Actieplan Gezond Bedrijf

Eindrapportage ‘Stimuleren Duurzame Inzetbaarheid

contactpersoon

in het MKB / Actieplan Gezond Bedrijf’

afdeling

Verslag van de periode 25 september 2012 tot en met 31 oktober 2013

Alan Hameetman

telefoon 088 - 444 0 076 e-mail

Subsidienummer 5100 - 3024

[email protected] datum 18 december 2013

Postadres Postbus 1300 3430 BH Nieuwegein Bezoekadres Kelvinbaan 42 3439 MT Nieuwegein t 088 - 444 0 444 f 088 - 444 0 168 [email protected] www.syntens.nl

Managementsamenvatting Actieplan Gezond Bedrijf: resultaten en blik op de toekomst Veel MKB-werkgevers staan open voor maatregelen die de duurzame inzetbaarheid van hun medewerkers ondersteunen. Echter, zij weten vaak niet hoe zij hieraan invulling moeten geven. Dat is het afgelopen jaar gebleken bij projecten die Syntens in het kader van het Actieplan Gezond Bedrijf heeft uitgevoerd. Zo’n 450 werkgevers hebben hierbij concreet ervaren dat aandacht voor de gezondheid en inzetbaarheid van het personeel een belangrijke meerwaarde heeft voor het bedrijf als geheel. De werkgever die investeert in de inzetbaarheid van zijn personeel, investeert in de groei van zijn bedrijf.

Achtergronden Aandacht voor duurzame inzetbaarheid kan voor bedrijven veel winst opleveren. Winst voor medewerkers, die langer en met meer plezier kunnen blijven werken. En winst voor het bedrijf, dat dankzij een hogere productiviteit meer omzet kan maken. Ook in een tijd van oplopende werkloosheid is aandacht voor inzetbaarheid van belang. Het perspectief op de middellange termijn wordt voor Nederland nog steeds gedomineerd door een krappe arbeidsmarkt, waarbij werkgevers moeite hebben voldoende geschikte medewerkers te vinden. De demografische ontwikkelingen (vergrijzing, ontgroening) zijn niet door beleid te beïnvloeden. Dat werknemers tot op hogere leeftijd blijven doorwerken, vraagt om aanvullend beleid van werkgevers. Er is meer aandacht nodig voor zaken als leiderschap, samenwerking en talentontwikkeling. Uiteraard vraagt deze nieuwe realiteit ook om veranderingen bij werknemers. Zij hebben een eigen verantwoordelijkheid om inzetbaar te blijven op de arbeidsmarkt.

Speciale positie voor het MKB. Veel grotere bedrijven zijn al mee bezig met gezondheid vanuit de eigen bedrijfsstrategie of gestimuleerd door branches en overheden. In het MKB is echter de aandacht, zeker in tijden van economische tegenwind, meer gericht op de directe bedrijfsvoering. Dat er minder aandacht is voor de duurzame inzetbaarheid van het personeel kan de concurrentiekracht van het Nederlandse midden- en kleinbedrijf op termijn aantasten. Het is van groot belang MKB-werkgevers te ondersteunen met het bieden van mogelijke oplossingen. In het Vitaliteitspakket van juli 2011 kondigden de Ministers van Sociale Zaken (SZW) en Werkgelegenheid en Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) het Actieplan Gezond Bedrijf aan.

Doel pilot Actieplan Gezond Bedrijf Het doel van de pilot ‘Actieplan Gezond Bedrijf’ was het stimuleren van een gezonde bedrijfsvoering in het MKB. Centraal daarbij stonden de thema’s fysieke en psychosociale arbeidsbelasting. In de pilot zijn bedrijven bewust gemaakt van deze thema’s en zijn zij aangezet om de eerste stappen te zetten naar een integraal gezondheidsbeleid. Als doelgroep is gekozen voor prioritaire sectoren: bouw, logistiek en zorg. Het Actieplan pagina

4

Eindrapportage project ‘Stimuleren Duurzame Inzetbaarheid in het MKB / Actieplan Gezond Bedrijf’

Gezond Bedrijf is de invulling van het deelthema ‘Gezondheid’ binnen het project Duurzame Inzetbaarheid; het SZW-brede programma om duurzame inzetbaarheid te stimuleren bij bedrijven. Het doel van het SZW-brede programma is het thema duurzame inzetbaarheid hoog op de agenda te zetten bij werkgevers en werknemers en te stimuleren en faciliteren dat zij er op de werkvloer mee aan de slag gaan. Syntens heeft binnen dit programma ook een bijdrage geleverd aan de sectormeetings die het Ministerie van SZW organiseerde. Het Actieplan Gezond Bedrijf heeft gelopen van 25 september 2012 t/m 31 oktober 2013.

