Aantrekkelijk digitaal presenteren van interventies voor het onderwijs ter bevordering van gezond eten en bewegen

Aantrekkelijk digitaal presenteren van interventies voor het onderwijs ter bevordering van gezond eten en bewegen

Maarssen, 30 maart 2012

Uitgevoerd door KlasseTV BV Auteurs: S.C. van Goor, B. Groenenberg, I.E.W. Hulsegge

Eindrapport onderzoek digitaal presenteren van interventies gezond eten en bewegen Opdrachtgever: RIVM - Centrum Gezond Leven, uitgevoerd door KlasseTV BV - [vs 30032012] - pagina 1 van 71

INHOUDSOPGAVE Voorwoord pag.

Hoofdstuk 1: Inleiding en aanpak onderzoek

4

Hoofdstuk 2: Aanpak en conclusies Telefonische interviews

6

Hoofdstuk 3: Aanpak en conclusies rondetafelbijeenkomsten

9

Hoofdstuk 4: Aanbevelingen en adviezen

16

Bijlagen

pag.

1. plaats van gezondheid, voeding en bewegen in kerndoelen en kwalificatie-eisen

20

2. lijst met voeding en beweeginterventies, inclusief interventie-eigenaren voor het

21

onderwijs, gebruikt in de pilot 3. relevante informatie uit onderzoeken Intomart (2010) en DUO (2009)

22

4. werving respondenten telefonische interviews en rondetafelbijeenkomsten*

*

5. e-mail uitnodiging respondenten telefonische interviews*

*

6. vragenlijst telefonische interviews*

*

7. overzicht respondenten telefonische interviews

26

8. overzicht antwoorden en bevindingen telefonische interviews, uitgesplitst naar PO,

27

VO, MBO 9. rapportage resultaten telefonische interviews

38

10. screenshots dummy’s zoeken presentatiemethode interventies

51

11. aanpak en agenda rondetafelbijeenkomst*

*

12. respondentenformulier rondetafelbijeenkomst*

*

13. overzicht respondenten rondetafelbijeenkomsten

60

14. overzicht antwoorden en bevindingen rondetafelbijeenkomsten, uitgesplitst naar

61

PO, VO en MBO 15. herschreven informatie over 25 interventies op het gebied van gezond eten en

*

bewegen voor het onderwijs* * Bijlage 4, 5, 6, 11, 12 en 15 zijn verwijderd ivm omvang. Bij interesse kunt u deze bijlagen opvragen bij Klasse TV via [email protected].


