Adviesrapportage De wagenwerkplaats te Amersfoort

Adviesrapportage “De wagenwerkplaats te Amersfoort”

Titel:

“Adviesrapportage De Wagenwerkplaat te Amersfoort” Datum: 24-10-2003 Auteurs Bas van Amersfoort Salvatore Anedda Jasper Nijveldt Jesse Oosterloo Dennis Schijff Alianne van der Vegte In opdracht van:

Werkgroep De Schone Slaapster onderdeel van Stichting SIESTA Kader:

Saxion Hogeschool IJselland te Deventer

Adviesrapportage - De Schone Slaapster “De Wagenwerkplaats te Amersfoort”

Voorwoord “De wagenwerkplaats” is een ruim opgezet gebied, midden in Amersfoort, dat na het beëindigen van de activiteiten behorende bij het spoorwegemplacement leeg staat, de gebouwen gesloopt zijn of een andere bestemming hebben gekregen. “De wagenwerkplaats” is nog de enige plek in Amersfoort langs de spoorzone met industrieel erfgoed. Om in de toekomst verzekerd te zijn van behoud van het erfgoed is op initiatief van de bewoners een werkgroep in het leven geroepen: “de schone slaapster’. In dit kader is de schone slaapster geïnteresseerd in nader onderzoek. Daarom is de noodzaak van dit onderzoek om binnen afzienbare tijd draagvlak bij de verschillende partijen, met name de bewoners, te creëren waardoor men beseft dat het gebied bestaansrecht heeft en uiteindelijk niet verloren mag gaan en de partijen dichter bij elkaar komen te staan in het planproces. Wij hopen dat dit onderzoek een begin kan zijn van een traject dat leidt naar een wagenwerkplaats die voor iedereen is en ook van iedereen is. Met vriendelijke groet, Bas van Amersfoort Salvatore Anedda Jasper Nijveldt Jesse Oosterloo Dennis Schijff Alianne van der Vegte Studenten aan de Saxion Hogeschool IJselland te Deventer


2


Samenvatting. Identiteit is door ons bepaald als: herkomst, karakteristieken en de relaties dat een object heeft met haar omgeving. Deze drie hebben tal van raakvlakken met elkaar. Samengevat komen de karakteristieken (loodsen, gebouwen, en andere elementen) van de Wagenwerkplaats voort uit haar historie. In 1903 is na de staking in Haarlem het spoorwegemplacement aldaar verplaatst naar Amersfoort, met werknemers en al. Ook de relaties hebben hiermee te maken: de bewoners van het Soesterkwartier voelen een grote binding met het gebied. Op dit moment is de Wagenwerkplaats rijp om een nieuwe bestemming te krijgen. Elders in Nederland zijn locaties aanwezig die ook een soortgelijk proces doormaken of hebben gemaakt. Hiervan hebben wij er vijf onderzocht: de Westergasfabriek, de NDSM-loods en Het pakhuis te Amsterdam, De Van Nelle- fabriek te Rotterdam en het Landschaftspark te Duisburg, Duitsland. De onderzochte locaties verschillen in grootte, beheer en origineel functiegebruik van de wagenwerkplaats. Ook deze gebieden zijn geinventariseerd op indentiteit (herkomst, karateristieken en relaties. Dit heeft tot vijf lijsten van soms opmerkelijke conclusies, ideeen en tips voor de rest van het onderzoek.

Deze tips, ideeën en conclusies hebben samen met interviews met de NS-vastgoed en de Gemeente Amersfoort alsmede enquêtes met de bewoners van het Soesterkwartier geleid tot vier scenario’s: Cultuurpark, Recreatiepark, Hoogbouw, Stadswijk. Alle vier dragen de identiteit van de wagenwerkplaats op totaal verschillende manier uit en ademen een eigen sfeer uit. Deze scenario’s zijn getoetst aan de hand van een publieke inspraakavond, interview met de NS-Vastgoed projectleider, intervieuw met een woordvoerder bij de gemeente Amersfoort, op de haalbaarheid en op door ons gemaakte scorelijsten. Geconcludeert is dat een mix van recreatie en cultuur het meest gewaardeert zou worden. Ter conclusie zijn vervolgens zijn deze twee scenario’s samengevoegd door bepaalde elementen en functiegebruik uit beide scenario’s te nemen en deze zo te koppelende dat de kwaliteiten van een ieder scenario elkaar versterkt. Daarnaast zijn voor het eindscenario een lijst met vervolgstappen, tips en mogelijk te contacteren organisaties alsmede een beheersmodel voor de Wagenwerkplaats gegeven. Hierbij hebben we teruggegrepen op de door ons geinventariseerde locaties en eigen onderzoek.


3


Inhoudsopgave Situatieschets………………………………………………..

5

Beschrijving Onderzoek……………………………………

7

Resultaten Onderzoeksvragen ………………………….

8

1. Wat is de identiteit van de Wagenwerkplaats?……. 8 § 1.1 Hoe wordt identiteit bepaald? § 1.2 Waar komt De Wagenwerkplaats vandaan? § 1.2.1 Wat is de fysieke zichtbare historie van de wagenwerkplaats? § 1.2.2 Wat voor een nadelige gevolgen hebben de ontwikkelingen op de wagenwerkplaats in het verleden, voor de toekomst? § 1.3 Wat zijn de karakteristieken van de Wagenwerkplaats? § 1.3.1 Wat is er te vinden op de wagenwerkplaats? § 1.3.2 Wat blijft er behouden van de elementen op de wagenwerkplaats? § 1.4 Wat zijn de relaties van de Wagenwerkplaats? §1.4.1 Wat zijn de relaties met het Soesterkwartier? §1.4.2 Wat zijn de relaties met de stad Amersfoort? §1.4.3 Wat zijn de relaties van de wagenwerkplaats buiten Amersfoort? § 1.5 Conclusie: Wat is de identiteit van de wagenwerkplaats?

2. Wat kunnen we leren van soortgelijke herinrichting gebieden?………………………………………………….. 14 § 2.1 Welke gebieden zijn er onderzocht? § 2.2 Wat is de identititeit van de bezochte gebieden? §2.2.1 Wat zijn de blikvangers in de bezochte gebieden? §2.2.2 Wie zijn er betrokken bij de totstandkoming van deze gebieden? § 2.3 Hoe worden de bezochte gebieden beheerd? § 2.4 Hoe worden de gebieden economisch georganiseerd?


4


3. Vier scenario’s voor de wagenwerkplaats…………. § 3.1 Het scenario "wonen". § 3.1.1 Korte omschrijving scenario. § 3.1.2 haalbaarheid scenario. § 3.1.3 impressie beelden scenario. § 3.1.4 Toetsingstabel § 3.1.5 conclusie § 3.2 Het scenario "recreatie". § 3.2.1 Korte omschrijving scenario. § 3.2.2 haalbaarheid scenario. § 3.2.3 impressie beelden scenario. § 3.2.4 Toetsingstabel. § 3.2.5 Conclusie § 3.3 Het scenario "Hoogbouw". § 3.3.1 Korte omschrijving scenario. § 3.3.2 haalbaarheid scenario. § 3.3.3 impressie beelden scenario. § 3.3.4 Toetsingstabel. § 3.3.5 conclusie § 3.4 Het scenario "cultuurpark". § 3.4.1 Korte omschrijving scenario. § 3.4.2 haalbaarheid scenario. § 3.4.3 impressie beelden scenario. § 3.4.4 toetsingstabel. § 3.4.5 Conclusie.

20

4. Voorkeursscenario……………………………………… 29 § 4.1 Welk scenario heeft het grootste draagvlak? § 4.1.1 Welk scenario heeft het grootste draagvlak bij de bewoners van het Soesterkwartier (en andere belangstellenden). § 4.1.2 Ideeën van de belangstellenden. § 4.1.3 Draagvlak bij NS- vastgoed en de gemeente Amersfoort § 4.2 Wat is onze eigen voorkeur? § 4.3 Welk scenario komt het beste bij de toetsingscriteria uit de bus? § 4.4 Conclusie 5. Advies…………………………………………………….. §5.1 Traject. §5.2 Vervolgstappen §5.3 Eventueel in te schakelen partijen. §5.4 Financiering. §5.5 Vervolgstudie. §5.6 beheersstructuur.

X

Afsluiting…………………………………………………….

X

Genummerde bronnenlijst………………………………..

X

Bijlagen………………………………………...…………….

X


5


Situatieschets. “ De poort van de werkplaats deed hem aan een gapende muil denken waarin alsmaar mensen verdwenen. Maar amper was hij zelf binnen de poort of op slag verdween die gedachte. In de verschillende werkplaatsen viel steeds wat te bewonderen. Machtige machines die een hels kabaal maakten. Hete smidsvuren: stomende locomotieven, stoomketels, witgloeiende klinknagels en bezwete mannen met zwarte gezichten, waardoor de een op de ander leek.” Jan Horsten

Zo voert de gemeente de laatste jaren dan ook een beleid dat Onderstaand figuur geeft “De Wagenwerkplaats” te Amersfoort weer. grootschalige woon/werklocaties in de spoorzone aanmoedigt, Het gebied ligt ten noorden van het Centraal Station, langs de gezien de ontwikkelingen als het Eemkwartier, Eempolis (NS spoorzijde en ten zuiden van de Soesterweg. Voor treinreizigers is er Vastgoed) en het Jorisplein. een directe verbinding tussen “de wagenwerkplaats” en het Centraal Toch zijn er ook een aantal verouderde, verpauperde panden en Station. Op het spoorwegemplacement heeft jarenlang een terreinen in deze zone, waaronder de wagenwerkplaats. De wagenwerkplaats van de Nederlandse Spoorwegen dienst gedaan. gemeente heeft verDaarom staan op het gunningen afgegeven ruim opgezette terrein om de gebouwen die diverse historische in dit gebied aanwezig gebouwen. Inmiddels zijn te slopen. NS zijn de activiteiten Vastgoed is beheerbeëindigd en voor een der van het terrein. deel verplaatst naar Of de NS al plannen elders. De grote voor ontwikkeling uithallen staan leeg of werkt, al dan niet in hebben een andere samenwerking met de bestemming of functie Positie en indeling van Wagenwerkplaats. gemeente, is niet gekregen. Ook zijn enkele panden gesloopt. bekend. Maar gezien de ambitie van de gemeente, gekeken naar de “De wagenwerkplaats” is slechts de enige plek in Amersfoort langs gunstige ligging en goede bereikbaarheid van “de wagenwerkplaats”, de spoorzone met industrieel erfgoed. is het mogelijk dat het gebied in de toekomst een grootschalige woon/werkbestemming zal krijgen. Echter, deze mogelijke Het economisch onderzoeksbureau Nyfer, riep Amersfoort in 2001 ontwikkeling stuit op tegenstand vanuit verschillende partijen. uit tot ‘aantrekkelijkste gemeente’ en berekende dat Amersfoort na Zoetermeer het gunstigste sociaal-economische klimaat had van de Ten eerste hebben de bewoners van de aangrenzende wijk het grote steden. De gemeente Amersfoort heeft de ambitie om deze Soesterkwartier zich georganiseerd in de werkgroep ‘de schone positie vast te houden en sociaal-economische, ruimtelijk en slaapster’. De werkgroep voelt zich zeer betrokken bij de cultureel erop vooruit te gaan. ontwikkelingen die “de Wagenwerkplaats” doormaakt en heeft de wil


6


te participeren in het planproces. De werkgroep is van mening dat de panden op de wagenwerkplaats tot het cultureel industrieel erfgoed behoren en dat deze behouden dienen te blijven. Verder is de werkgroep van mening dat de kwaliteit van de buurt achteruit zal gaan, doordat de buurt door het grote bouwvolume deze extra druk niet aankan en tevens extra geïsoleerd raakt in Amersfoort. Deze mening wordt ondersteund en onderbouwd door stedenbouwkundige 1 Roelof Dijksterhuis die wijst op het verschijnsel ingraving van wijken. Dit is in het Soesterkwartier te herkennen. Daarom heeft de werkgroep als doel zoveel mogelijk partijen te interesseren om alternatieve plannen uit te werken voor het gebied, waarbij het erfgoed behouden blijft. Ook vindt men dat het Soesterkwartier betrokken moet worden bij het planproces van de wagenwerkplaats. De werkgroep heeft het instituut Belvedère en de Utrechtse Stichting voor Industrieel Erfgoed (USINE) ter ondersteuning gevraagd. De Belvedère is een initiatief om de cultuurhistorie te beschermen en deze als uitgangspunt voor ruimtelijke planprocessen te laten zijn en verleent subsidies aan projecten die voor behoud van de cultuurhistorische waarde staan. ‘De schone slaapster’ heeft de belvedère om subsidie gevraagd. USINE beschikt over de kennis en de belangstelling voor het industrieel erfgoed in de provincie Utrecht. Het doel van deze werkgroep is om de instandhouding van Utrechts industriële monumenten te bevorderen. Daarnaast zijn er nog de huidige huurders van de wagenwerkplaats, zoals een architectenbureau en toekomstige huurders, zoals een projectontwikkelingbureau. Ook hebben krakers en (klein)kunstenaars hun intrek genomen in de panden op de wagenwerkplaats. Deze actoren zijn er net als “De schone slaapster” voorstander van om de plaats zijn eigen identiteit te geven met behoud van het cultureel erfgoed. Al deze partijen zijn zich er van bewust dat het gebied in de huidige staat niet kan blijven bestaan. Het gebied zal ontwikkelt moeten worden in samenwerking met de gemeente, beheerder NS Vastgoed en met elkaar.

Daarom is het uiteindelijke doel van de werkgroep ‘de schone slaapster’ om binnen afzienbare tijd draagvlak bij de verschillende partijen te creëren voor de gedachte dat de cultuurhistorische waarden van het gebied bestaansrecht hebben en uiteindelijk niet verloren gaan en de partijen zo dichter bij elkaar te krijgen in het planproces. Dit onderzoek moet hieraan een bijdrage leveren.

1

R. Dijksterhuis, Spoorwegtracering en stedenbouw in Nederland, Delft, 1984 2 delen


7


Beschrijving Onderzoek Naar aanleiding van een opdrachtfromulering vanuit de werkgroep “de schone slaapster”, zijn wij begonnen aan een onderzoek naar de wagenwerkplaats te Amersfoort. De doelstelling van het onderzoek luidt; Het doel van dit rapport, in opdracht van de werkgroep "De schone slaapster" ondersteunt door USINE, is de identiteit van het terrein en de gebouwen van de Wagenwerkplaats te Amersfoort te gebruiken om een visie, een strategie en een organisatiestructuur te ontwikkelen voor de komende vijf jaar voor het gebied, waarbij geprobeerd dient te worden tegemoet te komen aan zoveel mogelijk betrokken partijen, in het bijzonder de bewoners van het Soesterkwartier. Vanuit deze doelstelling wordt een probleemstelling geformuleerd waaruit de onderzoeksvragen ontstaan. De probleemstelling luidt;

De volgende fase is het maken van vier scenario’s voor de wagenwerkplaats. Deze scenario’s hebben verschillende thema’s. Dit zijn de volgende: - Wonen - Hoogbouw - Recreatie - Cultuurpark Deze vier scenario’s zijn gepresenteerd aan de bewoners van het Soesterkwartier, NS- vastgoed en de gemeente Amersfoort tijdens een inloopavond. De resultaten van deze inloopavond (vorm tentoonstelling) worden in de laatste fase verwerkt tot een eindscenario. In de laatste fase wordt antwoord gegeven op de probleemstelling van dit onderzoek. Hier wordt een organisatiestructuur, een visie en een strategie voor de komende 5 tot 10 jaar aangegeven.

