Actieplan wetenschap & technologie op koers! W&T in het primair onderwijs
Gemeente Amsterdam Actieplan W&T op koers!
Inhoud
1. Samenvatting: Op koers met wetenschap en technologie! 2. Aanleiding: Kiezen voor Techniek Werkt! 3. Inleiding: Een innovatief en ondernemend Amsterdam 4. Context en uitgangspunten: Een vruchtbare voedingsbodem dankzij Masterplan Techniek Amsterdam. 5. Ambitie en doelen: Leerlingen op minimaal 60 basisscholen structureel aan de slag met wetenschap en technologie 6. Aanpak: Maatwerk voor scholen 7. Organisatie 8. Planning 9. Begroting 10. Bijlage 1: Infographic Masterplan Techniek Amsterdam
2
Gemeente Amsterdam Actieplan W&T op koers!
1. Samenvatting: Op koers met wetenschap en technologie!
In Amsterdam is een mooie beweging gaande: jongeren van 4 tot 18 jaar ontwerpen, maken, onderzoeken en programmeren. Iedere week staan jongeren in de rij om in het Nemo proefjes te doen met zwaartekracht, onze zintuigen, met groene energie. Leerlingen gaan ondergronds om de voortgang te bekijken van de Noord-Zuid lijn, en leren over het proces van ontwerp en bouw. Leraren en leerlingen gaan enthousiast aan de slag met 3D printers en lasersnijders, zijn te vinden in een laboratorium in het centrum van de stad, of in een technieklokaal van een middelbare school in de buurt. Schoolbesturen organiseren studiedagen voor alle leraren in het teken van 21st century skills. Via StartupAmsterdam verzorgen ICT-ers uit het bedrijfsleven lessen op alle basisscholen in Amsterdam, om alle leerlingen kennis te laten maken met programmeren. Komend schooljaar start een tweede en derde Technasium in Amsterdam, waarbij middelbare scholen zich specialiseren in technologie met vakken als onderzoek en ontwerpen. In juni komt het World Science Festival naar Amsterdam, waar vier dagen lang wetenschappers, jongeren en bedrijven elkaar inspireren. Een feest voor de wetenschap en technologie! Deze ontwikkeling staat niet op zich, er is een groeiende behoefte aan technisch geschoolde vakmensen. Amsterdam is een groeiende, internationale stad, waar kennis zorgt voor welvaart en ontwikkeling. Innovatieve bedrijven creëren een toekomst voor de stad die we nu nog niet kunnen indenken. Hun toekomstige werknemers, maar ook hun klanten of co-creators hebben kennis en vaardigheden nodig die hier recht aan doen. Bovendien groeit Amsterdam fysiek. Vaklui zijn nodig om te onderhouden, bouwen, renoveren, transporteren. Voor de generatie die nu opgroeit is het van levensbelang om digitaal geletterd te zijn. De digitale technieken zijn niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven, de ontwikkelingen gaan razendsnel. Kinderen die nu op de basisschool zitten zijn over enkele jaren degenen die de nieuwe technologieën toepassen en verder ontwikkelen. De afgelopen jaren is in Amsterdam een waardevolle samenwerking gestart tussen scholen, bedrijfsleven en de gemeente door Masterplan Techniek Amsterdam, en landelijke initiatieven als W&T Expertisecentrum en Techniekpact. Dit jaar is het Actieplan Innovatief Vakmanschap van start gegaan, gericht op het MBO. Nu is uitbreiding en versnelling naar het basisonderwijs nodig, zodat interesse voor wetenschap en technologie op jonge leeftijd wordt aangewakkerd. Daarom starten we met het Actieplan wetenschap & technologie (W&T) op koers! Méér aandacht voor wetenschap en technologie in het basisonderwijs, dat is het uitgangspunt. Met als effect een positieve attitude bij alle leerlingen voor wetenschap en technologie, enthousiasme, kennis en kunde bij scholen (leraren en schoolleiders) om vanaf 2020 invulling te geven aan de landelijke doelen van het Techniekpact, en meer leerlingen die kiezen voor technische vervolgopleidingen en beroepen. De gemeente heeft de ambitie om de ingezette beweging van scholen een extra impuls te geven, en het palet aan wensen van besturen en scholen aan de ene kant en aanbod van organisaties aan de andere kant op een effectieve manier te verbinden.
3
Gemeente Amsterdam Actieplan W&T op koers!
In dit actieplan wordt de aanpak beschreven om met een intensief programma voor 60-80 scholen een ontwikkeling voor alle Amsterdamse scholen in te zetten, met onder andere: een W&T-kompas waarmee een gemeenschappelijke taal en structuur wordt ontwikkeld, met zes thema’s die scholen richting geeft. Bij het investeren in de beweging van wetenschap en technologie op scholen wil de gemeente de beschikbare middelen zo efficiënt en effectief mogelijk benutten. In het ideale plaatje komt het rendement van de inzet bij de leerlingen terecht: elke bestede euro moet een effect hebben op leerling niveau. Ervaringen in het verleden en in het land leren dat een rechtstreekse bestedingslijn richting scholen niet altijd dat optimale effect heeft. In dit plan is ervoor gekozen scholen en hun omgeving een extra stimulans te geven met onder andere de inzet van een netwerk van aanbieders, kennismakelaars en het W&T-festival. Voor elk van deze punten geldt dat door een goede opdrachtformulering en aansturing vanuit scholen en gemeente dit juist extra ten goede komt aan de leerlingen. Tussen de 60 á 80 basisscholen zullen deelnemen aan dit actieplan, met gemiddeld 195 leerlingen per school betekent dit een bereik van minimaal 11.700 basisschoolleerlingen in Amsterdam.
4
Gemeente Amsterdam Actieplan W&T op koers!
