Achtergrond en aanpak ziekteverzuim in de sociale werkvoorziening

Achtergrond en aanpak ziekteverzuim in de sociale werkvoorziening

Bijlagerapport

Een onderzoek in opdracht van SBCM uitgevoerd door AStri Beleidsonderzoek en –advies Auteurs: B. Cuelenaere, A. Oostveen, V. Haanstra en F.A. Reijenga Den Haag, 4 juni 2013

Gezond & Veilig werken

Gezond & Veilig werken

Bijlagerapport bij rapport ‘Achtergrond en aanpak ziekteverzuim in de sociale werkvoorziening’

Een onderzoek in opdracht van SBCM uitgevoerd door AStri Beleidsonderzoek en –advies Auteurs: B. Cuelenaere, A. Oostveen, V. Haanstra en F.A. Reijenga

Den Haag, 4 juni 2013

1

2

Inhoudsopgave

BIJLAGE 1 BESCHRIJVING RESPONDENTEN

5

BIJLAGE 2 CONSTRUCTIE VERDELINGEN VAN SW-BEDRIJVEN

7

BIJLAGE 3 MULTIVARIATE ANALYSE: WAT VERKLAART VERZUIM SW-BEDRIJVEN?

9

3.1

Inleiding

9

3.2

Analyse

9

3.3

Geschikte bedrijfskenmerken als onafhankelijke variabelen

10

3.4

Constructie samengestelde schalen

11

3.5

Resultaten

11

3.6

Conclusie

12

BIJLAGE 4 ITEMLIJSTEN CASESTUDIES

13

4.1

Itemlijst voor HR-managers en OR-vertegenwoordigers

13

4.2

Itemlijst voor bedrijfsartsen

17

4.3

Itemlijst voor werkleiders

21

BIJLAGE 5 VRAGENLIJSTEN INTERNETENQUÊTE

25

5.1

Vragenlijst voor HR-managers

25

5.2

Vragenlijst voor bedrijfsartsen

33

5.3

Vragenlijst werkleiders

41

5.4

Vragenlijst voor OR-vertegenwoordigers

49

3

4

Bijlage 1 Beschrijving respondenten

Tabel B.1.1 Aantal respondenten per SW-bedrijf Frequentie

Procent

1

12

16,8

2

19

25,9

3

23

32,2

4

18

25,2 100

Totaal

We zien dat er 18 SW-bedrijven zijn waarin alle actoren de vragenlijst beantwoord hebben. 23 SW-bedrijven leverden drie respondenten, in 19 SW-bedrijven participeerden twee medewerkers, en in 12 SW-bedrijven heeft slechts één medewerker de vragenlijst ingevuld.

Tabel B.1.2 Soort team waaraan werkleiders leiding geven Aantal

Procent

32

60,4

7

13,2

Anders, namelijk

14

26,4

Total

53

100,0

Van een team dat beschut binnen werkt Van een team dat beschut buiten werkt (werken op locatie)

De meerderheid van de werkleiders in de enquête geeft leiding aan een team dat beschut binnen werkt. De werkleiders die kozen voor “Anders, namelijk” gaven voornamelijk aan dat hun team bestond uit een combinatie van beschut binnen werken en buiten werken/groepsdetachering.

Tabel B.1.3 Functie van respondenten in categorie ‘HR management’ Aantal

Procent

Directeur

2

3,9

Verzuimcoördinator

5

9,8

HR-manager / hoofd P&O met eindverantwoordelijkheid voor verzuim

28

54,9

Anders, namelijk

16

31,4

Total

51

100,0

Iets meer dan de helft van het HR management is HR-manager of hoofd P&O te zijn, gevolgd door een grote groep die koos voor de categorie “anders, namelijk..”. Hiervan gaf een groot

5

deel aan P&O manager/adviseur of HR-adviseur te zijn, en er waren enkele arbeids- en verzuimdeskundigen bij. Daarnaast waren er vijf verzuimcoördinatoren, en twee directeuren.

Tabel B.1.4 Beschrijvende statistieken aantal dienstjaren bedrijfsarts in SW-bedrijf

Dienstjaren_BA

N

Minimum

Maximum

Gemiddeldde

Std. Afwijking

39

,00

12,00

4,99

3,69

Tabel B.1.5 Arbodienst waar bedrijfsartsen werkzaam zijn Aantal

Procent

ArboUnie

8

20,5

Mutsaers & Sloot

1

2,6

Regionaal Medisch Centrum

1

2,6

Arboconcern

1

2,6

interne arbodienst

3

7,7

Maetis Ardyn

1

2,6

10

25,6

Zelfstandig bedrijfsarts

7

17,9

Bakx Wagenaar

1

2,6

WVM bedrijfsartsen

1

2,6

De Arbodienst BV

1

2,6

Claris

1

2,6

Rienks arbodienst

1

2,6

365

1

2,6

APAC

1

2,6

39

100,0

ArboVitale

Totaal

Gemiddeld waren de bedrijfsartsen rond de vijf jaar werkzaam in het SW-bedrijf waarvoor de vragenlijst werd ingevuld. Van de 39 bedrijfsartsen waren er tien zelfstandig, drie werkten in een interne arbodienst en 26 waren aangesloten bij een externe arbodienst. Hiervan waren er tien werkzaam bij ArboVitale en acht bij ArboUnie.

6

Bijlage 2 Constructie verdelingen van SW-bedrijven

De meerderheid van de vragen uit de enquête is aan alle actoren gesteld, en bij de bedrijven waar (zoals bij de meesten het geval was) meerdere actoren geparticipeerd hebben geven zij niet altijd dezelfde antwoorden. Dit maakt het lastig om de resultaten op bedrijfsniveau te rapporteren. Wanneer we voor de resultaten van een bedrijf slechts één actor (bijvoorbeeld de HR-managers) als uitgangspunt nemen heeft dat als nadeel dat daarmee het aantal in te delen bedrijven daalt, omdat geen van de actoren in alle bedrijven heeft geparticipeerd. Daarnaast is niet te zeggen welk van de actoren de meest accurate antwoorden geeft. Daarom is ervoor gekozen om de antwoorden van alle actoren mee te nemen in deze analyse, en elk bedrijf in te delen aan de hand van de ‘gemiddelde’ score van zijn respondenten. Omdat er bij categorische variabelen geen gemiddelde genomen kan worden, zijn deze bedrijven waar verschillende actoren verschillende antwoorden gegeven hebben niet in één maar over meerdere antwoordcategorieën ‘uitgesmeerd’. Een voorbeeld: de bedrijven zijn aan de hand van de resultaten op de benchmark 2011 ingedeeld in een categorie hoog, laag of gemiddeld verzuim. Er zijn zes bedrijven met een ‘laag verzuim’. Wanneer we de verdeling van deze zes bedrijven over een aantal categorieën beschouwen (bijvoorbeeld leegloop), vertegenwoordigt elk bedrijf dus 1/6 e deel, oftewel 16,7 procent. Wanneer uit bedrijf A met twee respondenten en een laag verzuim de ene respondent antwoord 1 geeft en de andere respondent antwoord 2 geeft, zal dat bedrijf voor de helft (8,35 procent) in antwoordcategorie 1 weergegeven worden en voor de andere helft (ook 8,35 procent) in antwoordcategorie 2 weergegeven worden. Zo is het dus mogelijk om in de verdeling percentages te zien die onder de 16,7 procent liggen.

7

8

Bijlage 3 Multivariate analyse: wat verklaart verzuim SW-bedrijven?

3.1

Inleiding

Na de beschrijving van verschillen uit paragraaf 3.9.1 van het hoofdrapport, is vervolgens met behulp van een multivariaat model bekeken welke kenmerken de belangrijkste verklaring bieden voor de verschillen in verzuimpercentages tussen SW-bedrijven. Dit heeft als belangrijkste voordeel dat het in één model de effecten van verschillende kenmerken tegelijk kan toetsen. Omdat veel kenmerken die van invloed zijn op het verzuimpercentage ook onderling met elkaar samenhangen, is een multivariate analyse dé manier om de afzonderlijke effecten van deze kenmerken te isoleren en te toetsen.

3.2

Analyse

Het verzuimpercentage is een kenmerk op bedrijfsniveau waardoor ook de analyse op bedrijfsniveau uitgevoerd wordt.1 Hiertoe is een regressie-analyse uitgevoerd, waarin het verzuimpercentage tussen SW-bedrijven de afhankelijke variabele is; dit is wat verklaard wordt door het model. Om variatie hierin te kunnen verklaren worden enkele onafhankelijke variabelen, of ‘verklarende variabelen’, in het model geïntroduceerd. Dit zijn andere kenmerken van SW-bedrijven waarvan we veronderstellen dat ze systematisch samenhangen met het verzuimpercentage, en zodoende dus een verklaring kunnen bieden voor de verschillen in verzuim tussen SW-bedrijven. Omdat de analyse op bedrijfsniveau uitgevoerd wordt, is het aantal cases (N) in de analyse niet de 191 respondenten, maar de 71 SW-bedrijven. Voor sommige van deze SW-bedrijven was informatie onvolledig, waardoor uiteindelijk 62 valide cases overblijven voor de analyse. Het feit dat er slechts 62 cases zullen zijn betekent dat het aantal onafhankelijke variabelen dat kan worden gebruikt beperkt is2. Om het aantal te gebruiken afhankelijke variabelen te beperken, maken we gebruik van samengestelde schalen. Zo bundelen we informatie uit meerdere enquêtevragen waarvan we veronderstellen dat ze min of meer hetzelfde meten. Er zijn bijvoorbeeld twee vragen over leegloop; één die vraagt of het bedrijf in 2012 voldoende werk had, en één die vraagt om een omschrijving van de orderportefeuille van het bedrijf. Door deze twee variabelen de combineren tot één variabele die ‘leegloop’ meet, reduceren we het aantal variabelen en ver-

1

Dit betekent, zoals beschreven in bijlage 2, dat de eenheid van observatie hier niet de respondent, maar het SW-bedrijf is. 2 Over het algemeen houdt men aan dat per predictor in een regressie-analyse rond de 20 cases in de dataset moeten zitten. Het is dus bijvoorbeeld niet mogelijk om hier van 10 predictoren tegelijk het effect op het verzuimpercentage te onderzoeken, omdat hiervoor 200 cases nodig zijn.

9

krijgen we tegelijkertijd een betrouwbaardere meting van het onderliggende kenmerk ‘leegloop’. Een gedetailleerde beschrijving van de constructie van deze variabelen volgt in 3.4.

3.3

Geschikte bedrijfskenmerken als onafhankelijke variabelen

Als verklarende variabelen zijn we bedrijfskenmerken genomen waarnaar gevraagd is in de vragenlijst. Omdat de analyse zich afspeelt op bedrijfsniveau concentreren we ons op vragen over bedrijfskenmerken, waarvoor een viertal bedrijfskenmerken geïdentificeerd zijn: •

Uitvoering verzuimbeleid: de mate waarin het SW-bedrijf zich actief opstelt in het

uitvoeren van haar verzuimbeleid. Hiervoor zijn twee vragen opgenomen in de enquête: o

Hoe kwalificeert u de volgende factoren in dit bedrijf? - Uitvoering van het verzuimbeleid.

o

Hoe kwalificeert u de volgende factoren in dit bedrijf? - Actief verzuimbeleid van het management team (MT).

