Afscheid allereerste parkinsonverpleegkundige. Jonge kankerpatiënten. Geobsedeerd door pijn. Kwaliteits verbetering vraagt om nieuw type professional

VEERTIENDAAGS INFORMATIEBLAD VAN HET UNIVERSITAIR MEDISCH CENTRUM ST RADBOUD JAARGANG 36 NUMMER 13 3 september 2010

Excessief bloedverlies na bevalling Foto: Frank Muller

In Nederland verliezen steeds meer vrouwen na de bevalling excessief bloed. Het UMC St Radboud doet onderzoek naar de oorzaak om uiteindelijk de kwaliteit van zorg te verbeteren. Baanbrekend, omdat met camera’s het handelen in de verloskamer wordt geregistreerd. Gijs Munnichs

Excessief bloedverlies na de bevalling (één liter of meer), ofwel fluxus, komt behalve in de Derde Wereld ook steeds meer in westerse landen voor. In Nederland is het percentage de afgelopen vijf jaar bijna verdubbeld van 3,8 naar 7 procent. Het treft veertienduizend pas bevallen moeders per jaar. ‘Vrouwen kunnen hieraan overlijden’, zegt gynaecoloog Mallory Woiski. ‘Fluxus is in Nederland de meest voorkomende oorzaak van ziektes bij vrouwen na de bevalling, en staat op de vierde plaats als oorzaak van moedersterfte.’ Prangende vraag: wat is de oorzaak van deze stijging? ‘De toename is opmerkelijk, zeker omdat de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie & Gynaecologie een landelijke richtlijn heeft met aanbevelingen voor het handelen van professionals bij fluxus, gebaseerd op de meest recente literatuur. Daarnaast bestaat de cursus acute verloskunde voor alle gynaecologen’, aldus Woiski. IQ healthcare en de afdeling Verloskunde van het Radboud zijn daarom de Fluxim-

studie gestart om te kijken of de richtlijn en de instructies uit de cursus wel goed toegepast worden. Het baanbrekende aan dit onderzoek is dat in zestien Nederlandse ziekenhuizen (zowel UMC’s als perifere ziekenhuizen) het handelen van het verloskundige team gefilmd wordt. ‘Het medisch dossier alleen levert onvoldoende informatie op om knelpunten te vinden’, zegt Woiski. ‘Door de cameraobservaties zie je precies of de voorgeschreven handelingen verricht worden. Wordt bijvoorbeeld het bloedverlies wel gemeten? Is tijdig de juiste medicatie toegediend? Wordt bij nood snel hulp ingeschakeld? Verder is het belangrijk dat de baarmoeder continu gemasseerd wordt om verergering van fluxus te voorkomen. Naast deze handelingen kijken we bij de video’s ook naar de teamsamenwerking.’ Aan elke patiënt wordt, al tijdens de zwangerschap, toestemming gevraagd om te filmen. Naast de medewerker moeten ook de OR en RvB van elk ziekenhuis instemmen, vertelt projectleider Rosella Hermens: ‘Een belangrijke afspraak is dat de videobeelden louter gebruikt worden voor het onderzoek en dat ze drie weken na binnenkomst vernietigd worden.’ In totaal wordt het handelen bij vierhonderd vrouwen met een verhoogd risico op fluxus gefilmd. Ook wordt gekeken naar de organisatie van zorg, bijvoorbeeld op de aanwezigheid van protocollen en teamtrainingen. ‘Aan de hand van de resultaten willen we verbeteringen aanbrengen in de zorg’, aldus Hermens. ‘De toename van fluxus is echt verontrustend. Niet alleen in Nederland moet er helderheid komen over de oorzaak, ook internationaal zal men benieuwd zijn naar de resultaten.’ Het onderzoek is naar verwachting afgerond in 2012. n

Pagina 5

Pagina 7

Pagina 9

Pagina 12

Afscheid allereerste parkinson­ verpleegkundige

Geobsedeerd door pijn

Kwaliteits­verbetering vraagt om nieuw type professional

Jonge kanker­ patiënten werken aan eigen AYA4

radbode 13 - 2010

inhoud 3

O E CU M E NISCH E VI E RIN G E N

Beleid

5, 12 en 19 september Buikpijn van de baas Veel ziekte ontstaat door werkgebonden factoren. Kom dus niet pas in actie als medewerkers onderuitgaan, maar anticipeer op signalen en zorg dat minder mensen ziek wórden!

5

agenda 10.00 uur personeelsrestaurant: zondag 5 september Ans Bertens, zondag 12 september Anneke de Vries en zondag 19 september Linda Modderkolk.

7

P A O G -H e y e n d a e l Voor nadere info en het volledige programma: www.paogheyendael.nl.

Patiëntenzorg

15 september

Geobsedeerd door pijn Bij chronische pijn spelen psychologische factoren bijna altijd een rol. 23 september is een PAOG-cursus gewijd aan dit onderwerp.

Interview Afscheid Lidy Tinselboer Op een bevlogen manier zette ze nationaal en internationaal de functie van parkinsonverpleegkundige op de kaart.

Mobiliteit ‘De beste ideeën krijg ik op de fiets’ Momenteel pakt 43 procent van de medewerkers de fiets naar het werk. Doel is dit percentage de komende jaren met 8 procent te verhogen.

16 en 17 september ‘Building bridges with bio-iron form bench to bedside’ internationale Meeting van European Iron Club (EIC). De tweedaagse conferentie wordt om de twee jaren georganiseerd. Dit jaar is de eer aan Nijmegen om het congres vorm te geven. Vooraanstaande wetenschappers op gebied van de ijzerstofwisseling zullen in 42 lezingen de laatste stand in het onderzoek presenteren. Daarnaast worden een 90-tal posters aan dit onderwerp gewijd.

9 Onderzoek

6

Derde Nederlandse ijzersymposium ‘Aandoeningen van de ijzerstofwisseling: diagnostiek en therapie’ bestemd voor internisten, gastro-enterologen, hematologen, nefrologen, oncologen, reumatologen, kinderartsen en klinisch chemici.

Betere kwaliteit en veiligheid: wat werkt? Op 10 september organiseert de afdeling IQ healthcare een grote conferentie met als titel “Betere kwaliteit en veiligheid van zorg: wat werkt?” Die middag houdt prof. Richard Grol zijn afscheidsrede.

En verder...

Nieuwsladder  Column buitenland  Mensen  Prijzen en benoemingen  Mensen, colofon  HRM-info, vier in memoria  Kankerpatiënten werken aan eigen online community, ethiek 

3 5 7 9 10 11 12

kunst

15 oktober Het welzijnsoffensief. Een studiedag voor managers.

Diverse data Cursus Balans werk en privé - Hoe blijf ik baas over mijn eigen tijd? Data: 1e cursus: maandag 13 september en dinsdagochtend 26 oktober. Data 2e cursus: maandag 1 november en maandagochtend 13 december. Doelgroep: AIOS in de regio OOR-ON

Sectie Bijscholing, Radboud Zorgacademie Sectie Bijscholing van de Radboud Zorgacademie verzorgt bijscholing voor medewerkers van het UMC St Radboud en voor externe klanten. Vanaf heden is deelname aan onze scholingen ook mogelijk vanuit het Persoonlijk Budget. U kunt dit aangeven bij het inschrijven. Meer informatie: www.umcn.nl/bijscholing . • Scholing Advanced Life Support, d.d. 26 oktober. Inschrijven tot 5 oktober. • Ziekenhuisbrede scholing van werkbegeleiders module 3 “Beoordelen”, d.d. 12 november. Inschrijven tot 1 oktober. • Cursus deskundigheidsbevordering, werkbegeleiding en coaching (voor seniorverpleegkundigen en aandachtsvelders). Cursus van twee dagen: 26 oktober en 9 december. Inschrijven tot 15 september. • Kennismaken met verpleegkundig onderzoek en EBP. Cursus van 2,5 dag: 14 oktober (van 9.00-12.30 uur) en op 4 november 2010 en 13 januari 2011. Inschrijven tot 1 september 2010. • Vaardigheidsscholing inbrengen perifeer infuus, d.d. 11 oktober, van 13.45 tot 15.15 uur. Inschrijven tot 11 september 2010.

OV E RI G 13 september Suikerfeest, 19.00 - 21.00 uur, personeelsrestaurant. Het einde van de Ramadan wordt gemarkeerd door het Suikerfeest. De Dienst Geestelijke Verzorging en Pastoraat organiseert in samenwerking met het Personeels­restaurant een Suikerfeest in het personeelsrestaurant van 19.00 21.00 uur voor alle patiënten, dus niet alleen voor moslimpatiënten. Hetzelfde geldt voor medewerkers; iedereen is van harte welkom. Meer informatie op Intranet, homepage Dienst Geestelijke Verzorging en pastoraat.

23 september

Pierrick Sorin, de persoonlijke zichtbaarmaker van mentale beelden, 2004, optisch theater (gemengde techniek), 160 x 50 x 100 cm. De veelzijdige Franse kunstenaar, Pierrick Sorin, construeerde optische theaters onder de titel Enkele merkwaardige uitvindingen. De meeste tonen een futuristische omgang met het lichaam en met de menselijke vermogens. Eén werk uit deze reeks, opgenomen in de UMCcollectie en voorzien voor het Anatomisch Museum, draagt de titel De Persoonlijke Zichtbaarmaker van Mentale Beelden. Hiermee schrijft het zich fundamenteel in het domein van het beeldende in, terwijl het door zijn spirituele geladenheid een waar kunstwerk wordt. In de binnenruimte van het meubel – de feitelijke vorm van het kunstwerk – gaat een man op een canapé liggen met boven zijn hoofd een soort kap. Alles speelt zich driedimensionaal in de ruimte af. Als waren het elektrische flitsen, springen vonken van het hoofd over naar de kap, waar ze in opgevangen worden. Aldus de mentale activiteiten van de rustende persoon aan zijn hersenen onttrek-

kend, worden ze onder de vorm van beelden op het grote scherm achter in de ruimte, zichtbaar weergegeven. Zij het echter dat de dromen in een nachtmerrie overgaan. In een museale context zouden we geneigd zijn de beelden, de op het scherm gevisualiseerde dromen, als fragmenten uit een al dan niet bestaande film te interpreteren. En de vraag dringt zich op hoe eigen onze dromen nog zijn. In de medische context van het UMC raakt deze ‘merkwaardige uitvinding’ verstrengeld met ontwikkelingen die zich binnen de geneeskunde voordoen. Is het thans al mogelijk de kleinste onderdeeltjes waar de mens uit bestaat te tonen, hier komt meer inhoudelijk het lezen van gedachten, verlangens en dromen in beeld. En het beïnvloeden van dit alles, samen met het verlies aan eigenheid, ligt op de loer. Daan Van Speybroeck, kunstcoördinator

2

‘De geschiedenis van het medisch onderwijs vanaf de twintigste eeuw’ bijeenkomst van de Medisch-historische Club D. de Moulin, van 17.30 – 21.00 uur, in het Studiecentrum Medische Wetenschappen, Geert Grooteplein 21, Hippocrateszaal, route 77. Aanmelden via www.paogheyendael.nl.

13 oktober Scholingsavond over Buikletsel georganiseerd door Acute Zorgregio Oost. Deelname gratis. Aanmelden: www.azo.nl/scholingen.htm. Informatie: www.azo.nl onder Actueel-Agenda en Opleiding-Scholingsavonden.

15 oktober Jubileumsymposium 'Evidence Based Improvements in Public Oral Health: Approaches and Tools with Global Impact’ georganiseerd door de vakgroep Internationale Mondgezondheid ter gelegenheid van het 15-jarig bestaan van de vakgroep en het afscheid van Prof. Dr. W.H. Palenstein Helderman. Informatie/aanmelding: www.globaloralhealth-nijmegen.nl.

