Achtergrond & doelstelling

25 november 2015

Achtergrond & doelstelling Op 19 april 2015 vierde Intel de vijftigste verjaardag van de Wet van Moore.

Gordon Moore, één van de oprichters van de Amerikaanse chipfabrikant Intel, heeft in 1965 voorspeld dat het aantal transistors in een geïntegreerde schakeling door de technologische vooruitgang elke twee jaar verdubbelt. Dit onderzoek brengt in kaart hoe de Nederlander denkt over de digitalisering van onze samenleving. Is de consument zich bewust van de technologische vooruitgang? En wat vindt de consument van de digitalisering van onze samenleving? Welke kansen en bedreigingen zijn aan de orde?

Onderzoeksopzet • Uitgevoerd door Trendbox • Methode: online (self-completion) • Doelgroep: personen in de leeftijd van 16 jaar en ouder (nationaal representatief). • Steekproefgrootte: n=1.114 (netto) •

Quotering van de steekproef was conform Gouden Standaard, de branchenorm voor nationaal representatief onderzoek.

• Onderzoeksperiode: 7 september t/m 16 september 2015

MANAGEMENT SUMMARY I

Tweederde van Nederland is (zeer) positief over de rol die digitale technologie momenteel in hun leven speelt. Vrijwel niemand is hierover negatief. Vier uit iedere tien ondervraagden zijn zelfs van mening dankzij technologie een gelukkiger leven te leiden. Een nog grotere groep (60%) is het ermee eens dat digitale technologie de wereld beter heeft gemaakt en zelfs kan helpen de kloof tussen arm en rijk te overbruggen. Dat technologie sterk is geworteld in onze samenleving en ons helpt, blijkt ook uit het feit dat een ruime meerderheid (59%) aangeeft niet probleemloos door het leven te kunnen zonder technologie. Onder 1624 jarigen loopt dit zelfs al snel op naar tweederde. Maar van deze groep geeft dan ook meer dan de helft aan door digitale technologie een gelukkiger leven te leiden. Mannen geven in meerdere mate aan dan vrouwen wel zonder technologie te kunnen, alhoewel alleen een praktijktest deze battle of the sexes zal kunnen beslechten. De sterke geworteldheid van digitale technologie in onze samenleving wordt onderstreept door een gezonde portie Nederlanders die inmiddels een hang heeft naar een levensstijl zonder enige digitale technologie. Deze tegenbeweging is iets meer dan een kwart in omvang. Opvallend is het aandeel 35-49 jarigen hierin. Iets dat ook zou kunnen duiden op een hang naar ontsnapping aan de dagelijkse sleur. Bankieren, reizen, winkelen, mobiliteit, entertainment en onderwijs zijn onderwerpen die in onze huidige samenleving het meest profiteren van de invloed van digitale technologie. Daar is de meerderheid van Nederland het over eens en dus (zeer) positief over.

MANAGEMENT SUMMARY II

Van de zaken die kritischer beoordeeld worden - zoals de invloed van digitale technologie op onze privacy, wereldvrede, het milieu, persoonlijke veiligheid en onze ouderen - wordt verwacht dat daar de komende 10-15 jaar, alhoewel met kleine stapjes, verbeteringsslagen in zullen worden gemaakt. Deze verbeterslagen worden tevens verwacht in de gezondheidszorg, energie efficiency, overheidsdiensten, onderwijs en in de prijs van producten en diensten. Zaken waarover Nederlanders wat de invloed van digitale technologie betreft gematigd positief zijn. Inzake de invloed van digitale technologie op werkgelegenheid zijn vier op de tien Nederlanders positief. Een iets grotere groep is (44%) neutraal en 15% is (vrij) negatief. Bijna iedereen (88%) is er van doordrongen dat er toekomstig totaal andere soorten banen zullen zijn door de opkomst van technologie en zelfs acht op tien Nederlanders zijn zelfs van mening dat digitale technologie in de komende 5 jaar nieuwe soorten banen zal opleveren. Daar tegenover staat dat een derde zich zorgen maakt te worden vervangen door een robot, met name lager opgeleiden en lagere inkomensgroepen zijn deze mening toegedaan. Tegenover deze pessimisten staat een even grote groep die juist van mening is dat digitale technologie meer banen zal opleveren dan er door verloren gaan. Met name hoger opgeleiden en de hogere inkomensgroepen zijn dit van mening.

