Afval scheiden bij de Rijksuniversiteit Groningen Regeling afvalverwijdering Rijksuniversiteit Groningen
september 2015 Kenmerk: BU15.00374 Sander Dijkstra, Dick Jager, Andrys Weitenberg
Colofon Dit document is in samenwerking met de volgende afdelingen opgesteld: Arbo- Milieu en duurzaamheid Facilitair bedrijf Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen H. Bouland S. Hijlkema S. Dijkstra D. Jager A.C.D. Weitenberg
Inhoudsopgave Colofon
2
1
Inleiding
5
2
Afvalbeleid
6
3
Bedrijfsafval
8
4
Archiefopruimingen, vernietigen van vertrouwelijk papier en andere gegevensdragers 9
5
Bruingoed, grijsgoed en witgoed (niet zijnde koel- en vriesapparatuur)
11
7
Glas
13
9
Papier en karton
16
10
Restafval
18
11
Groente-, fruit en tuinafval (GFT) en SWILL
20
12
Frituurvet
21
13
Kunststof
22
14
Bedding/vogelzand
23
15
Kadavers
24
16
Geautoclaveerd Afval
25
17
Biologisch afval (FWN)
26
18
Gevaarlijk afval (FWN)
27
19
Acceptatievoorwaarden gevaarlijk afvalstoffen (FWN)
28
19.1 19.2 19.3 19.4 19.5 19.6 19.7 19.8 19.9 19.10 19.11 19.12 19.13 19.14 19.15 19.16 19.17
Gevaarlijk afval in vloeibare vorm Uitzonderingen Categorie 1: Zure oplossingen op waterbasis Categorie 2: alkalische oplossingen op waterbasis Categorie 3: halogeen arme organische oplossingen Categorie 4: halogeen rijke organische vloeistoffen Categorie 5: neutrale oplossing op waterbasis Categorie 5: Gasontladingslampen Kwikhoudend afval, Categorie VI Categorie 6: vloeistoffen met bijzonder risico Verpakkingen met chemicaliënrestanten Chemisch verontreinigd lab afval Gebruikte naalden Lege chemicaliën emballage met GROS sticker Klein chemisch afval Cartridges en toners Vuil Glaswerk
29 29 30 31 32 33 34 35 36 37 37 38 38 39 40 40 41
1
Inleiding
De AMD heeft in samenwerking met het Facilitair bedrijf en de faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen (FWN) de regeling afvalverwijdering met als titel “Afval scheiden bij de Rijksuniversiteit Groningen” opgesteld voor alle medewerkers, studenten en diensten van de Rijksuniversiteit Groningen die afval produceren en met afval omgaan. Dit document is bedoeld als leidraad voor het verwijderen van gevaarlijk en nietgevaarlijk afval binnen de Rijksuniversiteit Groningen. Deze richtlijn heeft als doel inzichtelijk te maken welke afvalstoffen en afvalproducten bij welke af te voeren afvalstroom thuis horen en waar, wanneer en op welke wijze deze ingezamelde afvalstromen, afgevoerd en verwerkt worden. Daarnaast geeft het aan hoe het afval zo goed mogelijk aan de bron gescheiden aangeleverd moet worden zodat er zo min mogelijk afval wordt geproduceerd en het ieder in staat stelt om zorgvuldig en veilig met afval om te gaan. De regeling Afvalverwijdering Rijksuniversiteit Groningen beoogt aan te sluiten bij het beleid van de universiteit. Vanwege de specifieke straling hygiënische aspecten en de daarmee samenhangende regelgeving is voor het radioactief afval het handboek stralingshygiëne opgesteld. De inhoud van dit document is deels ontleend van een document van de Universiteit Utrecht, met de titel “Afval scheiden is de moeite waard” augustus 2011 en kenmerk: doc.nr. II.4.1.B.
5
2
Afvalbeleid
Wet- en regelgeving Het Nederlandse afvalstoffenbeleid is in de eerste plaats gericht op preventie: het voorkomen van, hergebruik of nuttige toepassing van afval. Pas als nuttige toepassing niet meer mogelijk is mag afval worden afgevoerd voor verbranding of voor de stort. De afvalstoffenregeling is gebaseerd op Europese-, nationale-, provincialeevenals op gemeentelijke wetgeving zoals de Kaderrichtlijn afvalstoffen, de Richtlijn gevaarlijke afvalstoffen, het Landelijk Afvalbeheerplan (LAP2), de Kernenergiewet, de Wet Bodembescherming en de Wet Milieubeheer. Gevaarlijke afvalstoffen worden apart gehouden in verband met de risico’s voor veiligheid, gezondheid en milieu en om hergebruik mogelijk te maken. Gevaarlijke afvalstoffen die niet hergebruikt kunnen worden, worden verbrand in speciaal daarvoor bestemde ovens. Het is wettelijk niet toegestaan om gevaarlijk afval bij niet-gevaarlijk afval te mengen of andersom. In de beleidsnotitie “Integrale duurzaamheid – onderdeel Milieu” 1 van de Rijksuniversiteit Groningen worden de algemene uitgangspunten voor beleid op het prestatiegebied ‘milieu’ (inclusief afval) voorgesteld. Relevante kernwoorden hierin zijn integrale aanpak, meetbaarheid en zichtbaarheid. De grootheid bij uitstek om de milieuprestatie op het gebied van afval te kwantificeren is de bij de Rijksuniversiteit Groningen ontwikkelde Milieu Prestatie Indicator (MPI). Afvalbeleid Rijksuniversiteit Groningen Belangrijkst uitgangspunt voor het afvalbeleid van de Rijksuniversiteit Groningen is de hantering van het beginsel, dat de vervuiler betaalt, wat uitmondt in een systeem waarbij de huur- transport - en verwerkingskosten bij de beheerseenheden van de Rijksuniversiteit Groningen in rekening worden gebracht. De beleidsnotitie met als titel “Afvalbeleid Rijksuniversiteit Groningen 2014 - 4∞ is te vinden op: http://www.rug.nl/about-us/who-are-we/sustainability/practices/waste Preventie, hergebruik en scheiding van afval Preventie: Een belangrijke factor in preventie van afval schuilt in de duurzame inkoop van producten. In het kader van een integrale aanpak zoals genoemd in de beleidsnotitie “Integrale duurzaamheid” dient aangesloten te worden bij de notitie ‘Maatschappelijk Verantwoord Inkopen’ van de afdeling Inkoopmanagement (FB). De keuze voor het inkopen van duurzaam geproduceerde producten beïnvloedt afvalstromen. Aanschaffen van afgemeten hoeveelheden en afspraken met leveranciers over verpakkingsmaterialen kan overschotten en afval voorkomen en is uiteindelijk financieel voordeliger voor de gebruiker. Hergebruik: In dien de mogelijkheid bestaat over te gaan tot hergebruik wordt dit van harte aanbevolen door de Rijksuniversiteit Groningen. Hergebruik kan zowel gelden voor kantoorartikelen en chemicaliën maar ook voor bv radioactieve bronnen. Scheiden van afval: Afvalscheiding wordt beschreven als het zoveel mogelijk vanaf de bron scheiden, gescheiden houden en gescheiden afgeven van —
6
afvalstoffen. Afvalscheiding maakt onderdeel uit van de Wet milieubeheer (Wm). Duurzaam inzamelen van afvalstoffen Naast het voorgaande is het toekomstig afvalstoffenbeleid van de Rijksuniversiteit Groningen er op gericht prioriteit te geven aan het zo duurzaam mogelijk inzamelen van afvalstoffen. Uitgangspunten hierbij zijn: Doelmatig inzamelen: Efficiënte organisatie en logistiek voor het inzamelen van het afval. Zo duurzaam mogelijk inzamelen (door bijvoorbeeld gebruik te maken van elektrisch aangedreven vrachtwagens of inzameling in perscontainers op zonneenergie (Big Belly). In de beleidsnotitie ‘integrale duurzaamheid-onderdeel milieu’ wordt voor het aandachtsgebied energie/afval aangegeven dat de Rijksuniversiteit Groningen streeft naar: De afname in CO2 uitstoot door genomen maatregelen zichtbaar te maken; de afvalproductie, rekening houdend met het aantal studenten en medewerkers, in 2015 ten hoogste gelijk te laten zijn aan die in 2012; voor 2015 door middel van onderzoek vast te leggen in hoeverre de afvalscheiding verder kan worden verhoogd en de afvalproductie kan worden verlaagd.
7
3
Bedrijfsafval
Definitie Tot bedrijfsafval behoren die stoffen die een bedrijf produceert en waar het zich van ontdoet met geen ander doel dan ervan af te zijn (bron CBS). Afvoer De inzameling van het niet gevaarlijk afval van de Rijksuniversiteit Groningen is uitbesteed aan externe inzamelaars. De afdeling Facilities van het Facilitair Bedrijf beheert de contracten van deze uitbestede dienstverlening. Bij de aanbesteding afvalinzameling en afvalverwijdering is onderscheid gemaakt naar de volgende percelen 1. Rest-, bedding, glas, autoclaaf afval 2. Papier, karton, metaal, wit- en bruingoed 3. Gevaarlijk afval In FacilityNet kunnen de volgende zaken rondom afvalstoffen aangevraagd worden:
Containers aanmelden voor lediging (indien niet op route) Nieuwe containers aanvragen Verhuizingen van containers aanvragen Storingen/ defecten aan containers melden Afvoeren van Tempex/ Folie + aanvragen plastic zakken Afvoeren gevaarlijk afval Bestellen emballage Melden van opruimingen
Indien er vragen zijn over specifieke afvalstromen dan kan hierover contact worden opgenomen met de afdeling Facilities. Iedere afvalstroom inzamelingsroute wordt steekproefsgewijs gecontroleerd door de afdeling Facilities. Indien geconstateerd wordt dat het afval onjuist wordt aangeboden waardoor er gebruik moet worden gemaakt van andere verwerkingsmethodes, dan worden de daardoor ontstane extra kosten doorbelast aan de klant. Indien nodig wordt de inzameling structureel aangepast aan het gewijzigde aanbod van afvalstromen.