•

Arbeidsomstandigheden: hoe actief is het SW-bedrijf in het creëren van een passen-

de en prettige werkomgeving voor de medewerkers? Hiervoor zijn vijf vragen opgenomen in de enquête: o

Hoe kwalificeert u de volgende factoren in dit bedrijf? – Arbeidsomstandigheden.

o

Hoe kwalificeert u de volgende factoren in dit bedrijf? – match tussen werk en SW-medewerkers.

o

Als een zieke SW-medewerker een werkplekaanpassing nodig heeft, hoe lang duurt het dan meestal voordat dit geregeld is?

o

Als een zieke SW-medewerker aangepast werk (ander werk) moet doen, hoe lang duurt het dan meestal voordat dit geregeld is?

o

Kunt u aangeven in hoeverre de volgende stellingen op uw bedrijf van toepassing zijn? - Het werk wordt altijd aangepast aan het niveau van de SWmedewerker.

•

Leegloop: heeft het bedrijf genoeg werk voor al haar medewerkers? Hiervoor zijn

twee vragen opgenomen in de enquête:

•

o

Had u in uw bedrijf in 2012 voldoende werk voor uw medewerkers?

o

Welke omschrijving van de orderportefeuille past het beste bij uw bedrijf?

Rol werkleider: hoe competent is de werkleider in het terugdringen van het verzuim?

Hiervoor zijn een drietal vragen opgenomen in de enquête: o

Hoe kwalificeert u de volgende factoren in dit bedrijf? – Competenties van leidinggevenden om het verzuimgedrag te beïnvloeden.

o

Kunt u aangeven in hoeverre de volgende stellingen op uw bedrijf van toepassing zijn? – De werkleiders zijn goed in staat om bij te dragen aan verzuimbeheersing.

o

Kunt u aangeven in hoeverre de volgende stellingen op uw bedrijf van toepassing zijn? – De werkleiders hebben goed zicht op de mogelijkheden van hun SW-medewerkers.

10

3.4

Constructie samengestelde schalen

De samengestelde variabelen zijn gecreëerd door een factoranalyse uit te voeren op verschillende ‘sets’ variabelen waarvan we veronderstellen dat ze hetzelfde kenmerk meten. De factoranalyse laat zien of, op basis van de correlaties tussen de variabelen, gezegd mag worden dat ze één achterliggend ‘kenmerk’ meten. Voor een factoranalyse moeten de variabelen van interval meetniveau zijn, dus zullen alle variabelen dichotoom gemaakt worden. Indien de factoranalyse zegt dat de variabelen inderdaad één onderliggend construct meten, dan wordt een betrouwbaarheidsanalyse gedaan om vervolgens op basis van de waarde voor Cronbach’s alpha te kijken of de variabelen samen een betrouwbare variabele vormen. Indien dit zo is zal de variabele geconstrueerd worden door eerst voor elke individuele respondent het gemiddelde te berekenen van zijn/haar de waarden op de variabelen, en vervolgens voor elk SW-bedrijf de gemiddelde waarde van de scores van de scores van al haar respondenten te nemen. Op elk van deze drie sets variabelen zijn een factoranalyse en een betrouwbaarheidsanalyse uitgevoerd, om te kijken of er redelijkerwijs een variabele van gemaakt kon worden. Voor elke set bleek er inderdaad één achterliggend kenmerk aanwezig te zijn. De betrouwbaarheidsanalyse liet zien dat de variabele voor arbeidsomstandigheden redelijk1 is met een Cronhach’s alpha van 0.66, de variabelen van de uitvoering van verzuimbeleid en die van de competenties van de werkleider matig tot redelijk zijn met respectievelijk 0.55 en 0.58 en de variabele voor leegloop is van matige betrouwbaarheid met een Cronbach’s apha van 0.383.

Tabel B3.1 Resultaten factoranalyse en betrouwbaarheidsanalyse Variabele

Eigenvalue eerste component

Cronbach’s Alpha

factoranalyse Uitvoering verzuimbeleid

1,39

0,55

Arbeidsomstandigheden

1,72

0,66

Leegloop

1,26

0,38

Competenties werkleider

1,65

0,58

Vervolgens zijn voor elk van deze drie kenmerken scores berekend door eerst de gemiddelde waarde voor de individuele (dichotome) variabelen te berekenen voor elke respondent, en daarna voor elk SW-bedrijf het gemiddelde van de respondenten van het bedrijf te nemen.

3.5

Resultaten

De resultaten van de regressie-analyse uitgevoerd met het verzuimpercentage als afhankelijke variabele en leegloop, arbeidsomstandigheden, uitvoering van verzuimbeleid en rol van werkleider als onafhankelijke variabelen zijn te zien in ‘Model 1’ in tabellen B3.2 en B3.3. De variabele leegloop is zo gecodeerd dat een hoge waarde correspondeert met een sterke mate van leegloop, een hoge waarde op uitvoering verzuimbeleid betekent een goede uitvoering van het verzuimbeleid, een hoge waarde op de rol van de werkleider verwijst naar een sterke mate van betrokkenheid van de werkleider bij de verzuimbestrijding, en tot slot correspondeert een hoge waarde op arbeidsomstandigheden met goede arbeidsomstandigheden. 1

Over het algemeen wordt een variabele als betrouwbaar gezien als Cronbach’s alpha 0,7 of hoger is.

11

Tabel B3.2 laat zien dat ons model significant is (p=0,031), en dat het 16,5 procent van de variatie in het verzuimpercentage verklaart, wat vrij hoog is1. Dit betekent dat ons model relatief goed is in het verklaren van verschillen in verzuimpercentages tussen SW-bedrijven. Kijkend naar tabel B3.3 zien we dat alleen leegloop een significant effect heeft op het verzuimpercentage. Het positieve B-coefficiënt laat zien dat er een positief verband is; SWbedrijven met meer leegloop hebben dus gemiddeld gezien hogere verzuimpercentages. De arbeidsomstandigheden, de competenties van de werkleider en de uitvoering van het verzuimbeleid lijken allen geen significant effect op het verzuimpercentage te hebben. Omdat het, zoals eerder gezegd, wenselijk is om het aantal onafhankelijke variabelen te beperken vanwege de kleine groep cases, is er een tweede analyse uitgevoerd waarin arbeidsomstandigheden als onafhankelijke variabele uit het model is verwijderd2. De resultaten hiervan staan in beide tabellen vermeld onder ‘Model 2’. De resultaten van dit model zijn hetzelfde, dus ook hier is leegloop het enige bedrijfskenmerk dat een significante invloed heeft op het verzuimpercentage van SW-bedrijven.

Tabel B3.2 Model-fit statistieken van verschillende modellen. Statistiek

Model 1

N

Model 2 62

62

16,5%

16,4%

F-statistiek

2,86

3,87

p-waarde

0,03

0,01

Proportie verklaarde variantie (R 2 )

Tabel B3.3 Effecten van predictoren op verzuimpercenage. Variabele

Model 1

Model 2

B-coefficiënt

p-waarde

B-coefficiënt

p-waarde

-0,440

0,693

-0,363

0,712

2,447

0,029

2,412

0,026

Uitvoering verzuimbeleid

-1,640

0,102

-1,627

0,101

Arbeidsomstandigheden

0,215

0,879

-

-

Rol werkleider Leegloop

3.6

Conclusie

De analyse laat zien dat de belangrijkste verklaring voor de verschillen in verzuimpercentages tussen SW-bedrijven ligt in de mate van leegloop in het bedrijf. Bedrijven waarin sterker sprake is van leegloop hebben gemiddeld gezien hogere verzuimpercentages dan bedrijven waarin minder leegloop is. Het lijkt er dus op dat een belangrijke stap in de richting van verzuimbeheersing ligt in het bestrijden van leegloop.

1

Over het algemeen geldt dat onder de 5% slecht is, tussen 5 en 15% matig en boven de 15% goed. Deze variabele bleek het minste van invloed op het verzuimpercentage, en daarom het minst relevant om in het model te houden. 2

12

Bijlage 4 Itemlijsten casestudies

4.1

Itemlijst voor HR-managers en OR-vertegenwoordigers

Introductie Het gaat in dit onderzoek om het ziekteverzuim van het van het SW-personeel) in uw organisatie

interviewer, algemeen: steeds doorvragen: waar zijn beweringen / visies / stellingen op gebaseerd: waarom denkt u dat, waar blijkt dat uit, denken anderen in de organisatie er ook zo over, waarom wel/niet etc

1.

In dit onderzoek onderscheiden we 4 categorieën bedrijven: bedrijven met stabiel hoog verzuim door de jaren heen, bedrijven met stabiel laag verzuim, bedrijven met stijgend en bedrijven met dalen verzuim. Tot welke categorie denkt u dat uw bedrijf behoort? Waarom denkt u dat?

Volgens onze cijfers komen we er op uit dat uw bedrijf tot de categorie stabiel hoog / stabiel laag / stijgend / dalend behoort. Wat vindt u daarvan?

In het vervolg van dit gesprek gaan we uit van dit (door ons gevonden) verzuimpatroon. Deze categorie

2.

Hoe komt het volgens u dat uw bedrijf dit verzuim heeft (stabiel hoog / stabiel laag / stijgend / dalend)?

3.

A. Hoog / stijgend verzuim: a. o

Welke problemen ondervindt uw organisatie van dit (hoge – stijgende) verzuim? Wie (wat, welke afdeling) heeft last van deze problemen (werknemer, collega, middenkader, arbodienst, management, gemeente, betreffende hulpverlener/coach)?

b.

Wie (wat, welke afdeling) heeft voordelen van dit problemen?

c.

Hoeveel kosten deze problemen bij benadering en bij wie (welke afdeling) komen deze kosten terecht?

3.

B. Laag / dalend verzuim: a. o

Welke voordelen ondervindt uw organisatie van dit (lage – dalende) verzuim? Wie (wat, welke afdeling) merkt deze voordelen (werknemer, collega, middenkader, arbodienst, management, gemeente, betreffende hulpverlener/coach)?

b.

Voor wie (wat, welke afdeling) zijn deze voordelen helemaal niet merkbaar en kan dit zelfs een nadeel zijn?

13

c.

Hoeveel financieel voordeel levert dit lage / dalende verzuim bij benadering op en bij wie (welke afdeling) komt dit voordeel terecht?

4.

5.

Hoe ziet het verzuimbeleid van uw organisatie er in grote lijnen uit?

Wat is de rol van de arbodienst / bedrijfsarts in het verzuimbeleid, hoe werkt dit in de praktijk? Hoe is deze rol ingebed en wanneer wordt hij ingeschakeld.?

6.

Welke delen van het verzuimbeleid werken goed en wat loopt minder? Hoe komt dat?

7.

Heeft u te maken met de ‘ondergrensproblematiek’? Zo ja, hoe gaat u hier mee om?

8.

Hoe wordt er binnen uw organisatie door verschillende betrokkenen gedacht over nut en noodzaak van het verzuimbeleid? Wat vindt u daarvan?

9.

Afhankelijk van de ontwikkeling van het verzuim in de organisatie: a.

Dalers: waarom is het gelukt om het verzuim te verlagen? Welke inspanningen zijn hiervoor gepleegd en welke waren effectief? Wat was de aanleiding voor inspanningen gericht op lager verzuim (bedoeld wordt: waarom vond u het (hoge) verzuim zo’n groot probleem dat u er wat aan wilde doen)

b.

Stijgers: waarom is het verzuim gestegen? Welke inspanningen zijn gepleegd (if any) om deze stijging tegen te gaan en waarom waren deze niet effectief?

c.

Stabiel hoog verzuim: waarom is het niet gelukt om het verzuim te verlagen? Welke inspanningen zijn gepleegd om het hoge verzuim tegen te gaan en waarom waren deze niet effectief?

d.

Stabiel laag verzuim: wat is de achtergrond van het lage ziekteverzuim? Zijn hiervoor bepaalde inspanningen verricht en welke waren effectief?