MANAGEMENT SUMMARY III

Een volledige overname door computers lijkt voor een ruime meerderheid nog steeds een ver van mijn bed show. Driekwart van Nederland is het ermee oneens dat in de toekomst computers hun hele leven zullen overnemen. Onder diegenen die deze overname wel verwachten, zijn opvallend meer jongeren (16-24). Het grootste zorgenkindje van digitale technologie is nog altijd onze veiligheid en privacy. Ruim driekwart van Nederland maakt zich zorgen over privacy. Onder 65+ ligt dit nog net even hoger. De zorg om cybercriminaliteit en identiteitsdiefstal ligt ongeveer op een vergelijkbaar niveau en ook hier zien we dat met name ouderen zich zorgen maken. Wel zijn dit een tweetal punten (privacy en veiligheid) waarvan Nederland verwacht in de toekomst onder invloed van digitale technologie (lichte) verbeteringen te realiseren. Daarnaast vinden acht op de tien Nederlanders dat er betere wetten moeten komen om digitale ontwikkelingen bij te kunnen benen. Momenteel wordt digitale technologie dus breed gedragen binnen de hele Nederlandse maatschappij. Kijkend naar de toekomst dan kantelt dit beeld aanzienlijk en zien we een tweedeling ontstaan. Over de rol die digitale technologie in de toekomst zal spelen, is een bescheiden 42% positief (dit zijn met name hoger opgeleiden en hogere inkomens). Veel van de huidige toepassingen worden door Nederland positief beoordeeld, of misschien eerder voor lief genomen, en lijken aan een soort plafond wat verwachtingen en dromen betreft te zitten. Over de hele linie verwacht men, binnen nu en vijftien jaar, ten aanzien van digitale technologie weinig echt spectaculaire ontwikkelingen. Wat dit aangaat lijkt er veel ruimte in de markt te zitten voor baanbrekende innovaties. De huidige toekomstverwachtingen onder Nederlanders zijn wat ingedut, zo lijkt het.

MANAGEMENT SUMMARY IV

Diegenen die zich zorgen maken (6 uit 10) over de rol van digitale technologie in de toekomst zijn vooral lager opgeleiden, vrouwen en de lagere inkomens. Deze bezorgden zijn meer dan gemiddeld bang hun baan te verliezen door technologische ontwikkelingen (robotisering). Daarnaast zijn ze aarzelend ten aanzien van alle technologische facetten. Hierbij valt op dat facetten die faciliteren in aansluiting bij toekomstige ontwikkelingen (zoals educatie) en die kunnen bijdragen aan een beter of gelukkiger leven (zoals gezondheid) ook minder worden omarmd. Mogelijk dat deze groep de kansen die technologie biedt niet kan of niet wil zien. Het lijkt er dus op dat wat betreft digitale technologie in de toekomst een tweedeling aanstaande is. De motor hierachter is hoofdzakelijk opleiding en inkomen gerelateerd. Onder jongeren, hoewel momenteel de uitgesproken digitale optimisten, zit de grootste discrepantie tussen huidige mening en het toekomstbeeld. Het optimisme van nu wordt niet doorvertaald naar de toekomst. Sterker, jongeren hebben het meest pessimistische toekomstbeeld ten aanzien van de rol die digitale technologie zal gaan spelen.

MANAGEMENT SUMMARY V

Wat verder opvalt 

Bankieren: met name jongeren en hogere inkomens zijn en blijven hierover uitgesproken positief.



Reizen: met name modale en hogere inkomens zijn hierover positief



Winkelen: hoe ouder men wordt, des te kritischer. Hoe hoger het inkomen, des te meer positief.



Mobiliteit: jongeren en ouderen zijn hierover positiever. Hoe hoger het inkomen des te positiever.



Entertainment: hoe jonger des te positiever. Jongeren zijn en blijven hierover zeer positief. Meer urban.



Onderwijs: met name jongeren zijn en blijven positief. Hoe hoger het inkomen en opleiding, des te positiever.



Gezondheidszorg: mannen bovengemiddeld positief, hetzelfde geldt voor jongeren en ouderen.



Energie efficiency: met name mannen zijn en blijven positief. Hoe hoger het inkomen, des te positiever.



Overheid: met name 16-34 jarigen zijn en blijven hierover positief. Voor inwoners uit zuid Nederland geldt hetzelfde.