Aanpak Er is gekozen voor een aanpak, waarbij gezondheid en duurzame inzetbaarheid worden gezien als een onlosmakelijk deel van de bedrijfsvoering. Syntens bood ondernemers een integrale aanpak van de bedrijfsvoering, die leidt tot (1) betere bedrijfsprestaties resulterend in hogere productiviteit, meer winst en omzetgroei en (2) vitale medewerkers resulterend in minder ziekteverzuim, hogere medewerkertevredenheid en verbeterde inzetbaarheid. De ingezette werkvormen zijn: individuele adviesgesprekken, workshops en ‘leren-van-elkaar’ kringen voor ondernemers. Daarnaast is een Duurzame Inzetbaarheidscan ingezet die concrete verbeterpunten in kaart brengt bij bedrijven. Ook bood het project de mogelijkheid om 30x een voucher van € 3.000 in te zetten door een ondernemer voor inhuur van externe deskundigheid.

Resultaten De resultaten zijn weergeven in de infographic. Hieronder vindt u een beknopte toelichting op de resultaten. • Er zijn 16 Best Practices verzameld en geanalyseerd: 5 uit de bouw, 5 uit de logistiek en 6 uit de zorg. Beknopte beschrijvingen van de cases zijn online gepubliceerd op www.dezaakvoorelkaar.nu • Er zijn 561 beginmetingen afgenomen, waarvan er volgens afspraak 440 zijn geanalyseerd. De analyse van de 440 beginmetingen wijst uit dat 83% van de bevraagde bedrijven al eens actie heeft ondernomen op duurzame inzetbaarheid en verdere stappen wil zetten. Deze wil is er vooral bij het middenbedrijf (5 – 50 medewerkers). Ondernemers verwachten er een hogere medewerker tevredenheid / motivatie en een hogere productiviteit mee te bereiken. Als belangrijke manier om aan de slag te gaan met duurzame inzetbaarheid wordt het vergroten van de betrokkenheid van medewerkers gezien. De mate van veranderbereidheid van medewerkers blijkt de grootste belemmering bij het ontwikkelen van duurzame inzetbaarheid. • Er zijn 450 bedrijven bereikt met individuele en collectieve verdiepingsactiviteiten. o Een individuele verdiepingsactiviteit bestond uit individuele begeleiding door een Syntens-adviseur bij het verbeteren van de duurzame inzetbaarheid. In een aantal gesprekken werden verbeterpunten in kaart gebracht en concrete actiepunten benoemd. o De collectieve verdiepingsactiviteiten bestonden uit workshops en leren-vanelkaar kringen. Een workshop is een eenmalige bijeenkomst, waarin kennis wordt pagina

5


aangeboden en de deelnemers de aangeboden kennis toepassen op hun eigen praktijk. Een leren-van-elkaar kring bestaat uit meerdere (drie tot vijf) bijeenkomsten, waarin kennis wordt aangeboden en deelnemers worden uitgenodigd tot een intensievere uitwisseling en onderlinge advisering. In de verdiepingsactiviteiten stond steeds de vraag centraal hoe duurzame inzetbaarheid als onderdeel van de bedrijfsvoering kon worden verbeterd. De meest voorkomende onderwerpen waren: gezondheid, medewerkers betrekken, leiderschap en communicatie. Daarnaast zijn laagdrempelige acties in gang gezet, zoals fruit in de bedrijfskantine, aanbieden van bedrijfsfitness en het organiseren van ‘gezonde’ bedrijfsuitjes. • Achtentwintig bedrijven hebben een financiële ondersteuning van € 3.000,- ontvangen ten behoeve van de inzet van een extern deskundige. De inzet van externe deskundigheid is een voortzetting van de activiteiten van de Syntensadviseur en geeft het bedrijf meer inhoudelijke handvatten voor verbeteringen. De extern deskundigen hebben vooral een bijdrage geleverd aan het inbedden van duurzame inzetbaarheid in de bedrijfsvoering. Zij zijn actief geweest op de thema’s medewerkers betrekken, leiderschap, cultuur en communicatie in relatie tot gezondheid en duurzame inzetbaarheid. • Er is aan vijf sectormeetings Duurzame Inzetbaarheid, georganiseerd door SZW, een bijdrage geleverd door het verzorgen van een stand, workshops en nazorg.