28 november Sinterklaasfeest bestemd voor kinderen van PV-leden. Medewerkers van het UMC St Radboud en de Radboud Universiteit die nog geen lid zijn kunnen zich als lid aanmelden. Inschrijving (vanaf 4 september)/meer informatie: www.ru.nl/pv/cultuur/sint_nicolaas/inschrijving.

b e l e i d

radbode 13 - 2010

nieuwsladder

Buikpijn van de baas

Opening Vitaliteitsplaza

Het ziekteverzuim in de zorg is hoog en de tekorten op de arbeidsmarkt kondigen zich aan. Organisaties moeten daarom investeren in het gezond en vitaal aan de slag houden van medewerkers. Op dat terrein valt er nog veel te winnen, volgens prof.dr. Nicolette van Gestel. ‘Want veel ziekte ontstaat juist door werkgebonden factoren. Kom dus niet pas in actie als medewerkers onderuitgaan, maar anticipeer op signalen en zorg dat minder mensen ziek wórden!’ Jannie Meussen

Schenking cd-spelers aan het Strand

Er is net een rapport uit van Eurostat. Daaruit blijkt dat 8,6 procent van de beroepsbevolking in de EU-landen tegen werkgebonden problemen aanloopt, dat zijn maar liefst 23 miljoen mensen. Hiervan verzuimt 62 procent, 22 procent een maand of langer. ‘In Nederland speelt dat probleem ook, zeker in de zorg’, vertelt prof.dr. Nicolette van Gestel verbonden aan de Universiteit van Tilburg en aan Managementwetenschappen RU. In een internationale studie volgt ze casussen van langdurig zieke medewerkers in diverse ziekenhuizen, waaronder ook het Radboud. ‘Vrijwel altijd benadrukken zowel zieke medewerkers, hun leidinggevenden, personeelsadviseurs als bedrijfsartsen dat er een link bestaat tussen hun ziekte en problemen in de organisatie.’ Zij krijgen zogezegd “buikpijn van de baas” door reorganisaties, structurele onderbezetting, gedwongen flexibelere inzet, teveel wisselingen in de leiding of bijvoorbeeld hogere technische eisen.

Serviceclub Innerwheel Rijk van Nijmegen schonk 22 cd-spelers aan afdeling het Strand (Kindergeneeskunde) voor kinderen met stofwisselingsziekten.

Vrijwilligers gezocht Wilt u een dagdeel per week gastvrouw of gastheer zijn, eens per maand op zondag bij de kerkdienst actief zijn of iets anders doen? Voor meer informatie: coördinator vrijwilligerswerk, Joke Hoop, tel. (024) 3615328, [email protected]. Zie ook www. umcn.nl, werken bij het UMC, vrijwilligerswerk.

Rampenoefening in het Radboud Op zaterdagochtend 13 november organiseren Staf Calamiteiten en Acute Zorgregio Oost een grootschalige rampenoefening in het UMC St Radboud. Hierbij worden slachtoffers en familieleden opgevangen na een fictief busongeluk. Medewerkers en hun gezin kunnen meedoen als slachtoffer of familielid. Minimaal in tweetallen, met of zonder kinderen. Kinderen niet jonger dan 11 jaar en altijd in combinatie met vader en/of moeder. Deelnemers moeten beschikbaar zijn op 13 november tussen 9.00 en 13.00 uur. Kinderen blijven de hele oefening lang onder toezicht. Inschrijven kan tot 30 september. Zie intranet/homepage.

Kortetermijnhorizon In het sociaal medisch overleg richten leidinggevenden, bedrijfsartsen en personeelsadviseurs zich volgens Van Gestel teveel op de problemen van individuele medewerkers, om hen zo snel mogelijk te reïntegreren. ‘Ze hebben een kortetermijnhorizon. Leidinggevenden moeten hun toko draaiende houden, dus zolang medewerkers niet piepen zetten ze hen in. En de toegewijde medewerkers - loyaal aan de organisatie - gaan door tot ze omvallen.’ Om dat te voorkomen, moeten organisaties structureel over een langere periode naar de ziekmakende factoren gaan kijken, benadrukt Van Gestel. ‘Want de ene medewerker wordt ziek, maar de anderen stuiten op dezelfde problemen. Ik hoor bijvoorbeeld vaak terug dat oudere medewerkers tegen hun grenzen aanlopen. Dat proberen ze te omzeilen met “Ik haal voor jou een cappuccino, doe jij dát dan voor mij…” ’ ‘Door meer in te spelen op wat er leeft binnen een afdeling, en samen met personeelsadviseurs en bedrijfsartsen te werken aan verbeteringen, kun je ervoor zorgen dat personeel goed in het werk blijft staan. Daarbij is het vooral van belang te luisteren naar medewerkers. Neem bijvoorbeeld de overgang bij jullie afdeling Kindergeneeskunde naar grotere teams met een bredere inzet een paar jaar geleden. Dat leidde tot een hoog ziekteverzuim met vertrek van veel ervaren mensen. Dat kan niet de bedoeling zijn geweest en had met een andere aanpak wellicht voorkomen kunnen worden.’ Organisaties moeten hierin investeren, vindt Van Gestel. ‘Dat levert hen op termijn winst op. Door de werknemers beter te betrekken in de organisatie van de afdeling en leidinggevenden te begeleiden bij een goede communicatie en het nakomen van heldere afspraken, voorkom je lang ziekteverzuim.’

Onverwoestbare helden als maat Buikpijn van de baas, is de titel van het symposium dat 21 september plaatsvindt (zie kader) en waar Van Gestel haar verhaal presenteert. Heeft medeorganisator bedrijfsarts Joost van der Gulden nog tips voor het Radboud? ‘Onze organisatiecultuur is erg gericht op excellentie. Veel aandacht gaat uit naar de koplopers. Het is niet verstandig om het type onverwoestbare helden als maat te stellen: hoogleraren die alle congressen aflopen, promovendi begeleiden en een afdeling runnen. Dat lukt niet iedereen. De lat zo hoog leggen leidt tot overwerkte mensen, we zijn geen almachtige übermenschen. En we

Op 27 september opent het UMC St Radboud zijn Vitaliteitsplaza: een nieuw centrum waar medewerkers ondersteuning krijgen om loopbaan en gezondheid in evenwicht te houden. Alle bestaande én nieuwe activiteiten van het Radboud op dit gebied concentreren zich in Vitaliteitsplaza. Hiermee realiseert het Radboud de ambitie om medewerkers op innovatieve wijze te helpen bij het nemen van eigen verantwoordelijkheid voor werk, ontwikkeling en inzetbaarheid. Medewerkers zijn van harte welkom om bij de opening op 27 september, om 16.00 uur, aanwezig te zijn. Speciale gast is olympisch schaatskampioen Jochem Uytdehaage. In de openingsweek zijn er diverse activiteiten. Zie intranet voor de laatste informatie.

Foto: Frank Muller

moeten ons meer realiseren dat hier niet alleen maar jonge, fitte mensen werken, maar bijvoorbeeld ook medewerkers met chronische aandoeningen, die voorheen de WAO instroomden.’ Hij vindt het een goed initiatief dat 27 september Vitaliteitsplaza de deuren opent. ‘We moeten er wel voor waken dat de bal niet teveel bij de medewerkers komt te liggen. Veel bewegen, gezond eten, werken aan ontwikkeling... niks mis mee. Wie fit is kan meer aan. Maar ook de organisatie moet haar verantwoordelijkheid nemen, door bijvoorbeeld overbelasting in het werk aan te pakken.’ En hij wil nog wel een tip kwijt voor leidinggevenden. ‘Communiceer open en ben alert op wat mensen dwarszit. Vráág regelmatig of het lekker gaat, pak je coachende rol op tijd. De bedrijfsarts wordt meestal pas ingeschakeld als iemand onderuitgaat. Trek liever eerder aan de bel, zodat medewerkers met tijdige begeleiding op de been blijven. En we moeten in het sociaal medisch overleg meer inzetten op preventie.’  n

Volg uw onderbuikgevoel Vanaf maandag 6 september tot en met zondag 12 september is er in de Centrale Hal een expositie over darmkanker en de preventie daarvan. Bezoekers, patiënten en medewerkers kunnen dan door een lange opblaasbare darm wandelen. Ze krijgen informatie over darmpoliepen en darmkanker. Deze expositie heeft als doel mensen bewust te maken van het belang van vroege opsporing van darmkanker. MDL-artsen beantwoorden vragen over ontlasting, darmklachten en darmkanker. Op vrijdag 10 september wordt een cheque overhandigd van een benefietactie van een fietser die geld bij elkaar gereden heeft voor darmkankeronderzoek. Verder is dan Nijmeegse Annie aanwezig om de activiteiten rond de stoelgang (en darmkanker) een ludiek, maar ook taboedoorbrekend tintje te geven. Meer info: www.umcn.nl, button Volg uw onderbuikgevoel.

Mountainbiken voor Duchenne Prinsjesdagsymposium Dinsdag 21 september organiseert de bedrijfsartsopleiding SGBO van het Radboud samen met PAOG-Heyendaal het jaarlijkse Prinsjesdagsymposium, onder de titel: Buikpijn van de baas. Het gaat over ziekteuitval door factoren die in de organisatie liggen. De SGBO is dit jaar vijftig jaar betrokken bij het opleiden van bedrijfsartsen en het aanbieden van bij– en nascholing op het terrein van arbeid, gezondheid en duurzame inzetbaarheid. Het symposium is onder meer bedoeld voor bedrijfsartsen en HRM-adviseurs. Meer informatie: 024 3610862 of www.paogheyendael.nl.

3

Vier mountainbikers, onder wie drie huisartsen in opleiding, nemen van 12 tot 18 september deel aan de sponsortocht Duchenne Heroes, samen met vierhonderd andere mountainbikers. Deze mountainbiketocht van 700 kilometer, door vier landen, start in Luxemburg en eindigt in Park Brakkenstein, via een spectaculaire escorte langs het UMC St Radboud. Het Radboud is een van de hoofdsponsors van Duchenne Heroes 2010. De vier mountainbikers willen minimaal tienduizend euro sponsorgeld binnenhalen voor onderzoek naar de ziekte van Duchenne. Meer info: www.mtbnijmegen.nl, www.duchenneheroes.nl.

L_ JS \Z PL M

Gezamenlijke kick-off Zevenheuvelenloop 2010 Voor de UMC-deelnemers aan de Zevenheuvelenloop 2010 wordt op donderdag 16 september om 17.30 uur een gezamenlijke informatie en trainingsbijeenkomst gehouden in het Spinozagebouw op Montessorilaan 3. Sprekers als Has van Cuijk (voormalig bondscoach) en de Nijmeegse toploopster Susan Kuijken geven tips en informatie voor een goede laatste voorbereiding. Na een gezamenlijke, lichte training kan men met een drankje napraten in het sportcafé van het Gymnasion. Voor aanmelding, meer informatie en het programma van deze avond kun je terecht op intranet.

;f\nXkXe[\i\effb[f\e1 bfdmi`aYc`am\e[cXe^j\edXXb b\ee`jd\k[\mffi[\c\e[`\jXd\e n\ib\ed\kXZZfe O Xmdffbmffil blee\e_\YY\e% nnn%XZZfeXmd%ec Accountancy: [email protected] Fiscaal: [email protected] Kantoor Nijmegen Kerkenbos 10-45 O 6546 BB Nijmegen T 024 - 360 38 16

Volgens NEN 2767 BOUWKEURMEESTER KEURT UW WONING

1 LMPHJHQ

Laatste inschrijvingen

3RPRQDVWUDDW

Om je te kunnen inschrijven, moet je eerst bij [email protected] een individuele code aanvra-

¼NN

UÊ"«iÛiÀˆ˜}i˜

UÊ6iÀŽœœ«ÊŽiÕÀˆ˜}i˜

UʘëiV̈iÃ

UÊ ʎiÕÀˆ˜}i˜

"œŽÊۜœÀʓœ˜Õ“i˜Ìi˜t

Meer informatie of een oriënterend gesprek? Bel Toon Peters!

+HHVLQ1LMPHJHQRSHHQSHUFHHOYDQP8ZRRQW ³EXLWHQ´ HQ WRFK PDDU WLHQ ¿HWVPLQXWHQ YDQ KDUWMH 1LMPHJHQHQGH5DGERXG+HWIDPLOLHKXLVZHUGLQ RQGHU DUFKLWHFWXXU JHERXZG HQ LV VWHHGV PHW ]LMQ WLMG PHHJHJDDQ ,QKRXG  P H[ GH ELMJHERXZHQ 'H OHHIUXLPWH LV  P EHUJUXLPWH  P  VODDSNDPHUV  EDGNDPHUV JURWH ]ROGHUYHUGLHSLQJ YRRU OHYHQ RI ZHUNHQDXWRPRWRUHQ¿HWVJDUDJHVPHWFDUSRUW

Taalcursussen

Binnenkort starten de volgende cursussen:

9RRULQIRUPDWLHPDNHODDU(PLOH5HXKO  

™ ™ ™ ™ ™ ™ ™

willin to learn

Sprokkelveld 52 6596 DM Milsbeek T (0485) 516 775 I www.petersbouwadvies.nl E [email protected]

1E CONSULT (20 MIN.) GRATIS

8]^cZZh 9j^ih :c\Zah ;gVch ?VeVchc^Zjl >iVa^VVch AVi^_c

™ ™ ™ ™ ™ ™

BVgd``VVch6gVW^hX] C^Zjl\g^Z`h DjY\g^Z`h Gjhh^hX] HeVVch CZYZgaVcYhkddg anderstaligen

HcZaaZZcYdZa\Zg^X]iZXjghjhhZcdekZghX]^aaZcYZ c^kZVjh!bZi]dd\lVVgY^\Zkddgo^Zc^c\Zc#

Met kwaliteitsgarantie ISO 9001:9002 certificering TUV!