Voorwoord Het onderwijs in Nederland is in beweging. Opbrengstgericht werken, verscherpte aandacht voor basisvaardigheden, implementatie van digitaal lesmateriaal en ouderbetrokkenheid zijn een aantal belangrijke onderwerpen die spelen en waar directies, leerkrachten en stichtingsbesturen op inspelen. Daarnaast doen zich belangrijke maatschappelijke ontwikkelingen voor. De stijgende trend van overgewicht en obesitas onder kinderen en jongeren is een belangrijke ontwikkeling in de maatschappij. Convenant Gezond Gewicht is een samenwerkingsverband tussen overheden, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties die deze stijgende trend wil ombuigen in een daling. In de school wordt sinds jaar en dag aandacht besteed aan maatschappelijke ontwikkelingen. Vaak wordt het onderwijs hiervoor gefaciliteerd in de vorm van (digitale) lespakketten of andere typen van interventies. Ook op het terrein van gezonde leefstijl, gezond eten en bewegen. Denk aan lespakketten als Sport@School en interventies als De Gezonde Schoolkantine en Alle leerlingen actief. Daarnaast is gezondheid, voeding en bewegen onderdeel van de kerndoelen en kwalificatieeisen voor het basis-, voortgezet-, en middelbaar beroepsonderwijs (bijlage 1). Het RIVM-Centrum Gezond Leven (CGL) werkt samen met landelijke en regionale organisaties aan het stimuleren van gezondheidsbevordering en preventie op scholen. Het ministerie van VWS en RIVM Centrum Gezond Leven willen meer aandacht voor en gebruik van leefstijlinterventies gericht op overgewicht binnen het Nederlandse onderwijs Om dit te stimuleren start het CGL een pilot waarbij erkende voedings- en beweeginterventies een prominentere en attractievere presentatie op het internet dienen te krijgen. KlasseTV heeft hier in opdracht van RIVM-Centrum Gezond Leven onderzoek naar gedaan. Met de informatie uit dit kwalitatieve onderzoek is het mogelijk om een gebruikersvriendelijke interface te ontwerpen. De collega’s van KlasseTV hebben de afgelopen maanden met veel enthousiasme, inzet en doorzettingsvermogen gewerkt aan deze opdracht. In deze rapportage vindt u de weerslag van dit project. Namens het onderzoeksteam van KlasseTV wil ik graag alle respondenten uit het onderwijs bedanken voor hun deelname aan dit onderzoek. Op een positief kritische manier hebben 36 onderwijsprofessionals met ons meegedacht. Over de beste manier waarop de zo belangrijke instrumenten voor gezond eten en bewegen door hen en hun collega’s uit het veld kunnen worden gevonden. De projectleider en adviseurs van RIVM-CGL en de professionals van de verschillende bedrijven en instellingen die interventie-eigenaar zijn, hebben eveneens een belangrijke bijdrage geleverd door opbouwend kritisch mee te denken en te werken aan de opzet en uitvoering van dit onderzoek. Namens het team van KlasseTV, Drs. ing. Stefan C. van Goor, directeur KlasseTV