Hoe kan het terrein en de gebouwen van de Wagenwerkplaats te Amersfoort behouden en ontwikkeld worden zodat haar cultuurhistorische identiteit een meerwaarde vormt voor het Soesterkwartier en de stad Amersfoort zorgend voor een visie, een strategie en een organisatiestructuur voor de komende vijf jaar, waarbij geprobeerd wordt tegemoet te komen aan zoveel mogelijk betrokken partijen, in het bijzonder de bewoners van het Soesterkwartier? De eerste fase van het onderzoek bestaat uit het inventariseren van de benodigde gegevens. Deze inventrisatie bestaat uit het interviewen van betrokken partijen en het houden van een enquête onder de bewoners van het Soesterkwartier. Het volgende in het onderzoek is het bestuderen van de uitkomsten van deze gegevens en het bestuderen van kaartmateriaal. In deze fase wordt het plangebied bezocht en worden er excusies georganiseerd naar soortgelijke gebieden.


8


Resultaten Onderzoeksvragen Wat is de identiteit van de Wagenwerkplaats?

§ 1.1 Hoe wordt identiteit bepaald? Identiteit wordt vaak uitgelegd als iets wat te maken heeft met de eigenschappen van een object. Het zijn de karakteristieken en herkenningspunten, onderdelen van de informatiewaarde en de eigenschappen van het object. Identiteit ontstaat dus deels door afwijkende aspecten van objecten. Een object krijgt identiteit door toevoeging van een afwijkend (uniek) aspect. Objecten kunnen verschillen in hoogte, breedte, kleur, vorm, materiaalgebruik en ouderdom. Dit zijn onderdelen van de karakteristieken en herkenningspunten van het object. Hoewel deze verschillen objectief zijn, zal de beschouwer vaak een mening geven over het object. Dit is de belevingswaarde. De persoon vindt iets mooi of niet mooi, hier voelt hij zich wel fijn bij en daarbij niet.

verschillen, overeenkomsten en overlapping van verschillende soorten relaties. Kortom, een plek kan dus meerdere identiteiten hebben doordat meerdere betekenissen door meerdere beschouwers aan de plek worden gegeven. Hierin verweven zit het verschil in informatiewaarde (objectief) en belevingswaarde (subjectief) van de identiteit. In dit hoofdstuk zal de identiteit van de Wagenwerkplaats onderzocht worden aan de hand van de hierboven beschreven thema’s: herkomst, karakteristieken en (fysieke) relaties.

Identiteit heeft ook te maken met de herkomst en de geschiedenis van het object (informatiewaarde). Dit is anders dan het verschil in ouderdom omdat het hierbij gaat om hoe een object er nu uitziet. Bij herkomst gaat het er echter om welke veranderingen er zijn geweest die er voor gezorgd hebben dat het object er nu zo uitziet.

Eerst kunt u kijken naar bijlage 1. Hierin staat een fotocollage waarin getoond wordt welk aspect de eigen identiteit aan een object of gebied geeft. In elke foto wordt de identiteitsdrager getoond. Deze zorgt ervoor dat het gebied herkenbaar en aanwijsbaar is. Deze informatiewaarde hoeft niet perse te komen doordat het hele object afwijkt van de omgeving. Bij de fotocollage wordt ingegaan op de (objectieve) informatiewaarde van een gebied. Deze collage is bedoeld om de lezer inzicht te verschaffen hoe in dit onderzoek identiteit verduidelijkt zal worden.

Als laatste willen wij de relatie noemen. De binding die een persoon heeft met de plek of het gebouw speelt een grote rol voor wat betreft de identiteit die hij of zij geeft. Dit is de belevingswaarde. Herkenning en binding aan een plek waar iemand in zijn jeugd niets heeft meegemaakt. Dit zijn emotionele relaties. Relaties kunnen ook fysiek van aard zijn; een verbinding. Later zal worden ingegaan op de

In de rest van het hoofdstuk zal voor de wagenwerkplaats deels ingegaan worden op de belevingswaarde. Dit door de historie van het gebied, maar ook door de relaties en de karakteristieken van het gebied toe te lichten. Ze zullen gewaardeerd worden door de informatiewaarde en belevingswaarde. Zeldzaamheid, gaafheid en algemene kenmerkendheid zijn (waarderings)criteria.


9


§ 1.2 Waar komt De Wagenwerkplaats vandaan? e

Aan het begin van 20 eeuw waren er veel mensen werkzaam op de wagenwerkplaats in Haarlem. Deze “spoormannen” werden gedwongen te vertrekken naar de wagenwerkplaats in Amersfoort, nadat ze hadden deelgenomen aan de grote landelijke spoorwegstaking. Deze vond plaats in 1903. In 1904 is de wagenwerkplaats in Amersfoort ontstaan door de grote migratie van de “spoormannen” naar Amersfoort. Op de wagenwerkplaats werd onderhoud gepleegd aan treinen en wagons. Tevens werden hier verschillende activiteiten uitgevoerd voor het repareren van materialen voor de treinstellen. Hierbij moet gedacht worden aan het smeden van veren en het verven van treinstellen. In deze paragraaf zal aandacht worden besteed aan de zichtbare historie van de wagenwerkplaats en de gevolgen daarvan voor de omgeving. § 1.2.1

Wat is de fysieke zichtbare historie van de wagenwerkplaats? Alle huidige gebouwen die aanwezig zijn in het gebied hebben een cultuurhistorische waarde. Het gebied is 100 jaar oud. Veel van de gebouwen dateren dan ook uit omstreeks 1904. Dit maakt de gebouwen in historisch opzicht waardevol. Overal op het terrein zijn sporen van activiteiten die hier hebben plaatsgevonden. Niet alleen de gebouwen herinneren aan oude tijden; de Rolboom en de rails hebben ook een grote historische waarde. Het gebied ademt een historische sfeer uit. Rust en ruimte domineren nu het terrein waar vroeger herrie en bedrijvigheid regeerde. De gebouwen die aanwezig zijn op de wagenwerkplaats zijn allen gebouwd in een post-industriële stijl die invloeden vertoond van de A’damse School en het Nieuwe Bouwen. In de panden zijn karakteristieke ijzeren of houten spantconstructies aanwezig. In de gebouwen zijn alle fncties die de “spoormannen” nodig hadden om te werken nog aanwezig. Zo zijn nog de douches en wc’s aanwezig in de gebouwen, maar ook de oude kantine is nog in de oude staat (op tafels en stoelen na) bewaard gebleven. De aanwezige panden hebben allen hoge ramen die ervoor zorgen dat er binnen de panden

ook een goede lichtinval is. In de daken zijn ventilatieluiken aanwezig. De gebouwen zijn slechts één van de weinige gebouwen in Amersfoort uit het industriële tijdperk rond 1900. De aanwezige panden op het terrein verkeren allen in mindere staat. Het terrein maakt een verlaten indruk, waardoor het gebied verwaarloosd lijkt. Niets is minder waar. Elk pand heeft tegenwoordig een nieuwe functie. De panden worden in hun waarde gelaten en door de aanwezige architecten en Atelier V worden de panden onderhouden en gereed gemaakt voor andere functies. Door de verwaarloosde uitstraling die het gebied uitademt zijn verschillende partijen sneller geneigd de waarde van dit terrein te onderschatten. § 1.2.2 Wat voor een nadelige gevolgen hebben de ontwikkelingen op de wagenwerkplaats in het verleden, voor de toekomst? Er is op het terrein een grote mate van bodemverontreiniging (bron 14) aanwezig. Dit heeft als nadelig gevolg dat als er plannen komen voor het gebied er rekening zal moeten worden gehouden met een hoge kostenpost voor het saneren van de grond. De sleutel tot de ontwikkeling van het gebied is het verwijderen van het LPG- en chloortransport. Deze zullen eerst moeten verdwijnen voordat er verdere ontwikkelingen kunnen plaatsvinden. Tevens zal er bij toekomstige plannen rekening moeten worden gehouden met de geluidsoverlast van het spoor dat langs het gebied loopt.

§ 1.3 Wat zijn de karakteristieken van de Wagenwerkplaats? Om aan te kunnen geven wat de karakteristieken zijn van de wagenwerkplaats zal er in eerste instantie een duidelijke typering van het woord “ karakteristieken” worden gegeven. Onder karakteristieken van een gebied kan men de kenmerkende eigenschappen verstaan. Dit zijn dus wel gezichtsbepalende, kenmerkende, specifieke, tekenende of typische eigenschappen van het gebied. (zie ook § 1.1) Er zal in deze paragraaf als eerste worden ingegaan op de aanwezige elementen in het gebied. Tevens wordt er gekeken naar


10


de te behouden elementen. Dit zijn de elementen die als waardevol kunnen worden aangegeven. § 1.3.1 Wat is er te vinden op de wagenwerkplaats? Door de jaren heen is de wagenwerkplaats weinig veranderd. Het gebied kent wel een rijke historie aan gebeurtenissen. Er zijn verschillende gebouwen gebombardeerd in de tweede wereldoorlog, maar ook zijn er nieuwere gebouwen bijgeplaatst. Dit alles heeft ervoor gezorgd dat de wagenwerkplaats zich heeft kunnen ontwikkelen tot het gebied zoals het nu is. Veel van de gebouwen die vroeger een functie hadden m.b.t reperatie van de treinstellen, hebben nu een andere functie gekregen of staan leeg. De onderstaande gebouwen zijn nog steeds aanwezig op het terrein. (Zie voor een overzicht ook de kaart in bijlage 2.) 1. De Veerensmederij Hier werden vroeger de veren voor de onderstellen gemaakt. Momenteel is dit gebouw gehuurd door Atelier V. Deze projectontwikkelaar gaat het pand gereed maken voor gebruik als loftkantoren. 2. De Venkoloods In dit pand werden de treinstellen schoongespoten en gerepareerd. Nu wordt er in het pand gewerkt en gewoond door een groep krakers. Er vinden diverse activiteiten plaats zoals; kunst, muziek en poezie. 3. Het hoofdgebouw In dit gebouw werden de hoofdactiviteiten van de treinreparaties uitgevoerd. Het hoofdgebouw wordt nu gebruikt als tijdelijke opslagplaats voor het Spoorwegmusuem in Utrecht. Er zijn verschillende objecten uit de collectie opgeslagen. 4. Magazijn Hier bevond zich vroeger de opslag van de onderdelen. In het magazijngebouw is momenteel een architectenbureau gevestigd.

5. Lasafdeling Hier werden zoals de naam al zegt, verschillende onderdelen gelasd. De lasafdeling wordt nu gebruikt door twee theater/kunst-groepen namelijk; Laswerk en Per Expressie. 6. ketelhuis Hiervan is het moeilijk te zeggen wat de functie was. Uit de gegevens verkregen uit het veldonderzoek blijkt dat hier een soort van opslag was voor chemische middelen. Wat de overige functie van het gebouw was, is moeilijk te zeggen. 7. Verder zijn er nog verschillende sporen en rolbanen op het terrein aanwezig. 8. Op het terrein liggen geen duidelijke routes wat betreft wegen. De wegen die er liggen zijn betonplaten. De panden zijn allen via de betonplaten bereikbaar. Zoals in paragraaf 1.2.1 al is vermeld, kent de wagenwerkplaats een karakteristieke stijl qua bouw en ontwikkeling van de gebouwen. § 1.3.2 Wat blijft er behouden van de elementen op de wagenwerkplaats? Alle gebouwen die aanwezige zijn op de wagenwerkplaats stammen e uit begin 20 eeuw. Deze panden zijn alleen om hun uitstraling al de moeite waard om te behouden. Tevens zijn het nog enkele van de weinige culturele erfgoederen in Amersfoort. De gebouwen zouden een monumentstatus kunnen krijgen. Door middel van het restaureren van de meest karakteristieke panden zou de karakteristieke uitstraling van de wagenwerkplaats behouden kunnen blijven. In eerste instantie gaan wij ervan uit dat alle panden behouden blijven. Alle panden ademen een historische sfeer uit. Om het terrein in zijn waarde te laten, moeten zoveel mogelijk gebouwen behouden moeten blijven.


11


Rekening houdend met het geven van andere functies aan de gebouwen, kunnen het beste de gebouwen die samen een eenheid vormen, worden behouden. Hiermee worden met name de volgende gebouwen bedoeld: (zie bijlage 3 voor een kaart) 1) De Veerenfabriek: Dit gebouw verkeert in een zeer goede staat. Dit pand bevat alle typerende elementen van de aanwezige gebouwen; door de aanwezige ventilatieluiken in het plafond, de hoge ramen, de ijzerenspanten en de uitstraling van het gebouw zou het een verlies zijn voor het gebied als dit gebouw zou worden gesloopt. 3) Het hoofdgebouw: dit gebouw kan met zijn grote afmetingen op verschillende manieren worden gebruikt. 4) Het magazijn: in dit gebouw zitten momenteel de architecten Van Zwieten, dit pand is ook geschikt voor andere functies. 6) Het ketelhuis: Ook dit gebouw bevindt zich in het vierkant midden in het gebied. Dit gebouw is net als de bovenstaande gebouwen prima om te vormen voor andere functies. Deze gebouwen bevinden zich op loopafstand van elkaar en vormen een duidelijk blok in het midden van het gebied. Door deze te behouden blijft er in het midden van het gebied een duidelijk herkenningspunt aan de historie die dit gebied heeft. Tevens is er voldoende ruimte om andere functies in te plannen. De overige gebouwen bevinden zich op grotere afstand van elkaar en vormen dus minder duidelijk een geheel.

§ 1.4 Wat zijn de relaties van de Wagenwerkplaats? Het begrip relaties moet eerst worden gedefiniërd voordat de wagenwerkplaats kan worden getoetst op haar relatie met haar omgeving. Er is hier sprake van overlappingen van verschillende begrippen, begrippen zoals karakteristieken en identiteit (subjectief en objectief) zullen hier door elkaar lopen. Er zijn namelijk relaties verkregen door fysieke eigenschappen zoals wegen/verbindingen en beeldbepalende objecten die op de wagenwerkplaats aanwezig zijn. Verder is er de belevingswaarde van het gebied. Dit is vooral subjectief en de informatie hiervoor zal voornamelijk voortkomen uit afgenomen interviews met omwonenden en betrokkenen.

