Afvalwater Haagse Regio Toekomstbestendig & Transparant eindrapportage deelproject 3 Strategisch Assetmanagement. Versie: 28 oktober 2014

Afvalwater Haagse Regio Toekomstbestendig & Transparant eindrapportage deelproject 3 “Strategisch Assetmanagement” Versie: 28 oktober 2014

Inhoud 1. Inleiding

3

2. Afkortingen en begrippen

4

3. Assetmanagement: toelichting

5

4. Assetmanagement: samenhang in de bedrijfsvoering

8

5. Conclusies en vervolgstappen

9

Afvalwater Haagse Regio Toekomstbestendig & Transparant Eindrapportage deelproject 3 “Strategisch Assetmanagement”

versie 28 oktober 2014 Pagina 2 van 9

1. Inleiding Voor de uitvoering van de taak Gezuiverd Afvalwater heeft Delfland in de periode 2006-2008 in de Haagse Regio voor zo’n 700 miljoen euro aan investeringen in bedrijf genomen. Deze infrastructuur wordt via een publiek private samenwerking met Delfluent gerealiseerd en geëxploiteerd. De basis voor de PPS is een Design, Build, Finance and Operations contract voor de duur van 30 jaar, wat is ingegaan in december 2003. Naar aanleiding van vragen van het bestuur is in 2010 de structuur van het DBFO contract transparant gemaakt. Vervolgens heeft het bestuur in 2012 een onderzoekscommissie ingesteld om onderzoek uit te voeren naar de toekomstbestendigheid van de PPS. In het onderzoeksrapport heeft de commissie een conclusie getrokken over de toekomstbestendigheid van de PPS en aanbevelingen gedaan. Deze aanbevelingen worden uitgewerkt in het project “Afvalwater Haagse Regio Toekomstbestendig & Transparant”. Een van de conclusies het eindrapport luidt als volgt: “Vanaf het begin van het DBFO-contract is door partijen gezamenlijk vormgegeven aan de opzet en uitvoering van contractmanagement. Een belangrijk onderdeel van het contractmanagement is het assetmanagement. Delfland is koploper ten aanzien van het operatoneel management op het gebied van afvalwaterzuivering binnen Nederland. Dit assetmanagement is echter nog niet gericht op strategische beslissingen. Er is nog onvoldoende sturingsinformatie beschikbaar. Daarnaast is de huidige vorm van assetmanagement aan de zijde van Delfland te weinig zichtbaar voor het bestuur.” Naar aanleiding van deze conclusie heeft de commissie de volgende aanbeveling geformuleerd: “Assetmanagement maakt onderdeel uit van het contractmanagement. Het operationele assetmanagement is op een hoog peil. De commissie acht dit het juiste moment voor de organisatie om contractmanagement verder door te ontwikkelen, waaronder risicobeheersing, benutting van innovatieve ontwikkelingen en overige strategische aspecten. Dit kan de strategische en lange termijn beslissingen, die onder andere samenhangen met vervanging van verouderde installaties, ondersteunen. Strategisch assetmanagement bevat naar de mening van de commissie ook de innovatieve ontwikkelingen in brede zin.” Dit rapport is de uitwerking van een onderzoek uitgevoerd in het kader van het deelproject “Strategisch Assetmanagement” uit het project “Afvalwater Haagse Regio Toekomstbestendig & Transparant”. Bij de uitwerking is de scope van het onderzoek verbreed naar beide zuiveringsregio’s van Delfland. In het rapport wordt de volgende vraag beantwoord Hoe kan strategisch assetmanagement het bestuur van Delfland meer “knoppen” geven in het bepalen van een strategische richting voor de realisatie van de doelstellingen voor de kerntaak Gezuiverd Afvalwater? Het rapport is als volgt opgebouwd: In hoofdstuk 2 worden verklaringen gegeven voor afkortingen en begrippen waarna in hoofdstuk 3 het principe van asssetmanagement kort wordt toegelicht. Hoofdstuk 4 geeft in een plaatje aan welke samenhang er is tussen de verschillende aspecten van bedrijfsvoering in relatie tot assetmanagement, gevolgd door de conclusies en vervolgstappen in hoofdstuk 5.