10.

A. Stabiel hoog verzuim en stijgend verzuim: Wat belemmert de organisatie (wie in de organisatie en waarom) om het verzuim omlaag te krijgen? Welke mogelijkheden zijn er juist wel in deze organisatie om dit te realiseren? Waarom worden deze mogelijkheden tot nu toe niet voldoende benut en zal dat in de nabije toekomst wel gebeuren? Waarom? Waar zit de ‘winst’ van hoog/stijgend verzuim voor dit SW-bedrijf? 10.B. Stabiel laag en gedaald verzuim: Wat heeft er in de organisatie voor gezorgd (wie in de organisatie en waarom) dat het is gelukt om verzuim omlaag te krijgen of laag te houden? Welke obstakels / tegenkrachten (if any) in de organisatie zijn er daarvoor overwonnen?

14

11. Maakt u bij uw verzuimbeleid gebruik van de SBCM tools? Welke tools gebruikt u? Vervolgens lijstje met instrumenten checken: o

Handige Herman (training arbeidsbelasting)

o

Eet je gezond

o

Agressiebeheersing

o

TOM: vermindering fysieke en psychische belasting in groensector

o

Arbothermometer

o

Basiswerkplekwijzer

o

Checklist procedure ziekteverzuim

o

Handboek fysieke belasting

o

Handboek psychosociale belasting

o

Brochure contractering arbodienst

Welke gebruikt u wel en niet en waarom? Wat is het resultaat van de gebruikte SBCM-tools?

12. Denkt u dat het verzuimpercentage van uw organisatie te beïnvloeden is? Zo nee, waarom niet? Welk verzuimpercentage wilt u over 3 jaar in uw organisatie gerealiseerd hebben en waarom?

13. Wat heeft uw organisatie nodig om het ziekteverzuim te verlagen of zo laag te houden? Hoe kan uw organisatie dat realiseren?

14. Welke tips heeft u voor andere organisaties: wat moeten ze vooral wel of juist niet doen om het verzuim te verlagen of laag te houden?

15. We hebben nu een groot deel van de achtergronden en de aanpak van het verzuim in uw organisatie besproken. Nu wil ik graag met u een aantal punten doornemen en vragen of deze wellicht ook een rol spelen bij het verzuim en de aanpak ervan (interviewer: de punten die al ter sprake zijn gekomen samenvatten en vragen of daar nog aanvullingen op zijn).

a.

Belastende factoren in het werk: onder meer: verschil in verzuim per afdeling, per functiegroep en per beperking. Let op: verschil tussen beschut werk en werk buiten (BW of detachering)

b.

Belastbaarheid van werknemers: onder meer: zijn er alternatieven beschikbaar in geval van tijdelijk minder goed functioneren van medewerker, bijvoorbeeld timeoutwerkplekken.

c. d.

Binding van het individu met de organisatie. Regels en opvattingen binnen de organisatie, onder meer: verzuimbeleid, afspraken over ziekmelding, afspraken met arbodienst, informatie over verzuim naar collega’s;

e.

Niet-medische en medische oorzaken van verzuim.

15

f.

Interventies bij individu en organisatie op het moment van verzuim, ook: wijze van borging van beleid in organisatie: welke checken controle mechanismen worden gebruikt in het algemeen en wat betreft verzuim in het bijzonder.

g.

Financiële situatie van bedrijf en rol van financiën bij noodzaak om verzuim al dan niet te beheersen.

h.

Positionering SW-organisatie ten opzichte van gemeente(n) en eventuele druk vanuit gemeente / politiek om verzuim aan te pakken.

16. Zijn er nog andere punten of opmerkingen die u mee wilt geven voor ons onderzoek naar de achtergronden en de aanpak van het veelal hoge verzuim in de SW-sector?

16

4.2

Itemlijst voor bedrijfsartsen

Introductie Het gaat in dit onderzoek om het ziekteverzuim van het van het SW-personeel) in uw organisatie


1.

In dit onderzoek onderscheiden we 4 categorieën bedrijven: bedrijven met stabiel hoog verzuim door de jaren heen, bedrijven met stabiel laag verzuim, bedrijven met stijgend en bedrijven met dalen verzuim. Tot welke categorie denkt u dat dit bedrijf behoort? Waarom denkt u dat?

a.

Volgens onze cijfers komen we er op uit dat dit bedrijf tot de categorie stabiel hoog / stabiel laag / stijgend / dalend behoort. Wat vindt u daarvan?

b.

In het vervolg van dit gesprek gaan we uit van dit (door ons gevonden) verzuimpatroon. Deze categorie

2.

Hoe komt het volgens u dat dit bedrijf dit verzuim heeft (stabiel hoog / stabiel laag / stijgend / dalend)?

3.

Wat valt u op in dit bedrijf met betrekking tot het verzuim en het verzuimbeleid? Waarom is dit opvallend?

4.

Welke afspraken met betrekking tot uw begeleiding heeft u met dit bedrijf? (SLA?)

5.

Met welke soort problemen komen medewerkers vaak bij u (medisch, arbeidsgerelateerd, anders en psychische of fysieke klachten)?

6.

Hoe beoordeelt u de inspanningen van dit bedrijf om het verzuim te verlagen of laag te houden? Waarom?

7.

Wat denk u dat dit bedrijf het beste kan doen om het verzuim (verder) te verlagen?

8.

Waarom gebeurt dit (nog) niet denkt u?

17

9.

Welke delen van het verzuimbeleid in deze organisatie werken goed en wat loopt minder? Hoe komt dat?

10. Hoe wordt er binnen deze organisatie door verschillende betrokkenen gedacht over nut en noodzaak van het verzuimbeleid?

11. Voelen werknemers wel of geen urgentie om hun verzuim te beperken? 12. Voelen werknemers zich gewaardeerd om de inspanningen die ze doen op het werk of ervaren ze eerder dat ze als last worden gezien? 13. Voelen leidinggevenden wel of geen urgentie om het verzuim van hun medewerkers te beperken/te voorkomen?

14. Heeft het bedrijf voldoende re-integratiemogelijkheden (bv iemand die last heeft van teveel prikkels, kan die aan het werk worden gezet op een kleine afdeling of zijn er alleen grote afdelingen etc). Zo nee, welke suggesties heeft u ter verbetering van de bedrijfsstructuur?

15. Heeft u te maken met de ‘ondergrensproblematiek’? Zo ja, hoe gaat u hier mee om?

16. Hoe typeert u uw relatie met dit bedrijf? Zou u uw rol hier graag anders zien en waarom?

17. Hoe lang bent u al als bedrijfsarts betrokken bij dit bedrijf?

18. Bent u bekend met het denkkader Beïnvloedingsmogelijkheden van verzuim? Maakt het bedrijf daarvan gebruik bij de toepassing van het verzuimbeleid? Zo ja, op welke wijze, zo nee, waarom niet?

19. Ben u ook werkzaam als bedrijfsarts bij niet-SW-bedrijven? Zo ja: wat kunnen SW-bedrijven nog leren van reguliere bedrijven om hun verzuim te verminderen? Zo nee, wat valt u op in dit SW-bedrijf vergeleken met andere bedrijven?

20. We hebben nu een groot deel van de achtergronden van het verzuim in deze organisatie besproken. Nu wil ik graag met u een aantal punten doornemen en vragen of deze volgens u wellicht ook een rol spelen bij het verzuim en de aanpak ervan (interviewer: de punten die al ter sprake zijn gekomen samenvatten en vragen of daar nog aanvullingen op zijn).

21. Belastende factoren in het werk: onder meer: verschil in verzuim per afdeling, per functiegroep en per beperking. Let op: verschil tussen beschut werk en werk buiten (BW of detachering)

18

22. Belastbaarheid van werknemers: onder meer: zijn er alternatieven beschikbaar in geval van tijdelijk minder goed functioneren van medewerker, bijvoorbeeld timeoutwerkplekken. 23. Binding van het individu met de organisatie. 24. Regels en opvattingen binnen de organisatie, onder meer: verzuimbeleid, afspraken met arbodienst, informatie over verzuim naar collega’s; 25. Niet-medische en medische oorzaken van verzuim. 26. Interventies bij individu en organisatie op het moment van verzuim, ook: wijze van borging van beleid in organisatie: welke checken controle mechanismen worden gebruikt in het algemeen en wat betreft verzuim in het bijzonder. 27. Financiële situatie van bedrijf en rol van financiën bij noodzaak om verzuim al dan niet te beheersen. 28. Positionering SW-organisatie ten opzichte van gemeente(n) en eventuele druk vanuit gemeente / politiek om verzuim aan te pakken.

29. Zijn er nog andere punten of opmerkingen die u mee wilt geven voor ons onderzoek naar de achtergronden en de aanpak van het veelal hoge verzuim in de SW-sector?

19

20

4.3

Itemlijst voor werkleiders

Introductie Het gaat in dit onderzoek om het ziekteverzuim van het SW-personeel in uw organisatie


1.

Functie: wat is uw functie precies, van welk team bent u werkleider? Hoe groot is uw team, wat voor mensen werken in uw team en wat doet dit team?

2.

Verzuim team a.

Op welke wijze en hoe vaak wordt u op de hoogte gehouden van het verzuim/de verzuimcijfers in uw team/afdeling?

b.

Hoe zou u het verzuim van uw team typeren (hoog / laag / neemt af / stijgt)? Frequentie van het verzuim?

c.

Waarom heeft uw team dit verzuim? DOORVRAGEN!!

d.

Hoe is het verzuim van uw team vergeleken met de rest van het bedrijf?

e.

Waarom is het verzuim van uw team anders dan dat van sommige andere onderdelen (kan hoger en lager zijn, doorvragen afhankelijk van specifieke situatie)

f.

Spelen mismatches een rol bij het verzuim in uw team, d.w.z. voorafgaand aan de plaatsing is onvoldoende rekening gehouden met de beperkingen van de werknemer waardoor het werk eigenlijk niet zo goed past? Hoe gaat u hiermee om?

g.

Wie heeft last van dit verzuim binnen uw team? (werknemer zelf, collega’s, middenkader, arbodienst, management, gemeente, hulpverlener, coach, etc)

h.

Wie heeft voordeel van dit verzuim binnen uw team?

i.

Hoeveel kost het verzuim binnen uw team (bij benadering) en waar komen die kosten terecht?

j.

Als het verzuim hoog en/of frequent is, welke acties onderneemt u dan en wie schakelt u daarbij (eventueel) in?

3.

Verzuimbeleid a.

Hoe meldt iemand uit uw team zich ziek?

b.

Wat gebeurt er na de ziekmelding?

c.

Zijn er onderdelen (afspraken, regels) van het verzuimbeleid die nagenoeg altijd nagevolgd worden binnen uw team (voor zover u weet)? Welke zijn dat en waarom zijn deze zo goed op te volgen?

21

d.

Zij er ook onderdelen van het verzuimbeleid die niet gevolgd worden? Waarom niet? (praktische redenen, emotionele/psychologische reden etc)

e.

Lukt het om contact te houden met langdurig zieken? Hoe doet u (of iemand anders binnen de organisatie) dat en hoe vaak/hoe lang (periode)?

f.

Lukt het om mensen weer aan het werk te krijgen? Hoe gaat dat binnen uw team (zo concreet mogelijk)? Waarom lukt het niet altijd om mensen weer aan het werk te krijgen, waar loopt u tegen aan?

g.

Zijn er nog bijzondere voorzieningen getroffen voor medewerkers die na lange afwezigheid/ziekte weer terugkeren naar het werk? Welke maatregelen werken wel, welke niet in die situatie? Over welke mogelijkheden zou u nog meer willen beschikken?1

h.