Hoofdstuk 1: Inleiding en aanpak onderzoek Uit onderzoek is gebleken dat er onder onderwijsmedewerkers die beslissingen nemen over gezondheidsbevordering, behoefte is aan een digitaal portaal waar alle relevante informatie, lesmaterialen en interventies te vinden zijn. Het RIVM-Centrum Gezond Leven (CGL) werkt samen met landelijke en regionale organisaties aan het stimuleren van gezondheidsbevordering en preventie op scholen. Het ministerie van VWS en RIVM Centrum Gezond Leven willen meer aandacht voor en gebruik van leefstijlinterventies gericht op overgewicht binnen het Nederlands onderwijs (bijlage 2). Om dit te stimuleren start het CGL een pilot waarbij erkende voedings- en beweeginterventies een prominentere en attractievere presentatie op het internet dienen te krijgen. KlasseTV heeft in opdracht van RIVM-Centrum Gezond Leven hier onderzoek naar gedaan. Met de informatie uit dit kwalitatieve onderzoek is het mogelijk om een gebruikersvriendelijke interface te ontwerpen. Opdrachtverlening KlasseTV KlasseTV heeft onderzoek gedaan dat tot doel heeft inzicht te krijgen in de manier waarop onderwijsprofessionals interventies ter bevordering van gezond eten en bewegen op een digitale aantrekkelijke manier gepresenteerd willen krijgen. Aanpak van het onderzoek Om dit te bereiken zijn, op basis van een telefonische rondgang langs onderwijsprofessionals, een beperkt aantal dummy’s ontwikkeld van schermen waarin de digitaal aantrekkelijke presentatie is uitgewerkt. Deze dummy’s zijn in een aantal rondetafelbijeenkomsten voorgelegd aan gebruikers uit het onderwijs. Om deze dummy’s te ontwikkelen zijn eerder uitgevoerde onderzoeken naar zoeken, vinden en gebruik van gezondheid bevorderende interventies (bijlage 3) bestudeerd. Op basis van deze onderzoeken, in combinatie met de ervaring van KlasseTV in het onderwijs, is een vragenlijst voor telefonisch interview ontwikkeld (bijlage 6) en uitgevoerd met 18 respondenten (bijlage 7), verdeeld over scholen uit primair onderwijs, voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs. Deze telefonische interviews hebben een beeld gegeven van de besluitvormingscriteria die gebruikers van de voeding/beweeg interventies hanteren bij zoeken, vinden en beslissen tot inzet van deze interventies. Daarnaast is deze gebruikers gevraagd om een beeld te geven van de manier waarop de interventies digitaal aantrekkelijk gepresenteerd zouden moeten worden. De resultaten van deze interviews zijn, in combinatie met resultaten uit eerdere onderzoeken, gebruikt als input voor de ontwikkeling van een aantal dummy’s. In rondetafelbijeenkomsten en telefonische gesprekken met 18 gebruikers uit het onderwijs zijn deze dummy’s gepresenteerd en besproken. De conclusies en aanbevelingen uit dit onderzoek vormen de basis voor het functioneel ontwerp van een gebruikersvriendelijke interface voor beslissers en onderwijsgevenden uit het PO, VO en MBO. Onderzoeksgroep Respondenten in het onderzoek zijn beslissers en onderwijsgevenden uit het PO, VO en MBO: leerkrachten / docenten, intern begeleiders, sport en zorgcoördinatoren, docent lichamelijke opvoeding / gym en directies van deze scholen. De respondenten moeten bij voorkeur ervaring hebben met het inzetten van interventies op het gebied van gezond eten en bewegen. Er is bewust gekozen voor respondenten met ervaring, omdat het voor hen eenvoudiger is om aan te geven wat er beter of anders zou moeten met betrekking tot zoeken en vinden van deze interventies. Zij hebben het hele proces doorlopen, van zoeken, vinden en inzetten van een of meer interventies op dit gebied. Op basis van dit referentiekader zijn zij bij uitstek de groep die kan helpen bij het verbeteren van de presentatie van deze interventies.


