AFFICHEKRANT 2006 Een lesbundel voor het basisonderwijs V.U. Bogdan Vanden Berghe, - Vlasfabriekstraat 11 - 1060 Brussel
3de graad
HONGER DE WERELD UIT! Samenstelling: 11.11.11 in samenwerking met Alfa vzw Vlasfabriekstraat 11 - 1060 Brussel www.11.be
Koning Albertstraat 15 - 2300 Turnhout www.alfavzw.be Honger de wereld uit! 1
Lestips ONZE SUGGESTIES IN VOGELVLUCHT: 1. Probleemstelling en sfeerschepping. De kinderen krijgen inzicht in hoeveel honger er is in de wereld.
2. Klasgesprek. Wat is honger eigenlijk? Wanneer wordt honger hebben een probleem? 3. Eten in de wereld geeft de kinderen inzicht in wat honger betekent voor Congo aan de hand van het verhaal van 5 kinderen. Dit gebeurt via groepswerk en wordt achteraf klassikaal vergeleken met de (onder)voedingsgrafieken van België, Honduras en Senegal. We kijken ook hoe honger in de wereld verdeeld is.
4. Affiche van 11.11.11 van 2006. Het zijn vooral boeren die honger hebben
in de wereld. Wat betekent de slogan “stop de verstikkende export van onze landbouwproducten naar het Zuiden”.
5. Ontwerp een eigen affiche tegen honger. Dit onderdeel dient als verwerking van de leerstof.
6. Wat kunnen de wereld, België en de kinderen zelf doen om honger in de wereld te verminderen? De actie van 11.11.11 wordt toegelicht.
1. Sfeerschepping: de probleemstelling Het campagnespotje van www.detijdloopt.be geeft aan hoeveel mensen er sterven aan honger door om de 3 seconden met de vingers te knippen. Je kan dit spotje aan de kinderen laten zien. Een andere krachtige mogelijkheid is gewoon zelf om de drie seconden met de vingers te knippen, in eerste instantie zonder iets te zeggen.
Bij iedere knip sterft er ergens ter wereld een kind. De leerlingen rekenen uit hoeveel kinderen er per minuut sterven. Ze komen dan op 20 uit: dat is een klas per minuut. Duid het aantal kinderen uit de klas aan dat gestorven is op 1 minuut. Hoeveel kinderen zijn dat per uur? 1200 Hoeveel kinderen zijn dat per dag? 28 800 Hoeveel kinderen zijn dat op een week? 201 600 Hoeveel kinderen zijn dat op een jaar? 10 483 200 (dat is ongeveer heel België) Dit jaar focust 11.11.11 zich op de eerste Millenniumdoelstelling: de armoede in de wereld halveren tegen 2015, door o.a. de honger te verminderen. Wat we daarmee bedoelen, wordt in de loop van de lessen rond recht op voedsel en honger in de wereld duidelijk. 2
Honger de wereld uit!
2. Klasgesprek De centrale vraag is: Wat is recht op voedsel?
Wie van de kinderen heeft al eens honger gehad? Wat voel je dan? Wat doe je dan? Kan je daarvan doodgaan? Vinden jullie het eerlijk dat er in de wereld mensen zijn die niet voldoende te eten hebben? Hebben mensen het recht op voldoende en gezond voedsel? Laat de kinderen even filosoferen en doorgaan over het thema.
Wanneer ga je dan wel dood van de honger?
Een mens sterft van de honger wanneer hij enerzijds te weinig calorieën verbruikt en anderzijds lange tijd niet evenwichtig eet. Een goed doorvoed iemand kan 40 tot 80 dagen zonder eten. Een ondervoed iemand sterft uiteraard veel sneller. Een volwassene heeft gemiddeld 2350 kcal per dag nodig. Wie te weinig eet, heeft niet genoeg energie om gezond te blijven, te bewegen en na te denken. Mensen die lange tijd niet genoeg te eten krijgen, raken eerst hun vetvoorraden en daarna ook hun spieren kwijt; uiteindelijk laten ook organen, zoals lever en nieren, het afweten. Kinderen die zwaar ondervoed zijn, lijden aan groeistoornissen die hun lichaam en geest aantasten. Als je gedurende lange tijd minder dan 1900 kcal per dag eet, ben je ondervoed. (uit: http://www.ipsnews.be/nieuwsbrief/focus/2003_10_nr3.htm) Om evenwichtig te eten, is het belangrijk dat je elke dag voedingsstoffen uit alle vakjes van de voedingsdriehoek (zie bijlage 1) eet. Honger de wereld uit!
3
3. Eten in de wereld De 11.11.11 campagne van 2006 focust op recht op voedsel en honger in de wereld en waarom dat recht al dan niet vervuld is voor iedereen. We spitsen ons even toe op de 3 infolanden van 11.11.11: Congo, Senegal en Honduras.