2. Afkortingen en begrippen In dit rapport worden afkortingen en begrippen gehanteerd welke hieronder worden toegelicht. Afkortingen AHR AHR T&T AWZI CAPEX D&H DBFO DEL DSBV HHD OPEX PPS

Afvalwater Haagse Regio “Afvalwater Haagse Regio Toekomstbestendig & Transparant” Afvalwaterzuiveringsinstallatie Capital Expenditures: kapitaalinvesteringen College van Dijkgraaf en Hoogheemraden Design – Build – Finance – Operate Delfluent B.V. Delfluent Services B.V. Hoogheemraadschap van Delfland Operational Expenditures: exploitatiekosten Publiek Private Samenwerking

Begrippen1 Asset

zaak, ding of entiteit met potentiële of daadwerkelijke waarde voor een organisatie

AssetManagement

gecoördineerde activiteiten van een organisatie om waarde te realiseren uit assets “Waarde” kan materieel of immaterieel, financieel of niet-financieel zijn en omvat het in aanmerking nemen van risico’s en verplichtingen. Waarde kan positief of negatief zijn in verschillende stadia van de levensduur van een asset.

AssetSysteem

Het samenstel van assets voor de realisatie van de doelen per taakveld van Delfland

AssetPortfolio

Het samenstel van assetsystemen waarmee Delfland al haar doelen realiseert

1

Bron NEN-ISO 55000: 2014 “Assetmanagement – Overzicht, principes en terminologie”



3. Assetmanagement: toelichting Assets zijn middelen om de strategische doelen van de organisatie te realiseren en daarmee waarde te creëren voor de organisatie. Strategisch Assetmanagement richt zich in eerste instantie op het verbinden van het lange termijn beleid van Delfland met de wijze waarop we onze assets en met name assetsystemen beheren. De assetmanagementstrategie wordt onderdeel van Waterbeheerplan 5. Het basisprincipe van assetmanagement is dat op alle sturingsniveaus transparant moet zijn hoe prestaties, kosten en risico’s zich tot elkaar verhouden.

Risico's

Prestatie-indicatoren voor het assetsysteem Gezuiverd Afvalwater zijn primair gericht op voldoende capaciteit, continuïteit van de beschikbaarheid en kwaliteit van de zuiveringsprestaties. Secundaire doelstellingen zijn inspanningen op energiebesparing, duurzaamheid en hergebruik van water en grondstoffen.

Assetmanagement Kosten

Prestaties

Kosten betreffen niet alleen de kostenontwikkeling maar ook de waardeontwikkeling van de assets en de economische benutting ervan. De infrastructuren zijn aangelegd op basis van prognoses. Prognoses bevatten onzekerheden.

Risico’s kunnen gerelateerd zijn aan de continuïteit in de prestaties, ontwikkelingen in de waterketen, de positie van Delfland in de waterketen, wetgeving, prestatie-eisen, technische staat van assets, economische ontwikkelingen, positie van Delfland, raakvlak binnen de assetportfolio, de kwaliteit van planprocessen, etc.. Assetmanagement stuurt op het optimaliseren van kosten, prestaties en risico’s en is gericht op het optimaliseren van de levensduurwaarde van de assets. Het is multi-disciplinair, integreert de verschillende disiciplines en legt verbindingen tussen de verschillende sturingsniveaus. De sturingsniveaus in een assetmanagementsysteem kunnen gerelateerd worden aan de zgn. hiërarchie tussen assets. Deze hiërarchie is tevens herkenbaar in de sturingniveaus binnen de Delfland organisatie. Onderstaande figuur2 geeft de hiërarchie van assets weer binnen een geïntegreerd managementsysteem.

