Jaarverslag
Ë
Inhoud
3
Voorwoord
5
Interview: Jaap Buitink
6
Interview: Ria Bronneman
31
Wordt Nederland slimmer of dommer? Hoe belangrijk is de school nog in 2020 en hoe zal het lerarenberoep zich ontwikkelen?
Interview: Mariëtte Hamer
Ledenservice VOS/ABB Consulting
32 34
Interview: Rens Knegt
36
11
Hoe ziet het onderwijsbestel er anno 2020 uit?
Hoe zullen de bestuurlijke en
Belangenbehartiging
12
Interview: Beatrijs Ritsma
16
financiële arangementen er in 2020 uitzien?
Interview: Bamber Delver Komt er een einde aan de onderwijsexpansie? Interview: Jacques Schraven
van een leven lang leren?
21
Wat en hoe leren jongeren in 2020?
Interview: Henk Koedood Zet het proces van de functieverbreding van scholen door?
41
Zal er in 2020 sprake zijn
26
De Vereniging VOS/ABB Samenstelling VOS/ABB bureau Toekomst: prioriteiten in 2005 Colofon
42 46 47 48
4
Ë
Verleden en toekomst met elkaar verbonden
5
Voorwoord
Het jaarverslag dat voor u ligt, blikt terug én kijkt vooruit. We leggen verantwoording af over de activiteiten die we in het afgelopen jaar voor u hebben uitgevoerd. En we geven een overzicht van de plannen van VOS/ABB voor het jaar 2005.
De lessen uit het verleden moeten we gebruiken voor de toekomst, want het is onze taak het onderwijs voor de komende generaties veilig te stellen. Daarom kijken we vooruit. Dat doen we aan de hand van het rapport ‘In het zicht van de toekomst’ van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP), dat afgelopen najaar uitkwam. Het SCP stelde zichzelf acht
2004 is in meerdere opzichten een enerve-
vragen over de mogelijke onderwijsontwik-
rend jaar geweest. Heftige reacties waren
kelingen tot het jaar 2020. Wij hebben ervoor
er na de dramatische gebeurtenissen op
gekozen om acht ‘opinionleaders’ over deze
het Terra-College. We kregen te maken met
vragen te laten nadenken. Het leek ons zinvol
de praktische uitwerking van de Wet op de
niet alleen reacties uit de onderwijswereld,
Expertisecentra, de plannen voor Fase II van
maar vanuit een breed maatschappelijk
het Studiehuis en de invoering van Lumpsum
kader op papier te zetten. Zo komen naast
PO. 2004 was ook het jaar waarin we onze
onderwijsprofessionals, ook mensen uit onder
eigen conceptcode ‘Goed Onderwijsbestuur’
meer het bedrijfsleven, de politiek en journa-
hebben geïntroduceerd. En natuurlijk was er
listiek aan het woord. Veel leesplezier!
de politieke heksentoer om de 100 miljoen euro voor het achterstandenbeleid veilig te stellen. Terugblikken vinden wij echter niet voldoende. Van de geschiedenis kunnen en moeten we leren, maar die kunnen we niet
Philip Geelkerken
meer veranderen.
Algemeen directeur VOS/ABB
Interview
6
Jaap Buitink:
‘Je blijft elkaar ontmoeten; dat is waar de school voor is!’
Dr. ir. Jaap Buitink is hoofd van de lerarenopleiding van het Universitair Onderwijs Centrum Groningen. Als opleider van leraren en leraaropleiders staat hij aan de basis van de generatie die in 2020 in het onderwijs aan de slag gaat.
beelden zijn, een aanzet tot een geheel ander onderwijs. De brugklassers die met loodzware tassen elk uur van lokaal veranderen, zijn er dan niet meer, verwacht hij.
Vakoverstijgend Buitink vervolgt: “Er komen veel meer dwarsverbanden tussen de afzonderlijke vakgebie-
Op de vraag van het SCP of de school in 2020
den. De taak van de leraar verandert hierdoor
nog bestaanrecht heeft, antwoordt hij direct
ingrijpend. Docenten zijn in 2020 veel minder
positief. “Bestaansrecht zeer zeker, maar de
uitvoerders, en veel meer ontwikkelaars. Ze
school zal virtueler zijn dan nu. Leerlingen
zullen leeromgevingen creëren, heel gericht en
zullen met computers veel meer thuis kunnen
prikkelend. Leerlingen vinden maar gedeelte-
doen. De ontwikkelingen rond breedband en
lijk hun eigen weg, afhankelijk van hun leeftijd.
dergelijke gaan zo fluitend snel! Maar er blijft
Leraren moeten er voor zorgen dat ze hun
wel degelijk een school over. De relatie tussen
leerlingen niet zomaar het bos insturen. Dat
leraar en leerling is daar veel te belangrijk
zal zowel binnen het eigen vak als vakover-
voor. Het bemoedigende tikje op de schouder,
stijgend zijn. Teamwork tussen docenten van
en de lol die je met elkaar kunt hebben. Het
verschillende vakken, gericht op het inhoude-
is onmogelijk voor te stellen dat kinderen van
lijk en didactisch vormgeven van de leerom-
hun nulde tot hun achttiende achter een PC
geving, wordt dan ook veel belangrijker. In
zitten om wijzer te worden. Want daar gaat
Groningen zijn we daar nu al mee bezig: leren
het om: wijzer worden. Dat lukt niet met alleen
om naar elkaars vakken te kijken.”
een beeldscherm. De mens is een sociaal wezen. Een kind heeft iemand nodig die hem
Slecht imago
begeleidt. Je blijft elkaar dus ontmoeten. Dat
Buitink denkt niet dat het imago van het
is waar de school voor is!”
leraarberoep slechter wordt, zoals het SCP aangeeft. De imagoverslechtering heeft onder
Klassiek beeld
meer te maken met de verwachting dat er in
Buitink denkt dat het beeld dat we nu van de
2020 in het onderwijs veel minder academici
school hebben, in 2020 rigoureus is veran-
zullen werken. Buitink: “Misschien is daar wel
derd. Daarmee doelt hij ook op het klassieke
een financieel-economische reden voor. Qua
beeld van het schoolgebouw. “Er zal dan,
salarissen kan het onderwijs moeilijk concur-
denk ik, sprake zijn van verschillende ruimtes
reren met andere sectoren. Maar juist bij het
waar leerlingen terecht kunnen, maar dan heel
ontwikkelen van een leeromgeving binnen
anders dan de huidige klaslokalen. Als de
vakken en vakoverstijgend is grondige kennis
huidige, afzonderlijke lokalen er in 2020 nog
van de achterliggende wetenschapsgebieden
zijn, dan ligt dat aan de ouderdom van de ge-
nodig. Daar zijn academici voor. Ze kunnen
bouwen, en niet aan de vorm van het onder-
binnen lessituaties ook goed diagnoses stel-
wijs”. Buitink ziet in het zogenoemde Nieuwe
len. En het onderwijs, vooral in het VO, wordt
Leren, waarvan Slash-21 in Lichtenvoorde,
waarschijnlijk onderzoeksmatiger. Ook dan
Unic in Utrecht en Via in Rotterdam voor-
zijn academici belangrijk!”
7
Ë
Hoe belangrijk is de school nog in 2020 en hoe zal het lerarenberoep zich ontwikkelen?
10
Ë
Hoe ziet het onderwijsbestel er anno 2020 uit?
Interview
11
Mariëtte Hamer:
‘Ouders moeten iets te kiezen hebben’
‘Het ideaal is dat ouders hun kind naar een gemengde school brengen in een gemengde buurt’, zegt PvdATweede-Kamerlid en onderwijsspecialiste Mariëtte Hamer. Ze antwoordt hiermee indirect op de vraag van het Sociaal en Cultureel Planbureau of artikel 23 over de vrijheid van onderwijs nog toekomst heeft.
mijn dochter echt goed is! Je merkt gewoon in de klas: het zijn ontzettend lieve kinderen. We moeten in de maatschappij meer met elkaar in contact komen. Ik hoor ook van mijn allochtone vriendinnen dat ze dat willen.”
Decentralisatie Hamer vervolgt door te zeggen dat, zoals ze ook in haar notitie aangaf, de schoolbesturen en gemeenten meer zeggenschap over het
Hamer denkt zeker dat artikel 23 nog toekomst
onderwijs moeten krijgen en dat het ministerie
heeft. “Ouders moeten iets te kiezen heb-
van OCW zijn regelzucht moet beperken. “Een
ben, maar de vrijheid van onderwijs evolueert
van de lessen die wij als Partij van de Arbeid
wel. Die ontwikkeling is allang aan de gang.
hebben geleerd is dat er zo min mogelijk zaken
Het gaat niet meer hoofdzakelijk om levens-
van bovenaf moeten worden geregeld. We rea-
beschouwing, maar meer om pedagogische
liseren ons dat binnen het onderwijs veel weer-
keuzes. Sommige ouders kiezen bijvoorbeeld
stand is tegen het beeld van de PvdA. Alles
voor een katholieke school omdat die vrijer
van bovenaf regelen is echt het laatste wat we
is dan de strengere pc-school in de buurt, of
willen. We moeten veel meer decentraliseren.
andersom natuurlijk. Maar levensbeschouwing
Daar moeten we serieus werk van maken.”
zal nooit helemaal verdwijnen. Alleen stond het vroeger op nummer 1 als het om de schoolkeu-
Minister?
ze ging, en nu daalt dat naar nummer 5 of 6”.
Of Mariëtte Hamer voor zichzelf in de aanloop naar 2020 een rol ziet weggelegd in het cen-
Tegenover elkaar
trum van de macht, misschien wel als minister
Keuzevrijheid voor ouders moet dus blijven
van Onderwijs, laat ze onbeantwoord. “Nee,
bestaan, zegt Hamer. Daarmee haakt ze in op
echt waar, daar heb ik nog nooit over nage-
haar eigen notitie ‘Ouders en scholen samen
dacht. Na de verkiezingen van 2002, toen ik
sterk. De vrijheid van onderwijs opnieuw
maar op het nippertje in de Kamer kwam, heb
ingevuld’. “Wat we niet willen, is dat er een
ik geleerd om wat dit betreft niet langer dan
scheiding komt. Vroeger stonden de verschil-
drie maanden in de toekomst te kijken!”
lende groepen in de samenleving naast elkaar op hun zuilen; nu zie je dat wit en zwart tegenover elkaar staan. Daar probeer ik me aan te onttrekken’. Hamer illustreert dit aan de hand van de schoolkeuze voor haar dochter. ‘Ik heb mijn kind op een gemengde openbare school gedaan. Daar heb ik bewust voor gekozen. Het is een prettige school. De directeur probeert de leerlingenpopulatie gemengd te houden. De verhouding allochtonen-autochtonen is nu 35% tegenover 65%. Ik denk dat het voor
12
Ë
Belangenbehartiging
Code ‘Goed onderwijsbestuur’
ABB vindt dat op termijn de WOR moet wor-
Het jaar 2004 heeft in het teken gestaan van
den ingevoerd. Toch stemde VOS/ABB in met
de ontwikkeling van een code ‘Goed on-
het akkoord, omdat de minister toezegde in de
derwijsbestuur’ voor zowel het primair als
WMS de nodige flexibiliteit in te bouwen. Die
voortgezet onderwijs. Na enkele studiebij-
flexibiliteit maakt het dan mogelijk afspraken
eenkomsten en overleg met de betrokken
te maken voor een WOR-achtige structuur.
ledencommissies is een conceptcode opgesteld. Dit concept is in het najaar onderwerp
Onderwijsachterstanden
van overleg geweest in de regiobijeenkom-
VOS/ABB heeft in 2004 veel gedaan om de
sten voortgezet onderwijs en de netwerkbij-
belangen van scholen met achterstandsleerlin-
eenkomsten primair onderwijs.
gen veilig te stellen. Het kabinet had ook op
Daarnaast waren er enkele sessies met be-
dit gebied forse bezuinigingen aangekondigd.
stuurders uit het primair en voortgezet onder-
Samen
wijs over het thema ‘Goed onderwijsbestuur’.
maakte VOS/ABB zich sterk bij de minister en
Ook op de algemene ledenvergadering van
Tweede Kamer om de bezuinigingen terug te
VOS/ABB op 14 oktober stond dit thema cen-
draaien.
traal. De reacties en commentaren leidden in
Bij de algemene beschouwingen bleek dat
december tot een bijstelling van de code.
