Inhoud
DEEL 0
ACHTERGROND EN WETTELIJK KADER
1
WELKE JAARREKENINGEN WORDEN BESTUDEERD? .................................................
3
2 2.1 2.2 2.3 2.4
ONDERNEMINGEN: VOLLEDIGE VERSUS VERKORTE JAARREKENING ............... Ondernemingen ............................................................................................................................. Jaarrekening volgens het volledige schema ................................................................................ Jaarrekening volgens het verkorte schema ................................................................................. Te volgen rekeningenstelsel ..........................................................................................................
3 3 3 3 4
3 3.1 3.2 3.3 3.4
VERENIGINGEN (AL OF NIET INTERNATIONAAL) EN STICHTINGEN ZONDER WINSTOOGMERK: VOLLEDIGE VERSUS VERKORTE JAARREKENING .................. Verenigingen (al of niet internationaal) en stichtingen zonder winstoogmerk .................... Jaarrekening volgens het volledige schema ................................................................................ Jaarrekening volgens het verkorte schema ................................................................................. Te volgen rekeningenstelsel ..........................................................................................................
4 4 4 5 5
4
HOE WORDT DE JAARREKENING BESTUDEERD IN DIT BOEK? ..............................
5
DEEL 1
PERMANENTE FINANCIERING EN FINANCIERINGSMIDDELEN OP MEER DAN ÉÉN JAAR
HOOFDSTUK 1 KAPITAAL .............................................................................................................................................
Intersentia
9
1 1.1 1.2
BOEKHOUDRECHT ................................................................................................................... Voorstelling..................................................................................................................................... Vorming van het kapitaal..............................................................................................................
10 10 10
2
KAPITAAL BIJ NATUURLIJKE PERSONEN OF BIJ BIJKANTOREN EN CENTRA VAN WERKZAAMHEDEN .......................................................................................................
11
ix
Inhoud
3
x
KAPITAAL IN DE NAAMLOZE VENNOOTSCHAP, DE BESLOTEN VENNOOTSCHAP MET BEPERKTE AANSPRAKELIJKHEID EN DE COMMANDITAIRE VENNOOTSCHAP OP AANDELEN .......................................................................................
12
4 4.1 4.2 4.3 4.4
PRIVÉ-UITGIFTE: OPRICHTING OF KAPITAALVERHOGING IN SPECIËN ............ Beschrijving van de oprichting en kapitaalverhoging............................................................... Boekhoudkundige verwerking van de oprichting of kapitaalverhoging ................................ Kosten van oprichting en van kapitaalverhoging ...................................................................... Vennoten in gebreke ......................................................................................................................
13 13 16 18 19
5 5.1 5.2
PRIVÉ-UITGIFTE: OPRICHTING OF KAPITAALVERHOGING DOOR INBRENG IN NATURA .................................................................................................................................. Beschrijving van inbreng in natura ............................................................................................. Boekhoudkundige verwerking van de inbreng in natura.........................................................
23 23 23
6 6.1 6.2
OPENBARE UITGIFTE: OPRICHTING OF KAPITAALVERHOGING IN SPECIËN .. Beschrijving van de openbare inschrijving ................................................................................ Boekhoudkundige verwerking.....................................................................................................
25 25 25
7 7.1
30
7.2 7.3
KAPITAALVERHOGING DOOR HERSCHIKKING VAN BESTAAND VERMOGEN .. Kapitaalverhoging door incorporatie van reserves, uitgiftepremies, herwaarderingsmeerwaarden en overgedragen winst ......................................................................................... Kapitaalverhoging door bestemming van de winst van het boekjaar ..................................... Kapitaalverhoging door incorporatie van schulden..................................................................
8 8.1 8.2 8.3 8.4
VERMINDERING VAN HET KAPITAAL .............................................................................. Kapitaalvermindering door terugbetaling.................................................................................. Kapitaalvermindering door ontheffing van de verplichting tot storten ................................. Kapitaalvermindering via aanzuivering van overgedragen verliezen ..................................... Kapitaalvermindering door aanzuivering van verliezen van het lopende boekjaar .............
32 32 33 34 35
9 9.1 9.2 9.3
VOORKEURRECHT ................................................................................................................... Begrip .............................................................................................................................................. Theoretische prijsbepaling............................................................................................................ Niet-uitoefening van het voorkeurrecht .....................................................................................
36 36 36 37
10
RESULTATENREKENING .........................................................................................................
38
11
TOELICHTING ............................................................................................................................
39
12 12.1 12.2 12.2.1 12.2.2
KAPITAAL BINNEN VERENIGINGEN EN STICHTINGEN ............................................ Voorstelling..................................................................................................................................... Begrip ‘beginvermogen’ ................................................................................................................ Overgang voor verenigingen die vóór 1 januari 2004 bestonden ........................................... Verenigingen opgericht vanaf 1 januari 2004 ............................................................................
41 41 42 42 42
30 32 32
Intersentia
Inhoud
12.2.3 12.3
Veranderingen binnen het beginvermogen................................................................................ Begrip ‘permanente financiering’ ................................................................................................
42 42
13
OEFENINGEN ..............................................................................................................................
43
HOOFDSTUK 2 UITGIFTEPREMIES ............................................................................................................................
45
1 1.1 1.2
BOEKHOUDRECHT ................................................................................................................... Voorstelling..................................................................................................................................... Economische betekenis .................................................................................................................
46 46 46
2
KAPITAALVERHOGING VIA PRIVATE INSCHRIJVING.................................................
48
3
KAPITAALVERHOGING VIA OPENBARE INSCHRIJVING............................................
50
4
KAPITAALVERHOGING DOOR INCORPORATIE VAN SCHULDEN ..........................
53
5
AANWENDING VAN UITGIFTEPREMIES ..........................................................................
55
6
WARRANTS NIET VERBONDEN AAN NIEUW UITGEGEVEN AANDELEN............
55
7
RESULTATENREKENING EN TOELICHTING ....................................................................
58
8
CASE: KAPITAAL EN UITGIFTEPREMIES ..........................................................................
58
9
UITGIFTEPREMIE BINNEN VERENIGINGEN EN STICHTINGEN ..............................
60
10
OEFENINGEN ..............................................................................................................................
60
HOOFDSTUK 3 HERWAARDERINGSMEERWAARDEN..........................................................................................
61
1 1.1 1.2
BOEKHOUDRECHT ................................................................................................................... Voorstelling..................................................................................................................................... Juridische achtergrond ..................................................................................................................
62 62 62
2 2.1 2.2 2.3
DE GEWONE HERWAARDERING (ART. 57 KB 30/01/2001) ........................................... Begrip .............................................................................................................................................. Bespreking ...................................................................................................................................... Activa die niet noodzakelijk zijn voor de voortzetting van het bedrijf (of een onderdeel ervan) ............................................................................................................... Activa die noodzakelijk zijn voor de voortzetting van het bedrijf .......................................... Actiefgebonden rendabiliteitsvoorwaarde .................................................................................
63 63 63
2.4 2.4.1
Intersentia
64 65 65
xi
Inhoud
2.4.2 2.5
Algemene rendabiliteitsvoorwaarde ........................................................................................... Boekhoudkundige verwerking.....................................................................................................
67 68
3
HERWAARDERINGSMEERWAARDEN ONTSTAAN UIT TERUGNAME VAN GEBOEKTE WAARDEVERMINDERINGEN (ART. 100 KB 30/01/2001) ........................ Deelnemingen, effecten en andere waarden behorende tot de geldbeleggingen .................. Immateriële en materiële vaste activa met onbeperkte levensduur ........................................ Immateriële en materiële vaste activa met beperkte levensduur .............................................
71 72 72 73
3.1 3.2 3.3 4 4.1 4.2
OMZETTING VAN HERWAARDERINGSMEERWAARDEN ............................................ Omzetting in kapitaal .................................................................................................................... Incorporatie in het kapitaal van herwaarderingsmeerwaarden en latere minderwaarden (Advies 113/4) ................................................................................................................................ Aanrekenen van ‘14100 Overgedragen verlies’ op ‘121.. Herwaarderingsmeerwaarden’ (Advies 113/3) ................................................................................................................................
73 73
76 76 76 76
5.4 5.5
VERKOOP VAN GEHERWAARDEERDE VASTE ACTIVA ................................................ Algemene principes ....................................................................................................................... Verkoop van geherwaardeerde vaste activa................................................................................ Belastbaarheid van de meerwaarden .......................................................................................... Eerste voorbeeld: Afschrijvingsdeel in herwaarderingsmeerwaarden werd naar reserves overgeboekt ..................................................................................................................... Tweede voorbeeld: Afschrijvingsdeel in herwaarderingsmeerwaarden werd niet naar reserves overgeboekt ..................................................................................................................... Derde voorbeeld: Herwaarderingsmeerwaarde werd omgezet in kapitaal ............................ Diverse opmerkingen ....................................................................................................................
79 79 80
6
RESULTATENREKENING .........................................................................................................
81
7
TOELICHTING ............................................................................................................................
81
8
HERWAARDERINGSMEERWAARDE BIJ VERENIGINGEN EN STICHTINGEN.......
82
9
OEFENINGEN ..............................................................................................................................
82
HOOFDSTUK 4 RESERVES – OVERGEDRAGEN WINST (VERLIES) ..................................................................
83
1 1.1
BOEKHOUDRECHT ................................................................................................................... Voorstelling.....................................................................................................................................
84 84
2
VAN RESULTATENREKENING NAAR RESULTAATVERWERKING ............................
84
3 3.1
VENNOOTSCHAPSBELASTING ............................................................................................. Algemene principes van de vennootschapsbelasting ................................................................
85 85
4.3
5 5.1 5.1.1 5.1.2 5.2 5.3
xii
74 75
77
Intersentia
Inhoud
3.1.1 3.1.2 3.1.3 3.2 3.3 3.3.1 3.3.2 3.3.3 3.3.4 3.4 3.4.1 3.4.2 3.4.3
Intersentia
3.4.4 3.5
Fiscale winst ................................................................................................................................... Tarieven van de vennootschapsbelasting ................................................................................... Vermeerdering en uitgespaarde vermeerdering ........................................................................ Boekhoudkundige verwerking van de voorafbetaling .............................................................. Boekhoudkundige verwerking van de belastingberekening einde boekjaar ......................... Voorafbetaling = belastingberekening ........................................................................................ Voorafbetaling < belastingberekening ........................................................................................ Voorafbetaling > belastingberekening ........................................................................................ Samenvattend ................................................................................................................................. Belasting over vorige boekjaren ................................................................................................... Afloop van de belastingcyclus ...................................................................................................... Regularisering via ontvangst van het aanslagbiljet.................................................................... Bericht van wijziging dat na controle volgt en waartegen de onderneming geen bezwaar indient .............................................................................................................................. Betwiste aanslagen ......................................................................................................................... Samenvatting van de rekeningen i.v.m. belastingen..................................................................