S t u r i n g

2

R a p p o r t a g e

Bestuur WBP 5 Strategisch Concernsturing Tactisch

Operationeel

Regie- en planvorming per taakveld Service Provider(s) per taakveld

bron: Asset Management - an anatomy version 1.1, February 2012, The Institute of Asset Management



In de piramide zijn pijlen opgenomen die van boven naar beneden sturing en de doorvertaling van de strategische richting uit het waterbeheerplan naar de verschillende sturingsniveaus weergeven. De pijlen die van beneden naar boven wijzen betreffen de rapportages en evaluaties over onder andere kosten, prestaties en risico’s die van assetniveau naar assetportfolio niveau worden opgerold. Ieder raakvlak kent tenminste twee managers die richting en doelen overeen moeten komen en overeenstemming moeten hebben over de resultaten. Businessmodellen Gezuiverd Afvalwater en verschillen in aansturing In het taakveld Gezuiverd Afvalwater wordt met twee verschillende businessmodellen gewerkt: Regio Zuid uitvoering door Delfland, Regio Noord (AHR) uitvoering in een PPS. Het businessmodel is bepalend voor de aansturingsmogelijkheden. Onderstaande tabel geeft inzicht in de kenmerken voor beide modellen.

Aansturing Asseteigenaar: Strategie, organisatiedoelen en managen assetportfolio Assetmanager: Tactisch managen assetsysteem, vertalen organisatiedoelen naar plannen incl. innovatiekansen Service Provider: Operationeel managen assets Financiele planning CAPEX planning: groot onderhoud en vervanging Capex planning: wijziging assetsysteem OPEX planning: operationele kosten Presteren/Risico’s/kansen Capaciteitsrisico’s

Operationele Prestatierisico’s Conditie assets Terugverdienen CAPEX Investeren in innovatie assets Investeren in innovatie assetsysteem

Regio Zuid

Regio Noord (PPS AHR)

HHD

HHD

HHD

HHD i.s.m. DEL en DSBV HHD: sturing op doelen en plannen DEL/DSBV : sturing op optimale bedrijfsvoering

HHD

DSBV

HHD

DSBV

HHD

HHD

HHD Begroting exploitatie

HHD: begroting Service Fee PPS DSBV: interne begroting

HHD

HHD HHD HHD Dekking begroting door heffingen HHD

DEL: conform capaciteiten in DBFO contract HHD: wijzigingen capaciteiten in DBFO contract DSBV DSBV conform eisen DBFO contract DEL/DSBV door te voldoen aan prestatieeisen contract en door optimalisatie bedrijfsvoering DSBV3

HHD

HHD4

3

naar mate de terugverdientijd korter wordt, ivm de looptijd van het contract, zal voor DSBV de prikkel om te investeren in optimalisaties afnemen - contractmanagement door Delfland: optimalisatiekansen zichtbaar houden en onderdeel laten zijn van de assetmanagementplanning 4 contractmanagement Delfland: waar mogelijk, benutten kansen inzet in DBFO contract geplande middelen voor groot onderhoud en vervanging Afvalwater Haagse Regio Toekomstbestendig & Transparant Eindrapportage deelproject 3 “Strategisch Assetmanagement”


Waardecreatie Strategisch assetmanagement stuurt op het nemen van asset beslissingen op een dusdanige manier dat de assets op lange termijn waarde blijven toevoegen aan de organisatiedoelstellingen. Het waterbeheerplan van Delfland vormt de basis voor strategische sturing van de organisatie. Prioritering in begrotingen, investeringsagenda’s, treasurybeheer op assetportfolio-niveau vindt plaats op concernniveau en is kaderstellend voor de meerjarenplannen voor de infrastructuren van de verschillende taakvelden, de assetsystemen. De relevantie van waardecreatie spreekt voor zich. De assetportfolio van Delfland heeft op 3112-2013 een balanswaarde van 827 miljoen euro.

Assetportfolio Delfland

(balanswaarde 31-12-2013, bedragen x mln. euro)

19

10

Zuiveringtechnische werken

71

Watergangen, kunstwerken, gemalen Gronden

159

Waterkeringen 568

Overige bedrijfsmiddelen

De waarde die met de assets gecreeerd wordt kan worden uitgedrukt in de mate en duur waarin met de assets voldaan kan worden aan de organisatiedoelen. Het verkrijgen van inzicht in de relatie tussen enerzijds de houdbaarheid van organisatiedoelen en prestatie-eisen en anderzijds de levensduur en waarde van de assets is een uitdaging voor tactisch assetmanagement en vormt een belangrijke input voor strategisch assetmanagement.



