400
200
100
50
afvalinzameling Benchmarkanalyse Peiljaar 2012
25
12
Status: definitief 6
3
1,5
Restafval
Grondstoffen
Koninklijke
Vereniging
voor
Afval-
en
Reinigingsmanagement
De NVRD verenigt Nederlandse gemeenten verantwoordelijk voor het afvalbeheer en het beheer van de openbare ruimte en hun afval- en reinigingsbedrijven.
De NVRD zorgt door gedegen kennis van de praktijk en een netwerk van professionals voor schone leefbare gemeenten en duurzame ontwikkeling.
NVRD WTC Arnhem Nieuwe Stationstraat 10 Postbus 1218, 6801 BE Arnhem T: 088-377 00 00 E:
[email protected]
2
Inhoud 1 2
3
4
Inleiding .............................................................................................................................................................................................................. 4 Overzicht kern-indicatoren .................................................................................................................................................................................. 5 2.1
Fijn huishoudelijk afval ........................................................................................................................................................................................... 5
2.2
Grof huishoudelijk afval .......................................................................................................................................................................................... 8
2.3
Totalen.................................................................................................................................................................................................................... 8
Hoeveelheden ..................................................................................................................................................................................................... 9 3.1
Hoeveelheden: totalen en per afvalstroom ............................................................................................................................................................ 9
3.2
Hoeveelheid restafval ............................................................................................................................................................................................. 9
3.3
Hoeveelheden per inzamelwijze ............................................................................................................................................................................. 9
Afvalscheiding ................................................................................................................................................................................................... 10 4.1
Afvalscheiding ....................................................................................................................................................................................................... 10
4.2
Sorteeranalyse ...................................................................................................................................................................................................... 10
5
CO2 .................................................................................................................................................................................................................... 10
6
Kosten ............................................................................................................................................................................................................... 11 6.1
Directe en indirecte kosten................................................................................................................................................................................... 11
6.2
Directe kosten inzameling: totalen en per afvalstroom (€/aansl) ......................................................................................................................... 11
6.3
Directe kosten inzameling: totalen en per afvalstroom (€/ton) ............................................................................................................................ 11
6.4
Directe kosten per afvalstroom, inzamelwijze en inzamelmiddel (€/aansl) .......................................................................................................... 12
6.5
Directe kosten per afvalstroom en inzamelwijze en inzamelmiddel (€/ton) ......................................................................................................... 12
6.6
Directe kosten inzameling per kostensoort (%) .................................................................................................................................................... 13
6.7
Directe kosten na-inzameling (logistiek* + verwerking) per afvalstroom (€/ton) ................................................................................................. 13
6.8
Directe kosten verwerking per afvalstroom (€/ton) ............................................................................................................................................. 13
6.9
Kostprijs mensuur (salaris + overhead) ................................................................................................................................................................. 13
6.10 7
Verhouding directe kosten inzameling en indirecte kosten inzameling .......................................................................................................... 13
Productiviteit .................................................................................................................................................................................................... 14 7.1
Mensuur per aansluiting ....................................................................................................................................................................................... 14
7.2
Mensuur per ton ................................................................................................................................................................................................... 14
7.3
Ledigingen per uur ................................................................................................................................................................................................ 15
7.4
Personeel .............................................................................................................................................................................................................. 15
7.5
Wagenpark ........................................................................................................................................................................................................... 15
3
1
Inleiding
In deze Benchmarkanalyse worden de belangrijkste resultaten weergegeven van NVRD Benchmark Afvalinzameling van het peiljaar 2012. De NVRD Benchmark Afvalinzameling heeft als doelstelling door vergelijking handelingsperspectief te bieden voor een meer beleids-effectieve en operationeel efficiënte inzamelsystematiek. Om een scherp en volledig beeld te krijgen van de verschillende typen van inzamelbeleid en inzamelsystematieken wordt in deze benchmark gekeken naar een aantal prestatiegebieden waarop sturing mogelijk is: Milieu, Kosten en Productiviteit. Per prestatiegebied worden er bepaalde indicatoren aangewezen die een prestatie signaleren en wordt er - mede tijdens benchmarkbijeenkomsten - gezocht naar de factoren (lees: stuurknoppen) die van invloed zijn op een prestatie. In de NVRD Benchmark Afvalinzameling vindt vergelijking tussen organisaties en verzorgingsgebieden zoveel mogelijk plaats op basis van gelijksoortigheid van omstandigheden waarbinnen organisaties opereren. De eenheid van vergelijking is een verzorgingsgebied. Dat kan een wijk zijn, een gemeente, een groep van gemeenten of een regio. De hoofdfactor op basis waarvan deelnemende verzorgingsgebieden worden gegroepeerd en vergeleken is het aandeel hoogbouw in het te benchmarken verzorgingsgebied.
Prestatiegebieden en kernindicatoren In onderstaande tabel staat een overzicht van de prestatiegebieden en kern-prestatie-indicatoren van de NVRD Benchmark Afvalinzameling.
Prestatiegebied Milieu
Kern-indicatoren fijn huishoudelijk restafval (kg/inw) afvalscheiding (%) hoeveelheden (kg/inw; kg/aansl) per afvalstroom per inzamelwijze (aan huis/verz.c/nascheiding/m’straat) CO2 (kgCO2/inw)
Kosten
directe kosten (€/aansl, €/ton) per afvalstroom per inzamelwijze (aan huis/verz.c/nascheiding/m’straat)
Productiviteit
mensuren (m.uur/aansl, m.uur/ton) per afvalstroom per inzamelwijze (aan huis/verz.c/nascheiding/m’straat)
Hoogbouwklassen Onderstaand de hoogbouwklassen zoals die zijn vastgesteld voor het peiljaar 2012: Aandeel hoogbouw (%)
Hoogbouwklasse
0% t/m 7%:
E
8% t/m 19%:
D
20% t/m 29%:
C
30% t/m 49%:
B
50% t/m 100%:
A
Het gemiddeld aandeel hoogbouw van de deelnemende organisaties aan deze benchmark is 19%. In het peiljaar 2012 zijn bij de prestatiegebieden Kosten en Productiviteit respectievelijk de klassen B en C en de klassen D en E samengevoegd. Deelnemersveld Het deelnemersveld van de NVRD Benchmark Afvalinzameling bestaat respectievelijk uit 44 verzorgingsgebieden (dekking 100 gemeenten) bij het prestatiegebied Milieu, uit 28 verzorgingsgebieden (55 gemeenten) bij het prestatiegebied Kosten en uit 26 verzorgingsgebieden (51 gemeenten) bij het prestatiegebied Productiviteit.