Deze relaties gaan we toepassen op verschillende schaalniveaus. • In het Soesterkwartier • In Amersfoort • Buiten Amersfoort §1.4.1 Wat zijn de relaties met het Soesterkwartier? Het Soesterkwartier heeft haar oorsprong te danken aan de komst van de werknemers vanuit Haarlem naar Amersfoort. Hierdoor wonen er veel oud-werknemers van de wagenwerkplaats in de wijk, die zo een binding hebben opgebouwd met de wagenwerkplaats, zoals ook blijkt uit de enquête, uitgevoerd onder de bewoners. Veel bewoners willen graag dat de gebouwen op terrein behouden blijven in de huidige staat. (Zie ook bijlage 4 voor de enquête) Het soesterkwartier kenmerkt zich door goedkope huurwoningen stammend uit begin vorige eeuw. Deze woningen zijn voornamelijk grondgebonden en bevorderen het kleinschalige karakter van de wijk. De ligging van de wagenwerkplaats tussen de wijk en het spoor zorgt wel voor een zeker isolement van de wijk. De ligging, het type huizen en de mensen zorgen ervoor dat het Soesterkwartier een eigen dorps karakter heeft ontwikkeld, dat dus ontstaan is vanuit de wagenwerkplaats. De huidige wagenwerkplaats wordt nu niet meer gebruikt als wagenwerkplaats. Echter er is nog wel vervoer van gevaarlijke stoffen over het nabijgelegen spoor. Veel mensen uit de wijk maken zich hier zorgen over, zeker nadat er een lek was geconstateerd in een ketelwagen (20 augustus 2002), waardoor een deel van het Soesterkwartier ontruimd moest worden. De wijkbewoners voelen zich dan ook betrokken bij het vraagstuk van het vervoer van gevaarlijke stoffen over het spoor (o.a. de chloortrein) en het rangeren. Het rangeerterrein is gelegen tegen de wagenwerkplaats aan. Bij ontwikkeling dient hier rekening mee te worden gehouden. §1.4.2 Wat zijn de relaties met de stad Amersfoort? De wagenwerkplaats heeft een centrale ligging in Amersfoort achter het station. Het gebied zou daarom zeer geschikt zijn voor een grote publiekstrekker zoals bijvoorbeeld een ziekenhuis, een sportcomplex of kantoorruimte. Het gebied is een plaats dat zeer centraal in Amersfoort ligt, tevens grenst het nieuw gerealiseerde


12


kantorencomplex het gebied. Hierdoor is de gemeente ook op het idee gekomen om in het gebied iets te realiseren wat voor de hele stad een betekenis heeft. (Zie bijlage 5.) Doordat de stad zo goed als ingesloten is door natuur- en groengebieden zal er gekeken moeten worden naar inbreidingsmogelijkheden. De wagenwerkplaats leent zich hier uitermate goed voor. Het gebied vormt momenteel een open terrein binnen de stad Amersfoort. Dit terrein zou kunnen worden verbonden met de ecologie in de rest van Amersfoort. Er is ten westen van het gebied een grote groenzone aanwezig. Het gebied heeft dus veel mogelijkheden. Hier haaks tegenover staat een enorm probleem: Het gebied is zwaar verontreinigd met verschillende giftige stoffen olie, chemische schoonmaakstoffen. Zie bijlage 7 Voor een overzicht hiervan. De saneringskosten voor het gebied worden door de NS vergoed via het saneringsfonds. (Zie ook bijlage 6) § 1.4.3 Wat zijn de relaties van de wagenwerkplaats buiten Amersfoort? Relaties op een hoger schaalniveau zijn moeilijk of niet waar te nemen. Vooral doordat het gebied een erg grote relatie heeft met het Soesterkwartier en dit juist het gebied uniek maakt. Vroeger had de wagenwerkplaats op landelijkniveau een relatie met omliggende steden zoals Zwolle, Utrecht en Amsterdam. Doordat de wagenwerkpplaats zijn functie heeft verloren, zijn de vroegere relaties verbroken. De enige relatie die er momenteel is met het gebied buiten Amersfoort, bestaat door de LPG-trein die er rangeerd. Deze LPGtrein heeft veel gevolgen voor de ontwikkeling van het gebied. Er zal op landelijk niveau moeten worden gekeken naar welke plaats deze trein het beste kan worden verplaatst. Zolang deze trein blijft rangeren bij de wagenwerkplaats zal er geen ontwikkeling kunnen plaatsvinden.

Binnen de conclusie komen verschillende hoofdpunten aan bod. Hier wordt een korte samenvatting en conclusie getrokken. Identiteit bestaat uit de volgende aspecten: 1) Herkomst: De herkomst van de wagenwerkplaats komt voort uit een staking in 1903 gehouden door de “spoormannen” in Haarlem. Deze mannen kregen na de staking hun ontslag of verplaatsing naar Amersfoort. Velen kozen voor de tweede optie. Doordat er een wagewerkplaats op het terrein was, is de bodem sterk verontreinigd. 2) Karakteristieken: kenmerkende eigenschappen van de wagenwerkplaats zijn met name de stijl waarin de gebouwen zijn gebouwd, maar ook de huidige staat waarin het verkeerd. Op het terrein zijn veel sporen uit het verleden te vinden. 3) Relaties: de wagenwerkplaats kent een goede band met het Soesterkwartier. Deze wijk is door de woonbehoefte van de “spoormannen” ontstaan. Veel van de oud- werknemers van de wagenwerkplaats wonen nog steeds in het Soesterkwartier. Als tweede heeft de wagwerkplaats een relatie met de stad Amersfoort. De stad heeft behoefte aan nieuwe woonwijken. Doordat de stad zo goed als ingesloten is door natuur- en groengebieden zal er gekeken moeten worden naar inbreidingsmogelijkheden. De wagenwerkplaats leent zich hier uitermate goed voor. Tevens zou het gebied kunnen functioneren als een groene buffer in de stad.

§ 1.5 Conclusie: Wat is de identiteit van de wagenwerkplaats? Saxion Hogeschool IJselland te Deventer

13


Als laatste heeft de wagenwerkplaats op regionaal/ landelijk niveau te maken met de LPG-trein die gerangeerd wordt aan de zuidwestkant van het terrein. Verder kan er over de wagenwerkplaats worden gezegd dat er veel potentiële economische dragers zijn. Deze ontstaan door de goede ligging ten opzichte van de noordzijde van het centraal station. Tevens heeft het gebied goede mogelijkheden voor het ontwikkelen van kantoorgebied of retail. Voor de scenariovorming kunnen er uit hoofdstuk 1 kunnen de volgende scenario’s worden afgeleid: - Groen - Dorpsuitbreiding - Kantorenlocatie Al de punten die in dit hoofdstuk zijn behandeld, worden meegenomen in de toetsingstabel voor de scenario’s die in hoofdstuk 3 worden gemaakt.


14


Wat kunnen we leren van soortgelijke herinrichtingsgebieden?

De wagenwerkplaats in Amersfoort heeft verschillende oude industriële panden. Deze panden moeten behouden blijven. Dit kan op verschillende manieren geschieden. Om een goed beeld te krijgen hoe deze ontwikkeling tot stand kan komen, wordt er gekeken naar soortgelijke inrichtingsgebieden. De gegevens van deze inventarisatie zullen uiteindelijk moeten worden verwerkt in de scenario’s.

§ 2.1 Welke gebieden zijn er onderzocht? Pakhuis Amsterdam

NDSM-gebouw Amsterdam

Westergasfabriek Amsterdam Van Nelle fabriek Rotterdam

Landschaftspark Duisburg

Het Pakhuis is gesitueerd in Amsterdam. Het Pakhuis maakt deel uit van een rij pakhuizen langs het IJ. De bedoeling is om deze gehele rij pakhuizen te behouden. e In de 19 eeuw werd in Amsterdam een enorme scheepswerf gebouwd. Dit pand staat er nog steeds en de afgelopen tijd zijn er nieuwe plannen gerezen voor dit waardevolle industriële pand. De Westergasfabriek werd eind negentiende eeuw gebouwd. De fabriek is tot 1960 in bedrijf geweest. De fabrieken zijn tussen 1925-1930 gebouwd. Tegenwoordig is de Van Nelle ontwerpfabriek een plek waar moderne design en vernieuwende architectuur te vinden is. Dit gebied in Duisburg was na de Tweede Wereldoorlog een uiterst belangrijk onderdeel van het Rührgebied.

§ 2.2 Wat is de identititeit van de bezochte gebieden? Pakhuis Amsterdam In 1883 werd het pakhuis samen met twee andere pakhuizen in opdracht van de NV Handelsmaatschappij gebouwd. Het pakhuis is altijd gebruikt voor de opslag van suiker en cacao. Heden is het pakhuis omgetoverd tot een designcentrum. Karakteristiek voor het gebouw zijn de oude opslagruimtes met de originele funderingen. Daarnaast is de ligging aan het water typerend voor een oud pakhuis. Wel is de ingesloten ligging van het pand problematisch. De drie pakhuizen hebben een fysieke relatie ten opzichte van elkaar; ze zijn in dezelfde stijl gebouwd. De fysieke relatie tussen het pakhuis en Amsterdam is het feit dat de haven toendertijd heel belangrijk was, en dat daarom de overslag en opslag van goederen dichtbij de haven kon plaatsvinden. Het pakhuis is vanaf het station slechts 10 minuten lopen. NDSM-gebouw Amsterdam e In de 19 eeuw werd in Amsterdam een enorme scheepswerf gebouwd. Vlakbij deze pas gebouwde werf zat de Nederlandsche Dok Maatschappij. Deze maatschappij repareerde schepen. Na de oorlog gingen twee bedrijven samen en luisterde naar de naam De Nederlandsche Dok- en Scheepsbouw maatschappij. Tegenwoordig zijn er plannen om andere functies in het pand te plaatsen;een kunstenaarsdorp, atelierstroken, een evenementengedeelte, een klimmuur, grote studio’s en horecavoorzieningen. Het idee is om een kleine stad te creëren in het gebouw. Karakteristiek voor het gebouw zijn de enorme deuren van de loodsen. Door deze deuren werden de schepen het droogdok in geleid om daarna weer te water gelaten te worden. De fysieke relatie tussen het NDSM gebouw en Amsterdam is het feit dat Amsterdam jarenlang voorop heeft gelopen in de scheepsbouw. Het was daarom logisch om een werf zo dicht mogelijk bij een haven in een


15


handelswereldstad te vestigen. Het pand ligt zeer afgelegen op een industrieterrein en ligt verscholen achter andere gebouwen. Westergasfabriek Amsterdam e Aan het einde van de 19 eeuw werd de Westergasfabriek gebouwd. De fabriek verrees op een strategisch goede plek uit de grond; tussen de Hollandse Spoorlijn en de Haarlemmertrekvaart in. In 1960 werd de fabriek overbodig en werd gesloten; de aardgasbel in Slochteren werd aangeboord. Tegenwoordig is er een nieuwe visie voor het gebied in ontwikkeling. Een onderdeel van het plan is de aanleg van een park rond de industrieel waardevolle gebouwen. Het terrein van de Westergasfabriek kenmerkt zich door de enorme gasopslagsilo. Ook zijn alle gebouwen opgetrokken in roodachtig steen. De fysieke relatie tussen de Westergasfabriek en Amsterdam is dat door de vondst van gas en de directe aanwezigheid van een afzetmarkt (Amsterdam) deze locatie in economisch opzicht de beste locatie was. Het terrein ligt zeer centraal in Amsterdam en is goed bereikbaar vanuit heel Amsterdam.

Landschaftspark Duisburg Dit gebied in Duisburg was na de Tweede Wereldoorlog een uiterst belangrijk onderdeel van het Rührgebied. Er werd koper verwerkt uit kopererts. De machines zijn algemeen kenmerkend voor de vroegere Duitse industrie. In 1977 werd het gebied gesloten doordat de verouderde machines niet meer van de huidige tijd waren. De fabrieken en machines staan er nog steeds. De enorme hoogoven in het midden van het terrein en de enorme bovengrondse pijpleidingen zijn karakteristiek voor het Landschaftspark, maar ook voor het gehele Rührgebied. Het park is juist hier aangelegd omdat het park centraal in het Rührgebied ligt. Het park ligt ver buiten het centrum, maar metro en bus rijden vlak langs het park. Het park is uitstekend bereikbaar.

Van Nelle fabriek Rotterdam De fabrieken zijn tussen 1925-1930 gebouwd. Het is een voorbeeld van het Nieuwe Bouwen. De ligging is gunstig langs het spoor van Rotterdam naar Den Haag. Het fabriekscomplex werd gebruikt voor de verwerking en verpakking van tabak, koffie en thee. Tegenwoordig heeft de voormalige fabriek een totaal andere functie. De Van Nelle ontwerpfabriek is nu een plek waar moderne design en vernieuwende architectuur te vinden is. Het gebouw stond vroeger al bekend om de massale lichtinval in het gebouw doordat bijna alle wanden uit glas zijn opgetrokken. Dit is een uniek karakteriserend kenmerk/element van de fabriek. Er zijn hele kleine elementen zoals oude waterkranen behouden. De fysieke relatie van de Van Nelle fabriek en Rotterdam is dat de fabriek direct gelegen was aan een haven waar grondstoffen voor de producten van Van Nelle werden ingevoerd. Het feit dat de fabriek in Rotterdam staat en niet in Amsterdam, heeft te maken met de investeerders die de fabriek stichtten (rotterdammers) en dat in de eerste helft van de twintigste eeuw de haven van Rotterdam sneller groeide dan die van Amsterdam. De oude Van Nelle fabriek is met een directe busverbinding vanaf het station goed bereikbaar.


16


§2.2.1 Wat zijn de blikvangers in de bezochte gebieden? Pakhuis Amsterdam NDSM-gebouw Amsterdam Westergasfabriek Amsterdam Van Nelle Fabriek Rotterdam Landschaftspark Duisburg

Enorme glazen constructie tegen de wand aan gebouwd Oude kraan naast het gebouw, oude scheepshelling Gasopslagsilo, oude ophaalbrug Het gehele gebouw opgetrokken in glas, de grootsheid van het gebouw zelf Enorme bovengrondse pijpleidingen, oude spoorlijnen, oude locomotief, hoogovens. Ze zijn echter wel in diverse periodes gebouwd.

Vergelijking identiteit en blikvangers verschillende gebieden: Alleen e de Van Nelle fabriek is gebouwd in de 20 eeuw, de anderen zijn e gebouwd in de 19 eeuw. In ieder pand behalve het Landschaftspark is de huidige functie kunstzinnig. De ligging van het Pakhuis is als enige problematisch te noemen. Het pakhuis wordt ingesloten door nieuwe, hoge gebouwen. Ook kan gezegd worden dat oude gebouwen sfeervoller overkomen dan nieuwe gebouwen. Alle locaties hebben een aantal blikvangers die zeker behouden moeten blijven. Ook is het behoud in de Van Nelle fabriek van hele kleine historische elementen uniek. De gebieden zijn, op het NDSMgebouw na, goed bereikbaar.

§2.2.2 Wie zijn er betrokken bij de totstandkoming van deze gebieden? Pakhuis Amsterdam

NDSM-gebouw Amsterdam

Westergasfabriek Amsterdam

Conclusies: • Om de historie tot uitdrukking te brengen, zullen de panden op de wagenwerkplaats niet moeten worden ingesloten; ontwikkelingen in de omgeving zijn dus van belang(1). • Blikvangers zeker behouden en eventueel versterken(2). • Maak bij restauratie gebruik van historische sfeer(3). • Heel belangrijk is het ontsluiten van de wagenwerkplaats (4).


Een aantal aandeelhouders van enkele meubelfabrikanten hebben samen het oude pakhuis overgenomen van de gemeente Amsterdam. Deze personen zijn verantwoordelijk voor de huidige invulling van het pakhuis. Het idee om iets te gaan doen met het oude NDSM-gebouw begon met een prijsvraag. De Stichting Kinetisch Noord heeft deze prijsvraag gewonnen. Deze stichting houdt zich nu bezig met de sturing van het huidige project. De gemeente speelt ook een belangrijke rol want sommige beoogde functies passen niet binnen het bestemmingsplan. Ook staat de gemeente Amsterdam niet welwillend tegenover de nieuwe ideeën voor het NSDM-gebouw. In 1992 werd hert terrein overgedragen aan het Stadsdeel Westerpark. De hulp van de Amerikaanse landschapsarchitect Kathryn Gustafson werd ingeroepen om een visie te maken voor het terrein van de voormalige Gasfabriek. Deze visie wordt op dit moment uitgevoerd. Ook betrokken zijn gemeente, een projectontwikkelaar en VROM. VROM springt financieel bij voor de grondsanering.

17


Van Nelle Fabriek Rotterdam

Landschaftspark Duisburg

De gemeente wilde de fabriek in eerste instantie slopen. Toen heeft een projectontwikkelaar besloten het pand te kopen. Hij is voor de huidige opzet verantwoordelijk. Het gebouw komt in de toekomst op de Werelderfgoedlijst te staan. De deelstaatregering van NordrheinWestfalen, de steden in de regio en een projectontwikkelaar wilden een park maken van het gebied. De landschapsarchitect Latz was gemoeid met het ontwerp voor het park. Hij wilde de sociale, historische ecologische en esthetische waarden in het gebied behouden.