85 86 86 88 90 90 91 92 93 93 93 93
4 4.1 4.2 4.3
ANDERE BELASTINGEN VAN HET BOEKJAAR ................................................................ 99 Onroerende voorheffing ............................................................................................................... 100 Roerende voorheffing .................................................................................................................... 100 Buitenlandse belastingen .............................................................................................................. 101
5 5.1 5.2 5.3
BEPALEN VAN HET ‘TE BESTEMMEN RESULTAAT’ ....................................................... Extracomptabel .............................................................................................................................. Boekhoudkundig ........................................................................................................................... Voorstelling.....................................................................................................................................
101 101 102 103
6 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6 6.7
DE RESULTAATVERWERKING .............................................................................................. Algemene principes ....................................................................................................................... Uitkeerbare winst ........................................................................................................................... Te bestemmen winst ...................................................................................................................... Te verwerken verlies ...................................................................................................................... Onttrekkingen aan reserves.......................................................................................................... Onttrekkingen/toevoegingen aan kapitaal en uitgiftepremie .................................................. Samenvattende resultaatverwerkingstabel .................................................................................
104 104 104 108 110 111 112 113
7 7.1 7.2 7.3
INTERIMDIVIDEND, TUSSENTIJDS DIVIDEND, KEUZEDIVIDEND ........................ Interimdividenden ......................................................................................................................... Tussentijds dividend ...................................................................................................................... Keuzedividend................................................................................................................................
114 114 117 118
8
WETTELIJKE RESERVE ............................................................................................................. 119
9 9.1 9.2
INKOOP VAN EIGEN AANDELEN......................................................................................... 120 Berekenen van de reserveerbare winst........................................................................................ 120 Andere voorwaarden..................................................................................................................... 120
98 99 99
xiii
Inhoud
9.3 9.3.1 9.3.2 9.3.3 9.3.4
Boekhoudkundige verwerking van de aankoop eigen aandelen ............................................. Dividenden voor de eigen aandelen ............................................................................................ Waardevermindering op eigen aandelen .................................................................................... Vervreemding van de eigen aandelen ......................................................................................... Waardeloos worden van de eigen aandelen ...............................................................................
123 124 125 125 128
10 10.1 10.2 10.3
ANDERE ONBESCHIKBARE RESERVES (13110) ................................................................ Statutaire onbeschikbare reserve ................................................................................................. Reserve tot aflossing van het kapitaal ......................................................................................... Het overschot op de kapitaalvermindering tot dekking van een voorzienbaar verlies ........
128 129 129 133
11 11.1 11.2 11.3 11.4
BELASTINGVRIJE RESERVES (13200) ................................................................................... Begrip .............................................................................................................................................. Monetaire meerwaarden ............................................................................................................... Gedwongen meerwaarden............................................................................................................ Vrijwillig gerealiseerde meerwaarde ...........................................................................................
134 134 135 137 139
12
BESCHIKBARE RESERVES (13300) ......................................................................................... 139
13
OVERGEDRAGEN WINST (14000) – OVERGEDRAGEN VERLIES (14100) ................ 140
14 14.1 14.2
VOORSTELLING IN DE JAARREKENING ........................................................................... 140 Rapportering over belastingen ..................................................................................................... 140 Rapportering over de bestemming van de winst of de verwerking van het verlies .............. 143
15
CASE: RESERVES EN OVERGEDRAGEN WINST (VERLIES) .......................................... 144
16 16.1 16.2 16.3 16.4
BESTEMDE FONDSEN EN OVERGEDRAGEN WINST (VERLIES) BINNEN VERENIGINGEN ......................................................................................................................... Voorstelling..................................................................................................................................... Resultaatbepaling binnen de vereniging..................................................................................... Bestemming van het resultaat binnen de vereniging ................................................................ ‘Bestemde fondsen’ en hun aanwending .....................................................................................
17
OEFENINGEN .............................................................................................................................. 148
145 145 146 147 148
HOOFDSTUK 5 KAPITAALSUBSIDIES ........................................................................................................................ 149 1 1.1 1.2 1.3 1.4
xiv
BOEKHOUDRECHT ................................................................................................................... Voorstelling..................................................................................................................................... Soorten subsidies ........................................................................................................................... Kenmerken van de kapitaalsubsidies .......................................................................................... Subsidierecht ..................................................................................................................................
150 150 150 151 151
Intersentia
Inhoud
2
EXPLOITATIESUBSIDIES .......................................................................................................... 152
3
RENTESUBSIDIES ....................................................................................................................... 152
4 4.1 4.2
KAPITAALSUBSIDIES ................................................................................................................ 153 Algemeen principe ........................................................................................................................ 153 Uitgewerkt voorbeeld .................................................................................................................... 153
5
KAPITAALSUBSIDIES ZONDER VRIJSTELLING VAN VENNOOTSCHAPSBELASTING .................................................................................................................................. 157 Algemeen principe ........................................................................................................................ 157 Uitgewerkt voorbeeld .................................................................................................................... 157
5.1 5.2 6 6.1 6.2 6.3
VERKOOP VAN EEN VAST ACTIEF WAARVOOR KAPITAALSUBSIDIE WERD VERKREGEN .................................................................................................................. Algemeen principe ........................................................................................................................ Uitgewerkt voorbeeld .................................................................................................................... Uitgewerkt voorbeeld met uitgestelde belastingen....................................................................
162 162 162 163
7 7.1 7.2 7.3 7.4 7.5
BIJZONDERE GEVALLEN ......................................................................................................... Kapitaalsubsidie waarvan de toezegging na de eerste afschrijving gebeurt ........................... Voorbeeld: de toekenning wordt over verschillende jaren gespreid ....................................... Kapitaalsubsidies op activa met onbeperkte levensduur .......................................................... Herziening van kapitaalsubsidies ................................................................................................ Wijziging van de belastingvoet ....................................................................................................
164 164 165 167 168 168
8
RESULTATENREKENING ......................................................................................................... 170
9
TOELICHTING ............................................................................................................................ 170
10
CASE: KAPITAALSUBSIDIES ................................................................................................... 170
11 11.1 11.2 11.3 11.4 11.5
SUBSIDIES BIJ (INTERNATIONALE) VERENIGINGEN EN STICHTINGEN .............. Voorstelling jaarrekening en rekeningenstelsel ......................................................................... Omschrijving van kapitaalsubsidies ............................................................................................ Waardering van kapitaalsubsidies ............................................................................................... Boekhoudkundige verwerking..................................................................................................... Enkele voorbeelden .......................................................................................................................
12
OEFENINGEN .............................................................................................................................. 175
172 172 173 174 174 174
HOOFDSTUK 6 VOORZIENINGEN VOOR RISICO’S EN KOSTEN – UITGESTELDE BELASTINGEN....... 177 1 1.1
Intersentia
BOEKHOUDRECHT ................................................................................................................... 178 Voorstelling..................................................................................................................................... 178
xv
Inhoud
xvi
1.2 1.3
Voorzieningen voor risico’s en kosten......................................................................................... 178 Uitgestelde belastingen ................................................................................................................. 180
2 2.1 2.2
VOORZIENINGEN VOOR PENSIOENEN EN SOORTGELIJKE VERPLICHTINGEN .................................................................................................................... 181 Actuele situatie ............................................................................................................................... 181 Verplichtingen, voortvloeiende uit brugpensioen..................................................................... 182
3 3.1 3.2
VOORZIENINGEN VOOR BELASTINGEN .......................................................................... 182 Betwiste aanslagen (Advies 128/6) .............................................................................................. 182 Uitspraak ......................................................................................................................................... 183
4 4.1 4.2 4.3 4.4
VOORZIENINGEN VOOR GROTE HERSTELLINGS- EN ONDERHOUDSWERKEN ....................................................................................................................................... Begrip .............................................................................................................................................. Boekhoudkundige verwerking in de jaarlijkse methode .......................................................... Boekhoudkundige verwerking bij de maandelijkse methode ................................................. Voorzieningen als uitzonderlijke kost .........................................................................................
185 185 185 189 190
5 5.1 5.2 5.3
VOORZIENINGEN VOOR OVERIGE RISICO’S EN KOSTEN ......................................... Voorzieningen voor technische waarborgverplichtingen ........................................................ Voorzieningen voor hangende geschillen................................................................................... Andere voorzieningen...................................................................................................................
191 191 194 194
6 6.1 6.2
UITGESTELDE BELASTINGEN ............................................................................................... 194 Uitgestelde belastingen op kapitaalsubsidies ............................................................................. 194 Uitgestelde belastingen op gerealiseerde meerwaarden ........................................................... 194
7 7.1 7.2
RESULTATENREKENING EN TOELICHTING .................................................................... 200 Resultatenrekening ........................................................................................................................ 200 Toelichting ...................................................................................................................................... 201
8
8.1 8.1.1 8.1.2 8.2
VOORZIENINGEN VOOR RISICO’S EN KOSTEN EN UITGESTELDE BELASTINGEN BINNEN (INTERNATIONALE) VERENIGINGEN EN STICHTINGEN............................................................................................................................. Voorzieningen voor risico’s en kosten......................................................................................... Algemeen ........................................................................................................................................ Voorzieningen voor schenkingen en legaten met terugnemingsrecht ................................... Uitgestelde belastingen .................................................................................................................
9
CASE: VOORZIENINGEN VOOR RISICO’S EN KOSTEN ................................................. 207
10
OEFENINGEN .............................................................................................................................. 210
201 201 201 202 207
Intersentia
Inhoud
HOOFDSTUK 7 SCHULDEN OP MEER DAN ÉÉN JAAR ......................................................................................... 211 1 1.1 1.2 1.3
BOEKHOUDRECHT ................................................................................................................... Voorstelling..................................................................................................................................... Begrippen........................................................................................................................................ Waarderingsregels..........................................................................................................................