VOS/ABB gescoord had. De 100 miljoen euro
VOS/ABB is voorstander van een uniforme
is weer beschikbaar. Wel is er een specifieke
code ‘Goed onderwijsbestuur’ voor het hele
keuze gemaakt over de inzet van dit geld, te
onderwijs. Daarom volgt dit jaar overleg met
weten vroeg- en voorschoolse educatie, scha-
de andere organisaties voor bestuur en ma-
kelklassen en leerplus voor het VMBO. Het
nagement, de werkgeversvereniging voortge-
overleg over de gewenste besteding van het
zet onderwijs en de organisaties voor school-
geld was in 2004 nog niet afgerond.
met
andere
onderwijsorganisaties
leiders om een dergelijke uniforme code vast te stellen.
Organisatie van onderwijszorg ‘Goed onderwijs voor alle leerlingen’ is het mot-
Medezeggenschap
to van VOS/ABB. We kiezen daarbij nadrukkelijk ook voor leerlingen die extra aandacht no-
De evaluatie van de Wet Medezeggenschap
dig hebben. Uitgangspunt is dat het onderwijs
Onderwijs (WMO) heeft zich jarenlang voort-
zodanig georganiseerd is dat ieder kind naar
gesleept. De verschillende inzichten over het al
school gaat, goede zorg krijgt en/of werkt.
dan niet toepassen van de Wet op de onderne-
Ervaring leert dat de huidige organisatie van de
mingsraden (WOR) leidden tot een patstelling.
onderwijszorg niet goed is. De verantwoorde-
Medio 2004 werd die impasse doorbroken. De
lijkheden zijn niet duidelijk. Er zijn drie wetten
minister bereikte met alle belanghebbende or-
(WPO, WVO en WEC) die hun eigen inhoude-
ganisaties een akkoord, dat inhield dat voorlo-
lijke, organisatorische, bestuurlijke en financi-
pig van toepassing van de WOR wordt afgezien.
ele kaders hebben. Er is te weinig samenhang
In ruil voor die concessie zal de nieuwe Wet Me-
tussen de verschillende trajecten. De verkave-
dezeggenschap Scholen (WMS) het mogelijk
ling van zorg- en achterstandenbeleid (WSNS,
maken om een medezeggenschapsstructuur in
LGF en GOA) sluit niet aan op de dagelijkse
te voeren die de WOR-structuur benadert. VOS/
praktijk. Het geheel van de arrangementen is
13
nog niet gelijk is aan de som der delen, laat
De meest prominente activiteiten bestonden
staan dat het daar bovenuit stijgt. Scholen
uit presentaties, studiedagen en de uitwerking
hebben te maken met aparte financierings-
van situatiespecifieke samenwerkingsvarianten.
stromen. Bestuurlijke verantwoordelijkheden en verantwoordingslijnen zijn voor elk traject
Wet op de Expertisecentra
anders geregeld. Samenwerking wordt nood-
In 2004 werd voor de WEC-scholen volop
zakelijker, maar tegelijkertijd complexer.
duidelijk wat de wijzigingen in de Wet op de
VOS/ABB heeft de discussienotitie ‘De orga-
Expertisecentra voor hen betekenden: veel
nisatie van de onderwijszorg’ in 2004 bespro-
aanmeldingen voor de scholen van het REC.
ken in de netwerken PO, ledencommissies
Ook waren er veel aanmeldingen voor een
en als onderdeel van de najaarsconferentie.
‘Rugzak’. Dit leidde al met al tot een admini-
Over het algemeen waren de reacties positief,
stratief en bureaucratisch geheel.
met dit voorbehoud dat in de regio’s waar de
VOS/ABB stond, met steun van de leden van
organisatie van de zorg al goed is geregeld,
de WEC-commissie, vooraan bij de overleg-
de noodzaak van reorganisatie niet wordt
tafels en de politiek om de zin en vooral de
gezien. De notitie is ook besproken met de
onzin van sommige uitwerkingen van het mi-
collega-organisaties. Dit heeft geresulteerd
nisterie van OCW aan de kaak te stellen. Dit
in een werkgroep die een advies voorbereidt
resulteerde in een aantal versoepelingen, maar
aan de minister van OCW. Dit advies wordt
op de hoofdpunten vond de minister het nog
medio 2005 uitgebracht.
te vroeg om wetswijzigingen aan te brengen. Eind december verscheen de beleidsbrief
Afstemming in de regio
‘Evaluatie WSNS, LGF en OAB’ waarin de mi-
Uit het inspectieonderzoek van 2004 blijkt
nister een aantal verdere versoepelingen aan-
dat de organisatie en kwaliteit van de interne
kondigt, maar vooral discussie wil met de on-
leerlingenzorg toeneemt. Daarnaast wordt de
derwijsorganisaties over de organisatie van de
vraag aan de leerlingenzorg zo groot en com-
zorg in het algemeen en leerlingen van cluster 4
plex, dat het de mogelijkheden van het onder-
in het bijzonder.
wijs te boven lijkt te gaan. Steun van externe
In 2004 begon het project ‘Kwaliteit Speci-
partijen, zoals speciaal onderwijs, school-
aal’ met een individueel gesprek met vrijwel
maatschappelijk werk en jeugdzorg, is dan
alle directeuren van de WEC-scholen. Uit de
ook noodzakelijk. Dit is een ontwikkeling die
gesprekken kwam naar voren dat zij behoef-
ook in de ogen van de VOS/ABB om aandacht
te hebben aan regionale netwerken en veel
vraagt. In het afgelopen jaar hebben WSNS
‘good practice’. Door alle voorbereidingen op
Plus en de stuurgroep Kwaliteit van de zorg in
de nieuwe WEC is de schoolontwikkeling en
het VMBO en het praktijkonderwijs daarom al
het werken aan kwaliteitsbeleid in de schaduw
actie ondernomen. Door samenwerking met
komen te staan. Het is duidelijk merkbaar dat
externe partijen ging expliciet aandacht naar
men daar nu wel degelijk mee aan de slag wil.
de versterking van de leerlingenzorg.
Ook werd duidelijk dat het per 1 augustus
VOS/ABB heeft de leden op dit gebied onder-
2006 eindelijk zover is dat de fre’s worden
steund met uitgebreide informatievoorziening
ingeruild voor echte euro’s. Veel schoolleiders
en planvorming. Met name samenwerkings-
en besturen zijn bij de speciale lumpsum-
verbanden maakten gebruik van deze hulp.
conferentie voor de WEC-scholen geweest.
14
Ë
Belangenbehartiging
VOS/ABB
heeft
bij
de
WEC-raad
een
scholingsvoorstel ingediend met veel aandacht voor de vertaling van het eigen schoolen REC-beleid in meerjarige begrotingen. In de loop van dit cursusjaar komt hierover meer informatie beschikbaar.
Invoering persoonsgebonden nummer In 2004 bleek maar weer dat de invoering van het persoonsgebonden nummer (pgn of onderwijsnummer) niet zonder slag of stoot verloopt. Het voortgezet onderwijs krijgt hier als eerste mee te maken. In het voorjaar van 2003 bleek al dat door problemen bij ondersteunende systemen het schaduwdraaien zich niet zou beperken tot dat schooljaar. VOS/ABB heeft zich van begin af aan verzet tegen het sanctiebeleid voor het schaduwdraaijaar 2003/2004. Samen met andere onderwijsorganisaties klaagde VOS/ABB daarover bij de minister, maar dit leidde niet tot een meer coöperatieve opstelling van het departement. De organisaties besloten daarom in september het bestuurlijk overleg op te schorten totdat de minister zou instemmen met een onafhankelijk onderzoek naar het functioneren van de gehele uitwisselingsketen. Nadat de leerlingentellingen van 1 oktober weer de nodige problemen hadden opgeleverd, vond in december bestuurlijk overleg plaats. Het resultaat was dat er een onafhankelijke audit komt om tot verbeteringen te komen. De lessen uit de invoering in het voortgezet onderwijs, moeten worden gebruikt om op termijn het pgn ook in het primair onderwijs in te voeren. VOS/ABB heeft voor de leden die in september zijn getroffen door een sanctie van OCW, een modelbezwaarschrift opgesteld. De meeste van de getroffen leden hebben hiervan gebruik gemaakt. VOS/ABB zal ook namens deze leden optreden bij de behandeling van de bezwaarschriften.
15
Informatievoorziening VOS/ABB streeft al geruime tijd naar terugkop-
Collectieve Arbeidsovereenkomst voortgezet onderwijs
peling van de gegevens die de scholen aan
In 2004 is het Werkgeversverbond Voortgezet On-
het ministerie verstrekken. VOS/ABB partici-
derwijs (WVO) opgericht, die zich richt op de col-
peert daarom in de werkgroep van Onderwijs
lectieve belangenbehartiging op het gebied van
in Cijfers VO. Dit is een website waar relevante
arbeidsvoorwaarden in het voortgezet onderwijs.
gegevens van een school of bestuur over leer-
VOS/ABB heeft haar werkgeversdeel voortgezet
lingen, personeel en financiën naast die van
onderwijs overgebracht naar de WVO.
andere scholen en besturen zijn te plaatsen. De site is in beheer van Cfi.
Overheveling onderhoudstaken Het jaar 2004 stond in het teken van de overhe-
VOS/ABB heeft in het najaar van 2004 het
veling van de onderhoudstaken in het voortge-
voorzitterschap op zich genomen van een
zet onderwijs. VOS/ABB pleitte voor een goede
werkgroep die een equivalent moet maken
overgangsregeling. Dit leidde ertoe dat in de wet
voor het PO. Een eerste versie zal medio april
is opgenomen dat gemeenten en schoolbestu-
in de lucht komen. VOS/ABB streeft naar meer
ren bij nalatig en achterstallig onderhoud samen
flexibiliteit voor scholen en besturen om lande-
een oplossing moeten zoeken. Ook is er een be-
lijke gegevens voor eigen beleid te gebruiken.
scheiden overgangsregeling tot stand gekomen voor de oudere schoolgebouwen.