Waarborg anonimiteit Deze benchmarkanalyse bevat de geaggregeerde gemiddelde resultaten van de NVRD Benchmark Afvalinzameling peiljaar 2012. Het is daarmee een samenvatting op hoofdlijnen. De anonimiteit van resultaten en gegevens van specifieke organisaties is deze benchmark gewaarborgd. Gegevens en resultaten worden niet, dan na uitdrukkelijke toestemming van de betrokken organisatie, naar andere deelnemers of publiekelijk gepubliceerd of gecommuniceerd. 4
2
Overzicht kern-indicatoren
In onderstaande figuren worden de kern-indicatoren uit de 3 hoofdprestatiegebieden Milieurendement, Kosten en Productiviteit geïntegreerd (zie ook hoofdstuk 1). Per afvalstroom wordt het benchmarkgemiddelde aantal kilogram (of %-afvalscheiding), directe inzamelkosten1 en mensuur per aansluiting/ton weergegeven. Zo ontstaat er een beeld van zowel de (beleids)-effectiviteit als van de operationele efficiëntie van een bepaalde inzamelsystematiek. De resultaten worden weergegeven van alle benchmark deelnemers gezamenlijk (‘BENCHMARK’/’BM’) en per hoogbouwklasse (klasse B/C: 20-45% hoogbouw en klasse D/E: 0-19% hoogbouw). Het benchmarkgemiddelde aandeel hoogbouw is 19%.
2.1
Fijn huishoudelijk afval
Restafval
500
kg per aansluiting
510 AAN HUIS BM € 24.12 /aansl 496 kg/aansl 0.37 m.uur/aansl [€ 50 /ton]
De
mensuur per aansluiting (dikte bol)
AAN HUIS Klasse B/C
benchmarkgemiddelde
hoeveelheid
fijn
huishoudelijk restafval is 207 kg/inw (480 kg/aansl) tegenover 239 kg/inw in peiljaar 2011. Het totaalgemiddelde in Nederland was in 2012 219 kg/inw (bron CBS). De dalende trend in de
AAN HUIS Klasse D/E
hoeveelheid restafval t.o.v. voorgaande jaren
490
wordt zowel in de benchmark als voor geheel Nederland voortgezet. De spreiding tussen de
480
Klasse D/E
deelnemende organisaties is groot: 68 kg/inw –
470
460
VERZAMELCONTAINERS BM € 50.55 /aansl 457 kg/aansl 0.45 m.uur/aansl [€ 107 /ton]
Klasse B/C
BENCHMARK € 27.65 /aansl 480 kg/aansl 0.36 m.uur/aansl [€ 56 /ton] [207 kg/inw]
VERZAMELCONTAINERS Klasse D/E
266 kg/inw. De hoeveelheid restafval heeft een sterke relatie met het aandeel hoogbouw, maar meer nog met inzamel-strategieën als diftar en omgekeerd
inzamelen.
Dominant-diftar-
verzorgingsgebieden hadden in deze benchmark een gemiddelde van 150 kg/inw en niet-diftar verzorgingsgebieden 227 kg/inw. Een vergelijking per inzamelwijze laat zien dat bij ‘aan-huis-
450
inzameling’ de hoeveelheden hoger zijn en de
VERZAMELCONTAINERS Klasse B/C
440 € 15
kosten
directe kosten per aansluiting (+ per ton)
€ 20
€ 25
€ 30
€ 35
€ 40
€ 45
€ 50
€ 55
€ 60
lager
dan
bij
inzameling
met
verzamelcontainers. Dit geldt zowel voor de benchmark
in
het
algemeen
als
bij
de
verschillende hoogbouwklassen.
