Actuele informatie over wegwerkzaamheden binnen handbereik! Helène van der Poel Nationale Databank Wegverkeersgegevens (NDW) Sharon Schoppema Provincie Noord-Holland Wim Smittenaar Nationale Databank Wegverkeersgegevens (NDW)
Samenvatting In de Pilot Wegwerkzaamheden Actueel (PWA) in Noord-Holland is ervaring opgedaan met het inwinnen en distribueren van realtime gegevens over de start- en eindtijden van tijdelijke verkeersmaatregelen bij wegwerkzaamheden en evenementen1. Op dit moment wordt voor de verkeersinformatie gewerkt met planningsgegevens van wegwerkzaamheden en evenementen. Om weggebruikers beter te kunnen informeren is het belangrijk om exact het moment te weten van het afsluiten en openstellen van de weg. In de pilot is een nieuwe werkwijze getest waarbij de aannemer een melding doorgeeft aan de wegbeheerder op het moment dat hij de weg afsluit of weer vrijgeeft. Deze melding wordt vastgelegd in het meldsysteem van de wegbeheerder en direct doorgegeven aan NDW voor verspreiding van deze informatie naar de aanbieders van verkeersinformatie en alle aangesloten wegbeheerders. In de pilot is gebleken dat de gekozen werkwijze relatief eenvoudig in te voeren is voor wegbeheerders en aannemers. De nieuwe werkwijze vraagt wel om een aanpassing in de bedrijfsvoering, maar deze is niet ingrijpend. Het verzenden en verspreiden van de berichten verliep in de pilot volgens plan. De positieve resultaten van de pilot zijn voor alle wegbeheerders die deel uitmaken van NDW2 reden om te gaan werken aan een landelijke uitrol. Zij gaan met elkaar bepalen voor welke wegen en voor welke werkzaamheden zij realtime informatie gaan leveren. Zij doen dit in overleg met de aanbieders van verkeersinformatie, zoals ANWB, TomTom, Be-Mobile en VID.
1
In de rest van deze paper wordt voor het leesgemak enkel over wegwerkzaamheden gesproken, maar dezelfde principes gelden voor evenementen. 2 NDW partners zijn: Rijkswaterstaat, alle provincies, alle stadsregio’s en de vier grote steden.
1
1. Achtergrond Wegwerkzaamheden leiden vaak tot vertraging. Weggebruikers hebben in het algemeen veel begrip voor wegwerkzaamheden, maar zij willen wel graag goed geïnformeerd worden over de te verwachten overlast, zowel voorafgaand als tijdens de reis. Uit onderzoek onder weggebruikers van het hoofdwegennet weten wij dat zij tevreden zijn over de informatie die zij via verschillende kanalen ontvangen over wegwerkzaamheden. Maar dit oordeel wordt aanzienlijk negatiever als het gaat om de betrouwbaarheid van de inschatting van de te verwachten hinder. Figuur 1: Tevredenheid informatie over wegwerkzaamheden op het hoofdwegennet Slecht, matig Goed Zeer goed, uitstekend Informatievoorziening algemeen 7% 72% 21% Informatie over de te verwachten hinder 15% 68% 17% Betrouwbaarheid van de inschatting van te 24% 66% 10% verwachten hinder Bron: RWS, Klanttevredenheid verkeersinformatie 2011
Het signaal dat de huidige informatievoorziening nog verbeterpunten heeft, kwam niet alleen uit onderzoek maar ook van de aanbieders van verkeersinformatie. Met name de aanbieders van navigatiediensten kwamen met deze boodschap bij de wegbeheerders. Zij willen aan hun klanten precies kunnen doorgeven wanneer een weg wordt afgesloten of weer vrijgegeven. Als dit niet correct wordt doorgegeven, dan worden weggebruikers omgeleid voor niet bestaande werkzaamheden of komen zij onverwacht stil te staan voor werkzaamheden die langer duren dan gepland. Dit heeft een grote invloed op het oordeel over de kwaliteit van de geboden diensten. Alle reden voor een aantal wegbeheerders in de provincie Noord-Holland om te kijken of het mogelijk is om weggebruikers nog beter te informeren rondom wegwerkzaamheden. Het verbeteren van de betrouwbaarheid van de informatie over de start- en eindtijd van de werkzaamheden is hierbij speerpunt.