Collectieve Arbeidsovereenkomst primair onderwijs
VOS/ABB heeft samen met de overige besturen-
In 2004 liep de CAO-PO af. Partijen hebben
organisaties en met subsidie van het ministerie
ervoor gekozen deze CAO te verlengen tot
van OCW een website met ‘good practices’ ge-
1 augustus 2005 en slechts op een beperkt
maakt. In de komende periode zal de site www.
aantal, met name technische punten aan te
onderwijspaleis.nl verder worden uitgebouwd.
passen. De belangrijkste inhoudelijke aanpassing was de uitbreiding van de faciliteitenre-
Stichting en instandhouding
geling voor medezeggenschapsraden. Dit met
De complexiteit van het stichten en instandhou-
het oog op de invoering van lumpsumbekosti-
den van scholen in het PO leidt niet alleen tot
ging in het primair onderwijs. Op aanraden van
veel vragen van schoolbesturen, maar ook tot
de commissie Arbeidsvoorwaarden van VOS/
een ongelijke behandeling van het openbaar en
ABB is de afspraak hierover in het onderhan-
bijzonder onderwijs.
delaarsakkoord enigszins aangepast. De leden
Bij de stichting van nieuwe scholen in nieuw-
stemden vervolgens in overgrote meerderheid
bouwwijken wordt uitgegaan van bestaande
in met het akkoord.
belangstellingspercentages. Veelal is echter
Aan het einde van 2004 kwamen de minis-
de bevolkingssamenstelling van een nieuwe
ter van OCW en centrales een CAO voor het
wijk anders dan in de rest van een gemeente.
jaar 2004 overeen. De belangrijkste afspra-
Vooral in van oudsher protestants-christelijke
ken gingen over de eindejaarsuitkering en de
en rooms-katholieke gemeenten kan dit leiden
Wet doorbetaling tweede ziektejaar. VOS/ABB
tot de onmogelijkheid een openbare school te
heeft bij de totstandkoming van deze CAO de
stichten. VOS/ABB zal hieraan de nodige aan-
rol van waarnemer.
dacht blijven schenken.
vervolg op pagina 22
Interview
16
Beatrijs Ritsema:
‘Met de expansie van het onderwijs kan het wel eens lelijk tegenvallen’
Het SCP denkt dat jongeren langer blijven deelnemen aan het onderwijs. Het hoger onderwijs en in sterkere mate het middelbaar beroepsonderwijs zullen tot 2020 naar verwachting een deelnamestijging laten zien. Journaliste Beatrijs Ritsema denkt dat het met de expansie in het onderwijs nog weleens lelijk kan tegenvallen.
Luilekkerland “Ik denk dat jongeren tegenwoordig liever thuis blijven, omdat ze het er heerlijk hebben: de ijskast staat altijd vol, er wordt voor ze gekookt, de was is gedaan en vriendjes en vriendinnetjes van de andere sekse kunnen altijd blijven slapen. Wij gingen op kamers om aan vrije seks te doen. Dat is nu dus ook niet meer nodig. Waarom zouden ze dan op zo’n rottig studentenkamertje gaan zitten? Nee, als
De tendens zal echter wel minder spectaculair
je bang bent dat je kinderen straks het huis niet
zijn dan in de afgelopen decennia, toen de ex-
uitgaan, dan hoeven ze niet eerder te stop-
pansie feitelijk een zichzelf versterkend proces
pen met studeren; dan moet je als ouder een
was. Naarmate steeds meer jongeren een be-
streng regime handhaven. Direct vanaf dat ze
paald niveau behalen, levert dat niveau namelijk
zijn geboren. Zeker als je het niet leuk vindt om
steeds minder voordelen op. De onderwijsex-
straks ’s ochtends een onbekend iemand in de
pansie die het SCP verwacht, roept niet alleen
badkamer tegen te komen.”
onderwijstechnische vragen op, maar indirect ook een sociale vraag. Moeten de huidige jonge
Nut en noodzaak
ouders zich zorgen maken dat hun kinderen
“Met een streng regime worden ze eerder zelf-
straks veel langer dan nu op school zitten, nog
standig. Denk maar niet dat als je om halfzes
later financieel zelfstandig worden en dus op
thuiskomt, ze uit zichzelf de afwasmachine
nog latere leeftijd het huis uitgaan?
hebben uitgeruimd. Ik weet het: het is helemaal niet leuk om streng te zijn. Niet voor jezelf, en
Geen paniek!
ook niet voor je kinderen. Maar het is wel nut-
Journaliste Beatrijs Ritsema, bekend van haar
tig, noodzakelijk zelfs, ook voor kinderen. Maar
rubriek Beste Beatrijs in dagblad Trouw, weet
de onderwijsexpansie die het SCP verwacht,
raad. Zij zegt dat ouders er niet zo bang voor
en waar ik dus heel anders over denk, die staat
hoeven te zijn dan ze straks met hun kinderen
er helemaal los van. Ouders hoeven dus niet
blijven zitten. Maar dan moeten ouders er wel
bang te zijn dat ze straks met hun kinderen
zelf voor zorgen dat hun nest bijtijds empty
blijven zitten. Ze kunnen het zelf voor zijn.”
wordt. Aan de onderwijsexpansie, zo die er al komt, ligt het echter niet, zegt ze. “Ik denk dat door het verkorten van de opleidingen, wat je steeds meer ziet gebeuren, het met de expansie in het onderwijs nog wel eens lelijk kan tegenvallen. Door al die maatregelen van Rutte moeten studenten hun opleiding er steeds sneller doorheen jassen. In de jaren ’70 studeerden wíj zeven of acht jaar, en we woonden állemaal op kamers. Ik kende na een halfjaar niemand meer die thuiswoonde.”
17
Ë
Komt er een einde aan de onderwijsexpansie?
20
Ë
Wat en hoe leren jongeren in 2020?
Interview
21
Jacques Schraven:
‘Basale kennisoverdracht is van levensbelang’
Reflectie, onderzoek en het bedenken van oplossingen winnen terrein. Dat geldt ook voor sociale competenties en flexibiliteit. Het traditionele verwerven van kennis schuift meer en meer naar de achtergrond. Deze veranderingen zijn niet alleen zichtbaar op scholen die het zogenoemde nieuwe leren omarmen, maar overal in het onderwijs. De vernieuwingen krijgen onder meer voeding vanuit het bedrijfsleven, constateert het Sociaal en Cultureel Planbureau. Maar zitten bedrijven wel te wachten op werknemers die zich suf reflecteren en overal zelf oplossingen bij bedenken? Er moet toch vooral gewerkt worden!
is het onder meer droevig gesteld met taal en tekst. Na acht jaar basisschool kunnen veel leerlingen zich schriftelijk nauwelijks uitdrukken. Vaak zijn tekstjes die zij maken niet te beoordelen, omdat ze feitelijk uit losse woorden bestaan. Deze kinderen zijn kennelijk niet functioneel geletterd. Ik hoop hiermee duidelijk te maken dat de basis moet blijven. Hetzelfde zie je in de discussie over geschiedenis. Zonder jaartallen is het historisch verband weg. Het gevaar is dat we het kind met het badwater weggooien.’’
Context Schraven erkent wel dat door de vernieuwingen in het onderwijs meer kinderen snappen waar ze mee bezig zijn. “Als VNO-NCW zijn wij betrokken bij het Platform Bèta Tech-
Scheidend voorzitter Jacques Schraven van
niek. De teneur is dat we kinderen duidelijk
werkgeversorganisatie VNO-NCW ziet in de
moeten maken waar bètavakken nuttig voor
vernieuwingen noodzakelijke kansen maar
zijn. Ze denken vaak dat ze er alleen laborant
ook risico’s. “Het is van beide wat”, zegt hij.
of leraar natuurkunde of scheikunde mee
“Functioneren wordt binnen bedrijven steeds
kunnen worden. De kloof is te groot. Het is
complexer, maar het blijft natuurlijk ook nood-
daarom belangrijk context aan te bieden,
zakelijk een basis te behouden van kennis en
zodat leerlingen kunnen zien waar de vakken
vaardigheden. Als je kijkt naar het voortgezet
toe dienen. Hier is vernieuwing absoluut
onderwijs, moet zeker in de onderbouw het
noodzakelijk. Maar het blijft nodig om bij
vergaren van kennis centraal blijven staan.
de context ook de abstracte begrippen te
Onderzoek en reflectie komen later wel.
betrekken.”
De nieuwe aanpak moet dus niet ten koste gaan van vakkennis!”. Schraven wil boven-
Newton en Ohm
dien benadrukken dat het niet zo mag zijn dat
“Het heeft geen zin om op de oude ma-
leerlingen aan hun lot worden overgelaten.
nier door te gaan; dat zien wij ook wel in”,
Hij verwijst daarbij naar het Iederwijs-con-
benadrukt Schraven. “Reclame maken voor
cept. VNO-NCW is bang dat een al te rigou-
exacte vakken, zoals je wel ziet, heeft weinig
reuze vernieuwing niet zal leiden tot creatieve
zin. Daar trappen jongeren natuurlijk niet in.
en zelfstandige mensen, maar veeleer tot een
De uitdaging is om het onderwijs zo in elkaar
kansloze generatie.
te steken dat de Wet van Newton, Ohm or whatsoever tussen de oren komt. Dat is echt
Niet functioneel geletterd
de enige route die je kunt gaan. En… niet
“Basale kennisoverdracht is van levensbe-
onbelangrijk voor het personeel: lesgeven
lang”, vervolgt Schraven. “In het onderwijs
wordt hierdoor ook een stuk leuker!”
22
Ë
Belangenbehartiging
vervolg van pagina 15
Decentralisatie vervangings - en wachtgelduitgaven Werkgevers, werknemers en de minister van SZW hebben het ‘Arboplusconvenant primair en voortgezet onderwijs’ gesloten. Dit convenant loopt tot eind 2006. VOS/ABB stemde in 2004 onder een aantal voorwaarden in met de plannen van de minister voor decentralisatie van vervangings- en wachtgelduitgaven in het voorgezet onderwijs per 1 augustus van dit jaar. De Tweede Kamer heeft de behandeling van het wetsvoorstel doorgeschoven vanwege andere zaken in het politieke brandpunt. Door het voorgenomen uittreden van het voortgezet onderwijs uit beide fondsen, de Wet Doorbetaling tweede ziektejaar, de toename van de vervangingsmogelijkheden en de gelijktijdige vermindering van de OCW-vergoeding constateerden de fondsen dat zij niet meer aan hun financiële verplichtingen kunnen voldoen. In februari werd duidelijk dat het ministerie van OCW tot het einde van dit jaar garant staat. Ondertussen wordt gewerkt aan een structurele oplossing.