KAAIJ ADVOCATEN

Niet iedereen, die een individuele code heeft ontvangen, heeft zich vervolgens bij de Zevenheuvelenloop aangemeld om de aanmelding definitief te maken. Doe dit alsnog via de link die je per mail, samen met de individuele code, ontvangen hebt van de personeelsvereniging. Hier kun je ook de confectiemaat van jouw UMCrunningshirt aangeven. Wil je een goed passend runningshirt? Schrijf je dan in voor 15 september a.s. Dan ligt jouw shirt eind oktober klaar.  n

'H YULMVWDDQGH ZRQLQJ VWDDW LQ KHW YRRUPDOLJH GRUS

Een pand kopen of verkopen? Schakel bouwkeurmeester Toon Peters in voor:

UÊ
>˜Žœœ«ÊŽiÕÀˆ˜}i˜

gen. Het UMC St Radboud heeft er 500 gereserveerd en deze zijn nu bijna allemaal uitgegeven. Er zijn dus nog enkele codes te vergeven. Vraag dus snel een individuele code aan. Let wel OP=OP.

Voor de persoonlijke aanpak

@^_`kddgbZZg^c[dgbVi^Zde dcoZlZWh^iZd[`dbaVc\h# :gVhbjh\ZWdjl!`VbZg%#'* I/%')(+&'&*. Radboud in’to Languages maakt deel uit van de Radboud Universiteit Nijmegen.

FRANSESTRAAT 12 6524 JA NIJMEGEN

Mr. Michaëla B.M. Kaaij, gecertificeerd NMI mediator Mr. Drs. H.A.M. Schouten TEL : (024) 324 59 37

www.radboudintolanguages.nl

Strafrecht, mediation, echtscheiding, alimentatie, omgangsregeling en andere familiezaken, huur, arbeid en ontslag, uitkering, consument en incasso.

bulthaup

Sprok “Feesten aan de Waal”

Grenzlandküchen Jansen GmbH

eUnieke zaal aan het water met balkon, terras en strand

Schulplatz 1 47559 Kranenburg-Frasselt Tel. +49 (0)28 26 90 49-0 Fax +49 (0)28 26 90 49-19 www.grenzlandkuechen.de

eSchitterende zaal op de dijk met prachtig terras onder de platanen eVoor promoties, personeelsfeesten, presentaties en vegaderingen eLeuke logementen voor uw gasten van ver

Het is tijd – tijd voor uw eerste bulthaup! Vlak, geometrisch vormgegeven exterieur en minimale onderbreking om uw laden, schuifdeuren en deuren greeploos te openen. Hoogwaardige houten binneninzetten en een geraffineerd ruimtegebruik, praktisch en degelijk 60 mm aanrechtblad – dat zijn nog maar een paar in het oog springende voordelen van dit op het moment meest compacte keukensysteem: bulthaup b1. Bezoek onze presentatie!

Rijksweg 95 Mook 024-6962125 [email protected]

eSlechts 5 autominuten van centrum Nijmegen Sprok “Feesten aan de Waal” Waaldijk 9, 6681KJ Lent/Bemmel 024-3243703 [email protected] www.sprok.nl

Grand Buffet & andere mogelijkheden

Wist je dat ?

www.de-schans.nl

je bij het 16e eeuws feestgelegenheid Old Cave terecht kunt voor al uw feesten in besloten club kijk even op

Aanbieding voor personeel van UMC St Radboud: bij minimaal 10 personen € 3,00 korting p.p., doordeweeks t/m vrijdag

WWW.OLDCAVE.NL van

25 tot 450 gasten met de romantiek van toen en het comfort van nu

4

i n te r v i e w

buitenland In deze rubriek schrijven studenten over bijzondere gebeurtenissen in het buitenland. Ditmaal Elke Nuijen die vanaf 15 augustus 2009 drie maanden coschappen liep in Indonesië.

radbode 13 - 2010

Afscheid van de allereerste parkinsonverpleegkundige De eerste parkinsonverpleegkundige van Nederland neemt afscheid van het UMC St Radboud. Op een bevlogen manier zette Lidy Tinselboer nationaal en internationaal de functie van parkinsonverpleegkundige op de kaart. ‘Ik ben er trots op dat het beroep zich zo geprofessionaliseerd heeft.’

Gijs Munnichs

Na eerst onderaan de hiërarchische ladder in het academische ziekenhuis van Jakarta te hebben meegekeken, mochten we na een maand eindelijk echt aan de slag. Eerst in een streekziekenhuis, de maand erna in de PusKesMas, een gezondheidspost. Op mijn eerste dag in het streekziekenhuis begin ik op de spoedeisende hulp en voeg ik me snel bij de dokter die dienst heeft. Direct valt mijn oog op een bord midden op de afdeling met een verrassende tekst: ‘to save life and limb’. Niet veel later komt er een bloedende patiënt binnen met zijn hand gewikkeld in een t-shirt dat inmiddels al wat rood kleurt. Een verpleegkundige neemt de patiënt mee naar de ‘chirurgie-kamer’ en ik loop mee een grote lege ruimte met een behandeltafel in. De patiënt gaat

‘Als eenling kun je niets bereiken.Vandaar dat ik collega’s ben gaan bellen om samen verder te komen. Zo is het balletje gaan rollen’, is de bescheiden analyse van Lidy Tinselboer over haar pionierswerk als eerste parkinsonverpleegkundige in Nederland. Op 10 september wordt Tinselboer geëerd met een symposium in het Auditorium. Het Radboud neemt dan afscheid van een bijzonder betrokken en deskundige parkinsonverpleegkundige en van haar als opleider en (mede)ontwikkelaar van de landelijke basis- en vervolgcursus voor parkinsonver-

en in de thuiszorg. Ook internationaal werkte Tinselboer hard aan de profilering van het vak. Ze sprak op belangrijke congressen en legde contacten met verpleegkundigen uit onder meer Engeland, Portugal, Scandinavië, Mexico en Australië om samen de zorg voor parkinsonpatiënten (verder) vorm te geven. Dat leidde tot werkbezoeken, het uitwisselen van ideeën en delen van kennis. In Europees verband is in 2005 de European Parkinson’s Nurses Network opgericht om dit verder uit te bouwen.

1 + 1 = 3 Parkinsonpatiënten ervaren, zoals Tinselboer in 1996 uitzocht, talloze klachten. Naast de bekende trillende handen en het trage lopen, hebben ze problemen met communiceren, slapen, sociale relaties, seksualiteit, cognitie, zelfverzorging, eten, drinken en huishoudelijke activiteiten. ‘Deze diversiteit laat zien hoe complex én boeiend dit ziektebeeld is’, aldus Tinselboer, die haar

‘Ga je gang dokter. Mijn eerste amputatie!’ liggen en zijn hand wordt uitgepakt. Er komt een middelvinger tevoorschijn, met het bovenste kootje bungelend aan een stukje huid. De verpleegkundige instrueert mij. Ik haast me om mijn zwetende handen in al gebruikte latex handschoenen te wurmen, en krijg een schaar in mijn handen geduwd. De verpleegkundige kijkt mij aan: “ga je gang dokter Belanda” (dokter Nederland). Mijn eerste amputatie! Ik denk meteen aan het bord; het ‘limb’ gedeelte is deze eerste dag al niet gelukt! Deze letsels zie ik daarna veel vaker, rondom het ziekenhuis zijn namelijk veel houtzagerijen. Mijn laatste week op de PusKesMas volg ik een patiëntje van zeven jaar met de bof, een ziekte die in Nederland nauwelijks nog voorkomt. Ik lees meer over de bof en bezoek haar op school om te vragen wie er nog meer geïnfecteerd zijn, of zijn geweest. Inmiddels weet ik namelijk dat de ziekte ontzettend besmettelijk is. Op school ga ik voor de klas staan en vraag wie er de bof heeft gehad (ieder kent de term omdat het hier een ‘normale’ kinderziekte is). Er gaan zes vingertjes de lucht in, negen handjes zwaaien van niet en één meisje begint keihard te huilen. Het verloopt allemaal erg chaotisch (kinderen weten niet wanneer ze ziek waren, roepen door elkaar, de klas die buiten aan het gymen is komt er ook met de neus bovenop staan). De directeur blijkt ook wat te verwachten van de dokter, waarop ik de al genezen kindjes van de bof onderzoek. Mijn doel is uit te zoeken hoe de besmetting in het dorp is verlopen, maar ik word niet veel wijzer. Uiteindelijk vind ik met behulp van andere informatiebronnen een kleine uitbraak in deze wijk, en terug in Nederland krijg ik zelf de bof. Mijn verdieping in de bof is onverwacht wel erg speciaal geworden!

Lidy Tinselboer: ‘Het is belangrijk dat je als parkinsonverpleegkundige alle tijd voor patiënten hebt.’ pleegkundigen. Daarnaast was Tinselboer voorzitter van de landelijke werkgroep van parkinsonverpleegkundigen, en laat ze ook internationaal haar sporen na.

Wereldwijde contacten Terug naar 1996. Tinselboer werkte destijds al 25 jaar voor de afdeling Neurologie van het Radboudziekenhuis. Aanvankelijk als verpleegkundige, later als hoofdverpleegkundige van verpleegafdeling N20. ‘In 1996 vroeg neuroloog dr. Horstink mij om een functieomschrijving te maken voor een nieuwe professional: de parkinsonverpleegkundige’, vertelt Tinselboer. ‘Hij wilde deze functie introduceren in Nijmegen, omdat hij vond dat er meer aandacht moest komen voor de zorgproblemen van parkinsonpatiënten. In Engeland bestond de parkinsonverpleegkundige al. Daar was de functie geïntroduceerd om zo het werk van de drukbezette en bovendien duurdere neuroloog te verlichten.’ Tinselboer pakte de opdracht met beide handen aan. ‘Ik dook de literatuur in. Er was niet veel bekend over de verpleegkundige zorg bij parkinson. Ik heb eerst bij dertig patiënten in kaart gebracht wat hun meest hinderlijke klachten waren. Vervolgens heb ik contact gezocht met verpleegkundigen in het land om samen verpleegkundige diagnoses op te stellen voor de parkinsonpatiënt. Zo ontstonden de eerste contacten om met elkaar kennis uit te wisselen.’ Anno 2010 telt Nederland 130 parkinsonverpleegkundigen, van wie er veel door Tinselboer zijn opgeleid. Ze zijn werkzaam in academische centra, perifere ziekenhuizen

5

Foto: Jan van Teeffelen

patiënten zag op de polikliniek van Neurologie en in het dagcentrum ParC. ‘Vroeger kwamen patiënten bij de neuroloog, maar die had te weinig tijd om alle problemen te bespreken. Mensen met parkinson denken trager, raken sneller het overzicht kwijt. Daarom is het belangrijk dat je als parkinsonverpleegkundige wel alle tijd voor ze hebt. Samen met de patiënt bespreek je zijn klachten en kijk je wat hieraan te doen is. Daar betrek je de partner ook bij. In overleg met de neuroloog verwijs je de patiënt bijvoorbeeld door naar een ergotherapeut, logopedist of fysiotherapeut.’ Tijdens het afscheidssymposium spreken diverse zorgverleners over de parkinsonverpleegkundige. De meerwaarde van deze professional spreekt uit de titels van de lezingen: “De ziekte van Parkinson: te complex voor de neuroloog alleen” en “De parkinsonverpleegkundige en de neuroloog: 1 + 1 = 3”. Na bijna veertig jaar (‘de tijd is omgevlogen’) zegt Tinselboer vaarwel tegen het UMC. ‘Tijd voor andere dingen, zoals lezen, wandelen en schilderen.’ Ook stopt ze met haar (inter)nationale bezigheden voor de parkinsonpatiënt. Nog één keer klimt ze op het spreekgestoelte, op het World Parkinson Congress in Glasgow op 28 september. Daarna gaat het boek definitief dicht. ‘Ik ben trots op wat ik achterlaat. Het is prachtig dat het beroep zich zo geprofessionaliseerd heeft’, zegt Tinselboer tot slot. ‘Er is een goede basis om het vak en de zorg voor parkinsonpatiënten verder te ontwikkelen. Het is prima dat andere enthousiaste mensen met goede ideeën daar volop mee aan de slag gaan.’ n

M o b i l i te i t

Momenteel pakt 43 procent van de medewerkers de fiets naar het werk. Doel is dat te verhogen tot 51 procent.