Ronde 1 1. Kopieer per leerling: voedingsdriehoek (bijlage 1) 2. Verdeel de klas in 5 groepjes 3. Kopieer per groepje: • 5 keer eenzelfde vriendenboekjeblaadje van 1 kind (bijlage 2) (voor ieder groepje een ander kind) • 1 keer opdracht 1 (bijlage 3), • 1 keer invulblaadje 1 (bijlage 4) . 4. Elk groepje gaat het voedingspatroon van een kind uit Congo onderzoeken a.d.h.v. een vriendenboekje (bijlage 2). De bedoeling is dat de kinderen de prentjes van voedingsmiddelen bij het vriendenboekje uitknippen en deze op de voedingsdriehoek leggen per soort waartoe ze behoren. De groepen gaan na hoe evenwichtig hun kind eet.
4
Honger de wereld uit!
Ronde 2 5. Elke leerling in de 5 groepjes krijgt een nummer: nummers 1 tot en met ... (is het kleinste groepje leerlingen met 3, dan tot 3, is het kleinste groepjes leerlingen met 4, dan tot 4, enz.) 6. Hergroepeer de groepjes: alle nummers 1 gaan samenzitten, alle nummers 2, enz. (zorg ervoor dat er niet meer dan 5 kinderen bij elkaar in een groepje zitten) 7. Kopieer voor elke groep opdrachtblad 2 (bijlage 5) en invulblad 2 (bijlagen 6 en 7). 8. Iedere leerling neemt zijn/haar ingevulde voedingsdriehoek en vriendenboekje mee. De nieuwe groep gaat na hoe evenwichtig mensen in Congo eten door ieder zijn kind en driehoek te laten voorstellen. Eet iedereen hetzelfde? Wat zijn de verschillen en de gelijkenissen tussen de 5 voedingsdriehoeken? De leerlingen zetten de resultaten uit in een (onder)voedingsgrafiek voor Congo. Oplossing: in Congo is 71% van de mensen ondervoed Per groep wordt even kort een voorstelling voor de klas gedaan met de bevindingen.
Klassikaal Deel 1 We vergelijken de (onder)voedingsgrafiek van Congo met die van Honduras, Senegal en België (bijlage 7). Bespreek met de kinderen: Wat valt er op? In welk land is er het meest honger? In welk land het minst? Lijdt iedereen honger? Wat is het beroep van de mensen die honger lijden in Congo? Zouden de boeren ook in de andere landen het meest honger lijden? Hoe kan het dat het juist boeren zijn die honger lijden?
Deel 2 We werpen even een blik op de rest van de wereld. In bijlage 8 vind je een wereldkaart, waarop de grootte van de landen is weergegeven volgens het aantal mensen dat ondervoed is. Kopieer de kaart per leerling. Wat valt er op aan deze kaart? Vind je West-Europa of België terug? Welk continent is het grootst? (Azië) Hadden jullie dit verwacht? Hoeveel mensen lijden honger in Azië en hoeveel in Afrika? Waar is het hongerprobleem het grootst? (Afrika) Als je de kaart zou hertekenen met de procenten, welk continent zou dan het grootst moeten zijn? (Afrika) Honger de wereld uit!
5
4. De affiche van 11.11.11 Kopieer de affiche (bijlage 9) per 2 leerlingen of 1 keer in het groot. Je kan de affiche ook bestellen via
[email protected] of op tel. 02/536.11.42. Wereldwijd lijden 830 miljoen mensen honger. 70 % hiervan zijn boeren. Hoe komt dat? We vroegen het aan drie mensen. • Kopieer de brief, de e-mail en het krantenartikel van bijlage 10 en 11. • Lees de brief van Joseph uit Senegal voor • Toon de affiche • Bespreek: Waarom is Joseph boos? Waarom steekt Joseph een ui in zijn mond? • Lees ook de mail van Eugenia Ponce uit Honduras en het krantenartikel over kippenhandel uit Congo. • Bespreek: snappen de kinderen nu wat de slogan ‘Stop de verstikkende export van onze landbouwproducten naar het Zuiden’ betekent? (Laat de leerlingen eventueel ‘Export’ opzoeken in het woordenboek en het in eigen woorden uitleggen.)
6
Honger de wereld uit!
5. Ontwerp zelf een affiche tegen de honger De klas wordt weer ingedeeld in groepen van 5. Elke groep ontwerpt nu zelf een affiche om te protesteren tegen honger in de wereld. De leerlingen kunnen zich baseren op de verhalen van Eugenia, Joseph en het krantenartikel over kippenhandel in Congo. Belangrijk is dat de kinderen in de affiche ook ingaan op het recht op voedsel. Is het beschikken over voldoende en gezond voedsel een recht of is het eerlijk dat sommige mensen voldoende te eten hebben en andere niet?
6. Blijf niet bij de pakken zitten Eigenlijk hoeft niemand op deze wereld honger te lijden. Er is immers meer dan genoeg voedsel op de wereld om elke aardbewoner 2800 kcal voedsel per dag te geven. Met zijn allen kunnen we er iets aan doen!