Figuur 1 – kilogram, euro en mensuur per aansluiting – per inzamelwijze
GFT 350 kg per aansluiting
300
AAN HUIS Klasse D/E
mensuur per aansluiting (dikte bol) AAN HUIS BM, € 18.62 /aansl 294 kg/aansl 0.33 m.uur/aansl [€ 65 /ton
Klasse D/E
De benchmarkgemiddelde hoeveelheid GFT is 106 kg/inw (260 kg/aansl). Het gemiddelde in Nederland was in 2012 78 kg/inw (bron CBS). Er is een groot verschil in inzamelrendement tussen de hoogbouwklassen, respectievelijk
BENCHMARK € 17.70 /aansl 260 kg/aansl 0.31 m.uur/aansl [€ 70 /ton] [106 kg/inw]
250
200
77kg/inw in klasse B en 133 kg/inw in klasse AAN HUIS Klasse B/C
E. Inzameling van GFT met verzamelcontainers vindt naar verhouding slechts bij zeer weinig
Klasse B/C
aansluitingen plaats, maar een vergelijking per inzamelwijze laat zien dat bij ‘aan-huisinzameling’ de hoeveelheden sterk hoger zijn
150 VERZAMELCONTAINERS BM € 16.36 /aansl 96 kg/aansl 0.06 m.uur/aansl [€ 94 /ton]
100
en de kosten per aansluiting licht hoger dan VERZAMELCONTAINERS Klasse D/E
bij inzameling met verzamelcontainers. Per ton zijn de kosten van ‘aan-huis-inzameling’ lager
VERZAMELCONTAINERS Klasse B/C
50 € 10
dan
inzameling
met
verzamelcontainers. directe kosten per aansluiting (+ per ton)
€ 12
€ 14
€ 16
€ 18
€ 20
€ 22
€ 24
€ 26
€ 28
Figuur 2 – kilogram, euro en mensuur per aansluiting – per inzamelwijze
1
Zie ook omschrijving van directe en indirecte kosten inzameling in par 6.1. 5
170
150
kg per aansluiting
Oud papier en karton
kg/inw (128 kg/aansl). Het totaalgemiddelde in Nederland was in 2012 59 kg/inw (bron CBS). Klasse D/E
Een vergelijking per inzamelwijze laat zien dat bij
BENCHMARK € 8.49 128 kg/aansl 0.09 m.uur/aansl [€ 69 /ton] [60 kg/inw]
AAN HUIS BM, € 7.84 /aansl 141 kg/aansl 0.10 m.uur/aansl [€ 65 /ton]
130
De benchmarkgemiddelde hoeveelheid OPK is 60
mensuur per aansluiting (dikte bol)
AAN HUIS Klasse D/E
‘aan-huis-inzameling’ de hoeveelheden sterk hoger zijn en de kosten lager dan bij inzameling met verzamelcontainers. VERZAMELCONTAINERS Klasse D/E
Vergelijking tussen inzameling met minicontainers en losse bundels laat zien dat de eerste een
VERZAMELCONTAINERS BM € 12.76 /aansl 94 kg/aansl 0.15 m.uur/aansl [€ 94 /ton]
110 AAN HUIS Klasse B/C
90
benchmarkgemiddeld rendement heeft van 153 kg/aansl en € 11,64 kost per aansluiting. Losse bundels behalen een gemiddeld rendement van 113 kg/aansl en kosten € 4,50 per aansluiting.
Klasse B/C
VERZAMELCONTAINERS Klasse B/C
directe kosten per aansluiting (+ per ton)
70 €5
€7
€9
€ 11
€ 13
€ 15
€ 17
€ 19
€ 21
Figuur 3 – kilogram, euro en mensuur per aansluiting – per inzamelwijze
Kunststofverpakkingen kg per aansluiting
27
De
mensuur per aansluiting (dikte bol)
benchmarkgemiddelde
hoeveelheid
Kunststofverpakkingen is 7.7 kg/inw (16.6 kg/aansl).
AAN HUIS Klasse D/E
22
Klasse D/E
17
Het
totaalgemiddelde
in
Nederland was in 2012 6.5 kg/inw (bron
BENCHMARK € 4.76 /aansl 16.61 kg/aansl 0.12 m.uur/aansl [€ 357 /ton] [7.7 kg/inw]
CBS). Een vergelijking per inzamelwijze laat AAN HUIS BM € 5.50 /aansl 21 kg/aansl 0.14 m.uur/aansl [€ 392/ton]
zien
dat
bij
‘aan-huis-inzameling’
de
hoeveelheden sterk hoger zijn en de kosten lager
dan
bij
inzameling
met
verzamelcontainers. Dit geldt zowel voor de benchmark in het algemeen als bij de
VERZAMELCONTAINERS BM € 3.26 /aansl 11 kg/aansl 0.05 m.uur/aansl [€ 358/ton]
verschillende
hoogbouwklassen.
De
verschillen zijn het meest groot in de AAN HUIS Klasse B/C
verzorgingsgebieden
waar
het
aandeel
hoogbouw lager is. Het rendement van
12 Klasse B/C
7 € 2.50
nascheiding is 16,8 kg/aansl. De
VERZAMELCONTAINERS Klasse D/E
VERZAMELCONTAINERS Klasse B/C
directe kosten per aansluiting (+ per ton)
benchmarkgemiddelde
dichtheid
is
755
container-
aansluitingen
per
verzamelcontainer
€ 3.00
€ 3.50
€ 4.00
€ 4.50
€ 5.00
€ 5.50
€ 6.00
Figuur 4 – kilogram, euro en mensuur per aansluiting – per inzamelwijze
Glasverpakkingen
52
mensuur per aansluiting (dikte bol)
kg per aansluiting
54
De
benchmarkgemiddelde
glasverpakkingen kg/aansl).
Het
is
20.4
hoeveelheid kg/inw
(47
totaalgemiddelde
in
Nederland was in 2012 21 kg/inw (bron
Klasse D/E
CBS).
BENCHMARK € 1.98 /aansl 47 kg/aansl 0.019 m.uur/aansl [€ 42 /ton] [20.4 kg/inw]
50 48
Een vergelijking per klasse laat zien dat in de verzorgingsgebieden waar hoogbouw
hoog
is
het aandeel
het
rendement
gemiddeld lager is en de kosten hoger in
46
vergelijking met de verzorgingsgebieden waar het aandeel hoogbouw laag is.
Klasse B/C
44
De
40 € 1.80
benchmarkgemiddelde
containerdichtheid is 510 aansluitingen per
42
verzamelcontainer. In de klassen B/C en D/E
directe kosten per aansluiting (+ per ton)
€ 1.85
€ 1.90
€ 1.95
€ 2.00
€ 2.05
€ 2.10
€ 2.15
is
dat
respectievelijk
568
en
460
aansluitingen per verzamelcontainer.