Foto: Rik Goverde

‘De beste ideeën krijg ik op de fiets’ Het UMC St Radboud heeft vijf jaar lang geïnvesteerd in het verbeteren van de fietsfaciliteiten. Het project Fietsen met Beleid is afgelopen, maar er komt een doorstart. Medewerkers ontvangen bovendien de speciale uitgave Koplopers waarin twaalf UMC-medewerkers vertellen over hun passie voor fietsen. Gijs Munnichs

Wat hebben bestuursvoorzitter Emile Lohman, verpleegkundige Judith van Kol en teamleider catering Harold de la Bretonière met elkaar gemeen? Behalve dat ze werken voor het UMC St Radboud delen ze allemaal een passie voor de fiets. Hun boeiende fietsverhalen en die van andere UMC-medewerkers zijn straks te lezen in Koplopers, een ‘fietsboek’ dat het UMC St Radboud uitgeeft voor alle medewerkers. Deze speciale uitgave vormt het sluitstuk van het project Fietsen met Beleid. OR-leden én fervente fietsers Jan van Boekholt en Gerard Pesman waren vijf jaar lang de kartrekkers. ‘Het UMC heeft behoorlijk geïnvesteerd in het beter maken van de fietsvoorzieningen’, vertelt Pesman. ‘Er zijn extra fietsenstallingen gebouwd. Bestaande

Overwinning ‘Midden op de Waalbrug, boven het water voelde ik me goed. Dat ik al tot dat punt gekomen was, voelde als een overwinning. Van zó ver. Het gevoel van: “Ik ben de brug over, ik ben de rivier overgestoken.” ’ Wat bezielde Harold de la Bretonière, teamleider catering (zie foto)? In Koplopers vertelt hij wat fietsen in zijn leven is gaan betekenen.

Terug naar de basis ‘Op mijn werk heb ik de neiging om alles in de gaten te houden. Tijdens een fietstocht heb ik juist helemaal geen behoefte aan controle. Dan is de enige vraag: waar kan ik mijn shirtje wassen. Of waar halen we eten vandaan. Terug naar de basis, ja.’ Kankerepidemioloog Bart Kiemeney in Koplopers over zijn verre fietstochten door Tibet, Cuba en Bolivia.

stallingen zijn opgeknapt. Er is een fietsenmaker op het UMC-terrein gekomen. En medewerkers kregen tegoedbonnen voor fietsreparatie.’ Men wist dit zeker te waarderen. In 2009 gaf het personeel een 6,7 als rapportcijfer voor de fietsvoorzieningen, terwijl dit in 2004 nog een 4,2 was. Eerder, in 2007, kreeg het fietsbeleid van het Radboud een eervolle vermelding bij de Van A naar Beterprijs. Het project is afgerond, maar de klus is nog niet geklaard. Vandaar dat het fietsbeleid een vervolg krijgt in een breder plan over mobiliteit: Beter op weg naar het Radboud. Dit gaat óók in op het parkeerbeleid en de arbeidsvoorwaarden woon-werkverkeer. ‘Momenteel pakt 43 procent van de medewerkers de fiets naar het werk’, zegt Jan van Boekholt. ‘Het doel is om dat met 8 procent te verhogen tot 51 procent. Er zijn diverse ideeën om het fietsgebruik verder te stimuleren. Bijvoorbeeld door het creëren van

6

extra omkleedruimten of wasgelegenheden voor fietsers. Ook kun je fietsers financieel belonen, bijvoorbeeld door 10 cent per fietskilometer te vergoeden.’

Financieel voordeel Fietsen levert volgens Pesman en Van Boekholt financieel voordeel op voor het Radboud. ‘Als je 8 procent meer fietsers op de been krijgt, zo’n achthonderd mensen, hoeft er niet nóg een parkeergarage bij te komen’, zegt Pesman. ‘Eén autoparkeerplaats kost ongeveer 1200 euro per jaar, één plek om de fiets te stallen 100 euro. Voor iedere fietsende medewerker bespaar je geld. Het is toch prachtig als je dat kunt besteden aan patiëntenzorg, onderwijs of onderzoek? En tegelijk is het heel gezond om naar het werk te fietsen.’ Pesman trapt dagelijks 25 km tussen het UMC en zijn thuis in Overasselt. ‘Fietsen werkt heel verfrissend. De beste ideeën voor mijn werk krijg ik op de fiets.’ n Koplopers wordt verzonden bij de Radbode van 1 oktober. Journalist/fotograaf Rik Goverde maakte de verhalen en de foto’s. Op 27 september wordt deze uitgave uitgereikt aan de burgemeesters van Nijmegen en omliggende gemeenten bij de opening van Vitaliteitsplaza van het Radboud.

Uitwaaien ‘Als ik met de fiets ga, ben ik lekker uitgewaaid als ik weer thuis kom. In die zin dat ik mijn frustraties, de onmacht die je af en toe voelt op een kinder-ic, achter me kan laten.’ Verpleegkundige Judith van Kol in Koplopers. Ze gaat bijna alle dagen op de fiets naar het werk, 11 kilometer van thuis.

pat i ë n te n z o r g

mensen

radbode 13 - 2010

Geobsedeerd door pijn

Haico van Deijne Per 1 oktober vertrekt Haico van Deijne na een dienstverband van bijna 20 jaar uit ons ziekenhuis. In 1991 kwam Haico als verpleegkundige in dienst en startte in 1996 met de Vervolgopleiding IC Verpleegkundige. Dat bleek een goede keuze want voor die tak van sport bleef hij werkzaam. Vanaf 2000 was Haico praktijkopleider/expert onderwijs op de IC en sinds 1 januari 2009 is hij werkzaam bij de Radboud Zorgacademie. Afstemmen op de individuele leerbehoefte en de grote betrokkenheid bij de student was Haico’s grote kracht. Tijdens de afscheidsborrel op donderdag 23 september a.s. om 16.30 uur in de aula van de Radboud Zorgacademie zullen wij Haico als dank nog eens flink op de middenstip zetten. Haico gaat als docent bij de HBO-V van de HAN aan de slag. Haico, heel veel dank voor alles en alle goeds voor de toekomst! Theo Swinkels hoofd sectie vervolgonderwijs Radboud Zorgacademie

Theo Arens Op 21 september is Theo Arens 40 jaar in dienst. Hij is als 16-jarige jongen begonnen bij de postkamer als jongste bediende. Van daaruit is hij in februari 1972 als analist bij de Medische Microbiologie op de parasitologie terecht gekomen. Daar heeft hij als analist zowel binnen de routine als in de research gewerkt. Op dit moment is hij senior 1e analist binnen de parasitologie. Theo is een fervent golfer en een fijne, flexibele en sociale collega met een enorme kennis van de parasitologie. Op woensdag 6 oktober vieren wij zijn jubileum. Wij feliciteren Theo met zijn 40-jarig jubileum en hopen dat hij nog een mooie tijd tot zijn pensioen op de MMB heeft. Namens de Medische Microbiologie, Judith Thijssen, Hoofdanaliste MMB

Gerrie van Raaij Na ruim 25 jaar is Gerrie van Raaij op 1 september met pensioen gegaan. 25 jaar lang heeft Gerrie met veel plezier als baliemedewerkster gewerkt bij de Dienst Onderwijspraktijk Tandheelkunde. Zij was een vraagbaak voor studenten, staf en medewerkers en heeft op de voor haar kenmerkende, rustige, innemende manier van werken veel collega’s en studenten wegwijs gemaakt in het gebruik van instrumentarium. Mede door haar zorgzaamheid en aandacht voor de individuele persoon was zij een graag gezien collega. Zij werd de laatste jaren gezien als de moeder van de balie-assistenten. Gerrie heeft onlangs samen met haar collega’s op een passende manier haar afscheid gevierd. Ik dank Gerrie voor al die jaren van inzet en wens haar samen met haar partner nog hele fijne jaren toe. René de Haas Hoofd Dienst Onderwijspraktijk Tandheelkunde

‘Bij chronische pijn spelen psychologische factoren bijna altijd een rol. Daarom moet bij de diagnose van pijnrevalidatiepatiënten altijd een psycholoog betrokken worden.’ Klinisch psycholoog dr. Han Samwel houdt op 23 september tijdens een PAOG-cursus voor revalidatieartsen een lezing over de psychologische factoren van pijn.

Gijs Munnichs

Soms worden mensen zo in beslag genomen door pijn dat ze meer lijden dan de daadwerkelijke pijnprikkel. ‘Mensen kunnen na een hernia nog steeds rugklachten ervaren’, zegt klinisch psycholoog Han Samwel. ‘Er is geen medische verklaring meer voor deze chronische pijn. In dat geval spelen vaak psychologische factoren een rol die de pijn mede in stand houden.’ Op 23 en 24 september wordt de PAOG-cursus “Chronische pijn, bewegingsproblemen en somatoforme stoornissen” georganiseerd voor revalidatieartsen (in opleiding). Samwel houdt hierbij een lezing over hoe het reageren op pijn, pijn kan versterken. ‘Iemand kan allerlei activiteiten gaan vermijden, uit angst dat de pijn daardoor zou toenemen, met als gevolg dat hij heel passief wordt en zijn conditie achteruit holt. Dit kan zorgen voor een neerwaartse spiraal: iemand wordt somber, depressief, stopt met werken, verliest vrienden enzovoorts. Het pijnlijden is dan vele malen groter geworden dan de oorspronkelijke lichamelijke pijn.’ Dit wordt het pijnvermijdingsmodel genoemd. Daarnaast is er het persistentiemodel: pijnklachten worden juist erger, omdat mensen niet toegeven aan hun pijn en maar doorgaan. Samwel: ‘Mensen blijven zich dan voortdurend overbelasten, wat de pijn uiteindelijk alleen maar versterkt. Dit komt vaker voor bij mensen met veel verantwoordelijkheidsgevoel, bijvoorbeeld bij verpleegkundigen of mensen met een zelfstandig beroep.’

die normaal gedrag vertonen, worden niet meer door de psycholoog van het multidisciplinaire pijnteam gezien’, zegt Samwel, die zelf ook deze poli’s draait. ‘Maar de rest zien we wel, dat blijkt ongeveer 70 procent van de aangemelde patiënten te zijn. Een grote groep dus.’ Rond het Pijncentrum is een netwerk opgebouwd van eerstelijnspsychologen, die door Samwel zijn opgeleid om chronische pijnpatiënten te behandelen. Patiënten worden zonodig naar een psycholoog doorverwezen voor intensieve psychologische behandeling, met als doel het vermijdende of volhardende gedrag te veranderen. Inmiddels is door hem een projectvoorstel ingediend om ook binnen het Pijncentrum psychologische behandelingen te geven en te onderzoeken. Er zijn daarnaast steeds meer aanwijzingen dat het niet accepteren van de pijn het beloop van de pijn negatief kan beïnvloeden. ‘Mensen kunnen zo boos zijn op het feit dat ze pijn hebben, dat ze daardoor de pijn in stand houden’, licht Samwel toe. ‘Voor deze mensen wordt bijvoorbeeld mindfulness ingezet. Daarin leren ze zich

‘Bij chronische pijn spelen psychologische factoren bijna altijd een rol’

Eveline Ros, Sylvia van Onna, Miriam Vanetie en Rosan Rosmalen Deze zomer zijn Eveline Ros, Sylvia van Onna, Miriam Vanetie en Rosan Rosmalen 25 jaar werkzaam bij de Apotheek/Centrale Sterilisatie. Eveline is een enthousiaste Apothekersassistente met haar hart in de kliniek. Sylvia zet zich als Apothekersassistente volledig in op het bereidingsproces van geneesmiddelen. Miriam en Rosan verzorgen beiden met een dagelijkse dosis humor de bedrijfsadministratie. Wij feliciteren onze jubilarissen en wensen allen nog fijne jaren binnen onze afdeling toe. De jubilarissen hebben hun jubileum op 2 september tijdens een feestelijke barbecue gevierd met collega’s. Marion Dekker, Operationeel Manager ACS Anja Jacobs, Leidinggevende ACS Peter Diebels, Operationeel Manager ACS

J o l a n d a V e e n h o f -N o u t Op 1 september was Jolanda Veenhof-Nout 25 jaar in dienst. Ze is begonnen als analist op de toenmalige Universitaire Transfusie Dienst. Door middel van opleiding, scholing en opgedane ervaring heeft Jolanda zich ontwikkeld tot een specialist op het gebied van Immuun Hematologie. Jarenlang heeft ze een waardevolle bijdrage geleverd aan hemovigilantie op het laboratorium Transfusiegeneeskunde en daarbuiten. Tevens is zij een belangrijke schakel in de cursus bloedgroepserologie. Mede door haar geniet deze cursus landelijk hoge waarding. Naast deze vakinhoudelijke activiteiten, is Jolanda gedreven in het organiseren van overige activiteiten buiten werktijd. Dit alles waarderen wij zeer en we hopen dan ook dat we nog lang gebruik mogen maken van haar kwaliteiten. Wim Jansen, hoofdanalist LABGK / LMI.