Krijgt u genoeg ondersteuning uit andere delen van het bedrijf (ook HR management) om het verzuim binnen uw team binnen de perken te houden? Hoe ziet die steun er concreet uit?

i.

Als u kijkt naar het verzuimbeleid van het bedrijf: i.

Wat gaat er goed wat betreft het verzuimbeleid als u naar uw team kijkt, waar twijfelt u over, wat zou u beter willen?

ii.

Wat vindt u van de rol van de arbodienst/bedrijfsarts in het verzuimbeleid

iii.

Wat vindt u van de rol van de persoonlijke hulpverleners/coaches van de

/ bij de beheersing van het verzuim?

werknemers bij het verzuim van hun cliënten? iv.

4.

Hoe denkt u over de nut en noodzaak van het huidige verzuimbeleid?

Beïnvloeden verzuim a.

Is er volgens u aanleiding om te proberen het verzuim in uw team te veranderen? Waarom wel/niet?

b.

Denkt u dat het mogelijk is om dit verzuim(patroon) te veranderen? Waarom wel/niet?

c.

Welke inspanningen heeft u al gedaan om het verzuim naar beneden te krijgen? Wat was het resultaat? Wat werkte wel en wat niet (en waarom)?

d.

Wat is volgens u het meest nodig om te veranderen en wat is daarvoor nodig (en misschien: waarom lukt dat tot nu toe niet)?

1

Interviewer, denk aan: time-out-werkplek en aan trainingen omgaan met verzuim voor werkleiders (ikv professionalisering). Ook nagaan of hieraan behoefte is. Voorts goed kijken naar wie belast is met verzuimbeleid: soms is dat uit handen gegeven aan een afzonderlijke verzuimcoach of -consulent, zodat de werkleider niet extra belast wordt. In de praktijk bij sommige SW-bedrijven blijkt dit ook nogal eens gedaan te worden omdat de werkleider niet echt de "skills" heeft om verzuimbeleid te voeren.

22

5.

Tools SBCM Maakt u in de praktijk gebruik van de SBCM tools? Welke tools gebruikt u? Vervolgens lijstje met instrumenten checken: o

Handige Herman (training arbeidsbelasting)

o

Eet je gezond

o

Agressiebeheersing

o

TOM: vermindering fysieke en psychische belasting in groensector

o

Arbothermometer

o

Basiswerkplekwijzer

o

Checklist procedure ziekteverzuim

o

Handboek fysieke belasting

o

Handboek psychosociale belasting

o

Brochure contractering arbodienst

o

Arbocatalogus SW

o

RI&E/werkplekRI&E; wanneer zijn die het laatst toegepast?

Welke gebruikt u wel en niet en waarom? Wat is het resultaat van de gebruikte SBCM-tools?

6.

Tips voor andere teams / andere organisaties Wat kunt u vanuit uw ervaring andere teams of zelfs andere organisaties adviseren (over beheersing van het ziekteverzuim). En wat moeten anderen vooral niet doen?

7.

We hebben nu een groot deel van de achtergronden en de aanpak van het verzuim in uw team en uw organisatie besproken. Nu wil ik graag met u een aantal punten doornemen en vragen of deze wellicht ook een rol spelen in uw team bij het verzuim en de aanpak ervan (interviewer: de punten die al ter sprake zijn gekomen samenvatten en vragen of daar nog aanvullingen op zijn).

i.

Belastende factoren in het werk: onder meer: verschil in verzuim per afdeling, per functiegroep en per beperking. Let op: verschil tussen beschut werk en werk buiten (BW of detachering)

j.

Belastbaarheid van werknemers: onder meer: zijn er alternatieven beschikbaar in geval van tijdelijk minder goed functioneren van medewerker, bijvoorbeeld timeoutwerkplekken. (zie ook 3 f en 3g)

k.

Binding van het individu met de organisatie.

l.

Regels en opvattingen binnen de organisatie, onder meer: verzuimbeleid, afspraken over ziekmelding, afspraken met arbodienst, informatie over verzuim naar collega’s;

m. Niet-medische en medische oorzaken van verzuim.

23

n.

Interventies bij individu en organisatie op het moment van verzuim, ook: wijze van borging van beleid in organisatie: welke checken controle mechanismen worden gebruikt in het algemeen en wat betreft verzuim in het bijzonder.

o.

Financiële situatie van bedrijf en rol van financiën bij noodzaak om verzuim al dan niet te beheersen.

8.

Zijn er nog andere punten of opmerkingen die u mee wilt geven voor ons onderzoek naar de achtergronden en de aanpak van het veelal hoge verzuim in de SW-sector?

Hartelijk dank voor uw medewerking!

24

Bijlage 5 Vragenlijsten internetenquête

5.1

Vragenlijst voor HR-managers

I n t r o d uc tie

U heeft nu toegang tot de elektronische vragenlijst voor het onderzoek naar de achtergronden van het ziekteverzuim in de SW-sector. Dit onderzoek wordt uitgevoerd onder alle SWbedrijven in opdracht van het A+O Fonds voor de SW, SBCM. Het doel van het onderzoek is om beter zicht te krijgen op de oorzaken van het ziekteverzuim in de SW-sector. Hierdoor kan betere ondersteuning voor bedrijven worden ontwikkeld om het ziekteverzuim te beheersen. Wilt u bij het beantwoorden van de vragen het antwoord aankruisen dat het dichts bij de situatie in uw bedrijf komt, ook al staat uw eigen situatie er niet precies bij. Waar gevraagd wordt naar het ziekteverzuim bedoelen wij het ziekteverzuimpercentage van uw medewerkers met een SW-indicatie. Dus het gaat niet om staf zonder SW-indicatie, WWB-gerechtigden etc. Indien u naar aanleiding van de enquête vragen heeft, kunt u contact opnemen met Boukje Cuelenaere of Vera Haanstra-Veldhuis van AStri Beleidsonderzoek en –advies, 071 – 512 49 03, [email protected]

25

A. BEDRIJFSINFORMATIE 1.

Bij welk SW-bedrijf bent u werkzaam?...............

2.

Wat

B.

is uw functie (in relatie tot verzuim)? Directeur Verzuimcoördinator HR-manager / hoofd P&O met eindverantwoordelijkheid voor verzuim Anders, namelijk…………..

Ziekteverzuim

3. tegorie a. b. c. d. e.

In dit onderzoek onderscheiden we 4 categorieën verzuimpatronen. Tot welke cadenkt u dat uw bedrijf behoort? Bedrijf met stabiel hoog verzuimpercentage door de jaren heen Bedrijf met stabiel laag verzuimpercentage door de jaren heen Bedrijf met stijgend verzuimpercentage Bedrijf met dalend verzuimpercentage Weet ik niet

4.

Is er in uw bedrijf een verschil in verzuimpercentage tussen de mensen die beschut werken binnen het eigen bedrijf, de mensen die beschut werken buiten het eigen bedrijf (werken op locatie) en de mensen die individueel gedetacheerd zijn? a. Nee, geen verschil vraag 5 b. Ja, daar zit verschil in vraag 7

5.

Welke volgorde van hoog tot laag verzuim is in deze organisatie van toepassing? Vul per categorie het cijfer in dat van toepassing is: 1 = hoogste verzuim percentage, 4= laagste verzuim percentage. 1

2

3

4

Mensen die individueel gedetacheerd zijn Mensen die groepsgedetacheerd zijn Werken op locatie (beschut werken buiten het eigen bedrijf) Beschut werken binnen 6.

Wat is volgens u de belangrijkste oorzaak van het verschil in verzuim tussen deze werkvormen? ......................

7.

Hoe urgent is het volgens u dat er in uw bedrijf aandacht besteed wordt aan ziekteverzuim?

26

Heel urgent Urgent Niet urgent Helemaal niet urgent

8.

Komen de volgende verschillen in dit bedrijf voor?

8a. Er is een duidelijk verschil in verzuimpercentage tussen de teams van verschillende werkleiders

Komt Komt Komt Weet

veel voor een beetje voor niet voor niet

8b. Het verzuim van SW-medewerkers die recent zijn ingestroomd (in de afgelopen drie jaar)…

…ligt hoger dan dat van SW-medewerkers die er al langer zitten …ligt lager dan dat van SW-medewerkers die er al langer zitten …verschilt niet van dat van SW-medewerkers die er al langer zitten Weet niet

8c. Medewerkers die in de buitenlucht werken (bijvoorbeeld in het groen)… …verzuimen minder dan medewerkers die binnen werken …verzuimen meer dan medewerkers die binnen werken …verzuimen evenveel als SW-medewerkers die binnen werken Weet niet 9.

Wie heeft de grootste verantwoordelijk voor het verlagen van verzuim? (1 antwoord mogelijk) De werkleiders Het afdelingshoofd/de bedrijfsleiding Preventiemedewerker De bedrijfsarts/arbodienst Dat is niet duidelijk Anders, namelijk………………………

10. Wat is volgens u de belangrijkste oorzaak van het verzuim in uw bedrijf? ………………………………………………………………………………….. 11. Hoe kwalificeert u de volgende factoren in dit bedrijf?

Uitvoering van het verzuimbeleid [goed/ voldoende/ matig/ slecht/weet niet] Arbeidsomstandigheden [goed/ voldoende/ matig/ slecht/weet niet] Match tussen werk en SW-medewerker [goed/ voldoende/ matig/ slecht/weet niet] Competenties van leidinggevenden [goed/ voldoende/ matig/ slecht/weet niet]

om het verzuimgedrag te beïnvloeden Actief verzuimbeleid van het MT Motivatie van de SW-medewerker

[goed/ voldoende/ matig/ slecht/weet niet] [goed/ voldoende/ matig/ slecht/weet niet]

12. Hoe beïnvloeden de volgende factoren het verzuimpercentage in dit bedrijf?

Uitvoering van het verzuimbeleid [positief/ neutraal/ negatief/weet niet] Arbeidsomstandigheden [positief/ neutraal/ negatief/weet niet] Match tussen werk en SW-medewerker [positief/ neutraal/ negatief/weet niet]] Competenties van leidinggevenden [positief/ neutraal/ negatief/weet niet]


[positief/neutraal/negatief/weet niet] [positief/neutraal/negatief/weet niet]

27

13. Beïnvloeden de volgende zaken het verzuimpercentage in dit bedrijf? Geen

Positieve invloed op

invloed op

Negatieve

Weet

Niet van

invloed op

niet

toepassing

verzuim-

verzuim-

verzuim-

percentage

percentage

percentage

Ondergrensproblematiek Grootte van de span of control (aantal mensen dat leidinggevenden onder zich hebben) Leegloop (tekort aan werk) Het verschil tussen indicatiestelling en wat SWmedewerkers bij binnenkomst in de praktijk aan kunnen Aandacht voor ontwikkeling van de SWmedewerker 14. Wordt doktersbezoek geregistreerd als verzuim? ja nee C.

Verzuimbeleid

15. Worden de volgende elementen / activiteiten van uw verzuimbeleid ook uitgevoerd?

Ziek melden bij de leidinggevende Mogelijkheid om iemand snel (binnen 1 week) op te roepen bij bedrijfsarts of ander lid van medisch team Mogelijkheid tot huisbezoek Frequent verzuimgesprek Mogelijkheid tot tijdelijk aangepast werk Stimuleren van SW-medewerkers om vrije dag te nemen in plaats van ziekmelding (‘baaldag’ voor eigen kosten) SW-medewerkers die zich ziek melden eventueel een Eigen Verklaring in laten vullen Directe leidinggevende is verantwoordelijk voor re-integratie van zieke SW- medewerker Training verzuimgesprekken voor werkleiders

28

n.v.t., dit is

Ja, gro-

Ja, ge-

Niet/nauwelijks

geen element

tendeels

gedeel

(het is wel een

van ons ver-

deel-

element van ons

zuimbeleid

telijk

verzuimbeleid)

16.