8
4
Archiefopruimingen, vernietigen van vertrouwelijk papier en andere gegevensdragers
Definitie Het materiaal kan bestaan uit personeelsdossiers, diskettes, datatapes, Cd-roms, (röntgen)films en foto’s. Voor vertrouwelijk materiaal is er een speciale beveiligde afvoerlogistiek. Afvoer De leverancier draagt zorg voor gesloten archiefcontainers voor de dagelijkse stroom vertrouwelijk materiaal, maar ook voor eenmalige opruimingen van archieven e.d. Bij het aanmelden van archiefmateriaal heeft de leverancier onderstaande informatie nodig om de afvoer te kunnen regelen: Om wat voor materiaal gaat het? Bijvoorbeeld papier, cassettebandjes, videobanden, Cd-roms; Om welke hoeveelheid (volume en/of gewicht) gaat het? Het kan hier bijvoorbeeld gaan om archiefordners met metaal of dossiers met röntgenfilms. De verwerker kan het sorteren, maar dit zorgt wel voor extra kosten, die doorberekend worden. Wanneer moeten de containers ter beschikking staan. Werkwijze archiefopruiming in 4 stappen: Tabel 4.1: gesloten archiefcontainers. STRUCTUREEL EENMALIG vaste container Stap 1 Stap 1 De gewenste container In overleg wordt het benodigde aantal wordt bezorgd. containers geleverd. Stap 2 U vult deze met vertrouwelijk materiaal Stap 3 De volle container wordt volgens een vaste frequentie of op verzoek geleegd
Stap 2 De containers kunnen gevuld worden hiervoor wordt een klein huurbedrag betaald. Stap 3 via FacilityNet wordt gevraagd de containers te laten ophalen.
9
Vervolg tabel 4.1: gesloten archiefcontainers.
STRUCTUREEL EENMALIG vaste container Stap 4 Het papier wordt in een gesloten auto, zonder enige vorm van tussenopslag, naar de speciaal beveiligde verwerkingslocatie vervoerd en binnen 24 uur vernietigd. De informatie is hierna niet meer te reconstrueren. Het gehele verwerkingsproces staat onder continue videobewaking. Na afloop wordt op verzoek een vernietigingscertificaat toegestuurd. De container is voorzien van een slot. In het deksel zit een gleuf waardoor de container gevuld kan worden”. Afbeelding 4.1: gesloten archiefcontainers.
240 l.
500 l.
Verwerking Het archiefmateriaal wordt binnen 24 uur vernietigd door het volgens de DIN norm 32757 te verkleinen en te verwerken. Door de diverse vernietigingsmachines kunnen zowel papier als alle overige gegevensdragers (diskettes, cd-rom´s, hard disks, tapes, pasjes, credit cards, microfiches, magneetbanden, computers, kleding, etc.) vernietigd worden. Deze afvalstromen moeten wel apart aangemeld worden in FacilityNet Veiligheid, milieu en regelgeving Vanuit de huidige milieuwetgeving is de Rijksuniversiteit Groningen verplicht om papier en karton, ongeacht de hoeveelheden, gescheiden af te voeren. Vertrouwelijk papier en andere gegevensdragers moeten apart ingezameld worden. De vernietiging zal plaats vinden volgens de strengste Europese normen DIN 32757-1 en Richtlijn 95/46/EG. Het hele traject voldoet aan de voorwaarden die binnen de Wet Bescherming Persoonsgegevens beschreven worden.
10
5
Bruingoed, grijsgoed en witgoed (niet zijnde koel- en vriesapparatuur)
Definitie Bruin- (consumentenelektronica), grijs- (computers e.d.), en witgoed (huishoudelijke apparatuur) zijn verzamelnamen voor de verschillende soorten elektrische en elektronische apparaten. Hieronder vallen ook apparaten die werken op batterijen of accu’s (en soms ook gas, olie of zonne-energie), computers, monitoren, bedrijfsvaatwassers, ventilatiekasten, etc. In elektronica zitten onderdelen en materialen die veelal gerecycled kunnen worden en die in geval van afvoer via het restafval een zware belasting zouden vormen voor de vuilverbrandingsoven. Daarnaast wordt extra milieuwinst bereikt doordat door de gescheiden inzameling van bovengenoemde apparaten hergebruik mogelijk wordt van het apparaat of onderdelen ervan. Afvoer Aanvragen van extra tijdelijke containers, opdracht voor lediging t.a.v. containers op afroep, storingen, klachten en mutaties kunnen geplaatst worden in FacilityNet. Wanneer deze apparatuur afkomstig is uit een laboratorium dan moet het voor afgifte aan de leverancier zijn ontdaan van alle microbiologische-, gevaarlijke-, radioactieve stoffen en/of besmettingen en voorzien zijn van een vrijwaringsverklaring. Verwerking De apparaten worden bij een gespecialiseerd bedrijf gedemonteerd, zodat de verschillende onderdelen en materialen gescheiden kunnen worden verwerkt. Het gaat hier bijvoorbeeld om kabels, beeldbuizen, kwikschakelaars, onderdelen waarin asbest is verwerkt, diverse soorten metalen zoals zilver, koper en lood, en kunststoffen. De vrijgekomen gevaarlijke afvalstoffen worden verwerkt door erkende afvalverwerkingsbedrijven. Bijzonderheden Het is wettelijk verplicht om bruin-, grijs en witgoed apparaten gescheiden af te voeren. Het is dus niet toegestaan om het bij het restafval of in een open container te deponeren. Op deze manier kan zoveel mogelijk materiaal- en producthergebruik bereikt worden en kunnen schadelijke stoffen op een veilige manier afgevoerd en verwerkt worden.
11
6 Bouw- en sloopafval, puin en grof bedrijfsafval Definitie Bouw- en sloopafval zijn een verzamelnaam voor alle afvalstoffen die vrij komen bij het bouwen, renoveren en slopen van gebouwen en constructies of van de aanleg en opbraak van wegen. Uitgegraven grond dat bij deze werken vrijkomt wordt niet beschouwd als bouw- en sloopafval. Bouw- en sloopafval bestaan vaak uit diverse afvalstoffen: hout, kunststof, steen, keramiek (dakpannen, bakstenen), beton, zand, metaal en chemisch afval. Door deze stoffen zoveel mogelijk gescheiden te houden worden de mogelijkheden voor hergebruik groter. Grof bedrijfsafval ontstaat veelal bij opruimingen en kan bestaan uit hout (A- of B-kwaliteit), meubilair ongeschikt voor hergebruik, vloerbedekking e.d. , eigenlijk het grotere restafval dat niet in de prullenbak past. Afvoer Indien er werkzaamheden worden uitgevoerd door aannemers, wordt over het algemeen het vrijkomende afval door hen zelf afgevoerd. Aanvragen van extra tijdelijke containers, opdracht voor lediging t.a.v. containers op afroep, storingen, klachten en mutaties kunnen worden ingediend via het gebouwbeheer. Verwerking Deze afvalstroom wordt door een speciale sorteerinstallatie in meerdere fracties gesorteerd (puin, hout, ijzer en zeefzand). Puin wordt na verwerking gebroken en als grondstof in beton of als funderingsmateriaal in de wegenbouw gebruikt. Bouw en sloopafval (BSA) en Grof Bedrijfsafval (GBA) worden zoveel mogelijk gesorteerd voor hergebruik. Hout dat niet voldoet aan de criteria van A- of Bhout wordt verbrand. Zo kan puin na verwerking worden gebruikt als grondstof in beton, als secundaire brandstof in installaties of als funderingsmateriaal in de wegenbouw. Bijzonderheden De verwerker bepaalt van welke afvalstroom sprake is in de container. Elke afvalstroom heeft een verschillend verwerkingstarief.
12
7
Glas
Definitie In Nederland wordt glas apart ingezameld om te recyclen. Wit (doorzichtig) glas kan alleen gemaakt worden van witte scherven. Groen en bruin glas kunnen het beste gemaakt worden van groene en bruine scherven. Bij de universiteit worden enkele hoofdstromen onderscheiden, namelijk huishoudelijk glaswerk, voornamelijk uit kantines; laboratoriumglas, onder te verdelen in gewoon glas en borosilicaatglas; met chemicaliën besmet glaswerk; vlakglas (ruiten). Zie de volgende indeling voor wat er naar de glascontainer buiten het gebouw kan en wat niet. Tabel 7.1: Overzicht van afval wat wel/niet in de glasbak mag. niet in de glasbak
waarom niet in de glasbak
Aardewerk (borden, bekers e.d.) en stenen kruiken:
Aardewerk en stenen kruiken zijn niet van glas gemaakt.
