ADVIES 1e Verkenningscommissie Onderwijs Chemistry & Molecular Life Science for Sustainability Sape Kinderman, Stanley Brul, Hans van der Spek, Maarten Boerlijst, Romano Orru Datum: 15 Mei 2014 1. Aanleiding In het kader van het besluit om tot verdere samenwerking tussen FEW, FNWI en FALW te komen heeft het Kernteam ‘Chemistry & Molecular Life Science for Sustainability’ opdracht aan de 1e verkenningscommissie onderwijs gegeven om te adviseren over de oplijsting van de Bachelor en Master opleidingen die mede binnen dit domein vallen. Daarbij is gevraagd een inventaris op te stellen van vragen, zorgen, knelpunten en kansen.
1. Uitgangspunt Het verzorgen van kwalitatief hoogstaand onderwijs is een zeer belangrijke uitvoerende taak van het virtuele ‘Departement of Chemistry and Molecular Life Science for Sustainability. Sterke opleidingen en kwalitatief goed onderwijs hebben belang bij een heldere en goed functionerende organisatiestructuur. Tevens dienen de belangen van de verschillende groepen (binnen en buiten de VU/UvA β-faculteiten) zorgvuldig gewogen te worden. Voor een aantal opleidingen, zeker in de bachelor fase, geldt dat verschillende externe partijen mede-eigenaar zijn van de betreffende opleiding. De betreffende partijen zullen betrokken moeten worden in toekomstige ontwikkelingen op het gebied van onderwijs. Het virtuele departement Chemistry & Molecular Life Sciences for Sustainability heeft verantwoordelijkheden voor zowel onderzoek als onderwijs. De betrokken stafleden zijn zowel onderzoeker als docent. Uiteraard is hierbij het uitgangspunt dat de te volgen onderwijsvisie breed gedragen wordt door onderzoekers en staf van het departement Chemistry & Molecular Life Science for Sustainability en de overige stakeholders. 1. De Opleidingen De opleidingen (Bachelor en Master) die binnen het domein vallen van het virtuele departement Chemistry & Molecular Life Science for Sustainability (CMLS-S) zijn hieronder in tabel 1 en 2 opgesomd. Hierin is aangegeven van welke opleidingen CMLS-S de natuurlijke eigenaar is en van welke zij mede-eigenaar is. Ook is de huidige eigenaar (op afdelings- of
instituutsniveau) aangegeven. Daarbij is duidelijk dat voor een aantal opleidingen gesprekspartners in andere domeinen (andere faculteiten, (virtuele) departementen en/of externe partijen) een rol spelen. Deze zijn zoveel mogelijk in kaart gebracht. Tabel 1. BSc-opleidingen in het Chemistry & Molecular Life Science for Sustainability domein BSc opleiding
Huidige eigenaar
Natuurlijke eigenaar +
Medeeigenaar +
Biologie
IBED + AEW + SILS + MCB
Biomedische Wetenschappen (UvA)
SILS
+
+
Psychobiologie Scheikunde
SILS S&F/HIMS + SILS + IBED
+
+ +
Bèta-gamma
IIS
+
Future Planet Studies
IIS
+
Science Business & innovation
S&F + N&S
+
Gespreks partner Earth & Ecology, Chemistry & Molecular Life Science for Human Health AMC /NKI/Sanquin; Chemistry & Molecular Life Science for Human Health FMG (UvA)
Chemistry & Molecular Life Science for Human Health Interdisciplinary Units Interdisciplinary Units Physics & Astronomy + faculteiten: FEWEB + FSW (beide VU)
NB, Enkele docenten in CMLS-S voelen zich betrokken bij de BSc opleiding Farmaceutische Wetenschappen (huidige eigenaar: S&F; natuurlijke eigenaar: Chemistry & Molecular Life Science for Human Health) en zouden graag meedenken en indien mogelijk gesprekspartner zijn voor deze opleiding in de toekomst.