4. Assetmanagement: samenhang in de bedrijfsvoering Onderstaand plaatje schetst de samenhang tussen bestaande onderwerpen in de bedrijfsvoering voor Gezuiverd Afvalwater. Strategisch assetmanagement richt zich op het verbinden van informatie over de status en toekomst van deze onderwerpen ten behoeve van een toekomstbestendige infrastructuur.



5. Conclusies en vervolgstappen Hoe kan strategisch assetmanagement het bestuur van Delfland meer “knoppen” geven in het bepalen van een strategische richting voor de realisatie van de doelstellingen voor de kerntaak Gezuiverd Afvalwater? Het invoeren van strategisch assetmanagement brengt samenhang tussen verschillende onderdelen van de bedrijfsvoering, verhoogt de transparantie over de functionele en economische waarde, nu en in de toekomst, van de assetsystemen en legt een relatie met de prognoses en toekomstscenario’s. Het daarmee verhoogde inzicht vergroot de voorspelbaarheid van keuzes en draagt bij aan kwaliteit van de assetmanagement besluiten. Door asssetmanagement in te voeren gaat Delfland mee in de ontwikkelingen in het managen van infrastructuren. Assetmanagement is momenteel een hot item in de watersector, de term krijgt haast mythische vormen. Eigenlijk gaat het gewoon om een bedrijfsvoeringsmodel dat deels bestaande en deels nog niet bestaande informatie aan elkaar knoopt ten bate van betere besluitvorming over assets en assetmanagementstrategieën. Delfland doet al aan assetmanagement, we maken keuzes bij het inrichten, investeren en exploiteren van infrastructuren. De oude focus op kostenreductie en vervanging is niet langer leidend. Keuzes over het toekomstige uiterlijk van de infrastructuren moeten zichtbaar zijn in het assetmanagement van vandaag. Het verbeteren van strategisch assetmanagement voor het taakveld Gezuiverd Afvalwater om het meer toekomstgericht en transparant te maken, is mede ingezet door de verschillende deelprojecten die uitgevoerd zijn in het kader van AHR T&T. Inzichten in sturingsmogelijkheden zijn vergroot (samenvatting DBFO contract, kennisontwikkeling contractmanagement PPS, ontwikkeling rapportage over de PPS), de kosten van de twee businessmodellen zijn vergeleken, er is een toetsinstrument ontwikkeld specifiek gericht op de kostenontwikkeling en scenario’s voor de PPS, de administratieve verwerking van de PPS is verbetert en de inzichten in de optimalisatiekansen voor de zuiveringen zijn vergroot. In het eindrapport voor AHR T&T deelproject 2 “Optimalisatie zuiveringscapaciteit” zijn op tactisch niveau benutting en optimalisatiekansen voor de afvalwaterzuiveringen in kaart gebracht. Daarbij is uitgegaan van de huidige bekende taakstelling voor Gezuiverd Afvalwater. Naast de afstemming op de prognoses tot 2035 is tevens zichtbaar gemaakt dat de capaciteit van de zuiveringen ook benut wordt voor de taakvelden Schoon Water en Droge Voeten. Voortst is in dit project een strategie ontwikkeld om op middellange termijn meer waarde te kunnen creeren met de assets. Vervolgstappen Het invoeren van assetmanagement is een meerjarig verbeterproces. Door het verbeteren van de verbinding van informatie in rapportages, wordt hier een impuls aan gegeven. In begrotingen en P&C rapportages wordt al gerapporteerd over prestaties, kosten en risico’s. De planhorizon is echter niet afgestemd op de levensduur van de assetsystemen en geeft geen inzicht in waarde van de assetsystemen in relatie tot langere termijn ontwikkelingen, etc. Verbetering van strategisch assetmanagement voor Gezuiverd Afvalwater start met een evaluatie waarmee in kaart wordt gebracht welke informatiebronnen en processen al onderdeel van de bedrijfsvoering zijn, welke nog niet en waar verbetering en verbinding gelegd moet worden.



Afvalwater Haagse Regio Toekomstbestendig & Transparant eindrapportage deelproject 3 Strategisch Assetmanagement. Versie: 28 oktober 2014

Recommend Documents