Meer mensen op pagina 10

Eén miljoen pijnpatiënten Nederland telt meer dan één miljoen mensen met chronische pijnklachten. De meest voorkomende zijn lage rugpijn, nekpijn en pijn in de benen. In het omgaan met pijn kunnen sommigen vermijdend of volhardend gedrag vertonen. ‘Bij chronische pijn spelen psychologische factoren bijna altijd een rol’, stelt Samwel. ‘Revalidatieartsen moeten zich daar volop bewust van zijn. Het is belangrijk dat bij de diagnose en behandeling van pijnen revalidatiepatiënten altijd een psycholoog betrokken is om helder te krijgen hoe iemand met zijn pijn omgaat.’ Samwel wil vooral dit punt duidelijk maken naar de revalidatieartsen: ‘Psychologische diagnostiek is een voorwaarde voor adequate behandeling van de chronische pijnpatiënt.’ In het Pijncentrum van het Radboud worden jaarlijks zo’n negenhonderd chronische pijnpatiënten gescreend. Bij elke patiënt worden ook vragenlijsten afgenomen om te onderzoeken hoe hij of zij omgaat met de pijn. ‘Mensen

7

niet meer te verzetten tegen de pijn, en zich te richten op andere activiteiten die voor hen belangrijk zijn, wat uiteindelijk de pijnbeleving vermindert.’

Rol arts Samwel benadrukt dat behalve de patiënt ook de behandelaar een rol speelt bij het pijnprobleem. ‘Uit onderzoek blijkt dat de verwachting van de patiënt van invloed is op het effect van pijninterventies. Als je als arts lage verwachtingen schept bij de patiënt, dan kan dit negatief uitwerken voor de effectiviteit van de behandeling. Artsen moeten zich realiseren dat hun manier van communiceren met de patiënt onderdeel van de behandeling is, een interventie op zichzelf. Als je als arts het vertrouwen geeft dat verbetering mogelijk is, dan is dat een deel van het genezingsproces.’ n Meer informatie over de PAOG-cursus “Chronische pijn, bewegingsproblemen en somatoforme stoornissen” op 23 en 24 september, zie www.paogheyendael.nl.

Adviesburo van den Berk uw partner voor financiële zekerheid (sinds 1963)

Eendaagse communicatiespecials Trainingen voor wetenschappers die hun expertise met meer impact willen overbrengen ™ eZghdcVaWgVcY^c\ ™ hidgniZaa^c\ ™ cZilZg`Zc ™ egZhZciZgZcbZi^beVXi ™ ^c\ZhegZ`bZiYZeZgh ™ dca^cZejWa^XZgZc ™ edejaV^glZiZchX]VeeZa^_`hX]g^_kZc

willin to share

Praktijkfinanciering

Hypotheken

Praktijkbemiddeling

Verzekeringen

Pensioenen

Regentessestraat 3

T. 024 - 3230731

www.vandenberk.com

6522 AM Nijmegen

F. 024 - 3601567

[email protected]

Berg en Dal | Nijmegen (024) 684 2000 www.goldentulipvalmonte.nl

☎

Organiseer een bijeenkomst op de berg !

Meer informatie over deze en onze andere trainingen k^cYijdedcoZlZWh^iZ# T: (024) 361 21 59

drankje) + e j p a (h ement! Break a g g n n a i t r r e e s r uur. GratisdM vanaf 32 w najarra u s menten n e e g n a j i t ergadera

Radboud in’to Languages maakt deel uit van de Radboud Universiteit Nijmegen.

ij v geldig b

www.radboudintolanguages.nl

akkermans van elten

Financiële planning

(actieve) vergaderingen | trainingen | congressen feesten | jubilea | lunches | diners | overnachtingen

Akkermans Van Elten is een onafhankelijk adviseur die al meer dan 30 jaar de belangen behartigt van het UMC St Radboud en haar medewerkers op het gebied van verzekeringen, pensioenen, hypotheken en financiële dienstverlening.

Wie wil niet besparen? Loop binnen bij het PIP en laat ons uw voordeel berekenen! In uw dagelijkse werk bent u druk in de weer om zo goed mogelijk voor uw cliënten te zorgen. Uw werkgever UMC St Radboud wil graag voor haar medewerkers zorgen. Akkermans Van Elten heeft met uw werkgever een aantal collectieve financiële pakketten ontwikkeld met betrouwbare producten die u véél voordeel kunnen bieden.

Wat zijn uw voordelen? Tot 35% korting op uw privé-verzekeringen 0,2% korting op uw hypotheekrente Deze korting blijft behouden bij uit dienst treden Spaarloon Inkomenszekerheid bij arbeidsongeschiktheidsverzekering

Wij zijn er voor u! Loop binnen bij het Radboud (PIP) en neem uw verzekeringspapieren en/of hypotheekbescheiden mee of bereken zelf uw voordeel op onze website.

Doe er uw voordeel mee! Laat ons uw voordelen berekenen en bespaar honderden euro’s!

Meer weten of maken van een afspraak? Akkermans Van Elten T 0481-367077 (radboudlijn) E [email protected]

Zelf voordeel berekenen? Website: www.akkermansvanelten.nl gebruikersnaam: radboud wachtwoord: voordeel

Loop binnen bij het PIP Balie 3, route 536 Maandag 10.00 - 14.00 uur en van 15.00 - 17.00 uur

Onze website is ook bereikbaar via het intranet van het UMC St Radboud

w w w.akkermansvanelten.nl

a s s u r a n t i ë n• pensioenen
p e n s i o e n e n  y p o t h e k e n •
f i financieel n a n c i e e l a dadvies vies assurantiën •
hhypotheken

8

o n d e r z o ek

radbode 13 - 2010

prijzen en benoemingen

Foto: Jan van Teeffelen

Richard Dirven

Prof. Richard Grol: ‘Voor echte verbetering moet er veel meer samenhang in de vaak versnipperde kwaliteitsinitiatieven komen.’

Kwaliteitsverbetering vraagt om nieuw type professional Na 33 jaar onderzoek naar kwaliteit en veiligheid neemt prof. dr. mr. Richard Grol afscheid van het UMC St Radboud. Het kroonstuk op zijn werk is de oprichting van IQ healthcare, een van de grootste wetenschappelijke instituten in Europa rond kwaliteit en veiligheid. ‘Ik ben altijd een beetje een wereldverbeteraar geweest.’

Gijs Munnichs

Eind jaren zeventig rolde afgestudeerd jurist en psycholoog Richard Grol min of meer toevallig in het onderzoek naar kwaliteit van zorg. Er moest vanwege zijn jonge gezin brood op de plank komen. ‘Iemand attendeerde me op een baan in het Radboud’, vertelt Grol. ‘Ik kon wetenschappelijk onderzoek doen naar de kwaliteit in de huisartsgeneeskunde. Sindsdien heb ik het onderzoek naar kwaliteit nooit meer verlaten. Tien jaar lang heb ik daarnaast deeltijd gewerkt als psychotherapeut. Zo ondervond ik ook zelf waar je als zorgverlener mee te maken hebt als je kwaliteit wilt verbeteren.’

Samenhang

‘Ik ben altijd een beetje een wereldverbeteraar geweest. Als iets niet goed is, moet je daarin ten strijde trekken’, motiveert Grol. ‘Ik ben trots dat ik eraan heb bijgedragen dat kwaliteit van zorg zowel wetenschappelijk als maatschappelijk een belangrijk vakgebied is geworden.’ De bijna 65-jarige Grol zet na zijn emeritaat zijn missie nog twee jaar voort. Hij gaat in NFU-verband adviseren hoe de Nederlandse UMC’s meer kunnen samenwerken om de kwaliteit en veiligheid te verbeteren.  n Prof. Grol draagt zijn afscheidsrede “Kwaliteit van zorg. Variaties op een complex thema” voor op de conferentie van IQ healthcare op 10 september.

Kwaliteit en veiligheid: wat werkt? Op 10 september organiseert de afdeling IQ healthcare een grote conferentie met als titel “Betere kwaliteit en veiligheid van zorg: wat werkt?” Vooraanstaande (inter)nationale deskundigen presenteren daar de inzichten en onderzoeksgegevens rond dit thema.

In 1989 werd Grol in Nederland de eerste hoogleraar kwaliteit van zorg. Hij bekleedde deze leerstoel zowel in Nijmegen als Maastricht. Uit zijn afscheidsrede op 10 september zal blijken dat Grol voorstander is van een brede, multidisciplinaire kijk op kwaliteit. ‘Je moet kwaliteit en veiligheid altijd vanuit meerdere disciplines onderzoeken’, vertelt de directeur van IQ healthcare. ‘Huidige initiatieven, zoals het transparant maken van kwaliteit, meer toezicht, financieel afrekenen op kwaliteit, de patiënt meer regie geven, beter organiseren en coördineren van kwaliteit, samenwerken in teams of betrokken leiderschap, werken allemaal wel tot op zekere hoogte, maar voor echte verbetering moet er veel meer samenhang in deze vaak versnipperde kwaliteitsinitiatieven komen.’ Een voorwaarde daarbij is een nieuw type professional, voor wie transparantie, controle, samenwerken en de patiënt centraal stellen heel gewoon is. ‘Onderwijs op dit gebied heeft voor mij de allerhoogste prioriteit’, benadrukt Grol. ‘In zowel de basis- als vervolgopleidingen en bijscholing moeten studenten en professionals leren dat je je vak pas echt verstaat als je ook continu bereid bent de kwaliteit en veiligheid te verbeteren.’

Kwaliteit en veiligheid hebben binnen de gezondheidszorg de hoogste prioriteit. De afdeling IQ healthcare doet wetenschappelijk onderzoek naar kwaliteit en veiligheid, met als doel te verbeteren en te borgen. Er zijn vele soorten oplossingen denkbaar, bijvoorbeeld meer transparantie, beter toezicht, betere organisatie en leiderschap, het belonen van kwaliteit en meer zeggenschap voor de patiënt. Maar de samenhang in deze mix ontbreekt nog vaak. Wat werkt echt? Dat is dé vraag waar het op deze grote conferentie om draait. ‘Verbeterprogramma’s die in de ene zorgsector of organisatie werken, kunnen ook bruikbaar zijn voor andere’, vertelt prof. Richard Grol, directeur IQ healthcare (zie ook het interview op deze pagina, red.). ‘Voor zorgverleners, kwaliteitsfunctionarissen, politici en beleidsmakers is deze conferentie de manier om te weten te komen wat er nationaal en internationaal speelt rond kwaliteit en veiligheid.’ De meest prominente spreker is de Brit Sir Liam Donaldson, voorzitter van het veiligheidsprogramma van de WHO. Hij houdt de IQ-lecture over uitdagingen en successen op het gebied van kwaliteit en veiligheid. Daarnaast gaat Ab Klink, demissionair minister van VWS, in op de effecten van het kwaliteitsbeleid van zijn ministerie. Bezoekers van de conferentie maken een keuze uit tweemaal vier parallelsessies. De Amerikaan Ed Wagner, autoriteit op gebied van zorgmodellen voor chronisch zieken, verzorgt een van deze sessies. Andere sessies gaan bijvoorbeeld over het motiveren van professionals, het betalen voor kwaliteit en het implementeren van “best practices”.