Vergelijking betrokkenen bij de totstandkoming: Een groot verschil vormt de mate van welwillendheid van verschillende gemeenten. Zo werkt de gemeente Rotterdam beter mee dan de gemeente Amsterdam. De totstandkoming van de nieuwe ideeën voor het NSDM-gebouw is uniek, want dit is begonnen door een prijsvraag. Conclusies: • Er moet een enthousiaste groep mensen werken aan het gebied van de wagenwerkplaats; een ontwerpprijsvraag kan georganiseerd worden(5). • Er moet zeker een draagvlak gecreëerd worden bij de gemeente. Een gemeente die tegenwerkt, kan voor veel problemen zorgen; dit kan bij de ontwikkeling van het gebied jaren schelen(6). • Misschien nog belangrijker; er moet een draagvlak gecreëerd worden bij de grondeigenaar NS-vastgoed. Zonder draagvlak bij deze partij, is er in principe niets mogelijk(7).

§ 2.3 Hoe worden de bezochte gebieden beheerd? Pakhuis Amsterdam Enkele aandeelhouders van moderne meubelfabrikanten kregen het idee om het pakhuis over te nemen van de gemeente. Deze huidige eigenaars gebruiken het pakhuis als een etalage voor toekomstige gefabriceerde meubelartikelen. Het huis vormt een stap tussen winkelier en fabrikant. NDSM-gebouw Amsterdam De stichting Kinetisch Noord houdt zich nu bezig met de aansturing van het lopende project; De ontwikkeling van het NSDM-terrein tot bedrijfsverzamelterrein voor cultuurproducenten. Het project is opgedeeld in drie onderdelen: • Beheer: Stadsdeel Noord • Artistieke ontwikkeling: Kinetisch Noord • Bouw: Stadsdeel Noord Het project staat nog in de kinderschoenen. Er is nog geen enkele bouwvergunning afgegeven. Ook botsen veiligheidsregels (o.a brandveiligheidseisen) met de beschermde status van het gebouw; de gevels mogen niet gesloopt worden, terwijl er nooduitgangen geplaatst moeten worden. De Stichting is in de ontwikkelingsfase van het project verantwoordelijk voor het gehele proces. Mogelijk zal na de ontwikkelingsfase ( de fase van ingebruikname) een rechtspersoon gevormd worden die de stichting vervangt. Het uiteindelijke streven is de beoogde strategie, Stad als Casco, te laten werken. De toekomstige gebruikers van de ruimtes in de panden kunnen dan actief meedoen in de ontwikkeling en beheer van de ruimtes. Westergasfabriek Amsterdam In 1992 is het gebied overgedragen aan het stadsdeel Westerpark. Een projectontwikkelaar houdt zich bezig met de exploitatie van het gebied.Deze is gebonden aan veel randvoorwaarden doordat de gebouwen in de huidige vorm behouden moeten blijven.

Van Nelle Fabriek Rotterdam


18


De gemeente wilde de Van Nelle fabriek in eerste instantie slopen, Maar zodra het idee van de ontwerpfabriek aan het licht kwam wilde de gemeente graag meewerken. Een projectontwikkelaar heeft het gebouw gekocht en is gemoeid met het huidige beheer. Verschillende ruimtes worden door de ontwikkelaar verhuurd aan personen, maar ook aan bedrijven. Landschaftspark Duisburg Het gebied is enorm vervuild. Er kon dus heel weinig met het gebied. Daarom hebben de deelstaatregering Nordrhein-Westfalen, de steden in de regio en een projectontwikkelaar besloten er een park van te maken zonder commerciële doeleinden na te streven. Er hoeven bijvoorbeeld geen entreegelden betaald te worden. Vergelijking beheer verschillende panden: Het beheer is op verschillende manieren geregeld. Bij het NDSM-gebouw wordt er voor gekozen om het beheer aan de huurders over te dragen. In de Westergasfabriek en de Van Nelle fabriek is het beheer in handen van een projectontwikkelaar. Conclusies: • • •

Door het beheer af te staan aan de huurders zelf, krijg je mogelijk meer variatie in inrichting en gebruik van de kavel(8). Een functieverandering met een commerciele insteek is een zeer goede manier om cultuurhistorisch waardevolle panden te behouden en te versterken(9). Creatieve groepen zoals kunstenaars kunnen de mogelijkheid krijgen de inrichting zelf te bepalen. Door deze flexibiliteit wordt de functionaliteit bevorderd(10).

§ 2.4 Hoe worden de gebieden economisch georganiseerd? Pakhuis Amsterdam Het designcentrum vormt een stap tussen de winkelier en de fabrikant. Het dient als een etalage van producten van aandeelhouders. Op deze manier kan een winkelier eerst bepaalde producten bekijken alvorens ze in te kopen. Het pakhuis omvat drie verdiepingen waar allerlei meubelen van verschillende ontwerpers zijn uitgestald. Verder zijn er allerlei andere activiteiten zoals: fotosessies en evenementen (bijvoorbeeld een introductie van een nieuwe kledinglijn). Er is om een aantal redenen voor dit pand gekozen: • Een historisch gebouw geeft extra sfeer. • Het pakhuis ligt langs het spoor waardoor er goede reclame kan worden gemaakt ( bekendheid). • Bestaande plannen in het gebied zullen voor een grote toestroom mensen zorgen. Het pakhuis kampt wel met een groot probleem. Rond het pand worden enorme gebouwen gebouwd. Het pakhuis wordt hierdoor als het ware ingesloten. NDSM-gebouw Amsterdam De panden moeten gaan fungeren als broedplaats voor toekomstig talent op het gebied van beeldende kunst, toneel, muziek en vormgeving. Het broedplaatsenfonds stimuleert dit en verstrekt subsidies ten behoeve van deze broedplaatsen. Het gebouw is opgedeeld in verschillende kavels. Iedereen kan z’n kavel huren mits je kunt aantonen dat je met je creatieve beroep een inkomen kan verdienen. Als alles volgens plan verloopt zal over 10 jaar de gehele vloeroppervlakte verhuurd zijn. De huurprijzen zullen niet al te veel gaan opleveren daar de huurprijzen redelijk laag zullen worden gehouden. De stichting heeft ook een contract voor 10 jaar met een optie voor een langere termijn. Geld speelt ook een grote rol. Het plan is om evenementen zoals house-party’s, grootschalige tentoonstellingen en beurzen te organiseren. Westergasfabriek Amsterdam


19


De visie voor het gebied wordt op dit moment uitgewerkt. Men is nu bezig om het Bestemmingsplan aan te passen en bouwvergunningen te krijgen. Deze vergunningenaanvraag had veel eerder moeten geschieden. De kosten voor de aanleg van het park en de sanering van de grond bedraagt ongeveer 22 miljoen. Dit geld wordt grotendeels opgebracht door het Grote Steden Beleid en door het VROM. Het geld van VROM is grotendeels gebruikt voor de grondsanering. De kosten die de projectontwikkelaar maakt, bedraagt ongeveer 30 miljoen. Het gebied moet hem in de toekomst dus meer dan 30 miljoen opbrengen om winst te maken(door verkoop/verhuur). De ontwikkelaar heeft middels subsidies vanuit Monumentenzorg en het GSB 5 miljoen gekregen. Van Nelle Fabriek Rotterdam Het totale oppervlak dat verhuurd kan worden is 65000m2. Het achterliggende idee van de opzet is een enorme ‘glazen doos’ waarin weer kleinere ‘glazen dozen’ zitten. Deze ruimtes worden verhuurd. Op dit moment is ongeveer 80% verhuurd. De huurprijs bedraagt €120,- per m2. Naar schatting zal over een jaar het gehele vloeroppervlak verhuurd zijn. Verschillende functies zijn in het gebouw geplaatst: showrooms voor moderne architectuur, opslagruimtes, kantoren en zalenverhuur. Volgend jaar zal ook een groot architectenbureau (80 werknemers) zich in het gebouw vestigen. Het gebouw wordt door een projectontwikkelaar beheerd. Deze heeft de fabriek 6 jaar geleden opgekocht. Het feit dat het gebouw een monument is, geeft natuurlijk het voordeel dat er extra geld binnenkomt vanuit Monumentenzorg. Toch is er ook een nadeel: sommige functies of evenementen, zoals grootschalige tentoonstellingen of beurzen kunnen niet gehouden worden doordat er geen nooduitgangen geplaatst mogen worden. Winstgevende evenementen kunnen daarom vaak niet gehouden worden.

was de instandhouding van sociale, historische, ecologische en esthetische waarden. Vergelijking in economische organisatie: Allereerst moet gezegd worden dat er een groot verschil zit in de vorderingen van ieder project. Dit heeft invloed op de economische organisatie; bij sommige projecten ligt alles al vast en bij andere projecten moeten zelfs nog bouwvergunningen afgegeven worden. Het blijkt dat een grondsanering enorm veel kost. De projectontwikkelaar, die met de Westergasfabriek gemoeid is, zal deze saneringskosten op een bepaalde manier terug moeten verdienen. Ieder project kan rekenen op bepaalde subsidies. Bijvoorbeeld de GSB-subsidie, Monumentenzorgsubsidie. Conclusies: • •

Aangezien Amersfoort niet een GSB-gemeente is, zal er een andere manier gevonden moeten worden om extra geld te krijgen(11). De hoge kosten die een bodemsanering met zich meebrengt moet niet onderschat worden. Deze kosten zullen echter vergoed worden door saneringsfonds NS(12). Grootschalige evenementen met nationale reikwijdte kunnen een goede inkomstenbron vormen(13).

Eindconclusie hoofdstuk 2: Uit dit hoofdstuk kan worden afgeleid dat er in hoofdstuk 3 rekening zal moeten worden gehouden met de behandelde punten (alle korte conclusies). Ook kan men concluderen dat er een scenario moet komen met als thema: cultuur.

Landschaftspark Duisburg Een reden om er een park van te maken is het feit dat de grond enorm vervuild is. De kosten voor z’n enorme grondsanering kon niet worden opgebracht. Daarom is er voor gekozen om met een speciale vegetatie de grond langzaam schoon te maken; Dit gaat 100 jaar duren. Commerciële doeleinden worden nauwelijks nagestreefd. Geld is dan ook niet heel belangrijk. Het belangrijkste


20


Vier scenario’s voor de Wagenwerkplaats? § 3.1 Het scenario “wonen”. § 3.1.1 Korte omschrijving scenario. Het spoorwegemplacement leent zich in eerste instantie niet voor woningbouw. De grootste bezwaren tegen woningbouw zijn de treingeluiden, bodemverontreiniging en andere aspecten waar niet direct aan gedacht wordt. De belangrijkste voorwaarde is wel dat het LPG transport moet worden verplaatst. Het is wel mogelijk woningbouw te realiseren, maar dan moeten er echter wel een aantal dingen gebeuren zoals: De ontsluiting; deze moet worden aangepast om een bevolkinggroei, en dus meer verkeer, in het gebied op te vangen. Geluidshinder; deze kan worden opgelost door innovatieve ontwerptechnieken. Hierbij kan gedacht worden aan geluidwerende maatregelen als dubbel glas, bebouwing als geluidswal, of wonen in een geluidswal. Belangrijk hierbij is dat er geen horizonvervuiling ontstaat. De bodemsanering wordt gefinanciërd uit een losstaand fonds waarin o.a. NS vastgoed deelneemt. “ De wagenwerkplaats is voor iedereen en van iedereen.” Het Soesterkwartier is een unieke wijk met eigen bewoners die sterk gericht zijn op hun directe omgeving. De wijk kenmerkt zich door de uitwerking van de tuindorpgedachte, echter in de wijk ontbreekt het aan woningdifferentiatie. Wanneer een Soesterkwartierder woningcarrière maakt is het bijna onmogelijk om een goede (duurdere) woning te vinden. De wagenwerkplaats biedt

de potentie om deze knelpunten op te lossen door overwegend woningen te herbergen uit de duurdere prijsklassen. De verstedelijking die is waar te nemen nabij het station en het centrum van Amersfoort rukken steeds meer op richting westen. Er zijn veelal kantoren gebouwd maar er valt ook te denken aan stedelijk wonen. De locatie van de wagenwerkplaats is uitermate geschikt voor deze vormen van stedenbouw. Dit komt mede door de centrale ligging nabij het centrum. In de hoogbouw die over het spoor en steeds afnemend in hoogte naar de wagenwerkplaats loopt, kunnen woningen in duurdere prijsklassen gevestigd worden. Verder kan in de wagenwerkplaats, om woningdifferentiatie te bevorderen, ruimte worden gemaakt voor andere doelgroepen. Er moet een gevarieerd en flexibel aanbod komen voor verschillende groepen bewoners. Denk hierbij aan jongeren, ouderen, stadsnomaden, mensen die aangepaste voorzieningen nodig hebben en studenten. Dit kan door nieuwbouw en aanpassing van bestaande oude panden op het terrein, waaronder de venco-loods en de wagenwerkplaats. De aandacht voor studentenhuisvesting moet verder worden versterkt. Belangrijker is ook dat er een groter aanbod aan geschikte en betaalbare woningen komt voor de niet-studerende werkende jongeren “Op deze manier ontstaat er een wagenwerkplaats die voor iedereen is.” In het Soesterkwartier ontbreekt het aan openbaar groen. Om de leefkwaliteit en de hoeveelheid openbaar groen te bevorderen wordt


21


het nabijgelegen natuurlandschap Bokkeduinen doorgetrokken naar de wagenwerkplaats. Dit biedt de bewoners van het Soesterkwartier een groen gebied vlak bij de deur. Dit groen komt uiteindelijk in confrontatie met de oprukkende verstedelijking. Op de plek van de confrontatie ontstaat zo een sfeer waar iedereen prettig kan wonen en leven. Verder wordt het groen vanuit de wagenwerkplaats doorgetrokken door de wijk naar de in het noorden gelegen groenzone. Op deze manier profiteert het Soesterkwartier hier van. “Op deze manier ontstaat er een wagenwerkplaats die dus van iedereen is.” De wagenwerkplaats biedt uiteindelijk een combinatie van wonen en leven voor iedereen en van iedereen.

§ 3.1.2 haalbaarheid scenario. Het belangrijkste struikelblok voor dit scenario is de transport van LPG over het spoor. Als deze blijft, is wonen onmogelijk op de wagenwerkplaats. Om de haalbaarheid van dit scenario verder te bevorderen is het van belang om veel woningen uit de duurdere prijsklasse te bouwen om zo de huisvesting in lagere prijsklassen te financieren. Deze duurdere prijsklassen dienen dan wel van een hoge kwaliteit te zijn en een zeer groot aandeel hebben in het woningaanbod. Hierbij dient wel de aantekening te worden gemaakt dat de nieuwbouwwoningmarkt minder stabiel is en in deze tijden van een laagconjunctuur er sneller een negatief koperssentiment kan ontstaan.

§ 3.1.3 impressie beelden scenario. zie bijlage 8.

Legenda toetsingstabel: ++ = 5 punten Zeer hoge score + = 4 punten Hoge score +/- = 3 punten Matige score = 2 punten Lage score -- = 1 punt Zeer lage score

§ 3.1.4 Toetsingstabel Toetsingscriteria Score Cultuurhistorie Score Aansluiting Soesterkwartier

onderbouwing

De oude panden worden gebruikt voor herontwikkeling (woningen). Een belangrijk onderdeel van het plan zijn de verbrede toegangswegen vanaf de Soesterweg en de doortrekking van het groen naar het Soesterkwartier. Score Eigen Oude panden worden gebruikt voor Identiteit herontwikkeling, er is echter ook veel nieuwbouw. Score Ruimtelijke Aan de kant van het station is een hoge mate Kwaliteit van verstedelijking te herkennen. Aan de kant van de Bokkeduinen is een lage mate van verstedelijking te herkennen. Door verder fysiek te vernieuwen ontstaat er een wagenwerkplaats die overzichtelijk en veilig is. Score Door de Bokkeduinen er bij te betrekken Leefbaarheid ontstaat er een groen, leefbaar woongebied. Wel kan men last hebben van het nabijgelegen spoor en de bijbehorende drukte. Score Er worden veel woningen in de duurdere Woningbouw prijsklassen gebouwd. Score Verkeer/ De ontsluiting voor verkeer kan beter. Verkeer Ontsluiting dient nu over de Soesterweg te gaan. Score Milieu De natuur in het plan bevordert de score voor milieu. Aan de andere kant is er de verstedelijking. Score Financiën: Duurdere woningen worden gefinanciërd vanuit particulieren. Particulier initiatief Score Financiën: Er worden woningen in lagere prijsklassen Publiek Subsidie gebouwd (studenten, senioren, stadsnomaden). Dit heeft echter niet de overhand in het plan. Score Nationaal Het plan heeft alleen wat te betekenen voor potentieel het Soesterkwartier.


