’s-Hertogenbosch
De BoschCar Aantrekkelijke mobiliteit in de Bossche Binnenstad voor iedereen Notitie voor de cie ROB van 15 april 2013 Peter van Doremalen,
[email protected] 073-6143843 06-49796526 GroenLinks stelt de commissie een pilot voor met kleine elektrische auto’s die zonder rijbewijs overal in de binnenstad mogen rijden. Dit als alternatief voor de gratis Binnenstadbus die het college voorstelt als reactie op de concessie OV. GroenLinks meent dat dit een flexibeler, schoner en individueler oplossing is die aansluit bij het de trend naar meer autodelen en ketentransport van deur tot deur. GroenLinks verwacht dat dit (ook financieel) duurzamer is, een bijdrage levert aan de aantrekkingskracht en bereikbaarheid van de binnenstad en op mogelijk ook een oplossing biedt voor maatwerkvervoer in de rest de stad. Onze stad is zeer actief op het gebied van elektrisch vervoer. Den Bosch won in 2013 de Elektrisch rijden Award, de burgemeester is voorzitter van E-laad.nl, het kennis- en innovatiecentrum op het gebied van laadinfrastructuur, en er draaien projecten als Paleiskwartier Elektrisch (met partijen als Ricoh, Avans, BrabantWater en de rechtbank), en het elektrisch buurtdeelautoproject Zoem. Een pilot met kleine deelauto’s zet de stad verder op de kaart. Ook zijn er kansen op het gebied van stadspromotie en het Jeroen Boschjaar. Veel bedrijven en overheden zijn op zoek naar schoner vervoer en flexibeler mobiliteitsoplossingen. Voor een dergelijke pilot, waarvoor onze stad uitstekende kaarten heeft, kunnen deze – ook financieel – worden betrokken.
Aanleiding Vanaf 14 december 2014 zullen de stads- en regiobussen niet meer door de binnenstad van ’sHertogenbosch rijden. Omdat voor veel mensen de afstanden te groot worden en om bij te dragen aan een aantrekkelijke binnenstad doet het college het voorstel om twee jaar lang een gratis binnenstadsbus te laten rijden. Dit gedurende winkeltijden om de bushaltes, station en belangrijke bestemmingen zoals het museum te verbinden. Voor een pilot van 2 jaar is 1,4 miljoen euro gereserveerd (exclusief ambtelijke ondersteuning). Vanuit ervaring met de 220V bus wordt gerekend met minimaal 50.000 passagiers. Naar verwachting zal de aanbesteding geen elektrische bus opleveren. Dit betekent dat de gemeente per ritje 10-12 euro bijlegt. Financieel is niet goed voorstelbaar hoe deze pilot na 2016 kan worden voortgezet. In een gesprek met Renée Spermon enkele weken terug, toen nog voorzitter van de Bewonersvereniging Leefbare Binnenstad, wees zij op Car2Go.com, een deelsysteem dat haar in Amsterdam aangenaam had verrast. Per minuut te huren en gratis te parkeren. De multinational Daimler rijdt dit concept een aantal steden in de wereld, waaronder dus Amsterdam. Daar staan, verspreid door de stad, 300 elektrische Smarts (volwaardige kleine auto’s) die met een chipkaart kunnen worden gehuurd en op de meeste parkeerplaatsen gratis achtergelaten en niet terug hoeven naar de plek van vertrek. Zie voor een tussentijdse evaluatie: http://nationaalverkeerskundecongres.nl/Uploads/2013/9/NVC-2013-4.2.52-Stephan-Suiker-eaTussenevaluatie-Car2Go-Amsterdam.pdf
De BoschCar Voor de Bossche Binnenstad wordt een kleiner alternatief voorgesteld. Kleine tweepersoons elektrische auto’s die zonder rijbewijs door iedereen mogen worden gereden en volgens de geldende regelgeving overal mogen worden geparkeerd: schoon, flexibel, aantrekkelijk en onderscheidend. De regelgeving sluit aan bij de fiets, en die mag in onze Binnenstad overal rijden. Idee is dat deze wagentjes in beginsel overal in de binnenstad mogen rijden en worden achtergelaten, en pas beperkingen op te gaan leggen als dat echt nodig is. Door middel van een App kan de dichtstbijzijnde BoschCar worden opgespoord. Op de vaste laadplekken is meestal een BoschCar beschikbaar. De snelheid zal elektronisch worden begrensd tot 25 km/u en in de voetgangerszone (via GPS) tot 10 km/u. Dit soort auto’s worden nu veelal verkocht als invalidenauto’s. Zij zijn dus van nature zeer toegankelijk en eenvoudig. Vanwege de flexibiliteit en imago, zijn ze ook in gebruik van bijvoorbeeld een makelaarskantoor. Michel Koster van MangoMobility, importeur van “alle elektrisch vervoer onder de 45 km/u”, schreef ons naar aanleiding van een gesprek bijgaand aanbod aan.