212 212 213 216
2 2.1 2.2 2.2.1 2.2.2 2.2.3 2.2.4 2.2.5 2.2.6 2.2.7 2.2.8 2.3 2.3.1 2.3.2 2.3.3 2.4 2.4.1 2.4.2 2.4.3
TERMIJNKREDIET MET GELIJKE KAPITAALAFLOSSING (DEGRESSIEVE PERIODIEKE BETALINGEN) ................................................................................................... Omschrijving.................................................................................................................................. Overzicht van de boekhoudkundige verwerking ...................................................................... Afsluiten van een leningscontract en ontvangst van het provenu........................................... Kosten bij het afsluiten van de lening ......................................................................................... Rente op de lening in de jaarlijkse methode .............................................................................. Rente op de lening in de maandelijkse methode ....................................................................... Provisiekosten op het nog niet opgenomen kapitaal ................................................................ Aanduiden einde boekjaar van het gedeelte van de lening dat volgend boekjaar vervalt.... Aflossen van de lening .................................................................................................................. Samenvattend schema ................................................................................................................... Uitgewerkt voorbeeld: lening met gelijke kapitaalaflossing (postnumerando) ..................... Gegevens en aflossingstabel ......................................................................................................... Boekhoudkundige verwerking in de jaarlijkse methode .......................................................... Boekhoudkundige verwerking in de maandelijkse methode .................................................. Uitgewerkt voorbeeld: lening met gelijke kapitaalaflossing (prenumerando) ....................... Gegevens en aflossingstabel ......................................................................................................... Boekhoudkundige verwerking in de jaarlijkse methode .......................................................... Boekhoudkundige verwerking in de maandelijkse methode ..................................................
216 216 216 217 217 218 219 221 223 223 224 227 227 228 228 230 230 231 231
3 3.1 3.2 3.3 3.3.1 3.3.2 3.3.3
TERMIJNKREDIET MET ANNUÏTEITEN (GELIJKE BETALINGEN) ........................... Omschrijving.................................................................................................................................. Overzicht van de boekhoudkundige verwerking ...................................................................... Uitgewerkt voorbeeld: lening met annuïteiten .......................................................................... Gegevens en aflossingstabel ......................................................................................................... Boekhoudkundige verwerking in de jaarlijkse methode .......................................................... Boekhoudkundige verwerking in de maandelijkse methode ..................................................
232 232 234 234 234 235 236
4
TERMIJNKREDIET MET INTEGRALE AFLOSSING OP HET EINDE VAN DE LOOPTIJD (BULLET) ................................................................................................................. Omschrijving.................................................................................................................................. Overzicht van de boekhoudkundige verwerking ...................................................................... Uitgewerkt voorbeeld: lening met integrale aflossing op het einde van de looptijd ............. Gegevens en aflossingstabel ......................................................................................................... Boekhoudkundige verwerking in de jaarlijkse methode .......................................................... Boekhoudkundige verwerking in de maandelijkse methode ..................................................
237 237 238 238 238 239 240
4.1 4.2 4.3 4.3.1 4.3.2 4.3.3
Intersentia
xvii
Inhoud
5 5.1 5.2 5.3 5.3.1 5.3.2
WENTELKREDIETEN ................................................................................................................ Omschrijving.................................................................................................................................. Overzicht van de boekhoudkundige verwerking ...................................................................... Uitgewerkt voorbeeld: wentelkrediet .......................................................................................... Gegevens en aflossingstabel ......................................................................................................... Boekhoudkundige verwerking in de jaarlijkse methode ..........................................................
240 240 241 241 241 242
6
SPECIALE WAARDERINGSREGELS VOOR LENING MET VASTE INTREST OP INITIEEL BEDRAG VAN DE LENING (FINANCIERINGSKREDIET) ............................ Omschrijving.................................................................................................................................. Speciale waarderingsregels ........................................................................................................... Berekening van de intrest ten laste van het resultaat ................................................................ Boekingswijze ................................................................................................................................. Uitgewerkt voorbeeld: lening met vaste intrest op initieel kapitaal ........................................ Gegevens en aflossingstabel ......................................................................................................... Boekhoudkundige verwerking in de jaarlijkse methode .......................................................... Boekhoudkundige verwerking in de maandelijkse methode ..................................................
243 243 244 244 245 246 246 248 249
SPECIALE WAARDERINGSREGELS VOOR SCHULDEN WAARBIJ DE NOMINALE WAARDE DE RENTE OMVAT ......................................................................... Omschrijving.................................................................................................................................. Speciale waarderingsregels ........................................................................................................... Boekhoudkundige verwerking..................................................................................................... Uitgewerkt voorbeeld van een lening waarbij de nominale waarde de rente omvat ............ Gegevens en aflossingstabel ......................................................................................................... Boekhoudkundige verwerking in de jaarlijkse methode .......................................................... Boekhoudkundige verwerking in de maandelijkse methode ..................................................
250 250 250 252 252 252 253 254
6.1 6.2 6.2.1 6.2.2 6.3 6.3.1 6.3.2 6.3.3 7 7.1 7.2 7.3 7.4 7.4.1 7.4.2 7.4.3 8 8.1 8.2 8.3 8.4 8.4.1 8.4.2 8.5 8.5.1 8.6 8.6.1 8.6.2 8.7 8.7.1 8.7.2 xviii
SPECIALE WAARDERINGSREGELS VOOR RENTELOZE SCHULDEN EN SCHULDEN MET EEN ABNORMAAL LAGE RENTE........................................................ Omschrijving.................................................................................................................................. Speciale waarderingsregels ........................................................................................................... Boekhoudkundige verwerking..................................................................................................... Uitgewerkt voorbeeld van een renteloze schuld, eenmalig terugbetaalbaar op einde looptijd ............................................................................................................................................ Gegevens en aflossingstabel ......................................................................................................... Boekhoudkundige verwerking volgens de jaarlijkse methode ................................................ Uitgewerkt voorbeeld van schuld met een abnormaal lage rentevoet, eenmalig terugbetaalbaar op einde looptijd................................................................................................ Gegevens en aflossingstabel ......................................................................................................... Uitgewerkt voorbeeld van een renteloze schuld, terugbetaalbaar in annuïteiten ................. Gegevens en aflossingstabel ......................................................................................................... Boekhoudkundige verwerking volgens de jaarlijkse methode ................................................ Uitgewerkt voorbeeld van een laag rentende schuld, terugbetaalbaar in annuïteiten .......... Gegevens en aflossingstabel ......................................................................................................... Boekhoudkundige verwerking volgens de jaarlijkse methode ................................................
254 254 254 258 261 261 261 262 262 265 265 266 268 268 269
Intersentia
Inhoud
9 9.1 9.2 9.3 9.3.1 9.3.2 9.3.3 9.3.4 9.3.5 9.3.6 9.4 9.4.1 9.4.2 9.4.3
SPECIALE WAARDERINGSREGELS VOOR OBLIGATIELENINGEN............................ Omschrijving.................................................................................................................................. Speciale waarderingsregels ........................................................................................................... Overzicht van de boekhoudkundige verwerking ...................................................................... Beslissing tot uitgifte ..................................................................................................................... Intekening en storting ................................................................................................................... Agio en disagio ........................................................................................................................... Rentebetaling.................................................................................................................................. Terugbetaling op vervaldag .......................................................................................................... Samenvattend schema ................................................................................................................... Uitgewerkt voorbeeld van een obligatielening........................................................................... Gegevens en aflossingstabel (lineaire methode) ........................................................................ Aflossingstabel (volgens samengestelde intrest) ........................................................................ Boekhoudkundige verwerking in de jaarlijkse methode (lineaire methode) ........................
270 270 273 274 274 274 275 275 276 277 278 278 279 280
10 10.1 10.2 10.3 10.3.1 10.3.2 10.3.3
INTRESTSUBSIDIES ................................................................................................................... Omschrijving.................................................................................................................................. Overzicht van de boekhoudkundige verwerking ...................................................................... Uitgewerkt voorbeeld van een intrestsubsidie ........................................................................... Gegevens en aflossingstabel ......................................................................................................... Boekhoudkundige verwerking in de jaarlijkse methode .......................................................... Boekhoudkundige verwerking in de maandelijkse methode ..................................................
283 283 283 284 284 285 286
11 11.1 11.2
RESULTATENREKENING EN TOELICHTING .................................................................... 288 Resultatenrekening ........................................................................................................................ 288 Toelichting ...................................................................................................................................... 288
12
OEFENINGEN .............................................................................................................................. 290
APPENDIX: INLEIDENDE BEGRIPPEN UIT DE FINANCIËLE WISKUNDE ............................. 291 DEEL 2
INVESTERINGEN IN DUURZAME MIDDELEN EN ANDERE BELEGGINGEN
HOOFDSTUK 8 OPRICHTINGSKOSTEN .................................................................................................................... 301
Intersentia
1 1.1 1.2 1.3 1.4
BOEKHOUDRECHT ................................................................................................................... Voorstelling: volledig en verkort schema ................................................................................... Definities ......................................................................................................................................... Waarderingsregels.......................................................................................................................... Andere gevolgen ............................................................................................................................
302 302 302 304 304
2 2.1 2.2
BOEKHOUDKUNDIGE VERWERKING EN WAARDERING BIJ VERWERVING ...... 305 Aanschaffing bij derden: de aankoopprijs (directe waardering) ............................................. 305 Herstructureringskosten ............................................................................................................... 305 xix
Inhoud
3 3.1 3.2
BOEKHOUDKUNDIGE VERWERKING EN WAARDERING BIJ WAARDEDALINGEN ................................................................................................................. 308 Afschrijvingen ................................................................................................................................ 308 Aanvullende afschrijvingen .......................................................................................................... 308
4
TOELICHTING ............................................................................................................................ 310
5
OEFENINGEN .............................................................................................................................. 310
HOOFDSTUK 9 IMMATERIËLE VASTE ACTIVA ...................................................................................................... 311
xx
1 1.1 1.2
BOEKHOUDRECHT ................................................................................................................... 312 Voorstelling..................................................................................................................................... 312 Definitie .......................................................................................................................................... 312
2 2.1 2.2 2.3
313 313 313
2.4
VERWERVING ............................................................................................................................. Aanschaffing door aankoop bij derden ....................................................................................... Aanschaffing door eigen werken ................................................................................................. Aanschaffing door inbreng of door verwerving van een bedrijfstak of ondernemingsgeheel ............................................................................................................................................... Samenvattend schema ...................................................................................................................
3 3.1 3.2 3.3
WAARDEDALINGEN ................................................................................................................. Waardeverminderingen ................................................................................................................ Afschrijvingen ................................................................................................................................ Samenvattend schema ...................................................................................................................
318 318 318 320
4 4.1 4.2 4.3
WAARDESTIJGINGEN............................................................................................................... Gewone herwaardering................................................................................................................. Terugneming van afschrijvingen en waardeverminderingen (art. 100 KB 30/01/2001) ..... Samenvattend schema ...................................................................................................................