Wat kan de wereld doen tegen honger? Lees samen de tekst over Millenniumdoelstellingen in bijlage 12. De Millenniumdoelstellingen zijn een kader waarbinnen 191 regeringen van de wereld zich geëngageerd hebben om de armoede tegen 2015 te verminderen. Ook de Belgische regering staat achter de Millenniumdoelstellingen. Zij kan op internationale bijeenkomsten de regeringsleiders van andere landen op hun beloften wijzen. Door te zorgen voor een goed landbouwbeleid op Belgisch, Europees en internationaal niveau kan onze regering ook mee strijden voor het recht op voedsel op de hele wereld.
Honger de wereld uit!
7
Wat kan jij doen tegen honger? Wat wij kunnen doen, is vooral van ons laten horen, ons laten zien. Wat we geleerd hebben doorgeven.
Beste minister… Laten we, samen met de Vlaamse ontwikkelingsorganisaties, aan onze regering vragen: • dat boeren en boerinnen in het Zuiden het recht krijgen om hun eigen landbouwmarkt te beschermen; • dat ze steun krijgen om hun producten te verbeteren; • dat er geen buitenlandse landbouwproducten meer gedumpt worden op de markten in het Zuiden. Dit kunnen we doen door onze namen in te vullen op de ajuinenkaartjes (zie bijlage 13). Stuur de ingevulde kaartjes naar: 11.11.11 - Nele Verhaeghe - Vlasfabriekstraat 11 - 1060 Brussel
Creatiever: • Maak met de klas een groot marktkraam waar je alle ondertekende uienkaartjes kan in leggen (op kleven, …) • Als je het geheel opstuurbaar (poster bvb) maakt, kan jullie kraam zowiezo later deel uitmaken van de grote ajuinenmarkt waar 11.11.11. onze regering zal uitnodigen om te komen kopen. • Ook foto’s van niet-opstuurbare marktkraampjes kunnen meedoen. Misschien wordt jullie kraam dan wel opgehaald om echt mee te doen! Stuur ze naar
[email protected] Zowiezo moeten de gehandtekende uienkaartjes (bijlage 13) allemaal worden opgestuurd naar Nele Verhaeghe om mee af te geven aan onze ministers!
Zeg het voort! Hoe meer mensen weten wat er aan de hand is met de hongerige boeren, hoe meer mensen er mee iets aan willen doen. Daarom: laat het aan iedereen weten die wil. Maak er een toonmoment van. • Je kan als leerkracht zelf beslissen hoe dat er gaat uitzien. Zie voor een voorbeeld hierna bij “ajuinsoep-actie” • Je kan ook deze kans grijpen om er een project leerlingenparticipatie van te maken. Hierna vind je een suggestie om dat aan te pakken.
8
Honger de wereld uit!
TOONMOMENT—LEERLINGENPARTICIPATIE 1. In een kringgesprek wordt beslist : Voor wie het toonmoment zal zijn: ouders? Grootouders? Leerlingen van andere klassen? Bibliotheekbezoekers van de gemeentelijke bibliotheek? Kortom: aan wie willen de leerlingen de boodschap van het spel laten horen/zien? Wat ze juist willen tonen: wat willen de leerlingen dat de mensen weten/kunnen/ voelen/… als ze het toonmoment hebben meegemaakt? Spreek ook nog af waar en wanneer het moment zal plaatshebben. Schrijf alle afspraken op een flap of op het bord. 2. Hoe zullen we het tonen? kopieer de lijst “mogelijkheden voor een toonmoment” (bijlage 14)voor alle leerlingen. De leerlingen lezen de lijst. Verduidelijk bepaalde termen indien nodig. Iedere leerling kiest één ding uit de lijst dat volgens hem/haar het beste kan dienen voor hun vooropgestelde doel. Laat enkele leerlingen aan het woord: waarom kiezen zij voor dat bepaalde ding? Wat is het voordeel ervan? Nu komen de verkiezingen: alle leerlingen schrijven hun favoriete werkvorm op een papiertje. De papiertjes worden verzameld (in de stembus). De stemmen worden geteld. Welke werkvorm heeft de verkiezingen gewonnen? Op deze manier zal het toonmoment georganiseerd worden. 3. Uitvoeren: wie doet wat? Zorg –in overleg met de kinderen– voor een haalbare taakverdeling. Je kan verschillende dingen door andere groepjes van leerlingen laten uitvoeren: uitnodigingen maken, lokaalversiering, muziek, … Schrijf deze afspraken met hun deadline bij op de flap/het bord.
TOONMOMENT—AJUINSOEPACTIE Laat iedereen die het wil, horen over de boeren die honger hebben. Maak een grote pot ajuinsoep of lekkere Senegalese Yassa (recept: bijlage 15) en deel die uit (bvb aan alle ouders/grootouders die de kinderen aan school komen ophalen). Vertel daarbij over wat jullie geleerd hebben. Vraag of ze ook een uienkaartje (bijlage 13) willen ondertekenen. Hulpmiddelen hiervoor kunnen jullie gratis bestellen bij:
[email protected]. Er bestaan bvb uienkennismakingspakketjes met hierin: - tekst en uitleg over uien en het recht op bescherming van lokale markten - toelichting bij de uienactie van 11.11.11. - tips en recepten om het uienverhaal te serveren - voorbeelden van een tafelmatje, de massafolder, de affiche en de infoposter - een bestelbon om van die dingen bij te bestellen. Of zoek eens uit of er in jouw gemeente geen 11.11.11-comité actief is waar je kan aan meedoen. Voor meer details rond de campagne kan je terecht op www.11.be Honger de wereld uit!