Dit reflecteren en uitvragen is aan de hand van een semigestructureerde vragenlijst in de vorm van een telefonisch interview uitgevoerd. De ontwikkelde dummy’s zijn voorgelegd in drie rondetafelbijeenkomsten. Een voor PO, een voor VO en een voor MBO. Voor deze bijeenkomsten zijn drie maal zes respondenten uitgenodigd die met elkaar in gesprek zijn gegaan over de ontwikkelde, alternatieve pagina’s voor zoeken en presenteren van interventies op het gebied van gezond eten en bewegen. Interventie-projectpagina’s Dit onderzoek, dat uiteindelijk moet resulteren in een aantrekkelijke en uitnodigende gebruikersinterface, heeft zich geconcentreerd rond een 25-tal interventies op het gebied van gezond eten en bewegen. Deze groep interventies wordt gebruikt in het onderzoek als pilot. Parallel aan het uitgevoerde onderzoek zijn pagina’s over deze interventies herschreven. Deze herschreven ‘uitlegpagina’s’ zijn in bijlage 15 van dit rapport opgenomen.


Hoofdstuk 2: Aanpak en conclusies telefonische interviews Op basis van eerder uitgevoerd onderzoek, de kerndoelen en kwalificatie-eisen rond gezondheid, voeding en bewegen, de bestudering van de 25 interventies op het gebied van gezond eten en bewegen, de kennis en ervaring van KlasseTV in het ontwikkelen van websites en digitale lesmaterialen en de kritische blik van RIVM en interventie-eigenaren is de vragenlijst voor telefonische interviews tot stand gekomen. Zie hiervoor ook de bijlagen 1 t/m 3. De vragenlijst die gebruikt is voor de telefonische interviews is opgenomen in bijlage 6. Doel telefonische interviews De telefonische interviews hebben tot doel gehad om te achterhalen op welke manier de interventies op het gebied van gezond eten en bewegen op een digitaal aantrekkelijke manier gepresenteerd zouden kunnen worden. Met 18 onderwijsprofessionals uit Primair Onderwijs, Voortgezet Onderwijs en Middelbaar Beroeps Onderwijs zijn interviews afgenomen. Het uitgangspunt was om zoveel mogelijk respondenten te spreken die ervaring hebben met het inzetten van interventies op gebied van gezond eten en bewegen. Aanpak telefonische interviews Interventie-eigenaren, RIVM-CGL en MBO-Raad hebben namen van scholen en potentiële respondenten aangeleverd om te benaderen voor de interviews. Deze onderwijsmedewerkers hebben een e-mail ontvangen (zie bijlage 5) waarin het doel van het onderzoek en aanpak is uitgelegd en om deelname is gevraagd. De aanpak van de werving van respondenten is uitgebreider toegelicht in bijlage 4. Uiteindelijk zijn er 18 telefonische interviews afgenomen. Resultaten telefonische rondgang De resultaten van de gesprekken zijn opgenomen in bijlage 8, uitgesplitst naar de drie onderwijssegmenten: PO, VO en MBO. De conclusies en aanbevelingen voor het ontwerpen van de dummy’s zijn gepresenteerd aan RIVM-CGL. Deze presentatie is opgenomen in bijlage 9 van dit rapport. De belangrijkste conclusies uit deze telefonische interviews worden hieronder beschreven. Conclusies uit telefonische interviews Per onderwijstype worden een aantal belangrijke conclusies uit de telefonische interviews hieronder weergegeven. Zoals eerder geschetst zijn de bevindingen en conclusies input voor het ontwerp van de dummy’s die in de rondetafelbijeenkomsten zijn voorgelegd aan een groep van 18 professionals uit het onderwijs. De adviezen die uit de telefonische interviews naar voren zijn gekomen voor de ontwikkeling van deze dummy’s zijn eveneens beschreven in bijlage 9. Screenshots van het uiteindelijke resultaat, de ontwikkelde dummy’s zijn opgenomen in bijlage 10. Conclusies Primair Onderwijs (PO) Het valt op dat alle respondenten uit het PO zich uitsluitend digitaal oriënteren en digitaal zoeken naar informatie, interventies en lesmateriaal. Geen van de respondenten heeft aangegeven dat zij niet digitaal zoeken en juist via een arts, GGD, brochures o.i.d. informatie hebben gezocht over interventies. Leerkrachten geven aan dat zij ook vaak door bedrijven en instellingen, zoals bijvoorbeeld Albert Heijn of het Voedingscentrum worden benaderd om aandacht te vragen voor de inzet van interventies op het gebied van gezond eten en bewegen. De vijf belangrijkste criteria voor leerkrachten bij de eerste selectie van materiaal: - Geld, zijn er kosten verbonden aan het materiaal? - Niveau van de groep: is er materiaal voor mijn groep(en) beschikbaar? - Tijd, wat is de investering in tijd? Voorbereiding van de leerkracht en tijd voor het inzetten en gebruiken van het materiaal - Wat is het voor materiaal? Snel zicht krijgen op het type materiaal: welke onderdelen, invulling, werkvormen, etc. - Thema: welk onderwerp of welke thema’s moet het bevatten?