Tabel 2. MSc-opleidingen in het Chemistry & Molecular Life Science for Sustainability domein MSc opleiding
Huidige eigenaar
Chemistry
S&F + HIMS
Natuurlijke eigenaar +
Medeeigenaar +
Gespreks partner
Chemistry & Molecular Life Science for Human Health
Physics & Astronomy + faculteiten: FEWEB + FSW (beide VU) Physics & Astronomy
Science Business & Innovation (track)
S&F + N&S
+
+
Science for Energy & Sustainability (track) Bioinformatics & Systems Biology Biomedical Sciences (excl neurotracks)
S&F + N&S + HIMS + SILS SILS + MCB + CS
+
+
+
+
Informatics
MCB + ANW + GZW + Athena + IVM + SILS IBED + ES MCB + S&F
+
+
AMC/VUmc + NKI + Sanquin
+
Earth & Ecology Chemistry & Molecular Life Science for Human Health Earth & Ecology
Earth Sciences Biomolecular Sciences
+
Biological Sciences
IBED + AEW + + + SILS + MCB VU: S&F=Scheikunde & Farmaceutische Wetenschappen; N&S=Natuur- en Sterrekunde; CS=Computer Science; MCB= Moleculaire Cel Biologie; ANW=Afdeling Neurowetenschappen; AEW=Afdeling Ecologische Wetenschappen;; IVM=Instituut voor Milieuvraagstukken; FEWEB=Faculteit der economische wetenschappen en bedrijfskunde; FSW=Faculteit Sociale Wetenschappen UvA: IBED=Institute for Biodiversity and Ecosystem Dynamics; HIMS=Hofmann Institute for Molecular Sciences; SILS=Swammerdam Institute for Life Sciences; IIS= Instituut voor Interdisciplinaire Samenwerking, docenten uit onderzoeksinstituten (SILS, HIMS, etc); FMG=Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen Huidige eigenaar: Afdeling of Instituut waar betreffende opleiding nu in de praktijk is ondergebracht. Bij VU is dat doorgaans de aangegeven afdeling, bij UvA ligt eigenaarschap formeel bij het College of Science en de Graduate Schools Natuurlijke eigenaar: “+” betekent dat CMLS-S hier de leidende partij is. Mede-eigenaar: “+” betekent dat CMLS-S weliswaar de leidende partij kan of wil zijn, maar dat andere partijen een rol hebben. 2. Inventarisatie van zorgen, knelpunten, kansen zorg-/knelpunten De belangrijkste knelpunten/zorgen zijn als volgt samen te vatten: 1. Organisatievorm van het onderwijs: geïntegreerd in virtuele departementen of “los” in schools/colleges. Hier dient op korte termijn een helder besluit door de FB’s genomen
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8. 9.
te worden. Dat zal verdere samenwerking op alle punten versoepelen en duidelijkheid scheppen. Financiële kaders/allocatiemodellen van UvA en VU verschillen nogal sterk. Dat is een serieus zorgpunt, de systemen zijn dusdanig verschillend dat momenteel niet goed overzien kan worden wat de gevolgen voor betrokken staf en studenten is. Bij de keuze voor een financiëel kader dient het effect daarvan op de onderwijskwaliteit goed in kaart te worden gebracht. Administratieve systemen: inschrijvingen bij opleidingen, vakken, tentamens; cijferregistratie systemen; diploma’s; examenreglementen; toelatingsbeleid etc etc Ervaring met samenvoegen van de kleinere BSc opleidingen (o.a. Scheikunde) leert dat dit goed geregeld moet zijn voordat aan joint programma’s/joint degree’s wordt gewerkt. Voor elke opleiding een centraal “loket” met een eenduidig administratief systeem is een must. Marketing, voorlichting, matching en werving. Goede afspraken zijn noodzakelijk, bij gezamenlijke opleidingen als “opleiding” opereren en niet als “college” cq “school” is cruciaal. Met twee “chemistry” departementen (CMLS-S/CMLS-HH) is heldere profilering van de BSc Scheikunde naast andere Moleculaire Life Science gerelateerde opleidingen, een punt van aandacht. Voor de buitenwacht (onderzoekers, postdocs, AIO’s, maar vooral studenten) moet volledig helder zijn bij welk departement men moet zijn voor de “chemistry” van hun keuze. Faciliteiten, ruimte, gebouwen. Goede toekomstgerichte scenario’s noodzakelijk om voorziene groei van studentenaantallen op te kunnen vangen en bestaande capaciteitsproblemen (collegezalen en practicumruimte) op te lossen. Duidelijkheid is nodig over recent lopende initiatieven (H2LS bij VU-VUmc; initiatieven bij UvA-AMC, zoals de dubbele bachelor Geneeskunde-BMW) en hoe deze initiatieven in het virtuele C&MLS-S departement ingrijpen. Additionele Kwaliteits Eisen bij positionering van de bacheloropleidingen moet de toelaatbaarheid tot de verschillende masteropleidingen niet in de weg zitten. Door onduidelijkheid over het samenwerkingsproces in het β-cluster Amsterdam kan reputatieschade bij opleidingen optreden.