E-cars van Achensa (importeur Mango-mobility) die in Nederland zonder (brommer) rijbewijs mogen worden gereden en volgens de geldende regels overal (ook op de stoep!) mogen parkeren.
Deze auto’s bieden meer maatwerk dan een vaste buslijn. In plaats van openbaar vervoer komt er een openbaar vervoermiddel waardoor op de belangrijkste kostenpost – de chauffeur – wordt bespaard. Het past in de ketenmobiliteit die de toekomst heeft, zoals het succes van de OV-fiets en het transferium laten zien. Het merendeel van de bezoekers van de stad zal moeiteloos gebruik kunnen maken van de wagentjes. Wel is de eenmalige aanschaf van een smartcard nodig. Voor een lage drempel kan dit het beste met statiegeld. Dit kan aan een loket of via internet. Voor een beperkte groep zullen chauffeurs beschikbaar moeten zijn. Kortingen voor minder valide doelgroepen zijn eenvoudig te realiseren. Aansluitend bij de kunst van het samenleven kunnen mensen ook vragen of iemand hen rijdt. Er kunnen ook aanvullende diensten worden aangeboden zoals een gesproken rondleiding (zie GoCartours.com), chauffeursdiensten, daghuur, het leggen van incidentele verbindingen buiten de binnenstad et cetera. Binnenstadsbewoners kunnen ze gebruiken voor boodschappen of om iemand van het station te halen. De pilotperiode kan nog tal van nieuwe toepassingen opleveren. Mogelijk ook als maatwerkoplossing voor andere delen van de stad.
In Barcelona zijn de opvallende GoCars met gesproken rondleiding in gebruik als trendy manier om de stad te verkennen.
Financiën Met de helft van beschikbare budget kunnen 50 e-cars (zie brief Mango) worden gekocht en is de andere helft beschikbaar voor kosten als verzekering, inbouw apparatuur, aanleg infrastructuur (laadmogelijkheden) promotie, vormgeving van de autootjes, kaartverkoop, personeel voor
ondersteuning ter plekke , terugzetten auto’s , chauffeursdiensten et cetera. Globale berekening laat zien dat gedurende de pilot 15% kostendekkendheid haalbaar moet zijn; uitgaande van 6 ritjes van 10 minuten per auto per dag zijn de inkomsten 109.500 euro (50 auto’s*365dagen*60minuten á €0,10 ). Een realistische exploitatie komt in beeld bij langere afschrijving (2 jaar is extreem kort) van auto’s en ontwikkelkosten, iets hogere prijzen, meer gebruik en aanvullende financiering uit bijvoorbeeld reclame. Dit leidt tot de conclusie dat de pilot door de inkomsten en de restwaarde van het materieel na twee jaar met 1,4 miljoen zeker kan worden uitgevoerd. Voor de pilotfase kan ook worden gezocht naar partners als provincie en bedrijfsleven om mee te investeren. Vervolg Voor de uitwerking van de BoschCar zijn alle technische en juridische oplossingen voorhanden en binnen het beschikbare budget te realiseren. Grootste uitdaging zal zijn om op 14 december 2014 een systeem organisatorisch rijdend te krijgen – wat overigens ook voor de aanbesteding van de Binnenstadsbus geldt. In het gesprek met Mango was ook Louis van den Heuvel van Zoem aanwezig. Zoem exploiteert elektrische buurtauto’s in de Muntel, een collega van Zoem is daarnaast ook verantwoordelijk voor het beheer voor Paleiskwartier Elektrisch. Van den Heuvel is bij Heijmans verantwoordelijk voor de advisering m.b.t. de visie op de landelijke openbare laadinfrastructuur. Vanuit hun kennis en netwerk op het terrein van de techniek, de markt, ondernemerschap, subsidiekanalen, organisatorische aspecten en onze stad lijkt het een goede stap om Zoem bij het project te betrekken, en hen te vragen de pilot de komende maanden met onze ambtenaren verder uit te werken en op zoek te gaan naar aanvullende financiën. Uitgangspunten van het concept BoschCar Vragen -