Het blijkt voor leerkrachten lastig om aan te geven hoe een goede, aantrekkelijke website eruit ziet. Uit de gesprekken komen twee typen zoekers naar voren: ‘vinders’ en ‘vergelijkers’. Alle leerkrachten geven aan dat zij weinig tijd hebben en snel het juiste materiaal willen hebben. De ‘vinders’ willen goed en bruikbaar materiaal voor hun doelgroep beschikbaar hebben op de website die zij vaak / dagelijks gebruiken. De ‘vergelijkers’ willen een totaaloverzicht beschikbaar hebben op basis van de criteria die zij belangrijk vinden, zodat zij snel en gemakkelijk kunnen vergelijken en kiezen. Conclusies Voortgezet Onderwijs (VO) Het valt op dat ook bij het VO het merendeel van de respondenten het moeilijk vindt om concreet en helder aan te geven op welke manier zij interventies gepresenteerd zouden willen zien. Ook vinden zij het lastig om aan te geven hoe een goede, aantrekkelijke website eruit ziet. Respondenten zijn wel redelijk goed in staat om aan te geven welke criteria van belang zijn bij de keuze voor interventies en de manier waarop zij deze zoeken of willen vinden. In tegenstelling tot het PO oriënteren gebruikers uit het VO zich ook via GGD ’s en door middel van overleg met collega’s. Daarnaast wordt het internet gebruikt om materiaal te zoeken en te vinden. Het lijkt erop dat de keuze voor inzet van interventies in het VO meer verankerd ligt in het beleid van de school. Waarbij in het PO de leerkracht vaker de ruimte krijgt en neemt om onderwerpen zoals gezond eten en bewegen in te zetten in de les. De vier belangrijkste criteria voor leerkrachten bij de eerste selectie van materiaal zijn vergelijkbaar met PO: - Geld, zijn er kosten verbonden aan het materiaal? - Niveau van de klas / leerlingen: is er materiaal voor mijn klassen / leerlingen geschikt? Materiaal moet nog specifieker voor VMBO (en de streams), HAVO, VWO en leeftijd zijn. - Tijd, wat is de investering in tijd? Voorbereiding van de leerkracht en tijd voor het inzetten van het materiaal. - Wat is het voor materiaal? Snel zicht krijgen op het type materiaal: welke onderdelen, invulling, werkvormen, etc. Een selectiecriterium dat respondenten uit het VO belangrijk vinden ten opzichte van het PO is zelfwerkzaamheid: materiaal dat wordt gekozen / ingezet moet ook door individuele leerlingen te gebruiken zijn. Relevante punten daarbij zijn: - Taalgebruik, aangepast aan klas / niveau / stream - Goede filmpjes die materiaal verhelderen op verschillende thema’s en onderwerpen - Activerend, waardoor leerlingen het leuk vinden om te doen - Zelfcontroleerbaar (de antwoorden) Conclusies Middelbaar Beroepsonderwijs Het valt op dat het merendeel van de respondenten heel goed weet wat zij willen en gebruiken. Dit komt voort uit de ‘klacht’ dat er (schijnbaar) weinig materiaal is voor het MBO op het gebied van gezond eten en bewegen. Respondenten zijn goed in staat om aan te geven welke criteria van belang zijn bij de keuze voor interventies. Docenten in het MBO maken veel materiaal zelf en gebruiken materiaal van dat anderen hebben gemaakt. Ook in het MBO lijkt het erop dat de keuze voor inzet van interventies meer verankerd ligt in het beleid van de school. De vier belangrijkste criteria voor docenten bij de eerste selectie van materiaal zijn vergelijkbaar met PO en VO: - Geld, zijn er kosten verbonden aan het materiaal? MBO vindt geld geen kwestie. - Niveau van de klas / leerlingen: is er materiaal voor mijn klassen / leerlingen geschikt? Materiaal moet nog specifieker voor MBO en de richtingen, klassen en leeftijden daarbinnen geschikt zijn. - Tijd, wat is de investering in tijd? Voorbereiding van de leerkracht en tijd voor het inzetten van het materiaal. - Thema, wat is het voor materiaal? Snel zicht krijgen op het type materiaal: welke onderdelen, invulling, werkvormen, etc. en of het gezochte onderwerp beschikbaar is.


