algemene politieke beschouwingen 17-92014
Voorzitter, Afgezien van de schertsvertoning vorige week rond de USB-sticks telt voor mij als 50-plusser uiteindelijk het resultaat. Wat levert de Miljoenennota voor ons land op? Azijn schijnt bij een aantal collega's in de oppositie een populaire drank te zijn. Ik vind het vies. Het is ook geen passende drank bij deze Miljoenennota. Niet dat deze op alle punten nu verstandig en rechtvaardig is, maar als totaalbeeld is er voor Nederland in financiële zin geen man over boord. Het is als de boer: en hij ploegde voort. Champagne kan nog in de fles blijven. Maar een sober en prudent glaasje water kan er op gedronken worden. Het financieel in plaats van sociaal gedreven Rutte-2 begrotingsbeleid wordt vervolgd. De druk om het begrotingstekort niet te laten oplopen over de min 3% lijkt er enigszins af. Dus is er ruimte voor symboolpolitiek bijvoorbeeld de 100 miljoen euro voor een zogenaamd sterkere Defensie notabene op een begroting van 7300 miljoen euro, waar net voor 1000 miljoen euro op is bezuinigd. Of wat te denken van de 20 miljoen euro onder het mom van extra veiligheid voor het Openbaar Ministerie terwijl de bezuinigingstaakstelling van 51 miljoen euro overeind blijft. Voorzitter, Ik deel het zorgpunt van de regering over de hoge werkloosheid. Het is belangrijk dat er aandacht blijft voor de groepen die het moeilijkst weer aan een baan komen, zoals de jongeren en 50-plussers. Met name meer bewustzijn bij de werkgevers kan helpen om de 50-plussers weer aan het werk te helpen. Positief daarbij is de inzet van het actieplan "55+ werkt" en de ombouw van het plan naar vijftig plus werkt. Ook positief is de actieve inzet van het UWV op dit punt waarbij ambassadeurs worden ingezet in samenwerking met MKB Nederland. Het is daarom nu niet meer nodig om daarbij nog een extra rijks-ouderenambassadeur aan te stellen. Dat zorgt slechts voor 1 extra werkplek.
1
algemene politieke beschouwingen 17-92014
Waar iedereen, ook de afgelopen weken, helemaal op los gaat zijn de toekomstige koopkrachtcijfers. De rampspoed van dit kabinet zou niet te overzien zijn. Met halve lekkage-berichten zat de stemming er goed in. Met name gepensioneerden zouden zwaar in de min belanden. Maar wat blijkt, berekend wordt een mediaan nul-lijn. Dat wordt dan nog met name veroorzaakt buiten de rijksbegroting om door het achterblijven van de aanvullende pensioenen. Maar er is ook zorg bij specifieke groepen en denk ik aan de modale alleen-verdiener met kinderen. En het AOWechtpaar met klein aanvullend pensioen met name als de effecten van individuele zorgkosten mee genomen worden. Deelt het kabinet deze zorg en wat wilt u daaraan doen? Voorzitter, Onze inkomstenkant van de begroting: Het hele belastingsysteem van de heffingskortingen en toeslagen is volkomen doorgedraaid. De ANBO heeft een goed overzicht gegeven van de 27 verschillende over elkaar tuimelende regelingen. Dat nu de ouderenkorting wordt afgeschaft, is in dat licht een goed idee. Maar dat komt nu wel als visieloos hapsnapbeleid over. Graag een toelichting waarom juist deze korting nu wel geschrapt kan worden. Het is zelfs zo erg met ons belastingstelsel dat een vereenvoudiging met een huishoudentoeslag al in de voorbereidingsfase door dat hele roestige systeem in het moeras is gezakt. Maar ja, dat krijg je er van als je selectief winkelt in een totaalplan. Ik heb het eerder gezegd vandaag en ik herhaal het nu weer. Hier wreekt zich dat een fatsoenlijke kabinetsreactie op het belasting-rapport van de commissie van Dijkhuizen keer op keer is uitgesteld en als ik het goed begrijp nu ook compleet van de baan is? Het kabinet komt er niet uit. We hebben uit pure armoede een procesbrief met wat houtskoolschetsjes gekregen. Dit wordt dus niks. En waarom niet? Omdat er bij dit kabinet gewoon geen wil is deze puinhoop echt aan te pakken. Graag zal ik bij de behandeling van het
2
algemene politieke beschouwingen 17-92014
Belastingplan hier op terugkomen door te gaan kiezen voor een open eerlijk stelsel zonder schijnoplossingen met overbodige toeters en bellen. Voorzitter, En dan onze pensioenen. Met ons pensioenstelsel is iets gruwelijk misgegaan tussen de werkelijkheid van een solide, collectieve financiële voorziening en de perceptie, het ontstane verwachtingspatroon bij de mensen. Zekerheden bestaan niet in het leven, maar we dachten dat de pensioenzekerheid daarvan uitgezonderd zou zijn. Niet dus! Zo op het eerste gezicht lijkt de pensioenproblematiek oneerlijk: er wordt gekort terwijl er een grote pot geld is vol met uitgesteld loon. Ik heb dit beeld bij mijn oude partij verdedigd, maar als je er echt in verdiept dan blijkt dat beeld een fata morgana te zijn, goed voor platte retoriek. Vergeten wordt dat tegenover dat geld ook verplichtingen staan naar de gepensioneerden van nu en de werkenden van nu, de