Prijzen van producten en diensten: mannen, 25-34 jarigen en inwoners uit het oosten van Nederland zijn bovengemiddeld positief

Digitale Samenleving: Overzicht van de belangrijkste resultaten

Waar baseert men de mening op? Basis: allen n=1.114 82

85 84 85 82

Vraagstelling: U heeft net uw mening gegeven over de invloed van digitale technologie op diverse onderwerpen voor nu en in de nabij toekomst. Als u denkt aan de mening die u heeft gegeven, kunt u dan aangeven waarop deze is gebaseerd? MEERDERE ANTWOORDEN ZIJN MOGELIJK

76

53 39

44

36 38

29 17 17 9

Mijn eigen gevoel

Mijn eigen ervaring Totaal

16-24

25-34

17 7

6

50-64

14 15

18 16

3

De mening/ervaring van vrienden/familie/collegas 35-49

20

65+

Wat ik lees en hoor in de media

Huidig gevoel bij digitale technologie Basis: allen n=1.114

Vraagstelling: Wat is uw gevoel bij de rol die digitale technologie in uw leven speelt?

# tweederde van Nederland is (zeer) positief over de rol van digitale technologie in hun leven. Slechts een enkeling is hierover mild negatief (2%). Niemand is uitgesproken negatief.

13

54

Zeer positief

Positief

30

Neutraal

Negatief

Zeer negatief

2



# Mannen en jongeren zijn positiever. Vrouwen en 65+ -ers zijn relatief het minst positief. Totaal

13

Man Vrouw

54

18

56

8

17

61

14

50-64

3

61

16

35-49

21

52

10

32

52

7

35

50 Zeer positief

11

36

20

25-34

2

25

53

16-24

65+

30

40 Positief

Neutraal

Negatief

Zeer negatief

2

11 2 21 3 1



# The innovators zijn het meest positief. De ‘laggards’ het minst positief. Totaal

13

54

Innovators

48

Early adopters

Laggards 0

59

8 3

2

45

33

Early majority Late majority

30

65

26

46 74

Zeer positief

Positief

Neutraal

Zeer negatief

7

0

4 1 12

Negatief

0

1

47

11

7

3

Vraagstelling: Kunt u per onderwerp aangeven in hoeverre u vindt dat dit OP DIT MOMENT positief of negatief wordt beïnvloed door digitale technologie?

Invloed van digitale technologie op diverse onderwerpen (in%) Basis: allen n=1.114 67

64

61

58

58

56 48

47

46

44

44

44

44

41

41

36

34

33

33

32

32

31 19

16

Onderwerpen die nu en over 10-15 jaar (zeer) positief worden beïnvloed door digitale technologie (in%) Basis: allen n=1.114

67

Vraagstelling: Kunt u per onderwerp aangeven in hoeverre u vindt dat dit OP DIT MOMENT positief of negatief wordt beïnvloed door digitale technologie? Kunt per onderwerp aangeven in hoeverre u denkt dat dit OVER 10 TOT 15 JAAR positief of negatief zal worden beïnvloed door digitale technologie?

64

60

61

59

58

58

58

55

56 57

54

1 -7 Bankieren

-5

-3

-3

-4

Reizen Winkelen Mobiliteit Entertainment huidige mening toekomstige mening verschil + verschil -

Onderwijs



4751

48 41

49 44

4646

4

0

49 44

5

4446

5

4442

4141

2

0 -2

-7

huidige mening

toekomstige mening

verschil +

4137

verschil -

-4


36 32


39

37 33

34 32

33 31

36 31

34 32

32

26 21 16

19 7

4

-4

-2

7

5

2

5

-2

Sociale binding Geluksgevoel / algemeen welbevinden

Kinderen / jongeren

huidige mening

Persoonlijke relaties

Ouderen

toekomstige mening

Persoonlijke veiligheid

Het milieu

verschil +

Wereldvrede

verschil -

Privacy

Attitude aan de hand van stellingen

Vraagstelling: Kunt u voor ieder van de onderstaande uitspraken aangeven of u het daar mee eens of oneens bent?

Werk & Werkgelegenheid Basis: allen n=1.114

Over 30 jaar zullen mensen totaal andere soorten banen hebben door de opkomst van nieuwe digitale technologie

88

12

93% - 65+

Digitale technologie zal in de komende 5 jaar nieuwe soorten banen opleveren Digitale technologie zal meer banen opleveren dan dat er door verloren zullen gaan Ik maak mij zorgen dat binnen 10 jaar mijn werk overgenomen zal worden door een robot Eens

79

21

89% - 65+

35

65

44% - 65+

34 37% - Vrouw

Oneens

66


Gezondheidszorg Basis: allen n=1.114

Digitale technologie kan helpen om de kosten van de gezondheidszorg omlaag te brengen