Kristalglas:
Kristalglas bevat loodoxide dat in verpakkingsglas niet is toegestaan.
Lampen en tl-buizen apart afvoeren als gevaarlijk afval:
Gloeilampen mogen in het restafval, ze bestaan gedeeltelijk uit andere materialen. Spaarlampen en tl-buizen moeten bij het gevaarlijkafval, de starter is niet van glas en bevat gevaarlijke stoffen
Vensterglas (ruiten) dus vlakglas:
Vensterglas heeft een andere samenstelling dan verpakkingsglas. .*( bouw en sloop )
Spiegelglas:
Spiegelglas is vensterglas met een laagje metaal.
Vuurvast glas (ovenschalen en Vuurvast glas heeft een hogere smelttemperatuur theeglazen) laboratoriumglas/ dan verpakkingsglas en smelt niet bij de verwerking Borosilicaatglas: van glasscherven.
Vensterglas en spiegelglas gaan in een aparte glascontainer. Afval dat niet in de glasbak mag, moet afgevoerd worden via het restafval of in de bouw en sloopafval container buiten het gebouw.
13
Afvoer Waar van toepassing staan glascontainers op plaatsen waar glaswerk kan vrijkomen. Deze containers zijn geschikt voor huishoudelijk glas en gespoeld chemicaliën glaswerk waarvan het etiket is verwijderd of onherkenbaar is gemaakt. Het ledigen van een glascontainer vindt plaats op afroep en wordt aangevraagd via FacilityNet Buiten het gebouw staan glascontainers voor schoon, zogenaamd wit groen of bruin (bont) huishoudelijk glaswerk. Afbeelding 7.1: Logo glasbak
Verwerking Eerst wordt het niet-glas verwijderd: de metalen doppen gaan naar de recycling. De papieren etiketten worden losgeweekt tot papierpulp en naar een fabriek gebracht waar ze er bakstenen van maken. Het kleine beetje vuil dat nog aan het glas zit verbrandt op het moment dat het glas zo verhit wordt dat het smelt. Van het glas zelf blijft nog wat vervuild gruis over en dit wordt weer gebruikt in de wegenbouw. Al met al blijft er maar heel weinig over dat verbrand of gestort moet worden. Glas is voor 100% en tot in het oneindige recyclebaar. Door het recyclen van glazen flessen en potten besparen we veel grondstoffen en energie. Bijzonderheden Gespoeld en leeg chemicaliën glaswerk kan via de glascontainer bij het gebouw ingezameld worden mits ook het etiket is verwijderd of onherkenbaar is gemaakt.
14
8 Metaal- en blikafval Definitie Onder metaal- en blikafval wordt verstaan knipijzer, kapotte metalen kasten/meubilair, loodpotjes, apparatuur ontdaan van milieubelastende stoffen zoals asbest, kwik (thermometers/manometers), olie, koelmotoren, enz. Afvoer Metaalafval uit de gebouwen (werkplaatsen) kan na afspraak opgehaald worden door de leverancier. Mocht er veel van deze afvalstroom vrijkomen dan kan het raadzaam zijn om een container te plaatsen. Voor afvoer van metalen is het noodzakelijk om een opdracht te plaatsen via FacilityNet Verwerking Blikjes gaan met het restafval naar de verwerkingsinstallaties. Magneten (voor staal) of wervelstromen (voor aluminium) scheiden ze uit het afval. Vervolgens worden ze gesmolten en wordt er nieuw staal of aluminium van geproduceerd. Daarvan fabriceert men weer nieuwe producten. Blik komt dus altijd terug: als fiets, trein, brug of weer als een nieuw blik. Grotere partijen metaal worden naar de metaalverwerker gebracht waar het in principe op dezelfde wijze geshredderd en hergebruikt wordt. Bijzonderheden Draag bij het opruimen van lood, wanneer het ongelakt is, handschoenen ter bescherming (bijvoorbeeld loodkastelen voor radioactief werk en opslagpotjes). Lood is giftig en mag volgens de arbeidsinspectie niet meer ongelakt voorkomen of worden gebruikt.
15
9
Papier en karton
Definitie Onder papier- en kartonafval wordt al het overtollige papier en karton verstaan dat voornamelijk in de kantooromgevingen zal vrijkomen. Deze fractie bestaat uit zowel wit als bont papier en karton. Afvoer Om oud papier op de werkplek te verzamelen worden draagbare kantoorpapierbakjes geleverd. Deze kunnen worden aangevraagd bij uw gebouwbeheerder. De volle papierbak wordt geleegd door de schoonmaakdienst in een grote papiercontainer of perscontainer. De papiercontainer staat op een centrale plek bij het gebouw en wordt eenmaal per twee weken geleegd. De perscontainer wordt op afroep geleegd. Zie hiervoor FacilityNet. Per locatie wordt het aantal volle containers en de hoeveelheid papier geregistreerd. Lediging van de papiercontainers vindt plaats direct bij de gebouwen volgens een overeengekomen route en tijdstip zoals aangegeven op de routeplanner. Wat mag er in de papiercontainer Tabel 9.1: Overzicht van afval wat wel/niet in de papiercontainer mag. Wel
Niet (= Restafval)
Cadeaupapier Computeruitdraaien (Venster-)enveloppen Golfkarton (dikker karton) Kartonnen verpakkingen Kranten Papieren Verpakkingen Reclamedrukwerk Schrijfpapier Telefoongidsen Tijdschriften Papiersnippers
Behang Carbonpapier Plastic showtassen Metalen ordners Sanitair papier zoals papieren handdoekjes Foto’s Zuivelverpakkingen Frisdrankverpakkingen Geplastificeerd papier (te herkennen aan het moeilijke scheuren) Vervuild papier
Kartonnen dozen moeten platgemaakt worden voordat ze de papiercontainer ingaan. Lever alleen schoon oud papier en karton in. Verwijder plastic hoesjes en omslagen. Ordners mogen niet in het gewone papierafval. Wél in de container voor archiefvernietiging.
16
Verwerking Papier en karton worden gemiddeld zes keer gerecycled. Koffiebekers, melkpakken en frisdrankpakken bevatten een kunststof laagje waardoor ze niet bij het oud papier mogen worden gedaan. Melkpakken, frisdrankpakken en koffiebekers worden verwijderd via het restafval voor recycling. Bijzonderheden Het verwijderen van archief en vertrouwelijk papier staat beschreven bij de afvalstroom ‘Archiefopruimingen, vernietigen van vertrouwelijk papier en andere gegevensdragers’. De grote papiercontainers en kliko’s in de gebouwen mogen alleen gebruikt worden voor tijdelijke opslag van oud papier en karton. Ze moeten in verband met de brandveiligheid altijd gesloten zijn behalve gedurende het vullen van de container. Afbeelding 9.1: Rolcontainer voor papier
17
10 Restafval Definitie Onder restafval wordt verstaan afval dat niet volgens de regeling voor afvalverwijdering van de Rijksuniversiteit Groningen in een van de andere stromen ingedeeld moet of kan worden. Afvoer Het restafval wordt regelmatig door een medewerker(st)er van de schoonmaakdienst opgehaald en verzameld in een container of perscontainer buiten het gebouw. Daarvandaan gaat het rechtstreeks naar de verwerker. De acceptatievoorwaarden wat betreft de containers zijn als volgt: er mag geen afval naast de container staan er mag geen afval uit de container steken minicontainers plus inhoud niet zwaarder dan 70kg op sommige plaatsen start de inzameling op de inzamel dag om 07.30 uur vanaf dat tijdstip moeten containers goed bereikbaar zijn. de vuilniscontainer moet met gesloten deksels aangeboden worden het is niet toegestaan om de volgende afvalstoffen in de containers aan te bieden: o gevaarlijke afvalstoffen zoals onder meer chemisch afval o vloeibare aardolieproducten of afgeleiden daarvan o licht ontvlambare, zelf ontbrandende en ontplofbare afvalstoffen o bijtende, explosieve en radioactieve afvalstoffen o kadavers, vis- en slachtafval o asbesthoudende stoffen. o stoffen die de be- of verwerkingsinrichting niet accepteert De leverancier is bevoegd afvalstoffen te weigeren die niet aangeboden mogen worden volgens de bovenstaande opsomming. Verwerking Na het scheiden van het restafval wordt de overige fractie ter verbranding aangeboden aan een verwerker die het op een duurzame manier kan verbranden met een hoog energierendement, dit noemen we Thermische Recycling. De slakken die overblijven na verbranding van het afval in de verbrandingsoven worden gebruikt in de wegenbouw. De vliegas kan worden toegepast als vulstof in asfalt.
18
Afbeelding 10.1: Perscontainer
Afbeelding 10.2: Div. rolcontainer voor restafval
19
11 Groente-, fruit en tuinafval (GFT) en SWILL Definitie Keukenafval / GFT is al het (organisch) afval van ongekookte groente, fruit, gekookt keukenafval en etensresten en het kleinschalige afval afkomstig van de tuin (zoals bladeren, gras, e.d.). Groenafval tenslotte, is afval vrijkomend bij het onderhoud van tuinen en perken in en rondom het bedrijfsgebouw. Het betreft hier vooral het wat grootschaliger houtafval, zoals takken, boomstronken. Dit groenafval kan via de afd. Groenvoorzieningen afgevoerd worden. Afvoer In de keukens van een aantal restaurants van de Rijksuniversiteit Groningen wordt het keuken / GFT afval in speciale, afsluitbare containers ingezameld en wekelijks afgevoerd door de leverancier De containers worden ter plaatse omgewisseld voor schone containers. Dit zijn speciale containers met een rubberen rand voor een betere afsluiting zodat wordt voldaan aan de HACCP richtlijnen. Verwerking Keuken / GFT afval wordt vergist bij een gespecialiseerd bedrijf. Er mag uitsluitend organisch materiaal worden verwerkt. Tabel 11.1: Overzicht van afval wat wel/niet vergist kan worden. WEL Aardappelen, groente en fruit (loof en schillen), jus, deegwaren, pasta’s, brood, koek, gebak, soep, sauzen, eierschalen, frites, snacks en dranken.