gepensioneerden van morgen toe. Een gepensioneerde spaart volgens informatie van het pensioenfonds PNO Media door de feitelijke premiebetaling in zijn leven maar 21% van zijn pensioenuitkering. Die andere 79% moet ook ergens vandaan komen, namelijk het rendement op het vermogen. Iets wat niemand kan garanderen. Valt dat rendement tegen bijvoorbeeld door de financiële crisis 2008 of de huidige extreem lage rente dan is het probleem zichtbaar. Werken aan een toekomstbestendig waardevast pensioenstelsel voor alle generaties, is een belangrijke opgave de komende tijd. Met belangstelling zie ik de uitkomst en het vervolg van de Nationale Pensioendialoog tegemoet. Aandachtspunt voor mij nu zijn wel de jarenlange achterwege gebleven indexaties bij de huidige gepensioneerden. Aanvullend inkomensherstel is voor hen niet voor handen. Dus moeten we daar op de korte termijn iets aan doen. Maar hiervoor zit een blokkade in de regels van het systeem. Als 50-plusser vind ik dat mensen nooit slachtoffer van het systeem mogen worden. Daarom nodig ik het kabinet uit mee te denken 3
algemene politieke beschouwingen 17-92014
aan een oplossing om pensioenfondsen waar mogelijk zelf de ruimte te geven voor eenmalige inhaal-indexatie. Voorzitter, Het visieloze begrotingsbeleid van dit kabinet kent twee gezichten. Enerzijds een aanpak van hier een onsje meer en daar een pondje minder en anderzijds het over de schutting kieperen van taken naar gemeenten. Met minder geld uiteraard. Ondanks het schijntje van de 40 miljoen euro extra WMO-pleister op de 700 miljoen euro bezuiniging is het traject van de decentralisaties in het sociaal domein alleen maar een bron voor een parlementaire enquête over pakweg 4 jaar, in 2019. In de tussentijd zal er met veel vallen en opstaan door gemeenten, door hulpverleners, door mantelzorgers en door vrijwilligers gered worden wat kan. Per slot van rekening proberen we uiteindelijk niemand in de steek te laten. Maar een zorgvuldigheidstoets zal niet doorstaan worden. Blindelings hoopt het kabinet dat in het bijzonder vrijwilligers de gaten opvullen die ontstaan. De kracht van een open samenleving is inderdaad dat veel mensen zelf hun sociale, maatschappelijke verantwoordelijkheid zullen nemen. Het medicijn van de bezuinigingen krijgt dan een onverwacht positief bijeffect. Noodgedwongen zullen vrijwilligers bijspringen. Daaronder zullen veel 50-plussers zijn die met hun ervaring, kennis, tijd en sociale betrokkenheid het werk onbetaald zullen gaan doen. Daarvoor heb ik veel waardering. Een waardering die ook maatschappelijk verankerd moet zijn. Het is gevaarlijk, maar ik ga het toch doen. Namelijk het kabinet vragen om een visie over de maatschappelijke betekenis en de praktische consequenties van de inzet van vrijwilligers op te stellen. Tot slot voorzitter nog een enkel woord over de staat van onze democratie: armzalig De politieke acceptatie, de participatie, opkomst bij de verkiezingen voor de gemeenteraden en het Europees Parlement: het is treurig. We zijn al blij als het niet slechter is dan de bedroevend slechte opkomst bij de 4
algemene politieke beschouwingen 17-92014
vorige verkiezingen. Juist in een tijd waarin we internationaal schendingen van onze open democratische rechtstatelijke principes zien en daar terecht tegen optreden, verwaarlozen we ons eigen huis. Achterkamertjes-politiek, gerommel met een indirect gekozen Eerste Kamer die het kabinet overeind moet houden. De taken en het rolbesef tussen politiek, bestuur en samenleving zijn volstrekt verward. We hebben het dieptepunt afgelopen zomer gezien. De totstandkoming van deze Miljoenennota is democratisch onnavolgbaar. De regeringsfracties VVD en PvdA aan de ene kant stellen een kabinetsstuk op samen met de Tweede Kamer oppositiehulpjes D66, ChristenUnie en SGP om zo een slaafse Eerste Kamermeerderheid voor te koken. Voorzitter, ik besluit daarom met een citaat: “Dat we de draad van de politieke vernieuwing weer moeten oppakken. Omdat ik in de loop der jaren uit praktijkervaring heb gemerkt hoe hard die vernieuwing nodig is. Hoe dringend nodig het is om macht en controle op macht uit elkaar te houden. Hoe dringend nodig het is om te proberen iets te doen aan de inhoudelijke erosie van onze parlementaire democratie door politieke machtvormingsprocessen die ons in de greep houden.” Einde citaat Dat was de democraat Hans van Mierlo in zijn speech op 5 januari 1985 over het bestaansrecht van zijn partij. Met het verdwijnen van de apostrof ging het al bergafwaarts. De schaamteloze vertoning van handje klap afgelopen zomer laat zien dat van dat open democratische ideaal niets meer is over gebleven. Waarvan akte. Ik hoop aan dat ideaal en een open en duurzame visie de komende tijd samen met de Vrienden van Fractie 50plus Klein wel inhoud aan te geven. Graag nodig ik u uit om ook Vriend te worden. Dank u.
5