71

29

76% - Man

Ik vind het prima als mijn gezondheid in de toekomst gecontroleerd en gemonitord wordt door digitale technologie in plaats van de huisarts, verpleegkundige en dergelijke

Eens

42

58

51% - Man

Oneens


Mens & Maatschappij Basis: allen n=1.114

Digitale technologie kan helpen om de kloof tussen ontwikkelde en onderontwikkelde landen te overbruggen

61

39

68% - 65+

Digitale technologie heeft de wereld beter gemaakt

60

40

72% - 25-34

Ik maak mij zorgen over de rol die digitale technologie in de toekomst zal spelen

58 62% - 16-24

Eens

Oneens

42


Kennis en inzicht Basis: allen n=1.114

Ik vind het goed dat er op school computers gebruikt worden voor de les

86

14

90% - 50-64

Digitale technologie is essentieel voor onze economie

84

16

90% - 65+

Binnen 20 jaar zullen computers intelligenter zijn dan mensen

49

51

59% - 16-24

Eens

Oneens

Technologie en het dagelijks leven Basis: allen n=1.114 Ik ben bezorgd over mijn privacy in de toekomst


76

24

79%- 65+

Dankzij digitale technologie leid ik een gelukkiger leven

42

58

52% - 16-24

Ik zou probleemloos volledig zonder enige computertechnologie kunnen leven

41

59

45% - Man

Ik vind dat ik te veel verschillende apparaten heb

39

61

43% - 16-24

Ik verlang naar een levensstijl zonder enige digitale technologie In de toekomst zullen computers mijn leven helemaal overnemen Eens

27

73

30% - 35-49

26

74

34% - 16-24

Oneens


Veiligheid Basis: allen n=1.114

Er zijn betere wetten nodig om de digitale ontwikkelingen bij te kunnen benen

85

15

91% - 65+

Ik maak mij steeds meer zorgen over cybercriminaliteit of identiteitsdiefstal

78

22

86% - 65+

Eens

Oneens

Bron: onderzoek Digitale Samenleving

Als u 10 tot 15 jaar vooruit kijkt... …wat zijn uw drie grootste angsten over digitale technologie? …wat zijn drie meest positieve effecten van digitale technologie?

Vraagstelling: Als u 10 tot 15 jaar vooruit kijkt, wat zijn dan de drie meest positieve effecten van digitale technologie volgens u? MAXIMAAL DRIE ANTWOORDEN MOGELIJK

Basis: allen n=1.114

DIGITALE KANSEN

1. Dat digitale technologie revolutionaire nieuwe medische behandelingen zal opleveren voor ziektes zoals Kanker, AIDS, Alzheimer en dergelijke

42%

2. Dat digitale technologie er voor zal zorgen dat mensen met een fysieke handicap normaler kunnen leven

33%

3. Dat digitale technologie er voor zal zorgen dat ik altijd in contact blijf met familie en 26% vrienden, waar ze ook zijn 4. Dat digitale technologie er voor zal zorgen dat ouderen langer een normaal en zelfstandig leven kunnen leiden

26%

5. Dat auto’s zichzelf zullen kunnen besturen en veiliger zijn 6. Dat robots gevaarlijke / vieze / saaie taken zullen vervullen 7. Dat digitale technologie het (nog) makkelijker voor mij zal maken om op de hoogte te blijven van het laatste nieuws en de nieuwste ontwikkelingen

21% 21% 18%

8. Dat ik dankzij digitale technologie meer zal kunnen doen in minder tijd 9. Dat digitale technologie mijn leven (nog) gemakkelijker en leuker zal maken 10. Dat ik dankzij digitale technologie zal kunnen werken waar en wanneer ik dat wil (Het Nieuwe Werken)

17% 16% 12%

11. Dat digitale technologie ons in staat zal stellen om sneller te reizen 12. Dat digitale technologie mensen uit verschillende landen dichter bij elkaar zal brengen en de maatschappij vredelievender maken

10% 9%

Vraagstelling: Als u 10 tot 15 jaar vooruit kijkt, wat zijn dan uw drie grootste angsten over digitale technologie? MAXIMAAL DRIE ANTWOORDEN MOGELIJK