Zijn de volgende situaties op uw bedrijf van toepassing? Mensen kunnen zonder afspraak binnen lopen bij de bedrijfsarts [ja / nee] Mensen kunnen zelf een afspraak maken met de bedrijfsarts [ja / nee] Mensen kunnen alleen na tussenkomst van een leidinggevende [ja / nee] of bedrijfsverpleegkundige een afspraak maken met de bedrijfsarts

17.

Heeft de bedrijfsarts spreekuur binnen het SW-bedrijf? Ja Nee

18.

Is de capaciteit van het spreekuur voldoende? Eigenlijk niet, het spreekuur zit altijd vol en mensen moeten wachten voor ze terecht kunnen Precies goed: spreekuur is wel vol, maar er zijn geen wachttijden Ruim voldoende: het spreekuur is niet altijd vol Weet niet

19.

Komt de visie van het bedrijf over de beheersing van het ziekteverzuim overeen met de visie van de arbodienst/bedrijfsarts hierop? Ja, past bijna naadloos op elkaar Deels wel/ deels niet Nee, bedrijfsarts kijkt anders aan tegen verzuimbeheersing Wat is het verschil? ……

20.

Bent u tevreden over de dienstverlening van de bedrijfsarts? Erg tevreden.. omdat……………… Redelijk tevreden.. omdat…………. Niet zo tevreden.. omdat …………..

21.

Als een zieke SW-medewerker een werkplekaanpassing nodig heeft, hoe lang duurt het dan meestal voor dit geregeld is? Meestal wordt dit dezelfde dag geregeld Meestal is dit binnen een week geregeld Meestal is dit binnen 1 tot 3 weken geregeld Meestal duur dat langer dan 3 weken Meestal lukt het niet om dat te regelen

Als een zieke SW-medewerker aangepast werk (ander werk) moet doen, hoe lang duurt het dan meestal voor dit geregeld is? Meestal wordt dit dezelfde dag geregeld Meestal is dit binnen een week geregeld Meestal is dit binnen 1 tot 3 weken geregeld Meestal duur dat langer dan 3 weken Meestal lukt het niet om dat te regelen

22.

29

23. 24.

25.

Welk element in het verzuimproces vormt het grootste probleem bij de beheersing van het verzuim? De ziekmelding Contact houden bij kortdurend verzuim Contact houden bij langdurend verzuim Terugkeer van de SW-medewerker op de werkvloer (re-integratie) Welke omschrijving van de verzuimdrempel past het beste bij uw bedrijf? Lage verzuimdrempel: mensen die zich ziekmelden krijgen nauwelijks vragen Gemiddelde verzuimdrempel: mensen melden zich ziek bij eigen chef/werkleider en krijgen een paar vragen Hoge verzuimdrempel: mensen melden zich ziek bij eigen chef/werkleider, krijgen een paar vragen en moeten (meestal) ook een Eigen Verklaring invullen. Ook is er de kans dat ze snel (binnen 2 dagen) worden opgeroepen bij medische dienst.

Als de SW-medewerker zich ziek meldt dan bieden wij de gelegenheid om uit te rusten en te herstellen Past helemaal bij ons bedrijf Past bij ons bedrijf Past niet bij ons bedrijf Past helemaal niet bij ons bedrijf

Als de SW-medewerker zich ziek meldt, dan doen wij er alles aan om te zorgen dat hij/zij naar het werk komt Past helemaal bij ons bedrijf Past bij ons bedrijf Past niet bij ons bedrijf Past helemaal niet bij ons bedrijf

Denkt u dat het verzuim in uw bedrijf (verder) omlaag moet? Ja Nee

Denkt u dat het verzuim in uw bedrijf (verder) omlaag kan? Ja V29 Nee V30

26.

27.

28.

29.

Hoe denkt u dat het verzuim in uw bedrijf (verder) omlaag kan? … V31

30.

Waarom denkt u dat het verzuim in uw bedrijf niet (verder) omlaag kan? …. V36

31.

30

Gaat uw bedrijf zich (verder) inspannen om het verzuim te verlagen? Ja, daar zijn al concrete plannen voor Ja, dat verwacht ik wel Nee, dat heeft nu geen prioriteit Nee, dat is niet echt nodig want……

32.

Welk verzuimpercentage streeft u na voor uw bedrijf en op welke termijn? Streefpercentage: …………………… Termijn: ………………………………..

33.

Waarom heeft u dit streefpercentage in gedachten? ……………………………………………………………………

34.

Wat is de belangrijkste verandering die volgens u nodig is om lager verzuim te realiseren in uw bedrijf? …………………………………………………………………………………

35.

Wat is volgens u de belangrijkste belemmering om lager verzuim te realiseren in uw bedrijf? ……………….………………………………………………………………

36.

Kent u het denkkader beïnvloeding ziekteverzuim van SBCM? Ja Nee

37. Bent u bekend met de volgende SBCM tools/projecten?

Ja

Nee

Handige Herman (training arbeidsbelasting) en/of TOM: vermindering fysieke en psychische belasting in groensector Eet je gezond Agressiebeheersing Arbocatalogus Basiswerkplekwijzer Checklist procedure ziekteverzuim Handboek fysieke belasting Brochure contractering arbodiensten Proeftuinen Gezond SW D. 38.

Algemene vragen Welke kosten brengt het verzuim en het verzuimbeleid in uw bedrijf met zich mee (meerdere antwoorden mogelijk) Geen kosten Productieverlies Kosten arbodienst / bedrijfsarts Begeleidingskosten (werkvloer) Overige kosten, namelijk …………………….

31

39. Wat is de afgelopen drie jaar de financiële situatie van uw bedrijf? Afgelopen 3 jaar winstgevend/ geen verlies Afgelopen 3 jaar verlies Afgelopen 3 jaar wisselend: ongeacht resultaat de jaren daarvoor, laatste jaar ver lies Afgelopen 3 jaar wisselend: ongeacht resultaat de jaren daarvoor, laatste jaar winst/ geen verlies Onbekend / weet ik niet 40. Had u in uw bedrijf 2012 voldoende werk voor uw medewerkers? Ja, we hadden zoveel werk dat anderen / andere SW-bedrijven soms bij moesten springen Ja, er was genoeg werk om iedereen aan het werk te houden Nee, we hadden te weinig werk (80-95% bezetting) Nee, we hadden veel te weinig werk (minder dan 80% bezetting) Weet ik niet 41.

Welke omschrijving van de orderportefeuille past het beste bij uw bedrijf? Er gaat eigenlijk alleen maar werk weg bij ons bedrijf en er komt nauwelijks wat bij Wij zijn goed in staat om nieuw werk aan te trekken Wij hebben wel ongeveer genoeg werk, maar onze mensen hebben vaak teveel beperkingen om het werk goed aan te kunnen Anders, namelijk….

42. Kunt u van de volgende stellingen aangeven in hoeverre ze in uw bedrijf van toepassing zijn, waarbij 1 = helemaal niet van toepassing, 2 = niet van toepassing, 3 = van toepassing, 4=sterk van toepassing, 5 = weet niet 1 De werkleiders zijn goed in staat om bij te dragen aan verzuimbeheersing De werkleiders hebben goed zicht op de mogelijkheden van hun SW- medewerkers De SW-medewerkers worden gemist als ze ziek zijn SW-medewerkers moeten voldoen aan de eisen die het werk aan ze stelt Het werk wordt altijd aangepast aan het niveau van de SW-medewerker Het is niet nodig om ons verzuim verder terug te dringen De bedrijfsarts levert een belangrijke bijdrage aan beheersing/verlaging van het verzuim Waardering voor elkaar is een belangrijk onderdeel van onze bedrijfscultuur De commerciële insteek van ons bedrijf draagt bij aan verzuimbeheersing

43.

32

Heeft u verder nog opmerkingen? ……………………………………………………

2

3

4

5

5.2

Vragenlijst voor bedrijfsartsen

I n t r o d uc tie

U heeft nu toegang tot de elektronische vragenlijst voor het onderzoek naar de achtergronden van het ziekteverzuim in de SW-sector. Dit onderzoek wordt uitgevoerd onder alle SWbedrijven in opdracht van het A+O Fonds voor de SW, SBCM. Het doel van het onderzoek is om beter zicht te krijgen op de oorzaken van het ziekteverzuim in de SW-sector. Hierdoor kan betere ondersteuning voor bedrijven worden ontwikkeld om het ziekteverzuim te beheersen. Wilt u bij het beantwoorden van de vragen het antwoord aankruisen dat het dichts bij de situatie in dit bedrijf komt, ook al staat deze situatie er niet precies bij. Waar gevraagd wordt naar het ziekteverzuim bedoelen wij het ziekteverzuimpercentage van medewerkers met een SW-indicatie. Dus het gaat niet om staf zonder SW-indicatie, WWBgerechtigden etc. [Indien u voor meerdere SW-bedrijven bedrijfsarts bent, ontvangt u voor ieder bedrijf een aparte inlogcode]. Indien u naar aanleiding van de enquête vragen heeft, kunt u contact opnemen met Boukje Cuelenaere of Vera Haanstra-Veldhuis van AStri Beleidsonderzoek en –advies, 071 – 512 49 03, [email protected]

33


In het kader van welk SW-bedrijf vult u deze vragenlijst in?...............

2.

Bij welke arbodienst bent u aangesloten?............

3.

Hoe lang bent u werkzaam in deze functie bij dit bedrijf? …………………..

B.

Ziekteverzuim

4.

In dit onderzoek onderscheiden we 4 categorieën verzuimpatronen. Tot welke categorie denkt u dat dit SW bedrijf behoort? Bedrijf met stabiel hoog verzuimpercentage door de jaren heen Bedrijf met stabiel laag verzuimpercentage door de jaren heen Bedrijf met stijgend verzuimpercentage Bedrijf met dalend verzuimpercentage Weet ik niet

5.

Is er in dit bedrijf een verschil in verzuimpercentage tussen de mensen die beschut werken binnen het eigen bedrijf, de mensen die beschut werken buiten het eigen bedrijf (werken op locatie) en de mensen die individueel/groeps gedetacheerd zijn? Nee, geen verschil naar vraag 7 Ja, daar zit verschil in naar vraag 6

6.

Welke volgorde van hoog tot laag verzuim is in deze organisatie van toepassing? Vul per categorie het cijfer in dat van toepassing is: 1 = hoogste verzuim percentage, 4= laagste verzuim percentage. 1

2

3

4



8.

34

Hoe urgent vindt u het dat dit bedrijf aandacht besteedt aan ziekteverzuim? Heel urgent Urgent Niet urgent Helemaal niet urgent

9.

Komen de volgende verschillen in dit bedrijf voor?


Komt Komt Komt Weet

veel voor een beetje voor niet voor niet


…ligt hoger dan dat van SW-medewerkers die er al langer zitten …ligt lager dan dat van SW-medewerkers die er al langer zitten …verschilt niet van dat van SW-medewerkers die er al langer zitten Weet niet

9c. Medewerkers die in de buitenlucht werken (bijvoorbeeld in het groen)… …verzuimen minder dan medewerkers die binnen werken …verzuimen meer dan medewerkers die binnen werken …verzuimen evenveel als SW-medewerkers die binnen werken Weet niet 10. 11.