BoschCar is een werktitel; mogelijk zijn andere namen beter of is de naam beschermd. Budget 1,4 miljoen (+ ambtelijke begeleiding) beschikbaar voor binnenstadsbus-pilot is leidend. Gebruik van kleine elektrische wagentjes waarvoor geen (brommer)rijbewijs nodig is. Vertrek en eindpunt van elke rit is in de binnenstad. Parkeerplaats en laadmogelijkheid bij belangrijke locaties. Wagentje mag in principe overal in de binnenstad rijden. Wagentje mag in principe overal parkeren. Snelheid in voetgangersgebieden wordt (elektronisch via GPS) beperkt naar bv 10 km. Op overige wegen in de binnenstad maximaal 25 km uur. Wagentje kan overal worden achtergelaten maar bij laadpaal wordt gestimuleerd ( bv gratis minuten of statiegeld). Afrekening per minuut, denkrichting starten met 10 cent. Een ritje van station naar museum is ongeveer 10 minuten = 1 euro. Elektronisch in en uit checken en afrekenen door middel van chipkaart (vgl Greenwheels/ Zoem, OV-chip et cetera) en/of smartphone. Smartphone App geeft aan waar (beschikbare) wagentjes zijn. Aantrekkelijke vormgeving. Veiligheid in winkelgebieden? Ervaringen? Wie kan er in rijden, wie beslist niet? Informatie, instructie? Hoe vervoer je minder validen?
-
Gevoeligheid voor diefstal – gewoon wegrijden en inladen? Gevoeligheid voor vandalisme? Een kostenopzet investering/exploitatie? Organisatiestructuur, rolverdeling? Zijn er op voorhand beperkingen noodzakelijk voor rijden en parkeren? Hoe imago van ‘invalidewagen’ te vermijden? Welke producten zijn er op de markt, auto’s laadpalen, toegangssystemen? Alleen tweepersoons of ook eenpersoons en ‘tuktuk’? Is er ruimte voor de boodschappen? Welke aanpassingen in infrastructuur: laadpalen, parkeerplaatsen? Is er aanpassing in regelgeving nodig – bebording et cetera? Wat is de beste termijn voor de pilot; 2 jaar, of 4-5 jaar met tussenevaluatie na 2 jaar?
“S-HERTOGENBOSCH ADVIESNOTA BINNENSTADSVERVOER
Geachte heer P. van Dorenmalen
Onder verwijzing naar ons gesprek met u en de heer van den Heuvel op 4 april 2014 heb ik samen met mijn collega de opties doorgenomen om zoveel mogelijk aan de vraag van uw gemeente te kunnen voldoen. Wat wij kunnen neerleggen is een optie, detailleringen en mogelijkheden zijn in een veelheid van terreinen te maken. Als klantvraag wil ik de volgende stelling poneren; Gemeente ’s-Hertogenbosch zoekt een maatwerkoplossing voor mobiliteit om ervoor te zorgen dat de binnenstad toegankelijk blijft voor een zo groot mogelijke doelgroep. De pilot zal worden gehouden met een proeftermijn van twee jaar, met het oogmerk een duurzame relatie met Mango aan te gaan. De gemeente ’s-Hertogenbosch geeft Mango de exclusiviteit van het leveren en verzorgen van de mobiliteitsproducten die zij als oplossing in overeenstemming met de gemeente hebben gekozen. Op basis van de gegevens die thans tot onze beschikking staan is een budget beschikbaar van ongeveer 1,4 miljoen Euro, hierbij is aangegeven dat een ambtelijke begeleiding leidend is. Voor de producten van Mango is geen rijbewijs nodig en is daardoor toegankelijkheid voor een zo groot mogelijke doelgroep gegarandeerd. De doelgroep die is uitgezonderd van het gebruik van de City Car kunnen we voorzien van een maatwerk oplossing namelijk de inzet van de ETuktuk. De optie die wij u reeds aanbieden, omvat op het papier niet alle facetten. Graag wil ik u dan ook aanbieden, om samen met mijn collega Gijs van Schaik de discussie en de uitleg te begeleiden in de Gemeenteraad en voor de mensen die er bij betrokken zullen zijn.