Figuur 5 – kilogram, euro en mensuur per aansluiting (ton) – totaal en per inzamelwijze
6
Textiel
KCA
7
kg per aansluiting
7.5
De
BENCHMARK € 1.15 /aansl 6,6 kg/aansl 0.021 m.uur/aansl [€ 141 per ton] [3.9 kg/inw]
Klasse D/E
6.5
benchmarkgemiddelde
hoeveelheid
textiel
is
3.9
0.7
kg/inw (6.6 kg/aansl). Het totaalgemiddelde
in
kg per aansluiting
0.75
8
benchmarkgemiddelde
hoeveelheid KCA is 1.3 kg/inw. Het
totaalgemiddelde
in
Nederland was in 2012 1.2 kg/inw (bron CBS).
Nederland was in 2012 3.9
BENCHMARK € 1.04 /aansl 0.7 kg/aansl 0.054 m.uur/aansl [€ 9854,- p/ton] [1.3 kg/inw]
kg/inw (bron CBS).
0.65 Een vergelijking per klasse laat
6
zien
dat
in
de
verzorgingsgebieden waar het
Klasse B/C
5.5
De
0.6
aandeel hoogbouw hoog is het rendement gemiddeld lager is en
5
de
kosten
vergelijking
hoger met
in de
0.55
verzorgingsgebieden waar het aandeel hoogbouw lager is.
4.5
*
4 € 0.70
directe kosten per aansluiting (+ per ton)
€ 0.90
€ 1.10
€ 1.30
€ 1.50
0.5 € 0.50
€ 1.70
directe kosten per aansluiting (+ per ton)
€ 0.70
€ 0.90
€ 1.10
€ 1.30
Figuur 6 – kilogram, euro en mensuur per aansluiting (ton) – totaal en per inzamelwijze
Figuur 7 – kilogram, euro en mensuur per aansluiting (ton) – totaal en per inzamelwijze
Metalen verpakkingen
Drankenkartons
4 De
benchmarkgemiddelde
hoeveelheid
metalen
verpakkingen is 1.4 kg/inw (3.6
kg/aansl).
totaalgemiddelde
3.4
in
Nederland was in 2012 0.1
BENCHMARK € 1.41 /aansl* 3.6 kg/aansl 0.01 m.uur/aansl* [€ 387 /ton]* [1.4 kg/inw]
3.2 3
6
Het
kg per aansluiting
3.6
7
kg per aansluiting
3.8
De
1.6 kg/inw (6 kg/aansl) Het totaalgemiddelde
5
kg/inw (bron CBS).
BENCHMARK € 1.41 /aansl* 6 kg/aansl 0.01 m.uur/aansl* [€ 138 /ton]* [1.6 kg/inw]
4
3
2.6
in
Nederland was in 2012 0.2
kg/inw (bron CBS).
2.8
benchmarkgemiddelde
hoeveelheid drankenkartons is
2
2.4 * Kosten en uren gebaseerd
2.2 2 € 0.00
1
* Kosten en uren gebaseerd
op relatief weinig gegevens
directe kosten per aansluiting (+ per ton)
€ 0.50
€ 1.00
€ 1.50
€ 2.00
Figuur 8 – kilogram, euro en mensuur per aansluiting (ton) – totaal en per inzamelwijze
op relatief weinig gegevens
0 € 0.00
directe kosten per aansluiting (+ per ton)
€ 0.50
€ 1.00
€ 1.50
€ 2.00
Figuur 9 – kilogram, euro en mensuur per aansluiting (ton) – totaal en per inzamelwijze
7
Grof huishoudelijk afval
Milieustraat
50%
afvalscheiding (%)
100%
Haalsysteem
95%
Het
benchmarkgemiddelde
48%
aandeel afvalscheiding op de milieustraat is 81%.
De verzorgingsgebieden met
BENCHMARK € 14.53 / aansl 81% afvalscheiding 0.31 m.uur / aansl
90%
46%
relatief
veel
en
hogere
aansluiting
kosten dan
Het
haalsysteem grof afval is 43%.
De verzorgingsgebieden met relatief
per
en
de
aandeel
40%
hoogbouw
relatief
38%
hoogbouw
kosten dan
per de
verzorgingsgebieden waar het aandeel
hoogbouw
relatief
laag is.
36% Klasse B/C
hogere
aansluiting
BENCHMARK € 4.84 /aansl 43% afvalscheiding 0.07 m.uur/aansl
laag is.
Klasse D/E
veel
hebben een lager rendement
42%
verzorgingsgebieden waar het
80%
benchmarkgemiddelde
aandeel afvalscheiding bij het
Klasse D/E
44%
hoogbouw
hebben een lager rendement
85%
afvalscheiding (%)
2.2
Klasse B/C
34%
75%
32%
70% € 10.00
directe kosten per aansluiting
€ 12.00
€ 14.00
€ 16.00
directe kosten per aansluiting
30% € 4.40
€ 18.00
Figuur 10 – kilogram, euro en mensuur per aansluiting (ton) – totaal en per inzamelwijze
€ 4.60
€ 4.80
€ 5.00
€ 5.20
Figuur 11 – kilogram, euro en mensuur per aansluiting (ton) – totaal en per
inzamelwijze
2.3
Totalen
80% 70%
afvalscheiding (%)
90% Het
benchmarkgemiddelde
aandeel
afvalscheiding is 56%. Voor heel Nederland
BENCHMARK € 65.28 /aansl 56% afvalscheiding
was dat in 2012 51% (bron: CBS).
Grof Huishoudelijk Afval (GHA) BM € 17 /aansl* 79% afvalscheiding
60% 50% 40%
Fijn Huishoudelijk Afval (HHA) BM € 56 /aansl* 49% afvalscheiding
30%
*De totale kosten zijn in deze benchmark
20%
indicatief
vanwege
(licht)
afwijkende
takenpakketten of deelname.