2. Aanleiding: Kiezen voor Techniek Werkt!
Vanaf 2012 tot eind 2015 zijn projecten opgestart en uitgevoerd binnen het Masterplan Techniek Amsterdam: Er zijn pilots uitgevoerd in techniek in het primair onderwijs, en geïnvesteerd in de ontwikkeling van de entreeopleiding techniek, de vakmanschapsroute, de Amsterdamse variant van de technologieroute, doorlopende leerlijnen mbo-hbo, samenwerking tussen het beroepsonderwijs en het bedrijfsleven in de Opleidingshuizen, en het opzetten van het netwerk: de Vrienden van het Masterplan Techniek Amsterdam. Hierdoor zijn alle stakeholders in Amsterdam met elkaar verbonden; bedrijven, onderwijs en gemeente. Er is een goede start gemaakt en fundamenten gelegd, maar een gezamenlijk inspanning blijft nodig om de resultaten te kunnen versterken en verduurzamen. Willen we de ambities van het landelijk Techniekpact 2020 ook in Amsterdam realiseren en ervoor zorgen dat er meer jongeren kiezen, leren en werken in de techniek, dan moeten we ook de komende periode gezamenlijk met het beroepsonderwijs en het bedrijfsleven investeren in techniekonderwijs. Het college doet dit door in te zetten op de volgende activiteiten: 1. Met de Lerarenagenda en de MBO-Agenda in te zetten op goede loopbaanoriëntatie, de Amsterdamse Leraren en Scholenbeurs voor het basisonderwijs, voortgezet onderwijs en mbo, en de Talentenbeurs voor mbo-studenten. De Lerarenbeurs biedt docenten de mogelijkheid om te werken aan kwaliteitsverbetering en professionalisering. De Scholenbeurs voor het mbo geeft teams de mogelijkheid om de kwaliteit van de opleiding te verbeteren. Hier geldt ook dat dit in samenwerking kan met het technisch bedrijfsleven om bijvoorbeeld innovaties uit het werkveld een plek te geven in het onderwijs. Daarnaast zijn er ook acties opgenomen om jongeren te stimuleren om door te leren. Hierbij wordt aangesloten bij de ontwikkelingen die in het Masterplan Techniek Amsterdam in gang zijn gezet. 2. In het Actieplan Innovatief Vakmanschap wordt geïnvesteerd op de reeds ingezette ontwikkeling van de publiek private samenwerking. In de Opleidingshuizen worden beroepsonderwijs en bedrijfsleven samengebracht onder één (virtueel) dak waar initieel onderwijs, om- en bijscholing en zij-instroom wordt aangeboden. Jongeren maken kennis met het vak in een state-of-the-art werkomgeving. Ook de ontwikkelingen die vanuit het Masterplan Techniek zijn ingezet bij de vakmanschapsroute en de technologieroute worden vanuit dit samenwerkingsverband verder ontwikkeld en aangeboden. Het college is er van overtuigd dat het vooralsnog nodig is om de ingezette techniekontwikkelingen in het onderwijs op de agenda te houden en sturing van de lopende projecten te waarborgen. Daarom wordt de Stuurgroep Masterplan Techniek Amsterdam in stand gehouden, en heeft deze een rol binnen het actieplan wetenschap en technologie op koers.
5
Gemeente Amsterdam Actieplan W&T op koers!
3. Uitvoering te geven aan het initiatiefvoorstel ‘Kiezen voor techniek werkt’ van de raadsleden mevrouw Ruigrok en Poot om het techniekonderwijs in het primair onderwijs verder te versterken. Het initiatiefvoorstel is aangenomen door de gemeenteraad op 25 januari 2015. Het besluit het college op te dragen: 1.
om de mogelijkheden om jonge Amsterdammers (4 tot 12 jaar) vanaf schooljaar 2015 intensiever in contact te brengen met techniek te onderzoeken;
2.
bij het onderzoek in contact te treden met partijen die binnen het Masterplan Techniek en het Techniekpact Noordvleugel reeds samenwerken (o.a. basisscholen en regionale bedrijven) uitgebreid met die organisaties die zich tot doel hebben gesteld om kinderen op jonge leeftijd in contact te brengen met techniek en nog niet bij het Masterplan en Techniekpact zijn betrokken, zodat kennis en ervaring kan worden gedeeld;
3.
bij het onderzoek na te gaan welke initiatieven op dit vlak in de andere steden van de G4 plaatsvinden, zodat de resultaten daarvan kunnen worden meegenomen;
4.
gezamenlijk met de onder punt 2 genoemde partijen een actieplan te ontwikkelen;
5.
het actieplan bij de behandeling van de Begroting 2016 aan de Gemeenteraad voor te leggen.
In het actieplan wetenschap & technologie op koers wordt beschreven hoe het college invulling heeft gegeven en verder wenst te geven aan bovenstaande punten.
6
Gemeente Amsterdam Actieplan W&T op koers!
3. Inleiding: Een innovatief en ondernemend Amsterdam
In Amsterdam is een mooie beweging gaande: jongeren van 4 tot 18 jaar ontwerpen, maken, onderzoeken en programmeren. Iedere week staan jongeren in de rij om in het Nemo proefjes te doen met zwaartekracht, onze zintuigen, met groene energie. Leerlingen gaan ondergronds om de voortgang te bekijken van de Noord-Zuid lijn, en leren over het proces van ontwerp en bouw. Leraren en leerlingen gaan enthousiast aan de slag met 3D printers en lasersnijders, zijn te vinden in een laboratorium in het centrum van de stad, of in een technieklokaal van een middelbare school in de buurt. Schoolbesturen organiseren studiedagen voor alle leraren in het teken van 21st century skills. Via StartupAmsterdam verzorgen ICT-ers uit het bedrijfsleven lessen op alle basisscholen in Amsterdam, om alle leerlingen kennis te laten maken met programmeren. Komend schooljaar start een tweede en derde Technasium in Amsterdam, waarbij middelbare scholen zich specialiseren in technologie met vakken als onderzoek en ontwerpen. In juni komt het World Science Festival naar Amsterdam, waar vier dagen lang wetenschappers, jongeren en bedrijven elkaar inspireren. Een feest voor de wetenschap en technologie! Deze ontwikkeling staat niet op zich, er is een groeiende behoefte aan technisch geschoolde vakmensen. Amsterdam is een groeiende, internationale stad, waar kennis zorgt voor welvaart en ontwikkeling. Innovatieve bedrijven creëren een toekomst voor de stad die we nu nog niet kunnen indenken. Hun toekomstige werknemers, maar ook hun klanten of co-creators hebben kennis en vaardigheden nodig die hier recht aan doen. Bovendien groeit Amsterdam fysiek. Vaklui zijn nodig om te onderhouden, bouwen, renoveren, transporteren. Voor de generatie die nu opgroeit is van levensbelang om digitaal geletterd te zijn. De digitale technieken zijn niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven, de ontwikkelingen gaan razendsnel. Kinderen die nu op de basisschool zitten zijn over enkele jaren degenen die de nieuwe technologieën toepassen en verder ontwikkelen. Belangrijk is de grondhouding tegenover wetenschap en technologie. Het gaat om een positieve houding die zegt “dit is interessant, dit is iets voor mij!”. Wetenschap en technologie is de brede noemer waaronder een veelheid aan kennis en vaardigheden kan worden geschaard die leerlingen nu en in de toekomst in toenemende mate nodig hebben om hun burgerschap optimaal invulling te geven en hun kansen op een goede baan en bestendige toekomst te vergroten. Het gaat niet alleen om de harde techniek als monteren of lassen, maar ook om programmeren en coderen, logisch denken, probleemoplossend vermogen, ontwerpen en onderzoekend leren. Er is de komende jaren volop werk voor jongens, meisjes, vakmensen en internationaal talent met een bètatechnisch profiel. Tot 2020 gaan jaarlijks meer dan 70.000 werkers in de bouw, installateurs, elektrotechnici en werktuigbouwers in Nederland met pensioen. Daarbovenop kunnen bedrijven uitdagend werk bieden aan duizenden extra technici. Bedrijven gericht op life sciences, tuinbouw, hightech en biobased economy zijn volop groeikansen. Bij deze bedrijven zijn uitdagende banen op alle niveaus: van praktische mbo-ers tot universitaire toponderzoekers. In Amsterdam zien we dit terug in bedrijven als IBM of knooppunten als Schiphol en de haven van Amsterdam.