Wat kan geleerd worden van de pilot? Samen met de bereikte projectresultaten heeft de pilot ook kennis opgeleverd over de wijze waarop een gezonde bedrijfsvoering gestimuleerd kan worden in het MKB. Factoren die in deze pilot succesvol hebben bijgedragen aan het bereiken van de resultaten zijn: • Brede aanpak. Gezondheid en duurzame inzetbaarheid zijn gezien als een onlosmakelijk deel van de bedrijfsvoering. • Onafhankelijke rol van Syntens-adviseur. De onafhankelijke rol helpt om in gesprek te komen met ondernemers over onderwerpen die nauw raken aan de ondernemer zelf zoals leiderschap . • Benutten bestaande relaties. Syntens heeft haar MKB-netwerk benut voor het werven van deelnemers. De ‘koplopers’ en de ‘vroege volgers’ op het gebied van sociale innovatie zijn benaderd. • Uitdragen van de successen bij Koplopers kan leiden tot activering van Volgers. Syntensadviseurs hebben bewust gebruik gemaakt van de beschikbare voorbeeldcases en wezen ondernemers naar de sites www.duurzameinzetbaarheid.nl en www.dezaakvoorelkaar.nu. Voorbeelden uit de eigen sector spreken het meest tot de verbeelding bij de ondernemer. • Inzetten van Duurzaam Inzetbaarheidscan. Het instrument maakt zichtbaar waar mogelijkheden zijn voor bedrijven om de bedrijfsvoering te optimaliseren en de inzetbaarheid van personeel te verbeteren. De inzet van de duurzame inzetbaarheidscan geeft in vrijwel alle gevallen concrete verbeterpunten.

pagina

6


• Vooral het middenbedrijf wil verdere stappen maken. Juist de bedrijven die meer dan vijf medewerkers hebben en niet meer dan vijftig, hebben behoefte aan ondersteuning. De bedrijven die al actie hebben ondernomen, maar waarbij het nog niet gelukt is om duurzame inzetbaarheid onderdeel te maken van de bedrijfsvoering, staan open voor vervolgstappen. • De ondernemer wil motivatie en betrokkenheid medewerkers verbeteren ten behoeve van continuïteit van het bedrijf. Gebleken is dat ondernemers duurzame inzetbaarheid willen verbeteren om de motivatie en betrokkenheid bij medewerkers te vergroten. Zij vinden dat een belangrijke manier om de continuïteit van het bedrijf op lange termijn te verbeteren. Bij het aanzetten van bedrijven tot het verbeteren van de duurzame inzetbaarheid is een aantal belemmeringen ervaren. • In alle prioritaire sectoren zijn de effecten merkbaar van de economische recessie. Het meest actueel is dit effect in de bouw. Bedrijven zijn aan het overleven. In die situatie geven relatief veel ondernemers aan geen prioriteit te geven aan de ontwikkeling van duurzame inzetbaarheid. In de logistiek heeft het verminderen van capaciteit al plaatsgevonden maar de bedrijfsresultaten staan nog steeds onder druk. In de zorg wordt pas op de plaats gemaakt vanwege de aangekondigde bezuinigingen. Naast deze overkoepelende belemmering zijn er per sector specifieke zaken te noemen die de ontwikkeling van duurzame inzetbaarheid vertragen. • De sector bouw kenmerkt zich door een behoudende cultuur, waardoor veranderingen langzaam tot stand komen. Tevens houdt de voortdurende prijsdruk bouwbedrijven in de gehele keten in haar greep. • In de sector logistiek stevent men af op een tekort aan chauffeurs. Maar de urgentie wordt door de economische recessie niet ervaren. • In de sector zorg wordt duurzame inzetbaarheid gezien als een HR-thema. Het krijgt onvoldoende aandacht en steun van de directie. Daarbij komt dat de zorg zich kenmerkt zich door een trage besluitvorming: als het wel lukt om actie in gang te zetten, dan heeft het in de zorg vaak een lange aanlooptijd nodig.