NIET Vlees, vis, verpakkingsmaterialen, theezakjes, koffiedrab, metalen, bestek, blik, tuinafval, bloemen, planten, grote botten, glas, aardewerk, zeep en reinigingsmiddelen, gevaarlijke afvalstoffen en overig restafval.
20
12 Frituurvet Definitie Frituurvet is, net als ieder ander hard vet, een ester van glycerol en verzadigde vetzuren. Het wordt gebruikt bij het frituren. Daar is het belangrijk om het frituurvet regelmatig te vervangen. Afvoer Frituurvet wordt apart ingezameld en op afroep afgevoerd. De medewerkers van de afdeling Food & Drinks nemen hiervoor rechtstreeks contact op met de speciale leverancier. Verwerking Frituurvet wordt na verwerking bijvoorbeeld gebruikt als biobrandstof.
21
13 Kunststof Plastic, Folies en Tempex Kunststof / plastic, folies en tempex kunnen worden ingezameld in plastic zakken. De plastic zakken waarin de plastics en folies worden ingezameld kunnen wekelijks worden opgehaald. Zakken voor afvoer van plastics, folie en tempex kunnen worden aangevraagd via FacilityNet De ingezamelde kunststofafvalproducten worden na sortering aan diverse afnemers aangeboden, die het als grondstof gebruiken voor nieuw te produceren kunststof. Kunststoffen die niet meer recyclebaar zijn, worden verwerkt tot brandstof en/of grondstof voor de energie- en industriële sector. Afbeelding 13.1: Afvalzak voor plastic
22
14 Bedding/vogelzand Definitie Beddingafval is afval dat afkomstig is van proefdieren voor zover deze niet zijn besmet met ziektekiemen of zijn behandelt met geneesmiddelen. Op twee locaties binnen de Rijksuniversiteit Groningen wordt dierexperimenteel onderzoek uitgevoerd, waarbij gebruik gemaakt wordt van proefdieren. De kooien voor de proefdieren worden om de drie dagen gereinigd. Bij deze reiniging komt bedding afval of volgelzand vrij. Afvoer De beddingafval – en vogelzandcontainers dienen iedere eerste woensdag van de maand voor 8.00 uur geleegd te worden. Reiniging van de containers dient plaats te vinden bij de opdrachtnemer. De beddingcontainers bij de UMCG worden drie keer per week op maandag, woensdag en vrijdag geleegd. Elke eerste woensdag van de maand worden alle vuile containers gewisseld voor schone containers. Verwerking Beddingafval en vogelzand wordt ter compostering aan geboden.
23
15 Kadavers Definitie Kadavers die afgevoerd worden door Rendac zijn dode proefdieren of delen van proefdieren voor zover deze niet zijn besmet met ziektekiemen of zijn behandelt met geneesmiddelen. Op twee locaties binnen de Rijksuniversiteit Groningen wordt dierexperimenteel onderzoek uitgevoerd, waarbij gebruik gemaakt wordt van proefdieren. Afvoer De kadavers worden in kliko’s in de vriescel opgeslagen. Zodra de container vol is worden de kadavers op afroep afgevoerd. Verwerking De kadavers worden verwerkt / vernietigd op een zodanige manier dat veilige, bruikbare en duurzame bio- brandstoffen ontstaan.
24
16 Geautoclaveerd Afval Definitie Het door decontaminatie wegnemen van het infectierisico van infectieuze afvalstoffen. De gedecontamineerde afvalstroom mag niet gemengd worden met een niet gedecontamineerde stroom. De minimumstandaard voor verwerking van gedecontamineerd afval is verwijdering door verbranden. Het gedecontamineerde afval moet voldoen aan de volgende voorwaarden:
Het decontaminatieproces moet voldoen aan de richtlijn van het RIVM Het afval moet worden geregistreerd onder de euralcode 18 01 04 (afval waarvan de inzameling en verwijdering niet zijn onderworpen aan speciale richtlijnen om infectie te voorkomen). De ontvangende partij van het afval moet hiervoor vergund zijn. Het afval moet gescheiden verbrand worden (vermenging met andere afvalstromen zoals huisvuil is niet toegestaan).
Afvoeren Bovenstaande betekent dat het geautoclaveerde afval apart in een container moet worden afgevoerd. Afvoer van het materiaal naar Attero in Groningen en de Stainkoeln Groningen is niet toegestaan. Aanvragen van extra tijdelijke containers, opdracht voor lediging t.a.v. containers op afroep, schoonmaken van afvalcontainers, storingen, klachten en mutaties kunnen worden ingediend via het gebouwbeheer. Verwerking Geautoclaveerd afval wordt separaat verbrand. Vermenging met andere afvalstromen is dus niet toegestaan. Het verbranden van dit afval gebeurd in een daarvoor vergunde verbrandingsinstallatie.
25
17 Biologisch afval (FWN) Definitie Divers biologisch besmet afval uit laboratoria, zoals tissues, handschoenen, pipetpunten en andere laboratoriumdisposables, gelen etc. Afvoer Het afval moet afgevoerd worden in Blauwgeel of geel Wivavat/Medibin van 25 of 50 liter (aangeleverd door afdeling Logistiek) met daarop vermeld: afdeling, pasnummer en projectcode. Ze dienen goed afgesloten te worden. Bij een tekort aan emballage kan contact opgenomen worden met de afdeling Logistiek, telefoon 050-3634102, e-mail
[email protected]. In de Linnaeusborg moeten de volle vaten worden geplaatst op de plank van de afvalcorner, alle vaten die daar maandag voor 14.00 staan, worden die week opgehaald. In NB4 moeten de vaten weggebracht worden naar het magazijn dat kan elke dinsdagochtend van 9.00 tot 12.00 uur. Afbeelding 17.1: Blauwgeel Wivavat / Medibin van 50 of 25 liter
Verwerking Biologisch afval wordt separaat verbrand. Vermenging met andere afvalstromen is dus niet toegestaan. Het verbranden van dit afval gebeurd in een daarvoor vergunde verbrandingsinstallatie.
26
18 Gevaarlijk afval (FWN) Definitie Een gevaarlijke afvalstof is brandbaar, zelf ontbrandend, oxiderend, bijtend en/of giftig. Deze risico’s zijn af te leiden van de gevarenetiketten die vermeld staan op de verpakking van chemicaliën. Voor alle andere gebruiksmaterialen is er sprake van gevaarlijk afval als deze in contact zijn geweest met stoffen die specifieke risico’s met zich meebrengen. Per 1 december 2010, zijn er nieuwe gevarenetiketten verplicht gesteld, Bijlage I Pictogrammen wel / niet Gevaarlijke Stoffen (oud en nieuw) staat een tabel met de nieuwe etiketten. In hoofdstuk 19 Acceptatievoorwaarden gevaarlijke afvalstoffen wordt uitgebreid beschreven welke stoffen gevaarlijk zijn en in welke afvalcategorie ze horen. Mochten er binnen de faculteit afvalstromen vrijkomen die niet in deze regeling voorkomen, dan graag contact opnemen met de afdeling Logistiek: 0503633855. Er zijn een aantal verschillen te benoemen betreffende de inzameling van gevaarlijke afvalstoffen op de Nijenborgh 4 (NB4) en de Linnaeusborg. In het onderstaand overzicht staan ze beschreven. Tabel: 18.1 Verschillen Nijenborgh 4 & de Linnaeusborg Onderwerp NB4 Linnaeusborg Inzameling
Wordt door de klant zelf
Wordt door logistiek opgehaald uit de corners
Tijdstip
Tijdstip Dinsdags tussen 9.00 uur gebracht en 12.00 uur
Maandags
Verwerking Gevaarlijk afval wordt separaat verbrand. Vermenging met andere afvalstromen is dus niet toegestaan. Het verbranden van dit afval gebeurd in een daarvoor vergunde verbrandingsinstallatie.