7
Gemeente Amsterdam Actieplan W&T op koers!
In Amsterdam willen we een kansrijk toekomstperspectief geven aan de jeugd om hun talenten te ontplooien, en zo in te zetten voor een sterk en ondernemend Amsterdam. Dit begint bij inspirerend onderwijs dat goed samenwerkt met het Amsterdamse bedrijfsleven. De afgelopen jaren is een waardevolle samenwerking gestart tussen scholen, bedrijfsleven en de gemeente door Masterplan Techniek Amsterdam, en landelijke initiatieven als W&T Expertisecentrum en Techniekpact. Dit jaar is het Actieplan Innovatief Vakmanschap van start gegaan, gericht op het MBO. Nu is uitbreiding en versnelling naar het basisonderwijs nodig, zodat interesse voor wetenschap en technologie op jonge leeftijd wordt aangewakkerd. Daarom starten we met het Actieplan wetenschap & technologie (W&T) op koers!
8
Gemeente Amsterdam Actieplan W&T op koers!
4. Context en uitgangspunten
Context: een vruchtbare voedingsbodem dankzij Masterplan Techniek Amsterdam. De gewenste beweging in Amsterdam staat ook niet los van landelijke, regionale en lokale ontwikkelingen (zie ook bijlage 1). Al meer dan tien jaar wordt onderkend dat wetenschap en technologie in het basisonderwijs van groot belang is voor talentontwikkeling van leerlingen en voor de kenniseconomie die Nederland is en blijvend wil versterken. Met landelijke programma’s als Verbreding Techniek Basisonderwijs, School aan Zet en Kiezen voor Technologie wordt al lang en op vele manieren gewerkt aan het stimuleren van besturen, scholen en leraren om hiermee aan de slag te gaan. In het kader van Techniekpact-Noordvleugel / Masterplan Techniek Amsterdam zijn drie pilots voor het basisonderwijs en vmbo gestart, met subsidie van het Platform Bèta Techniek, gericht op verbetering van de aansluiting tussen die sectoren op het gebied van wetenschap en techniek. In de laatste landelijke ontwikkeling, het Techniekpact, zijn doelen geformuleerd door de ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Economische Zaken en Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Voor het basisonderwijs is de doelstelling dat alle scholen in 2020 wetenschap en technologie structureel en verankerd in hun onderwijs aanbieden: een ambitieuze doelstelling waar in alle landsdelen hard aan gewerkt wordt. Schoolbesturen en het bedrijfsleven zijn een mooie samenwerking gestart, binnen het Masterplan Techniek Amsterdam, en het landelijke Techniekpact. Het merendeel van de Amsterdamse schoolbesturen (plm. 60%) heeft voor een aantal van hun scholen subsidieaanvragen gedaan bij het Techniekpact/Programma Kiezen voor Technologie van het Platform Bèta Techniek (expertisecentrum W&T), ter hoogte van 4000 euro. Ongeveer een kwart van de 220 scholen in Amsterdam neemt inmiddels deel, en heeft zich verbonden aan de doelstellingen van het Techniekpact. Het resultaat hiervan is dat een kwart van de scholen druk bezig is W&T een structurele plek te geven in het curriculum. In Amsterdam beginnen we bepaald niet op nul. In plaats van iets nieuws te starten, kunnen we een bestaande beweging versnellen en versterken: een beweging waarin al veel besturen en scholen enthousiast zijn en actief willen worden op het thema en een groot aantal organisaties en bedrijven klaar staan om in die beweging mee te gaan. Regio Amsterdam kent tientallen kleine en grotere initiatieven die raken aan de stimulering van wetenschap en technologie voor leerlingen van 4 tot 12 jaar. Partijen als Newtechkids, Cyber Pi, en Engineer houden zich bezig met programmeren in het primair onderwijs. Codestarter (waaronder Nemo) focust zich bij dat thema op naschoolse activiteiten. Via Jinc maken kinderen kennis met het bedrijfsleven, en Nowhere biedt een breed scala van activiteiten waaronder ook voor wetenschap en technologie. VHTO helpt scholen bij het effectief interesseren van meisjes. Regionaal bestaat tussen Nemo, Hogeschool van Amsterdam, Universiteit van Amsterdam, Vrije Universiteit, Ipabo en ABC samenwerking op meerdere van de inhoudelijke elementen van wetenschap en technologie.
9
Gemeente Amsterdam Actieplan W&T op koers!
Masterplan Techniek Amsterdam 2012-2015 Vanaf 2012 zijn projecten opgestart en uitgevoerd binnen het Masterplan Techniek Amsterdam: Er zijn pilots uitgevoerd in techniek in het primair onderwijs, en geïnvesteerd in de ontwikkeling van de entreeopleiding techniek, de vakmanschapsroute, de Amsterdamse variant van de technologieroute, doorlopende leerlijnen mbo-hbo, samenwerking tussen het beroepsonderwijs en het bedrijfsleven in de Opleidingshuizen en het opzetten van het netwerk: de Vrienden van het Masterplan Techniek Amsterdam. Hierdoor zijn alle stakeholders in Amsterdam met elkaar verbonden; bedrijven, onderwijs en gemeente. Actieplan Innovatief Vakmanschap 2015-2018 In het Actieplan Innovatief Vakmanschap wordt geïnvesteerd op de reeds ingezette ontwikkeling van de publiek private samenwerking. In de Opleidingshuizen worden beroepsonderwijs en bedrijfsleven samengebracht onder één (virtueel) dak waar initieel onderwijs, om- en bijscholing en zij-instroom wordt aangeboden. Jongeren maken kennis met het vak in een state-of-the-art werkomgeving. Ook de ontwikkelingen die vanuit het Masterplan Techniek zijn ingezet bij de vakmanschapsroute en de technologieroute worden vanuit dit samenwerkingsverband verder ontwikkeld en aangeboden. StartupAmsterdam Vanuit het programma StartupAmsterdam wordt fors ingezet om programmeren structureel te borgen in het Amsterdamse onderwijs. Met stichting CodeUur wordt samengewerkt om de komende drie jaar alle basisschoolleerlingen in Amsterdam te laten kennismaken met programmeren door gastlessen te verzorgen met ICT-ers uit het bedrijfsleven. Daarnaast is de ambitie om minimaal 100 klassen te voorzien van structurele programmeerlessen, is een programmeercursus ontwikkeld voor leraren van groep 7 en 8, en worden 60 studenten van het Mediacollege opgeleid om programmeerlessen te geven op basisscholen in Amsterdam. We kunnen concluderen dat met deze veelheid aan beweging, initiatieven en organisaties in de regio Amsterdam een vruchtbare voedingsbodem aanwezig is voor de besturen en scholen die hiermee aan de slag zijn, gaan en blijven. In verkennende gesprekken1 die de afgelopen maanden hebben plaatsgevonden blijkt dat veel scholen aan het begin staan van de ontwikkeling op dit thema: zij zijn zoekende hoe zij hun visie, beleid en activiteiten optimaal kunnen vormgeven, wat nodig is om leraren zo goed mogelijk te professionaliseren en hoe zij kennis kunnen delen met andere scholen. Daarnaast is er een groot aantal instellingen en organisaties die scholen kunnen stimuleren en ondersteunen, maar is het overzicht er niet of is onvoldoende in te schatten welke organisatie het beste bij welke activiteit is te benutten.