9
DOELSTELLINGEN EN EINDTERMEN 1. Doelstellingen:
De leerlingen leren de campagne van 11.11.11 kennen. De leerlingen weten wat ondervoed zijn betekent. De leerlingen weten dat 830 miljoen mensen in de wereld honger lijden. De leerlingen weten dat niet iedereen in het Zuiden ondervoed is. De leerlingen weten dat er ook in België mensen zijn die ondervoed zijn. De leerlingen kunnen oorzaken van honger duiden. De leerlingen kunnen aan de hand van grafieken en een aangepaste wereldkaart afleiden hoeveel mensen waar ter wereld ondervoed zijn. De leerlingen kunnen hun solidariteit met het Zuiden op hun manier tonen. De leerlingen kunnen met voorbeelden aantonen dat er steeds meer onderlinge afhankelijkheid is tussen alle landen.
2. Eindtermen: De leerlingen
WO 1.14 kunnen gezonde levensgewoonten in verband brengen met wat ze weten over het functioneren van het eigen lichaam en ze weten dat bepaalde ziekteverschijnselen of handicaps niet altijd vermeden kunnen worden. WO 4.4 kunnen illustreren dat welvaart zowel over de verschillende landen in de wereld als in België ongelijk verdeeld is. WO 6.9 kunnen aspecten van het dagelijks leven in een land van een ander cultuurgebied vergelijken met het eigen leven WI 5.2 ontwikkelen een kritische houding ten aanzien van allerlei cijfermateriaal, tabellen, berekeningen waarvan in hun omgeving bewust of onbewust, gebruik (misbruik) gemaakt wordt om mensen te informeren, te overtuigen, te misleiden,…
Sociale vaardigheden
3. kunnen samenwerken met anderen zonder onderscheid van sociale achtergrond, geslacht of etnische origine
Achtergrondinformatie voor de leerkracht 11.11.11 in 2006
Honger, duurzame landbouw en het recht op voedsel. Honger! Dat is nog elke dag de keiharde werkelijkheid voor 850 miljoen mensen op deze wereld. Driekwart van hen zijn arme boeren in ontwikkelingslanden. Vreemd is dat, want zij produceren voedsel, maar worden zelf als eerste met honger geconfronteerd! Afrikaanse kippenkwekers kunnen hun kippen niet meer kwijt, door de invoer van goedkoop geproduceerde kippen uit Europa. Senegalese uienboeren overleven nog nauwelijks, want hun markt wordt overspoeld door uien uit Nederland. Filippijnse rijsttelers kunnen niet concurreren met de goedkope rijst uit China en Taiwan. Honduras kampt met een overaanbod aan graan en mais uit de Verenigde Staten. Door dumping en grootschalige import verliezen miljoenen kleine boeren zo hun broodnodig inkomen. Daarom voert 11.11.11 in het kader van 2015 DE TIJD LOOPT – samen met een aantal Vlaamse milieuorganisaties zoals Greenpeace en Bond Beter Leefmilieu – twee jaar campagne rond het recht op voedsel. We bundelen onze krachten en eisen dat alles in het werk wordt gesteld om de eerste Millenniumdoelstelling te halen: honger halveren tegen 2015! Kleine boeren moeten een eerlijke kans krijgen! Ze moeten het recht hebben om lokale markten af te schermen tegen goedkope import. Alle vormen van dumping en exportsubsidie vanuit het Noorden horen te stoppen. En ze verdienen onze steun in hun strijd voor een leefbare landbouw, met betere toegang krijgen tot zaad, kredieten, opslagmogelijkheden, enz… 10
Honger de wereld uit!
De ui: een verhaal om bij te huilen De ui is één van de belangrijkste groenten voor de Senegalezen. De Senegalese markt zou in principe het jaar rond met de eigen productie bevoorraad kunnen worden. Maar de uienteelt in Senegal lijdt sterk onder de import van uien uit Europa, en die neemt elk jaar toe. “Uien uit Nederland en Frankrijk beletten onze boeren te verkopen. Elk jaar stoppen boeren door die concurrentie.”, aldus een Senegalese boerenleider. Na protest van lokale boerenorganisaties, verbood de Senegalese overheid in 2005 gedurende drie maanden de mport van uien: een eerste stap om de inlandse uien weer een kans te gunnen op de markt, maar niet voldoende. Buitenlandse uien zijn beter gedroogd, dikker en het hele jaar door beschikbaar. Senegalese boeren hinken achterop omdat ze geen toegang hebben tot kwaliteitsvol zaad en kredieten. En ze kunnen slechts enkele maanden per jaar hun uien verkopen, omdat moderne opslagmogelijkheden ontbreken. GADEC, een partnerorganisatie van Bevrijde Wereld, ondersteunt de kleine boeren om zich technisch en organisatorisch beter te organiseren en hun basisinkomen te vergroten.