Lumpsum Per 1 januari 2004 zijn de pilots invoering lumpsum in het primair onderwijs van start gegaan. Via een wetswijziging is het voor een beperkt aantal schoolbesturen (maximaal 35) mogelijk gemaakt om af te wijken van bestaande wet- en regelgeving. Dit in verband met de ontwikkeling van instrumenten voor invoering van lumpsumbekostiging in het primair onderwijs. Inmiddels is een globaal plan van aanpak gereed voor deze pilots waarbij onderscheid is gemaakt tussen de pilots die al volledig met geld gaan werken (12 besturen met zo’n 100 scholen) en pilots die dat niet doen en in beperkte mate afwijken van de reguliere bekostiging (22 besturen met zo’n 600 scholen). De deelnemers zullen de
23
eerstkomende tijd met name bezig zijn met
ruim veertig leden met ingang van 2005 in de
het nader uitwerken van de concrete activitei-
problemen te komen bij het verwerken van
ten waarop zij zich zullen richten en de pro-
de salarissen, terwijl de schoolbesturen niet
ducten die dat moet opleveren.
rechtstreeks bij het conflict waren betrokken. De interventie van VOS/ABB resulteerde in
In 2006 volgt wederom een evaluatie van
een oplossing waarbij de leden buiten schot
het bekostigingsstelsel voor de lumpsumfi-
zijn gebleven.
nanciering in het voortgezet onderwijs. Eind 2004 is VOS/ABB al begonnen met een eigen
Tweede Fase VO
onderzoek naar verschillen tussen de eisen
In samenwerking met de andere organisaties
en de werkelijke situatie. Op basis van de uit-
heeft VOS/ABB in februari 2004 een onder-
komsten zijn goed onderbouwde gesprekken
zoek laten doen naar de mening van de direc-
met OCW mogelijk. Een van de knelpunten is
teuren/rectoren over de plannen voor de Fase
dat de extra vierkante meters die de scholen
II (Studiehuis). Uit het onderzoek kwam naar
in het kader van de onderwijskundige ver-
voren dat ten aanzien van de stimulering van
nieuwingen kunnen bouwen, niet terugkomen
de bètavakken geen heil wordt gezien in het
in de exploitatievergoedingen. Financieel be-
louter vermeerderen van het aantal uren.
tekent dit een achteruitgang van ongeveer
In 2004 zijn ook de Profielcommissies geïn-
10%. Een ander punt van zorg is dat het VO
stalleerd. Deze commissies hebben tot taak
het in 2004 weer zonder verhoging van de ex-
om de Tweede Kamer te ondersteunen bij een
ploitatievergoeding moest doen.
betere verdeling van de zogenoemde studielasturen. Ook is er hard gewerkt aan de ver-
Op 1 augustus 2006 gaat het praktijkonder-
nieuwing van de examens in het voortgezet
wijs over op lumpsum. Het komt dan onder
onderwijs.
de CAO-VO te vallen. VOS/ABB wil er zorg voor dragen dat deze sector zorgvuldig en
Planning VO
financieel verantwoord deze overstap kan
De planning in het voortgezet onderwijs kent
maken.Het parlement keurde de modernise-
veel regels. VOS/ABB wil al jaren de regels
ring van lumpsum in het VO in juli 2004 goed.
doorzichtiger te maken en een forse deregu-
Dat betekent onder meer dat per 1 januari
lering bewerkstelligen. Met behoud van een
2006 het VO een bekostiging per kalenderjaar
zekere basisbescherming voor de zittende
kent in plaats van per schooljaar. Daarnaast
scholen, moet het mogelijk zijn scholen vol-
vervalt de leeftijdscorrectie en vermindert het
doende armslag op het voorzieningenniveau
aantal parameters waarop de bekostiging is
en een substantiële mate van vrijheid te ge-
gebaseerd.
ven. In de loop van 2004 is over dit thema regelmatig overleg geweest tussen het de-
CASO
partement en de organisaties voor bestuur
VOS/ABB heeft aan het einde van 2004 met
en management. De verwachting is dat
succes via de Stichting CASO Gebruikers-
in 2005 een concrete uitwerking van een
organisatie bemiddeld in een conflict tus-
nieuw planningsstelsel wordt gepubliceerd,
sen PinkRoccadePublic (PRP) en een admi-
dat in belangrijke mate tegemoet komt aan
nistratiekantoor. Door dat conflict dreigde
deregulering.
24
Ë
Belangenhartiging
VMBO
teuren PO aan een zelfevaluatie met colle-
VOS/ABB is vertegenwoordigd in het overleg
giale visitatie. Daarna volgt toezicht door de
met het departement over de ontwikkelingen
onderwijsinspectie. Vóór de komende zomer-
van het VMBO. Onderwerpen die in dit maan-
vakantie zijn de Q-primair pilots afgerond. De
delijkse overleg vorig jaar aan de orde kwa-
ervaringen en producten zullen onder meer via
men waren onder meer de uitwerking van de
de website www.vosabb.nl en andere publica-
nieuwe examenregeling, de doorstroming van
ties breed worden verspreid. Q*Primair is een
VMBO-leerlingen in de BVE en de afstemming
initiatief van VOS/ABB in samenwerking met
van het VMBO met de vernieuwing in de onder-
de AVS, Besturenraad, Concent, VBKO, VBS,
bouw. Andere onderwerpen binnen dit overleg
VGS, VOS/ABB, PCSO, de Onderwijsbond
waren de vereenvoudiging van het innovatie-
CNV en de Aob.
beleid met betrekking tot subsidieregelingen, actieve participatie van het VO in het platform
WSNS Plus
beroepsonderwijs en bundeling van krachten
De stuurgroep WSNS Plus heeft zich in 2004
met alle organisaties die zich met vernieu-
met name bezig gehouden met de implementa-
wing van het VMBO bezighouden. Samen met
tie van een fors aantal projecten en activiteiten
deze organisaties zijn er succesvolle vernieu-
op het gebied van onder meer schoolontwikke-
wingsconferenties voor het VMBO georgani-
ling, het primaire proces, de intern begeleider
seerd. Thema’s van deze conferenties waren
als coach en de schoolleider. Veel meer dan bij
de ontwikkeling competentiegericht leren, de
het begin van het project in 2002 concentreerde
vernieuwing van de theoretische leerweg en
de stuurgroep zich op de leraar en de leerling
verbreding van leerwerktrajecten.
met specifieke onderwijsbehoeften. Voorbeelden van activiteiten van WSNS Plus
Q*primair
zijn lerarendagen en netwerken van leraren.
In het project Q*Primair hebben tien onderwijs-
Maar liefst in 182 van de 247 verbanden wer-
organisaties de handen ineengeslagen voor
den lerarendagen geïnitieerd. In veel gevallen
een krachtige impuls aan kwaliteitszorg in het
zijn daar ook structurele lerarennetwerken uit
primair onderwijs. Zij streven naar een goede
ontstaan.
balans tussen interne kwaliteitszorg door de
Andere belangrijke thema ’s in 2004 waren
scholen zelf en extern toezicht door de inspec-
nieuwe onderwijsconcepten, een projectgroep
tie. Het project loopt tot 2007. Uitgangspunt
die zich bezighoudt met het onderwijsachter-
van Q*Primair is dat scholen en hun besturen
standenbeleid en conferenties, congressen en
zelf de verantwoordelijkheid nemen voor de
studiedagen. Ook samenwerking in de regio,
kwaliteit van hun product, en die kwaliteit ook
de doorlopende leerlijnen van PO naar VO en
waarmaken (zie ook www.qprimair.nl).
de regioconsulenten WSNS Plus. Dit is maar
VOS/ABB zit in de projectgroep die de acti-
een deel van de vele activiteiten van WSNS
viteiten beoordeelt en toekent. De afspraak is
Plus, waarbij VOS/ABB sterk is betrokken.
dat de organisaties ook zelf met hun ervaringen aan de slag gaan en met activiteiten komen
ICT
die begeleiding kunnen krijgen van VOS/ABB.
VOS/ABB maakt met andere onderwijsorgani-
Speciale aandacht is er voor kwaliteitszorg.
saties deel uit van de Stichting ICT op School
VOS/ABB werkt met een netwerk van direc-
en de Stichting Kennisnet. Deze stichtingen
25
die scholen ondersteunen bij de invoering van ICT in het onderwijs, krijgen subsidie van met ministerie van OCW. De stichtingen worden geëvalueerd met het oog op de vraag hoe zij na 2005 zullen blijven bestaan. Doordat het evaluatieonderzoek vertraging heeft opgelopen, valt hierover pas dit voorjaar een besluit.
Unicef Op 18 maart 2004 gaf Paul van Vliet de aftrap voor de vijfjarige samenwerking tussen Unicef en VOS/ABB. Dit gebeurde tijdens het jubileumfeest ter gelegenheid van het vijfjarige bestaan van VOS/ABB. ‘Goed onderwijs voor alle kinderen’ is het gezamenlijke motto waarmee we de aangesloten leden in het PO en VO vragen lid te worden van Wereldklassen. Dit educatieve project van Unicef heeft inmiddels al 75 aanmeldingen opgeleverd. Via een eigen nieuwsbrief (Wereldnieuws), mailings en de website worden de leden geïnformeerd. Veel aangemelde scholen ontwikkelen eigen sponsoracties om Unicef te ondersteunen. In 2005 willen we ook de zakelijke partners van VOS/ABB polsen om onze samenwerking met raad én daad te ondersteunen. Het streven is uiteindelijk om 250 scholen lid te laten worden van Wereldklassen.
Interview
26
Henk Koedood:
‘Over 15 jaar is de brede school vanzelfsprekend’
In het midden van de jaren ’90 kwam de beweging op gang om de functie van de scholen te verbreden. Inmiddels profileren circa 500 van de ruim 7000 basisscholen zich als brede school, met onder meer naschoolse opvang, zorg en hulpverlening. Het Sociaal en Cultureel Planbureau denkt dat een verdere verbreding er niet meer inzit. Directeur Henk Koedood van de Rotterdamse OBS De Boog denkt juist van wel.
schappelijke aspecten zal worden verweven. “Voor Elke dag bewegen werken we nu al samen met Sport en Recreatie. De gemeente betaalt daar dus aan mee. We moeten ons altijd blijven afvragen waar geld voor nodig is. Het kan komen uit de onderwijspot, maar natuurlijk ook uit de pot voor welzijn. Over tien jaar denken we daar heel anders over dan nu. Dan is dat heel gewoon.” Ook zullen de ontwikkelingen gericht zijn op efficiency, verwacht de Rotterdamse directeur. “Dat zie ik nu al bij het buurthuis waar ik veel mee sa-
De Boog is een basisschool met twee locaties
menwerk. Daar zitten hoogopgeleide en dus
in Rotterdam-West. Beide locaties, met in
duurbetaalde mensen die tussen drie en zes
totaal ruim 400 leerlingen, staan in wijken met
met de kinderen aan het werk gaan. Maar ze
veel achterstandsleerlingen. Zij vormen de
worden wel voor acht uur betaald. Als we on-
doelgroep waar de brede school bij uitstek
derwijs en welzijn meer met elkaar verweven,
voor bedoeld is. Koedood verwacht dat de
kunnen we mensen dus veel efficiënter inzet-
verbreding doorzet, omdat anders de invloed
ten. Dan kunnen die duurbetaalde mensen
van de school steeds kleiner wordt. “Kijk,
ook voor drie uur al aan het werk.”
het is belangrijk om ook na schooltijd sociaal competent te zijn. Er komen steeds meer in-
Brede school vanzelfsprekend
vloeden van buitenaf. Denk aan tv en internet.