1
Met besturen en scholen is de afgelopen maanden verkennend gesproken, waarbij de infographic Stimuleringsprogramma
Techniek Basisonderwijs Amsterdam diende als ‘praatdocument’ (zie bijlage 1). Het geeft een overzicht van wat er in scholen nodig kan zijn, hoe dit kan worden vertaald in beleid en activiteiten en wie er in de regio een bijdrage leveren aan deze agenda.
10
Gemeente Amsterdam Actieplan W&T op koers!
Uitgangspunten Bij het investeren in de beweging van wetenschap en technologie op basisscholen wil de gemeente de beschikbare middelen zo efficiënt en effectief mogelijk benutten. Het rendement van de inzet komt bij de leerlingen terecht, elke bestede euro draagt bij aan mooie W&T lessen en projecten in de klas. 1. Het centrale uitgangspunt van dit actieplan is dat de scholen aan zet zijn: alleen wanneer bij hen urgentiebesef bestaat dat dit thema ertoe doet, er voldoende motivatie is om eraan te gaan werken en beleid en activiteiten worden geformuleerd die aansluiten bij de eigen uitgangssituatie is er een goede kans op een succesvolle ontwikkeling. Het is daarmee zaak het stimuleren van de scholen op meerdere niveaus in te steken (bestuurders, schoolleiders én leerkrachten), de startsituatie van scholen samen met hen in kaart te brengen en vandaaruit de doelen ambitieus én realiseerbaar te formuleren. 2. Dit betekent onder andere dat naast het meer economisch perspectief of urgentie zoals beschreven in het initiatiefvoorstel, het actieplan gaat over hoe een focus op wetenschap en technologie bijdraagt aan de schoolontwikkeling, professionalisering van leraren en talentontwikkeling van leerlingen. Besturen en scholen laten zich vanuit deze uitgangspunten eerder inspireren dan het leveren van meer loodgieters of onderzoekers over 12 jaar. 3. We zetten in Amsterdam in op een herkenbare en bestaande succesvolle aanpak zoals gehanteerd in landelijke programma’s als Verbreding Techniek Basisonderwijs en School aan Zet. Dit is voor scholen en leraren herkenbaar en geeft mogelijkheid om door te ontwikkelen. Het betekent tevens dat we voorkomen dat niet duizend bloemen bloeien en iedereen het wiel uitvindt. Sinds het landelijke programma VTB is er in duizenden scholen meerdere jaren ervaring opgedaan met het implementeren van W&T in de school. Op dit moment zijn er meerdere regionale netwerken van besturen die met subsidie en ondersteuning van Platform Bèta Techniek en andere partijen werk maken van dit thema. Scholen en besturen kunnen op het juiste spoor gezet worden door middel van lessons learned en goede voorbeelden, met veel ruimte voor eigen keuzes. Dit geldt zowel voor de doelen die ze bepalen (laten aansluiten op Techniekpact en Masterplan Techniek Amsterdam) als voor de aanpak en activiteiten die ze kiezen. 4. de scholen aan zet betekent ook uitgaan van een duurzame aanpak; wanneer subsidie en stimulering van de gemeente wordt beëindigd komt de beweging niet tot stilstand. Besturen, scholen en betrokken partijen zijn zodanig verder in positie gebracht dat de transitie doorgaat en meer besturen en scholen aanhaken. We spreken van een ‘fade infade out-model’: de gemeente stapt geleidelijk aan in de al gaande beweging en jaagt aan, verbindt en stimuleert waar nodig, en trekt zich aan het eind weer geleidelijk uit de dan staande lerende netwerken van besturen, basisscholen en organisaties.
11
Gemeente Amsterdam Actieplan W&T op koers!
5. dit ‘fade in-fade out-model’ heeft een andere aanpak om scholen te stimuleren. Scholen krijgen vanuit het budget van dit actieplan geen aparte subsidie, maar kunnen met hun focus op wetenschap en technologie middelen aanvragen via de regelingen Scholenbeurs en/of Lerarenbeurs, en deze besteden aan de uitvoering van hun beleid en activiteiten op dit thema. 6. Onderdeel van de verbindende rol betreft het samenbrengen en coördineren van vraag en aanbod in een netwerk van relevante partijen: scholen die op beleid of activiteiten ondersteuning of input wensen, en de organisaties die dit kunnen bieden. Voor een beperkt aantal organisaties wordt een subsidie beschikbaar gesteld, waarbij de behoefte van scholen het uitgangspunt is. 7.
We kiezen voor een aanpak met concrete opbrengsten. Bij een actieplan dat bijdraagt aan een landelijke ambitie, zijn we scherp op de indicatoren: een causaal verband tussen de inzet van de gemeente en het aantal kinderen dat kiest voor een opleiding of beroep in de technische sector is niet vast te stellen. Wel kunnen meetbare indicatoren op input, throughput en deels output worden bepaald. Dit wordt in de volgende paragraaf beschreven.
12
Gemeente Amsterdam Actieplan W&T op koers!
5. Ambitie en doelen: Leerlingen op minimaal 60 basisscholen structureel aan de slag met wetenschap en technologie.
Méér aandacht voor wetenschap en technologie in het basisonderwijs, dat is het uitgangspunt. Met als effect een positieve attitude bij alle leerlingen voor wetenschap en techniek, enthousiasme, kennis en kunde bij scholen (leraren en schoolleiders) om vanaf 2020 invulling te geven aan de landelijke doelen van het Techniekpact, en meer leerlingen die kiezen voor technische vervolgopleidingen en beroepen. De gemeente heeft de ambitie om de ingezette beweging van scholen een extra impuls te geven, en het palet aan wensen van besturen en scholen aan de ene kant en aanbod van organisaties aan de andere kant op een effectieve manier te verbinden. Dit doen we door te werken aan de volgende doelen. In 2018: 1. Doen minimaal 60 en maximaal 80 scholen actief mee aan het programma W&T op koers van de gemeente Amsterdam. 2. Zijn alle andere besturen en scholen geïnformeerd over de ontwikkelingen rond W&T in basisonderwijs, de mogelijkheden die dit biedt voor schoolontwikkeling en talentontwikkeling, en de eisen die voor 2020 en verder gelden 3. Is voor en met scholen een ‘kompas’ ontwikkeld dat zij kunnen hanteren om te reflecteren op hun eigen beleid en activiteiten en deze op koers te houden 4. Is een platform van minimaal tien aanbieders gecreëerd, die gestructureerd en met onderlinge afstemming, hun palet van activiteiten afgestemd op de behoefte van scholen ontwikkelen en aanbieden (deels gesubsidieerd door de gemeente). Minimaal één van deze aanbieders is gespecialiseerd in coderen en programmeren, aansluitend op de kennismakingslessen coderen van het initiatief Start-up Amsterdam. 5. Hebben jaarlijks per netwerk van 20-25 scholen twee kennisdelingsbijeenkomsten plaatsgevonden 6. Heeft jaarlijks een Amsterdam Wetenschap&Technologie Festival plaatsgevonden 7.