Met vriendelijke groeten Michel Koster Commercieel manager Mango Mobility Benelux
Gijs van Schaik Business development manager Mango Mobility Benelux
“S-HERTOGENBOSCH ADVIESNOTA BINNENSTADSVERVOER
In ons gesprek heb ik de onderstaande vraagstukken opgevangen en heb geprobeerd dit voor u zo helder mogelijk te verwoorden. Uiteraard is dit een concept en wil ik u zeker de vrijheid bieden hierop aanvullingen te verstrekken.
Gespreksnotitie Boschkar
4 april 2014,
Aanwezig – Mango - Michel Koster. Zoem - Louis van den HeuveL. GroenLinks -Peter van Doremalen. Vanaf 1 jan 2015 rijden de stads-, en regiobussen niet meer door de binnenstad van ’sHertogenbosch. Omdat voor veel mensen de afstanden te groot worden en om een aantrekkelijke binnenstad te blijven doet het college het voorstel om een gratis binnenstadbusje te laten rijden in winkeltijden om de bushaltes, station en belangrijke bestemmingen te verbinden. Voor een pilot van 2 jaar is 1,4 miljoen gereserveerd. Daarnaast zal er de nodige ambtelijke ondersteuning (nodig) zijn. Vanuit ervaring met de 220V bus wordt gerekend met minimaal 50.000 passagiers. Omdat geen enkele bus (behalve transferiumbussen) de binnenstad in gaat ligt groei voor de hand. Naar verwachting zal een aanbesteding geen elektrisch vervoer opleveren. Is er een alternatief mogelijk dat (ook financieel) duurzamer is en hogere vervoerskwaliteiten heeft?Gedacht wordt aan kleine tweepersoons elektrische auto’s: schoon, flexibel, individueel, aantrekkelijk en onderscheidend. Voor het OV zijn drie pijlers relevant: 1. Stimuleren OV-gebruik ten opzichte van de auto 2. Autoluwe binnenstad (met uitzondering van transferiumlijnen) 3. Kleinschalig en emissieloos aanvullend OV OP de binnen stadsring. Pijlers GroenLinks / Mango Mobility 1 Stimuleren gebruik emissie loze voertuigen in rondom het stadsdeel 2 Autoluwe binnenstad 3 Budgettair haalbare oplossing 4 Hiermee ook een overlevingskans voor de middenstand in centrum creëren 5 Deze pijlers zijn niet limitatief; er zijn veel meer voordelen te benoemen.
“S-HERTOGENBOSCH ADVIESNOTA BINNENSTADSVERVOER
Uitgangspunten -
-
-
Budget 1.4 miljoen euro en ambtelijke begeleiding is hierin leidend. Gebruik van kleine elektrische wagentjes waarvoor geen (brommer) rijbewijs nodig is o City Car Toegelicht in het aanvullende PDF. o Unieke en reeds beproefde lithium technologie o levensduur 4-6 jaar o Toegankelijk vanaf de leeftijd 16 Jaar ( OV dienst als referentiekader ) Vertrek & eindpunt o Toepassing is gericht op de binnenstad o City Cars op het Station en 3 Haltes ( indien gewenst kan dit uitgebreid worden ) o Parkeerplaatsen strategisch door de stad Parkeerplaats en laadpalen. o 220V laadpalen , waardoor de infrastructuur eenvoudig is op te vangen Wagentje mag in principe overal in de binnenstad rijden. o Ja, het product heeft de rechten en maatvoering van een Scootmobiel. Wagentje mag in principe overal parkeren. o Ja, het product heeft de rechten en maatvoering van een Scootmobiel Snelheid in voetgangersgebieden o Het is technisch mogelijk de voertuigen in voetgangersgebied te limiteren naar 10 KM o Daarbuiten word de maximale snelheid gezet op 25 KM o Dit brengt tevens minder slijtage met zich mee op de componenten in het voertuig .