320 320 321 322
5 5.1 5.2
322 323
5.3
REALISATIE .................................................................................................................................. Verkoop van een niet-geherwaardeerd immaterieel vast actief .............................................. Verkoop van een immaterieel vast actief, geherwaardeerd volgens artikel 100 van het KB van 30/01/2001; de herwaarderingsmeerwaarde werd niet geïncorporeerd in het kapitaal...................................................................................................................................... Samenvattend schema ...................................................................................................................
6
KOSTEN VAN ONDERZOEK EN ONTWIKKELING ......................................................... 325
7
SOFTWARE ................................................................................................................................... 331
315 317
324 325
Intersentia
Inhoud
8 8.1 8.2 8.3 8.4
MILIEUMAATREGELEN EN IMMATERIËLE VASTE ACTIVA ....................................... Emissierechten ............................................................................................................................... Boekhoudkundige verwerking volgens de brutomethode ....................................................... Boekhoudkundige verwerking volgens de nettomethode ........................................................ Groenestroom- en warmtekrachtcertificaten.............................................................................
334 334 335 337 337
9 9.1 9.2 9.3 9.4
OPBRENGSTEN EN KOSTEN, VOORTVLOEIENDE UIT IMMATERIËLE VASTE ACTIVA .......................................................................................................................................... Definities ......................................................................................................................................... Boekhoudkundige verwerking van royalty-opbrengsten ......................................................... Boekhoudkundige verwerking van royalty-kosten ................................................................... Samenvattend schema ...................................................................................................................
337 337 337 340 343
10
TOELICHTING ............................................................................................................................ 344
11
IMMATERIËLE VASTE ACTIVA BINNEN VERENIGINGEN EN STICHTINGEN ..... 346
12
CASE: IMMATERIËLE VASTE ACTIVA ................................................................................. 346
13
OEFENINGEN .............................................................................................................................. 348
HOOFDSTUK 10 MATERIËLE VASTE ACTIVA ............................................................................................................ 349
Intersentia
1 1.1 1.2 1.3
BOEKHOUDRECHT ................................................................................................................... Voorstelling..................................................................................................................................... Begrippen........................................................................................................................................ Waardering .....................................................................................................................................
350 350 350 351
2 2.1 2.2 2.3
VERWERVING ............................................................................................................................. Aanschaffing door aankoop bij derden ....................................................................................... Aanschaffing door eigen werken ................................................................................................. Aanschaffing door inbreng of door verwerving van een bedrijfs- of ondernemingsgeheel ...
352 352 353 354
3 3.1 3.2 3.2.1 3.2.2 3.2.3 3.2.4 3.2.5 3.2.6 3.3
WAARDEDALINGEN ................................................................................................................. Waardeverminderingen ................................................................................................................ Afschrijvingen ................................................................................................................................ Begrip .............................................................................................................................................. Afschrijvingen en het boekhoudrecht......................................................................................... Boekhoudkundige verwerking..................................................................................................... Fiscale afschrijvingen en het boekhoudrecht ............................................................................. Terugname van waardeverminderingen en afschrijvingen ...................................................... Samenvattend schema ................................................................................................................... Vaste waardering ............................................................................................................................
357 357 357 357 358 359 360 360 361 361
xxi
Inhoud
4 4.1 4.2
xxii
362 362
4.3
WAARDESTIJGINGEN............................................................................................................... Gewone herwaardering (art. 57 KB 30/01/2001) ...................................................................... Waardestijging via terugneming van afschrijvingen en waardeverminderingen (art. 100 KB 30/01/2001) .............................................................................................................. Samenvattend schema ...................................................................................................................
5 5.1 5.2 5.2.1 5.2.2 5.2.3
BUITENGEBRUIKSTELLING EN REALISATIE ................................................................... Buitengebruikstelling .................................................................................................................... Realisatie ......................................................................................................................................... Gerealiseerd resultaat .................................................................................................................... Boekhoudkundige verwerking..................................................................................................... Samenvattend schema ...................................................................................................................
364 364 364 364 365 369
6
INTERCALAIRE INTRESTEN .................................................................................................. 370
7 7.1 7.2 7.3 7.3.1 7.3.2 7.3.3 7.3.4 7.3.5 7.3.6 7.3.7
TERREINEN EN GEBOUWEN III.A. ................................................................................... Definities ......................................................................................................................................... Waardering ..................................................................................................................................... Waardering en boekhoudkundige verwerking in geval van lijfrente...................................... Lijfrente en het boekhoudrecht.................................................................................................... Lijfrentecontracten ........................................................................................................................ Boekhoudkundige verwerking..................................................................................................... Samenvattend schema ................................................................................................................... Technische aspecten van de berekening (conversietabellen) ................................................... Praktisch voorbeeld ....................................................................................................................... Voorbeeld van een lijfrentecontract ............................................................................................
374 374 374 375 375 375 376 377 378 380 384
8 8.1 8.2 8.3 8.4
INSTALLATIES, MACHINES EN UITRUSTING III.B...................................................... Definities ......................................................................................................................................... Waardering en boekhoudkundige verwerking .......................................................................... Boekingen in het vast waarderingsstelsel ................................................................................... Boekingen in verband met verpakkingsmaterieel .....................................................................
388 388 388 388 389
9 9.1 9.2
MEUBILAIR EN ROLLEND MATERIEEL III.C. ................................................................ 393 Definities ......................................................................................................................................... 393 Waardering en boekhoudkundige verwerking .......................................................................... 393
10 10.1 10.1.1 10.1.2 10.2 10.3 10.4 10.4.1 10.4.2
LEASING EN SOORTGELIJKE RECHTEN III.D. .............................................................. Definities ......................................................................................................................................... Algemene definities ....................................................................................................................... Boekhoudrecht ............................................................................................................................... Waardering en boekhoudkundige verwerking bij de leasinggever ......................................... Waardering en boekhoudkundige verwerking bij de leasingnemer ....................................... ‘Sale and lease back’ ....................................................................................................................... Begrip .............................................................................................................................................. Voorbeeld en boekingen ...............................................................................................................
362 363
393 393 393 394 395 402 407 407 407
Intersentia
Inhoud
11 11.1 11.2 11.3
OVERIGE MATERIËLE VASTE ACTIVA (III.E.) .................................................................. Definities ......................................................................................................................................... Waardering en boekhoudkundige verwerking .......................................................................... Boekingen in verband met buitengebruik- of buitenexploitatiestelling van materiële vaste activa (art. 65 KB 30/01/2001) ...........................................................................................
408 408 409 409
12 12.1 12.2
ACTIVA IN AANBOUW EN VOORUITBETALINGEN (III.F.) ......................................... 410 Definities ......................................................................................................................................... 410 Waardering en boekhoudkundige verwerking .......................................................................... 410
13 13.1 13.2 13.3 13.3.1 13.3.2 13.3.3
MATERIËLE VASTE ACTIVA EN MILIEUASPECTEN ....................................................... Vaststellingen inzake milieuaspecten .......................................................................................... Activeerbaar of niet-activeerbaar ................................................................................................ Voorbeelden van ‘milieuaangelegenheden’ en haar jaarrekeningaspecten ............................ Bodemsanering en/of maatregelen in het kader van een investeringsproject (decreet 27/10/2006 – BS 22/01/2007) ....................................................................................................... Sanering verontreinigde terreinen............................................................................................... Verplichting tot investeringen in installaties, machines en uitrusting ...................................
14
TOELICHTING ............................................................................................................................ 414
15
CASE: MATERIËLE VASTE ACTIVA....................................................................................... 422
16 16.1 16.2 16.3 16.4 16.4.1 16.4.2 16.4.3 16.4.4 16.5 16.6
MATERIËLE VASTE ACTIVA BINNEN HET BOEKHOUDRECHT VAN (INTERNATIONALE) VERENIGINGEN EN STICHTINGEN .......................................... Algemene voorstelling .................................................................................................................. Materiële vaste activa onder ‘volle eigendom of onder leasing en soortgelijke contracten’ .... Materiële vaste activa ‘overige’ ..................................................................................................... Bijzondere waarderingsregels....................................................................................................... Algemene regel ............................................................................................................................... Waarderingsstelsel constante waarde .......................................................................................... Materiële vaste activa verworven via schenking of legaat ........................................................ Materiële vaste activa verworven (geheel of gedeeltelijk) via ‘vrijwilligerswerk’ .................. Erfpacht ........................................................................................................................................... Gebouwen opgericht op gronden in erfpacht ............................................................................
17
OEFENINGEN .............................................................................................................................. 433
412 412 412 413 413 413 413
425 425 425 426 427 427 427 428 429 430 433
HOOFDSTUK 11 FINANCIËLE VASTE ACTIVA .......................................................................................................... 435 1 1.1 1.2 1.3
Intersentia
BOEKHOUDRECHT ................................................................................................................... Voorstelling..................................................................................................................................... Bedrijfseconomische betekenis .................................................................................................... Definities volgens het boekhoudrecht.........................................................................................
436 436 437 437
xxiii
Inhoud
1.3.1 1.3.2 1.3.3 1.3.4
Verbonden ondernemingen (IV.A.) ............................................................................................ Ondernemingen waarmee een deelnemingsverhouding bestaat (IV.B.) ................................ Aandelen ......................................................................................................................................... Vorderingen en borgtochten in contanten .................................................................................
437 441 444 444
2 2.1 2.2 2.3
WAARDERING EN BOEKHOUDKUNDIGE VERWERKING BIJ VERWERVING ...... Deelnemingen en andere aandelen ............................................................................................. Vorderingen, vastrentende effecten en borgtochten ................................................................. Samenvattend schema ...................................................................................................................
445 445 446 447
3 3.1 3.2 3.3
WAARDEDALINGEN ................................................................................................................. Deelnemingen en aandelen .......................................................................................................... Vorderingen en borgtochten in contanten ................................................................................. Samenvattend schema ...................................................................................................................
447 447 449 451
4 4.1 4.2 4.3
WAARDESTIJGINGEN............................................................................................................... Gewone herwaardering (art. 57 KB 30/01/2001) ...................................................................... Waardestijging via terugneming van waardeverminderingen................................................. Samenvattend schema ...................................................................................................................
452 452 452 453
5
REALISATIE .................................................................................................................................. 454
6
OPBRENGSTEN UIT FINANCIËLE VASTE ACTIVA ......................................................... 457
7 7.1 7.2
ENKELE BIJZONDERE PROBLEMEN .................................................................................... 458 Inschrijvingsrechten ...................................................................................................................... 458 Bonusaandelen ............................................................................................................................... 460
8
TOELICHTING ............................................................................................................................ 461
9
CASE: FINANCIËLE VASTE ACTIVA ..................................................................................... 469
10
10.4 10.5
FINANCIËLE VASTE ACTIVA EN (INTERNATIONALE) VERENIGINGEN EN STICHTINGEN............................................................................................................................. Verenigingen en financiële vaste activa: basisbenadering ........................................................ Verbonden ‘entiteiten’: deelnemingen in verbonden vennootschappen en vorderingen..... Andere vennootschappen waarmee een deelnemingsverhouding bestaat: deelnemingen en vorderingen ............................................................................................................................... Overige financiële vaste activa: aandelen, vorderingen en borgtochten ................................ Aard van de gegevens te verstrekken in de jaarrekening..........................................................