Het is duidelijk dat Koedood een heel andere
De school heeft tot taak om het verband
toekomstvisie heeft dan het Sociaal en
met de maatschappij eromheen te leggen.”
Cultureel Planbureau. “We zitten juist op
Koedood verwijst daarbij naar de verlengde
een omslagpunt naar 2020 toe. Het gaat nu
schooldag, die zijn school hanteert.
pas plaatsvinden. Over 15 jaar denken we
“Een ander voorbeeld is elke dag bewegen.
er niet eens meer over na. Dan is de brede
De kinderen krijgen bij ons elke dag gym,
school een vanzelfsprekendheid geworden.”
maar de tijd daarvoor moet natuurlijk wel
Maar Koedood tekent daar wel bij aan dat
ergens vandaan komen. Dan moet je je afvra-
de verdere verbreding vooral in de steden zal
gen of al het onderwijs, het cognitieve, tussen
plaatshebben. In plaatsen met minder soci-
halfnegen en drie moet plaatsvinden en dat
ale problemen, zal er ook minder behoefte
je daarna pas aan de brede-schoolactivitei-
aan zijn, verwacht hij.
ten begint. Ik denk daarom dat de verlengde schooldag, zoals we die nu kennen, over pakweg tien jaar helemaal verweven is met het reguliere onderwijs.”
Verwevenheid en efficiency Koedood verwacht dat ook in financieel opzicht het onderwijs sterker met andere maat-
27
Ë
Zet het proces van de functieverbreding van scholen door?
30
Ë
Wordt Nederland slimmer of dommer?
Interview
31
Ria Bronneman:
‘Oppassen voor algemene niveauverlaging’
Nederland zucht onder de onderwijsvernieuwingen. Daarbij dringt zich de vraag op: wordt de bevolking hier nou slimmer of dommer van? Drs. Ria Bronneman-Helmers, onderzoekster bij het gerenommeerde Sociaal en Cultureel Planbureau, toonde zich recent zorgelijk. Maar ze ziet nog volop kansen om het tij te keren. Zodat Nederland uiteindelijk echt slimmer kan worden.
‘Doorstroom mbo-hbo niet stimuleren’ Een ander punt van zorg is de kwaliteit van de hbo-opleidingen, vindt Bronneman. Het beleid van de laatste jaren is gericht op het bevorderen van doorstroom van mbo naar hbo. Zo kun je immers meer mensen hoger opleiden, hetgeen het doel van de regering is. Maar juist deze lijn bevalt Bronneman niet. “De algemene ontwikkeling en theoretische vooropleiding van mbo’ers is te zwak voor het hbo”, zegt Bronneman. “Dan kan je mbo’ers zwaar bijspijkeren, of – om toch een goed percentage geslaag-
“Om te beginnen hangt het er van af wat je
den te houden – de leerstof aanpassen. Maar
als ‘slim’ definieert”, relativeert ze aan het be-
daardoor daalt het hbo-niveau. Dat is een groot
gin van haar betoog. “Je ziet op dit moment
gevaar en ik denk eerlijk gezegd dat het al
in het onderwijs een duidelijke verschuiving
aan de gang is op de pabo. Daarmee bereik je
van leerstofgericht onderwijs naar de ontwik-
uiteindelijk geen hoger opleidingsniveau van de
keling van praktische vaardigheden. Weten-
bevolking.”
schappers zullen zeggen: daar worden we dommer van, want we hebben straks minder
Bronneman is er duidelijk over: “We moeten
feitenkennis en kunnen minder theoretisch en
deze doorstroming juist niet stimuleren! Het
abstract denken. Maar werkgevers zeggen:
mbo moet een eindopleiding zijn en blijven.
we worden slimmer, want deze leerlingen
Mensen die daarvan af komen moeten de
kunnen straks beter communiceren en pre-
arbeidsmarkt op, en in hun vak kunnen ze dan
senteren, ze zijn zelfstandiger, zelfbewuster
altijd nog verdere specialisatie-opleidingen
en flexibeler.”
doen. Dan worden het fantastische vakmensen. Daarnaast kunnen de havo- en vwo-ers met
Bronneman zelf is er ‘zowel blij als niet blij’
een bredere algemene ontwikkeling door naar
mee. “Het probleem is dat Nederland steeds
hbo en wo.”
zo doorslaat bij elke onderwijsvernieuwing. Dan wordt alles ineens voor iedereen anders.
Examens niet afschaffen
En juist die uniformiteit is niet goed. Ik zou
Ook zo’n duidelijke mening heeft Bronneman
zeggen: behoud het goede en verander wat
over het centrale eindexamen. “Dat moet
er niet deugt. Dat het vmbo minder leerstof-
blijven! In het vmbo gaan nu al weer stemmen
gericht wordt is goed. Maar als je dat ook op
op om het af te schaffen, maar daar ben ik
havo en vwo invoert, zoals nu het geval is,
vierkant op tegen. Het is ook voor vmbo-leer-
doe je de toppers tekort. We moeten oppas-
lingen een positieve mijlpaal als ze een diploma
sen voor een algemene niveauverlaging. Geef
halen. Eventueel is het mogelijk die examens
de talenten meer uitdaging, ga niet altijd op
aan de leervaardigheden aan te passen, maar
je knieën zitten. Aankomende wo-studenten
het niveau moet gewaarborgd blijven. Hetzelfde
moeten op het vwo juist wél leren theoretisch
geldt voor havo en vwo. Ik ben daarom ook
en abstract te denken.”
tegen selectie aan de poort bij wo en hbo.”
32
Ë
Ledenservice
digitale nieuwsbrief PO
Helpdesk VOS/ABB
leden zien de nieuwsbrieven ook als een uit-
_ 1325 abonnees
De leden van VOS/ABB hebben ook in 2004
stekend medium om personeel te werven.
veelvuldig gebruik gemaakt van de helpdesk
Het aantal personeelsadvertenties, vaak in
digitale nieuwsbrief VO
voor advies over onder meer arbeidsvoorwaar-
combinatie met de website, is opnieuw toege-
_ 379 abonnees
den, rechtspositie en financiën. Er kwamen
nomen. Vanaf 1 januari 2005 zijn de nieuws-
ook veel vragen binnen over personeelsbeleid,
brieven in een ander, moderner, jasje gesto-
netwerkbijeenkomsten
huisvesting en bestuur en management. Telefo-
ken. Steeds meer leden zo blijkt uit de cijfers
_ 764 leden
nisch is de helpdesk elke werkdag bereikbaar
maken ook gebruik van de digitale versie van
van 08.30 tot 12.30 uur. In het afgelopen ka-
de nieuwsbrief. Eind 2004 waren 1325 leden
regiobijeenkomsten
lenderjaar kreeg de helpdesk 5900 e-mails en
geabonneerd op de digitale nieuwsbrief PO.
_ 120 leden
ongeveer 4000 telefonische vragen binnen. Van
De digitale nieuwsbrief VO telde 379 abonnees.
de e-mailvragen werd 80% binnen anderhalf
Website
uur beantwoord. De meeste vragen werden
De website van VOS/ABB (www.vosabb.nl) is
over de volgende onderwerpen gesteld:
één van de speerpunten in de communicatie
gemiddeld aantal
met onze leden. Behalve actuele informatie
bezoekers p/m
• Addendum CAO-PO 2004 – 2005
bevat de site een keur aan dossiers, toolboxen
_ 19.613
• BAPO
en artikelen waarmee leden hun voordeel kun-
• Besluit Ziekte en arbeidsongeschiktheid
nen doen. VOS/ABB investeert continu in op-
Gemiddeld aantal
onderwijspersoneel (BZA)
timalisatie van de site. Het aantal bezoekers
bezoekers per dag
• CAO-PO en VO
van de website laat, net als in voorgaande
_ 643
• Huisvesting
jaren een stijging zien. Het gemiddelde aantal
• ID-banen
bezoekers per maand steeg met ruim 2.500.
Helpdesk
• Instroom participatiefonds • Ontslag
Alle leden ontvingen in maart het jubileumboek
e-mails per jaar
• RDDF-plaatsing
‘Gebundelde krachten’. Dit boek is uitgege-
_ 5.900
• Verlof aanvragen
ven ter gelegenheid van het vijfjarige bestaan
• Verzelfstandigen
van VOS/ABB en schetst een twaalftal ‘good
telefonische vragen
• Wet verlenging
practises’ uit het openbaar en algemeen toe-
per jaar
• Loondoorbetaling bij ziekte
gankelijk onderwijs in Nederland. Voorzien van
_ 4.000
• Wet op de arbeidsongeschiktheid
een aantal fraaie illustraties in een opvallende vormgeving geeft het boek goed weer hoe
De leden informeren
scholen op een inspirerende en innovatieve
Het blad Over Onderwijs verscheen dit jaar
wijze kleur geven aan goed onderwijs.
zeven keer; het laatste nummer was door omstandigheden een gecombineerd nummer.
Samen met de leden
In het voorjaar van 2005 vindt een uitgebreid
Diverse leden PO en VO bezochten in februari,
lezersonderzoek plaats. Aan de hand van de
april en september weer de netwerk- en regio-
uitkomsten van dit onderzoek wil VOS/ABB
bijeenkomsten. Aan de netwerkbijeenkomsten
het relatiemagazine nog meer afstemmen op
namen in totaal 764 leden deel. Thema’s dit
de wensen en behoeften van onze leden.
jaar waren onder meer goed onderwijsbe-
De tweewekelijkse Nieuwsbrieven PO en VO
stuur’, Lumpsum PO en functiedifferentiatie.
vonden opnieuw gretig aftrek. Steeds meer
Aan de regiobijeenkomsten voor het voortge-
33
Kerngegevens leden VOS/ABB 2004
Besturen
Scholen
Leerlingen*
516.128
zet onderwijs namen in totaal 120 leden deel.
PO
308
2.544
De onderwerpen voor deze bijeenkomsten
VO
147
232
305.759
stonden in het teken van functies en compe-
Totaal
428
2.776
821.887
en schaal en goed onderwijsbestuur.