27
19 Acceptatievoorwaarden gevaarlijk afvalstoffen (FWN) Deze acceptatievoorwaarden zijn van toepassing op alle aanbiedingen van gevaarlijk afval:
Iedere week is er afvalinzameling. Dagen en tijdstippen verschillen per locatie. We onderscheiden de volgende 13 afvoer mogelijkheden: 1. Vloeibaar afval categorie 1: zure oplossingen op waterbasis 2. Vloeibaar afval categorie 2: alkalische oplossingen op waterbasis 3. Vloeibaar afval categorie 3: halogeen arme organische vloeistoffen 4. Vloeibaar afval categorie 4: halogeen rijke organische vloeistoffen 5. Vloeibaar afval categorie 5: neutrale oplossing op waterbasis 6. Vloeistoffen met bijzonder risico 7. Biologisch afval 8. Chemisch verontreinigd lab afval 9. Lege chemicaliën emballage met GROS sticker 10. Gebruikte naalden 11. Klein chemisch afval 12. Cartridges en toners 13. Vuil glaswerk Het gevaarlijk afval dient verpakt te zijn in standaard UN gekeurde verpakkingen. Afwijkende verpakkingen mogen alleen gebruikt worden in overleg met en na goedkeuring van de afdeling Logistiek. De juiste, UN goedgekeurde verpakkingen zijn te verkrijgen via de afdeling Logistiek, telefoon 050-3634102, e-mail
[email protected] De verpakkingen moeten voorzien zijn van de juiste, leesbare informatie: Voor 10 liter jerrycans geldt: Hoofdcomponent(en), naam aanbieder, afdeling, datum, projectcode en pasnummer. Voor dekselvaten, wivavaten, medibins en naaldenboxen geldt: Naam aanbieder, afdeling, datum, beschrijving van de inhoud, projectcode en pasnummer. Alle verpakkingen moet voorzien zijn van een originele dop. De buitenkant van de verpakking moet schoon en droog zijn. Jerrycans mogen maximaal voor 90% gevuld worden en dienen goed afgesloten te worden. Indien verpakkingen worden hergebruikt moeten de ‘oude’ etiketten verwijderd worden of geheel onleesbaar en onherkenbaar gemaakt zijn. Let op; de Gros sticker moet nog naar het magazijn om uitgeboekt te worden. Indien gevaarlijk afval wordt aangeboden in afwijkende verpakking, dan wordt deze niet geaccepteerd. De aanbieder is dan zelf verantwoordelijk voor de afvoer. De lege verpakkingen mogen geen restanten bevatten.
28
19.1 Gevaarlijk afval in vloeibare vorm Binnen de Faculteit wordt het gevaarlijk afval in 13 afvoermogelijkheden ingedeeld. Vijf van deze zijn bedoeld voor Vloeibare gevaarlijk afvalstoffen. 1. Vloeibaar afval categorie 1: zure oplossingen op waterbasis 2. Vloeibaar afval categorie 2: alkalische oplossingen op waterbasis 3. Vloeibaar afval categorie 3: halogeen arme organische vloeistoffen 4. Vloeibaar afval categorie 4: halogeen rijke organische vloeistoffen 5. Vloeibaar afval categorie 5: zware metaalionen in neutrale oplossing op waterbasis Bijlage IV-A: Indeling Vloeibaar Gevaarlijk Laboratorium Afval Gevaarlijke afvalvloeistoffen worden afgevoerd in 10 liter jerrycans, deze moeten worden voorzien van het juiste etiket en de juiste gevarensymbolen. Het etiket is afhankelijk van de categorie waarin de hoofdcomponent zich bevindt, het etiket moet volledig ingevuld worden; Hoofdcomponent(en), naam aanbieder, afdeling datum, projectcode en pasnummer. Het gevarensymbool is afhankelijk van de subgroep waarin de hoofdcomponent zich bevind en dus niet afhankelijk van het etiket. Voor duidelijk toelichting over het gebruik van etiketten en gevarensymbolen, kun u terecht in Bijlage V: Het gebruik van etiketten en gevarensymbolen. Hoofdcomponenten die in dezelfde subgroep zitten kunnen samengevoegd worden. In een enkel geval kan afval uit dezelfde categorie op elkaar reageren. De aanbieder dient hierop alert te zijn en in dat geval het afval altijd in verschillende vaten af te voeren. In Bijlage III: Gevaarlijke reacties bij combinatie van verschillende gevaarlijke stoffen is een overzicht opgenomen van gevaarlijke combinaties. Op de Material Safety Data Sheet (MSDS) die aangeleverd wordt door de leverancier staat vermeld welke gevarensymbolen bij het product horen. Mocht het MSDS niet beschikbaar zijn, dan kan de site van de leverancier geraadpleegd worden. Of er kan contact worden opgenomen met de afdeling Logistiek, telefoon 050-3634102, e-mail
[email protected]. In Bijlage I: Pictogrammen wel/niet Gevaarlijke Stoffen, zijn de nieuwste gevarensymbolen te vinden.
19.2 Uitzonderingen Bij twijfel, bijvoorbeeld potten met restanten kan men contact opnemen met Stijntje Bosman, e-mail
[email protected].
29
19.3 Categorie 1: Zure oplossingen op waterbasis Definitie Alle anorganische zure en neutrale oplossingen (zuurgraad, pH van 1-7) verdund in water, zoals zwavelzuur, zoutzuur, salpeterzuur en fosforzuur of mengsels hiervan, eventueel met zware metalen hierin opgelost. Afvoer Het afval moet afgevoerd worden in een jerrycan van 10 liter met UN-keur en voorzien zijn van de juiste etiketten (aangeleverd door afdeling Logistiek) die volledig zijn ingevuld. Daarnaast dient de buitenkant schoon en droog te zijn. De jerrycans mogen voor maximaal 90% gevuld zijn en dienen goed afgesloten te worden. Linnaeusborg In de Linnaeusborg moeten de volle vaten worden geplaatst op de onderste plank van de brandvrije kast, de vaten worden wekelijks opgehaald. Er zal nieuwe emballage geplaatst worden bij de volgende logistieke ronde. Bij een tekort aan emballage kan contact opgenomen worden met afdeling Logistiek, telefoon 050-3634102, e-mail
[email protected] Nijenborgh 4 In NB4 moeten de vaten weggebracht worden naar het magazijn. Nieuwe emballage is te verkrijgen bij het magazijn van de afdeling Logistiek. Afbeelding 19.1: Jerrycan + Categorie I etiket
30
19.4 Categorie 2: alkalische oplossingen op waterbasis Definitie Alle alkalische oplossingen, anorganische basen, verdund in water zoals natriumhydroxide, kaliumhydroxide, hypochlorietoplossingen, eventueel met zware metalen, in oplossing (zuurgraad, pH groter of gelijk aan 8). Afvoer Het afval moet afgevoerd worden in een jerrycan van 10 liter met UN-keur en voorzien zijn van de juiste etiketten (aangeleverd door afdeling Logistiek) die volledig zijn ingevuld. Daarnaast dient de buitenkant schoon en droog te zijn. De jerrycans mogen voor maximaal 90% gevuld zijn en dienen goed afgesloten te worden. Linnaeusborg In de Linnaeusborg moeten de volle vaten worden geplaatst op de onderste plank van de brandvrije kast, alle vaten die daar maandag voor 14.00 uur staan worden die week opgehaald. Er zal nieuwe emballage geplaatst worden bij de volgende logistieke ronde. Bij een tekort aan emballage kan contact opgenomen worden met afdeling Logistiek, telefoon 050-3634102, e-mail
[email protected] Nijenborgh 4 In NB4 moeten de vaten weggebracht worden naar het magazijn dit kan elke dinsdagochtend van 9.00 tot 12.00 uur. Nieuwe emballage is te verkrijgen bij het magazijn van de afdeling Logistiek. Afbeelding 19.2: Jerrycan + Categorie II etiket
31
19.5 Categorie 3: halogeen arme organische oplossingen Definitie Vloeibare organische oplosmiddelen en organische zuren, eventueel verdund met water. Voorbeelden: ethanol, methanol, aceton, petroleum, verdunde vormen van (organisch) mierenzuur en azijnzuur, dioxaan en tolueen. Afvoer Het afval moet afgevoerd worden in een jerrycan van 10 liter met UN-keur en voorzien zijn van de juiste etiketten (aangeleverd door afdeling Logistiek) die volledig zijn ingevuld. Daarnaast dient de buitenkant schoon en droog te zijn. De jerrycans mogen voor maximaal 90% gevuld zijn en dienen goed afgesloten te worden. Linnaeusborg In de Linnaeusborg moeten de volle vaten worden geplaatst op de onderste plank van de brandvrije kast, alle vaten die daar maandag voor 14.00 uur staan worden die week opgehaald. Er zal nieuwe emballage geplaatst worden bij de volgende logistieke ronde. Bij een tekort aan emballage kan contact opgenomen worden met afdeling Logistiek, telefoon 050-3634102, e-mail
[email protected] Nijenborgh 4 In NB4 moeten de vaten weggebracht worden naar het magazijn dit kan elke dinsdagochtend van 9.00 tot 12.00 uur. Nieuwe emballage is te verkrijgen bij het magazijn van de afdeling Logistiek. Afbeelding 19.3: Jerrycan + Categorie III etiket
32