11
OEFENINGEN .............................................................................................................................. 473
10.1 10.2 10.3
xxiv
472 472 472 473 473 473
Intersentia
Inhoud
HOOFDSTUK 12 VORDERINGEN OP MEER DAN ÉÉN JAAR ................................................................................. 475 1 1.1 1.2 1.2.1 1.2.2 1.3
BOEKHOUDRECHT ................................................................................................................... Voorstelling..................................................................................................................................... Begrippen........................................................................................................................................ Handelsvorderingen (290, V.A.) .................................................................................................. Overige vorderingen (291, V.B.) .................................................................................................. Waarderingsregels..........................................................................................................................
2
2.3.1 2.3.2 2.3.3 2.4 2.4.1 2.4.2 2.4.3
VORDERING OP TERMIJN MET GELIJKE KAPITAALAFLOSSING (DEGRESSIEVE PERIODIEKE ONTVANGSTEN) .............................................................................................. Omschrijving.................................................................................................................................. Overzicht van de boekhoudkundige verwerking ...................................................................... Verstrekking van de lening ........................................................................................................... Inning van aangerekende kosten bij afsluiten van het contract............................................... Opbrengsten uit vorderingen (jaarlijkse methode) ................................................................... Opbrengsten uit vorderingen (maandelijkse methode) ........................................................... Provisiekosten op het kapitaal dat door de genieter van de lening niet opgenomen wordt ... Aanduiden einde boekjaar van het gedeelte van de lening dat volgend boekjaar vervalt.... Inning van leningsaflossingen...................................................................................................... Samenvattend schema: ontstaan, opbrengsten, realisatie ......................................................... Waardedalingen op vorderingen op meer dan één jaar............................................................ Samenvattend schema, toegepast op de overige vorderingen.................................................. Uitgewerkt voorbeeld van een verstrekte lening (lening u/g) met gelijke kapitaalaflossing: postnumerando .............................................................................................................................. Gegevens en aflossingstabel ......................................................................................................... Boekhoudkundige verwerking in de jaarlijkse methode .......................................................... Boekhoudkundige verwerking in de maandelijkse methode .................................................. Uitgewerkt voorbeeld van een lening met gelijke kapitaalaflossing: prenumerando ........... Gegevens en aflossingstabel ......................................................................................................... Boekhoudkundige verwerking voor de jaarlijkse methode ..................................................... Boekhoudkundige verwerking in de maandelijkse methode ..................................................
3 3.1 3.2 3.3 3.3.1 3.3.2 3.3.3
TERMIJNKREDIET MET ANNUÏTEITEN (GELIJKE BETALINGEN) ........................... Omschrijving.................................................................................................................................. Overzicht van de boekhoudkundige verwerking ...................................................................... Uitgewerkt voorbeeld van een lening met annuïteiten ............................................................. Gegevens en aflossingstabel ......................................................................................................... Boekhoudkundige verwerking in de jaarlijkse methode .......................................................... Boekhoudkundige verwerking in de maandelijkse methode ..................................................
4
TERMIJNKREDIET MET INTEGRALE AFLOSSING OP EINDE VAN DE LOOPTIJD (BULLET) ....................................................................................................................................... 504 Omschrijving.................................................................................................................................. 504
2.1 2.2 2.2.1 2.2.2 2.2.3 2.2.4 2.2.5 2.2.6 2.2.7 2.2.8 2.2.9 2.2.10 2.3
4.1
Intersentia
476 476 476 477 478 478
479 479 479 480 480 481 482 484 484 484 485 487 493 494 494 495 495 497 497 498 498 499 499 501 501 501 502 503
xxv
Inhoud
4.2 4.3 4.3.1 4.3.2 4.3.3
Overzicht van de boekhoudkundige verwerking ...................................................................... Uitgewerkt voorbeeld van een lening met integrale aflossing op het einde van de looptijd ............................................................................................................................................ Gegevens en aflossingstabel ......................................................................................................... Boekhoudkundige verwerking in de jaarlijkse methode .......................................................... Boekhoudkundige verwerking in de maandelijkse methode ..................................................
504 504 505 506
5 5.1 5.2 5.3 5.3.1 5.3.2
VORDERING ONTSTAAN UIT WENTELKREDIETEN .................................................... Omschrijving.................................................................................................................................. Overzicht van de boekhoudkundige verwerking ...................................................................... Uitgewerkt voorbeeld van een wentelkrediet ............................................................................. Gegevens en aflossingstabel ......................................................................................................... Boekhoudkundige verwerking.....................................................................................................
506 506 507 508 508 509
6
SPECIALE WAARDERINGSREGELS VOOR LENING MET VASTE INTREST OP INITIEEL BEDRAG VAN DE LENING (FINANCIERINGSKREDIET) ............................ Omschrijving.................................................................................................................................. Speciale waarderingsregels ........................................................................................................... Berekening van de intrest ten laste van het resultaat ................................................................ Boekingswijze ................................................................................................................................. Uitgewerkt voorbeeld van een lening met vaste intrest op initieel kapitaal........................... Gegevens en aflossingstabel ......................................................................................................... Boekhoudkundige verwerking in de jaarlijkse methode .......................................................... Boekhoudkundige verwerking in de maandelijkse methode ..................................................
509 509 510 510 511 512 512 513 514
SPECIALE WAARDERINGSREGELS VOOR VORDERINGEN, WAARBIJ DE NOMINALE WAARDE DE RENTE OMVAT ......................................................................... Omschrijving.................................................................................................................................. Speciale waarderingsregels ........................................................................................................... Boekhoudkundige verwerking..................................................................................................... Uitgewerkt voorbeeld van een lening u/g, waarbij de nominale waarde de rente omvat..... Gegevens en aflossingstabel ......................................................................................................... Boekhoudkundige verwerking in de jaarlijkse methode .......................................................... Boekhoudkundige verwerking in de maandelijkse methode ..................................................
514 514 515 516 517 517 518 518
6.1 6.2 6.2.1 6.2.2 6.3 6.3.1 6.3.2 6.3.3 7 7.1 7.2 7.3 7.4 7.4.1 7.4.2 7.4.3 8 8.1 8.2 8.3 8.4 8.4.1 8.4.2 8.4.3
xxvi
SPECIALE WAARDERINGSREGELS VOOR RENTELOZE VORDERINGEN EN VORDERINGEN MET EEN ABNORMAAL LAGE RENTE ............................................... Omschrijving.................................................................................................................................. Speciale waarderingsregels ........................................................................................................... Boekhoudkundige verwerking..................................................................................................... Uitgewerkt voorbeeld van een renteloze vordering, eenmalig terugbetaalbaar op einde looptijd ................................................................................................................................. Gegevens en aflossingstabel ......................................................................................................... Boekhoudkundige verwerking volgens de jaarlijkse methode ................................................ Boekhoudkundige verwerking volgens de maandelijkse methode .........................................
504
519 519 519 521 523 523 525 525
Intersentia
Inhoud
8.5 8.5.1 8.6 8.6.1 8.6.2 8.7
9 9.1 9.2 9.2.1 9.2.2
9.3 9.3.1 9.3.2 9.3.3 9.3.4 9.3.5 9.4 9.4.1 9.4.2 9.4.3
Uitgewerkt voorbeeld van vordering u/g met een abnormaal lage rentevoet, eenmalig terugbetaalbaar op einde looptijd................................................................................................ Gegevens en aflossingstabel ......................................................................................................... Uitgewerkt voorbeeld van een renteloze vordering u/g, terugbetaalbaar in annuïteiten ..... Gegevens en aflossingstabel ......................................................................................................... Boekhoudkundige verwerking volgens de jaarlijkse methode ................................................ Uitgewerkt voorbeeld van een laag rentende vordering u/g, terugbetaalbaar in annuïteiten ...................................................................................................................................... VORDERINGEN UITGEDRUKT DOOR OBLIGATIES ...................................................... Omschrijving.................................................................................................................................. Speciale waarderingsregels ........................................................................................................... Onder welke rubriek van de activa kunnen obligaties voorkomen? ....................................... Tegen welke waarde moeten de obligaties in de boekhouding worden opgenomen; en hoe worden de verschillen tussen de uitgifteprijs en de terugbetalingswaarde (het agio en disagio) in de boekhouding opgenomen? ............................................................................. Overzicht van de boekhoudkundige verwerking ...................................................................... Verwerving van een obligatie ....................................................................................................... Agio en disagio............................................................................................................................... Renteontvangst............................................................................................................................... Ontvangst van terugbetaling op vervaldag ................................................................................ Samenvattend schema ................................................................................................................... Uitgewerkt voorbeeld van intekening op obligaties .................................................................. Gegevens en aflossingstabel (lineaire methode) ........................................................................ Tabel volgens samengestelde intrest berekend........................................................................... Boekhoudkundige verwerking in de jaarlijkse methode (lineaire methode) ........................
526 526 528 528 529 530 530 530 530 530
531 532 532 533 533 533 534 534 534 535 536
10
VORDERINGEN ALS GEVOLG VAN LEASINGCONTRACTEN EN SOORTGELIJKE CONTRACTEN ............................................................................................................................ 537
11 11.1 11.2
RESULTATENREKENING EN TOELICHTING .................................................................... 537 Resultatenrekening ........................................................................................................................ 537 Toelichting ...................................................................................................................................... 538
12
CASE: VORDERINGEN OP MEER DAN ÉÉN JAAR ........................................................... 539
13 13.1 13.2
VORDERINGEN OP MEER DAN ÉÉN JAAR BINNEN DE JAARREKENING VAN (INTERNATIONALE) VERENIGINGEN EN STICHTINGEN .......................................... 541 Waarderingsregels.......................................................................................................................... 541 Voorstelling in de jaarrekening .................................................................................................... 542
14
OEFENINGEN .............................................................................................................................. 542
APPENDIX: INLEIDENDE BEGRIPPEN UIT DE FINANCIËLE WISKUNDE ............................. 542
Intersentia
xxvii
Inhoud
DEEL 3
ELEMENTEN VAN HET NETTOBEDRIJFSKAPITAAL
HOOFDSTUK 13 VOORRADEN EN BESTELLINGEN IN UITVOERING .............................................................. 545 1 1.1 1.2 1.2.1 1.2.2 1.3 1.3.1
546 546 547 547 548 548
1.3.3 1.3.4
BOEKHOUDRECHT ................................................................................................................... Voorstelling..................................................................................................................................... Begrippen........................................................................................................................................ Voorraden ....................................................................................................................................... Bestellingen in uitvoering ............................................................................................................. Waarderingsregels.......................................................................................................................... Goederen bij derden aangekocht (grondstoffen, hulpstoffen, handelsgoederen en onroerende goederen bestemd voor verkoop)........................................................................... Goederen die binnen de onderneming geproduceerd worden (goederen in bewerking, gereed product, onroerende goederen bestemd voor verkoop) .............................................. Bestellingen in uitvoering ............................................................................................................. Samenvattend schema ...................................................................................................................