Pioneer

Uitreiking IQ-award

Grol heeft pionierswerk verricht om het onderzoek naar kwaliteit wereldwijd gestalte te geven. Hij ontving erelidmaatschappen van de World Organization of Family Doctors en van de Royal College of General Practitioners in Engeland. Zijn afdeling IQ healthcare is een van de grootste wetenschappelijke instituten in Europa rond kwaliteit en veiligheid. Voor zijn verdiensten is Grol benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. Ook kreeg hij in 2009 de Universiteitspenning van de Radboud Universiteit.

Het is de tweede keer dat IQ healthcare deze grote conferentie organiseert. Naast de genoemde IQ-lecture start de conferentie een tweede traditie: de uitreiking van de IQ-award voor het beste Nederlandse onderzoeksartikel over kwaliteit van zorg. Burgemeester Thom de Graaf zal deze prestigieuze prijs uitreiken aan Michel Wouters, chirurg bij het LUMC en het Nationaal Kanker Instituut. In zijn artikel beschrijft hij dat de concentratie van chirurgische ingrepen bij patiënten met slokdarmkanker leidt tot verbetering van de zorg. Aan het eind van de conferentie houdt prof. Grol zijn afscheidsrede als hoogleraar kwaliteit van zorg. Het volledige programma plus inschrijving staat op www.iqhealthcare.nl.

9

Onlangs heeft Richard Dirven, aios Keel-, NeusOorheelkunde, de jaarlijkse wetenschapsprijs in ontvangst mogen nemen. De prijs wordt jaarlijks toegekend aan de student geneeskunde in Nederland met de beste wetenschappelijke bijdrage. Dirven heeft zijn prijs verdiend o.a. met het project: “Verbetering van hands-free spraak voor gelaryngectomeerden met behulp van een externe halsbeugel (ENB).” Dit project heeft geleid tot een promotie­ traject dat momenteel door hem wordt voortgezet.

René Bindels Prof. dr. René Bindels wordt met ingang van 1 september de nieuwe wetenschappelijk directeur van het onderzoeksinstituut Nijmegen Centre for Molecular Life Sciences (NCMLS). Bindels is hoogleraar in de fysiologie en hoofd van de afdeling Fysiologie. Hij heeft zijn sporen verdiend op het gebied van biomedisch onderzoek en onderwijs. Bindels volgt prof. dr. Carl Figdor op, die het NCMLS de afgelopen tien jaar opbouwde tot een van de meest prestigieuze onderzoeksinstituten van Nederland. Figdor gaat zich weer volledig richten op zijn onderzoek en zijn project waarin scholieren van de basisschool kennismaken met wetenschappelijk onderzoek.

Veni-subsidie voor twee U M C- o n d e r z o e k e r s Twee onderzoekers van het onderzoeksinstituut NCMLS hebben elk een Veni-subsidie ontvangen van het NWO. Dr. Bas E. Dutilh van het Centre for Molecular and Biomolecular Informatics (CMBI) en dr. Mangala Srinivas van Tumor Immunologie ontvangen elk 250.000 euro. Veni is een talentenbeurs die pas gepromoveerde onderzoekers in staat stelt om de komende drie jaar hun ideeën verder te ontwikkelen. Bas Dutilh doet fundamentaal onderzoek naar hoe in het wild levende micro-organismen samenwerken – bijvoorbeeld in de menselijke darm of de zee – door te zoeken naar complementaire stappen in hun stofwisseling. Mangala Srinivas gaat een MRI-techniek ontwikkelen waarmee het gedrag van cellen in een patiënt gevolgd kan worden, zodat beter op maat gerichte celtherapieën kunnen worden ontwikkeld.

Promoties, oraties, afscheidsredes* • Promotie Afsheen Tabassum, dinsdag 7 september om 15.30 uur. Titel: Surgical approaches in oral implantology. Enhancing primary stability and peri-implant osteogenesis • Promotie dhr. Y.J. Hsu, woensdag 8 september om 13.30 uur. Titel: New insights into the regulation of electrolyte reabsorption in the distal part of the nephron • Promotie drs. Thamar Stollman, donderdag 9 september om 10.30 uur. Titel: Imaging of VEGF-A expression in tumors using a radiolabeled anti-VEGF monoclonal antibody • Promotie drs. Cathelijne Buschgens, donderdag 9 september om 13.30 uur. Titel: It runs in the family. Early biological factors and family environment in children with ADHD symptoms • Afscheidscollege dhr. prof. dr. mr. Richard Grol, hoogleraar kwaliteit van zorg, vrijdag 10 september om 16.00 uur. Titel rede: Kwaliteit van zorg. Variaties op een complex thema. Plaats: Concertgebouw de Vereeniging • Promotie drs. Hein Janssens, maandag 13 september om 15.30 uur. Titel: Gout arthritis in general practice. Pathogenesis, diagnosis, treatment, prognosis * Locatie: Radboud Universiteit, Academiezaal Aula, Comeniuslaan 2, tenzij anders vermeld Voor een volledig overzicht en korte inhoud van alle promoties, oraties en afscheidsredes, zie www.umcn.nl, ingang Research, klikken op Science Agenda

radbode 13 - 2010

mensen Carolien Coppes Op 2 augustus was Carolien Coppes hier 25 jaar werkzaam! Zij behaalde haar A-diploma in 1983 in het Weverziekenhuis te Heerlen. Zij verhuisde naar het St Radboudziekenhuis en werkte hier achtereenvolgens op de kraamafdeling A40, kindercardiologie B12 en kinderchirurgie B22. Per 1 oktober 1994 startte zij met de dialyseopleiding waarvoor zij in 1995 het diploma behaalde. Bij de chronische patiëntenzorg ligt haar hart. Dit in combinatie met de techniek heeft er voor gezorgd dat Carolien nu al 16 jaar op de Dialyseafdeling werkt. Het contact met de patiënt is haar sterke kant! Haar jarenlange ervaring, draagt zij graag over aan jonge collega’s. Verder is Carolien aandachtsvelder Arbo en stuurt zij sinds enkele maanden het negenkoppige zorghulpteam aan! Een bezige bij dus! Wij feliciteren Carolien met dit jubileum. Namens Nierziekten en met name het dialyseteam! Henk van Hamersvelt en Suus van Neerven

Josca Verboven 40 jaar geleden begon Josca Verboven als leerling-verpleegkundige. Na diplomering en de opleiding dialyse heeft ze in 1980 de overstap naar de operatiekamers gemaakt. Als gediplomeerd operatieassistente is ze gestart op OK Urologie om daarna bij Heelkunde verder te gaan. Daar heeft ze zich gespecialiseerd in de vaatchirurgie en is ze op haar vakgebied al jaren het aanspreekpunt voor velen. Josca is een spontaan en sociaal zeer bewogen mens. De patiënt staat voor haar altijd centraal. Ook buiten het ziekenhuis is ze zeer actief voor de medemens. Ze gaat al jarenlang enkele weken per jaar naar Sri Lanka waar ze zich inzet voor ontwikkelingswerk. Daar organiseert en controleert ze en steekt ze zelf ook de handen uit de mouwen om ervoor te zorgen dat de aan hen toevertrouwde gelden zo goed mogelijk besteed worden. Josca, namens alle collega’s van harte gefeliciteerd met je 40-jarig jubileum. We zijn blij dat we nog een aantal jaren van je grote kennis en je warme persoonlijkheid mogen genieten. Marieke van Werven-Dinnissen, operationeel manager OK Heelkunde.

Karin Kwak Op 3 augustus was Karin Kwak 25 jaar in dienst. Karin is in het Radboud begonnen als leerling-verpleegkundige en een lange tijd werkzaam geweest als kinderverpleegkundige en teamleidster op het voormalige B11. Ze is sinds 6 jaar werkzaam als nurse practitioner kinderurologie. Zij zet zich enthousiast in voor de ontwikkelingen van kindergeneeskunde en kinderurologie in het bijzonder. Het team kent Karin als een zeer attente en betrokken collega. We hopen haar ook in de toekomst nog lang als collega in ons midden te hebben. Namens de collega’s van de afdeling urologie en Q2 Strand, Margriet van Buuren

Lucie Peters-van Raaij Op 1 september was het 40 jaar geleden dat Lucie Peters−van Raaij in dienst kwam bij de afdeling Pathologie. Lucie begon bij de unit glasverzorging. Al het laboratorium­ glaswerk werd met de hand schoon­ gemaakt. Na een aantal jaren werd echter de afwasmachine geïntroduceerd en veranderde de werkzaamheden. Lucie kwam te werken op het laboratorium histologie, leerde coupes snijden en werd belast met het opruimen van coupes en blokjes. Vanaf 2009 werkt Lucie uitsluitend in het archief. Ze

is “het gezicht” van het archief en weet als geen ander waar coupes en blokjes zich bevinden. De archiefwerkzaamheden worden met grote precisie en nauwkeurigheid uitgevoerd. De afdeling Pathologie feliciteert Lucie hartelijk met het behalen van dit jubileum en bedankt haar voor haar inzet gedurende de af­gelopen 40 jaren. Geheel volgens wens van Lucie zal het jubileum gevierd worden met collega’s. Marian van de Geer Hoofd secretariaten.

Ineke Schamp-van Keeken Per 1 december gaat Ineke Schamp-van Keeken genieten van haar welverdiende FPU, na 45 jaren werkzaam in de zorg, waarvan 40 jaren voor Dermatologie. Op 1 januari 1991 is Ineke bij het AZN in dienst getreden in het kader van een reorganisatie (beddenverschuiving) waarbij zij samen met een vijftal collega’s werd over­geplaatst van de Papelberg ( Dekkerswald) naar het AZN. Vanaf die tijd heeft ze als ziekenverzorgster op de polikliniek Dermatologie gewerkt. Wij hebben haar leren kennen als een hartelijke collega, die met veel enthousiasme, passie en professionaliteit haar werk uitvoert. Wij danken haar voor haar inzet en wensen haar veel mooie en gezonde jaren toe samen met Dick. De afscheidsborrel vindt plaats op donderdag 23 september van 17.00-19.30 uur in café Zaal Hanneke te Weurt. Marieke Hoefnagel-Meuwissen, hoofdverpleegkundige polikliniek Dermatologie

Annemarie van de Ven Op 1 oktober treedt Annemarie van de Ven na 33 jaar uit dienst. Ze heeft met veel plezier op de polikliniek voor Kinderen en Jeugdigen gewerkt. Zij is haar carrière binnen het ziekenhuis begonnen als doktersassistente op de afdeling kindercardiologie. Hierna is zij in dezelfde functie werkzaam geweest op de Polikliniek voor Kinderen en Jeugdigen. Haar expertise lag vooral bij het bloedprikken van kinderen en met name de kleintjes. Hierin was zij niet te overtreffen. Op donderdag 9 september nemen wij van 16.00-18.00 afscheid van een gewaardeerde en prettige collega. Wij wensen haar namens alle collega’s een gezonde en fijne toekomst toe. Marjo van der Doelen, verpleegkundig werkplekmanager Petra Bot, medisch werkplekmanager

jaar iets anders verlopen dan ze had gehoopt. Het is haar niet meer gelukt om actief aan de slag te gaan als voedingsassistent. Toch hopen we dat zij terug kan kijken op een mooie tijd. Marianne, wij willen je bedanken voor je jarenlange professionele houding, gedrevenheid en betrokkenheid. Je was een prettige collega. Op 8 september komen we op de afdeling met koffie en taart bijeen. In oktober nemen we in besloten kring uitgebreider afscheid van Marianne. Namens je collega’s voedingsassistenten wens ik je nog vele fijne jaren toe. Anne van Munster, teamleider voedingsassistenten Servicebedrijf

Ellen Spaan-van ’t Hullenaar Op 25 augustus was Ellen Spaan-van ‘t Hullenaar 25 jaar in dienst. Destijds is zij begonnen als klinisch chemisch analist op het laboratorium Kindergeneeskunde & Chirurgie. Na een reorganisatie van de laboratoria kwam ze terecht bij het Centraal Klinisch Chemisch Laboratorium dat later, na een interne reorganisatie, werd omgedoopt tot Afdeling Klinische Chemie. Onder de naam Laboratorium Klinische Chemie is dit thans een onderdeel van de afdeling Laboratoriumgeneeskunde. Naast haar werkzaamheden als dienstdoend analiste maakt ze al jaren deel uit van de sectie eiwitchemie. Wij kennen Ellen als een professionele en enthousiaste analist met een grote betrokkenheid bij het werk en haar collega’s. Ze viert haar jubileum op donderdag 9 september in besloten kring. Wij willen haar van harte bedanken voor haar inzet gedurende de afgelopen 25 jaar. S.A.J.M. Verweij, hoofdanalist R.J. van den Berg, bedrijfsvoerder LKC Dr. J.D. Oosting, hoofd LKC

Angela van Schadewijk-van Boekel en Judith Willems-van der Horst Angela van Schadewijk-van Boekel en Judith Willems-van der Horst vieren op 16 september aanstaande beiden hun 25-jarig dienstjubileum. Zij werken momenteel allebei als voedingsassistent in het A- gebouw.