19.6 Categorie 4: halogeen rijke organische vloeistoffen Definitie Organische oplosmiddelen met meer dan 4% halogenen, zoals chloor-, fluor-, broom- of jood verbindingen, zoals chloroform, dichloormethaan, bromoform, en ontvettingsmiddelen als ‘per’ en ‘tri’. Afvoer Het afval moet afgevoerd worden in een jerrycan van 10 liter met UN-keur en voorzien zijn van de juiste etiketten (aangeleverd door afdeling Logistiek) die volledig zijn ingevuld. Daarnaast dient de buitenkant schoon en droog te zijn. De jerrycans mogen voor maximaal 90% gevuld zijn en dienen goed afgesloten te worden. In de Linnaeusborg moeten de volle vaten worden geplaatst op de onderste plank van de brandvrije kast, alle vaten die daar maandag voor 14.00 uur staan worden die week opgehaald. Er zal nieuwe emballage geplaatst worden bij de volgende logistieke ronde. Bij een tekort aan emballage kan contact opgenomen worden met afdeling Logistiek, telefoon 050-3634102, e-mail
[email protected] In NB4 moeten de vaten weggebracht worden naar het magazijn dit kan elke dinsdagochtend van 9.00 tot 12.00 uur. Nieuwe emballage is te verkrijgen bij het magazijn van de afdeling Logistiek. Afbeelding 19.4: Jerrycan + Categorie IV etiket
33
19.7 Categorie 5: neutrale oplossing op waterbasis Definitie Chemicaliën van minerale afkomst, dus zonder koolstofstructuur. Zouten van zware metalen vallen (voor de afvalverwerking) altijd onder anorganische chemicaliën. Afvoer Het afval moet afgevoerd worden in een jerrycan van 10 liter met UN-keur en voorzien zijn van de juiste etiketten (aangeleverd door afdeling Logistiek) die volledig zijn ingevuld. Daarnaast dient de buitenkant schoon en droog te zijn. De jerrycans mogen voor maximaal 90% gevuld zijn en dienen goed afgesloten te worden. In de Linnaeusborg moeten de volle vaten worden geplaatst op de onderste plank van de brandvrije kast, alle vaten die daar maandag voor 14.00 uur staan worden die week opgehaald. Er zal nieuwe emballage geplaatst worden bij de volgende logistieke ronde. Bij een tekort aan emballage kan contact opgenomen worden met afdeling Logistiek, telefoon 050-3634102, e-mail
[email protected] In NB4 moeten de vaten weggebracht worden naar het magazijn dit kan elke dinsdagochtend van 9.00 tot 12.00 uur. Nieuwe emballage is te verkrijgen bij het magazijn van de afdeling Logistiek. Afbeelding 19.5: Jerrycan + Categorie V etiket
34
19.8 Categorie 5: Gasontladingslampen Definitie Gasontladingslampen zijn lampen zonder gloeidraad die, doordat een elektrische stroom door een met gas gevulde buis wordt gestuurd, licht geven. Het gaat om spaarlampen, Tl-buizen, PL-lampen, natriumlampen en kwiklampen. Etikettering Gevaar etiket niet noodzakelijk Afvoer Voor de reguliere afvoer van Tl-buizen en spaarlampen voldoet iedere verpakking mits de lampen goed beschermd zijn tegen breuk. Bij afvoer van grote hoeveelheden kan Reststoffenbeheer op aanvraag speciale emballage leveren. Het afvoeren van Tl-buizen en spaarlampen kan aangevraagd worden via FacilityNet. Bijzonderheden Voorkom zoveel mogelijk breuk, aangezien gebroken lampen niet recyclebaar zijn. Gebroken lampen in de emballage voor afvoer Tl-buizen brengen altijd extra kosten met zich mee. Behalve het fluoriscentiepoeder wordt de volledige lamp gerecycled. Gloeilampen kunnen via het restafval afgevoerd worden. Sinds enige tijd wordt voor Tl-buizen en spaarlampen een verwijderingsbijdrage gevraagd bij de aanschaf hiervan. De stichting NVMP zorgt vervolgens voor de inzameling en verwerking van deze afvalstroom. Omdat ze dit alleen doen voor grote partijen op centrale punten, verzorgt Reststoffenbeheer de inzameling op de Uithof en bij locaties van universiteit in de binnenstad en zorgt zij voor het overpakken in NVMP emballage en een centrale afvoer. Verwerkingskosten worden niet meer in rekening gebracht, alleen transport en wat handelingskosten.
35
19.9 Kwikhoudend afval, Categorie VI Definitie Stoffen of voorwerpen met metallisch kwik, zoals thermometers, kwikschakelaars, bloeddrukmeters, barometers etc. Etikettering Afbeelding 19.6: Etiketten
Afvoer Voor afvoer van kwikhoudend afval, dient contact opgenomen te worden met Stijntje Bosman (
[email protected]). Verwerking Het kwik wordt uit het afval gehaald door vacuümdestillatie en opnieuw toegepast waar toegestaan. Bijzonderheden Voorkom morsen van kwik op o.a. aluminium voorwerpen, apparatuur en sieraden, aangezien kwik (en dampen daarvan) vele metalen kan aantasten en grote schade kan aanrichten. Bij calamiteiten of incidenten met kwik is bij de Arbo- & Milieucoördinator van de Faculteit kennis en faciliteiten voorhanden om kwik op te ruimen. Bij het morsen van kwik op vaste vloerbedekking kan de vloerbedekking plaatselijk uitgesneden en naar Reststoffenbeheer afgevoerd worden.
36
19.10 Categorie 6: vloeistoffen met bijzonder risico Definitie Ontplofbare stoffen, voor zelfontbranding vatbare stoffen, organische peroxiden, asbesthoudende voorwerpen, uiterst reactieve geconcentreerde stoffen die een bijzondere behandeling vereisen. Afvoer Voor afvoer van dergelijke vloeistoffen, dient contact opgenomen te worden met Stijntje Bosman (
[email protected]).
19.11 Verpakkingen met chemicaliënrestanten Indien in een verpakking nog restanten chemicaliën zitten, dan dient men eerst te kijken of er een vat beschikbaar is met de juiste afvalcategorie (categorie I t/m V), indien het een vloeistof betreft. Betreft het een vaste stof dan kan er overwogen worden deze op te lossen met een geschikt oplosmiddel en deze oplossing in de juiste afvalcatagorie (categorie I t/m V) te schenken. Ook kan men deze verpakkingen aanbieden bij logistiek. Dit moet voor inlevering of het klaarzetten in de logistieke corner aangemeld worden via FacilityNet. Om deze restanten in te leveren moet men een lijst bijvoegen maar daarop de volgende gegevens: Naam chemicaliën CAS-nr. Hoeveelheid Pasnummer P-nummer Projectnummer
37
19.12 Chemisch verontreinigd lab afval Definitie Alle disposables die verontreinigd zijn met chemicaliën, bijvoorbeeld: handschoenen, poetsdoeken, labjassen, en spuiten. Geen naalden Afvoer Het afval moet afgevoerd worden in een Zwarte of rood-wit dekselvat (aangeleverd door afdeling Logistiek) met daarop vermeld: afdeling, pasnummer en projectcode. Ze dienen goed afgesloten te worden. Bij een tekort aan emballage kan contact opgenomen worden met de afdeling Logistiek, telefoon 050-3634102, e-mail
[email protected] Linnaeusborg In de Linnaeusborg moeten de volle vaten worden geplaatst op de plank van de afvalcorner, alle vaten die daar maandag voor 14.00 staan, worden die week opgehaald. Nijenborgh In NB4 moeten de vaten weggebracht worden naar het magazijn dit kan elke dinsdagochtend van 9.00 tot 12.00 uur. Afbeelding 19.7: Voorbeelden van dekselvaten
19.13 Gebruikte naalden Definitie Alle gebruikte naalden en andere scherpe gebruiksmaterialen, zoals scalpel- en scheermesjes Afvoer Het afval moet afgevoerd worden in naaldenboxen van 1,5 of 3 liter (aangeleverd door afdeling Logistiek) met daarop vermeld: afdeling, pasnummer en projectcode. Bij een tekort aan emballage kan contact opgenomen worden met de afdeling Logistiek, telefoon 050-3634102, e-mail
[email protected] In de Linnaeusborg moeten de volle boxen worden geplaatst op de plank van de afvalcorner, alle vaten die daar maandag voor 14.00 staan, worden die week opgehaald.
38
In NB4 moeten de vaten weggebracht worden naar het magazijn dit kan elke dinsdagochtend van 9.00 tot 12.00 uur. Afbeelding 15.8: Naalden box van 3 of 1,5 liter
19.14 Lege chemicaliën emballage met GROS sticker Definitie Alle chemicaliën verpakkingen die voorzien zijn van een GROS sticker die geen restanten bevatten. Afvoer De verpakkingen dienen van buiten schoon en droog te zijn, daarnaast moet de originele dop vastgedraaid op de verpakking zitten. Mocht de originele dop niet beschikbaar zijn dan dient de opening afgedekt te zijn met parafilm. In de Linnaeusborg dienen de verpakkingen geplaatst te worden in de lekbak op de bovenste plank van de brandvrije kast in de logistieke corner. Zodra de bak gevuld is word deze leeggehaald door de afdeling Logistiek. In Bijlage II Plaatsing afvalstoffen Linnaeusborg, is in beeld gebracht waar de lege emballage binnen de Linnaeusborg geplaatst moet worden. In NB4 kunnen de flessen dagelijks worden ingeleverd bij het magazijn, vanaf 9.00 uur tot 13.00 uur. Afbeelding 19.9: Lekbak voor lege emballage
39
19.15 Klein chemisch afval Definitie Batterijen en accu’s etc. Afvoer Voor de Linnaeusborg geldt dat er een klein chemisch afvalbak te vinden is op de plank van de afvalcorners, waarin de batterijen gedeponeerd moeten worden. In Bijlage II Plaatsing afvalstoffen Linnaeusborg, is in beeld gebracht waar de batterijen en accu’s binnen de Linnaeusborg geplaatst moet worden. In NB4 kunnen de batterijen en accu’s gedeponeerd worden in de KCA bak deze bevindt zich bij de balie van het magazijn.