DIGITALE ANGSTEN

1. Cybercriminaliteit / digitale fraude

53%

2. Dat ik mijn privacy verlies

38%

3. Dat we te afhankelijk worden van internet

35%

4. Dat digitale technologie zo ingewikkeld wordt dat de overheid en organisaties dit niet meer veilig kunnen beheren

25%

5. Dat mensen dommer zullen worden, doordat ze meer en meer op digitale technologie vertrouwen

25%

6. Dat mijn persoonlijke informatie misbruikt zal worden door de overheid

21%

7. Dat robots steeds meer banen zullen overnemen

20%

8. Dat er een cyberoorlog zal uitbreken

14%

9. Dat digitale technologie te ingewikkeld wordt voor mij

12%

10. Dat kunstmatige intelligentie / robots een bedreiging voor de mensheid zullen vormen

11%

11. Dat digitale technologische ontwikkelingen er voor zullen zorgen dat bedrijven te veel over mij te weten komen

11%

12. Dat digitale technologie een negatieve impact zal hebben op mijn persoonlijke relaties

8%

Vraagstelling: Wie is volgens u in de eerste plaats verantwoordelijk voor een veilige, verantwoordelijke en effectieve digitale samenleving?

Wie is verantwoordelijk? Basis: allen n=1.114

De burger zelf

45

Internationale overheden (zoals de EU)

27

De overheden van individuele landen

21

Commerciële bedrijven Publieke, onafhankelijke organisaties (Consumentenbond, Ombudsman, etc.)

5 3

Hoe kunnen zorgen of angsten worden weggenomen?

Vraagstelling: Hoe kunnen bedrijven / organisaties / de overheid uw zorgen of angsten over digitale technologie verzachten of wegnemen? Wilt u er drie kiezen uit de volgende mogelijkheden? MAXIMAAL DRIE ANTWOORDEN MOGELIJK


51

De overheid moet onze privacy garanderen Bedrijven, organisaties en de overheid moeten beter samenwerken op het gebied van privacy / security

38

Ze moeten er allemaal voor zorgen dat mensen altijd vóór digitale technologie komen

29

Bedrijven moeten mij de keuze geven of ik al dan niet wil deelnemen aan nieuwe digitale technologische ontwikkelingen

27

De overheid moet een grotere controlerende rol spelen op het gebied van de inzet van nieuwe digitale technologie

25

Bedrijven zouden er verantwoordelijk voor moeten zijn dat hun digitale producten / diensten veiliger en gemakkelijker worden

24

Naarmate robots steeds meer banen overnemen, moet de overheid zorgen voor een eerlijke herverdeling van werk en inkomen

20

Bedrijven, organisaties en de overheid moeten er voor zorgen dat werkgelegenheid altijd belangrijker zal zijn dan kostenbesparingen door de…

18

Het algemene belang (het belang van digitale technologie voor de samenleving) moet altijd voor de persoonlijke belangen van individuele burgers komen Bedrijven moeten gebruikers meer zeggenschap geven over de ontwikkeling en het gebruik van digitale technologie

15

9

Adaptatie(vermogen)

Adaptatie (vermogen) I

Vraagstelling: Hoe snel koopt of gebruikt u nieuwe digitale technologie?


Ik kan niet wachten. Ik koop/gebruik nieuwe digitale technologie zodra dit verkrijgbaar is

3

Ik blijf graag bij op digitaal technologisch gebied, maar wacht wel op reviews in de media of ervaringen van vrienden/familie/collega's voordat ik ga kopen/gebruiken

22

Ik ben wel geïnteresseerd in nieuwe digitale technologie, maar wacht meestal met kopen/gebruiken totdat het gemeengoed is geworden

42

Ik ben niet zo geïnteresseerd in nieuwe digitale technologie. Ik koop/gebruik het pas wanneer ik het idee heb dat dit mij echt voordeel oplevert Ik ben totaal niet geïnteresseerd in nieuwe digitale technologie

25

8

Adaptatie (vermogen) II

Vraagstelling: Kunt u van ieder van de onderstaande digitale apparaten / technologieën aangeven of u dit zelf wel of niet zou willen gebruiken?


85

Draadloos opladen Slimme apparaten voor thuis (slimme koelkast, slimme energiemeter en dergelijke)

79 66

Apparaten die mijn gezondheid monitoren

52

Zelfrijdende auto’s

49

Robots voor thuis (bijvoorbeeld een robot-huishoudster) Apparaten die ik op mijn lichaam draag (wearables). Zoals slimme brillen, slimme horloges, slimme armbanden, bionische contactlenzen en…

44 38

Drones die pakketjes door de lucht bezorgen

33

Virtual reality

32

Kunstmatige intelligentie Een sexrobot

11

Achtergrond & doelstelling

Recommend Documents