2 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7
WAARDERINGSTECHNIEKEN ............................................................................................... Geïndividualiseerde waarde ......................................................................................................... FIFO (first-in, first-out) ................................................................................................................ Gemiddelde waarde ....................................................................................................................... LIFO (last-in, first-out) ................................................................................................................. Andere voorraadcalculatietechnieken ........................................................................................ Samenvattend overzicht ................................................................................................................ Vervangingswaarde .......................................................................................................................
555 556 556 559 561 563 563 563
3 3.1 3.1.1 3.1.2 3.1.3 3.1.4 3.2 3.3 3.4 3.5 3.5.1 3.5.2 3.5.3
563 563 565 565 567 568 570 570 571 572 572 572
3.6 3.6.1 3.6.2
BOEKHOUDKUNDIGE VERWERKING ............................................................................... Het exploitatiestelsel ...................................................................................................................... Toepassing op zuivere handelstransacties (Advies 132/7) ....................................................... Toepassing bij productieondernemingen ................................................................................... Waardeverminderingen op voorraden ....................................................................................... De waarderingsregels praktisch toegepast.................................................................................. Vooruitbetalingen op voorraden ................................................................................................. Handelsgoederen onder zichtzending verzonden ..................................................................... Goederen ontvangen onder zichtzending .................................................................................. Verpakking ..................................................................................................................................... Verpakkingsmaterieel en verpakkingsmateriaal ....................................................................... Verpakkingsmateriaal, verstuurd naar klanten.......................................................................... Verpakkingsmateriaal, ontvangen van leveranciers wegens aankoop van handelsgoederen ............................................................................................................................ Commissiehandel .......................................................................................................................... Begrippen btw-stelsel .................................................................................................................... Boekhoudkundige verwerking.....................................................................................................
4
TOELICHTING ............................................................................................................................ 578
1.3.2
xxviii
548 549 551 555
573 573 573 574
Intersentia
Inhoud
5
CASE: VOORRADEN EN BESTELLINGEN IN UITVOERING ......................................... 580
6
MILIEUAANGELEGENHEDEN EN DE RUBRIEK ‘VOORRADEN EN BESTELLINGEN IN UITVOERING’ ........................................................................................ Afval ................................................................................................................................................ Verbod om bepaalde stoffen te gebruiken en verbod om producten op de markt te brengen ....................................................................................................................................... Onroerende goederen bestemd voor verkoop ...........................................................................
6.1 6.2 6.3
585 585 586 587
7
VOORRADEN BINNEN DE JAARREKENING VAN DE (INTERNATIONALE) VERENIGINGEN EN STICHTINGEN .................................................................................... 588
8
OEFENINGEN .............................................................................................................................. 591
HOOFDSTUK 14 VORDERINGEN OP TEN HOOGSTE ÉÉN JAAR ......................................................................... 593
Intersentia
1
BOEKHOUDRECHT ................................................................................................................... 594
2 2.1 2.2
HANDELSVORDERINGEN (400, 401, 404, 406)................................................................... 595 Te innen opbrengsten (404) ......................................................................................................... 595 Vooruitbetalingen (406) (Advies 132/6) ..................................................................................... 595
3 3.1 3.2
DUBIEUZE DEBITEUREN (407) – GEBOEKTE WAARDEVERMINDERINGEN (409) 596 Berekening ...................................................................................................................................... 596 Afwikkeling van dubieuze vorderingen ...................................................................................... 597
4
HANDELSVORDERINGEN, AFGESTAAN AAN EEN FACTOR ...................................... 598
5
HANDELSVORDERINGEN WAARIN RENTE VERVAT IS ............................................... 599
6 6.1 6.1.1 6.1.2 6.1.3 6.1.4 6.2 6.2.1 6.2.2 6.2.3 6.2.4 6.3
HANDELSVORDERINGEN EN CLIËNTEN- EN LEVERANCIERSDISCONTO .......... Cliëntendisconto ............................................................................................................................ Begrip .............................................................................................................................................. Boekhoudkundige verwerking bij de trekker van de wisselbrief ............................................ Boekhoudkundige verwerking bij de betrokkene ..................................................................... Samenvattend overzicht van het cliëntendisconto .................................................................... Leveranciersdisconto – krediet .................................................................................................... Begrip .............................................................................................................................................. Boekhoudkundige verwerking van het leveranciersdisconto bij de trekker.......................... Boekhoudkundige verwerking leveranciersdisconto bij de betrokkene ................................ Overzichtsschema: leveranciersdisconto .................................................................................... Gewone incasso van wissels .........................................................................................................
600 600 600 600 603 604 605 605 605 607 610 611
xxix
Inhoud
7 7.1 7.2 7.3 7.4 7.5 7.6 7.7
BESPREKING VAN DE OVERIGE VORDERINGEN (41) .................................................. Opgevraagd, niet-gestort kapitaal (410) ..................................................................................... Terug te vorderen btw (411) ......................................................................................................... Terug te vorderen belastingen en voorheffingen (412) ............................................................. Te innen opbrengsten (414) ......................................................................................................... Dubieuze debiteuren (417) – Geboekte waardeverminderingen (419).................................. Borgtochten, betaald in contanten (418) .................................................................................... Diverse vorderingen (416) ............................................................................................................
611 611 611 612 612 612 614 614
8
TOELICHTING ............................................................................................................................ 615
9
VORDERINGEN OP TEN HOOGSTE ÉÉN JAAR EN DE JAARREKENING VAN DE (INTERNATIONALE) VERENIGINGEN EN STICHTINGEN .......................................... 616
10
OEFENINGEN .............................................................................................................................. 616
HOOFDSTUK 15 GELDBELEGGINGEN ......................................................................................................................... 617
xxx
1 1.1 1.2
BOEKHOUDRECHT ................................................................................................................... 618 Begrip en soorten........................................................................................................................... 618 Algemene waarderingsregels ........................................................................................................ 619
2 2.1 2.2 2.2.1 2.2.2 2.2.3 2.2.4 2.3 2.3.1 2.3.2 2.3.3 2.4 2.4.1 2.4.2 2.4.3 2.4.4
BOEKINGEN................................................................................................................................. Eigen aandelen (50) ....................................................................................................................... Aandelen (51) ................................................................................................................................. Verwerving ..................................................................................................................................... Ontvangst dividend ....................................................................................................................... Waardevermindering .................................................................................................................... Realisatie ......................................................................................................................................... Vastrentende effecten .................................................................................................................... Obligaties ........................................................................................................................................ Zero-bonds ..................................................................................................................................... Effecten met mogelijkheid tot kapitalisatie ................................................................................ Termijndeposito’s ........................................................................................................................... Plaatsing van een deposito ........................................................................................................... Ontvangst van de intrest ............................................................................................................... Terugbetaling op vervaldag .......................................................................................................... Waardeverminderingen ................................................................................................................
3
TOELICHTING ............................................................................................................................ 624
4
CASE: GELDBELEGGINGEN.................................................................................................... 625
619 619 619 620 620 620 621 621 621 621 622 623 623 623 623 624
Intersentia
Inhoud
5
GELDBELEGGINGEN IN DE JAARREKENING VAN (INTERNATIONALE) VERENIGINGEN EN STICHTINGEN .................................................................................... 627
6
OEFENINGEN .............................................................................................................................. 630
HOOFDSTUK 16 LIQUIDE MIDDELEN ......................................................................................................................... 631 1 1.1 1.2
BOEKHOUDRECHT ................................................................................................................... 632 Begrip en soorten........................................................................................................................... 632 Algemene waarderingsregels ........................................................................................................ 633
2 2.1 2.1.1 2.1.2 2.2 2.2.1 2.2.2 2.2.3 2.2.4 2.3 2.4
BOEKHOUDKUNDIGE VERWERKING ............................................................................... Te incasseren vervallen waarden (54) ......................................................................................... Ontvangen cheques ....................................................................................................................... Andere te innen waarden ............................................................................................................. Werking met betrekking tot Kredietinstellingen (55) en Postcheque- of girodienst (56) ... Algemeen principe ........................................................................................................................ Boeking van ontvangen cheques.................................................................................................. Boeking van betalingen van schulden door uitgifte van cheques ........................................... Compensatie ................................................................................................................................... Werking met betrekking tot Kassen (57) .................................................................................... Werking van ‘Interne overboekingen’ (58) .................................................................................
3
TOELICHTING ............................................................................................................................ 638
4
LIQUIDE MIDDELEN EN DE JAARREKENING VAN (INTERNATIONALE) VERENIGINGEN EN STICHTINGEN .................................................................................... 638
5
OEFENINGEN .............................................................................................................................. 638
633 633 633 633 635 635 635 635 636 636 637
HOOFDSTUK 17 SCHULDEN OP TEN HOOGSTE ÉÉN JAAR ................................................................................. 639 1 1.1 1.2 1.2.1 1.2.2 1.2.3 1.2.4 1.2.5 1.2.6 1.2.7 1.3
Intersentia
BOEKHOUDRECHT ................................................................................................................... Begrip .............................................................................................................................................. Soorten ............................................................................................................................................ Schulden op meer dan één jaar die binnen het jaar vervallen ................................................. Financiële schulden (43) ............................................................................................................... Handelsschulden (44) ................................................................................................................... Schulden met betrekking tot belastingen, bezoldigingen en sociale lasten (45) ................... Ontvangen vooruitbetalingen op bestellingen (46) .................................................................. Schulden uit de bestemming van het resultaat (47) .................................................................. Diverse schulden (48) ................................................................................................................... Algemene waarderingsregels ........................................................................................................