10% directe kosten per aansluiting
0% €0
€ 10
€ 20
€ 30
€ 40
€ 50
€ 60
€ 70
€ 80
8
3
Hoeveelheden
3.1
Hoeveelheden: totalen en per afvalstroom
In onderstaande tabel worden de benchmark-gemiddelde ingezamelde hoeveelheden weergegeven en de gemiddelden per hoogbouwklasse. Het gemiddelde totale afvalaanbod in deze benchmark is in 2012 445 kg/inw. Voor heel Nederland was dit in 2012 518 kg/inw. (bron: CBS) Tabel 1 – Hoeveelheden ingezameld – gemiddelden per hoogbouwklasse en totaal (kg/inw)
Hoeveelheid (kg/inw)
Gemiddelde per Hoogbouwklasse C 493 394 99 101 5
D 546 420 139 149 9
Gemiddelde
Benchmark
Afvalaanbod totaal Fijn Huishoudelijk afval (HHA)* Grof Huishoudelijk afval (GHA)# Milieustraat Grof afval haalsysteem
A * * * * *
B 475 369 106 97 15
E 574 433 141 138 14
Fijn huishoudelijk Afval (HHA)
A
Gemiddelde per Hoogbouwklasse B C D
E
Gemiddelde Benchmark
445 406 123 124 10
Restafval GFT Oud papier en karton Kunststof Glas Textiel KGA Metalen verpakkingen Drankenkartons
* * * * * * * * *
203 77 56 6.6 20.5 3.5 1.3 1.0 5.1
218 94 53 7.0 18.6 3.7 1.3 4.8 *
206 116 64 8.0 20.6 4.0 1.2 0.1 0.5
194 133 69 9.1 22.8 4.5 1.2 * *
207 106 60 7.7 20.4 3.9 1.3 1.4 1.6
Grof Huishoudelijk Afval Grof restafval Verbouwingsrestafval Grof tuinafval AEEA Kringloop Metalen Hout Harde kunststof Matrassen Vloerbedekking Luiers Gips Dakbedekkingsmaterialen Asbest Puin Grond Overig
* * * * * * * * * * * * * * * * *
26.9 1.4 11.0 5.6 4.5 3.6 21.6 2.0 * 1.5 * 1.4 0.6 0.3 20.2 6.7 6.9
17.7 0.5 22.5 4.4 3.8 3.7 19.1 1.0 * 2.0 * 0.5 0.5 0.5 14.1 10.8 5.6
24.0 1.6 34.3 5.0 6.3 3.6 ### 1.6 0.7 2.0 * 1.6 1.2 0.9 31.2 9.5 2.7
23.4 2.2 33.7 3.9 6.7 4.1 34.5 1.7 0.6 2.1 * 2.2 0.9 1.5 33.1 0.5 0.9
22.6 13.8 26.9 4.7 5.3 3.7 23.5 1.4 0.6 1.9 * 1.3 0.8 0.8 24.5 9.0 4.1
*HHA = GFT, Oud papier en karton, kunststof, glas, textiel, kca, metalen verpakkingen en drankenkarton; # GHA = overige stromen
3.2
Hoeveelheid restafval
De benchmarkgemiddelde totale hoeveelheid restafval in peiljaar 2012 243 kg per inwoner (fijn+grof+verb.restafval). Voor wat betreft het aanbod van het fijn huishoudelijk restafval ligt het benchmarkgemiddelde op 207 kg/inw. In 2011 was dit 239 kg/inw. Voor heel Nederland was dit in 2012 219 kg/inw en in 2011 226 kg/inw (bron: CBS). De spreiding tussen de deelnemers is vrij groot (68kg/inw – 266 kg/inw). Belangrijke factoren hierin zijn het aandeel hoogbouw (meer hoogbouw meer restafval), en in meerdere mate het tariefbeleid (diftar) en/of de inzamelstrategie (omgekeerd inzamelen). Dominant-diftar-verzorgingsgebieden hadden in deze benchmark een gemiddelde van 150 kg/inw en niet-diftar verzorgingsgebieden 227 kg/inw.
500
497
Hoeveelheden per inzamelwijze 600
457
294
400
AAN HUIS
300
141
VERZAMELC.
10.2
2
3.6
4
0.7
1
8.8
3
47
21
16.8
Oud papier en karton
0
GFT
100
NASCHEIDING
10.9
92
200
96
kg/aansluiting
3.3
0 Restafval
Kunststof verpakkingen
Glas
Textiel
KCA/KGA
Metalen verpakkingen
Drankenkartons
9
4
Afvalscheiding
4.1
Afvalscheiding
Het benchmarkgemiddelde percentage afvalscheiding voor 2012 is 56% (incl. nascheiding). In 2011 wat dit 49%. Het gemiddelde voor heel Nederland in 2012 is 51% (excl. nascheiding, bron: CBS). Gemeenten waarin het aandeel hoogbouw laag is, halen duidelijk hogere scheidingspercentages. Daarnaast zijn het tariefbeleid (diftar) en de inzamelstrategie (bijv. omgekeerd inzamelen) belangrijke factoren voor het aandeel afvalscheiding. In onderstaande tabel worden de gemiddelde percentages afvalscheiding voor de totale benchmark en per hoogbouwklasse weergegeven. 90% 80% 70% 60%
Klasse E 36%
Klasse D 54%
Klasse C 32%
Klasse B 43%
Benchmark 43%
Klasse E 79%
Klasse C 81%
Klasse D 83%
Klasse B 78%
Benchmark 81%
Klasse E 81%
Klasse D 81%
Klasse C 79%
Klasse B 73%
Benchmark 79%
Klasse E 56%
Klasse C 45%
Klasse D 51%
Klasse B 46%
Benchmark 49%
10%
Klasse E 63%
20%
Klasse D 58%
30%
Klasse C 51%
Benchmark 56%
40%
Klasse B 51%
50%
0% Afvalscheiding Totaal (%)
Fijn Huishoudelijk afval (HHA)* (%)
Grof Huishoudelijk afval (GHA) (%)
Milieustraat (%)
Grof afval haalsysteem (%)
Figuur 12 - Afvalscheiding (%); Fijn huishoudelijk afval/HHA = restafval, gft, oud papier, kunststofverpakkingen, glasverpakkingen, textile, kca, metalen verpakkingen en drankenkartons; grof huishoudelijk afval/GHA = overage afvalstromen
4.2 In
Sorteeranalyse de
figuur
hiernaast
benchmarkgemiddelde sorteeranalyses
worden
resultaten
van
weergegeven.