Honger de wereld uit!
11
27 oktober: Vrijdag Uiendag! Om zichtbaar te maken hoe dumping en grootschalige export van landbouwproducten de landbouw in het Zuiden bedreigt, roept 11.11.11 iedereen op om aan de slag te gaan met uien.
Vrijdag 27 oktober wordt Uiendag in Vlaanderen! Geef de ui op 27 oktober een bijzonder plaats op je menu en in je winkelkar. En serveer uiensoep aan iedereen die de kleine boeren in het Zuiden een steuntje in de rug gunt. Uiensoep op school, in het bedrijfsrestaurant, in het jeugdhuis, op de markt…
Benieuwd hoeveel kilo uien we samen kunnen verorberen in Vlaanderen. Zo geven we een sterk signaal aan de beleidsmakers die het lot van de Zuiderse boeren in handen hebben. Wil je meer informatie over deze uiendag en over de 11.11.11-campagne? Neem dan een kijkje op www.11.be of contacteer
[email protected] – 02/536.11.42.
2015 DE TIJD LOOPT is een samenwerking van 11.11.11, Broederlijk Delen, Fos, Oxfam Solidariteit, Oxfam Wereldwinkels, Trias, Vredeseilanden, Wereldsolidariteit, Bevrijde Wereld, Plan België, Globelink, Intal, KBA (Kadervorming voor Afrikanen vzw), Noë (Horizon-educatief, Alfa en Djapo), Protos, Studio Globo, Steungroep voor Rechtvaardigheid en Vrede in Guatemala, Volens, Wereldcentrum vzw, Wereldmediatheek. De CAMPAGNE rond duurzame landbouw in Noord en Zuid is een samenwerkingsverband van 2015 DE TIJD LOOPT met Bond Beter Leefmilieu, Greenpeace, FIAN, Netwerk Bewust Verbruiken, VELT, VODO en Wervel
12
Honger de wereld uit!
Bijlage 1
Honger de wereld uit!
13
Bijlage 2 Nadia Kawende 11
jaar
Ik woon in:
Kinshasa, hoofdstad van Congo
Papa:
n
Albert
Mama: Jeanine ambassadeur
1 broer: Rodrigue
,
n
, n
zwemmen
Wat ik gisteren gegeten heb:
,
Ontbijt: brood met boter, banaan en melk
Middagmaal: sinaasappelsap, vis, gekookte maniok (een soort aardappel), tomaat Dessert: ijs en koffie Avondmaal: vlees met ui, frietjes met mayonaise en sla met cola Dessert: ananastaart
Honger de wereld uit!
,n
n
n
Broers en zussen:
n
,
werkt bij een organisatie die hulp geeft aan arme mensen
Hobby:
14
n
Beroep mama:
n
n
n
Beroep papa:
n
,
n
,
,
,
n
,
Leetijd:
n
Achternaam:
,
,
n
,
n
,
n
Naam:
Bijlage 2 René Kabuta 10
jaar
Ik woon in:
Kinshasa, hoofdstad van Congo
Papa:
n
Louis Kabuta
Mama: Josianne
Beroep mama:
2 zussen: Eline en Marie
n
,
n
n
Hobby: schaken
, n
n
,
Ontbijt: mackemba (bakbananen) met suiker, glas melk
Middagmaal: maniokpuree (een soort aardappel) met okra (augurkachtige groente) en tomaten, kip. Vers geperst sinaasappelsap. Tussendoor: appel Avondmaal: beignets (oliebollen) en een glas melk
,n
Broers en zussen:
n
,
geen
Wat ik gisteren gegeten heb:
n
(bij de tweede grootste bank van het land)
n
n
n
Beroep papa: bankbediende
,
n
,
,
,
n
,
Leetijd:
n
Achternaam:
,
,
n
,
n
,
n
Naam:
Honger de wereld uit!
15
Bijlage 2 Zaina Mpenza 11
jaar
Ik woon in:
Bongo, een kleine stad in Congo
Papa:
n
Fredérique Mpenza
Mama: Eliane
n
Beroep papa: smid
Beroep mama:
4: Marie, François, Emile, Bébé vlechtjes maken in het haar van mijn vriendin
,
n
Wat ik gisteren gegeten heb:
16
n
Ontbijt: maïssap met een glas water
n
Middagmaal: ei met bonen, ananassap Avondmaal: glas melk
Honger de wereld uit!
n
Hobby:
,
,n
n
n
Broers en zussen:
, n
n
,
werkt thuis in het huishouden en teelt groenten in de tuin, die ze verkoopt op de markt. We hebben ook kippen.
n
,
n
,
,
,
n
,
Leetijd:
n
Achternaam:
,
,
n
,
n
,
n
Naam:
Bijlage 2 Bizima Karaha
Leetijd:
11
jaar
Ik woon in:
n
Papa:
n
Sassou Karaha
Mama: Maria boer
n
Beroep mama: Broers en zussen:
,n
n
,
n
n
vogels van het veld jagen
Wat ik gisteren gegeten heb:
Ontbijt: maïspap met een glas water
n
Middagmaal: rijst met bonen, water
n
,
7: Mukala, Sassou junior, Véronique, Talia, Noël, Jean, Laetitia
Hobby:
, n
n
,
tuinierster, kweekt kippen
Avondmaal: /
,
n
Beroep papa:
n
,
n
,
,
,
Mogo Tandou
n
Achternaam:
,
,
n
,
n
,
n
Naam:
Honger de wereld uit!
