Advies bij vezelverrijkte voeding Informatie voor patiënten
F0180-1011 maart 2014 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam 070 357 44 44 MCH Westeinde, Lijnbaan 32, Postbus 432, 2501 CK Den Haag 070 330 20 00
Inleiding U heeft het advies gekregen om meer vezels in de voeding te gebruiken. Voedingsvezels zitten in plantaardige voedingsmiddelen. Volkerenproducten, groenten, fruit en peulvruchten bevatten veel voedingsvezels. Per dag heeft u 30 tot 40 gram voedingsvezels nodig. In deze folder leest u waarom u vezels nodig heeft en hoe u aan voldoende voedingsvezels per dag kunt komen. Met de tabel in deze folder kunt u uitrekenen of uw voeding voldoende voedingsvezels bevat.
De functie van voldoende voedingsvezels Vezels zijn deeltjes uit planten die niet verteerd worden in de dunne darm. Ze komen dus onverteerd in de dikke darm terecht. Er bestaan twee soorten voedingsvezels: oplosbare vezels en onoplosbare vezels. Oplosbare vezels zitten met name in peulvruchten, groente en fruit. Zij stimuleren de darmbeweging en daarmee een goede werking van de darmen. Onoplosbare vezels laten de darm als een soort spons werken en zorgen er daarmee voor dat harde ontlasting soepeler wordt en dat dunne ontlasting indikt. De onoplosbare vezels zitten met name in volkoren- en graanproducten, zoals volkorenbrood, bruinbrood, zilvervliesrijst en zemelen. Vezels verminderen de kans op aandoeningen van de darmen, zoals het prikkelbaar darmsyndroom en uitstulpingen in de darmen die kunnen gaan ontsteken. Daarnaast geven ze een verzadigd gevoel, dat overgewicht tegen kan gaan.
De vezeltabel U kunt de hoeveelheid voedingsvezels berekenen door de voedingsmiddelen die u gebruikt op te tellen in de tabel op de volgende pagina. U vindt in deze tabel van veel voorkomende voedingsmiddelen de hoeveelheid voedingsvezels in grammen. Schrijf in de kolom ‘Aantal’ hoeveel voedingsmiddelen u per dag hiervan eet of drinkt. Als u bijvoorbeeld 4 sneeën brood eet, vult u 4 in bij aantal. Vermenigvuldig dit getal met het aantal grammen vezel en vul de uitkomst in de laatste kolom in. Aan het einde van de tabel kunt u alle getallen uit de laatste kolom optellen.
Advies bij vezelverrijkte voeding • F0180-1011 • maart 2014
2
• Bij gebruik van minder dan 30 gram vezels per dag Als u minder dan 30 gram voedingsvezels per dag eet, dan is het advies om 10 gram voedingsvezels meer te eten dan u gewend was. U kunt in de tabel zien met welke voedingsmiddelen u het aantal voedingsvezels per dag kunt verhogen. • Bij gebruik van 30-40 gram vezels per dag Als u tussen de 30 en 40 gram vezels per dag eet, kunt u in de tabel zien met welke voedingsmiddelen u het aantal voedingsvezels per dag kunt verhogen. Het advies is om 40 gram voedingsvezels per dag te eten.