Wonen ++

+

++

++ + ++ +

--

22


§ 3.1.5 conclusie Het woonpark voldoet aan de tekortkomingen die het Soesterkwartier heeft, namelijk: het tekort aan woningen uit het duurdere prijssegment en een tekort aan groen in de wijk. Verder biedt het ook ruimte aan de doelgroepen die woningnood kennen. Dit alles wordt geïntegreerd in de cultuurhistorie en de identiteit die het gebied herbergt. Het gebied krijgt een kwaliteitsinjectie in de vorm van leefbaar wonen in het groen met al de facetten die daarbij horen. Het Soesterkwartier zelf krijgt een directe kwaliteitsinjectie in de vorm van opwaardering via de Soesterweg. Ook wordt het groen vanuit de Bokkeduinen via de wagenwerkplaats doorgetrokken naar de wijk. Enige kanttekeningen zijn er wel bij te maken. Allereerst dienen er om het woongenot te waarborgen en te verbeteren eerst de negatieve gevolgen die het spoor met zich meebrengt te overbruggen. Verder moet voorkomen worden dat de extra druk die de wagenwerkplaats met dit scenario meebrengt niet te veel wordt voor het Soesterkwartier. Al met al kan gezegd worden dat de wagenwerkplaats een omgeving kan worden waarbij er leefbaar gewoond kan worden.

§ 3.2 Het scenario “recreatie”. § 3.2.1 Korte omschrijving scenario. De Wagenwerkplaats, het nieuwe recreatiepark van Amersfoort, biedt vele mogelijkheden. Het plangebied bestaat uit drie delen. De oost-westweg weg verbindt deze drie delen met elkaar. Het hele gebied heeft een groen karakter. Een bezoek aan het Zomerpark (het westelijke gedeelte) is een grote belevenis. Watergangen hebben de plaats ingenomen waar vroeger de spoorlijnen op de Wagenwerkplaats zich bevonden. Deze waterlopen verbinden het Zomerpark via de grote loods met het Sportpark. Deze opzet biedt veel speelmogelijkheden. In iedere hoek van het park ontdek je weer iets nieuws. Op de locatie van de oude schilderloods ligt nu een evenementenveld. Dit evenementenveld is voorzien van een amfitheater en een overzichtsheuvel. Een rodelbaan doorkruist het hele Zomerpark. Het Actiepark (het middelste gedeelte) geeft een nieuwe dimensie aan uitgaan. De Grote Loods is opgedeeld in units. Overdag kan

men paintballen, lasergamen, carten en is er de mogelijkheid een bezoek te brengen aan het kinderparadijs en de skatebaan. Gekleurd licht zorgt in de avonduren voor een leuke uitgaanssfeer in het gebied. Dit biedt de gelegenheid om iets te drinken, om te dansen of om een film te kijken. Het Sportpark (het oostelijke gedeelte) biedt tal van sportfaciliteiten (avontuurlijk en sportief). Op plaatsen waar vroeger loodsen stonden, bevinden zich nu sportvelden en sporthallen. De daken van de sporthallen bieden extra ruimte voor andere activiteiten. Een duikcentrum, een bowlingcentrum en een klimmuur zullen het sportpark complementeren. De omgeving heeft een groen karakter, waardoor een natuurlijke sfeer ontstaat. Het recreatiepark De Wagenwerkplaats biedt een combinatie van sporten, uitgaan en wonen. De zichtbare cultuurhistorie en het groene karakter van het park zorgen voor een extra impuls het park een keer te bezoeken.

1 2 3 4

Zomerpark Rodelbaan Amfitheater, heuvel Evenementenveld Watergangen

11 12 13 14

5 6 7 8

Actiepark Theehuis, lunchhuis, etc. Units: Carten, disco Bioscoop Paintball

15 16 17 18

9 10

Lazergame Plein met restaurant, cafés, jeugdhonk; avonds verlicht


19 20

Sportpark Sporthallen Sportvelden Bowlen, klimmuur, duiken Skatebaan Wonen en groen Bestaande bebouwing Wonen langs oude spoor Groen aders Zuidelijk park, tevens geluidswal Camping Watertracé- van oost naar west, met rolbomen als bewegende bruggen

23


§ 3.2.2 haalbaarheid scenario. Negatief • Economisch- Het Recreatiepark zal vragen om veel publiek geld. Voor aanleg en onderhoud van de parken, maar ook voor de sportvelden en hallen. De hallen kunnen op particulier initiatief worden ontwikkeld. • Functie-indeling- Voor de sportvelden zullen eventueel andere sportvelden in Amersfoort opgeheven dienen te worden. Recreatiefuncties in een economisch mindere tijd hebben mogelijk een moeilijke start of komen in zijn geheel niet van de grond. Een haalbaarheidsonderzoek gebaseerd op vraag vanuit de markt en draagvlakbepaling zal uitgevoerd dienen te worden. • Bevolking- Het Recreatiepark kan geluidsoverlast veroorzaken voor de aangrenzende bebouwing. Wanneer de geluidsbronnen, zoals de discotheek aan de achterzijde van de grote loods geplaatst en goede isolatie gebruikt zal worden, zal de overlast er niet of zeer gering kunnen zijn. • Chloortrein- Het Recreatiepark, vooral de woningen, kan slechts gebouwd en aangelegd worden wanneer de chloortrein verleden tijd is. • Bodemverontreiniging- Het Recreatiepark is gesitueerd op een stuk zeer vervuilde grond. Alvorens te kunnen bouwen zal deze grond gereinigd dienen te worden. Hiervoor is een NS saneringsfonds ingericht in samenwerking met de Staat. Wel kan het zijn dat hierdoor een gesloten grondpolitiek bedreven moet worden. Dit betekent dat de vervuilde grond van de wagenwerkplaats weer een plek dient te krijgen in het gebied. Bij het bedenken van het Recreatiepark is hiermee rekening gehouden door de aanleg van het heuvelachtige Zomerpark. • Bestemmingsplan-Ten behoeve van de identiteit dient het bestemmingsplan zeer gedetailleerd te zijn, vooral betreft de voorschriften. Excessen als perifere ontwikkeling dienen hiermee voorkomen te worden. Een grote doe-het-zelfzaak tussen de sportvelden is niet de bedoeling en zal de identiteit teniet doen.

Positief • Identiteit- Het recreatiepark krijgt door een veelvoud aan functies, groen en cultuurhistorie, een hele eigen bekendheid. • Bevolking- Het Recreatiepark biedt de bevolking een perfecte plek om hun vrije tijd door te brengen alsmede werkgelegenheid. Bij het bedenken van Het Recreatiepark is rekening gehouden met de wensen vanuit het Soesterkwartier; er werd gevraagd om ‘dingen voor de jeugd’, een camping en een groene, parkachtige omgeving. (Geluids-) overlast is daarbij van ondergeschikt belang. • Milieu- Het recreatiepark is geplaatst in een groene setting. Daarnaast heeft het ook een zeer positief effect op het Soesterkwartier en het aangrenzende landschap. Vanuit de Bokkeduinen (ten westen van de Wagenwerkplaats), zullen door het Recreatiepark groene aders het Soesterkwartier ingaan.

§ 3.2.3 impressie beelden scenario. Zie bijlage 8


24


§ 3.3 Het scenario “Hoogbouw”.

§ 3.2.4 Toetsingstabel. Toetsingscriteria Cultuurhistorie Aansluiting Soesterkwartier Eigen Identiteit Ruimtelijke Kwaliteit Leefbaarheid Woningbouw programma Verkeer/ Ontsluiting Milieu Particulier initiatief Publieke subsidie Nationaal Potentieel

Onderbouwing Score Ontwikkeling van bestaande panden Wegen doorgetrokken, woonbebouwing in noorden gesitueerd Nieuwe functies zorgen voor nieuwe herkenbaarheid Veel groen en publieke functies overzichtelijk geplaatst Mogelijke kans op geluidhinder Veel woningen geplaatst

Score +

Hoofdontsluiting plangebied sluit aan op bestaande wegenstructuur Bestaand groen doorgetrokken in plangebied en doorgetrokken in Soesterkwartier Woningen, sportgelegenheden Veel publieke functies Verzorgingsgebied op landelijk niveau

+-

++ ++ + ++-

++ ++++

§ 3.2.5 Conclusie Het Recreatiepark biedt tal van mogelijkheden om te ontspannen, genieten en actief te zijn. De grootste blokkade zou het economisch tij zijn waarin initiatieven voor recreatieve voorzieningen moeilijker van de grond komen. De chloortrein zal moeten verdwijnen, maar dat is voor al de scenario’s het geval. Zoals beschreven is de bodemverontreiniging geen negativiteit, maar een prachtige kans om een rodelbaan en heuvellandschap te creëren.

§ 3.3.1 Korte omschrijving scenario. Op de wagenwerkplaats wordt ruimte gemaakt voor werken, wonen en winkelen. Deze worden gehuisvest in sterk gedifferentieerd panden die de oude loodsen versterken, verbeteren en hun cultuurhistorische waarde behouden. De openbare ruimtes die tussen de gebouwen ontstaan worden ingevuld met een groen park om het woongebied heen gelegen en verder is er een prestigieus plein voor de oude wagenwerkplaats haar grootste loods. Tussen de bedrijven door zal er zo veel mogelijk groen en water plaatsvinden. De opbouw van de wijk zal van kleinschalig(het Soesterkwartier) tot grootschalig (de hoogbouw die geplant is) gebouwd worden. Door deze opbouw krijg je een geleidelijke overgang van laag naar hoog en zal de hoogbouw geen muur vormen maar meer een entree naar het centrum van Amersfoort. Hierdoor zal je vanuit het Soesterkwartier niet het gevoel krijgen dat je erbuiten zit maar meer het gevoel dat je naar binnen getrokken wordt. Verder gaat het bij hoogbouw om wat er op de eerste 3 verdiepingen plaatsvindt. Wanneer men de eerste verdiepingen openbaar, levendig en toegankelijk maakt is er zeker perspectief voor hoogbouw. Voor de ‘visuele hinder’ van hoge gebouwen kan het argument worden opgevoerd, dat men gebouwen van bijvoorbeeld 20 verdiepingen niet veel hoger ervaart dan gebouwen met meer dan 7 verdiepingen Het perspectief is hier de oorzaak van. Kortom door de opbouw van laag naar hoog te laten verlopen, de eerste verdiepingen toegankelijk en aantrekkelijk te maken en de vormen van de geplande bebouwingen in een juist patroon neer te zetten waardoor voorkomen word dat men hoogbouw als ontoegankelijk en stenig ervaart, is de wagenwerkplaats een uitstekende locatie voor hoogbouw.


25


§ 3.3.2 haalbaarheid scenario. Om de haalbaarheid van dit scenario te bevorderen is het van belang om de hoogbouw zo toegankelijk mogelijk te maken. Dit zowel infrastructureel als in de ervaring van de mensen. Het gebied dient ook beter bereikbaar te worden vanaf de snelweg, iets wat nu niet aanwezig is. De financiën zouden normaliter geen struikelblok mogen vormen. Het marktmechanisme is van groot belang hier en zal de negatieve factoren (geluidhinder, bodemverontreiniging) op de wagenwerkplaats moeten wegzuiveren. Verder dient er ook gezegd te moeten worden dat het, ook in tijden van laagconjunctuur, van belang is dat de locatie ten volle wordt benut. Dit betekent geen leegstand, zoals die op dit moment al wel bestaat op het Eemkwartier en de aan de noord ingang van het station.

§ 3.3.3 impressie beelden scenario. Zie bijlage 8.

§ 3.3.4 Toetsingstabel. Toetsingscriteria

onderbouwing

Score Cultuurhistorie Score Aansluiting Soesterkwartier

Hoogbouw

De gebouwen op de wagenwerkplaats blijven behouden voor andere functies. Er zijn twee verbindingswegen naar het soesterkwartier. En het wordt van laag naar hoog opgebouwd. Score Eigen De identiteit van de wagenwerkplaats Identiteit wordt niet behouden. Het krijgt een geheel nieuwe identiteit. Score Ruimtelijke Overzichtelijkheid en groen is niet het Kwaliteit sterkste punt in dit scenario. Score Leefbaarheid is bij hoogbouw in Leefbaarheid principe laag. Door meer groen in het plan te betrekken wordt deze score enigszins opgetrokken. Score Er worden woningen gerealiseerd. Woningbouw Programma Score Verkeer/ Vier ontsluitingspunten waardoor het gebied ook per auto ontsloten kan Ontsluiting worden. Score Milieu Het milieu komt weinig aan bod.

+-

Score Financien: Particulier initiatief Score Financien: Publiek Subsidie Score Nationaal potentieel

De hoogbouw wordt ontwikkeld aan de hand van het markmechanisme.

++

Publieke subsidies komen er bij hoogbouw niet aan te pas. De stad Amersfoort krijgt meer aanzien. De poort naar de Randstad wordt zo ook visueelversterkt.

+


++ ++-

+ -

+-

26


Het cultuurpark wordt een nieuwe broedplaats voor kunstenaars, dichters en muziekanten.

§ 3.3.5 conclusie Voor het scenario “Hoogbouw” is de lokatie erg aantrekkelijk. Men spreekt hier van een a-locatie. Dit is heel aantrekkelijk voor bedrijven in hoge gebouwen. Echter het econmische klimaat is niet gunstig voor deze ontwikkelling. Door de chloortransporten is wonen niet mogelijk op het terrein. Ook onder de bewoners van het Soesterkwartier is er geen draagvlak voor hoogbouw op het terrein. Als er hoogbouw wordt gerealiseerd is dit wel een goede basis voor betere economische tijden.

§ 3.4 Het scenario “cultuurpark”. § 3.4.1 Korte omschrijving scenario. Cultuurpark wordt een vrijplaats voor optredens en allerlei (klein) kunsten. Dichters, muzikanten en allerlei artiesten geven hier optredens in een open sfeer. Het park heeft een festivalachtige sfeer over zich met kleine winkeltjes en grote podia. In de gesloten gebouwen wordt een werkruimte voor kunstenaars, muziekanten en dichters gerealiseerd. Op heuvels kan men genieten van het uitzicht op meerdere podia. Deze heuvels vormen een ongebroken structuurdrager die door het hele park loopt. Het park kenmerkt zich door verschillende sferen. Het park is zeer toegankelijk door dat meerdere toegangswegen vanuit het Soesterkwartier lopen. Bebouwing en natuur komen samen in een culturele explosie waarin vrijheid centraal staat.

§ 3.4.2 haalbaarheid scenario. Het economische klimaat van de afgelopen jaren maakt het scenario cultuurpark tot een haalbare optie. Het park biedt een oplossing voor de vraag naar ruimte voor uitoefening van diverse culturele activiteiten. Reeds nu al zitten er kunstenaars en theatergroepen op het terrein omdat er geen andere plaats is in de vorm van goedkope, ruime huisvesting voor deze doelgroep. Het cultuurpark sluit goed aan op de ambitie van Amersfoort als culturele stad met haar jaarlijks terugkerende festivals. Op het terrein kunnen festivals gehouden worden. Een nadeel van het scenario is dat het financieel minder aantrekkelijk is voor potentiële exploitanten. Echter de belevingswaarde en meerwaarde van het terrein voor het Soesterkwartier en het bezoekend publiek zijn ook een vorm van winst. Door het terrein een open karakter te geven en door meerdere toegangen te creëren, wordt het gebied bij het Soesterkwartier getrokken. Echter door de gebouwen te laten staan en met bepaalde ontwerpvormen te werken, blijft de historie van het terrein behouden. Het park hoeft niet alleen een functie als ‘festivalterrein’ te hebben. Zo kan er op de plassen die worden gerealiseerd ook in de winter gerecreëerd worden. In het park kan ook gewandeld worden. Hoofdfunctie van het terrein blijft echter het voldoen aan de vraag naar ruimte voor beginnende artistieke mensen.