17
Bijlage 2 Pamela Kadima-Nzuji 11
jaar
Ik woon in: Papa:
n
Fallon Kadima-Nzuji
Mama:
Beroep mama: Broers en zussen: 3: Indépendance, Fenat, Krystle
n
,
n
n
Hobby:
, n
zingen (bijvoorbeeld terwijl ik water haal met mijn vriendin Véronique
Wat ik gisteren gegeten heb: Ontbijt: /
Middagmaal: gierstpannenkoek (gierst is een graansoort) met ajuin en water Avondmaal: /
,
18
Honger de wereld uit!
n
,
houdt kippen en bewerkt de groentetuin
n
,n
n
boer
n
n
Francine
Beroep papa:
n
,
n
,
,
,
Kipushi, een dorpje in Congo
n
,
Leetijd:
n
Achternaam:
,
,
n
,
n
,
n
Naam:
Bijlage 3
Opdracht 1 Wat heb je nodig? Schaar Lijm
Wat moet je weten?
Straks worden jullie in nieuwe groepjes verdeeld. Het is de bedoeling dat jullie deze oefening aan de andere leden van het nieuwe groepje kunnen uitleggen. Werk dus goed mee en zorg dat je kan vertellen wat je gedaan hebt.
Stap 1
Kies een lezer Iedereen schrijft en plakt mee.
Stap 2
De lezer leest het vriendenboekje van jullie kind luidop voor. De rest leest mee op zijn/haar vriendenboekje.
Stap 3
Knip elk de reeks prentjes met voedingswaren die bij het vriendenboekje horen, uit.
Stap 4
Leg één voedingsdriehoek in het midden.
Stap 5
Leg de prentjes met voedingswaren op de juiste plaats op de driehoek, samen met de hele groep.
Stap 6
Ieder pakt zijn eigen voedingsdriehoek en plakt de uitgeknipte prentjes erop. Je hebt deze driehoek straks nodig om je kind voor te stellen in de nieuwe groep. Neem ook je vriendenboekje mee.
Stap 7
Vul allemaal jullie invulblaadje in. Samen weten jullie meer dan alleen! Overleg in groep wat het juiste antwoord is.
Honger de wereld uit!
19
Bijlage 4
Invulblaadje 1 1. Is jullie kind rijk of arm in Congo? Waarom denk je dat?
2. Eet jullie kind evenwichtig?
3. Is dit gezond of niet? Waarom?
4. Welk soort voedsel ontbreekt er?
5. Als jullie kind alle dagen op deze manier eet, is het dan ondervoed?
6. Zou jullie kind nooit – soms – vaak honger hebben? (schrappen wat niet past)
20
Honger de wereld uit!
Bijlage 5 Opdracht 2 Wat heb je nodig? Kleurpotloden
Wat moet je weten?
Straks stellen jullie met de hele groep kort voor wat jullie gedaan hebben.
Stap 1
Elk lid van de groep stelt zijn/haar Congolees kind uit voor: • Lees het vriendenboekje voor • Toon en bespreek kort de voedingsdriehoek.
Stap 2
Vul het invulblaadje 2 in
Honger de wereld uit!
21
Bijlage 6 Invulblaadje 2 1. Eten de 5 kinderen uit Congo op dezelfde manier?
2. Wat zijn de verschillen en gelijkenissen tussen de 5 kinderen?
3. Wat is het beroep van de ouders van de kinderen die niet evenwichtig eten?
4. Wat is het beroep van de ouders van de kinderen die genoeg te eten hebben?
5. Met welk beroep maak je dus het meeste kans om honger te lijden?
6. Wat vinden jullie daarvan?
7. Kleur de voedingsgrafiek van Congo in. Eerst berekenen! • De 5 kinderen die jullie leerden kennen, zijn gemiddelden van Congo. We gaan dat omzetten naar procent: 5 kinderen = 100% - bewerking: 5 x 20 = 100 in grafiek: 1 vakje = 10 % dus: 100 : 10 = 10 vakjes gekleurd • Hoeveel van de 5 kinderen zijn ondervoed? ….. ondervoede kinderen – bewerking : ….. x 20 = ………. % ………. % : 10= ………vakjes kleuren • Hoeveel van de 5 kinderen hebben genoeg te eten? ….. kinderen die voldoende kunnen eten – bewerking: ……. X 20 = ……..% ………. % : 10= ………vakjes kleuren
22
Honger de wereld uit!