2. Huidige proces inwinnen en distributie gegevens wegwerkzaamheden Wegbeheerders werken in regionale verbanden samen om de planning van wegwerkzaamheden met elkaar af te stemmen. Dit met als doel om de overlast voor de weggebruiker te beperken. Provincies zoals Noord-Holland, Noord-Brabant en Utrecht zijn hierin voorlopers en hebben al ruime ervaring opgebouwd met het afstemmen van de wegwerkzaamheden. Inmiddels zijn er in alle provincies dergelijke initiatieven. Wegbeheerders registreren toekomstige wegwerkzaamheden in de hiervoor bestaande meldsystemen. Binnen de provinciegrenzen gebruiken zij deze gegevens om planningen met elkaar af te stemmen. Via standaardkoppelingen worden de data worden naar NDW gestuurd
2
en kan afstemming tussen de wegbeheerders op bovenprovinciaal niveau plaatsvinden. NDW zorgt voor verdere verspreiding van deze gegevens naar aanbieders van verkeersinformatie, zoals ANWB, VID en TomTom. Deze marktpartijen informeren samen met de wegbeheerders de weggebruikers over de werkzaamheden en de te verwachten overlast.
Figuur 2: Informatie over wegwerkzaamheden van wegbeheerder naar weggebruiker
Wat uit bovenstaande beschrijving duidelijk naar voren komt is dat de gegevens die voor de verkeersinformatie worden gebruikt in feite planningsgegevens zijn. In veel situaties hoeft dit geen probleem te zijn, maar wat nu als de laatste wijzigingen in de planning niet in het systeem worden verwerkt of als de uitvoering van de werkzaamheden niet volgens planning verloopt? In die gevallen ervaren de weggebruikers dat de informatie over de hinder rondom de werkzaamheden afwijkt van de werkelijke situatie. Dit beïnvloedt hun oordeel over de betrouwbaarheid van de informatie die zij ontvangen over de te verwachten hinder rondom wegwerkzaamheden. Wat ook uit bovenstaande beschrijving blijkt is dat alle betrokken partijen in enkele jaren tijd enorme stappen hebben gezet om de hinder rondom wegwerkzaamheden voor weggebruikers te beperken en de informatie hierover te verbeteren. Om de actualiteit en betrouwbaarheid van de informatie verder te verbeteren zijn er twee belangrijke aandachtspunten: 1. doorvoeren van alle wijzigingen in de planning gedurende het gehele planningsproces; 2. inwinnen van actuele gegevens over de exacte start- en eindtijd van de werkzaamheden. De Pilot Wegwerkzaamheden Actueel is opgezet om dit tweede punt te onderzoeken.
3
3. Pilot Wegwerkzaamheden Actueel (PWA) 3.1. Opzet en uitvoering van pilot De centrale onderzoeksvraag van de Pilot Wegwerkzaamheden Actueel in de regio NoordHolland was: “Kunnen we de informatie over wegwerkzaamheden nauwkeurig, actueel, volledig en betrouwbaar maken?” De pilot kende drie fasen met de volgende opdrachtformulering: 1. Verkenning. Voer een verkennend onderzoek uit naar praktische oplossingen in de hele informatieketen. Onderzoek de impact van deze oplossingen op de werkprocessen en systemen van de wegbeheerders en de databank van NDW. 2. Praktijkproef. Test de praktische oplossingen in de regio Noord-Holland met wegbeheerders, aannemers en service providers. 3. Evaluatie Rapporteer de resultaten van de praktijkproef en doe aanbevelingen voor een eventuele volgende stap.
3.2. Resultaten verkenningsfase In september 2012 is de verkenningsfase van de Pilot Wegwerkzaamheden Actueel in NoordHolland afgerond. In de verkenningsfase zijn de mogelijkheden en consequenties van het inwinnen en doorgeven van realtime gegevens in kaart gebracht. 3.2.1. Resultaten verkennende fase voor techniek en proces Er is een generiek uitvoeringsproces opgesteld met een actieve rol van de aannemer en het gebruik van e-mailberichten voor het aan- en afmelden van werken en evenementen. Het proces verloopt als volgt: Zodra de aannemer (feitelijke uitvoerder) de weg op gaat of de weg weer vrij heeft gemaakt, meldt hij dit in het systeem van de betrokken wegbeheerder. Het aan- en afmelden is heel eenvoudig, namelijk met één druk op de aan- of afmeldknop in een toegezonden e-mail die de feitelijke uitvoerder – die ter plekke is – ontvangt op zijn smartphone. De e-mail van de aannemer wordt rechtstreeks verwerkt in het meldsysteem van de wegbeheerder, het meldsysteem geeft de aan- of afmelding door aan NDW die het bericht direct doorzet naar de aanbieders van verkeersinformatie. Het bestaande proces van Minder Hinder planning moet hiervoor met enkele stappen uitgebreid worden (zie onderstaande figuur).
4
Figuur 3: Procesbeschrijving Minder Hinder planning met toevoegingen voor PWA
3.2.2. Resultaten van de verkennende fase voor organisatie van de praktijkproef:
Voor het testen van de werking van het uitvoeringsproces en de informatiestroom in de keten heeft het projectteam een lijst van wegwerkzaamheden in de regio Noord-Holland geselecteerd. Vervolgens zijn de (afzettings)aannemers van de geselecteerde werken en aanbieders van verkeersinformatie benaderd om aan de praktijkproef mee te doen.