de
Kunststof, 14%
Glas, 4%
Textiel, 4% KCA, 0.3%
Ferro metalen, 4% Non Ferro metalen, 2%
de Een
Oud papier en karton , 12%
sorteeranalyse is een steekproefsgewijze analyse
Luiers, 8% EEA, 1% Hout, 3% Steenachtig materiaal, 3% Drankenkartons, 3%
van de samenstelling van het fijn huishoudelijk restafval. Veel gemeenten laten jaarlijks een of meerdere sorteeranalyses uitvoeren. GFT, 30% Rest, 18%
Figuur 13 - Sorteeranalyses - Gemiddelden benchmark (%)
5
CO2
Activiteiten in de afvalbranche leiden tot zowel het uitstoten als het vermijden van CO2-emissie. In deze benchmark wordt uitgestoten en vermeden CO2 berekend met behulp van de stromen GFT, oud papier en karton, kunststofverpakkingen, glasverpakkingen en textiel. De CO2-impact is gebaseerd op het iWaste model van de Universiteit Utrecht. Dit is gebaseerd op de gemiddelde Nederlandse kwaliteit van verwerking. De resultaten geven de relatief vermeden CO2-uitstoot t.o.v. verbranding weer. De potentiële CO2-beparing (t.o.v. verbranding) is gebaseerd op de hoeveelheden die - op basis van de sorteeranalyses - per stroom nog in het restafval zitten. Tabel 2 – CO2 Bespaard t.o.v. verbranding per afvalstroom (kgCO2/inw)
CO2-besparing (t.o.v. verbranding) Totaal (kgCO2/inw) GFT (kgCO2/inw) Oud papier en karton (kgCO2/inw) Kunststof (kgCO2/inw) Glas (kgCO2/inw) Textiel (kgCO2/inw) Potentiële CO2-besparing (t.o.v. verbranding) o.b.v. sorteeranalyses Totaal (kgCO2/inw)
Gemiddelde per Hoogbouwklasse C D
Tot.gemiddelde
A
B
*
89.5
82.5
102.4
108.5
*
15.6
14.8
18.1
19.6
16.9
*
42.6
45.3
51.9
58.5
49.5
*
5.2
4.7
5.2
5.8
5.1
*
27.4
29.2
31.4
34.9
30.7
*
-1.4
-1.7
-2.1
-2.4
A *
Gemiddelde per Hoogbouwklasse B C D 257.3
279.0
237.4
E
Benchmark 95.4
-1.9
Tot.gemiddelde E 290.5
Benchmark 263.7
10
6
Kosten
6.1
Directe en indirecte kosten
In dit hoofdstuk worden o.a. de kosten van inzameling en na-inzameling weergegeven. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen directe kosten en indirecte kosten. Directe kosten zijn de kosten van het primaire proces: kosten die direct toe te schrijven zijn aan de inzameling van een afvalstroom. Deze bestaan uit kosten voor personeel, tractie, inzamelmiddelen, kapitaallasten en eventueel uitbesteedde kosten. Indirecte kosten zijn de kosten die niet direct toe te schrijven zijn aan de inzameling van een bepaalde afvalstroom. Deze bestaan uit kosten voor back-office, planning, servicebalie, aansturing van de uitvoering (chefs etc.), directie, HRM, administratie, IT-inrichting, communicatie en voorlichting, handhaving, inning belastingen en huisvesting.
6.2
Directe kosten inzameling: totalen en per afvalstroom (€/aansl)
€ 72.93 € 57.63
€ 75
€ 65.28
€ 85
€/aansl
In onderstaande figuur worden de directe kosten van inzameling weergegeven per aansluiting en per hoogbouwklasse.
€ 65 € 55
Benchmark Klasse B/C
€ 24.09
-€ 5
Restafval
GFT
Kunststof
Glas
KCA
Metalen verpakkingen
€ 16.48
Drankenkartons
Milieustraat
€ 5.09
€ 4.61
€ 4.84
€ 12.97
€ 1.41
€ 1.41
€ 1.41
€ 1.41
€ 1.57
€ 1.04
Textiel
€ 0.61
€ 1.48
€ 0.88
€ 1.15
€ 2.10
€ 14.53
OPK
€ 1.87
€5
€ 1.98
€ 5.03
€ 4.50
€ 4.76
€ 9.27
€ 15
€ 7.14
€ 8.49
€ 18.02
€ 25
€ 17.36
Klasse D/E
€ 17.72
€ 31.20
€ 35
€ 27.65
€ 45
Grof afval Haalsysteem
Totaal
Figuur 14 - Directe inzamelkosten per afvalstroom, milieustraat, grof haalsysteem en totaal (€/aansl.)
6.3
Directe kosten inzameling: totalen en per afvalstroom (€/ton)
€ 307
€ 400
€ 387
€ 387
€ 407
€ 450
€ 357
€ 500
€/ton
In onderstaande figuur worden de directe kosten van inzameling weergegeven per ton en per hoogbouwklasse.