Bijlage 7 Voedingsgrafiek Congo ........ % heeft genoeg te eten ........ % heeft niet genoeg te eten 0 % 10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
30
40
50
60
70
80
90
100
30
40
50
60
70
80
90
100
30
40
50
60
70
80
90
100
Voedingsgrafiek België 98 % heeft genoeg te eten 2% heeft niet genoeg te eten 0 % 10
20
Voedingsgrafiek Honduras 78 % heeft genoeg te eten 22 % heeft niet genoeg te eten 0 % 10
20
Voedingsgrafiek Senegal 78 % heeft genoeg te eten 22 % heeft niet genoeg te eten 0 % 10
20
Honger de wereld uit!
23
Bijlage 8
24
Honger de wereld uit!
Bijlage 9
Honger de wereld uit!
25
Bijlage 10 Hallo allemaal, Mijn naam is Joseph. Ik ben uienboer van beroep. Ik heb 5 kinderen en ben getrouwd met Josiane. Ik woon in een klein dorp in Senegal. Vroeger was het daar goed om te leven. We moesten wel hard werken op onze ajuinenplantage maar we konden 3 keer per jaar veel uien telen. Na oogsttijd moesten we al die kilo’s ajuinen zo snel mogelijk naar de markt brengen, met dure vrachtwagens. Dat is zeker geen pretje door de slechte zandwegen. Maar als we te lang wachten, dan rotten de ajuinen. Snel verkopen is dus het beste. Het geld dat de 3 oogsten opbrachten, was ons jaarinkomen. Daarmee konden we dan dingen kopen zoals eten, zeep, olie, suiker, kleren, schoolboeken en alles wat we nodig hadden. Mijn vrouw Josiane kweekt in onze tuin nog andere groenten. Meestal eten we ze zelf op, maar als er wat over is, kunnen we dat op de markt mee verkopen. Daarnaast hebben we nog een geit die melk geeft. En onze kippen leggen genoeg eieren om ook te verkopen op de markt. Maar weet je wat er nu gebeurd is? Boeren uit Europa zaaien te veel uien, hebben te veel melk en te veel kippen. De Europeanen krijgen alles nooit op. Dus voeren ze alles maar uit naar ons. Ze overstelpen onze markt. De Nederlandse uien zijn veel beter dan de onze: groter, sappiger en beter bewaard. Bovendien zijn ze nog goedkoop ook omdat de boeren daar van hun ministers geld krijgen. En ze hebben allemaal dure machines om heel snel veel goede ajuinen te kweken. Dat hebben wij allemaal niet. Nu wil dus niemand nog onze uien kopen. Een ramp natuurlijk, als je uienboer bent! Om het nog erger te maken: de melk uit Frankrijk en de kippen uit België zijn zelfs goedkoper als de onze. We krijgen niks meer verkocht. Onze ajuinen liggen daar te rotten, en wij hebben gene nagel meer om aan ons gat te krabben. We zijn slechter af dan ooit tevoren. Ik was gisteren zo boos dat ik een Nederlandse ui in mijn mond gestoken heb en in twee gebeten heb! Zo wilde ik aantonen dat die Nederlandse uien ons verstikken. De Europese landen moeten stoppen met de export van hun producten, anders kunnen wij nooit meer voldoende verdienen om ons gezin te onderhouden! Joseph
26
Honger de wereld uit!
Bijlage 11 Date: Mon, 02 Oct 2006 15:01:34 +0200 To: Joseph@ From: Eugenia Subject: brief Beste Joseph, Ik herken je verhaal volledig. Gisteren hebben we in Tegucigalpa, onze Hondurese hoofdstad betoogd tegen de plannen van de VS en Europa om nog meer producten in te voeren. Vroeger was Honduras een graanschuur. Dat wil zeggen dat we zoveel granen, vooral maïs en rijst, konden oogsten, dat we heel veel konden uitvoeren naar andere landen. Maar toen de orkaan Mitch over ons land trok, vernietigde die de hele oogst. Het jaar daarna was er een enorme droogte. En of dat nog niet genoeg was kregen we ook nog problemen door de orkaan Katrina. De VS profiteerde hiervan. O ja, ze wilden ons helpen door voedselhulp aan Honduras te geven. De oogsten waren immers mislukt. Maar wat gebeurt er nu? Ondanks dat we weer kunnen zaaien en oogsten, blijven de VS maïs invoeren. Deze maïs is zo goedkoop dat we onze oogst niet meer kunnen verkopen. Net zoals jullie, kweek ik groenten en kippen om te verkopen, maar net als jullie brengt dat niet genoeg op. Mijn vier kinderen en ik kunnen alleen nog maar bonen met maïstortilla’s eten. Voor de rest hebben we geen geld meer. Het is echt verschrikkelijk. Omdat alle boeren het zo beu zijn, hebben we gisteren betoogd. In bijlage stuur ik je een foto. Ik hoop dat de ministers naar onze verzuchtingen zullen luisteren! Groetjes, Eugenia
Betoging in Tegucigalpa.JPG
Kippeninvoer uit België pluimt de Congolese boeren Kinshasa, 28 augustus 2006
Op de markt van Kinshasa hangt er de laatste dagen een bedrukte sfeer. Boerinnen met verse (nog levende) kippen staan in kleine groepjes te praten. Vorig jaar is er immers een nieuw kraam bijgekomen met kippenbillen uit België. De kippenbillen zijn zo goedkoop dat niemand nog een verse levende kip wilt kopen. Tot vorige week werd er op de markt nog omgeroepen om deze kippenbillen niet te kopen. De kippenbillen komen bevroren toe en ontdooien op de markt in de volle zon. Ze bederven zeer snel op die manier. Wanneer de markt is afgelopen, kan je ze beter niet meer kopen, anders riskeer je om ziek te worden. Maar de omroeping is gestopt onder druk van grote bedrijven. De gezondheid van de mensen is in gevaar. En de boerinnen krijgen hun kippen niet meer verkocht! Gevolg: de boerinnen verdienen niet meer genoeg en lijden samen met hun gezinnen honger. Honger de wereld uit!