BO
291
2.347
485.233
De leden laten blijken dat ze deze bijeenkom-
SBO
77
100
15.148
sten zeer waarderen. Desondanks is er toch
VO
147
232
305.759
sprake van een lichte afname van het aantal
WEC
33
59
9.374
aanmeldingen. Dit heeft ertoe geleid dat we
WECSO
17
28
4.398
voor 2005 zowel de opzet, als het aantal bijeen-
WECVO
8
10
1.975
komsten hebben aangepast. Onze leden zijn
Totaal
428
2.776
821.887
11
12
19.924
6
6
13.118
tenties, modernisering van de examens, school
ook nadrukkelijk uitgenodigd om voor hen relevante gespreksonderwerpen aan te dragen.
• Bestuur openbaar lichaam op basis van de WGR
In 2004 heeft VOS/ABB vele individuele ge-
• Bestuur stichting samenwerkingsschool
sprekken gevoerd met haar leden. Uit de
• Bestuurscommissie | art. 83 Gmw |
126
881
256.002
gesprekken sprak een grote mate van tevre-
• Bestuurscommissie stadsdeelraad
11
67
23.670
119
805
162.492
denheid over de diensten van VOS/ABB. De
| art. 87 Gmw |
helpdesk, de juridische dienstverlening en de
• Integraal bestuur B&W
nieuwsbrieven werden vaak genoemd. Inte-
• Integraal bestuur B&W gemandateerd
2
8
2.381
ressant was dat leden vaak aangaven meer
• Openbare rechtspersoon
10
104
30.151
persoonlijk betrokken te willen zijn bij de acti-
• Samenwerkingsbestuur
22
86
44.437
• Stichting algemeen bijzonder onderwijs
36
95
65.617
• Stichting openbaar onderwijs
82
707
202.524
3
5
1.571
428
2.776
821.887
viteiten van VOS/ABB.
• Vereniging algemeen bijzonder onderwijs Totaal * gebaseerd op peildatum: 1 oktober 2004
34
Ë
VOS/ABB Consulting
In 2004 nam het aantal activiteiten van
gevonden. Voor de leden betekent dit dat zij
VOS/ABB Consulting verder toe. Het groot-
behoorlijke kortingen kunnen krijgen.
ste deel lag in het verlengde van verenigingsactiviteiten, maar er is ook een begin gemaakt
Mens en organisatie
met een zelfstandigere positionering. Dit is
De consultants die werkzaam zijn op dit ge-
onder meer te zien aan de nieuwe eigen site
bied, hadden al hun aandacht nodig voor het
www.vosabbconsulting.nl.
begeleiden van het voortgezet onderwijs bij de invoering van Fuwasys VO. Het ging niet alleen
Sturing en bedrijfsvoering
om functiebeschrijving en -waardering, maar
Hier ging de voornaamste aandacht uit naar
ook om begeleiding van het management. De
twee vraagstukken, te weten bestuurlijke ver-
implementatie van de docentenfuncties vereis-
zelfstandiging en –schaalvergroting en bege-
te veel begeleiding van onze consultants.
leiding bij de invoering van lumpsum in het
Vermeldenswaardig zijn ook de trajecten rond
primair onderwijs.
Investors in People. In 2004 kwam ook samen-
Begeleiding van bestuurlijke verzelfstandiging
werking tot stand met Tredin. Deze samenwer-
betekende veelal tegelijkertijd een zoektocht
king betreft verzuimpreventie en begeleiding.
naar samenwerking. De vraag naar begeleiding
Inmiddels hebben zich vele geïnteresseerden
bij de vorming van een bestuurscommissie nam
hiervoor aangemeld.
af. Daarvoor in de plaats kwam de vraag naar daadwerkelijke verzelfstandiging. De openbare
Juridische vraagstukken
stichting is hierbij de meest gekozen vorm.
De vraag naar juridische dienstverlening is in
De begeleidingstrajecten werden omvangrijker
2004 eveneens verder toegenomen. Opval-
en complexer. Bij de projecten waren meerdere
lend is dat ook niet-leden de weg naar onze
opdrachtgevers betrokken. Bovendien strekte
juridische dienstverlening steeds beter weten
de begeleidingsvraag zich steeds verder uit. Er
te vinden. De meeste vraagstukken betreffen
kwam meer vraag naar advies over de inrich-
arbeidsrechtelijke geschillen. Maar de juristen
ting van de nieuwe organisatie en begeleiding
van VOS/ABB Consulting hadden in 2004 ook
van het nieuwe bestuur en management. In het
veel werk aan de ontslaggolf onder OALT-leer-
voortgezet onderwijs begeleidde VOS/ABB
krachten en ID’ers. Wat deze laatste groep be-
Consulting enkele trajecten voor verdere be-
treft, is ook dit jaar nog veel werk aan de win-
stuurlijke samenwerking in de regio.
kel, met name in de grote steden.
Ook de vraag naar begeleiding naar lumpsum in het primair onderwijs nam onverminderd toe.
Onderwijs en Zorg
Het ging meestal om een mix van scholing en
De dienstverlening in dit cluster concentreerde
inrichting van de nieuwe organisatie. Gezien de
zich in 2004 rond de activiteiten van WSNS
invoering van lumpsum in augustus 2006 is de
Plus en de bestuurlijke en organisatorische
verwachting dat op dit gebied ook dit jaar meer
vraagstukken betreffende de REC’s. In het
vragen komen.
lopende jaar zullen deze activiteiten zich naar
Vermeldenswaardig is hier ook het totstand-
verwachting verder uitbreiden. Onderwerpen
komen van een dekkend aanbod op het ge-
waar de consultants zich ook dit jaar mee blij-
bied van huisvesting. Hiervoor heeft VOS/ABB
ven bezighouden zijn samenwerking, functie-
Consulting kwalitatief hoogwaardige partners
waardering en organisatorische stroomlijning.
35
Bestuur & management _
verzelfstandiging (bestuurscommissie, stichtingsvorm)
_
veranderen van managementstructuur
_
fusie van scholen/besturen
_
visie- of strategieontwikkling
_
organisatieanalyse
_
opzetten van een Brede School
_
invoering van lumpsumfinanciering
_
ontwikkelen van nieuw huisvestingsbeleid
_
mediation en conflictbemiddeling
Kenniscentrum De toenemende vraag naar scholingsdagen
Onderwijs & zorg
en workshops resulteerde in een aparte posi-
_ bestuurlijke/organisatorische
tionering van deze activiteiten. De workshops
vormgeving van samen
van VOS/ABB Consulting zijn in 2004 goed bezocht. De vraag om scholing en begeleiding
werkingsverbanden _ fusietrajecten van
concentreerden zich rond de thema’s functionerings- en beoordelingsgesprekken en fi-
samenwerkingsverbanden _ fusietrajecten van scholen voor
nancieel management. VOS/ABB werkt aan workshops en studiedagen over onder meer
speciaal onderwijs _ bestuurlijke/organisatorische
leiderschap en profilering van de school. In 2004 heeft VOS/ABB Consulting in toene-
vraagstukken rondom REC’s _ afstemmingsvraagstukken
mende mate samengewerkt met externe part-
rondom regionale zorgtrajecten
ners. Dit heeft er onder meer toe geleid dat onze consultants voor financiële vraagstukken
Mens & organisatie
kunnen terugvallen op een netwerk van hoog-
_
functiewaardering
waardige dienstverleners, met behoud van de
_
competentiemanagement
tarieven voor leden en niet-leden.
_
Investors in people (Iip)
_
coaching
_
Integraal Personeelsbeleid (IPB)
Juridische dienstverlening rechtsbijstand en ondersteuning bij: _ ontslag en arbeidsrechtelijke geschillen _ klachtbehandeling _ opstellen en becommentariëren van overeenkomsten en documenten _ geschillen met instanties _ geschillen over medezeggenschap _ geschillen over bekostiging door overheden
juridische ondersteuning bij: _ verzelfstandiging van het openbaar onderwijs _ fusie en reorganisatie _ geschillen over functiewaardering _ procesbegeleiding en trajectmanagement
Interview
36
Rens Knegt:
‘Grote besturen, minder verzuiling, meer verantwoording’
Bestuurlijk gezien staan we aan de vooravond van een nieuw tijdperk in het onderwijs. Schoolbesturen worden groter, de verzuiling neemt af en de verantwoordingsstructuur wordt versterkt. Dat voorziet drs. Rens Knegt, voorzitter van het college van bestuur van de stichting Limburgs Voortgezet Onderwijs.
een transparante ‘governance’ hebben. “Bij zogenaamde eenpitters (een bestuur van één school) vallen het bestuur en het toezicht vaak samen. Een toezichthoudend bestuur, dat kan toch niet! Ik denk dan ook dat eenpitters hun langste tijd gehad hebben. Het is voor hen in deze tijd ook van belang om slagkracht van mensen en middelen te organiseren in een groter verband. Let wel: ik heb het dan alleen over bestuurlijke schaalvergroting. Onder een groot
De Stichting LVO is zelf een goed voorbeeld van
bestuur kunnen de scholen en vooral de locaties klein-
zo’n schoolbestuur van de toekomst. LVO bestuurt
schalig blijven”, benadrukt Knegt.
22 scholen voor voortgezet onderwijs in heel Limburg, zowel katholieke, algemeen bijzondere als
Code moet bindend worden
openbare, met in totaal 32.000 leerlingen. “Inder-
Om de interne verantwoording te verankeren is het
daad, wij zijn een van de weinige samenwerkingsbe-
goed als scholen zich commiteren aan een Code
sturen in Nederland”, zegt Knegt. “Maar ik denk dat
Goed Onderwijsbestuur, zoals VOS/ABB er een heeft
er meer komen. Deze trend zet door. Ouders kiezen
opgesteld. “Die is prima, maar die moet natuurlijk bin-
steeds minder voor denominatie, en meer voor
dend worden!’, roept Knegt uit. “We zijn het gewoon
schoolklimaat en onderwijsconcept. Scholen kun-
verplicht om in het onderwijs, dat immers drijft op
nen zich, dankzij de toegenomen beleidsvrijheid, nu
gemeenschapsgeld, de ‘governance’ goed voor elkaar
juist gaan profileren met dat onderwijsconcept. Ze
te hebben. Dit kunnen we als sector zelf reguleren.
leggen accenten op sport of podiumkunsten en kie-
Dan moeten alle besturen meedoen. Wel moeten
zen voor traditioneel of juist vernieuwend onderwijs.
we scholen, zeker de eenpitters, de tijd geven om er
Denominatie is dan nog maar een onderdeeltje van
naar toe te groeien.” Als het gaat om de financiën wil
het gehele profiel.” Voor de scholen zelf heeft zo’n
Knegt de druk op de overheid opvoeren. Bij voorkeur
helder eigen profiel het voordeel dat ze elkaar niet
door één sterke, onverzuilde belangenorganisatie.
meer kapot hoeven te concurreren. “Als elke school
“Nederland steekt te weinig geld in haar onderwijs, dat
iets eigens uitstraalt, blijven ze allemaal in leven. En
is aangetoond. Ouders leggen er veel bij, het VO mag
als ze allemaal onder hetzelfde bestuur vallen, zijn
echt niet duurder worden.
die accenten nog beter te verdelen”, aldus Knegt die uit (Maastrichter) ervaring spreekt.