€ 350 € 300
Benchmark
€ 188
€ 250
€ 45
€ 50
€ 138
€ 138
Klasse D/E
€ 39
€ 42
€ 55
€ 77
€ 69
€ 81
€ 59
€ 70
€ 67
€ 45
€ 56
€ 150 € 100
Klasse B/C
€ 103
€ 141
€ 200
€0 Restafval
GFT
OPK
Kunststof
Glas
Textiel
KCA
Metalen verpakkingen
Drankenkartons
Figuur 15 - Directe inzamelkosten per afvalstroom (€/ton)
11
6.4
Directe kosten per afvalstroom, inzamelwijze en inzamelmiddel (€/aansl)
In onderstaande figuur worden de benchmarkgemiddelde directe kosten van inzameling per afvalstroom, inzamelwijze en inzamelmiddel weergegeven
€ 60 € 50
€/aansl
in euro per aansluiting.
€ 40 € 30 € 20 € 10 €0
Restafval
GFT
OPK
Kunststof
Glas
Textiel
TOTAAL
€ 27.65
€ 17.72
€ 8.49
€ 4.76
€ 1.98
€ 1.15
AAN HUIS TOT
€ 24.12
€ 18.62
€ 7.84
€ 5.50
Zijlader
€ 23.21
€ 19.20
€ 10.14
€ 5.67
Achterlader
€ 30.00
€ 24.10
€ 13.15
Zakken
€ 51.64
Duocontainer
€ 18.96
€ 18.96
VC TOT
€ 50.55
€ 16.36
€ 12.76
€ 3.26
€ 1.98
€ 1.17
VC Bovengronds
€ 47.77
€ 9.15
€ 13.79
€ 2.86
€ 1.72
€ 1.33
VC Ondergronds
€ 56.23
€ 46.78
€ 1.93
€ 4.41
€ 3.38
€ 1.60
€ 5.37
Drog.Rec Losse Bundels
€ 4.51
Nascheiding Figuur 16 - Directe kosten per afvalstroom, inzamelwijze en inzamelmiddel (€/aansl)
6.5
Directe kosten per afvalstroom en inzamelwijze en inzamelmiddel (€/ton)
In onderstaande figuur worden de benchmarkgemiddelde directe kosten van inzameling per afvalstroom, inzamelwijze en inzamelmiddel weergegeven
€ 900 € 800
€/ton
in euro per ton.
€ 700 € 600 € 500 € 400 € 300 € 200 € 100 €0
Restafval
GFT
OPK
Kunststof
Glas
Textiel
TOTAAL
€ 55.94
€ 70.49
€ 68.58
€ 356.76
€ 42.12
€ 140.84
AAN HUIS TOT
€ 49.71
€ 67.58
€ 65.18
€ 391.78
Zijlader
€ 46.88
€ 51.40
€ 74.09
€ 449.61
Achterlader
€ 57.53
€ 91.90
€ 88.92
€ 449.61
Zakken
€ 125.37
€ 155.74
€ 412.08
Duocontainer Drog.Rec Losse Bundels
€ 64.11
VC TOT
€ 106.63
€ 383.41
€ 94.39
€ 357.99
€ 42.17
VC Bovengronds
€ 78.55
€ 235.55
€ 68.66
€ 335.64
€ 188.10
VC Ondergronds
€ 127.52
€ 797.31
€ 102.08
€ 399.98
€ 61.92
Nascheiding Figuur 17 - Directe kosten per afvalstroom, inzamelwijze en inzamelmiddel (€/ton)
12
6.6
Directe kosten inzameling per kostensoort (%) Tractie 28%
De figuur hiernaast laat per kostensoort zien uit welke soort kosten de totale directe kosten van
Inzamelmiddelen 14%
inzameling zijn samengesteld.
Personeel 42%
Kapitaallasten 7% Derden 7% Overig 5%
Figuur 18 - Directe inzamelkosten per kostensoort (%)
6.7
Directe kosten na-inzameling (logistiek* + verwerking) per afvalstroom (€/ton)
In onderstaande figuur worden de benchmarkgemiddelde directe kosten na inzameling weergegeven per ton (*logistiek = transport, op- en overslag en
Hout € 15.56
Grof Tuinafval, € 36.72
Grof Restafval, € 73.49
Drankenkartons , € 133.98
Metalen verp, € 376.39
KCA € 1,904.04
Glas € 11.30
€ 500
GFT € 47.55
Restafval € 96.46
€ 1,000
€/ton
vereveningsbijdrage). In de kosten na-inzameling zijn ook de inkomsten van verwerking meegenomen.
Textiel -€ 407.29
OPK -€ 69.79
-€ 500
Metalen, -€ 303.78
€0
Figuur 19 - Directe kosten na inzameling (logistiek en verwerking) per ton (€/ton)
6.8
Directe kosten verwerking per afvalstroom (€/ton)
Hout € 10.27
Grof Tuinafval € 37.30
Grof Restafval € 71.32
Drankenkartons € 133.98
Metalen verp, € 376.39
KCA € 1,654.42
Glas € 8.05
GFT € 41.70
€ 500
Restafval € 87.87
€ 1,000
€/ton
In onderstaande figuur worden de directe kosten en inkomsten van verwerking per ton weergegeven voor een aantal grote stromen.
-€ 500
Metalen -€ 307.50
OPK -€ 70.32
Textiel -€ 404.43
€0
Figuur 20 - Benchmarkgemiddelde directe kosten van verwerking (€/ton)
6.9
Kostprijs mensuur (salaris + overhead)
In onderstaande tabel wordt de kostprijs van een mensuur, dat wil zeggen de kosten van salaris incl. overhead, weergegeven.
Kostprijs per mensuur
Tot.Gemiddelde Benchmark € 39,99
Tabel 3 - kostprijs per mensuur (€)
6.10
Verhouding directe kosten inzameling en indirecte kosten inzameling
In onderstaande tabel worden de totale indirecte kosten per aansluiting en de verhouding tussen directe en indirecte kosten inzameling weergegeven. De indirecte kosten van een organisatie variëren sterk per organisatievorm.
