even geleden dat in Werkendam de vlaggen uitgingen. Dick van der Stelt, Guerline Kamp, Mariska Ippel, Niels Baggerman, Charlotte van den Heuvel en Niek van der Wiel zijn dit jaar geslaagd. Enkele geslaagden wilden iets vertellen over hun examenperiode. Dick vertelde dat naarmate de dagen verstreken hij toch wat zenuwachtiger werd voor de uitslag en Guerline had verwacht pas te slagen na een herkansing. Vooral de dag dat ze de uitslag te horen zouden krijgen was erg spannend. Hoe breng je de dagen door tussen het laatste examen en de uitslag datum? “Ik heb die dagen gewerkt en geprobeerd niet meer zoveel aan het examen te denken, want gemaakt is gemaakt. “ “De tijd dat ik op de uitslag moest wachten was ik gewoon bezig met dingen die ik doe in m'n vrije tijd.”
Alexander Jonkers
Ik wens jullie veel plezier en succes met jullie nieuwe studie en vooral Gods zegen er op!
Janine van der Stelt Chamith van Vuuren Riet van der Stelt Ab van Wemmenhove Mini van Wemmenhove
Jan van der Stelt Josbert van Wemmenhove
Ari Verdoorn
De clubleiding van: –13 jeugd
en 13+ jeugd Chris van Wijk
Annemarie v.d. Heuvel Gabrielle Spaargaren
Dirk de Vree
Daniël Blom
Lucian Baggerman
Hanneke de Heer
Geralda van Rosmalen Barteline de Waal
Jeanette Visser Janine van der Stelt
Niet op de foto staan: Marieke de Vree, Liesbeth de Heer, Margret Dekker en Deirdre Paans 13
Voor de Jeugd Hoi jongens en meisjes! Jullie hebben net de zomervakantie achter de rug en de herfstvakantie staat alweer bijna voor de deur. Je kijkt er vast al naar uit. Op school heb je voor de vakantie de laatste dingen afgerond. En na de vakantie ben je weer met frisse moed begonnen in misschien wel een nieuwe groep. En ook het kerkelijk jaar, zoals de tijd van advent tot Pinksteren wordt genoemd, is ten einde. Met Pinksteren mochten we horen hoe de Heilige Geest werd uitgestort in Jeruzalem. De discipelen hadden er op gewacht en er om gebeden, want de Heere Jezus had het beloofd. Toen de Heilige Geest kwam, begon er een heel bijzondere tijd op de aarde: de Heilige Geest, de Trooster en Helper was in ons midden gekomen. De discipelen gingen de mensen over de Heere Jezus vertellen. En de Heilige Geest maakte dat de mensen in Hem gingen geloven en Hem wilden dienen. Er kwamen steeds meer volgelingen.
Het lijkt wel op een steen die je in stil water gooit: om het plekje van de steen komen kringen. Eerst een kleine, maar dan steeds wijdere kringen: het aantal christenen groeit. Lees nu Handelingen 1 vers 8. De Heere Jezus is aan het woord. Hij zegt: 'Jullie zullen eerst dicht bij huis over Mij vertellen, maar het eindigt heel ver weg.' Welke vier plaatsen noemt Jezus? ………………………………………………… ………………………………………………… ………………………………………………… …………………………………………………
De apostelen, zoals de discipelen vanaf toen worden genoemd, hebben de uiteinden van de aarde niet bereikt. In onze tijd gebeurt dat wel. Tot in de verste hoeken klinkt het evangelie. Zelfs in Nederland! Heb jij wel eens iets gemerkt van de Heilige Geest? Dat kan als je bijvoorbeeld heel blij bent wanneer er over de Heere Jezus wordt gesproken. Aan ouderen en kinderen, aan rijken en armen, aan mannen en vrouwen. Ja, aan ieder mens die in verlangen de naam van de Heere aanroept, zal Hij zijn Heilige Geest geven. Opdat allen behouden worden en de weg tot het Koninkrijk zullen vinden. Is dat geen mooie belofte?! Ik wens je alvast een fijne vakantie toe en wie weet zien we je op de Vakantie Bijbel Club!
Groetjes Herlinde.
14