640 640 641 641 641 642 642 642 642 642 642
xxxi
Inhoud
2 2.1 2.2 2.2.1 2.2.2 2.2.3 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.7.1 2.7.2 2.8 2.8.1 2.8.2
BOEKHOUDKUNDIGE VERWERKING ............................................................................... Schulden op meer dan één jaar die binnen het boekjaar vervallen (42) ................................ Financiële schulden ....................................................................................................................... Promessen (431) ............................................................................................................................ Acceptkredieten (432) ................................................................................................................... Schulden in rekening-courant (433) ........................................................................................... Handelsschulden (44) ................................................................................................................... Schulden m.b.t. belastingen, bezoldigingen en sociale lasten (45) ......................................... Ontvangen vooruitbetalingen op bestellingen (46) .................................................................. Schulden uit bestemming van het resultaat (47) ....................................................................... Diverse schulden (48) ................................................................................................................... Vervallen obligaties en coupons (480) ........................................................................................ Borgtochten, ontvangen in contanten (488) .............................................................................. Bijzondere gevallen........................................................................................................................ Schuld omvat rente ........................................................................................................................ Leningen op afbetaling en soortgelijke .......................................................................................
643 643 643 643 644 647 649 649 649 650 650 650 650 650 650 651
3
TOELICHTING ............................................................................................................................ 652
4
SCHULDEN OP TEN HOOGSTE ÉÉN JAAR EN DE JAARREKENING VAN (INTERNATIONALE) VERENIGINGEN EN STICHTINGEN .......................................... 654
5
OEFENINGEN .............................................................................................................................. 654
HOOFDSTUK 18 OVERLOPENDE REKENINGEN VAN HET ACTIEF EN VAN HET PASSIEF ........................ 655
xxxii
1 1.1 1.2
BOEKHOUDRECHT ................................................................................................................... 656 Begrip .............................................................................................................................................. 656 Soorten ............................................................................................................................................ 656
2
BOEKHOUDKUNDIGE VERWERKING ............................................................................... 657
3
TOELICHTING ............................................................................................................................ 658
4
OVERLOPENDE REKENINGEN EN DE JAARREKENING VAN (INTERNATIONALE) VERENIGINGEN EN STICHTINGEN .......................................... 658
Intersentia
Inhoud
DEEL 4
DE RESULTATENREKENING EN DE RESULTAATVERWERKING
HOOFDSTUK 19 DE RESULTATENREKENING EN DE RESULTAATVERWERKING BINNEN ONDERNEMINGEN ............................................................................................................................ 661 1 1.1 1.1.1 1.1.2 1.1.3 1.1.4 1.2 1.2.1 1.2.2 1.3 1.3.1 1.3.2 1.4 1.4.1 1.4.2 1.4.3
BESPREKING VAN DE BEDRIJFSOPBRENGSTEN ............................................................. Omzet .............................................................................................................................................. Definitie van ‘70 Omzet’ ............................................................................................................... Waardering ..................................................................................................................................... Bijzonderheden .............................................................................................................................. Adviezen van de Commissie voor Boekhoudkundige Normen .............................................. Wijzigingen in de voorraden en in de bestellingen in uitvoering ........................................... Definitie van ‘71 Wijzigingen in de voorraden en in de bestellingen in uitvoering’ ............ Waardering ..................................................................................................................................... Geproduceerde vaste activa .......................................................................................................... Definitie van ‘72 Geproduceerde vaste activa’ ........................................................................... Waardering ..................................................................................................................................... Andere bedrijfsopbrengsten ......................................................................................................... Definitie van ‘74 Andere bedrijfsopbrengsten’ .......................................................................... Waardering ..................................................................................................................................... Adviezen van de Commissie voor Boekhoudkundige Normen ..............................................
662 662 662 662 662 663 665 665 666 666 666 667 667 667 669 669
2 2.1 2.1.1 2.1.2 2.1.3 2.2 2.2.1 2.2.2 2.2.3 2.3 2.3.1 2.3.2 2.3.3 2.3.4 2.4 2.4.1
BESPREKING VAN DE BEDRIJFSKOSTEN ........................................................................... Handelsgoederen, grond- en hulpstoffen ................................................................................... Definitie van ‘60 Handelsgoederen, grond- en hulpstoffen’ ..................................................... Waardering ..................................................................................................................................... Bijzonderheden .............................................................................................................................. Diensten en diverse goederen ...................................................................................................... Definitie van ‘61 Diensten en diverse goederen’ ........................................................................ Waardering ..................................................................................................................................... Adviezen van de Commissie voor Boekhoudkundige Normen .............................................. Bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen ............................................................................. Definitie van ‘62 Bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen’ ............................................... Waardering ..................................................................................................................................... Boekhoudkundig ........................................................................................................................... Adviezen van de Commissie voor Boekhoudkundige Normen .............................................. Afschrijvingen, waardeverminderingen en voorzieningen voor risico’s en kosten .............. Afschrijvingen en waardeverminderingen op oprichtingskosten, immateriële en materiële vaste activa..................................................................................................................... Waardeverminderingen op voorraden, bestellingen in uitvoering, op handelsvorderingen op meer dan één jaar, op handelsvorderingen op ten hoogste één jaar.................................. Voorzieningen voor pensioenen en soortgelijke verplichtingen, voor grote herstellingswerken en grote onderhoudswerken, voor andere risico’s en kosten.................. Andere bedrijfskosten ...................................................................................................................
670 670 670 670 670 671 671 672 672 672 672 673 674 679 680
2.4.2 2.4.3 2.5
Intersentia
680 681 682 683
xxxiii
Inhoud
2.5.1 2.5.2 2.5.3 2.5.4
Bedrijfsbelastingen, minderwaarden op courante realisatie van vaste activa, minderwaarden op realisatie van handelsvorderingen, diverse bedrijfskosten .................... Waardering ..................................................................................................................................... Adviezen van de Commissie voor Boekhoudkundige Normen .............................................. Definitie van ‘Als herstructureringskosten geactiveerde bedrijfskosten (–)’ .........................
683 684 684 684
3 3.1 3.1.1 3.1.2 3.2 3.2.1 3.2.2 3.2.3 3.3 3.3.1 3.4
BESPREKING VAN DE FINANCIËLE OPBRENGSTEN ..................................................... Opbrengsten uit financiële vaste activa ...................................................................................... Definitie van ‘750 Opbrengsten uit financiële vaste activa’ ...................................................... Waardering ..................................................................................................................................... Opbrengsten uit vlottende activa................................................................................................. Definitie van ‘751 Opbrengsten uit vlottende vaste activa’ ...................................................... Waardering ..................................................................................................................................... Adviezen van de Commissie voor Boekhoudkundige Normen .............................................. Andere financiële opbrengsten .................................................................................................... Wisselresultaten en resultaten uit de omrekening van vreemde valuta.................................. Adviezen van de Commissie voor Boekhoudkundige Normen ..............................................
685 685 685 685 685 685 685 685 686 686 687
4 4.1 4.2 4.2.1 4.3 4.3.1 4.3.2
BESPREKING VAN DE FINANCIËLE KOSTEN ................................................................... Kosten van schulden...................................................................................................................... Waardeverminderingen op vlottende activa .............................................................................. Definitie van ‘Waardeverminderingen op vlottende activa’ ..................................................... Andere financiële kosten .............................................................................................................. Definitie van ‘652/9 Andere financiële kosten’ .......................................................................... Boekhoudkundig ...........................................................................................................................
688 688 689 689 689 689 689
5 5.1
BESPREKING VAN DE UITZONDERLIJKE OPBRENGSTEN .......................................... Terugneming van afschrijvingen en waardeverminderingen op immateriële en materiële vaste activa..................................................................................................................... Definitie van ‘Terugneming van afschrijvingen en waardeverminderingen op immateriële en materiële vaste activa’ ......................................................................................... Waardering ..................................................................................................................................... Terugneming van waardeverminderingen op financiële vaste activa..................................... Definitie van ‘Terugneming van waardeverminderingen op financiële vaste activa’ ........... Waardering ..................................................................................................................................... Terugneming van voorzieningen voor uitzonderlijke risico’s en kosten ................................ Definitie van ‘Terugneming van voorzieningen voor uitzonderlijke risico’s en kosten’....... Waardering ..................................................................................................................................... Meerwaarden op de realisatie van vaste activa .......................................................................... Definitie van ‘Meerwaarden op de realisatie van vaste activa’ ................................................. Waardering ..................................................................................................................................... MAR – Andere uitzonderlijke opbrengsten ............................................................................... Definitie van ‘Andere uitzonderlijke opbrengsten’ .................................................................... Waardering ..................................................................................................................................... Adviezen van de Commissie voor Boekhoudkundige Normen ..............................................
693
5.1.1 5.1.2 5.2 5.2.1 5.2.2 5.3 5.3.1 5.3.2 5.4 5.4.1 5.4.2 5.5 5.5.1 5.5.2 5.5.3
xxxiv
693 693 693 693 693 694 694 694 694 694 694 695 695 695 695 695
Intersentia
Inhoud
6 6.1 6.1.1 6.1.2 6.1.3 6.2 6.2.1 6.3 6.3.1 6.4 6.4.1 6.5 6.5.1 6.6 6.6.1 7
Intersentia
BESPREKING VAN DE UITZONDERLIJKE KOSTEN ........................................................ Uitzonderlijke afschrijvingen en waardeverminderingen op oprichtingskosten, op immateriële vaste activa, op materiële vaste activa .............................................................. Definitie .......................................................................................................................................... Waardering ..................................................................................................................................... Adviezen van de Commissie voor Boekhoudkundige Normen .............................................. Waardeverminderingen op financiële vaste activa .................................................................... Definitie van ‘661 Waardeverminderingen op financiële vaste activa’ ................................... Voorzieningen voor uitzonderlijke risico’s en kosten ............................................................... Definitie van ‘Voorzieningen voor uitzonderlijke risico’s en kosten’ ...................................... Minderwaarden bij de realisatie van vaste activa ...................................................................... Definitie van ‘663 Minderwaarden bij de realisatie van vaste activa’ ..................................... MAR ‘664 t.e.m. 668 Andere uitzonderlijke kosten’ ................................................................. Definitie van ‘Andere uitzonderlijke kosten’ .............................................................................. Als herstructureringskosten geactiveerde uitzonderlijke kosten ............................................ Definitie van ‘669 Als herstructureringskosten geactiveerde uitzonderlijke kosten’ ............
696 696 696 696 696 697 697 698 698 698 698 698 698 698 698
7.1 7.1.1 7.1.2 7.1.3
BESPREKING VAN OVERBOEKING NAAR (ONTTREKKING AAN) DE UITGESTELDE BELASTING..................................................................................................... Overboeking naar de uitgestelde belastingen – Onttrekking aan de uitgestelde belastingen . Definitie van ‘Overboeking naar de uitgestelde belastingen’ ................................................... Definitie van ‘Onttrekking aan de uitgestelde belastingen’ ...................................................... Waardering .....................................................................................................................................