Advies bij vezelverrijkte voeding • F0180-1011 • maart 2014
3
Vezeltabel Brood en broodvervanging Voedingsmiddel
Eenheid
Volkorenbrood
1 snee
2
Bruinbrood
1 snee
2
Witbrood
1 snee
1
Zacht broodje volkoren
1 stuk
4
Zacht broodje/pistolet, bruin
1 stuk
3
Zacht broodje/pistolet, wit
1 stuk
1
Krentenbrood
1 snee
1
Krentenbol
1 stuk
2
Krentenbrood, volkoren
1 snee
2
Volkoren mueslibol
1 stuk
4
Bruin knäckebröd
1 stuk
1
Volkoren knäckebröd
1 stuk
2
Beschuit/cracker
1 stuk
0
Volkoren beschuit/cracker
1 stuk
1
Donker roggebrood
1 snee
4
Licht roggebrood
1 snee
2
Croissant
1 stuk
1
Ontbijtkoek (naturel/volkoren) 1 plak
1
Drinkontbijt
1 glas
3
Fruitontbijt
1 glas 1 flesje (330ml)
3 7
Havermout
5 eetlepels
2
Brinta
4 eetlepels
2
Cornflakes
6 eetlepels
1
Muesli of Cruesli
3 eetlepels
2
Zemelen
1 eetlepel
2
Lijnzaad
1 eetlepel
2
Rijstwafel
1 stuk
0
All bran
1 eetlepel
1
Advies bij vezelverrijkte voeding • F0180-1011 • maart 2014
Aantal
Gram
Totaal
4
Fruit en vruchtensappen Voedingsmiddel
Eenheid
Aantal
Gram
Een gemiddeld stuk fruit
1 stuk (125 gram)
2
Sinaasappel
1 stuk
2
Bessen
1 schaaltje (125 gram)
4
Bramen/frambozen
1 schaaltje (125 gram)
4
Banaan
1 stuk
3
Appel met schil
1 stuk
3
Vruchtensap
1 glas
0
Vruchtensap met vruchtvlees
1 glas
1
Totaal
Groente Voedingsmiddel
Eenheid
Aantal
Gram
Gekookt
1 opscheplepel
1
Rauwkost
1 opscheplepel
1
Totaal
Aardappelen/ pasta/ rijst Voedingsmiddel
Eenheid
Aardappelen
1 kleine
1
Pasta
1 opscheplepel
0
Pasta, volkoren
1 opscheplepel
2
Rijst
1 opscheplepel
0
Zilvervliesrijst
1 opscheplepel
1
Advies bij vezelverrijkte voeding • F0180-1011 • maart 2014
Aantal
Gram
Totaal
5
Noten/ peulvruchten Voedingsmiddel
Eenheid
Gemengde noten
1 eetlepel
Aantal
Gram
Totaal
2
Witte/bruine bonen/ Kapucijners 1 opscheplepel
7
Linzen
1 opscheplepel
4
Erwtensoep
1 bord
8
Gedroogde zuidvruchten Voedingsmiddel
Eenheid
Aantal
Gram
Gedroogde abrikozen
2 stuks
3
Gedroogde pruimen
1 schaaltje (8 stuks)
8
Tutti frutti
1 schaaltje (80 gram)
10
Dadels
5 stuks
2,5
Gedroogde vijgen
1 stuk
2
Rozijnen/ krenten
1 eetlepel
1
Totaal
Tussendoortjes Voedingsmiddel
Eenheid
Aantal
Gram
Volkorenbiscuit
1 stuk
1
Mueslikoek/reep
1 stuk
1
Voedingsbiscuit bijv. Evergreen/ Sultana
1 stuk
1
Kokos
1 eetlepel
1
Popcorn
1 zakje
1
Zonnebloempitten
1 eetlepel
1
Totaal
Totaal Totaal aantal vezels: Advies bij vezelverrijkte voeding • F0180-1011 • maart 2014
6
Overige adviezen • Om de ontlasting soepel te houden, hebt u voldoende vocht nodig. Als u bij vezelverrijkte voeding te weinig drinkt, kan er verstopping van de darmen (obstipatie) ontstaan. Drink minimaal 1,5-2 liter per dag. Bijvoorbeeld water, thee, (light)frisdranken, koffie, vruchtensappen en melkproducten. • Begin de dag met een goed ontbijt en sla geen maaltijden over. Het ontbijt is de eerste maaltijd na een wat langere periode dat u niet hebt gegeten. Een vezelrijk ontbijt stimuleert de beweging van de darmen, zodat de voeding vooruitkomt in de darmen. Er zijn minimaal drie hoofdmaaltijden per dag nodig om aan voldoende vezels per dag te komen, sla dus geen maaltijden over. • Zorg voor voldoende beweging. Dit stimuleert de werking van de darmen.
Meer informatie Voor meer informatie over de functie van vezels en de werking van de darmen kunt u terecht bij de volgende organisaties: • het Voedingscentrum, www.voedingscentrum.nl • de Maag Lever Darm Stichting, www.mlds.nl
Vragen Heeft u na het lezen van de folder nog vragen, dan kunt u telefonisch contact opnemen met een van de diëtisten van het ziekenhuis of een email sturen naar
[email protected].
Advies bij vezelverrijkte voeding • F0180-1011 • maart 2014
7