Laat een jaarlijkse monitor een tevredenheid van 3,5/4 op een schaal 1-5 zien als het gaat om de tevredenheid die scholen ervaren rond het stimuleringsprogramma
13
Gemeente Amsterdam Actieplan W&T op koers!
6. Aanpak: Maatwerk voor scholen.
Het actieplan kent in aanpak vier fasen: • uitwerken propositie scholen en organisaties • werven scholen en organisaties • inventariseren startsituatie en formuleren ambities en activiteiten • uitvoering en ondersteuning Na elke fase vindt evaluatie plaats. Fase 1: uitwerken propositie scholen en organisatie Om scholen en organisaties betrokken te krijgen is het van belang helder te formuleren wat wordt beoogd met het stimuleringsprogramma, wat men kan verwachten en wat van hen wordt verwacht. Dit wordt gecommuniceerd via een digitale flyer, website en in gesprekken met scholen en partijen. Propositie scholen In de propositie aan de scholen staat zoals gezegd centraal dat zij zelf eigen richting, beleid en activiteiten bepalen, dan wel bepalen waar zij deze nog kunnen versterken mochten ze reeds enige tijd actief zijn op het thema. We bieden hen daarvoor een aantal tools: • • • •
een Wetenschap & Technologie kompas een Wetenschap &Technologie-menukaart: een aan het kompas gekoppeld overzicht aan activiteiten en ondersteuning een kennismakelaar Wetenschap & Technologie festival
Het Wetenschap & Technologie kompas is een instrument dat scholen de mogelijkheid biedt om te reflecteren op de eigen ambities en aanpak aan de hand van bewezen succesfactoren: belangrijke knoppen waar men aan kan draaien bij het stimuleren van wetenschap en techniek, en dit thema een plek geven in het onderwijs op de school. Als basis en input voor het kompas wordt gebruik gemaakt van de infographic Stimuleringsprogramma Techniek Basisonderwijs Amsterdam (bijlage 1), dat reeds met enkele besturen is besproken en een totaaloverzicht geeft van wat er speelt in W&T in het basisonderwijs in Amsterdam. Voor gebruik door scholen is een concretisering van die infographic, in gezamenlijkheid met het veld, nodig.
14
Gemeente Amsterdam Actieplan W&T op koers!
Een voorbeeld van een dergelijk kompas is hieronder weergegeven:
De genoemde thema’s kunnen als startpunt worden gehanteerd. Echter, zoals eerder aangegeven verdere ontwikkeling en vaststelling van het uiteindelijk te hanteren kompas mét de scholen is noodzakelijk: alleen wanneer scholen de thema’s zelf van belang vinden en deze herkennen in hun eigen ambities en aanpak kunnen en zullen ze het instrument hanteren.
15
Gemeente Amsterdam Actieplan W&T op koers!
Elk thema/kompaspunt is onder te verdelen subthema’s: a) Onderwijsvernieuwing: didactische vernieuwing, inhoudelijke vormgeving, pedagogische aanpak (leerplankader SLO). b) Professionalisering leerkrachten: vakdidactisch, vakinhoudelijk, ontwerpend en onderzoekend leren, samenwerken met collega’s, aansluiting schoolbeleid (zie rapport ‘Duurzame professionalisering van leraren W&T’ c)
Focus op doelgroepen: meisjes, leerlingen uit achterstandswijken
d) ketenaanpak: samenwerking met voorschoolse instellingen, naschoolse clubs/organisaties, voortgezet onderwijs (vmbo en havo/vwo), etc. Zo kan bijvoorbeeld samenwerking gerealiseerd worden waarbij basisscholen gebruik maken van techniek en/of ICT-lokalen in het voortgezet onderwijs. e) samenwerking bedrijfsleven: activiteiten voor leerlingen, activiteiten voor leraren, inbedding in onderwijs, stimuleren van ondernemerschap.. f)
W&T 2.0: extra aandacht voor bijvoorbeeld programmeren, maker movement of 3D printen.
Voor elk kompaspunt en subthema kan voor scholen worden uitgewerkt wat mogelijk is, wanneer zij ‘goed aan de slag zijn’ op het betreffende punt en hoe ze kunnen versterken. Tevens vormt het kompas een raamwerk om het palet van activiteiten van organisaties en aanbieders te structureren (zie ook de infographic van STAB in bijlage 1). Als bij een menukaart, gaat achter elk subthema een reeks aan mogelijke ondersteuningsactiviteiten schuil; zo wordt voor scholen inzichtelijk voor welk thema zij bij welke organisatie terecht kunnen. Bij het werken met het kompas en keuze maken van de menukaart worden scholen ondersteund door een kennismakelaar. Deze spin in het web is in de regio als geen ander bekend met de uitdagingen die scholen kennen op het thema W&T, hoe zij hierop beleid en activiteiten kunnen richten en wat er aan ondersteuning wordt geboden. De kennismakelaar organiseert tevens tweemaal per jaar voor 25 deelnemende scholen een kennisdelingsbijeenkomst. Op deze dag delen scholen ervaringen en goede voorbeelden, en gaan waar gewenst de samenwerking aan op thema’s waar zij gezamenlijk kunnen ontwikkelen.
16
Gemeente Amsterdam Actieplan W&T op koers!
Op het jaarlijkse Amsterdams W&T Festival komen alle betrokken organisaties, besturen en scholen samen voor een creatieve dag waar zij worden geïnformeerd over relevante landelijke en regionale ontwikkelingen, elkaar kunnen inspireren, ideeën op kunnen doen en met relevante personen contacten kunnen leggen. In 2016 wordt hiermee de samenwerking gezocht met het World Science Festival. Op het derde en laatste festival worden alle Amsterdamse basisscholen uitgenodigd, zodat met hen gedeeld kan worden wat de deelnemende scholen hebben gedaan en ontwikkeld.