Openheid en toegankelijkheid zijn de sleutelwoorden van dit scenario. In tegenstelling tot andere cultuurparken is dit park open. Open voor de Soesterkwartierders als wel voor mensen die graag hun hobby dan wel kunst vertonen in een openbare ruimte. De openheid komt terug in de bebouwingsvorm waarin de loodsen deels open podia worden. Hier kunnen diverse mensen hun kunsten vertonen. Het cultuurpark biedt een goed alternatief voor een andere doelgroep namelijk de beginnende muzikant e.d. Het biedt alternatief aan het Eemkwartier waar overdekt cultuur wordt aangeboden.


27


§ 3.4.3 impressie beelden scenario.

§ 3.4.4 toetsingstabel. Toetsingscriteria Score Cultuurhistorie Score Aansluiting: Soesterkwartier

Onderbouwing Score

Behoud en ontwikkeling bestaande panden en sfeer van het terrein. Creatie van openheid en meerdere toegangswegen tot het terrein. De wagenwerkplaats wordt een begrip als Score Eigen cultuur(festival)park met behoud van Identiteit uniekesfeer. Score Ruimtelijke Groen terrein met podia voor artistieke Kwaliteit mensen e.d. en open voor iedereen. Score Het terrein zorgt voor vitaliteit van het Leefbaarheid omliggende stedelijk gebied. Er worden geen woningen gerealiseerd, Score alleen voor de doelgroepen van het terrein Woningbouw wordt kleinschalig gebouwd. Programma In geval van een festival is de beste toevoerroute vanaf de nieuwe noordelijke Score Verkeer/ stationsingang. Particulier verkeer kan voor Ontsluiting problemen zorgen in de wijk. Veel groen en water wordt gerealiseerd in het terrein. Dit creëert een bufferzone Score Milieu tussen het rangeerterrein en de wijk Soesterkwartier. Exploitatie van de podia is mogelijk, echter Score Financiën: niet de hoofddoelstelling. Deze is een Particulier initiatief plaats bieden aan beginnende kunstenaars, dichters en muziekanten. De belevingswaarde en meerwaarde van Score Financiën: het terrein voor het Soesterkwartier en de Publiek Subsidie stad Amersfoort maken het subsidiëren van het terrein meer dan rendabel. Zoals eerder genoemd is het terrein Score Nationaal potentieel geschikt voor festivals op de schaal van Amersfoort, gezien de manier potentieel Amersfoort zich de laatste jaren profileert.


Score ++ + ++ + +-

+-

+

+-

-

++

28


§ 3.4.5 Conclusie. Het cultuurpark voldoet aan een vraag vanuit de samenleving naar goedkope ruimte voor beginnende creatieve en artistieke ingestelde mensen. In dit scenario blijft de cultuurhistorie en identiteit van het gebied behouden doordat er weinig tot geen ingrepen worden gepleegd aan de structuur en bebouwing van het terrein. Er wordt waarde toegevoegd in de vorm van openheid en toegankelijkheid van het terrein. De ruimtelijke kwaliteit van het terrein draagt bij aan de waarde van het terrein zelf, maar ook aan de vitaliteit van het Soesterkwartier dat een belangrijk multifunctioneel terrein rijker is. De nieuwe noordelijke stationsingang is een goede toegang tot het terrein. Doordat het open terrein een groen karakter krijgt, ontstaat een buffer tussen het rangeerterrein en de wijk Soesterkwartier. Op het gebied van financiën zijn de baten uit te drukken in een meerwaarde voor het Soesterkwartier. Ook de belevingswaarde van de historiek wordt door cultuur en groen versterkt. Het cultuurpark wordt een nieuwe broedplaats voor kunstenaars, dichters en muziekanten.


29


Voorkeursscenario

§ 4.1 Welk scenario heeft het grootste draagvlak? Op 3 oktober 2003 is er een bijeenkomst georganiseerd waarbij de bewoners van het Soesterkwartier en andere belangstellenden, hun mening konden geven over de scenario’s. Belangrijk was ook dat de aanwezigen hun stem gaven aan een bepaald scenario. In totaal hebben 101 aanwezigen dat gedaan. Ook waren een hoge gemeenteambtenaar en een planontwikkelaar van de NS- Vastgoed aanwezig. We hebben een interview afgenomen en vroegen hen naar hun mening als woordvoerder van hun organisatie. Methodiek: Om duidelijkheid in de afweging van meest gewild scenario te geven, hebben wij elke paragraaf op dezelfde manier aangepakt. Steeds zijn eerst voorgaande conclusies of uitkomsten geinventariseerd en beoordeelbaar gemaakt. Dit kan door een cirkeldigram, maar ook door weegfactoren aan de scores te geven. Deze analyse is vervolgens uitgedrukt middels een draagvlak-cijfer van zeer belangrijk naar niet belangrijk. In de conclusie zijn deze draagvlakcijfers vervolgens vermenigvuldigd met een weegfactor. Het totaalcijfer uit deze tabel geeft aan in welke mate een scenario gewild is.

§ 4.1.1 Welk scenario heeft het grootste draagvlak bij de bewoners van het Soesterkwartier (en andere belangstellenden). In deze paragraaf inventariseren wij het draagvlak bij de bewoners van het Soesterkwartier (en andere belangstellenden). Zij konden hun keuze maken voor een bepaald scenario door stickers te plakken bij dat scenario. Aan het eind van de avond zijn deze stemmen geteld en in diagram 4.1 staat daarvan de uitkomst. In tabel 4.1 staat deze uitkomst naar belangrijkheid ingedeeld.

Uitkomst Tentoonstelling 25

29

Recreatiepark Cultuurpark Hoogbouw Wonen

4

44 Diagram 4.1: Draagvlak van de bewoners van het Soesterkwartier per scenario in absolute getallen.

Hierbij geldt dat: Zeer belangrijk Belangrijk Minder belangrijk Niet belangrijk Scenario

4 punten 3 punten 2 punten 1 punt

Draagvlak van bewoners van het Soesterkwartier

Punten

Cultuurpark Recreatiepark Hoogbouw Wonen

Zeer belangrijk

4

Minder belangrijk

2

Niet belangrijk

1

Belangrijk

3

Tabel 4.1: Draagvlak van de bewoners van het Soesterkwartier over de scenario’s naar belangrijkheid.


30


§ 4.1.2 Ideeën van de belangstellenden Tijdens de tentoonstelling (3-10-03) van de projectgroep, kregen de bezoekers, voornamelijk buurtbewoners, de mogelijkheid om eigen ideeën op papier te zetten. Hieronder volgt een kleine inventarisatie van deze ideeën en er zal gekeken worden hoe we deze al dan niet in ons eigen project meenemen. Geopperde Ideeën/opmerkingen/beschrijvingen bezoekers: • • •

• •

•

•

Interactief museum voor jong en oud, nader uit te werken in de concepten. Een combinatie van het cultuurpark en het recreatiepark De structuur van het gebied hoort ook bij het industrieel erfgoed. Structuur van sporen, zichtlijnen en gebouwen zo goed mogelijk behouden (enigszins gebeurd in het recreatiepark) De oude wagonloods omtoveren tot een bed-and breakfast accommodatie. Daarnaast kan er een chique stadscamping geplaatst worden. De situering van een graffitigalerij en een skate-concertkunsthal. Daarnaast ook kleine nijverheid en een kunstwerkplaats. Aan de rand lage woningbouw met ook hogere woningbouw om de overgang naar bestaande hoogbouw te realiseren. Eventueel ook plaatsing van enkele bedrijven. Ook een deel van het gebied zal gebruikt moeten worden voor natuur en recreatie. Kortom: ruimte voor natuur, cultuur en behoud van industrieel erfgoed in combinatie met de goede plannen van het Cultuurpark (met name de hoogteverschillen) Aangezien het toch nog 10 a 15 jaar duurt eer een plan werkelijkheid wordt, is er dan de mogelijkheid dat ‘cultuur’, zoals kunstenaars en theatergroepen, zich al kunnen vestigen in het gebied om al ‘feeling’ te krijgen met het gebied? De aanleg van een weg vanaf het nieuwe stationsplein in het Soesterkwartier, zo dicht mogelijk tegen het spoor aan. Deze weg zal ter hoogte van de achterzijde van de Slechte het spoor over steken en zo veel mogelijk , via de achterzijde van de Bokkeduinen richting de Stichtse Rotonde. Op deze

•

manier hoeft de geplande West-tangent niet aangelegd te worden. Aanleg van een speeltuin met rails, wagonnetjes en duw-en trapkarren.

Verwerking/conclusie ideeën bezoekers in eigen project Uit de tekensessie op de tentoonstelling komt in grote lijnen hetzelfde naar voren als uit de einduitslag van de scenario’s: cultuur is voor de bewoners heel belangrijk. Oude structuren, zoals hierboven beschreven, zullen in ons plan zo veel mogelijk behouden moeten blijven danwel terug te laten komen in een andere vorm. Daarnaast zal er goed afgewogen moeten worden voor welke functies er het meeste draagvlak is. In Amersfoort is bijvoorbeeld geen enkele camping te vinden. Een draagvlak voor een camping op de wagenwerkplaats zal waarschijnlijk groot zijn. Er kan worden gesteld dat de bewoners voornamelijk cultuur in het gebied willen hebben, maar daarbij ook kleinschalige recreatieve elementen in het gebied. De bewoners vinden dat er in beperkte mate woningbouw geplend moet worden. Er is in zijn geheel geen belangstelling voor hooghouw. In tabel 4.2 staat deze uitkomst naar belangrijkheid ingedeeld. Hierbij geldt dat: Zeer belangrijk 4 punten Belangrijk 3 punten Minder belangrijk 2 punten Niet belangrijk 1 punt Scenario

Resultaat geopperde ideeën 3 oktober

Punten

Cultuurpark

Zeer belangrijk

4

Recreatiepark

Zeer belangrijk

4

Hoogbouw

Niet belangrijk

1

Belangrijk

3

Wonen

Tabel 4.2: Ideeen van de belangstellenden over de scenario’s naar belangrijkheid.


31


§ 4.1.3 Draagvlak bij NS- vastgoed en de gemeente Amersfoort Als eigenaar van de grond, ontwikkelaar en planmaker is de NSVastgoed een belangrijke partij in de totstandkoming van een nieuwe Wagenwerkplaats. Ook de Gemeente Amersfoort als planmaker en beleidvormer speelt een grote rol. Twee woordvoerders van de NS- Vastgoed en de gemeente Amersfoort zijn gevraagd naar hun mening over de scenario’s. Dit zijn Ir. R. Ates voor NS- Vastgoed en Dhr. H. Abrahams voor de gemeente Amersfoort. Hoewel zij in hun functie als respectievelijk ontwikkelaar en procesmanager nauw betrokken zijn bij de ontwikkeling van de wagenwerkplaats, kunnen aan hun uitspraken geen rechten worden ontleend. In tabel 4.3 staat deze uitkomst naar belangrijkheid ingedeeld. Hierbij geldt dat: Zeer belangrijk 4 punten Belangrijk 3 punten Minder belangrijk 2 punten Niet belangrijk 1 punt

Scenario

Resultaat geopperde ideeën 3 oktober

Punten

Cultuurpark

Zeer belangrijk

4

Recreatiepark

Zeer belangrijk

4

Hoogbouw

Niet belangrijk

1

Wonen

Niet belangrijk

1

Tabel 4.3: Draagvlak bij NS- Vastgoed en de gemeente Amersfoort over scenario’s naar belangrijkheid.

§ 4.2 Wat is onze eigen voorkeur? Ook wij, studenten van de saxion Hogeschool IJselland, geven onze mening over de scenario’s. Dit doen wij omdat wij de scenario’s ook willen testen op de probleemstelling. Daarin staat dat wij een eerste stap zetten om het bestaansrecht van het plangebied voor een periode van tien jaar aan te tonen. De termijn van tien jaar was gekozen omdat in die periode weinig gebeurt met het plangebied. In

die tijd dienen de ontwikkelingen zo plaats te hebben gevonden dat het gebied de eigen identiteit heeft gekregen en voor een meerwaarde heeft gezorgd. Na die periode van tien jaar zullen de ontwikkelingen aan moeten kunnen sluiten op de verdere planvorming. De echte ontwikkeling zal pas over tien tot vijftien jaar van start gaan. Het is daarom van belang om voor de komende tien jaren met een passende ontwikkeling te komen voor de wagenwerkplaats. De functie die de wagenwerkplaats op dit moment vervult, is minimaal. Dit blijkt ook uit bewonersreacties. Daarom gaat onze eigen voorkeur uit naar een scenario met een traject voor de komende tien jaar die de weg vrijmaakt voor de uiteindelijke planvorming. Bij elk scenario blijven de cultuurhistorische elementen bewaard. Hierop zullen wij niet toetsen. Ook toetsen wij niet de financiële haalbaarheid, bij de toetsingscriteria per scenario (Hoofdstuk 3) hebben we daarvan al een inschatting gemaakt. Wij toetsen de scenario’s op de volgende punten: • Heeft het scenario potentie om binnen 10 jaar te beginnen met functie ontwikkeling? • Wat is de haalbaarheid van het project op dit moment? • Biedt het scenario een mogelijkheid voor een overgang naar de definitieve planvorming? Hoogbouw Doordat het scenario Hoogbouw niet voor slechts vijftien jaar neergezet kan worden valt het scenario voor ons af. Een hoogbouwscenario is namelijk een plan dat zich meer voor de uiteindelijke planvorming aandient. Hoewel gebouwen grotendeels bewaard blijven, is de toevoeging voor de identiteit voor de wagenwerkplaats zeer gering in vergelijking met de andere scenario’s. Hierbij komt dat er veel kantoorruimte in Amersfoort al leeg staat, en bewoning niet mogelijk is door de LPG- trein. Wonen Aangezien wonen door de LPG-trein niet mogelijk is, valt het scenario Wonen voor ons af. Zoals in de beschrijving van dit scenario geschetst wordt, kan de wagenwerkplaats echter wel geschikt gemaakt worden voor woningbouw. Het plan kan pas op lange termijn de functie wonen in het gebied brengen. Ook is


32


grootschalige woningbouw (stedelijk wonen) meer een uiteindelijke ontwikkeling en geen tijdelijke ontwikkeling (voor de aankomende vijftien jaar). Cultuur Het scenario Cultuur is in onze ogen geschikt als te verwezenlijken scenario. De basisgedachte van het scenario Cultuur is namelijk dat het voor iedereen toegankelijk moet zijn. Het is een concept waarin plaats is voor cultuur in al zijn facetten op de meer vrijwillige basis. Dus meer ruimte voor de amateuristische kunst. Daarnaast is het goed mogelijk de tijdelijke ontwikkeling (vijftien jaar) goed aan te laten sluiten op de uiteindelijke permanente ontwikkeling. Met de kanttekeningen, zoals de exploitatie en financiëring (veel subsidies) van het gebied en de ontwikkelingen van het Eemkwartier, moet rekening gehouden worden bij de realisatie. Recreatie In het recreatiepark komen veel vormen van recreatie bijeen, daarom is het in onze ogen geschikt als te verwezenlijken scenario. Het recreatiepark wordt opgebouwd in een groene setting. Het biedt een combinatie aan sporten, uitgaan en wonen. Ook bij dit scenario moet de kanttekening gemaakt worden dat de inanciëring een struikelblok kan vormen. Daarnaast kan de functie wonen, zoals gezegd (nog ) niet uitgevoerd worden. Uiteindelijk gaat onze voorkeur uit naar een combinatie van het scenario Recreatie en Cultuur, met op de langere termijn plaats voor wonen. Woningen kunnen pas ontwikkeld worden als het LPG transport is verdwenen of verplaatst. Voor cultuur en recreatie is op korte termijn wel meer mogelijk. Voor deze scenario’s zijn geen ingrijpende maatregelen nodig en kunnen een toegevoegde waarde zijn voor het Soesterkwartier en zelfs voor de stad Amersfoort.