Kansen De samenwerking in CMLS-S biedt uitstekende randvoorwaarden om top-wetenschappers en docenten van beide campussen in de bovengenoemde opleidingen in te zetten. Daarmee kan de kwaliteit van het gehele onderwijspalet nog verder versterkt worden. Door efficientere organisatie kan ook het aanbod mogelijk vergroot worden en door combinatie van opleidingen kan de instroom bij een aantal kleinere opleidingen boven een kritische grenswaarde uitstijgen.
Op deze wijze kan het cluster aan opleidingen in dit domein een heel sterke nationale en internationale speler worden met grote aantrekkingskracht. De samenwerking in CMLS-S en de inbedding in het cluster van β-onderzoek en onderwijs Amsterdam biedt een uitgelezen kans om de bovengenoemde knelpunten effectief aan te pakken. Als we in Amsterdam daarin slagen liggen de “kansen” voor het grijpen. Meer specifieke, op opleidingsniveau gesignaleerde mogelijkheden: 1. Een minor Science Business & Innovation of TESLA (30 EC) voor alle BSc-opleidingen in het 5e semester. 2. Een educatieve minor afgestemd op bestaande middelbare schoolvakken (i.c. Biologie en Scheikunde) binnen het CMLS-S cluster voor 2e graads lesbevoegdheid. 3. Randvoorwaarden voor een nieuw op te zetten BSc opleiding Nanobiologie/technologie zijn met het totstand komen van CMLS-S geschapen. 4. De moleculaire signatuur van het CMLS-S departement is evident en een moleculaire afstudeervariant (major) in de BSc opleidingen Biomedische Wetenschappen sluit daar bij aan. Het CMLS-S departement biedt mogelijkheden om deze major in nauwe samenwerking met andere “chemische en moleculaire levenswetenschappen” BScopleidingen in dit domein (zoals bijv Farmaceutische Wetenschappen en Scheikunde) op te zetten. 5. Het opzetten van een nieuwe BSc-opleiding “Molecular Life Science & Sustainability” die voorsorteert op de MSc-tracks “Science for Energy & Sustainability”. Een potentieel risico is dat de instroom in deze nieuwe BSc-opleiding ten koste gaat van de instroom in de traditionele BSc Scheikunde. Wellicht biedt het opzetten van een Major “Molecular Life Science & Sustainability” ook mogelijkheden (mede-instroom vanuit Bèta-gamma of FPS?). In ieder geval is hierin afstemming op facultair en afdelingsniveau met het virtuele departement Chemistry & Molecular Life Science for Human Health noodzakelijk. 6. Een 1-jarige MSc-variant Science Business & Innovation. 7. MSc Biomolecular Sciences kan de banden met de “moleculaire” varianten in MSc Biomedical Sciences aanhalen. Integratie van UvA onderzoeksgroepen in CMLS-S/CMLSHH biedt mogelijkheden om het programma van de MSc Biomolecular Sciences uit te breiden. Op langere termijn valt te denken aan een “harde” Biochemie en/of Microbiologie track/opleiding. Vragen 1. Hoe wordt het proces van het aanvragen van joint degrees vormgegeven
2. Wat is de status van verhuisbewegingen van onderzoeksgroepen bij SILS, HIMS, S&F, etc etc? Duidelijkheid over de verhuisplannen van individuele onderzoeksgroepen is belangrijk om het proces van eventuele samenvoeging van opleidingen met zo min mogelijk problemen te laten verlopen. 3. Zijn Engelstalige BSc-opleidingen een serieuze optie?