Wat is volgens u de belangrijkste oorzaak van het verzuim in dit bedrijf? …………………………………………………………………………………..

12.

Hoe kwalificeert u de volgende factoren in dit bedrijf? Uitvoering van het verzuimbeleid [goed/ voldoende/ matig/ slecht/weet niet] Arbeidsomstandigheden [goed/ voldoende/ matig/ slecht/weet niet] Match tussen werk en SW-medewerker [goed/ voldoende/ matig/ slecht/weet niet] Competenties van leidinggevenden [goed/ voldoende/ matig/ slecht/weet niet]


13.

Hoe beïnvloeden de volgende factoren het verzuimpercentage in dit bedrijf? Uitvoering van het verzuimbeleid [positief/ neutraal/ negatief/weet niet] Arbeidsomstandigheden [positief/ neutraal/ negatief/weet niet] Match tussen werk en SW-medewerker [positief/ neutraal/ negatief/weet niet]] Competenties van leidinggevenden [positief/ neutraal/ negatief/weet niet]




35

14. Beïnvloeden de volgende zaken het verzuimpercentage in dit bedrijf? Geen

Positieve

invloed op

invloed op

Negatieve

Weet

Niet van

invloed op

niet

toepassing

verzuim-

verzuim-

verzuim-

percentage

percentage

percentage

Ondergrensproblematiek Grootte van de span of control (aantal mensen dat leidinggevenden onder zich hebben) Leegloop (tekort aan werk) Het verschil tussen indicatiestelling en wat SWmedewerkers bij binnenkomst in de praktijk aan kunnen Aandacht voor ontwikkeling van de SWmedewerker 15.

Wordt doktersbezoek geregistreerd als verzuim? ja nee

C.

Verzuimbeleid

16.

Worden de volgende elementen/activiteiten van uw verzuimbeleid ook uitgevoerd?

Ziek melden bij de leidinggevende Mogelijkheid om iemand snel (binnen 1 week) op te roepen bij bedrijfsarts of ander lid van medisch team Mogelijkheid tot huisbezoek Frequent verzuimgesprek Mogelijkheid tot tijdelijk aangepast werk Stimuleren van SW-medewerkers om vrije dag te nemen in plaats van ziekmelding (‘baaldag’ voor eigen kosten) SW-medewerkers die zich ziek melden eventueel een Eigen Verklaring in laten vullen Directe leidinggevende is verantwoordelijk voor re-integratie van zieke medewerker Training verzuimgesprekken voor werkleiders

36

n.v.t., dit is

Ja, gro-

Ja, ge-

Niet/nauwelijks

geen element

tendeels

gedeel

(het is wel een

van ons ver-

deel-

element van ons

zuimbeleid

telijk

verzuimbeleid)

17.

Zijn Mensen Mensen nee] Mensen nee]

de volgende situaties op dit bedrijf van toepassing? kunnen zonder afspraak binnen lopen bij de bedrijfsarts kunnen zelf een afspraak maken met de bedrijfsarts

[ja / nee] [ja /

kunnen alleen na tussenkomst van een

[ja /

leidinggevende of bedrijfsverpleegkundige een afspraak maken met de bedrijfsarts 18.

Heeft u spreekuur binnen het SW-bedrijf? Ja Nee

19. 20. 21.

22.

Vindt u de capaciteit van uw spreekuur voldoende? Eigenlijk niet, het spreekuur zit altijd vol en mensen moeten wachten voor ze terecht kunnen Precies goed: spreekuur is wel vol, maar er zijn geen wachttijden Ruim voldoende: het spreekuur is niet altijd vol Weet niet Heeft u voldoende tijd om uw werk als bedrijfsarts in dit bedrijf te doen? Ja, dat is meestal voldoende Soms wel, soms niet Nee, eigenlijk altijd te weinig tijd Waar komt dat door? ….. Komt de visie van het bedrijf over de beheersing van het ziekteverzuim overeen met uw visie hierop? Ja, past bijna naadloos op elkaar Deels wel / deels niet Nee, het bedrijf kijkt anders aan tegen verzuimbeheersing Wat is het ver schil? ……

Neemt u als bedrijfsarts deel aan het SMO/SMT? (sociaal medisch overleg/team)? Ja Nee

Heeft u de indruk dat u ruimte heeft om adviezen te geven en dat er naar die ad viezen geluisterd wordt? Mijn adviezen worden meestal goed opgepakt Ik kan adviezen geven, maar er wordt niet veel mee gedaan Er is geen ruimte voor adviezen van mijn kant

23.

24.



25.

37

26. 27.

28.

Welk element in het verzuimproces vormt het grootste probleem bij de be heersing van het verzuim? De ziekmelding Contact houden bij kortdurend verzuim Contact houden bij langdurend verzuim Terugkeer van de SW-medewerker op de werkvloer (re-integratie) Welke omschrijving van de verzuimdrempel past het beste in dit bedrijf? Lage verzuimdrempel: mensen die zich ziekmelden krijgen nauwelijks vragen Gemiddelde verzuimdrempel: mensen melden zich ziek bij eigen chef/werkleider en krijgen een paar vragen Hoge verzuimdrempel: mensen melden zich ziek bij eigen chef/werkleider, krijgen een paar vragen en moeten (meestal) ook een Eigen Verklaring invullen. Ook is er de kans dat ze snel (binnen 2 dagen) worden opgeroepen bij medische dienst.

Als de SW-medewerker zich ziek meldt dan biedt dit bedrijf de gelegenheid om uit te rusten en te herstellen Past helemaal bij dit bedrijf Past bij dit bedrijf Past niet bij dit bedrijf Past helemaal niet bij dit bedrijf

Als de SW-medewerker zich ziek meldt, dan doet dit bedrijf er alles aan om te zorgen dat hij/zij naar het werk komt Past helemaal bij dit bedrijf Past bij dit bedrijf Past niet bij dit bedrijf Past helemaal niet bij dit bedrijf

Denkt u dat het verzuim in dit bedrijf (verder) omlaag moet? Ja Nee

Denkt u dat het verzuim in dit bedrijf (verder) omlaag kan? Ja V32 Nee V33

29.

30.

31.

32.

Hoe denkt u dat het verzuim in dit bedrijf (verder) omlaag kan? ……… V34

33.

Waarom denkt u dat het verzuim in dit bedrijf niet (verder) omlaag kan? ……… --> V38

34.

Welk verzuimpercentage zou haalbaar zijn voor dit bedrijf en op welke ter mijn? Haalbaar percentage: …………………… Termijn: ………………………………..

35.

Waarom heeft u dit percentage in gedachten? ……………………………………………………………………

36.

Wat is de belangrijkste verandering die volgens u nodig is om lager verzuim te realiseren in dit bedrijf? ……………………………………………………………………………………………

38

37.

D.

Wat is volgens u de belangrijkste belemmering om lager verzuim te realiseren in dit bedrijf? ………………….…………………………………………………………………….. Algemene vragen

38. Had dit bedrijf in 2012 voldoende werk voor de SW-medewerkers? Ja, er was zoveel werk dat anderen / andere SW-bedrijven soms bij moesten springen Ja, er was genoeg werk om iedereen aan het werk te houden Nee, dit bedrijf had te weinig werk (80-95% bezetting) Nee, dit bedrijf had veel te weinig werk (minder dan 80% bezetting) Weet ik niet 39.

Kunt u van de volgende stellingen aangeven in hoeverre ze in dit bedrijf van toepassing zijn, waarbij 1 = helemaal niet van toepassing, 2 = niet van toepassing, 3 = van toepassing, 4=sterk van toepassing, 5 = weet niet 1

2

3

4

De werkleiders zijn goed in staat om bij te dragen aan verzuimbeheersing De werkleiders hebben goed zicht op de mogelijkheden van hun SW-medewerkers De SW-medewerkers worden gemist als ze ziek zijn SW-medewerkers moeten voldoen aan de eisen die het werk aan ze stelt Het werk wordt altijd aangepast aan het niveau van de SW-medewerker Ik lever als bedrijfsarts een belangrijke bijdrage aan beheersing/verlaging van het verzuim De commerciële insteek van dit bedrijf draagt bij aan verzuimbeheersing Dit bedrijf heeft voldoende reintegratiemogelijkheden 40. Bent u ook bedrijfsarts bij niet-SW bedrijven? Ja V41 Nee V42 41. Wat kan dit SW-bedrijf nog leren van reguliere bedrijven om hun verzuim te verminderen? ………….. 42.


39

5

40

5.3

Vragenlijst werkleiders

I n t r o d uc tie

U heeft nu toegang tot de elektronische vragenlijst voor het onderzoek naar de achtergronden van het ziekteverzuim in de SW-sector. Dit onderzoek wordt uitgevoerd onder alle SWbedrijven in opdracht van het A+O Fonds voor de SW, SBCM. Het doel van het onderzoek is om beter zicht te krijgen op de oorzaken van het ziekteverzuim in de SW-sector. Hierdoor kan betere ondersteuning voor bedrijven worden ontwikkeld om het ziekteverzuim te beheersen. Wilt u bij het beantwoorden van de vragen het antwoord aankruisen dat het dichts bij de situatie in dit bedrijf staat, ook al staat uw eigen situatie er niet precies bij. Waar gevraagd wordt naar het ziekteverzuim bedoelen wij het ziekteverzuimpercentage van uw medewerkers met een SW-indicatie. Dus het gaat niet om staf zonder SW-indicatie, WWB-gerechtigden etc. Indien u naar aanleiding van de enquête vragen heeft, kunt u contact opnemen met Boukje Cuelenaere of Vera Haanstra-Veldhuis van AStri Beleidsonderzoek en –advies, 071 – 512 49 03, [email protected]

41


Bij welk SW-bedrijf werkt u?...............

2.

Van welk team bent u werkleider? Van een team dat beschut binnen werkt Van een team dat beschut buiten werkt (werken op locatie) Anders, namelijk…………..

B. 3. 4.

Ziekteverzuim Hoe zou u het verzuim van uw team typeren vergeleken met het verzuim in de rest van het bedrijf? Hoger dan gemiddeld Lager dan gemiddeld Ongeveer gemiddeld Weet ik niet vraag 5 Waarom heeft uw team dit verzuim? ......................

5.

6.

Is er in dit bedrijf een verschil in verzuimpercentage tussen de mensen die beschut werken binnen het eigen bedrijf, de mensen die beschut werken buiten het eigen bedrijf (werken op locatie) en de mensen die individueel/groeps gedetacheerd zijn? Nee, geen verschil Ja, daar zit verschil in Weet ik niet Welke volgorde van hoog tot laag verzuim in uw organisatie van toepassing? Vul per categorie het cijfer in dat van toepassing is: 1 = hoogste verzuim percentage, 4= laagste verzuim percentage. 1

2

3

4



8.

Komen de volgende verschillen in uw bedrijf voor?


42

Komt Komt Komt Weet

veel voor een beetje voor niet voor ik niet


…ligt hoger dan dat van SW-medewerkers die er al langer zitten …ligt lager dan dat van SW-medewerkers die er al langer zitten …verschilt niet van dat van SW-medewerkers die er al langer zitten Weet ik niet

8c. Medewerkers die in de buitenlucht werken (bijvoorbeeld in het groen)… …verzuimen minder dan medewerkers die binnen werken …verzuimen meer dan medewerkers die binnen werken …verzuimen evenveel als SW-medewerkers die binnen werken Weet ik niet 9. 10.