Rob Groot Antink Op 1 september gaat Rob Groot Antink met FPU, na een dienstverband van ruim 22 jaar. In die periode heeft hij leiding gegeven aan de dienst Maatschappelijk Werk en de dienst Geestelijke Verzorging en Pastoraat. Als hoofd van deze laatste afdeling heeft hij ook een belangrijke bijdrage geleverd aan de zorg voor allochtone patiënten via de inrichting van de functie Zorgconsulent Allochtone Patiënten en de organisatie van het Suikerfeest. Ook was hij verantwoordelijk voor de grote groep vrijwilligers van de DGVP. Rob neemt afscheid van de medewerkers en vrijwilligers van het UMC St Radboud op zondag 5 september tijdens de oecumenische viering en de receptie daarna. Namens alle betrokkenen dank ik Rob voor zijn grote verdiensten en wens ik hem, Ineke en hun gezin een mooie tijd toe! Wim Smeets, hoofd DGVP

Marianne van Melis-Graat Op 1 september 1966 trad Marianne van Melis-Graat in dienst. Nu op 1 september 2010, 44 jaar later, bereikt Marianne de 65-jarige leeftijd en moet zij afscheid nemen van haar dierbare werkplek op Psychiatrie. Ze kwam binnen in de functie van huishoudhulp en ruim 15 jaar later werd ze voedingsassistent. Op Psychiatrie heeft zij haar 12,5-jarig, 25-jarig en 40-jarig jubileum mogen vieren. Marianne heeft zich in deze jaren laten zien als een enthousiaste en integere collega, die alle jaren met veel plezier en toewijding heeft gewerkt. Helaas is het afgelopen

Angela is begonnen via het uitzendbureau Vedior op diverse afdelingen in het ziekenhuis. In 1985 is ze aangenomen als keukenassistent. Al heeft ze af en toe gekeken naar ander soort functies binnen het Radboud, ze werkt nog steeds met veel plezier, inzet en warmte voor de patiënt, op afdeling A30 en de SSU. Binnen haar team collega’s wordt ze zeer gewaardeerd. Ze is betrokken, opgewekt en sociaal en staat voor haar collega’s klaar. Judith is indertijd begonnen als bandhulp in de Centrale Patiëntenkeuken. In 1987 is ze voedingsassistent geworden en ze werkt nog steeds met veel toewijding en betrokkenheid bij haar patiënten op afdeling A20. Judith heeft een rustig, vriendelijk en sociaal karakter en dat wordt ook door haar collega’s zeer gewaardeerd. Wij bedanken Angela en Judith voor hun inzet en hopen nog lang gebruik te mogen maken van hun kwaliteiten. Natuurlijk gaan wij deze dames flink in het zonnetje zetten in café Hanneke in Weurt op 16 september van 16.30-19.00 uur. U bent daarbij van harte welkom. Mede namens de hoofdverpleegkundigen van beide afdelingen, Charles Wiellersen ( A20 Urologie/ Gynaecologie ) en JeanPierre van Bergen ( A31 Heelkunde & Short Stay Unit), Maaike van Beek, teamleider Voedingsassistenten

Meer mensen op pagina 7

Colofon Radbode is een tweewekelijks personeelsblad van het UMC St Radboud. Oplage: 13.000 Redactie: Nelleke Dinnissen (hoofdredactie), Jannie Meussen (eindredactie), Gijs Munnichs Aan dit nummer werkten mee: Rik Goverde, Ad den Held, Flip Franssen, Frank Muller, Eugenie van Schaik, Jan van Teeffelen E-mail: [email protected], telefoon: 024-3613538 Correspondentie: UMC St Radboud, 528 Product­groep Communicatie, Postbus 9101, 6500 HB Nijmegen Redactieraad: prof.dr. Rob Bleichrodt, Peter van Dijk, mr. æmiel Kerckhoffs. prof.dr. Louis Kollee, dr. Erik de Laat Vormgeving en lay-out: Puntkomma Nijmegen Druk: Wegener Nieuwsdrukkerij Gelderland Advertenties: Bureau van Vliet, 023-5714745, e-mail: [email protected] Abonnement: 13,60 euro, informatie Sylvia van Brück-Engelen 024-3615442. De volgende Radbode verschijnt vrijdag 17 september 2010.

10



radbode 13 - 2010

HRM iNFO

in memoria

Salaris De uitbetaling van het salaris is 24 september.

Nieuwe buslijn RijnWaalSprinter gratis proberen Vanaf 29 augustus gaat er een sneldienst rijden tussen Arnhem, Bemmel, Huissen en Nijmegen: de RijnWaalSprinter. De buslijn stopt bij het UMC St Radboud (oost en westzijde) en bij station Heijendaal, dus geschikt voor onze medewerkers. Probeer nu vijf keer gratis! : www.ervaarhetov.nl

ABP verhoogt tijdelijk premie ABP voert opnieuw een tijdelijke herstelopslag op de premie voor ouderdoms- en nabestaandenpensioen in.  Per 1 augustus 2010 gaat de premie met 1%-punt omhoog. ABP ligt als gevolg van de lage rente niet langer vóór, maar op schema met het ingediende herstelplan. Het ABP bestuur acht daarom aanvullende maatregelen nodig en vindt het belangrijk dat alle betrokkenen, werkgevers, deelnemers en gepensioneerden een bijdrage leveren aan het herstel. : www.abp.nl

Vergoeding bedrijfsfitness onbelast uit (E/H)PB In tegenstelling tot eerdere berichten is nu bekend geworden dat bedrijfsfitness belastingvrij vanuit het (E/H)PB kan worden vergoed. De Belastingdienst stelt daarvoor voorwaarden. Meer informatie? Kijk op: : Intranetportaal ➔ Services ➔ Persoonlijk budget ➔ Waarvoor kan ik mijn budget gebruiken

Geblokkeerd tegoed spaarloon valt in september vrij Het spaarloon dat werknemers tussen 2006 en 2009 hebben gespaard valt op 15 september vrij. Spaarders krijgen binnenkort van de uitvoerder van hun spaarloonregeling bericht over de op handen zijnde vrijval. Meer informatie? Kijk op: : Intranetportaal ➔ Organisatie ➔ Productgroep HRM ➔ Nieuws

Verrekening zvw-premie Voor medewerkers die in 2009 buiten het UMC ook inkomsten van een andere werkgever of uitkeringsinstantie hadden is mogelijk te veel zvw-premie (inkomensafhankelijke bijdrage zorgverzekeringswet) betaald. Deze premie wordt betaald door de werkgever, de medewerker is hierover loonbelasting verschuldigd. Binnenkort wordt de te veel betaalde premie terugbetaald aan de werkgever. Voor de medewerker levert dit een belastingvoordeel op. De verrekening hiervan zal plaatsvinden bij de salarisbetaling van september of oktober 2010. Medewerkers die het betreft hebben hierover bericht ontvangen van de belastingdienst. : Intranetportaal ➔ Organisatie ➔ Productgroep HRM ➔ Nieuws

Helga Giesbers Op woensdag 21 juli is onze collega Helga Giesbers op 47 jarige leeftijd overleden. Bijna 25 jaar heeft Helga op onze afdeling als verpleegkundige gewerkt. Helga stond bij ons bekend als een verpleegkundige die haar hele hart en ziel in de zorg legde. Kwaliteit stond bij haar hoog in het vaandel. Ze heeft jaren zowel op de afdeling als op de verloskamers gewerkt. Helga was altijd zeer betrokken bij alles en iedereen. Ze was een warme persoonlijkheid en een echte moeder voor haar gezin. In maart 2006 kwam het bericht dat ze ziek was. Ondanks de moeilijke tijd die ze doormaakte kwam ze toch nog wat uurtjes werken of een kopje koffie drinken. Veel bewondering en respect dwong Helga af voor de manier waarop ze met haar ziekte omging. Door haar ziekte moesten we vorig jaar noodgedwongen afscheid van haar nemen als collega. Wij herinneren ons Helga als een zeer betrokken en zorgzame verpleegkundige, patiënten waren in de beste handen bij Helga. Als collega was ze altijd positief, warm en kleurrijk, kortom een prachtig mens. We zullen haar missen. Namens de medewerkers van afdeling Verloskunde en Gynaecologie Prof.dr. Didi Braat

Marie-José Geist-Artz Maandag 26 juli is onze collega Marie-José Geist-Artz, verpleegkundige IC Neonatologie, overleden. Zij was ruim een jaar ongeneeslijk ziek. Marie-José heeft meer dan 26 jaar in het UMC St Radboud gewerkt. Na haar diplomering ging zij aan de slag op de toenmalige Babykamer. Via de afdeling Kindercardiologie/Urologie begon zij in 1992 op de afdeling Neonatologie. Op deze afdeling heeft zij ruim 17 jaar gewerkt. Wij hebben Marie-José leren kennen als een gedreven verpleegkundige die zich volledig inzette voor de belangen van haar patiënten en hun ouders. Met name de Ontwikkelings Gerichte Zorg (OGZ) had haar speciale interesse. Zij heeft een belangrijke bijdrage geleverd in de ontwikkeling en borging van OGZ . Marie-José was een vrolijk mens en een positief ingestelde collega met oog voor detail. Zij had warme belangstelling voor de mensen in haar omgeving. Neonatologie was heel belangrijk voor Marie-José. Zelfs gedurende haar ziekteperiode bleef ze contact houden met de afdeling en was ze begaan met het wel en wee van de patiënten. Hoewel haar ziekteproces werd gekenmerkt door tegenslag bleef ze altijd zoeken naar mogelijkheden om er het beste van te maken. Deze karaktereigenschap beschouwen wij als heel bijzonder, maar vooral kenmerkend voor Marie-José. Vol trots sprak Marie-José over haar echtgenoot en haar kinderen en haar broer. Naar hen gaat ons medeleven uit. Wij wensen hen alle kracht toe om dit zware verlies te dragen. Namens collega’s afdeling Neonatologie, Dr. Arno van Heijst, medisch hoofd subafdeling Neonatologie, Herman Hendriks, verpleegkundig werkplekmanager Neonatologie IC

Paul Froeling Op 1 augustus is onverwacht overleden onze collega en emeritus hoogleraar verpleeghuisgeneeskunde Paul Froeling. Hij werd 71 jaar. Paul Froeling begon zijn carrière als internist in het Radboudziekenhuis. In de jaren tachtig verruilde hij dit vakgebied voor de verpleeghuisgeneeskunde en werd hij medisch directeur van verpleeghuis Kalorama. Paul heeft zich met hart en ziel ingezet voor de verpleeghuisgeneeskunde en er onder andere voor gezorgd dat in 1995 de vervolgopleiding tot verpleeghuisarts gevestigd werd aan het UMC St Radboud. Daarmee stond hij aan de wieg van de afdeling Verpleeghuisgeneeskunde die in 15 jaar tijd een grote groei heeft doorgemaakt. In 1997 werd hij benoemd tot bijzonder hoogleraar Verpleeghuisgeneeskunde en in 2003 ging hij met emeritaat. Wij verliezen in Paul een aimabel en betrokken mens. Paul was een echte leermeester met als adagium dat de persoon van de dokter uiteindelijk het beste medicijn voor de patiënt vormt. We zullen hem missen. Namens medewerkers van de afdeling Eerstelijnsgeneeskunde/Ouderengeneeskunde Prof.dr. Raymond Koopmans, Prof.dr. Chris van Weel