Creatiever met geld Tegelijkertijd vindt Knegt dat de scholen met het geld
Meer verantwoordingsplicht
dat ze hebben veel creatiever kunnen en moeten
Meer beleidsvrijheid betekent onvermijdelijk ook
omgaan. “Denk eens aan een andere inrichting van de
meer verantwoordingsplicht en dus ook meer
school, bijvoorbeeld zonder klassen en lesuren, maar
bureaucratie, denkt Knegt. “Intern is een goede
met nieuwe vormen van didactiek. Contacturen kun-
verantwoordingsstructuur te garanderen door een
nen flexibel worden ingevuld: van zelfstandig werken
duidelijk onderscheid te maken tussen de toe-
tot hoorcolleges. We moeten blijven innoveren. En
zichthouders en degenen die de dagelijkse leiding
bijdragen uit het bedrijfsleven? Elke euro is natuur-
hebben. Onze stichting heeft daarom een Raad van
lijk welkom, maar daar moeten we geen blijvende
Toezicht, een college van bestuur en schoolleiders.”
oplossing van verwachten. Onderwijs is primair een
Knegt vindt dat nog relatief weinig schoolbesturen
overheidstaak.”
37
Í
Hoe zullen de bestuurlijke en financiële arangementen er in 2020 uitzien?
40
Ë
Zal er in 2020 sprake zijn van een leven lang leren?’
Interview
41
Bamber Delver:
‘Internet is de sleutel’
Het internet is de sleutel naar een leven lang leren. Dat is de overtuiging van Bamber Delver, algemeen directeur van stichting De Kinderconsument. Hij is enthousiast over de ongebreidelde mogelijkheden van het internet, maar zet vraagtekens bij de houding van de huidige generatie docenten en ouders. “Die generatie is te weinig geïnteresseerd in internet. Dat moet wel veranderen.”
in een piramide te kijken? Een mooie aanvulling op de les, maar scholen gebruiken het veel te weinig.” De veertigers van nu zijn de senioren van 2020, de kinderen van nu zijn de leerkrachten van 2020. “Als we de kinderen nu ontmoedigen bij hun internetgebruik, zullen zij het later hun kinderen ook weer ontmoedigen. Als er niets verandert leren zij op de pabo ook weer traditioneel les geven en ook zij lopen dan weer achter op de kinderen van de toekomst. Daarom is het van belang om nu al aan alle generaties te leren dat internet een verrijking is.”
“Het internet is straks overal en voor iedereen beschikbaar en daardoor zal juist het informele
Huiverig
leren een grote vlucht kunnen nemen”, aldus
Uiteraard weet Delver inmiddels wel waarom
Delver. “Maar dan moeten de veertigers van nu
docenten en ouders zo huiverig zijn voor
het wel gaan ontdekken en gebruiken. En ze
internet. Ze vinden het lastig dat kinderen er
moeten de jeugd aanmoedigen het te gebrui-
soms meer van af weten dan zij zelf: “Juf weet
ken, in plaats van dat gebruik te ontmoedigen,
niet eens wat msn is”. Daarmee verliezen ze
wat nu nog te veel ouders én leerkrachten
respect en dat is niet leuk. Bovendien zijn ou-
doen.”
ders en scholen bang dat kinderen via internet in contact komen met vervelende websites.
Digitale kloof
“Die angst is reëel, want achter internet gaat
De Kinderconsument organiseert cursussen en
een hele wereld schuil, met mooie maar ook
ouderavonden op scholen over veilig internet.
minder fraaie zaken. Maar het is dan beter om
Daar merkt Delver hoe groot de ‘digitale kloof’ is
je er wel in te verdiepen en daarna kinderen te
tussen kinderen en hun opvoeders. “Ouders én
leren hoe ze er goed mee om kunnen gaan”,
docenten weten vaak niet eens het verschil tus-
aldus Delver. Hij ondersteunt scholen bijvoor-
sen sms en msn. Erger nog, ze wíllen het vaak
beeld bij het opstellen van een internetproto-
niet eens weten. Ze doen het af als een oninte-
col. “Juist kinderen vinden dat heel normaal”,
ressante hype. Maar dat is niet zo: het internet
zegt hij.
gaat nooit meer weg, en kinderen gebruiken de nieuwe media al dagelijks.”
“Educatief gebruik van internet is belangrijk, omdat kinderen moeten leren dat het niet
“Diezelfde ouders hebben meestal wel een
alleen amusement is. Ook daarmee stimuleer
computer gekocht, maar die wordt voornamelijk
je het doorgaan met leren”, aldus Delver. Nu
gebruikt door de kinderen. Zelfs jonge kinderen
al is 90 procent van de jongeren tussen 12 en
weten daardoor al gauw meer van de com-
17 jaar online, zo heeft onderzoek uitgewezen.
puter dan hun ouders. Op school merken die
“We moeten zorgen dat ze leren hoe internet
kinderen hetzelfde: het internet wordt nauwe-
ook te gebruiken is als (zelf)educatie. Alleen
lijks gebruikt. Het is toch prachtig om op de
dan zullen in de toekomst alle generaties actief
computer eens zo’n mummie ‘uit te pakken’ en
en bij de tijd blijven.”
42
Ë
De vereniging VOS/ABB
Algemene ledenvergadering
Financiën
Als gevolg van de overgang naar een nieuwe
VOS/ABB heeft het verslagjaar af kunnen slui-
bestuursstructuur van VOS/ABB zijn er in 2004
ten met een positief exploitatieresultaat van
twee Algemene ledenvergaderingen georgani-
ruim € 372.000,-. Vooral de contractdienstver-
seerd, waarin gedebatteerd werd over de voor-
lening droeg bij aan het resultaat over 2004.
stellen van het bestuur. Dit heeft ertoe geleid dat op 14 oktober een Raad van Toezicht is
Over 2004 was 49,6% van de totale opbrengs-
ingesteld. De verkozen leden van de Raad van
ten afkomstig uit contributieopbrengsten. De
Toezicht staan vermeld op pagina 43. Behalve
contributieopbrengst betreft de contributie
de Raad van Toezicht werd ook de directie be-
voor de verenigingsactiviteiten en de contribu-
noemd, aan wie het bestuur van de vereniging
tie voor aansluiting bij de geschillen en klach-
voortaan is opgedragen. Met algemene stem-
tencommissie van de VOS/ABB. De totale op-
men werd Philip Geelkerken benoemd tot alge-
brengst is in vergelijking met het vorige boekjaar
meen directeur.
gestegen met bijna € 0,2 miljoen, voornamelijk als gevolg van de verhoging van de contributie
Aan de ALV van 14 oktober was een congres
vanwege loon en prijsbijstellingen.
gekoppeld dat in het teken stond van ‘good governance’ ofwel goed onderwijsbestuur,
De totale omzet contractdienstverlening op
het thema van het jaar 2004. Met inspirerende
het terrein van management – en organisatie
lezingen van prof.dr. Pauline Meurs en drs.
advisering, juridische dienstverlening en scho-
Hans Simons en een levendig debat was dit
ling is met een omzet van € 3.3 miljoen, bijna
VOS/ABB-congres zeker geslaagd te noemen.
€ 0,4 miljoen hoger uitgevallen dan begroot.
De debatten over drie verschillende stellingen
Hiermee bedraagt het aandeel contract-
maakten duidelijk dat de meeste leden vinden
dienstverlening 43,8% van de totale baten.
dat in een code ‘Goed onderwijsbestuur’ niet al
In het vorige boekjaar bedroeg de totale
te veel details moeten worden vastgelegd. Veel
omzet contractdienstverlening
van die zaken staan al in de visie en missie van
de totale baten. De trend van een sterke
een school.
stijging van de contractdienstverlening die zich
38% van
enkele jaren geleden heeft ingezet is in 2004
Jubileum
gecontinueerd.
Op 18 maart vierde VOS/ABB haar vijfjarig jubileum met een groot feest in De Doelen in
Als gevolg van de toegenomen contributie – en
Rotterdam. Dankzij de inspirerende inbreng
dienstverleningsactiviteiten is het personeels-
van ruim vijfhonderd leden en genodigden en
bestand uitgebreid en zijn de personeelslas-
de humoristische bijdragen van Midas Dek-
ten toegenomen met bijna € 0,7 miljoen.
kers en Marc-Marie Huybregts werd het een bijzondere dag voor leden én VOS/ABB-ers.
Op het gebied van huisvesting heeft even-
Het jubileumfeest betekende eveneens het
eens uitbreiding plaats gevonden. In 2004 is
startschot voor het Unicef-project Wereldklas-
een deel van het pand, waar VOS/ABB reeds
sen. Paul van Vliet riep alle leden op om zich
is gevestigd, aangekocht. De overige kosten
aan te sluiten bij dit project dat Unicef samen
zijn binnen de kaders van de vastgestelde
met VOS/ABB heeft opgezet.
begroting 2004 gerealiseerd.
43
Raad van Toezicht en Bestuur
Voorzitter Bestuurscommissie Primair
per 14 oktober 2004
Onderwijs Alkmaar Jac.G.H. van Santen
Mevrouw J.G. Vlietstra
Voorzitter Centrale Directie OSG Sevenwolden
Burgemeester van Winschoten en vice-voorzitter
Heerenveen
van de Raad van Toezicht Onderwijsgroep Noord
J. van den IJssel
Drs. R.L. Azimullah
Rector Atlas College Rijswijk
Directeur Triple P Drs. E.A.W. Bolle
Ledencommissies VOS/ABB
Partner Montaigne B.V.
per 31 december 2004
Drs. M.J. Fait Voorzitter College van Bestuur Stichting
Commissie Arbeidsvoorwaarden PO
Onderwijs Midden-Limburg Mevrouw M.J. Grotenhuis
L.M.F. Cordewener (voozitter)
Associé Boer & Croon Executive Managers
Bestuurscommissie Openbaar
Drs. P.P.M. van Loon
Onderwijs Sittard
Directeur primair onderwijs
E. Bol
Capelle aan den IJssel
B en W van Spijkenisse
Mr. C. van de Meent
C. Corstanje
Managing Partner Höcker Rueb Doeleman
Archipelscholen Vlissingen
Advocaten
M. Everink Stichting OPONOA
Op 14 oktober 2004 trad het voltallig bestuur
F.A.J. van Moorsel
van VOS/ABB af om plaats te maken voor een
Stichting Openbaar Basisonderwijs
Raad van Toezicht. De bestuursleden mevrouw
West-Brabant
Vlietstra en de heren Bolle, Fait en Van Loon zijn
L.P.Th. Verwijmeren
vervolgens benoemd als leden van de Raad van
Bestuurscommissie OBS Zwijndrecht
Toezicht. De aftredende bestuursleden:
J. Vijgenboom Bestuurscommissie Openbaar
D.S. van der Aa
PO Capelle aan den Ijssel
Schoolleider OBS De Catamaran Rotterdam
H.P. van Well
H.C. de Beurs
Regionaal Bestuur Openbaar BO
Bestuur Stichting Algemeen Voortgezet
De Kempen
Onderwijs Arnhem e.o.