Wie heeft de grootste verantwoordelijk voor het verlagen van verzuim? (1 ant woord mogelijk) De werkleiders Het afdelingshoofd/de bedrijfsleiding Preventiemedewerker De bedrijfsarts/arbodienst Dat is niet duidelijk Anders, namelijk………………………

Wat is volgens u de belangrijkste oorzaak van het verzuim in dit bedrijf? …………………………………………………………………………………..

11.

Hoe kwalificeert u de volgende factoren in uw bedrijf?

Uitvoering van het verzuimbeleid [goed/ voldoende/ matig/ slecht/weet niet] Arbeidsomstandigheden [goed/ voldoende/ matig/ slecht/weet niet] Match tussen werk en SW-medewerker [goed/ voldoende/ matig/ slecht/weet niet] Competenties van leidinggevenden [goed/ voldoende/ matig/ slecht/weet niet] om het verzuimgedrag te beïnvloeden Actief verzuimbeleid van het MT [goed/ voldoende/ matig/ slecht/weet niet] Motivatie van de SW-medewerker [goed/ voldoende/ matig/ slecht/weet niet]

12.

Hoe beïnvloeden de volgende factoren het verzuimpercentage in uw bedrijf?

Uitvoering van het verzuimbeleid [positief/ neutraal/ negatief/weet niet] Arbeidsomstandigheden [positief/ neutraal/ negatief/weet niet] Match tussen werk en SW-medewerker [positief/ neutraal/ negatief/weet niet] Competenties van leidinggevenden [positief/ neutraal/ negatief/weet niet] om het verzuimgedrag te beïnvloeden Actief verzuimbeleid van het MT [positief/neutraal/negatief/weet niet] Motivatie van de SW-medewerker [positief/neutraal/negatief/weet niet]

43

13. Beïnvloeden de volgende zaken het verzuimpercentage in dit bedrijf? Positieve invloed op

Geen invloed op

Negatieve

Weet

Niet van

invloed op

niet

toepassing

verzuim-

verzuim-

verzuim-

percentage

percentage

percentage

(lager ver-

(hoger

zuim)

verzuim)

Ondergrensproblematiek Grootte van de span of control (aantal mensen dat leidinggevenden onder zich hebben) Leegloop (tekort aan werk) Het verschil tussen indicatiestelling en wat SW-medewerkers bij binnenkomst in de praktijk aan kunnen Aandacht voor ontwikkeling van de SW-medewerker 14.

Wordt doktersbezoek in dit bedrijf geregistreerd als verzuim? ja nee

C.

Verzuimbeleid

15.

Bent u verantwoordelijk voor het ziekteverzuimproces in uw team Ja Nee Niet volledig

16.

Voert u zelf de verzuimgesprekken met uw medewerkers Ja, ik voer alle gesprekken zelf De meeste gesprekken voer ik zelf, in moeilijke situaties kan ik een ander (leiding gevende, bedrijfsverpleegkundige) het gesprek laten voeren Nee, ik voer de gesprekken niet zelf V18

Heeft u training gehad in het voeren van verzuimgesprekken? Ja, en ik weet ook nog ongeveer wat daar besproken is Ja, maar ik weet niet meer goed wat ik daar geleerd heb Nee

Vindt u dat u genoeg ondersteuning krijgt vanuit het bedrijf om het verzuim in uw team te beheersen? Ja, ik weet ook bij wie ik terecht kan Redelijk, zou meer kunnen Nee, ik voel me er vaak alleen voor staan

17.

18.

19.

44

Komt de aanpak van de bedrijfsarts/arbodienst overeen met wat u de beste manier vindt om ziekteverzuim te beheersen? Ja, past bijna naadloos op elkaar Deels wel / deels niet Nee, bedrijfsarts kijkt anders aan tegen verzuimbeheersing Wat is het ver schil? ……

20.



Wat vindt u zelf het lastigste bij de beheersing van ziekteverzuim? Zorgen dat ik een ziekmelding niet te makkelijk accepteer Na de ziekmelding contact onderhouden Bij langer verzuim contact blijven houden met de medewerker De drempel laag houden voor re-integratie van een medewerker in mijn team

21.

22.

23. Welke omschrijving van de verzuimdrempel past het beste bij uw bedrijf? Lage verzuimdrempel: mensen die zich ziekmelden krijgen nauwelijks vragen Gemiddelde verzuimdrempel: mensen melden zich ziek bij eigen chef/werkleider en krijgen een paar vragen Hoge verzuimdrempel: mensen melden zich ziek bij eigen chef/werkleider, krijgen een paar vragen en moeten (meestal) ook een Eigen Verklaring invullen. Ook is er de kans dat ze snel (binnen 2 dagen) worden opgeroepen bij medische dienst. 24.

Als de SW-medewerker zich ziek meldt dan bied ik hem/haar de gelegenheid om uit te rusten en te herstellen Past helemaal bij hoe ik mijn werk doe Past bij hoe ik mijn werk doe Past niet bij hoe ik mijn werk doe Past helemaal niet bij hoe ik mijn werk doe

Als de SW-medewerker zich ziek meldt, dan doe ik er alles aan om te zorgen dat hij/zij naar het werk komt Past helemaal bij hoe ik mijn werk doe Past bij hoe ik mijn werk doe Past niet bij hoe ik mijn werk doe Past helemaal niet bij hoe ik mijn werk doe

25.

26.

Denkt u dat het verzuim in dit bedrijf (verder) omlaag moet? Ja Nee

Denkt u dat het verzuim in dit bedrijf (verder) omlaag kan? Ja V29 Nee V30

27.

28.

Hoe denkt u dat het verzuim in dit bedrijf (verder) omlaag kan? … V31

29.

Waarom denkt u dat het verzuim in dit bedrijf niet (verder) omlaag kan? …..--> V33

45

30.

Wat is de belangrijkste verandering die volgens u nodig is om lager verzuim te realiseren in dit bedrijf? ……………………………………………………………………………………………

31.

Wat is volgens u de belangrijkste belemmering om lager verzuim te realise ren in dit bedrijf? ………………….……………………………………………………………………..

32. Bent u bekend met de volgende SBCM tools?

Ja

Nee

Handige Herman (training arbeidsbelasting) en/of TOM: vermindering fysieke en psychische belasting in groensector Eet je gezond Agressiebeheersing Arbocatalogus Basiswerkplekwijzer Checklist procedure ziekteverzuim Handboek fysieke belasting Brochure contractering arbodiensten Proeftuinen Gezond SW D.

Algemene vragen

33. Had dit bedrijf in 2012 voldoende werk voor de medewerkers? Ja, er was zoveel werk dat anderen / andere SW-bedrijven soms bij moesten springen Ja, er was genoeg werk om iedereen aan het werk te houden Nee, er was te weinig werk (80-95% bezetting) Nee, er was veel te weinig werk (minder dan 80% bezetting) Weet ik niet 34.

46

Welke omschrijving van de orderportefeuille past het beste bij dit bedrijf? Er gaat eigenlijk alleen maar werk weg bij ons bedrijf en er komt nauwelijks wat bij Het bedrijf is goed in staat om nieuw werk aan te trekken Het bedrijf heeft wel ongeveer genoeg werk, maar onze mensen hebben vaak teveel beperkingen om het werk goed aan te kunnen Anders, namelijk

35. Kunt u van de volgende stellingen aangeven in hoeverre ze in dit bedrijf van toepassing zijn, waarbij 1 = helemaal niet van toepassing, 2 = niet van toepassing, 3 = van toepassing, 4=sterk van toepassing, 5 = weet niet 1

2

3

4

De werkleiders zijn goed in staat om bij te dragen aan verzuimbeheersing De werkleiders hebben goed zicht op de mogelijkheden van hun SW-medewerkers De SW-medewerkers worden gemist als ze ziek zijn SW-medewerkers moeten voldoen aan de eisen die het werk aan ze stelt Het werk wordt altijd aangepast aan het niveau van de SW-medewerker Het is niet nodig om ons verzuim verder terug te dringen De bedrijfsarts levert een belangrijke bijdrage aan beheersing/verlaging van het verzuim Waardering voor elkaar is een belangrijk onderdeel van onze bedrijfscultuur De commerciële insteek van ons bedrijf draagt bij aan verzuimbeheersing 36.


47

5

48

5.4

Vragenlijst voor OR-vertegenwoordigers

I n t r o d uc tie

U heeft nu toegang tot de elektronische vragenlijst voor het onderzoek naar de achtergronden van het ziekteverzuim in de SW-sector. Dit onderzoek wordt uitgevoerd onder alle SWbedrijven in opdracht van het A+O Fonds voor de SW, SBCM. Het doel van het onderzoek is om beter zicht te krijgen op de oorzaken van het ziekteverzuim in de SW-sector. Hierdoor kan betere ondersteuning voor bedrijven worden ontwikkeld om het ziekteverzuim te beheersen. In deze enquête wordt gevraagd naar de mening van de OR en dus niet naar uw persoonlijke mening. Wilt u bij het beantwoorden van de vragen het antwoord aankruisen dat het dichts bij de situatie in uw bedrijf staat, ook al staat uw eigen situatie er niet precies bij. Waar gevraagd wordt naar het ziekteverzuim bedoelen wij het ziekteverzuimpercentage van medewerkers met een SW-indicatie. Dus het gaat niet om staf zonder SW-indicatie, WWBgerechtigden etc. Indien u naar aanleiding van de enquête vragen heeft, kunt u contact opnemen met Boukje Cuelenaere of Vera Haanstra-Veldhuis van AStri Beleidsonderzoek en –advies, 071 – 512 49 03, [email protected]

49


Bij welk SW-bedrijf werkt u?...............

2.

Wat zijn uw werkzaamheden (naast uw OR-lidmaatschap)? Ik werk beschut binnen Ik werk op locatie (beschut werken buiten het SW bedrijf) Ik ben individueel gedetacheerd bij een bedrijf Ik ben groepsgedetacheerd bij een bedrijf Ik ben werkleider Anders, namelijk…………..

B.

Ziekteverzuim

3.

In dit onderzoek onderscheiden we 4 categorieën verzuimpatronen. Tot welke categorie denkt de OR dat uw bedrijf behoort? a. Bedrijf met stabiel hoog verzuimpercentage door de jaren heen b. Bedrijf met stabiel laag verzuimpercentage door de jaren heen c. Bedrijf met stijgend verzuimpercentage d. Bedrijf met dalend verzuimpercentage e. Weet de OR niet

4.

Is er in uw bedrijf een verschil in verzuimpercentage tussen de mensen die beschut werken binnen het eigen bedrijf, de mensen die beschut werken buiten het eigen bedrijf (werken op locatie) en de mensen die individueel/groeps gedetacheerd zijn? a. Nee, geen verschil vraag 6 b. Ja, daar zit verschil in vraag 5

5.

Welke volgorde van hoog tot laag verzuim is volgens de OR in deze organisatie van toepassing? Vul per categorie het cijfer in dat van toepassing is: 1 = hoogste verzuim percentage, 4= laagste verzuim percentage. 1

2

3

4


Wat is volgens de OR de belangrijkste oorzaak van het verschil in verzuim tussen deze werkvormen? ......................

7.

50

Hoe urgent is het volgens de OR om in dit SW-bedrijf aandacht aan ziekte verzuim te besteden? Heel urgent Urgent Niet urgent Helemaal niet urgent

8.

Komen de volgende verschillen volgens de OR in dit bedrijf voor?


Komt Komt Komt Weet

veel voor een beetje voor niet voor de OR niet


…ligt hoger dan dat van SW-medewerkers die er al langer zitten …ligt lager dan dat van SW-medewerkers die er al langer zitten …verschilt niet van dat van SW-medewerkers die er al langer zitten Weet de OR niet

8c. Medewerkers die in de buitenlucht werken (bijvoorbeeld in het groen)… …verzuimen minder dan medewerkers die binnen werken …verzuimen meer dan medewerkers die binnen werken …verzuimen evenveel als SW-medewerkers die binnen werken Weet de OR niet 9.