27
Bijlage 12
In 2000 kwamen de regeringsleiders van 189 landen samen. Ze stelden vast dat de rijkdom en de kansen in de wereld niet eerlijk verdeeld waren. De ministers besloten om daar wat aan te doen. Het is immers hun taak ervoor te zorgen dat de mensen in hun eigen land, maar ook in de rest van de wereld het goed hebben. Zo besloten de regeringen om 8 afspraken te maken om de mensen uit de hele wereld tegen 2015 meer kansen te geven. Deze afspraken noemden ze met een moeilijk woord: ‘de Millenniumdoelstellingen’. Achteraf hebben nog 2 landen deze afspraken mee ondertekend. Er zijn dus in totaal 191 landen die van deze wereld een betere plek willen maken voor alle mensen. Als de ministers zich houden aan hun beloftes, kan de honger tegen 2015 de wereld uit zijn! Zijn jullie ook benieuwd naar de afspraken die de ministers maakten? Ik zet ze even op een rijtje. De regeringen willen: 1. dat de armoede gehalveerd wordt door o.a. de honger te verminderen 2. dat jongens en meisjes evenveel kansen krijgen 3. dat alle kinderen naar school kunnen gaan 4. dat er minder kinderen sterven 5. dat moeders gezonder zijn (en bijvoorbeeld niet sterven in het kraambed) 6. dat er minder mensen en kinderen sterven aan ziektes zoals AIDS en malaria 7. dat er actief gewerkt wordt aan een duurzaam milieu (zo kan bijvoorbeeld iedereen aan drinkbaar water geraken) 8. dat de rijke landen hun uiterste best moeten doen, zodat de armere de 7 vorige afspraken kunnen waarmaken. 28
Honger de wereld uit!
Bijlage 13
Honger de wereld uit!
29
Bijlage 13
30
Honger de wereld uit!
Bijlage 14 Mogelijkheden voor een toonmoment 1. Een zelf opgenomen nieuwsbericht tonen 2. Een radio- of TV-interview laten zien/horen 3. Uitbeelden: spelletje “hints” maken en laten spelen 4. Een schimmenspel tonen 5. Een toneeltje tonen 6. Een poppenspel tonen 7. Een geluidenspel laten horen 8. Een video opnemen en laten zien 9. Een gedicht of lied maken (al dan niet op een bekende melodie) 10. Een affiche maken 11. Een krant met berichten en foto’s maken 12. Een collage maken 13. Iets in grafieken zetten en er uitleg bij geven 14. Pictionary-spel maken en laten spelen 15. Spelletje “zeg ‘ns UI” maken en laten spelen 16. “Drie-wijzen-spel” maken 17. Kijkdoos 18. Zelf een les geven (bvb een les taal) 19. Expressief dansen 20. Zelf een kruiswoordraadsel maken en laten invullen 21. Een powerpoint-voorstelling maken en tonen 22. Een actie op touw zetten (betoging, opruimactie, brief schrijven naar burgemeester, uienkaartjes laten ondertekenen en verzamelen, …) 23. Maquette maken met klei, gips, brooddeeg, papier-maché… 24. Een kwis maken 25. Mimespel 26. Artikel voor schoolkrant of andere kranten 27. Uiensoep of een ander gerecht (met uien, maïs, kippen) maken, uitdelen en erbij vertellen wat de boeren in het Zuiden meemaken
Honger de wereld uit!
31
Bijlage 15
Yassa, een heus Senegalees uienrecept Yassa met vis Nodig (voor 10 pers): 4 stukken vis 200 cl olie 2 kg uien 30 cl citroensap 12 wortelen 6 aardappelen 2 aubergines 4 hele pepers (naar keuze, dit is zeer pikant, maar echt Afrikaans) enkele teentjes knoflook zout en peper 2 kg rijst Bereiding De vis kort aanbraden en opzij zetten. De groenten in stukken snijden. De uien en de knoflook fijnhakken en samen met het citroensap in de olie gieten. 1,5 l water toevoegen en daarin de groenten en de vis 10 à 15 min koken. Kruiden naar smaak. Bereiding van de rijst 2.5 l water aan de kook brengen. De rijst toevoegen met een beetje zout. Af en toe roeren. 30 tot 35 minuten laten koken. 32
Honger de wereld uit!