Tjemme Beems

Organisatie & Personeelsontwikkeling Een frisse start na uw vakantie met één van onze trainingen? Zit uw vakantie er weer op? Heeft u zin om nieuwe dingen op te pakken? In het najaar staan weer diverse trainingen gepland op het gebied van Management Development, Persoonlijke Effectiviteit, Loopbaan en ARBO. U kunt ook een jaar lang onbeperkt gebruik maken van een ruim aanbod aan online cursussen bij de HRMAcademie. Kijk op onze website voor meer informatie over het opleidingsaanbod van de productgroep HRM en over de HRM Academie. : Home ➔ Organisatie ➔ Opleidingen ➔ Product­ groep HRM

In de vroege ochtend van donderdag 12 augustus 2010 hebben wij voor altijd afscheid moeten nemen van onze collega Tjemme Beems. Op 46-jarige leeftijd heeft hij, na een lange strijd tegen zijn ziekte, toch vredig en waardig rust gevonden. Na zijn medische studie vertrok hij naar Curaçao waar hij drie jaar als arts-assistent heeft gewerkt, de meeste tijd op de afdeling Neurologie van het St. Elisabeth ziekenhuis in Willemstad. Uit die tijd stammen veel langdurige vriendschappen en ook in zijn latere loopbaan als neurochirurg ging hij graag terug om ter plaatse te helpen bij moeilijke operaties. In 1993 kwam hij als arts-assistent op de afdeling Neurochirurgie en is vanaf toen altijd gebleven. In 1998 werd hij staflid binnen het Neurochirurgisch Centrum Nijmegen (NCCN). Na enkele jaren heeft hij zich binnen de neurochirurgie vooral toegelegd op de spinale chirurgie en de neuromodulatie. Deze vorm van functionele neurochirurgie heeft hij binnen het NCCN, in goede samenwerking met het Pijnkenniscentrum en de Revalidatiegeneeskunde, van de grond af opgebouwd. Tjemme was een bijzondere man. Hij was geen ‘geleerde’ of wetenschapper pur sang. Het was vooral door zijn praktische instelling en zijn wijze van omgaan met anderen dat Tjemme van grote betekenis is geweest voor het NCCN. De uitdaging en het plezier in zijn werk lag in de omgang en het gesprek met anderen. Daarbij bleken zijn gedrevenheid, zijn scherpe analytische geest, zijn humor, en zijn vermogen om met een ieder, van hoog tot laag, op een open en prettige manier te communiceren. Hij was principieel waar nodig en nuttig, maar zocht het compromis waar dit voor medewerkers of de organisatie van belang was. Altijd was hij voor zijn patiënten de luisterende en begrijpende dokter, open en eerlijk. Wij zullen hem voor altijd dierbaar herinneren en zijn gedrevenheid en volhardendheid zullen voor ons altijd een voorbeeld zijn. Onze gedachten gaan uit naar zijn vrouw Jacqueline en zijn kinderen Milou, Sophie, Emma en Hidde.

HRM INFO is van Servicebedrijf, productgroep HRM

Namens de afdeling Neurochirurgie Prof.dr. André Grotenhuis, Dr. Ronald Bartels, Drs. Miranda Heijser

Cursussen en trainingen

11



radbode 13 - 2010

Jongeren en jongvolwassenen met kanker ontwikkelen zelf online community aya4 Jonge kankerpatiënten werken in Nijmegen enthousiast aan hun eigen online community AYA4. Overigens ook toegankelijk voor hun ouders, mantelzorgers en eventuele partner. Bijzonder: de inhoud bepalen zij zelf, het UMC St Radboud levert de techniek.

A d d e n He l d

Jongeren en jongvolwassenen met kanker zijn te oud voor alle zorg en ondersteuning van de afdeling Kinderoncologie. Terwijl de reguliere oncologische zorg vaak geen antwoord heeft op de specifieke vragen waar deze patiënten (tussen de 18 en 35 jaar) mee zitten. Hoogleraar Oncologie prof.dr. Winette van der Graaf liep als hulpverlener regelmatig tegen dat probleem aan. ‘Strikt genomen kun je natuurlijk zeggen: “Alle nietmedisch-inhoudelijke vragen zijn niet mijn pakkie-an.” Maar waar kunnen deze jonge patiënten dan wél terecht met al hun praktische en andere vragen? Want die hebben ze. Op het gebied van studie, werk en zelfstandig wonen, maar bijvoorbeeld ook over relaties en het krijgen van kinderen. Bovendien is het uiterlijk voor deze patiëntengroep enorm belangrijk. En wat mij verder altijd erg opviel: de relatie met hun ouders. Ze zijn net op kamers bijvoorbeeld of net aan het werk en dan worden ze ziek. Opeens worden ze dan weer helemaal teruggeworpen op hun ouderlijk huis. Misschien met een overbezorgde moeder, die het echt meer dan goed bedoelt… maar toch. Aan de andere kant: als je zo jong ziek bent, kun je soms ook weer een beetje regressief gedrag vertonen. Dan zijn er misschien momenten, dat je juist heel graag wilt dat je moeder ’s nachts bij je op je kamer blijft slapen. Dat sterk wisselende, soms ook grillige, van deze jongere patiëntengroep is niet te vergelijken met de behandeling van bijvoorbeeld een zestigjarige kankerpatiënt.’

Alle vrijheid De hoogleraar Oncologie legde haar vraag voor aan Zorg 2.0-ambassadeur en adviseur van de Raad van Bestuur Lucien Engelen. En daarmee was al vrij snel het initiatief geboren om deze patiëntengroep zelf een online community te laten ontwikkelen. Op die manier konden zij elkaar - online - ontmoeten, informatie uitwisselen en ook ervaringen en gevoelens delen. Het streven is om deze unieke online community AYA4 (All information You’ve Asked For) in oktober beschikbaar te hebben. Bijzonder aan de online community AYA4 is, dat de patiëntengroep van het UMC St Radboud alle vrijheid krijgt om hun community vorm en inhoud te geven. ‘Dus de patiënten mogen zelf alles aanleveren wat zij belangrijk vinden. De enige bemoeienis van het UMC bestaat uit het beschikbaar stellen van alle noodzakelijke techniek en technische kennis,’ benadrukt Lucien Engelen.

ethiek Natuur De natuur, wat is dat eigenlijk? Soms heel nat, zoals deze weken. Vaak ook lijkt zij een behoorlijk bazige tante, die haar eigen wetten en regels oplegt aan mensen. Om wat voorbeelden te noemen: een Zwitser vertelde me ooit na een vernietigende lawine: “goed dat de natuur soms de mens weer eens op zijn plaats wijst.” Het kerkelijk leergezag vindt ingrepen in de menselijke voortplanting tegen de natuur, en dus verkeerd. De Gezondheidsraad vindt sekseselectie op niet-medische gronden een overschrijding van een natuurlijke grens. En artsen besluiten soms dat het beter is de natuur op haar beloop te laten. Van de andere kant stelt ons verstand ons in staat tegen de natuur in te gaan. Geneeskunde bestaat omdat de natuur soms gebreken vertoont, of omdat we haar grenzen

Jip Keijzer is een van de enthousiaste communitybouwers. ‘We proberen zoveel mogelijk standaardtechnieken te gebruiken, zoals bijvoorbeeld Skype en Twitter. Met de ontwikkeling van deze online community hebben we de gebruikelijke procedure overigens volledig op z’n kop gezet. Want normaal gesproken maken we eerst iets en gaan we er dan pas mee naar de patiënten toe. Maar in dit geval bouwen de patiënten zelf de online community en faciliteert het UMC St Radboud de techniek. Dat is meer dan een nuanceverschil.’

Beschermde site Lucien Engelen over de opzet en de mogelijkheden van de community AYA4, die in oktober online gaat. ‘We gebruiken onder andere dezelfde techniek die ook door relatiebemiddelingsbureaus wordt gebruikt. Dat betekent dat je in je profiel onder meer kunt vermelden: je leeftijd, welke vorm van kanker je hebt, je opleiding, met welke vragen je zit, enz. Zo kun je heel gemakkelijk ervaringen uitwisselen met lotgenoten, maar bijvoorbeeld ook met jongeren die dezelfde opleiding volgen als jij. Daarnaast wordt de community ook toegankelijk voor de ouders, broers, zussen en de eventuele partner van jonge kankerpatiënten. Zodat ook zij informatie kunnen vergaren en onderling ervaringen kunnen uitwisselen.’ Volgens Engelen is er bewust gekozen voor een beschermde community om mensen met elkaar in contact te brengen. ‘Op die manier komen er alleen maar contacten tot stand als patiënten dat allebei willen. En als een lid van de community dat op een dag liever niét heeft, kan hij of zij die dag gewoon de contactfunctie uitschakelen. Is een contact eenmaal

niet accepteren. Een ‘natuurlijke’ dood klinkt mooi, maar voordien pogen we die toch vaak met alle macht tegen te houden. Dementie, vroeger gezien als een ‘natuurlijk’ teken van ouderdom, proberen we nu te voorkomen of te remmen. Niet alleen de natuur, maar ook ons verstand hanteert dus zijn eigen wetten en regels te kiezen, soms in aansluiting op, dan weer tegen die van moedertje Natuur in.

Moeten we dan kiezen tussen natuur óf verstand? Dat is te simpel. Ten eerste behoort het verstand zelf tot de natuur van de mens. Daarin onderscheiden mensen zich van dieren; nadenken hoort tot de aard van het mense-

12

Foto: Jan van Teeffelen

gelegd, dan kunnen de deelnemers er natuurlijk ook voor kiezen om via de reguliere sociale netwerken contact met elkaar te onderhouden.’

Enthousiast team De jonge kankerpatiënten zelf geven waardevolle input aan hun eigen online community. Eén van die enthousiaste communitybouwers is Jip Keijzer (22), bij wie twee jaar geleden in zijn rechterpols botkanker werd geconstateerd. ‘Hij is eigenlijk een beetje onze AYA4-ambassadeur aan het worden’, zegt Engelen. Jip Keijzer: ‘Ik praat heel gemakkelijk over mijn ziekte en ik denk dat het ook voor anderen fijn is om te weten dat je je er niet voor hoeft te schamen. Het prettige van deze community vind ik het stukje ingebouwde bescherming: je kunt altijd zelf bepalen wat je wel of niet van jezelf wilt laten zien.’ Aldus Jip, die over pakweg drie maanden met een legertruck naar Nigeria vertrekt en daarvan speciaal voor de AYA4-community een reisverslag gaat verzorgen. Van der Graaf hoopt dat de community kan bijdragen aan een betere en meer integrale patiëntenzorg, waarin nietprimair medische zaken gecombineerd gaan worden met medisch informatieve zaken. ‘Om dit alles op de community-site te krijgen is een voortdurende inspanning noodzakelijk. Die inspanning wordt geleverd door een zeer enthousiast team van AYA-hulpverleners, in het bijzonder medisch oncoloog Suzanne Kaal en expert verpleegkundige Rosemarie Jansen. Zonder hun hulp en de medewerkers van Lucien, onder wie Corine Janssen, zouden we nu niet zo’n tempo kunnen maken.’ n

lijk beestje. Wat dieren instinctmatig doen, kunnen mensen op grond van keuzes en afwegingen. Ten tweede zijn natuurlijke gegevenheden, bijvoorbeeld onze sterfelijkheid, en onze menselijke verantwoordelijkheden niet te scheiden: de vraag is steeds hoe we op een verantwoorde wijze omgaan met natuurlijke begrenzingen en mogelijkheden. Deze mogelijkheid en plicht tot zelf nadenken vormen de kern van wat in de katholieke traditie natuurwet wordt genoemd. Kort gezegd wordt daarmee bedoeld dat God de menselijke natuur zodanig bestuurt en heeft geschapen dat mensen kunnen nadenken over wat moreel goed of slecht is door zich voor te stellen hoe God het zou willen. Heb je ook wat aan deze opvatting van de natuurwet als je niet in God gelooft? Volgens mij wel. Want het vermogen tot redelijk nadenken hebben alle mensen, gelovig of niet. Bovendien, ook al geloof je niet dan nog lijkt het me uitdagend na te denken over wat een god, als die wél zou bestaan, goed of slecht zou vinden. Martien Pijnenburg