19.16 Cartridges en toners
Definitie Alle cartridges en toners die afkomstig zijn uit printers en kopieerapparaten. Afvoer In de Linnaeusborg moeten de cartridges worden afgeleverd in de daarvoor bestemde groene doos in de afvalcorners. Alleen cartridges mogen in de doos geen karton, plastic of andere verpakkingsmaterialen. De doos wordt wekelijks gecontroleerd, zijn ze voortijdig vol, dan kunt u dit melden via FacilityNet. In NB4 kunnen de cartridges en toners dagelijks worden in geleverd bij het magazijn, vanaf 9.00 uur tot 13.00 uur. Afbeelding 19.10: Groene doos voor toners en cartridges
40
19.17 Vuil Glaswerk Definitie Met chemicaliën besmet glaswerk zonder restanten. Afvoer Vuil glas wordt verzameld in rode 120 liter containers, deze staan in de Linnaeusborg in de afvalcorner. In Bijlage II Plaatsing afvalstoffen Linnaeusborg, is in beeld gebracht waar het vuil glaswerk binnen de Linnaeusborg geplaatst moet worden. Indien de containers vol zijn kunt u dit melden via FacilityNet. Op NB4 zijn de containers te vinden in de hal van elke verdieping. Afbeelding 19.11: Rode vuil glas container
41
Bijlagen Acceptatievoorwaarden Gevaarlijke afvalstoffen
Bijlage I: Pictogrammen wel/niet Gevaarlijke Stoffen Niet-Gevaarlijke Stof Etiketten OUD
NIEUW
BETEKENIS Geen pictogram
OUD: irriterend, schadelijk NIEUW: irriterend, schadelijk, sensibiliserend
Gevaarlijke Stof Etiketten OUD
NIEUW
BETEKENIS OUD: bijtend NIEUW: corrosief OUD: giftig NIEUW: giftig OUD: (zeer) licht ontvlambaar NIEUW: ontvlambaar OUD: oxiderend NIEUW: oxiderend OUD: ontplofbaar NIEUW: explosief OUD: milieugevaarlijk NIEUW: gevaarlijk voor het aquatisch milieu NIEUW: lange termijn gezondheidsgevaarlijk
Bijlage II: Plaatsing afvalstoffen Linnaeusborg
Letter
What
Action
Frequency
A
Storage place for full black wastebin
Collected by the logistics department
Weekly on Mondays
B
Storage place for full MediBin
Collected by the logistics department
Weekly on Mondays
C
Container for small chemical waste: Batteries
When full, collected by the logistics department
Checked weekly on Mondays
D
Box for empty printer cartridges
Report to Reception: 0503632021
Daily, on demand
E
Container for clean glass
When full, collected by the logistics department
Weekly on Mondays
F
Container for contaminated glass
When full, collected by the cleaning company
Checked daily
G
Container for autoclaved waste
When full, report to the logistics department: 0503634102
Daily, on demand
H
Container for used paper
When full, collected by the cleaning service
Checked daily
Letter What
A B C D E F G H I J
Action
Frequency
Storage place for empty chemical packaging with GROS stickers
Collected by the logistics department
Daily, if full
Delivery point for chemicals
Delivered by the logistics department Collected by the logistics department Delivered by logistic department Delivered by the logistics department Delivered by the logistics department
Twice a day, mornings and afternoons Weekly on Mondays
Collected by the logistics department Collected by the logistics department Collected by the logistics department Delivered by the logistics department
Daily, between 1 p.m. and 2 p.m.
Storage place for 10 liter chemical waste tanks Delivery point for goods Delivery point for Chemicals stored frozen (around -20 °C ) Delivery point for Chemicals stored at refrigerator temperature (between 4 °C and 8 °C) Outgoing mail for Bernouilleborg, Nijenborgh 9 Outgoing mail for another RUG department Outgoing mail, domestic and foreign Incoming mail
Daily, in the afternoon Daily, in the afternoon Daily, in the afternoon
Daily, between 1 p.m. and 2 p.m. Daily, between 1 p.m. and 2 p.m. Daily, between 1 p.m. and 2 p.m.
Bijlage III: Gevaarlijke reacties bij combinatie Aceton
Acethyleen (ethyn)
Actieve kool
Alkalische oplossingen Aluminiumpoeder
Ammoniak
Aniline
Ammoniumnitraat
Azijnzuur
Benzeen
Geconcentreerd salpeterzuur +zwavelzuur Salpeterzuur + azijnzuur Hypobromiet Chloroform Waterstofperoxide Chloor Broom Koper Fluor Zilver Kwik Jodium Koper- en kwikzouten Zilverzouten in Ammoniak Hypochloriet Oxidatiemiddelen Ammoniumnitraat Chloormonoxide Zink Water Gechloreerde koolwaterstoffen Halogenen Blauwzuur Koolmonoxide Kwik Chloor Hypochloriet Jodium Broom Watervrije fluorwaterstof Salpeterzuur Waterstofperoxide Ozon Peroxiden Zuren Metaalpoeder Brandbare vloeistoffen Chloraten Nitrieten Zwavel Organische verbindingen in poedervorm Nitraten Sulfiden Chroomzuur Salpeterzuur Alcoholen Fenolen perchloorzuur Peroxiden Permanganaten Ammoniak Chloorazijnzuur Zwavelzuur Manganieten
Gevaarlijke reacties bij combinatie van verschillende gevaarlijke stoffen Blauwzuur (cyaanwaterstof)
Borium
Brandbare vloeistoffen
Broom
Calciumcarbide
Chloor
Chloorazijnzuur
Salpeterzuur Loog Alkalimetalen Kaliumnitriet Kaliumchloride Acetyleen Ammoniak Benzeen Butadieen Butaan Carbiden Methaan Waterstof Terpentijn Ammoniumnitraat Chroomzuur Waterstofperoxide Salpeterzuur Peroxiden Halogeen Bariumoxide Ammoniak Ethyn Butadieen Butaan Methaan Propaan Waterstof Carbiden Terpentijn Benzeen Metaalpoeders Koolwaterstoffen Water Zilvernitraat Peroxiden Ammoniak Ethyn Butadieen Butaan Methaan Propaan Waterstof Carbiden Terpentijn Benzeen Metaalpoeders Koolwaterstoffen Bismut (legering) Azijnzuuranhydride Organische verbindingen
Gevaarlijke reacties bij combinatie van verschillende gevaarlijke stoffen Chlooroxide
Chloraten
Chloroform
Cumeenhydro-perzuren Chroomzuren
Cyaanwaterstof (blauwzuur) Cyaniden Ethanol Ethyn (acetyleen) Fluor Fluorwaterstof Fosfor (wit/geel)
Glycerol Halogeenkoolwaterstof
Halamid Houtskool
Ammoniak Methaan Fosfine pH3 Zwavelwaterstof Kwik Organische stoffen Suiker Fosfiden Ammoniumzouten Zuren Metaalpoeders Zwavel Organische stoffen in poedervorm Cyaniden Zilversulfiden Sulfiden Aceton Kalium Natrium Organische en anorganische zuren Brandbare vloeistoffen Azijnzuur Naftaleen Kamfer Glycerol Terpentijn Alcohol Pyridine Brandbare vloeistoffen Zie blauwzuur Zuren Manganieten Oxiderende zuren Zie acetyleen Alles Ammoniak (gas of vloeibare, watervrije oplossingen) Fosforpentoxide Lucht Zuurstof Hydroxiden Ammoniumnitraat Kaliumpermanganaat Zwavel Zilvernitraat Mangaancarbonaat Alumiuniumpoeder Alkalimetalen Magnesium Natriumsulfaat Zie aktiefkool
Gevaarlijke reacties bij combinatie van verschillende gevaarlijke stoffen Jodium
Kalium
Kaliumsulfide Koolstof Koolwaterstoffen
Koper
Kwik
Magnesiumpoeder
Ethyn Ammoniak Waterstof Fosfor Broom Chloor Jodium Blauwzuur Koolmonoxide Kooldioxide Water Halogeenkoolwaterstoffen Zwavelkoolstof Kooldioxide Water Halogeenkoolwaterstoffen Zwavelkoolstof Zoutzuur Zwavelzuur Fluorwaterstof Maleïnezuuranhydride Ethyn zilverhalogenen Diazoverbidingen Zie aktiefkool Halogenen Chroomzuur Bariumoxide natriumperoxide Ethyn Watersofperoxide Chloraten Bromaten Jodaten Ethyn Oxaalzuur Ammoniak Knalzuur (fulminezuur) fulminaten Zie aluminiumpoeder
Gevaarlijke reacties bij combinatie van verschillende gevaarlijke stoffen Natrium
Nitraten
Nitrieten
Nitrobenzene Organische oplosmiddelen Oxaalzuur
Perchloorzuur
Perchloraten
Permanganaten
Broom Chloor Jodium Blauwzuur Koolmonoxide Kooldioxide Water Halogeenkoolwaterstoffen Zwavelkoolstof Kooldioxide Water Halogeenkoolwaterstoffen Zwavelkoolstof Zoutzuur Zwavelzuur Fluorwaterstof Maleïnezuuranhydride Ethyn Zilverhalogenen Zwavel Koolstof Organische verbindingen Ammoniumnitraat Ammoniumzouten Cyaniden Salpeterzuur Zie brandbare vloeistoffen Kwik Zilver Chloraten Hypochloraten Azijnzuuranhydride Bismut (legeringen) Alcoholen Papier Hout Houtskool Ether Organische stoffen Zuren Sulfiden sulfieten Glycerol Benzaldehyde Ethyleenglycol Zwavelzuur Metaalpoeders
Gevaarlijke reacties bij combinatie van verschillende gevaarlijke stoffen Peroxide
Pikrinezuur Salpeterzuur
Waterstofperoxide IJsazijn Zilver (metaal)
Zwavelkoolstof
Zwavelzuur
Ethanol Methanol IJsazijn Azijnzuuranhydride Benzaldehyde Zwavelkoolstof Glycerol Ethyleenglycol Ethylacetaat Methylacetaat Furfural aniline Zware metalen Zouten Azijnzuur Aniline Alcoholen Thiofeen Chroomzuur Blauwzuur Zwavelwaterstof Brandbare vloeistoffen Nitrobenzeen Sulfaten Thiosulfaat Aceton Metaalpoeders Waterstofperoxide Diverse metalen Brandbare vloeistoffen Zie azijnzuur Acetyleen Oxaalzuur Wijnsteenzuur Knalzuur Ammoniumverbindingen Ether Kaliumchloride Salpeterzuur Mangaanchloride Chloraten Perchloraten Permanganaten Carbiden Fulminaten Prikraten Metaalpoeders
Bijlage IV-A: Indeling gevaarlijk laboratorium-afval Categorie I Zure oplossingen op waterbasis (pH ≤ 7)
1
2
3
4
5 6 7
(Verdunde) anorganische zuren (salpeterzuur, zoutzuur, zwavelzuur, fluorwaterstofzuur, fosforzuur chroomzuur e.d) (Zware) metaalionen in zure oplossing (bv. zink, koper, nikkel, lood) Metalloïden in zure oplossing (o.a. Antimoon, Arseen, Antimoon, Telluur) COD/CZV-vloeistof restanten (chemical oxygen demand/chemisch zuurstof-verbruik) Fluoride-bevattende zure oplossingen Fosfaat-oplossingen (pH≤7) Oplossingen van organische zuren (azijnzuur, mierezuur, propionzuur e.d.)