Indirecte kosten – totaal (€/aansl) Aandeel indirecte kosten t.o.v. totale kosten (%)
Tot.Gemiddelde Benchmark € 25,80 20,5%
Tabel 4 - indirecte kosten en verhouding indirecte kosten tov totale kosten (€/aansl en %)
13
7
Productiviteit
7.1
Mensuur per aansluiting
In onderstaande figuur wordt het aantal mensuren per aansluiting weergegeven. Zowel totaal als per afvalstroom voor het fijn huishoudelijk afval en per
1.50 1.00
1.5
m.uur /aansl
2.0
2.10
milieustraat en haalsysteem voor het grof huishoudelijk afval.
Benchmark
1.0
0.07 0.07 0.08
KCA
Klasse D/E
0.31 0.24 0.35
Textiel
0.01 0.01 0.00
Glas
0.01 0.01 0.00
0.02 0.01 0.04
Kunststof
0.01 0.00 0.02
OPK
0.02 0.02 0.02
GFT
0.12 0.10 0.14
0.31 0.25 0.35
Restafval
0.09 0.09 0.10
0.36 0.31 0.40
0.5
Klasse B/C
0.0 Metalen Drankenkartons Milieustraat verpakkingen
Grof afval Haalsysteem
Totaal
Figuur 21 - mensuur per aansluiting per afvalstroom
7.2
Mensuur per ton
In onderstaande figuur wordt het aantal mensuren per aansluiting weergegeven. Zowel totaal als per afvalstroom voor het fijn huishoudelijk afval en per
5.0
4.09
6.16
4.09
6.0
6.04
7.0
5.90
8.0
m.uur/ton
milieustraat en haalsysteem voor het grof huishoudelijk afval.
Benchmark
4.0
1.30
1.30
1.38
1.142
0.31
Klasse D/E
0.26
0.28
1.0
0.72
0.74
0.75
1.10
1.05
1.07
0.99
0.80
0.90
2.0
1.625
Klasse B/C
3.0
0.0 Restafval
GFT
OPK
Kunststof
Glas
Textiel
KCA
Metalen verpakkingen
Drankenkartons
Figuur 22 - mensuur per ton per afvalstroom
In onderstaande figuren wordt voor respectievelijk restafval en GFT het benchmarkgemiddelde aantal uur per ton weergegeven voor de jaren 2006 tot
3.0
1.9
1.7
2009 0.8
0.6
0.8
0.6
0.8
0.7
0.8
0.7
1.3
1.9
1.9 1.5
1.6
1.3 0.8
0.8
1.0
0.8
0.9
1.0
0.9
1.1
1.6
1.8 1.0
1.1
1.1
1.4
2008
0.5
0.6
0.6
0.6
0.6
0.6
0.6
0.6
1.5
1.0
1.0
2.0
1.3
1.5
2.5
1.0
2007
1.6
3.0
2006
1.6
3.5
2.5
4.0
2.0
4.5
m.uur /ton
en met 2012.
2010 2011
0.5 0.0
2012 Zijlader
Achterlader
Zakken
Duo
VC Bovengronds
VC Ondergronds
2006 2007
2.2
3
2.9
3.2
3.5 3.0
3.5
3.4
3.1
3.5
3.4
2008
0.5
0.8
2009 0.4
1.1
1.6 1.2
1.5
1.2
1.4
2
2.1
1.9
1.7
1.7
1.1
0.8
0.8
0.9
1
0.9
0.9
1.5
1.6
2.5
1.6
3.5
m.uur /ton
4.5
4.2
Figuur 23 – restafval - mensuren per ton - peiljaren 2006 – 2012 - gemiddelde benchmark
2010 2011
-0.5
Zijlader
Achterlader
Duo
VC Bovengronds
VC Ondergronds
Figuur 24 – GFT - mensuren per ton - peiljaren 2006 – 2012 - gemiddelde benchmark
14
7.3
Ledigingen per uur
103
120
122
In onderstaande figuur wordt voor restafval het benchmarkgemiddelde aantal ledigingen per uur weergegeven.
100 Zijlader 80
Achterlader Duo
48
60
VCOndergronds
7.6
23 7.8
7.3
20
11.86
VCBovengronds
40
0
Ledigingen per mensuur
Ledigingen per tractie uur
Figuur 25 - Ledigingen per uur (restafval) – gemiddelde van benchmark
7.4
Personeel
In onderstaande tabel wordt de benchmark-gemiddelde leeftijd van het personeel en de inzet van personeel o.b.v. het aandeel productieve en in productieve uren en het aandeel ziekteverzuim weergegeven. Tabel 5 - Gemiddelde percentages afvalscheiding per hoogbouwklasse (%)
Tot.Gemiddelde Benchmark Gemiddelde leeftijd personeel
46 jaar
Productieve uren personeel per fte (%)
80.7 %
Ziekteverzuim personeel per fte (%)
5,9 %
7.5
Wagenpark
In onderstaande tabel wordt de benchmark-gemiddelde aandeel productiviteit van voertuigen weergegeven ten opzichte van het aandeel onderhoud. Tabel 6 - Gemiddelde percentages afvalscheiding per hoogbouwklasse (%)
Tot.Gemiddelde Benchmark Productiviteit tov onderhoud (%)
98%
15
400
200
100
50
25
Koninklijke
Vereniging
voor
Afval-
en 12
Reinigingsmanagement
De NVRD verenigt Nederlandse gemeenten verantwoordelijk voor het afvalbeheer en het beheer van de openbare ruimte en hun afval- en 6
reinigingsbedrijven.
De NVRD zorgt door gedegen kennis van de praktijk en een netwerk van professionals voor schone leefbare gemeenten en duurzame ontwikkeling.
3
NVRD WTC Arnhem Nieuwe Stationstraat 10 Postbus 1218, 6801 BE Arnhem
1,5
T: 088-377 00 00 E:
[email protected] Restafval
Grondstoffen
16