10.

Wat is volgens de OR de belangrijkste oorzaak van het verzuim in uw bedrijf? …………………………………………………………………………………..

11.

Hoe kwalificeert de OR de volgende factoren in uw bedrijf?

Uitvoering van het verzuimbeleid [goed/ voldoende/ matig/ slecht/weet niet] Arbeidsomstandigheden [goed/ voldoende/ matig/ slecht/weet niet] Match tussen werk en SW-medewerker [goed/ voldoende/ matig/ slecht/weet niet] Competenties van leidinggevenden [goed/ voldoende/ matig/ slecht/weet niet]



12. Hoe beïnvloeden de volgende factoren het verzuimpercentage in uw bedrijf?

Uitvoering van het verzuimbeleid [positief/ neutraal/ negatief/weet niet] Arbeidsomstandigheden [positief/ neutraal/ negatief/weet niet] Match tussen werk en SW-medewerker [positief/ neutraal/ negatief/weet niet] Competenties van leidinggevenden [positief/ neutraal/ negatief/weet niet]



51

13. Beïnvloeden de volgende zaken het verzuimpercentage in dit bedrijf? Positieve invloed op

Geen invloed op

Negatieve

Weet

Niet van

invloed op

de

toepassing

verzuim-

verzuim-

verzuim-

OR

percentage

percentage

percentage

niet

(lager ver-

(hoger

zuim)

verzuim)

Ondergrensproblematiek Grootte van de span of control (aantal mensen dat leidinggevenden onder zich hebben) Leegloop (tekort aan werk) Het verschil tussen indicatiestelling en wat SW-medewerkers bij binnenkomst in de praktijk aan kunnen Aandacht voor ontwikkeling van de SWmedewerker 14. C. 15.

Wordt doktersbezoek in dit bedrijf geregistreerd als verzuim? ja nee weet niet Verzuimbeleid

Worden de volgende elementen / activiteiten van het verzuimbeleid ook uitgevoerd?

Ziek melden bij de leidinggevende Mogelijkheid om iemand snel (binnen 1 week) op te roepen bij bedrijfsarts of ander lid van medisch team Mogelijkheid tot huisbezoek Frequent verzuimgesprek Mogelijkheid tot tijdelijk aangepast werk Stimuleren van SW-medewerkers om vrije dag te nemen in plaats van ziekmelding (‘baaldag’ voor eigen kosten) SW-medewerkers die zich ziek melden eventueel een Eigen Verklaring in laten vullen Directe leidinggevende is verantwoordelijk voor re-integratie van zieke SW-medewerker Training verzuimgesprekken voor werkleiders

52

n.v.t., dit is

Ja,

Ja, ge-

Niet/nauwelijks

geen element

groten

deelte-

(het is wel een

van ons ver-

ten-

lijk

element van ons

zuimbeleid

deels

verzuimbeleid)

16. Zijn de volgende situaties in dit bedrijf van toepassing? Mensen kunnen zonder afspraak binnen lopen bij de bedrijfsarts [ja / nee / weet niet] Mensen kunnen zelf een afspraak maken met de bedrijfsarts [ja / nee / weet niet] Mensen kunnen alleen na tussenkomst van een [ja / nee / weet niet] leidinggevende of bedrijfsverpleegkundige een afspraak maken met de bedrijfsarts 17.

Hoe vaak staat het verzuimbeleid op de agenda van de OR? Meer dan 1 keer per jaar 1 keer per jaar Minder dan 1 keer per jaar Weet niet

18.

Hoe kwalificeert de OR het belang van het thema ‘ziekteverzuim en verzuimbeleid in het bedrijf’ voor de eigen agendavaststelling? Erg belangrijk Belangrijk Beetje belangrijk Niet zo belangrijk

19.

Hoe vaak wordt het verzuimbeleid door de OR met het MT besproken? Meerdere keren per jaar 1 keer per jaar 1 keer in de twee jaar Minder dan 1 keer in de twee jaar Dit wordt niet besproken met het MT Weet ik niet

20.

Is

21.

Wordt het functioneren van de bedrijfsarts geëvalueerd door de OR? Ja --> V22 Nee V23 Weet ik niet V23

22.

Hoe vaak wordt het functioneren van de bedrijfsarts geëvalueerd door de OR? Meerdere keren per jaar 1 keer per jaar 1 keer in de twee jaar Minder dan 1 keer in de twee jaar Nooit Weet ik niet

23.

de OR betrokken bij het afsluiten van het contract met de arbodienst? Ja Nee Weet ik niet

Heeft de bedrijfsarts spreekuur binnen het SW-bedrijf? Ja Nee Weet ik niet

Hoe tevreden is de OR over de toegankelijkheid van de bedrijfsarts voor medewer kers? Tevreden Niet tevreden, niet ontevreden, Ontevreden

24.

53

25.

Is de OR tevreden over de dienstverlening van de bedrijfsarts? Erg tevreden.. omdat……………… Redelijk tevreden.. omdat…………. Niet zo tevreden.. omdat …………..

Komt het voor dat medewerkers zich door de bedrijfsarts onder druk gezet voelen? Komt niet voor Komt nauwelijks voor Komt soms wel voor Komt regelmatig voor Weet de OR niet

26.

27.



Welk element in het verzuimproces vormt volgens de OR het grootste probleem bij de beheersing van het verzuim? De ziekmelding Contact houden bij kortdurend verzuim Contact houden bij langdurend verzuim Terugkeer van de SW-medewerker op de werkvloer (re-integratie)

28.

29.

30.

31.

54

Welke omschrijving van de verzuimdrempel past het beste bij uw bedrijf? Lage verzuimdrempel: mensen die zich ziekmelden krijgen nauwelijks vragen Gemiddelde verzuimdrempel: mensen melden zich ziek bij eigen chef/werkleider en krijgen een paar vragen Hoge verzuimdrempel: mensen melden zich ziek bij eigen chef/werkleider, krijgen een paar vragen en moeten (meestal) ook een Eigen Verklaring invullen. Ook is er de kans dat ze snel (binnen 2 dagen) worden opgeroepen bij medische dienst. Als de SW-medewerker zich ziek meldt dan biedt dit bedrijf de gelegenheid om uit te rusten en te herstellen Past helemaal bij ons bedrijf Past bij ons bedrijf Past niet bij ons bedrijf Past helemaal niet bij ons bedrijf

32.

Als de SW-medewerker zich ziek meldt, dan doet dit bedrijf er alles aan om te zorgen dat hij/zij naar het werk komt Past helemaal bij ons bedrijf Past bij ons bedrijf Past niet bij ons bedrijf Past helemaal niet bij ons bedrijf

Denkt de OR dat het verzuim in dit bedrijf (verder) omlaag moet? Ja Nee

Denkt de OR dat het verzuim in dit bedrijf (verder) omlaag kan? Ja V35 Nee V36

33.

34.

35.

Hoe denkt de OR dat het verzuim in uw bedrijf verder omlaag kan? V37

36.

Waarom denkt de OR dat het verzuim in uw bedrijf niet verder omlaag kan? V42

37.

Vraagt de OR de directie om zich verder in te spannen om het verzuim te verlagen? Ja, daar zijn al concrete plannen voor Ja, dat verwacht ik wel Nee, dat heeft nu geen prioriteit Nee, dat is niet nodig, want……………………………

Welk verzuimpercentage streeft de OR na voor uw bedrijf en op welke ter mijn? Streefpercentage: …………………… Termijn: ………………………………..

38.

39.

Waarom heeft de OR dit streefpercentage in gedachten? ……………………………………………………………………

40.

Wat is de belangrijkste verandering die volgens de OR nodig is om lager ver zuim te realiseren in uw bedrijf? ……………………………………………………………………

41.

Wat is volgens de OR de belangrijkste belemmering om lager verzuim te rea liseren in uw bedrijf? ……………….………………………………………………………………

42.

Kent de OR het denkkader beïnvloeding ziekteverzuim van SBCM? Ja Nee

55

43. Is de OR bekend met de volgende SBCM tools? Ja

Nee

Handige Herman (training arbeidsbelasting) en/of TOM: vermindering fysieke en psychische belasting in groensector Eet je gezond Agressiebeheersing Arbocatalogus Basiswerkplekwijzer Checklist procedure ziekteverzuim Handboek fysieke belasting Brochure contractering arbodiensten Proeftuinen Gezond SW D.

Algemene vragen

44. Welke kosten brengt het verzuim en het verzuimbeleid in dit bedrijf volgens u met zich mee (meerdere antwoorden mogelijk) Geen kosten Productieverlies Kosten arbodienst / bedrijfsarts Begeleidingskosten (werkvloer) Overige kosten, namelijk ……………………. Weet de OR niet 45. Wat is de afgelopen drie jaar de financiële situatie van dit bedrijf? Afgelopen 3 jaar winstgevend/ geen verlies Afgelopen 3 jaar verlies Afgelopen 3 jaar wisselend: ongeacht resultaat de jaren daarvoor, laatste jaar verlies Afgelopen 3 jaar wisselend: ongeacht resultaat de jaren daarvoor, laatste jaar winst/ geen verlies Onbekend / weet de OR niet 46. Was er in 2012 in dit bedrijf genoeg werk voor iedereen? Ja, er was zoveel werk dat anderen / andere SW-bedrijven soms bij moesten springen Ja, er was genoeg werk om iedereen aan het werk te houden Nee, we hadden te weinig werk (80-95% bezetting) Nee, we hadden veel te weinig werk (minder dan 80% bezetting) Weet de OR niet 47.

56

Welke omschrijving van de orderportefeuille past het beste bij dit bedrijf? Er gaat eigenlijk alleen maar werk weg bij ons bedrijf en er komt nauwelijks wat bij Het bedrijf is goed in staat om nieuw werk aan te trekken Het bedrijf heeft wel ongeveer genoeg werk, maar onze mensen hebben vaak teveel beperkingen om het werk goed aan te kunnen Anders, namelijk

48. Kunt u van de volgende stellingen aangeven in hoeverre ze in dit bedrijf van toepassing zijn, waarbij 1 = helemaal niet van toepassing, 2 = niet van toepassing, 3 = van toepassing, 4=sterk van toepassing, 5 = weet niet 1

2

3

4

De werkleiders zijn goed in staat om bij te dragen aan verzuimbeheersing De werkleiders hebben goed zicht op de mogelijkheden van hun SW-medewerkers De SW-medewerkers worden gemist als ze ziek zijn SW-medewerkers moeten voldoen aan de eisen die het werk aan ze stelt Het werk wordt altijd aangepast aan het niveau van de SW-medewerker Het is niet nodig om ons verzuim verder terug te dringen De bedrijfsarts levert een belangrijke bijdrage aan beheersing/verlaging van het verzuim Waardering voor elkaar is een belangrijk onderdeel van onze bedrijfscultuur De commerciële insteek van ons bedrijf draagt bij aan verzuimbeheersing

49.

Heeft de OR verder nog opmerkingen? ……………………………………………………

57

5

Colofon SBCM is het A&O- fonds sociale werkvoorziening. Het wordt bestuurd door de landelijke vertegenwoordigers van werkgevers en werknemers van de sector. SBCM is het kennis- en expertisecentrum voor arbeidsontwikkeling, gezond en veilig werken en arbeidsmarkt in de SW-sector.

Achtergrond en aanpak ziekteverzuim in de sociale werkvoorziening

Recommend Documents