1
2
3
4 5 6
7
Categorie II Alkalische oplossingen op waterbasis (pH ≥ 7)
Categorie III Halogeenarme organische vloeistoffen (chloorgehalte < 4%, gehalte aan overige halogenen < 0,5%)
Verdunde anorganische hydroxiden (calciumhydroxide, kaliumhydroxide, natriumhydroxide e.d.) Metaalanionen in alkalische oplossing (permanganaat, molybdaat, vanadaat e.d.) Anionen van metalloïden in alkalische oplossing (arsenaat, antimonaat e.d.) Alkalische cyaniden bevattende oplossingen Fosfaatoplossingen (pH≥7) Kjeldahl-/Nesllerreagentia (o.a. Hg in alkalische oplossing) Ammoniak-oplossing
1
2
(Mengsels van) halogeenarme oplosmiddelen (alcoholen, aceton, acetonitril, tolueen, benzeen, ether, hexaan e.d.) Afgewerkte minerale oliën (niet verontreinigd met PCB/PCT en/of halogeenrijke chemicaliën)
Categorie IV Halogeenrijke organische vloeistoffen (chloorgehalte > 4% en/of gehalte aan overige halogenen > 0,5%) 1
2
(Mengsels van) halogeenrijke organische oplosmiddelen (fluor, broom, chloor, joodhoudend, b.v. chloroform, trichlooretheen, trichloorethaan, dichloormethaan, trichloorazijnzuur e.d.) Afvalolie verontreinigd met halogeenrijke chemicaliën)
Categorie V Neutrale oplossingen op waterbasis (pH = 7)
Overige gevaarlijke afvalstoffen laboratorium Zie ook “Bijlage IV-B: Overig gevaarlijk afval”
1 2 3 4 5 6
(Zware) metaalionen in 1 neutrale oplossing Metalloïden in neutrale oplossing Anionen van metalloïden in neutrale oplossing Neutrale fosfaatoplossingen (pH=7) Metaalionen in aanwezig- 2 heid van complexvormers Metaalanionen in neutrale 3 oplossing 4 5
6 7
Diverse chemicaliën(restanten) in originele verpakking < 2,5 ltr. (aanbieden in originele verpakkingen met (pak)lijst o.v.v. naam stof, inhoudsmaat verpakking (in ltr. of kg) en aantal* Verontreinigd laboratoriumglas-afval Absorbentia, doekjes, pipetjes e.d. verontreinigd met chemicaliën Anorganische zouten Lege verontreinigde kunststof, metaal of glas verpakkingen (zonder Gros-etiket) (Metallisch) kwikhoudende afvalstoffen (Extreem of sterk) brandbare, toxische, reactieve, oxiderende, explosieve, bijtende en/of niet stabiele stoffen/chemicaliën* Zie ook “Toelichting bijlage IV”
* Apart aanmelden bij afdeling Logistiek, contactpersoon is Stijntje Bosman (
[email protected]), onder vermelding van pasnummer en projectnummer en p-nummer.
Bijlage IV-B: Overig gevaarlijk afval
Fotografische afvalstoffen
(mogelijk) Besmette afvalstoffen
Afvalstoffen vanuit kantooromgeving
Afvalstoffen vanuit facilitaire dienst
Vaste en/of pasteuze organische afvalstoffen
Overige afvalstoffen
Zwart/wit-, kleur-, bleekfixeer Ontwikkelaar Plaatontwikkelaar Fotografische film Injectienaalden/scalpeermesjes/scheermesjes (mogelijk) Viraal of bacteriologisch besmette afvalstoffen/materialen Diverse gasontladingslampen (TL-buizen, kwiklampen, natriumlampen e.d.) Batterijen Spuitbussen Kantoor KGA (inkthoudende afvalstoffen, cartridges, reinigers e.d.) Koelvloeistof uit machines (olie/water-emulsie) Afgewerkte olie uit machines en/of voertuigen (PCBPCT-vrij) Chromatografie-afval Verf-/inkt-/lijm-/harsafval, geheel of gedeeltelijk uitgehard Verf-/inkt-/lijm-/harsafval in kleinverpakkingen (blikken of kunststof verpakkingen) Monomeer-/polymeerafval, geheel of gedeeltelijk uitgehard Bestrijdingsmiddelen (in kleinverpakkingen) Smeermiddelen/vetten Vaste oliehoudende afvalstoffen (exclusief oliefilters) Loodaccu’s Koelkasten Beeldschermen
Toelichting bijlage IV
Categorie Niet stabiele chemicaliënrestanten
Explosieve stoffen
Extreem brandbare vaste stoffen Voor zelfontbranding vatbare stoffen Stoffen die met water een heftige reactie geven
Sterk oxiderende stoffen
Extreem bijtende stoffen
Extreem toxische stoffen
Voorbeelden Peroxiden Nitrieten Sulfieten Sulfiden Picrinezuur Ammoniumnitraat Benzoylperoxide 75% 2,4 dinitrophenylhydrazine Ammoniumdichromaat Butylhydroperoxide (Triganox A80) Perazijnzuur Chloorperoxybenzoëzuur Rode fosfor Witte/gele fosfor Natrium Kalium Lithiumaluminiumhydride Carbiden (Per)chloraten Nitraten Permanganaten Perchloorzuur Geconcentreerd (rokend) zwavelzuur Geconcentreerd (rokend) salpeterzuur Geconcentreerd (rokend) zoutzuur Broom Chroomzuren Fosfine Cyaniden
Bijlage V: Het gebruik van etiketten en gevarensymbolen Het etiketteren van het af te voeren gevaarlijk afval is belangrijk, want het is de enige wijze van communicatie met de afdeling Logistiek. Op wivavaten, medibins, naaldenboxen en dekselvaten, wordt het etiket dat te zien is in afbeelding 1 geplakt. Alleen wanneer dit etiket volledig is ingevuld, wordt het gevaarlijke afval afgevoerd. Naast dit etiket, zijn er aparte etiketten voor vloeibare gevaarlijke afvalstoffen, er zijn zes categorie vloeibaar gevaarlijk afval en dus ook zes verschillende etiketten. De zes categorieën zijn in subgroepen onderverdeeld in Bijlage IV Indeling Vloeibaar Gevaarlijk Afval. In afbeelding 2 staat een voorbeeld van een etiket, met daarbij aangegeven hoe hij gebruikt moet worden. Het lichtblauw omlijnde gebied geeft het gevarensymbool weer, het gevarensymbool is afhankelijk van de subgroep waartoe de hoofdcomponent behoort. Het kan dus zo zijn dat er een ander gevarensymbool op het categorie III etiket geplakt moet worden. Een voorbeeld hiervan is te vinden in afbeelding 3. Op de Material Safety Data Sheet (MSDS) die aangeleverd wordt door de leverancier staat vermeld welke gevarensymbolen bij het product horen. Mocht het MSDS niet beschikbaar zijn, dan kan de site van de leverancier geraadpleegd worden. Of er kan contact worden opgenomen met Stijntje Bosman, e-mail
[email protected]. In Bijlage I: Pictogrammen wel/niet Gevaarlijke Stoffen, zijn de nieuwste gevarensymbolen te vinden.
Afbeelding 1: etiket wivavaten, medibins, naaldenboxen en dekselvaten.
Afbeelding 3: Afwijkend gevarensymbool
Afbeelding 2: Gebruik etiketten vloeibaar gevaarlijk afval