-
Wagentje kan overal worden achtergelaten. o Gratis minuten als beloning voor het achterlaten bij een laadpaal is een optie ? o Andere optie is extra kosten in rekening brengen als het product niet bij een laadpaal staat ? Het is beter de gebruiker aan te spreken op zijn verantwoording op het gebruik. o Hierdoor creëer je een stukje awareness bij de gebruiker en het huisvaderschap op een product.
-
Afrekening per minuut. o Voorstel Fixed prijs per rit ( boete als product niet afgeleverd word bij laadpaal ) Instapprijs Fixed dan 10 cent per minuut
Ook deze elementen zijn niet limitatief, ook hier is veel meer over te zeggen.
“S-HERTOGENBOSCH ADVIESNOTA BINNENSTADSVERVOER
-
Elektronisch in-, en uitchecken en afrekenen middels chipkaart : o Toegankelijkheid middels OV Chip / Elektronisch in-uit checken is technisch haalbaar. Hard-software applicatie kan worden ingebouwd in de City Car. o Betaling kan middels OV Chipkaart , anonimiteit word hierdoor onderschept. o Dit ivm verzekering en wettelijk aansprakelijkheid die kan worden beroept tot op persoonlijke titel van de gebruiker.
-
Smartphone App geeft aan waar beschikbare wagentjes zijn. o Zichtbaarheid middels een gratis te downloaden APP o Geschikt voor : Android / iphone / tablet etc. o Te koppelen aan de site van gemeente S-hertogen Bosch.
-
Aantrekkelijke vormgeving. o City Car in kleuren ’s-Hertogenbosch Rood / WIT / Vlag / Stickers etc ….
Mogelijke vragen -
-
-
Veiligheid in winkelgebieden? Ervaringen? o Lokaal zal hierin vanuit BOA en Politie controle op moeten worden gehouden Wie kan er in rijden, wie beslist niet,hoe vervoer je minder validen? o OV Chip Valideert op leeftijd. o TukTuk is voor de groep personen die is uitgesloten zijn van de City Car. Gevoeligheid voor diefstal – gewoon wegrijden en inladen? o Voertuigen worden voorzien van Track & Trace Gevoeligheid voor vandalisme? o Gezien de ervaringen die er zijn met BV Car & GO en fietsverhuur verwachten we hierin geen problemen. Een kostenopzet investering/exploitatie? o 60 City Cars a 14.000K o 3 TukTuks a 19.500K o Software / Hardware implementatiekosten City Car nog nader te bepalen o Design city car nog nader te bepalen o APP zichtbaarheid beschikbare city cars : verwachte kosten 15-20K
“S-HERTOGENBOSCH ADVIESNOTA BINNENSTADSVERVOER
-
Organisatiestructuur, rolverdeling? o Gezien de omvang van het project lijkt het mij het beste dat het service orgaan gehuisvest word in ‘s-Hertogenbosch zelf. Hierin kunnen wij de TD een opleiding bieden van 1 week intern op de City Car ( Deze word gratis gefaciliteerd )
-
Welke beperkingen zijn beslist noodzakelijk voor rijden en parkeren? o 220 volt laadpaal o OV Chip o Aangewezen laadpalen o Gereduceerd parkeren als optie meenemen in het plan Uitrolbaarheid over de hele stad? o JA
-
Alternatieven/aanvullingen? -
Alternatieve aanvullingen TukTuk 5 maal met Chauffeur ( Bromfietscertificaat) Ivm mensen die NIET in staat zijn of met de City Car kunnen rijden. ‘
Wij hopen u hiermee afdoende te hebben geïnformeerd over de optie tot het bieden van een bijzonder alternatief op mobiliteit in het S-hertogen Bosch. En zou dan ook symbolisch willen afsluiten met de volgende stelling : ~Obstacles are those frightful things you see when you take your eyes off your goal ~
Henry Ford. Voor vragen kunt u contact opnemen met ondergetekende. Met vriendelijke Groet, Michel Koster Commercieel Manager Mango Mobility T 0621105875 E
[email protected]