J. de Vos
H.H.G. Cremers
Bestuurscommissie OPO Leeuwarden
Voorzitter Bestuurscommissie Openbaar Onderwijs St. Michielsgestel K.B. Loohuis Burgemeester Haaksbergen
Commissie Onderwijs, bestuurlijke zaken, randvoorwaarden en bekostiging PO
Th.W.J. van Munnen Algemeen Directeur ACC Midden-Nederland
mw. J.G. Tiemersma (voorzitter)
mw. C.C. Posthuma-de Bruin
Bestuurscommissie OO Almere
44
J. ter Avest
mw. S. Walstra
Openbaar onderwijs Hengelo
Bestuurscommissie OO Almere
mw. B. Beugels
mw. H. Weytens
Gemeente Veendam
Pedologisch Instituur ‘De Brug’
E. Borghouts
mw. G. Durkstra
Openbaar Onderwijs Ermelo
Stichting Gewoon Anders
B. van Es OBS De Griffioen H. Koedood
Commissie randvoorwaarden en bekostiging voortgezet onderwijs
Openbaar Onderwijs Rotterdam, OBS De Boog
J.C. Bommerson
C. Kuyvenhoven
Atlas College Hoorn
Archipelscholen Vlissingen
T. van Diemen
P.P.M. van Loon
Noordzee College IJmuiden
Bestuurslid VOS/ABB
J. Jacobs
mw. Th. Meijer
IJsselcollege Capelle aan den IJssel
Bestuurscommissie PO Utrecht
E.R. van den Hooven
H.A. Mulder
Stedelijke Scholengemeenschap
Bestuurscommissie OB onderwijs
De Rede Terneuzen
Voorst
G. Kottier
H. Norder
Het Stedelijk Lyceum Enschede
OPO Zwolle
P.N.J. Nieuwstraten OSG Piter Jelles Leeuwarden
Commissie WEC
R.L.C.M. Reijnders Het Prisma/Spectrum College
mw. C.C. Posthuma-de Bruin (voorzitter)
Utrecht
bestuurslid VOS/ABB
W. Rongen
L. Batstra
Bestuurscommissie OO Almere
REC Noord-Holland
M. Stoker
G. Bouma
Stedelijk College Eindhoven
RENN 4
mw. N. Tiemersma
J.P. van Bruchem
Bestuurscommissie OO Almere
De Piloot Rotterdam
J.J.L. Timmermans
Th. van Munnen
RSG Steenwijk
Kon. Aurisgroep Gouda H. Polman Tuin ZMLK ‘De Eenhoorn’
Commissie arbeidsvoorwaarden Voortgezet Onderwijs
Hoorn S. Schilder
G.H. Boersma
Floraschool Wormerveer
Lorentz College Arnhem
A. Sikkema
J. de Boom
GPI Amsterdam
Zuyderzee College Emmeloord
45
H.J. van der Esch Stedelijk Dalton College Zutphen J. van der Linden Willem de Zwijger College Papendrecht L.G.M. van Minderhout De Waerdenborch Holten P. Ronner RSG Broklede Breukelen A.Sluis RSG Enkhuizen Th. Smit IJsselcollege Capelle aan den IJssel P.N.M. Sijm Amstelveen College
Commissie Onderwijs en bestuurlijke zaken Voortgezet Onderwijs M.C.A. Schenk (voorzitter) Stedelijk College Zoetermeer L.J.M. van Beek Stg. Algemeen Voortgezet Onderwijs Arnhem C. van Dalen Centrale directie Pontes Scholengroep Goes/Zierikzee J. van der Grijn APS Utrecht L. de Haan Gemini College Ridderkerk J.B. van Rijn Lek en Linge Culemborg J.L. Janssens Linnaeus College Jac.G.H. van Santen OSG Sevenwolden A. van der Werf OSG Hengelo
46
Ë
Samenstelling bureau VOS/ABB
per 31 december 2004
mw. A.J. van Rossum mw. drs M.B. Schilperoort - van de Berg
mr. N.Ph. Geelkerken, algemeen directeur
J.P.W. Scholten
mr. A.G. Wever, plv. directeur
mw. S.H. Schouten mr. J. Schutter
S.H. Baas
mw. A.W. Severs-van Maurik
mw. L.J. Beker
drs. J.G. Simons
mr. drs. N.L.P. te Bos
H. Slager
mw. M. M.A. van den Bosch-de Valk
mw. I. Smit
R.A. Bosman
mw. J.M. Smit
G.J. Brehm
mw. drs L.P.M. Smits-van Sonsbeek
E.J. Cnossen
M.H. van Soest
mw. H.W.B. van Dijk -Arends
J.F. Spitteler
mw. S.M.M. Elshout
R.C. van der Veen
mw. mr. S.A. Geerdink
B. van der Veere
mw. E.A.W. Gevers
B.G. Verheijen
mw. S.E.M. Gottenbos
mw. G. Verrips-van der Greft
mw. mr. H. van der Heide
J. Vlaanderen
mw. I. Hendriks
B. Volkerijk
mw. R.A. Heres
mw. C.P. de Vroege
mr. drs. G.J. Heussen
P.N. Wagemaker
mw. A.G. Hofman
mw. drs. H. Walstra
mw. M.Y. Houtman
R.E. Weener
drs. M.H.M. Huigsloot
mr. J.J. van Willegen
F.J. de Jong
mw. E.W.M. Wortman
drs. H. Keesenberg
G.C. Zwijnenburg
B. Keizer mr. V.G.A. Kellenaar
Landelijke Geschillencommissie
P.J.B. van Kessel mw. S.Y. Klarenbeek
mw. drs. M.R. Backer
mw. I.E. Kok-de Vries
mw. mr. S. Donkers
mw. M.W. Kooman
mw. M.J. van den Elzen
E. van Leeuwen
mw. mr. A.J.M.E. Koning
drs A. Leinse
mr. M.F.C.M. Smulders
mw. W.A. Manuputty
mw. E.A. Telkamp-Lafeber
R.W. Mentink
drs. J. van Velzen
D.C.E. Middelraad G. van Midden mw. mr. S. Ouwens mw. drs. S.M.D.E. Peterink mw. S.J. van der Reep-van der Zwart J. Roos
47
Ë
Toekomst prioriteiten 2005
Hieronder staan de hoofddoelstellingen
• Een meer gedifferentieerde benadering van de
en belangrijkste uitgangspunten voor de
leden is geboden: grote en kleine besturen,
VOS/ABB organisatie in 2005 weergegeven.
primair onderwijs en voortgezet onderwijs,
VOS/ABB zet zich samen met managers en
netwerken, individuele benadering van de
bestuurders van openbare en algemeen
grootste schoolbesturen en toezichthouders
toegankelijke scholen in voor goed onder-
en bestuurders. Een doelgroepbenadering
wijs voor alle kinderen. VOS/ABB behartigt
hoort daarbij. Er komt een onderzoek naar of
de collectieve belangen en levert diensten
en hoe een gedifferentieerde contributie en
op maat aan onze leden en klanten. We
pakketlijn kan worden ingezet.
werken innovatief en klantgericht. Oftewel:
• Resultaten en activiteiten van VOS/ABB moe-
‘VOS/ABB, als het gaat om goed onderwijs’.
ten zichtbaar zijn. We profileren ons op onze kernthema’s kwaliteitsbeleid, lumpsum PO,
De vereniging
huisvesting, zorgbeleid, goed onderwijsbe-
Werkt op contributiebasis voor de leden en is
stuur, financiën en goed werkgeverschap. Ac-
vooral gericht op de collectieve belangenbe-
tiviteiten in landelijke projecten zoals WSNS+
hartiging en dienstverlening. Speerpunten zijn
worden beter voor het voetlicht gebracht.
belangenbehartiging, informatievoorziening, netwerken, advisering en innovatie. Doelgroepen
VOS/ABB Consulting
zijn bestuur en management (incl. toezichthou-
Adviseert, ondersteunt en begeleidt bestuurders
ders) van openbare en bijzondere scholen die
en managers van scholen. De dienstverlening
algemeen toegankelijk zijn.
kent drie centrale thema’s: organisatieadvies,
• Belangenbehartiging vanuit een sterk eigen
juridisch advies en diensten van het kenniscen-
profiel zal op basis van samenwerking met
trum. VOS/ABB Consulting is onafhankelijk en
onze collega-organisaties plaatsvinden.
werkt voor alle schoolsoorten.
• Uitbreiding van de dienstverlening met de
• De basisdienstverlening wordt uitgebreid met
ambitie daarin te excelleren. Leden heb-
duurzame producten en diensten. Daarbij
ben behoefte aan meer ‘harde’ en actuele
streven we naar het aangaan van langdurige
informatie als het gaat om nieuwe (voorstellen tot) wet- en regelgeving en handreikingen hoe
klantrelaties. • De netwerkstructuur wordt versterkt en waar
daar mee om te gaan. VOS/ABB beschikt over
nodig gaan we partnerships aan met externe
bronnen én deskundigheid om deze informatie
partijen met specifieke kennis en knowhow.
te verstrekken. Dit wordt verder uitgebouwd
Hiermee wil VOS/ABB Consulting zichzelf
en verbeterd.
versterken en eventuele risico’s spreiden.
• Behoud van onze huidige leden is een be-
• VOS/ABB Consulting moet beter geposi-
langrijke prioriteit. Daarom krijgt het relatie-
tioneerd en geprofileerd worden als een
management een extra impuls. Het streven is
innoverende dienstverlener. Hiervoor wordt
naar een zekere groei van het ledenbestand.
een specifiek marktplan ontwikkeld en in ieder
• Het is ook tijd om onze markt uit te breiden.
geval jaarlijks twee grensverleggende produc-
Scholen en schoolbesturen van elke signatuur kunnen bij VOS/ABB terecht, mits ze
ten of diensten in de markt gezet. • Op de kernthema’s van de vereniging biedt
algemeen toegankelijk zijn. Dit wordt actief
VOS/ABB Consulting een complementair
gecommuniceerd naar het hele scholenveld.
aanbod aan.
48
Ë
Colofon
49
Jaarverslag 2004
Fotografie Gerhard van Roon (thema’s)
Uitgave
Henk Veenstra
VOS/ABB, Woerden ©
Jan van der Meide
Polanerbaan 15
Ermindo Armino
Postbus 162, 3440 AD Woerden
Martin Mooij
Tel.: 0348 40 52 00
Adrienne Norman
Fax: 0348 40 52 05 E-mail:
[email protected]
ISBN: 90-77200-150
Website:www.vosabb.nl www.vosabbconsulting.nl
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden
Samenstelling
verveelvoudigd, opgeslagen in een
Communicatie & Marketing VOS/ABB
geautomatiseerd bestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op
Vormgeving
enigerlei wijze, hetzij elektronisch,
Vormgeving Onbekend, Almere
mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier
Druk
zonder voorafgaande schriftelijke
Drukkerij Giethoorn ten Brink, Meppel
toestemming van de uitgever.
50