Fase 2 Werven scholen en organisaties De boven genoemde elementen worden beschreven in een propositie voor de scholen die verstuurd wordt naar alle besturen en scholen in de gemeente Amsterdam. Twee kennismakelaars gaan bij geïnteresseerde scholen en besturen langs voor een kennismakingsgesprek, alvorens scholen zich kunnen aanmelden voor deelname. De projectleider benadert organisaties die iets voor scholen kunnen betekenen. Werving en aanmelden scholen Aanmelden vindt plaats bij de projectleider van de gemeente. Er zal in eerste instantie een voorloperstrategie gehanteerd worden: die scholen die al actief zijn op het thema worden benaderd, vervolgens wordt getracht binnen de betreffende besturen andere scholen te activeren. Er is ruimte voor 60-80 scholen (2 tot 4 netwerken) in het stimuleringsprogramma. Met scholen wordt een overeenkomst gesloten waarin de onderlinge verwachtingen rond deelname aan het stimuleringsprogramma worden vastgelegd. Netwerk van aanbieders In en om de onderwijssector zijn vele publieke en private, commerciële en niet-commerciële organisaties en initiatieven die actief zijn op het thema wetenschap en technologie in basisonderwijs. Vaak vragen deze partijen subsidies aan of laten scholen betalen voor hun diensten en activiteiten. Voor het stimuleringsprogramma is het van belang dat er enerzijds voor de scholen een overzicht is van wat welke organisatie doet en kan bijdragen. Anderzijds wil de gemeente de fade in-fade out strategie rechtdoen, en dus voor geen van deze partijen de enige bron van inkomsten zijn. In het kader van dit actieplan zal het voor organisaties mogelijk zijn om deel te worden van een netwerk van aanbieders. Voor hen geldt dat zij in een vastgestelde periode van twee a drie maanden een aanvraag kunnen opstellen waarin zij aangeven hoe zij binnen de context van dit actieplan optimaal gaan inspelen op de behoefte van scholen en gewenste beweging. Verder wordt van hen gevraagd dat ze minimaal 50% cofinanciering organiseren.
17
Gemeente Amsterdam Actieplan W&T op koers!
En tweemaal per jaar bij elkaar komen, met de kennismakelaars om de activiteiten en voortgang af te stemmen. Zij krijgen de mogelijkheid om zich te presenteren in de menukaart, via www.amsterdam.nl en tijdens het Amsterdams Wetenschap & Technologie Festival. Voor deze partijen is maximaal 60.000 euro totaal voor twee schooljaren (2016-2017 en 2017-2018) beschikbaar. Aan het begin van 2017 zal het mogelijk zijn om maximaal vijf extra aanbieders te laten aansluiten en subsidiëren voor twee jaar. In het geval er overtekening van aanvragen is ten opzichte van beschikbaar budget vindt een selectie moeten plaats op basis van de mate waarin er aansluiting bij behoefte van scholen (ofwel het kompas) is, de kansrijkheid van voortzetting/verduurzaming van het aanbod (gaat men door als er geen subsidie meer is?) en de variëteit in aanbod (geen tien aanbieders op programmeren). De keuze voor aanbieders wordt gemaakt door de programma-stuurgroep en de kennismakelaars als vertegenwoordigers van de deelnemende scholen. Deze stuurgroep zal waarschijnlijk bestaan uit de bestaande Stuurgroep MTA, aangevuld met partijen uit het primair onderwijs.
Fase 3 inventariseren startsituatie en formuleren ambities en activiteiten In de rol van kritische vriend reflecteren de kennismakelaars met de scholen in een individueel ambitiegesprek met schoolleider en leerkracht(en)/techniekcoördinator op hun ambitie voor de komende twee à drie schooljaren: wat gebeurt er nu al, wat gaat goed, wat kan beter? Wat is reeds opgenomen in beleid? Hoe zijn activiteiten/projecten op de doelen afgestemd? Hoe wordt het behalen van doelen gemeten? et cetera. Vervolgens bieden ze scholen input op welke relevante ontwikkelingen of ondersteuningen bij welke landelijke of regionale organisaties zijn te vinden (kennis, instrumenten, good practices). Hierbij verwijzen zij in ieder geval ook naar activiteiten van het netwerk van aanbieders, of brengen school en aanbieder actief met elkaar in contact. Afhankelijk van de startsituatie, context en ambities van de school worden doelen en activiteiten vastgelegd in het schoolplan.
18
Gemeente Amsterdam Actieplan W&T op koers!
Hieronder zijn twee voorbeelden weergegeven.
Voorbeeld 1 : Een basisschool wil aan de slag met programmeren en coderen Directeur van basisschool Het Vaantje heeft in diverse gesprekken met ouders de vraag gekregen of in het onderwijs meer aandacht kan worden besteed aan bijvoorbeeld programmeren. In zijn zoektocht naar mogelijkheden hiertoe stuit hij op het stimuleringsprogramma van de Gemeente Amsterdam . Na overleg met enkele leraren neemt hij contact op met de projectleider en er wordt een gesprek gepland met de kennismakelaar. Aan de hand van reflectie via het kompas wordt helder dat de school weliswaar een project doet voor groep zeven waarin gastlessen worden gegeven door mensen uit technisch bedrijfsleven, maar er verder geen concrete ideeën zijn over wat men in de school op dit thema wil. De kennismakelaar bespreekt met hen hoe zij in het team van leraren een voorbereidend overleg kunnen organiseren, voorafgaand aan het Amsterdams Wetenschap & Technologie festival volgende maand. De directeur gaat met twee leraren naar het festival, elk met een eigen opdracht, om zo inspiratie op te doen. In een ambitiegesprek met de kennismakelaar twee weken na het festival wordt besproken dat men aansluitend bij de vraag van de ouders programmeren als een mooi vehikel ziet om W&T meer aandacht te geven. Een van de leraren wordt benoemd als coördinator, die aan de slag gaat met een plan van aanpak. Dit wordt opgenomen in het schoolplan. De goede voorbeelden van andere scholen en input van de aanbieders waar de kennismakelaar hem mee in contact brengt worden hierin meegenomen. In het volgend schooljaar start de school in de bovenbouw met tweewekelijkse programmeerlessen, waarbij leraren de eerste twee maanden worden ondersteund door een van de aanbieders en het jaar erop doen ze mee aan de CodeWeek.
19
Gemeente Amsterdam Actieplan W&T op koers!
Voorbeeld 2: inbedding en professionalisering Techniekcoördinator namens twee locaties van een basisschool constateert dat beide locaties wat betreft activiteiten en projecten voor leerlingen op het gebied van W&T redelijk wat bieden. Zij bespreekt met de directeur dat ze nu kansen ziet om het meer structureel in te bedden in het onderwijs, in een meer doorlopende leerlijn. Echter, voor een aantal leraren, met name in de onderbouw, geldt dat zij minder op de hoogte zijn van W&T en voor twee van hen geldt zelfs dat ze er wat weerstand bij hebben en het meer iets voor oudere leerlingen vinden. De techniekcoördinator en directeur gaan in gesprek met de kennismakelaar. Deze schetst de mogelijkheden bij het wetenschapsknooppunt, de pabo en enkele commerciële aanbieders. Tevens wijst hij op de mogelijkheid om een werkbezoek bij een van de voorloperscholen te doen met de betreffende leerkrachten, om zo bij collega’s in de praktijk te kunnen zien hoe het voor leerlingen kan uitwerken. Tenslotte benoemt hij dat de uitkomsten van het programma Talentenkracht dat zich juist op de allerjongsten richtte inspiratie kan bieden. Gezamenlijk maken zij een plan om op vier momenten dit schooljaar een inspiratie- en/of scholingsmoment voor de leraren te organiseren.