Aanbevelingen Tot slot komen wij op basis van de resultaten van de pilot tot de volgende aanbevelingen voor de toekomst:

1. Consistente aandacht voor duurzame inzetbaarheid Juist nu, in een tijd van economische tegenwind, is structurele en consistente aandacht voor duurzame inzetbaarheid van belang. In de pilot die Syntens het afgelopen jaar heeft uitgevoerd, is gebleken dat werkgevers zeker zijn te interesseren voor de kansen die er zijn. Maar het is wel belangrijk om hier langdurig en consistent aandacht voor te vragen. De aanhouder wint.

pagina

7


2. Kies voor individuele ondersteuning Het afgelopen jaar bleek dat MKB-werkgevers bereid zijn te investeren in hun personeel, zodra duidelijk is wat dit kan betekenen voor de eigen bedrijfsvoering. Daarbij hebben zij behoefte aan ondersteuning bij het betrekken van medewerkers. De pilot heeft laten zien dat een individuele benadering en begeleiding de drempel verlaagt voor ondernemers om met duurzame inzetbaarheid aan de slag te gaan. Ook het uitdragen van goede voorbeelden in het MKB inspireert ondernemers om het thema op te pakken. Gaan ondernemers er eenmaal mee aan de slag, dan staan zij open voor werkvormen waarin zij ook van elkaar kunnen leren.

3. Maak verbinding met bestaande initiatieven (Sociaal Akkoord) Op basis van de ervaringen raden wij aan om bij een vervolg aansluiting te zoeken bij initiatieven die lopen en organisaties die actief zijn met duurzame inzetbaarheid. Dat kan heel goed via een sectorale aanpak. In de plannen die momenteel ontwikkeld worden in het kader van het Sociaal Akkoord is volop aandacht voor dit thema. In het sectorplan Transport en Logistiek is duurzame inzetbaarheid bijvoorbeeld één van de drie centrale thema’s. Concreet gaat het om projecten gericht op goed werkgever- en werknemerschap en om vermindering van de werkdruk voor ouderen. Ervaren chauffeurs gaan jonge werknemers als mentor begeleiden. De sectorplannen van het Sociaal Akkoord kunnen de inzet van het Actieplan dus prima ondersteunen. Ook regionale netwerken van bedrijven kunnen hierbij een nuttige rol spelen. Het is belangrijk de komende jaren op meerdere niveaus aan de doelstelling van duurzame inzetbaarheid te werken.

Overige aanbevelingen 

Single issue aanpak blijkt minder effectief. Bijvoorbeeld een aanbod richting bedrijven over gezondheid alleen heeft te weinig prioriteit. Als het wordt ingepast in een aanpak waarmee duurzame inzetbaarheid en de bedrijfsprestaties tegelijk worden verbeterd, dan geven bedrijven het meer aandacht en prioriteit.



Ondernemers hebben moeite om het betrekken van medewerkers in praktijk vorm te geven. Zij zien het als een belangrijke manier om tot verbeteringen te komen, maar weten niet hoe ze dit moeten doen. Het betekent niet alleen verantwoordelijkheid geven, maar ook vertrouwen. Daarnaast speelt communicatie een belangrijke rol. Dat kan in veel gevallen beter.



Zorg in de communicatie voor ‘ondernemerstaal’. Om aan te sluiten bij de MKB ondernemer is het van belang om de juiste woorden te kiezen in de communicatie.

pagina

8


Actieplan Gezond Bedrijf

Recommend Documents