5
De volgende partijen zijn betrokken bij de praktijkproef in PWA: • Wegbeheerders: Rijkswaterstaat, provincie Noord-Holland en de gemeenten Amsterdam, Haarlem en Haarlemmermeer • Aanbieders van verkeersinformatie: ANWB, TomTom, VID, INRIX, Nokia en BeMobile • Aannemers: BAM, KWS, BUKO Infrasupport, Traffic Service Nederland, Versluys Verkeerstechniek • Systeemleverancier: Andes BV. • Projectmanagement en gegevensverwerking: NDW.
3.3. Resultaten praktijkproef
Op maandag 22 oktober om 4 uur ging de praktijkproef van start met het verzenden van het eerste bericht. Toen de uitvoerder begon met het instellen van de omleiding voor de werkzaamheden op de N504 gaf hij dit direct door aan het registratiesysteem van de wegbeheerder, via NDW werd dit bericht doorgezet naar de deelnemende aanbieders van verkeersinformatie.
Resultaten praktijkproef: 1. De nieuwe werkwijze vraagt om aanpassingen in de werkprocessen bij de wegbeheerders, maar deze zijn niet ingrijpend. 2. Het is van groot belang dat alle medewerkers zich ervan bewust zijn dat de gegevens, die vroeger alleen als planningsgegevens werden gebruikt, nu ook de basis zijn voor verkeersinformatie. De gegevens blijven niet meer binnen de organisatie, maar gaan naar buiten. Verkeerde gegevens leiden tot verkeerde reisadviezen aan weggebruikers. 3. Als de wegbeheerder het aan- en afmelden van werken en evenementen opdraagt aan de aannemer, zal dat contractueel geregeld moeten worden. 4. Voor de aannemers heeft het aan- en afmelden van werken nauwelijks impact op hun werkprocessen. Zij hebben hierbij wel als randvoorwaarde gesteld dat de geautomatiseerde ondersteuning voldoende gebruikersvriendelijk moet zijn. Ook hebben de aannemers te kennen gegeven dat zij beter met sms-diensten kunnen werken dan met emails via een smartphone. 5. Voor delen van het wegennet waar operators in de verkeerscentrale het begin en einde van werkzaamheden verwerken, wordt een andere werkwijze voorgesteld. In deze gevallen is er contact tussen aannemer en verkeerscentrale over het instellen van snelheidsbeperkingen en omleidingen. De verkeerscentrale heeft dan de taak om dit via het registratiesysteem door te geven aan NDW en daarmee ook aan de aanbieders van verkeersinformatie.
6
6. Het verzenden en verspreiden van de berichten verliep in de praktijkproef volgens plan. Er zijn maximaal 15 minuten nodig om het bericht van de aannemer op de weg te brengen naar de aanbieder van verkeersinformatie. 7. Het advies is om een systeem van geautomatiseerde kwaliteitsborging van de data op te zetten. Hierbij wordt gedacht aan de inzet van in-car gegevens waarmee een check gedaan kan worden of er inderdaad geen verkeer meer op de weg rijdt op momenten dat er volgens de informatie een wegafzetting plaatsvindt en andersom. 8. Naast de doorgifte van actuele informatie over wegwerkzaamheden hebben de aanbieders van verkeersinformatie aangegeven groot belang te hebben bij doorgifte van daar bijbehorende tijdelijke verkeersmaatregelen. Hierbij moet gedacht worden aan omleidingsroutes, snelheidsbeperkingen en capaciteitsbeperkingen. Dit wordt op dit moment niet geregistreerd op een zodanige wijze dat dit gecodeerd kan worden uitgewisseld met de service providers. 4. Hoe nu verder? In de evaluatie van PWA is gebleken bleek dat de gekozen werkwijze relatief eenvoudig in te voeren is voor wegbeheerders en aannemers. Ook heeft de pilot duidelijk gemaakt dat een groot aantal partijen bij dit proces is betrokken. Alleen al bij de pilot in Noord-Holland werkten 17 partijen samen: wegbeheerders, aannemers, systeemleveranciers, aanbieders van verkeersinformatie en NDW. De nieuwe werkwijze vraagt om een aanpassing in de bedrijfsvoering bij de wegbeheerders en aannemers, maar deze is niet ingrijpend. De positieve resultaten van de pilot zijn voor alle wegbeheerders die deel uitmaken van NDW3 reden om te gaan werken aan een landelijke uitrol. Zij gaan met elkaar bepalen voor welke wegen en voor welke werkzaamheden zij realtime informatie gaan leveren. Zij doen dit in overleg met de aanbieders van verkeersinformatie, zoals ANWB, TomTom, Be-Mobile en VID.
3
NDW partners zijn: Rijkswaterstaat, alle provincies, alle stadsregio’s en de vier grote steden.
7