Scenario

Resultaat Eigen voorkeur

Punten

Zeer belangrijk Zeer belangrijk Niet belangrijk Minder belangrijk

4 4 1 2

Cultuurpark Recreatiepark Hoogbouw Wonen

Tabel 4.4: Eigen mening studenten over scenario’s naar belangrijkheid.

§ 4.3 Welk scenario komt het beste bij de toetsingscriteria uit de bus? In Hoofdstuk 3 zijn de vier scenario’s op verschillende toetsingscriteria getest. Deze scores zijn in dieze paragraaf omgezet van plussen en minnen naar belangrijkheid: Niet elk toetsingscriteria vinden wij voor de beoordeling van even groot belang. Cultuurhistorie vinden wij bijvoorbeeld van groter gewicht dan de ontsluiting van het gebied. Daarom hebben wij aan elk toetsingscriterium een weegfactor gegeven varierend van 1 tot 5: Weegfactor: 5 punten 4 punten 3 punten 2 punten 1 punt

Telt zeer zwaar Telt zwaar Telt minder zwaar Telt gering mee Telt zeer gering mee

In tabel 4.4 staat deze uitkomst naar belangrijkheid ingedeeld. Hierbij geldt dat: Zeer belangrijk 4 punten Belangrijk 3 punten Minder belangrijk 2 punten Niet belangrijk 1 punt


33


In tabel 4.5 geven wij aan welke weegfactor elk toetsingscriteria krijgt en waarom zij deze krijgt. Toetsingscriteria

Wf

Score Cultuurhistorie

5

Waarom deze weegfactor

De probleemstelling van dit onderzoek geeft aan dat we de cultuurhistorische identiteit willen bewaren. Daarom is het belangrijk dat dit ook terug komt in de plannen. Score Aansluiting In dit onderzoek zal er tegemoet worden gekomen aan 4 Soesterkwartier de bewoners van het Soesterkwartier. Het is dan ook erg belangrijk dat de plannen aansluiten op het Soesterkwartier. Score Eigen Identiteit is een alles bepalende factor. Hier draait alles 4 Identiteit om. Score Ruimtelijke De ruimtelijke kwaliteit bepaald hoe het gebied er uit 3 Kwaliteit komt te zien. Dit zal grote gevolgen hebben voor het aanzicht. Score De score op de leefbaarheid is nuttig om te vergelijken 1 Leefbaarheid welke het meest geschikt is, maar het is niet een uitblinkend aspect wat nadrukkelijk naar voren komt in het onderzoek. Score De insteek van het onderzoek is niet het realiseren van 3 Woningbouw woningen. Daarom is dit ook ondergeschikt aan Programma bovenstaande aspecten. Score Verkeer/ Verkeer en ontsluiting zijn ook aspecten die minder tot 2 Ontsluiting aanbod komen in dit onderzoek. Het is echter niet te verwaarlozen. Score Milieu 4 Milieu is een geval apart. Een ieder die bekend is met de wagenwerkplaats weet dat er sprake is van geluidshinder en verontreiniging. Hoe hier mee om wordt gegaan in de verschillende scenario’s is daarom erg interessant. Score Financieën: Bepaalt de mate waarin het gebied zelfredzaam is. Hoe 2 Particulier initiatief meer, hoe minder de kostenn en hoe hoger de score. Score Financiën: Bepaalt de mate waarin de gemeente zal moeten 2 Publieke Subsidie betalen. Hoe meer, des te groter de kosten en hoe lager de score. Score Nationaal De wagenwerkplaats kan op landelijk/ regionaal niveau 2 potentieel een rol spelen. De mogelijkheden hiervoorzijn aanwezig. Tabel 4.5: weegfactor per toetsingscriterium.

Toetsingscriteria hoofdstuk 3 In belangrijkheid ++ Van zeer groot belang + Belangrijk +Van minder belang Van gering belang -Van zeer gering belang WF

In punten 5 punten 4 punten 3 punten 2 punten 1 punten

Toetsingscritria Score Cultuurhistorie Score Aansluiting Soesterkwartier Score Eigen Identiteit Score Ruimtelijke Kwaliteit Score Leefbaarheid Score Woningbouw Programma Score Verkeer/ Ontsluiting Score Milieu Score Financien: Particulier initiatief Score Financiën: Publiek Subsidie Score Nationaal potentieel

C 5 4

R 4 5

H 3 3

W 3 4

5 4

Max 25 20

TC 25 16

TR 20 20

TH 15 12

TW 15 16

5 4

5 4

4 3

2 4

4 3

20 15

20 12

20 12

16 9

8 12

3 2

3 3

3 2

5 5

1 3

5 15

3 6

3 9

3 6

5 15

3

3

4

4

2

10

6

6

8

8

4 3

5 3

2 5

3 4

4 2

20 10

16 6

20 6

8 10

12 8

2

3

4

4

2

10

4

6

8

8

5

5

3

1

2

10

10

10

6

2

Totaal

41

43

38

39

160

124

132

101

109

Tabel 4.6: Uiteindelijke score per scenario aan de hand van de scorelijsten van hoofdstuk 3. Waarbij C= Cultuurpark, R= Recreatiepark, H= Hoogbouw, W= Wonen, TC= Totaal Cultuurpark, TR= Totaal Recreatiepark, TH= Totaal Hoogbouw, TW= Totaal Wonen

Deze weegfactoren hebben we vervolgen toegepast op de scores van de verschillende scenario’s. In tabel 4.6. zetten wij uiteen wat de uiteindelijke score is per scenario. Hierbij merken wij op dat de wijze waarop de toetsingscriteria in hoofdstuk 3 zijn getest omgezet zijn op de volgende manier:


34


In tabel 4.7 staat deze uitkomst naar belangrijkheid ingedeeld. Hierbij geldt dat: Zeer belangrijk Belangrijk Minder belangrijk Niet belangrijk Scenario Cultuurpark Recreatiepark Hoogbouw Wonen

4 punten 3 punten 2 punten 1 punt Resultaat Eigen voorkeur

Punten

Belangrijk Zeer belangrijk Niet belangrijk Niet belangrijk

3 4 1 1

Tabel 4.7: Toetsingscriteria gecombineerd met weegfactor over scenario’s naar belangrijkheid.


35


4.4

Conclusie Bewoners

In voorgaande paragrafen zijn de voorkeuren van de bewoners van het Soesterkwartier (en andere belangstellenden presentatie 3 oktober), NS- Vastgoed, gemeente Amersfoort, ideëen van belangstellenden presentatie 3 oktober, Studenten Saxion Hogeschool IJselland en van de toetsingscriteria-lijsten over de verschillende scenario’s uiteengezet. In deze conclusie worden deze waardeoordelen samengevoegd en van een weegfactor voorzien. De mening van de bewoners vinden wij bijvoorbeeld belangrijker dan die van de gemeente en de NSvastgoed of onszelf. In tabel 4.8 is de weegfactor per actor gegeven. In tabel 4.9 zijn de verschillende waardeoordelen per actor gecombineerd met de weegfactor per actor en is een totaal score per scenario gegeven. Aan de hand van deze totaal score is te zien welk scenario het grootste draagvlak heeft. Als laatste geven wij een suggestie voor een eindscenario. Actor

Rol

Belang

Weegfactor (Wf)

Bewoners

Referentiekader

Zeer groot belang

5

NS, Gemeente

Eigenaar, ontwikkelaar, planvormer

Van groot belang

4

Ideeën 3 okt. Scorelijsten Eigen mening

Ideevormend Toetsing Haalbaarheid

Van minste belang Belangrijk Van minder belang

1 3 2

Wf: 5 Score

Tot.

NS, Score Gemeente lijsten Wf: 4 Wf: 3 Score

Tot.

Score

Eigen mening Wf: 2 Tot.

Score

Tot.

Ideeën 3 Oktober Wf: 1

Totaal

Score

Score

Tot.

19

57

18

50

5

15

10

29

Tot.

Scenario 4 20 4 16 3 9 4 8 4 4 Cultuur Scenario 2 10 4 16 4 12 4 8 4 4 Recreatie Scenario 1 5 1 4 1 3 1 2 1 1 Hoogbouw Scenario 3 15 1 4 1 3 2 4 3 3 Wonen Tabel 4.9: Eindscore per scenario. Waarbij Wf= weegfactor en tot.= De score vermenigvuldigd met de weegfactor.

Het Scenario Cultuurpark komt uit onze analyse als beste uit de verf, op de voet gevolgd door het Scenario Recreatiepark. Uit de analyse blijkt tevens dat men deze twee scenario’s het liefst gecombineerd ziet. De bewoners van het Soesterkwartier willen ook graag dat er woningen gerealiseerd worden op de Wagenwerkplaats. In een later stadium (wanneer de LPG- trein verdwenen is) zal ook deze functie ingepast kunnen worden. Daar dient vanaf het begin van het planproces rekening mee te worden gehouden.

Tabel 4.8: Weegfactor per actor.


36


Advies “ Samen de schouders eronder…” In dit hoofdstuk wordt een advies gegeven aan de werkgroep de Schone Slaapster. In dit advies staan de eventuele vervolgstappen, zoals wij die zien, beschreven. Het is geen dwingend advies, de Schone Slaapster kan zelf bepalen in hoeverre zij de stappen, hieronder beschreven, zullen volgen.

§5.1 Traject. Afwegingen te maken voordat vergaderingen plaats zullen vinden met NS-Vastgoed, de gemeente Amersfoort en eventuele andere partijen. • Welke status wil de werkgroep, De Schone Slaapster, dat het gebied en de gebouwen gaat krijgen? o Hoeveel vrije ruimte moet er zijn voor ontwikkeling ten opzichte van behoud. o Hoeveel subsidie wil men krijgen (aan subsidie zitten altijd voorwaarden). o Daarom moet er de volgende afweging worden gemaakt: krijgen de panden een monumentale status, een cultuurhistorische status of dienen onderlinge afspaken het behoud van de gebouwen te waarborgen?

§5.2 Vervolgstappen •

•

Binnen zes maanden een tweede inspraakavond, participatieavond, ideeenavond, open avond o.i.d. voor de bewoners van het Soesterkwartier. Zij dienen betrokken en warm gehouden te worden voor de wagenwerkplaats. Vergadering regelen waarbij zowel de NS- Vastgoed, de Gemeente Amersfoort en de werkgroep De Schone Slaapster aanwezig zijn. In deze vergadering dienen de drie partijen als gelijkwaardig behandeld te worden. De Schone

Slaapster als achterbanpartij, de gemeente en NS-Vastgoed als eigenaar en planontwikkelaar. Dit adviesrapport kan dienen als onderwerp. Behandeld kan worden: o Wat is de waarde van ons rapport? o Wie heeft welke plannen met het gebied? o Welke belangen heeft een ieder? o Gaan de drie partijen gezamenlijk het gebied ontwikkelen? o Welke rol heeft elke partij dan in het project? Het is belangrijk dat elke partij gelijkwaardig is aan de andere, er open agenda’s zijn en een onafhankelijke projectleider ingezet zal worden wanneer wordt besloten dat er vervolgvergaderingen komen. In andere vergaderingen zal afgewogen dienen te worden: 1. Erkenning van de waarde van het gebied en de gebouwen, misschien op basis van het rapport van Usine. Dit houdt in dat afgewogen moet worden dat de gebouwen en het terrein een 1. Monumentale waarde 2. Cultuurhistorische waarde 3. Geen waarde o Hoe dienen de gebouwen bewaart te worden? (welke functie kunnen er in en wanneer) o Wat kan gedaan worden om verval te voorkomen? En vanaf wanneer worden deze maatregelen ingezet? o Hoe dient dit alles gefinanciert te worden?


37


2. Bestaansrecht, wat als dit is aangetoond? o Zorgen dat er een vrije ontwikkeling in het gebied plaats kan vinden. Wat dienen dan de randvoorwaarden te zijn? o Zorgen dat er vrije toegankelijkheid tot en vrije beweging in het gebied tot stand komt. Welk gebied kan open en welke niet? Hoe kan de veiligheid gegarandeert worden? Welkje aanpassingen dienen dan gedaan te worden? Wie financiert dat? o Globale bestemming van het gebied, zodat de ontwikkelingen die nu plaats vinden alvast aan kunnen sluiten binenn een toekomstig definitief plan. o Aanvragen van de benodigde vrijstelling van het bestemmingsplan. o Ter sprake dienen de sanering en de LPG-trein te komen. Wanneer wordt met de sanering begonnen? Wie kan erop aandringen dat de LPG-trein niet meer hoeft te rangeren? Wanneer dienen resultaten zichtbaar te zijn? o Ter sprake dienen verschillende financieringsfondsen te komen, zoals het Saneringsfonds van de NS, de Belvedere subsidie, monumentensubsidie, subsidie voor restauratie, subsidie voor onderhoud.

§5.3 Eventueel in te schakelen partijen. •

•

Rijksdienst Monumentenzorg: www.rdmz.nl/monumentenzorg Subsidie voor restauratie (eerst dient dan de monumentstatus te zijn verkregen, dan kan pas een procedure bij de gemeente van start gaan). Subsidie voor onderhoud. (Wanneer subsidie voor restauratie is verkregen is onderhoud verplicht). De eigenaar zal het pand (dat ouder dan vijftig jaar dient te zijn en voldoet aan de regels van de monumentenwet 1988) aan moeten geven als rijksmonument. Nationaal Restauratie Fonds (ministerie van OCW): www.nationaalrestauratiefonds.nl

• •

•

• • • •

Ondernemers ide monumenten bezitten kunnen tegen een laagrentende restauratiefonds-hypotheek (0,7%) hun restauratie snel en eenvoudig financieren. Doorgaan met Belvedere. Stabien: www.stabien.nl Stichting Service- en Adviesbureau Industrieel Erfgoed Nederland. Wil bijdrage leveren an het behoud en promotie van Industrieel erfgoed door projecten te registreren, te inventariseren en te warderen. Vooral het spoorwezen heeft haar bijzondere aandacht. Boei: www.boei.nl Behoud, Ontwikkeling, Exploitatie van Industrieel erfgoed. Waardevolle industriele monumenten duurzaam te behouden door deze panden een krachtige nieuwe functie te geven en deze eventueel te exploiteren. Kinetisch Noord (NDSM gebouw te Amsterdam, zie hoofdstuk 2) Zij kunnen hun ervaring delen en alles wat daarbij hoort. Architecten die de indeling van de loodsen kunnen helpen bedenken. Groepen, stichtingen en andere partijen die eventueel een ruimte willen huren, horecavoorzieningen In een later stadium woningcoorporaties, projectontwikkelaars etc.

§5.4 Financiering. Door middel van eventueel te verkrijgen subsidies zou de wagenwerkplaats kunnen worden aangepakt. Hierdoor krijgen verschillende plannen een hogere haalbaarheid. Er zal dus moeten worden gekeken naar welke subsidies mogelijk zijn. Zowel als op Europese-, Rijks-, provinciaal- en gemeentelijke niveau.