699 699 699 699 699
8 8.1 8.1.1 8.1.2 8.1.3 8.2 8.2.1 8.2.2
BESPREKING VAN DE BELASTINGEN OP HET RESULTAAT........................................ Belastingen op het resultaat.......................................................................................................... Definitie .......................................................................................................................................... Waardering ..................................................................................................................................... Adviezen van de Commissie voor Boekhoudkundige Normen .............................................. Regularisatie van belastingen en terugnemingen van fiscale voorzieningen ........................ Definitie .......................................................................................................................................... Waardering .....................................................................................................................................
700 700 700 700 701 702 702 702
9 9.1 9.1.1 9.1.2 9.1.3 9.1.4
BESPREKING VAN DE OVERBOEKING NAAR (ONTTREKKING AAN) DE BELASTINGVRIJE RESERVES .................................................................................................. Overboeking naar de belastingvrije reserves – Onttrekking aan de belastingvrije reserves . Definitie van ‘Overboeking naar de belastingvrije reserves’ .................................................... Definitie van ‘Onttrekking aan de belastingvrije reserves’ ....................................................... Belastingvrije reserves................................................................................................................... Adviezen van de Commissie voor Boekhoudkundige Normen ..............................................
702 702 702 703 703 703
10 10.1 10.2 10.3
BESPREKING VAN DE RESULTAATVERWERKING ......................................................... Definitie resultaatverwerking ....................................................................................................... Waardering ..................................................................................................................................... Adviezen van de Commissie voor Boekhoudkundige Normen ..............................................
704 704 704 704
xxxv
Inhoud
11 11.1 11.2 11.3 11.4 11.5 11.6 11.7 11.8
DE RESULTATENREKENING IN DE (INTERNATIONALE) VERENIGINGEN EN STICHTINGEN............................................................................................................................. Bespreking van de bedrijfsopbrengsten ...................................................................................... Bespreking van de bedrijfskosten ................................................................................................ Bespreking van de financiële opbrengsten ................................................................................. Bespreking van de financiële kosten ........................................................................................... Bespreking van de uitzonderlijke opbrengsten .......................................................................... Bespreking van de uitzonderlijke kosten .................................................................................... Bespreking van overboeking naar (onttrekking aan) de uitgestelde belasting ...................... Bespreking van de bestemming van het resultaat .....................................................................
707 707 707 708 708 708 708 708 708
DEEL 5 JAARREKENING EN NIET IN DE BALANS OPGENOMEN RECHTEN EN VERPLICHTINGEN ............................................................................................................................. 711 1 1.1 1.2
INLEIDING ................................................................................................................................... 712 Boekhoudkundige benadering..................................................................................................... 712 Presentatie in de jaarrekening: de Toelichting ........................................................................... 712
2
RECHTEN EN VERPLICHTINGEN BOEKHOUDKUNDIG VERWERKEN IN DE KLASSE 0 ....................................................................................................................................... 00 Zekerheden, door derden gesteld voor rekening van de onderneming ............................ 01 Persoonlijke zekerheden, gesteld voor rekening van derden .............................................. 02 Zakelijke zekerheden, gesteld op eigen activa ...................................................................... 03 Ontvangen zekerheden ............................................................................................................ 04 Goederen en waarden, gehouden door derden in hun naam, maar ten bate en voor risico van de onderneming ........................................................................................................... 05 Verplichtingen tot aan- en verkoop van vaste activa ........................................................... 06 Termijnovereenkomsten .......................................................................................................... 07 Goederen en waarden van derden, gehouden door de onderneming ............................... 09 Diverse verbintenissen, verhaalrechten en orderrekeningen..............................................
2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8 2.9 3 3.1 3.1.1 3.1.2 3.1.3 3.1.4 3.1.5 3.1.6 3.1.7 3.1.8 3.1.9 xxxvi
RECHTEN EN VERPLICHTINGEN VERWERKEN IN DE TOELICHTING VAN DE VOLLEDIGE JAARREKENING ................................................................................................ Elementen die in de balans en resultatenrekening staan, maar waarbij men in de Toelichting additionele informatie geeft ..................................................................................... Staat van de oprichtingskosten (VOL 5.1) .................................................................................. Staat van de immateriële vaste activa (VOL 5.2.1 - 5.2.4) ........................................................ Staat van de materiële vaste activa (VOL 5.3.1 – 5.3.6) ............................................................ Staat van de financiële vaste activa (VOL 5.4.1 – 5.4.3)............................................................ Geldbeleggingen en overlopende rekeningen (activa) (VOL 5.6) ........................................... Staat van het kapitaal en de aandeelhoudersstructuur (VOL 5.7)........................................... Voorzieningen voor overige risico’s en kosten (VOL 5.8) ........................................................ Staat van de schulden en overlopende rekeningen (passiva) (VOL 5.9) ................................ Bedrijfsresultaten (VOL 5.10) ......................................................................................................
712 713 714 716 718 719 720 721 722 724
724 724 724 725 727 730 733 735 737 738 741
Intersentia
Inhoud
3.1.10 3.1.11 3.1.12 3.1.13 3.2 3.2.1 3.2.2
4 4.1 4.1.1 4.1.2 4.1.3 4.1.4 4.1.5 4.1.6 4.2
4.2.1. 4.2.2 4.2.3 4.2.4
4.2.5 4.3
4.3.1 4.3.2 4.3.3 4.3.4 4.4 4.5 4.6 4.7
Intersentia
Financiële en uitzonderlijke resultaten (VOL 5.11) .................................................................. Belastingen en taksen (VOL 5.12) ............................................................................................... Betrekkingen met verbonden ondernemingen en met ondernemingen waarmee een deelnemingsverhouding bestaat (VOL 5.14) ............................................................................. Financiële betrekkingen met (VOL 5.15) ................................................................................... Additionele informatie, vermeld in de Toelichting, die niet rechtstreeks of onrechtstreeks geboekt is en dus niet weergegeven wordt in de balans en de resultatenrekening ............... Zuivere informatie ......................................................................................................................... Additionele informatie die niet in de balans en de resultatenrekening verwerkt is, maar die inzicht geeft in rechten of verplichtingen voor de onderneming...................................... RECHTEN EN VERPLICHTINGEN IN DE TOELICHTING VAN DE JAARREKENING VOLGENS HET VERKORT SCHEMA ................................................... Elementen die in de balans en resultatenrekening staan, maar waarbij men in de Toelichting additionele informatie geeft ..................................................................................... Staat van de vaste activa (VKT 5.1.1 - 5.1.3) .............................................................................. Staat van het kapitaal en de aandeelhoudersstructuur (VKT 5.3) .......................................... Voorzieningen voor overige risico’s en kosten (VKT 5.4) ........................................................ Staat van de schulden (passiva) (VKT 5.5)................................................................................. Resultaten (VKT 5.6) .................................................................................................................... Betrekkingen met verbonden ondernemingen, bestuurders, zaakvoerders en commissaris(sen) (VKT 5.8) ........................................................................................................ Additionele informatie, vermeld in de Toelichting, die niet rechtstreeks of onrechtstreeks geboekt is, en dus niet weergegeven wordt in de balans en de resultatenrekening, en van zuiver informatieve aard is .................................................................................................... Inlichtingen omtrent deelnemingen (VKT 5.2.1 en 5.2.2) ....................................................... Staat van het kapitaal en de aandeelhoudersstructuur (VKT 5.3) .......................................... Resultaten (VKT 5.6) .................................................................................................................... Betrekkingen met verbonden ondernemingen, bestuurders, zaakvoerders en commissaris(sen) (VKT 5.8) ........................................................................................................ Verklaringen betreffende de geconsolideerde jaarrekening (VOL 5.17.1 en 5.17.2) ............ Additionele informatie opgenomen in de Toelichting, die niet in de balans en resultatenrekening verwerkt is maar die inzicht geeft in rechten of verplichtingen van de onderneming...................................................................................................................... Staat van het kapitaal en de aandeelhoudersstructuur (VKT 5.3) .......................................... Staat van de schulden en overlopende rekeningen (passiva) (VOL 5.9) ................................ Niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen (VKT 5.7) ...................................... Betrekkingen met verbonden ondernemingen, bestuurders, zaakvoerders en commissaris(sen) (VKT 5.8) ........................................................................................................ Sociale balans (VKT 6) ................................................................................................................. Waarderingsregels (VKT 7) .......................................................................................................... Jaarverslag (VKT 8) ....................................................................................................................... Verslag van de commissarissen (VKT 9) ....................................................................................
743 745 747 749 750 750 765
773 773 773 778 780 782 784 785
786 786 789 791 792 794
795 796 799 803 808 810 811 812 812
xxxvii
Inhoud
DEEL 6 OEFENINGEN ....................................................................................................................................... 813 Oefeningen bij hoofdstuk 1. Kapitaal ......................................................................................................... Oefeningen bij hoofdstuk 2. Uitgiftepremies ............................................................................................. Oefeningen bij hoofdstuk 3. Herwaarderingsmeerwaarden ................................................................... Oefeningen bij hoofdstuk 4. Reserves – Overgedragen winst of verlies ................................................ Oefeningen bij hoofdstuk 5. Kapitaalsubsidies ......................................................................................... Oefeningen bij hoofdstuk 6. Voorzieningen voor risico’s en kosten – Uitgestelde belastingen .......... Oefeningen bij hoofdstuk 7. Schulden op meer dan één jaar .................................................................. Oefeningen bij hoofdstuk 8. Oprichtingskosten ....................................................................................... Oefeningen bij hoofdstuk 9. Immateriële vaste activa.............................................................................. Oefeningen bij hoofdstuk 10. Materiële vaste activa ................................................................................ Oefeningen bij hoofdstuk 11. Financiële vaste activa ............................................................................... Oefeningen bij hoofdstuk 12. Vorderingen op meer dan één jaar .......................................................... Oefeningen bij hoofdstuk 13. Voorraden en bestellingen in uitvoering ................................................ Oefeningen bij hoofdstuk 14. Vorderingen op ten hoogste één jaar ...................................................... Oefeningen bij hoofdstuk 15. Geldbeleggingen ........................................................................................ Oefeningen bij hoofdstuk 16. Liquide middelen....................................................................................... Oefeningen bij hoofdstuk 17. Schulden op ten hoogste één jaar ............................................................
815 837 847 857 887 895 903 917 923 929 953 961 969 985 993 997 1001
BIJLAGE 1. REKENINGENSTELSEL ............................................................................................... 1009 BIJLAGE 2. MINIMUM ALGEMEEN REKENINGENSTELSEL VAN DE VZW ...................... 1029
xxxviii
Intersentia