20
Gemeente Amsterdam Actieplan W&T op koers!
Fase 4 Uitvoering en ondersteuning In de fase uitvoering en ondersteuning, vanaf september 2016, zullen de kennismakelaars regelmatig langsgaan bij scholen en zo ondersteuning op maat bieden. Alle scholen worden minstens eenmaal per schooljaar bezocht. Waar gewenst worden nieuwe verbindingen gelegd tussen scholen onderling, tussen scholen en aanbieders, etc. Tevens houden de kennismakelaars de scholen op deze manier op de hoogte van actuele landelijke en regionale ontwikkelingen. Twee keer per jaar komen netwerken 20 tot 25 scholen bij elkaar om voortgang, kennis en ervaringen te delen in kennisdelingsbijeenkomsten. Aan de hand van een zelfevaluatie (op de kompaspunten) presenteren zij aan elkaar wat er in de afgelopen periode is gedaan of ontwikkeld en voorzien elkaar van feedback en input. Twee keer per jaar, na de bijeenkomsten van de scholen, is er een bijeenkomst met het netwerk van aanbieders waar de kennismakelaars terugkoppelen wat zij bij de scholen zijn tegengekomen, welke trends in ontwikkelingen zichtbaar zijn en waar scholen behoefte aan hebben. Binnen het netwerk wordt besproken hoe hier in de maanden erna op ingespeeld kan worden. De projectgroep houdt aansluiting bij relevante landelijke en regionale ontwikkelingen, waaronder in het overleg met de G4. Aan het eind van ieder schooljaar wordt een tevredenheidsmeting gedaan onder deelnemende scholen. Hen wordt gevraagd hoe zij de ondersteuning van de kennismakelaars ervaren, met welke aanbieders zij in contact zijn geweest en hoe zij dat waarderen en welke aanbevelingen zij hebben voor de uitvoerders van het stimuleringsprogramma voor het schooljaar daarna.
21
Gemeente Amsterdam Actieplan W&T op koers!
7. Organisatie
Aansturing en uitvoering Een stuurgroep is eindverantwoordelijk voor de uitvoering van het stimuleringsprogramma. In deze stuurgroep zitten vertegenwoordigers vanuit relevante sectoren: schoolbesturen, basisscholen, voortgezet onderwijs, bedrijfsleven, de gemeente en in samenwerking met stuurgroep Masterplan Techniek Amsterdam. Een projectgroep bestaande uit de projectleider van de gemeente, de kennismakelaars en de voorzitter van het netwerk van aanbieders zorgen voor de dagelijkse uitvoering van activiteiten van het stimuleringsprogramma. Tot aan de zomer 2016 zal een klankbordgroep met een bredere vertegenwoordiging van basisonderwijs meekijken en meedenken op de verdere uitwerking en opzet van het programma. Communicatie De opgave voor communicatie is om te zorgen dat alle basisscholen weten wat mogelijk is qua techniekonderwijs. Ongeveer 60 a 80 basisscholen willen we ertoe bewegen om Wetenschap en Technologie een structurele plaats te geven in het curriculum. Dit doen we door de basisscholen inzicht te geven in het techniekaanbod en goede voorbeelden van techniekonderwijs zichtbaar te maken aan de scholen. Daarnaast zet communicatie in op het aanjagen en faciliteren van kennisdeling en uitwisseling van ervaringen rondom techniek tussen scholen en leraren onderling. Met de afdeling Communicatie wordt er een communicatieplan opgesteld waarin staat wat de communicatiedoelen zijn, wat de kernboodschap is, wat de communicatiestrategie wordt en via welke communicatiemiddelen we gaan communiceren. Er wordt gebruik gemaakt van zowel persoonlijk contact ( bijeenkomsten), digitale als gedrukte middelen (Cross mediale communicatie). Evaluatie Om een beeld te krijgen van de effectiviteit van het actieplan wordt een nul- en eindmeting uitgevoerd. Met het oog op de doelen van het plan is het van belang deze metingen uit te voeren onder alle basisscholen in Amsterdam. Bij deze metingen wordt gemeten in hoeverre zij op de hoogte zijn van landelijke ontwikkelingen, in hoeverre zij wetenschap en technologie als focus hebben in hun beleid, wat er in het schoolplan over is opgenomen, in welke mate zij activiteiten hierop hebben, welk deel van hun budget hieraan wordt besteed, etc.
22
Gemeente Amsterdam Actieplan W&T op koers!
Daarnaast vindt ter meting van de waardering van het actieplan een monitor op tevredenheidsindicatoren plaats onder deelnemende scholen. Bij hen wordt nagegaan aan welke onderdelen van het actieplan zij hebben deelgenomen , hoe zij deze waarderen en welke effecten zij daarvan zelf hebben waargenomen in de school, en een score voor de totale waardering voor het stimuleringsprogramma. Beide metingen gezamenlijk geeft zicht op wat met het actieplan daadwerkelijk bereikt is.
23
Gemeente Amsterdam Actieplan W&T op koers!
8. Planning 2016
Actie
Wanneer
Benaderen besturen/scholen
februari 2016
Benaderen organisaties
februari 2016
Deadline aanmeldingen scholen
eind maart 2016
Nulmeting
april 2016
Stuurgroep overleg
half maart
Deadline aanvragen voor netwerk van aanbieders
eind april 2016
Gesprekken scholen
april-mei 2016
Amsterdam W&T Festival
juni 2016
Planvorming Scholen
mei-juni 2016
Beoordeling aanvragen + vorming netwerk van aanbieders
mei-juni 2016
Stuurgroep overleg
juni 2016
Kennisdelingsbijeenkomsten netwerken scholen
mei-juni 2016
Bijeenkomst platform PS
juni 2016
Start uitvoering plannen scholen en aanbieders
september 2016
Stuurgroep overleg
oktober 2016
Extra ronde aanvragen organisaties
januari-maart 2017
24
Gemeente Amsterdam Actieplan W&T op koers!
9. Begroting
Het college wordt gevraagd om 1,5 miljoen in te zetten voor de uitvoering van het actieplan W&T op koers 2016-2018. Op jaarbasis betreft dit 500.000 euro, uit de middelen Onderwijs van het coalitieakkoord. In deze paragraaf staat de voorgestelde begroting, met een toelichting op de kosten per thema beschreven.
Hoofdthema
2016
2017
2018
subsidies aanbieders
300.000
300.000
300.000
kennismakelaars
120.000
12o.000
120.000
25.000
25.000
25.000
25.000
25.000
25.000
10.000
10.000
10.000
6. onvoorzien
25.000
25.000
25.000
subtotaal
€ 500.000
€ 500.000
€ 500.000
1. W&T aanbod van activiteiten in de klas 2. ondersteunen van basisscholen en leraren
Activiteit info bijeenkomst
bijeenkomst per netwerk 203. investeren in kennis 25 scholen, twee per jaar. en kunde leraren bijeenkomst netwerk van aanbieders, twee per jaar. W&T Festival W&T kompas 4. communicatie en werving basisscholen
W&T menukaart werving scholen nulmeting
5. monitor en evaluatie
totaal
jaarlijkse tevredenheidsmeting nameting
€ 1.500.000
25
Gemeente Amsterdam Actieplan W&T op koers!