38


§5.5 Vervolgstudie. • •

• •

•

•

• • •

•

Cultuurhistorisch Waarde onderzoek- op dit moment in uitvoering door Usine. Uitzoeken welke vrijstellingsprocedure in gang gezet dient te worden. Waarschijnlijk is dit een vrijzetelling ex. Artikel 17 WRO (Wet Ruimtelijke Ordening). Deze houdt in dat op de voorschriften van het bestemmingsplan een vrijstelling van hooguit vijf jaren kan worden aangevraagd. Bij monumentenstatus zal uitgezocht moeten worden of dit mogelijk is aan de hand van de monumentenwet 1988. Vraagzijde voor de functie-invulling onderzoeken. Onder andere wat is de vraag en aanbod van laagdrempelige, goedkope cultuur- en atelierruimte voor de randstad en omgeving van Amersfoort. Beter en uitgebreider haalbaarheidsonderzoek van de verschillende financierings en economische mogelijkheden voor het gebied. Ook dient bekeken te worden of de cultuur en recreatiewaarde van het gebied economisch haalbaar is en hoe dat zou kunnen. Uitgezocht dient te worden welke recreatie en cultuurfuncties in het Eemkwartier geplaatst zullen worden en of een aansluiting van het Eemkwartier mogelijk is op de Wagenwerkplaats. Dit zou ook gedaan kunnen worden voor heel Amersfoort. Uitzoeken welke subsidies mogelijk zijn. Europese-Rijks-, provinciaal- en gemeentelijke subsidies. Uitzoeken wat politiek draagvlak is voor de herinvulling van de wagenwerkplaats. Belangrijk hierbij is na te gaan welk commisielid per politieke partij in de commisies Ruimtelijke Ordening, Recreatie, Cultuur zitten en welk raadslid per partij deze onderwerpen onder haar hoede heeft. Eventueel een Milieu Effect Rapportage (MER).


39


§ 5.6 Beheersstructuur


40


Optioneel Beheersmodel: Gebieden Park Grote Loods + waterlopen en rolbomen

Vencoloods en gebied Het plein De Smederijplein

Gehele gebied

Beschrijving Open gebied aansluitend op de Bokkeduinen met amphitheaters e.t.c. eventueel een roddelbaan. Grote loods met open karakter en casco indeling. Ruimte’s kunnen gehuurd worden. Rolbomen worden water in dynamiek met rolbomen. Casco indeling in units en open groene omgeving. Nieuw te bouwen “kleine loodsen” waar uitgaansgelegenheid gecreeerd kan worden. Betstaande kleine loodsen waar uitgaansgelegenheid gecombineert wordt met commercieel insteek. Groene culturele recreatieve verblijfsruimte.

Beheersmodel: Beheer/onderhoud door gemeente. Eventuele buitenrecreatie gemeente/particulier. Onderhoud is voor NS vastgoed/andere eigenaren. Rolbomen voor de gemeente. Casco indeling onderhoud voor de huurders. Naar het idee van “Van Nelle fabriek” Naar het idee van N.D.S.M. loods. NS vastgoed is beheerder en onderhoud in samenwerking met huurders. NS vastgoed is beheerder en onderhoud in samenwerking met huurders. Samenwerking tussen NS Vastgoed, Gemeente en Siesta (in samenwerking met artitieke personen.


41


Afsluiting


42


Bronnenlijst Literatuur

Inteviews/ enquetes

1. Concept Wijkperspectief Soesterkwartier Gemeente Amersfoort- Afdeling Wijkontwikkeling Amersfoort November 2001 Gebruikt in de hoofdstukken: 1 en 3

2. Wijkprogramma Soesterkwartier Gemeente Amersfoort- Afdeling Wijkontwikkeling Amersfoort Januari 2003 Gebruikt in de hoofdstukken: 1 en 3

3. Ontwikkeling NSM-terrein tot Bedrijfsverzamelterrein voor cultuur Werkgroep Kinetisch Noord Amsterdam

7. Dhr. H. Abrahams Bijlage 5 Gebruikt in hoofdstuk: 1

8. Ir. R. Ates Bijlage 6 Gebruikt in hoofdstuk: 1

9. Bewoners Bijlage 4 Gebruikt in de hoofdstukken: 1 en 3

Gebruikt in de hoofdstukken: 2 en 5

4. Industrieel Erfgoed- Van last tot Lust (Folder) Peter Roosekrans voor Maatschappij Boei Utrecht. Juni 2000 Gebruikt in hoofdstuk: 5

5. Folders van Westergasfabriek

Kaartmateriaal 10. Bodemverontreinigingskaart NS Gebruikt in hoofdstuk 1.

11. Topografische kaart Amersfoort Gebruikt in de situatieschets en de hoofdstukken 3 en 5.

Gebruikt in de hoofdstukken: 2 en 5

6. Landschaftspark Gebruikt in de hoofdstukken: 2 en 5

12. Topografische kaart Wagenwerkplaats Gebruikt in de situatieschets en de hoofdstuk 1, 3 en 5.


43


Internet

Krantenartikelen 13. ‘In stad zijn al veel industriele, oude panden verloren gegaan’ Amersfoortse Courant 12-02-2003 Gebruikt in situatieschets en hoofdstuk 1.

14. Maak van werkplaats een erfgoedpark Leo de Vries Amersfoortse courant 14-03-2003 Gebruikt in de situatieschets en hoofdstuk 1.

15. Nieuw leven op verlaten NS-terrein Leo de Vries Amersfoortse Courant Zaterdag 26 Juli 2003 Gebruikt in de situatieschets en hoofdstuk 1.

www.amersfoort.nl www.belvedere.nu www.boei.nl www.landschaftspark.de www.mab.nl www.monumenten.nl www.nationaalrestauratiefonds.nl www.ndsm.nl www.ontwerpfabriek.nl www.pakhuisamsterdam.nl www.rdmz.nl/monumentenzorg www.stabien.nl www.westergasfabriek.nl

Gebruikt in hoofdstuk 1 Gebruikt in hoofdstuk 1, 5 Gebruikt in hoofdstuk 5 Gebruikt in hoofdstuk 2 Gebruikt in hoofdstuk 2, 5 Gebruikt in hoofdstuk 5 Gebruikt in hoofdstuk 5 Gebruikt in hoofdstuk 2, 5 Gebruikt in hoofdstuk 2, 5 Gebruikt in hoofdstuk 2 Gebruikt in hoofdstuk 5 Gebruikt in hoofdstuk 5 Gebruikt in hoofdstuk 2,5

16. Ondernemers gecharmeerd van NS-loods Amersfoortse Courant 26-07-2003 Gebruikt in de situatieschets en hoofdstuk 1.


44


Bijlagen Bijlage 1:

Foto’s identiteit.

Bijlage 2:

Overzichtskaart van de wagenwerkplaats.

Bijlage 3:

Kaart met te behouden gebouwen.

Bijlage 4:

Enquête bewoners.

Bijlage 5:

Interview Heino Abrahams 16 september 2002

Bijlage 6:

Interview Remco Ates, NS vastgoed.


45


Bijlage 1:

Foto’s identiteit.


46


KAART


47


KAART


48


Bijlage 4: Enquête bewoners 20 personen hebben aan ideevorming gedaan. De resultaten hiervan zijn in het kort samengevat hieronder: Conclusie: Over het algemeen heerst de gedachte dat de wagenwerkplaats op dit moment geen toegevoegde waarde heeft voor het Soesterkwartier en de stad in het Algemeen. De meeste mensen trekken het zich aan. Een enkeling interesseerd het niets. Veel gehoorde geluiden zijn die van verdwenen functies uit het Soesterkwartier. Een blibliotheek, winkels aan de Soesterweg, een bank. Verder kwamen opvallend veel mensen met nieuwe functies en dan vooral op het gebied van jongeren. Men is van mening dat er te weinig voor jongeren aan activiteit is in het Soesterkwartier, met alle gevolgen van dien. Ook uitgaansgelegenheden werden genoemd. Verder zeiden 5 mensen te zijn voor het plan voor uitbreiding van de wijk Soesterkwartier, dit betekent veelal woningen. Ook natuur, groen en recreatie werden meerdere keren genoemd.


49


Bijlage 5: Interview Heino Abrahams 16 december 2003

Van te voren hadden wij een enigszins negatief beeld van Heino Abrahams. Er zou geen rekening worden gehouden met industrieel erfgoed door de gemeente. Kan de wagenwerkplaats worden aangegeven als industrieel erfgoed? Volgens Heino was er vier jaar geleden nog sprake van industrieel erfgoed op de wagenwerkplaats. Tegenwoordig is hier geen sprake meer van omdat er diverse gebouwen direct na het vertrek van NS zijn gesloopt. Het waren de houten loodsen die als eerste tegen de vlakte gingen. Door deze ontwikkelingen wordt de wagenwerkplaats tegenwoordig door de gemeente niet meer gezien als industrieel erfgoed. Een uitzondering op dit standpunt is de Veerensmederij. Dit pand is verhuurd aan Atelier V een particuliere organisatie. Een belangrijke reden hiervan is dat er met weinig aanpassingen het gebouw weer bruikbaar kan worden gemaakt. De Vencoloods wordt bewoond door krakers dit zou naar mening van Heino Abrahams geheel gerestaureerd moeten worden om weer in gebruik te kunnen worden genomen. Hij merkt tevens op dat de maat van het gebied weg is en dat het een ge_soleerde indruk maakt.

Wat kan er in de toekomst met het gebied worden gedaan? Heino noemt verschillende scenario’s die tijdens een brainstorm zijn ontstaan. Deze plannen zijn nog niet concreet op papier gezet. - Kantorenwand (die fungeert als een geluidswal) met daarachter woningen. o Deze geluidswal zou minimaal 12 m. hoog moeten worden. 2 o Er zou 100.000 m aan kantoorruimte ontstaan. o De rest van het gebied zou worden ingevuld met woningen met de woningedichtheid van 65 w/ha. - Incheckbalie voor schiphol. o Deze zou er voor zorgen dat Amersfoort de poort voor Oost-Nederland wordt naar de randstad. - Een HBO. o Enkele jaren geleden is deze vertrokken naar Utrecht, alleen beseft men dat een HBO in Amersfoort wel een verbetering zou zijn. - Een soort van Papendaal voor de indoorsporten. - Bijvoorbeeld 4 woontorens met groen er omheen waardoor er ook een duidelijke grens ontstaat voor stedelijke bebouwing.


50


Verder geeft Heino aan dat er nog een paar ideeen waren die helaas niet meer mogelijk zijn. - Een ziekenhuis. o Het gereed maken van het gebied duurt te lang, het ziekenhuis zou veel eerder moeten komen. - Hoofdkantoor van de NS. o Amersfoort zag hierbij ook de gelegenheid om zich te ontplooien als de opening naar de Randstad. De NS koos alleen voor Utrecht i.p.v. Amersfoort.

Een aantal plannen passeren de revue. Een hiervan is het mobiele wonen dat uitgaat van wonen is wagons er wordt in dit plan echter weinig rekening gehouden met het omliggende terrein. Zo wordt de Joodse begraafplaats “vergeten”. Meer informatie hierover is te vinden bij Ingeborg Thoral, Marie Curielaan 32 in Utrecht (-)

Welke bezwaren zijn er tegen het uitvoeren van deze plannen?

Voor meer informatie over het terrein zelf kunnen wij concact opnemen met Remco Ates, Stationshal 17, Postbus 2319, 3500 GH Utrecht (-)

In het streekplan wordt de wagenwerkplaats aangegeven als een gebied met landelijke betekenis. Er zijn echter zware investeringen voor nodig om wat met de wagenwerkplaats te kunnen doen. - Gastransport naar de Veluwe (putten) moet worden opgeheven of verplaatst. - Goederentreinen van/ naar Duitsland kunnen niet met gerangeerd worden ten hoogte van de wagenwerkplaats. Deze zal verplaatst moeten worden. - Birkgelde (subsidie voor dergelijke verplaatsingen) is voor Venlo afgewezen omdat er geen haast bij was. Grote kans dat Amersfoort deze subsidie ook niet krijgt toegewezen. Als tweede geldt dat door de investeringen die er moeten worden gedaan er veel geld uit de exploitatie moet worden gehaald. Wanneer zou er over kunnen worden gegaan tot “ werk in uitvoering”?

Studenten van de TU in Eindhoven hebben ook plannen gemaakt voor het gebied deze waren meer ingesteld op de vastgoed kant van de planontwikkeling.

Tevens is er door de gemeente zelf een plan gemaakt om een overkluising te cre_eren over het spoor. Dit wordt echter te duur om dat een groot deel van het treinverkeer dan voor langere termijn moet worden stilgelegd. Welke bestemming heeft de wagenwerkplaats? De wagenwerkplaats heeft als bestemming spoorweg-doeleinden. Deze bestemming is in 1957 vigerend geworden. Voor de NS geldt dat er werkzaamheden mogen plaatsvinden ten behoeve van het onderhoud aan treinen en het rangeer werk. B&W kan bouwvoorschriften geven. Goed voorbeeld is dat er een drukkerij op het terrein geplaatst kan worden zolang die maar treinkaartjes drukt.

Eerder genoemd is de termijn van 10 tot 15 jaar totdat er overgegaan kan worden tot ontwikkeling van het gebied. Er zijn contracten afgesloten met de NS dat het opleidingscentrum er nog 13 jaar blijft zitten. Ook is er met Atelier V afgesproken dat zij er nog zeker 10 jaar kunnen blijven.


51


Bijlage 6: Interview Ramco Ates, NS vastgoed. 25 September 2003

Remco legt na dat wij ons hebben voorgesteld, uit dat hij nog maar enkele maanden op dit proect zit. Hij weet er dan ook nog niet alles vanaf en hij is er ook nog nooit geweest. Remo verteld dat de plannen van 10 jaar geleden te maken hadden met de overkluizing waar Heino Abrahams het ook over had. Deze overkluizing zou kunnen worden gebruikt als een verbinding tussen twee terreinen van de NS vastgoed. Hier zouden gebouwen op kunnen worden gerealiseerd. Deze plannen zijn niet uitgevoerd wegens de hoge kosten die het met zich meebracht. Om bijvoorbeeld woningen in het gebied te kunnen realiseren zal de LPG-trein moeten worden verplaatst. Deze zorgt momenteel voor een te hoog risico voor de mensen die aanwezig zijn in het gebied. Algemeen standpunt van NS vastgoed: - Herrinnneringen liever handhaven, heeft al snel toegevoegde waarde voor het gebied. - De wagenwerkplaats ligt erg centraal in Amersfoort. Doordat er elders in de stad nauwelijks mogelijkheid is tot inbreiding of uitbreiding is de wagenwerkplaats hier zeer geschikt voor. - Het terrein is niet geschikt voor kantoren, dit is omdat het ver van de snelweg ligt en ver van de binnenstad. - Het gebied is geschikt voor woningen en retail. - Er wordt uitgegaan van de sterke punten van het terrein. - Kijken naar rendement (wat kost het en wat leverd het op?) - Wagenwerkplaats wordt gezien als een vernieuwings impuls voor het Soesterkwartier.

Stichting bodemsanering NS (mede mogelijk gemaakt door VROM en rijkswaterstaat) vergoed alle saneringskosten die de vervuiling van voor 1995 met zich meebrengt. De wagenwerkplaats komt hier volledig voor in aanmerking. Dit betekend dat de saneringskosten niet drukken op het project.Eind 2003 wordt er een notitie gemaakt, de NS wil dan alles op een rijtje hebben. Wat hier wel belangrijk is, is dat de Prorail gaat over de verplaatsing van de LPG-trein. We hebben hier een contactpersoon van gekregen. De geluidswal die aanwezig is in het gebied is een tijdelijke oplossing. Er zal later aan de zuidkant van het gebied een geluidswal worden gerealiseerd. Kort samengevat: - Er wordt rekenig gehouden met de gebouwen in het gebied. - Chloor/ LPG- transport is de sleutel tot het gebied. - Sanering wordt bekostigd vanuit het saneringsfonds NS. - NS vastgoed ziet het gebied het meest geschikt als wonen/ retail.


52

Adviesrapportage De wagenwerkplaats te Amersfoort

Recommend Documents