Toelichting op de begroting 1. W&T aanbod voor activiteiten in de klas Het doel is een platform van minimaal tien aanbieders te creëren, die gestructureerd en met onderlinge afstemming, hun palet van activiteiten afgestemd op de behoefte van scholen ontwikkelen en aanbieden. In 2016 worden 10 aanbieders geselecteerd, elk krijgt voor twee schooljaren (2016-2017 en 2017-2018) totaal maximaal 60.000 euro toegekend, uitbetaald in drie tranches. Begin 2017 worden nog eens vijf aanbieders geselecteerd, ook zij worden uitbetaald in drie tranches. Ook zal deelname aan het netwerk van aanbieders uitgaan van cofinanciering: voor elke euro die de gemeente erin investeert, zal een euro vanuit een andere middelenstroom worden geïnvesteerd. Zo wordt de totale mogelijke inzet van de betrokken organisaties worden verdubbeld. In het kader van dit actieplan zal het voor organisaties mogelijk zijn om deel te worden van het netwerk van aanbieders. Voor hen geldt dat zij in een vastgestelde periode van twee a drie maanden een aanvraag kunnen opstellen waarin zij aangeven hoe zij binnen de context van dit actieplan optimaal gaan inspelen op de behoefte van scholen en gewenste beweging. In het geval er overtekening van aanvragen is ten opzichte van beschikbaar budget vindt een selectie moeten plaats op basis van de mate waarin er aansluiting bij behoefte van scholen (ofwel het kompas) is, de kansrijkheid van voortzetting en verduurzaming van het aanbod (gaat men door als er geen subsidie meer is?) en de variëteit in aanbod (geen tien aanbieders op programmeren). De keuze voor aanbieders wordt gemaakt door de programma-stuurgroep en de kennismakelaars als vertegenwoordigers van de deelnemende scholen. Door de behoefte van scholen aan activiteiten voor leerlingen en leerkrachten (aansluitend bij hun eigen ambities en uitgangssituatie) en het aanbod van organisaties die dergelijke activiteiten organiseren beter op elkaar af te stemmen zal het effect van deze activiteiten op het niveau van leerlingen groter zijn. Wanneer bijvoorbeeld meerdere scholen activiteiten voor meisjes willen doen, kunnen in plaats van losse afspraken tussen scholen en VHTO, gezamenlijk afspraken gemaakt worden en zo de kosten worden gedeeld of gedrukt. Tevens zou een combinatie gemaakt kunnen worden met een andere organisatie die gelijktijdig iets voor jongens organiseert.
26
Gemeente Amsterdam Actieplan W&T op koers!
2. Ondersteunen van basisscholen en leraren Bij het werken met het kompas en keuze maken van de menukaart worden scholen ondersteund door een kennismakelaar. Deze spin in het web is in de regio als geen ander bekend met de uitdagingen die scholen kennen op het thema W&T, hoe zij hierop beleid en activiteiten kunnen richten en wat er aan ondersteuning wordt geboden. De kennismakelaar maakt scholen wegwijs in de regelingen en financiële mogelijkheden (binnen en buiten de school en het bestuur). Door hen te informeren over andere (subsidie)regelingen en financiële mogelijkheden (lokaal, regionaal, landelijk, maar ook binnen de eigen kostenstructuur zoals de prestatiebox) ontstaat er een multiplier effect waardoor er meer slagkracht komt voor scholen en meer bereikt kan worden op leerling-niveau . Zo betaalt de kennismakelaar zichzelf terug in bijvoorbeeld subsidies vanuit het Expertisecentrum W&T (oplopend tot 10.000 euro), een gratis techniekcoach die leerkrachten begeleidt, en gratis te gebruiken lesmethodes via TechFinder. Voor de berekening van de kennismakelaars is uitgegaan van twee personen, voor gemiddeld twee dagen per week.
3. Investeren in kennis en kunde leraren Per netwerk 20-25 scholen: De kennismakelaar organiseert tweemaal per jaar per 25 deelnemende scholen een kennisdelingsbijeenkomst. Op deze dag delen scholen ervaringen en goede voorbeelden, en gaan waar gewenst de samenwerking aan op thema’s waar zij gezamenlijk kunnen ontwikkelen. Zo zullen twee tot drie netwerken van 20 – 25 scholen ontstaan, die tweejaarlijks bij elkaar komen. Per jaar worden dus 4 tot 6 kennisdelingsbijeenkomsten georganiseerd. Bijeenkomst het netwerk van aanbieders: Het netwerk van aanbieders komt tweemaal per jaar bij elkaar met de kennismakelaars om de activiteiten en voortgang af te stemmen. Uitgangspunt is dat de aanbieders hun aanbod afstemmen op de behoefte van de scholen. W&T Festival: Het W&T festival zal de binnenkring en buitenkring van scholen verbinden en kennisdeling tussen leraren, en tussen leraren en organisaties buiten de school versterken. Hierdoor krijgen meer leraren zicht op mogelijkheden op het gebied van wetenschap en technologie onderwijs, en nemen meer leraren dit mee terug de klas in, om zo nog meer leerlingen te laten profiteren van de investering die met dit plan wordt gedaan. Indien mogelijk zal samenwerking met het World Science Festival worden gestimuleerd en wordt onderzocht hoe de ambities van het techniekplan aansluiten bij het World Science Festival.
27
Gemeente Amsterdam Actieplan W&T op koers!
4. Communicatie en werving basisscholen. Kompas: Het W&T kompas is een instrument dat scholen de mogelijkheid biedt om te reflecteren op de eigen ambities en aanpak aan de hand van bewezen succesfactoren: belangrijke knoppen waar men aan kan draaien bij het stimuleren van wetenschap en techniek, en dit thema een plek geven in het onderwijs op de school. Als basis en input voor het kompas wordt gebruik gemaakt van de infographic gebruikt bij het Masterplan Techniek, dat reeds met enkele besturen is besproken en een totaaloverzicht geeft van wat er speelt in W&T in het basisonderwijs in Amsterdam. Voor gebruik door scholen is een concretisering van die infographic, in gezamenlijkheid met het veld, nodig. Menukaart: Dit is een aan het kompas gekoppeld overzicht aan activiteiten en ondersteuning. Werving scholen: De kennismakelaars gaan langs scholen, om scholen te werven om voorloper te worden als school met W&T profiel, in samenwerking met de kennismakelaar.
5. Monitoren en evaluatie De nul- en nameting, samen met een jaarlijkse tevredenheidsmeting kunnen uitgezet worden bij Onderzoek, Informatie en Statistiek.
6. Onvoorzien Om onvoorziene kosten te kunnen dekken, is deze post opgenomen voor 5% van de totale begroting.
28
Gemeente Amsterdam Actieplan W&T op koers!
Bijlage 1: infographic Masterplan Techniek Amsterdam
29