Een selectiecriterium dat respondenten uit het MBO belangrijk vinden, vergelijkbaar met het VO, maar afwijkend van PO is zelfwerkzaamheid: materiaal dat wordt gekozen / ingezet moet ook door individuele leerlingen te gebruiken zijn. Relevante punten daarbij zijn: - Taalgebruik, aangepast aan klas / niveau / stream - Goede filmpjes die materiaal verhelderen op verschillende thema’s en onderwerpen De manier waarop de interventies gepresenteerd worden is voor de MBO docent minder van belang. Gezien het beperkt aantal interventies dat beschikbaar is. Tot slot vinden de respondenten uit het MBO dat het mogelijk moet zijn om eigen materiaal te uploaden en te koppelen aan de interventies. Adviezen voor ontwikkeling dummy’s In de eerder genoemde presentatie van resultaten en conclusies (bijlage 9) worden adviezen gepresenteerd die van belang zijn bij de ontwikkeling van dummy’s. Een goede, aantrekkelijke manier van interventies presenteren, gebaseerd op de telefonische interviews bevat in ieder geval de volgende elementen: - Rust; de site is niet druk en wild maar straalt rust uit. - Overzichtelijk: de site geeft in een oogopslag het overzicht dat ik nodig heb. Via mouse-overs kan een gebruiker snel zien wat de verschillende onderdelen inhouden. - Volwassen; de site en de interventies hebben een volwassen uitstraling en is niet kinderachtig vormgegeven. - Snel: ik ben snel bij de interventies die passen bij mijn vraag. Afhankelijk van het type ‘vinder / zoeker’. - Inzichtelijk: het is eenvoudig om te zien wat een interventie inhoudt, doet en wat het resultaat is. Bij voorkeur wordt dit uitgelegd met behulp van een filmpje of animatie. - Handleiding: een belangrijk instrument voor inzicht is de beschikbaarheid van een goede leerkracht-handleiding in pdf. - Belevingswereld: toetsen of het materiaal aansluit bij de belevingswereld van de kinderen in de klas of groep is van belang. Op basis van deze conclusies en adviezen zijn dummy’s ontworpen en voorgelegd aan de doelgroep. In hoofdstuk 3 wordt hierover verslag gedaan.


Hoofdstuk 3: Aanpak en conclusies rondetafelbijeenkomsten Ontwikkelde en besproken dummy’s Screenshots van de dummy’s die zijn ontwikkeld op basis van de telefonische interviews en de eerder uitgevoerde onderzoeken zijn opgenomen in bijlage 10. De adviezen die naar aanleiding van deze kwalitatieve inventarisatie zijn opgesteld hebben in overleg tussen de inhoudelijk adviseur van KlasseTV, haar vormgever, de projectleider van KlasseTV, de opdrachtgever en de werkgroep als klankbord geleid tot de ontwikkeling van drie typen dummy’s: Z. dummy’s t.b.v. het digitaal Zoeken van interventies Z1: 5-zoekveld variant, omkaderd met blauw Z2: kantlijn-zoeken variant, met een vrijwel blanco middenveld met korte uitleg Z3: overzicht-kantlijn-zoeken-variant, waarbij kantlijn-zoeken wordt toegepast en, naast een korte uitleg een totaaloverzicht aan interventies in centrum van de pagina is opgenomen Z4: beslisboom-variant, waarbij de gebruiker door het beantwoorden van vragen tot een advies over de te gebruiken interventies komt Z5: gezondschool.nl-weergave, waar gebruikers alle interventies in een overzicht krijgen. Deze variant is als tussenoplossing ontwikkeld en live gezet. P. dummy’s t.b.v. het digitaal Presenteren van de zoekresultaten naar interventies P1a: verkorte weergave van zoekresultaten, waarbij in 5 à 6 regels de interventie wordt omschreven, met titel, interventie-eigenaar en verwijzing naar uittreksel. P1b: dezelfde als P1a met als toevoeging een foto, logo of beeldmerk en de link naar een filmpje waarin de betreffende interventie wordt uitgelegd. P2: overzicht-kantlijn-vind-variant, waarbij links het filter zichtbaar blijft en in het hart van de pagina de titel interventie in twee regels uitgelegd met link naar uittreksel. P3: matrix-variant, waarbij het filter (de gehanteerde criteria) zichtbaar blijven en de interventies in een matrix worden weergegeven met een zeer korte omschrijving van het resultaat van criterium / interventie-veld. P4: beslisboom-variant, waarbij na een aantal vragen, een of meer interventies als advies worden weergegeven. P5: gezondschool.nl-weergave, waar gebruikers alle interventies in een overzicht krijgen. Deze variant is als tussenoplossing ontwikkeld en live gezet. U. dummy voor een Uittreksel, waarin verdere uitleg wordt gegeven per interventie U1: Uittreksel dat is ontwikkeld als dummy, en dat als functionele, aanvullende en verdiepende informatie per interventie wordt weergegeven. U2: Uittreksel dat als tussenoplossing live staat op gezondeschool.nl Uiteindelijk zijn 13 schermen gemaakt als dummy om de werking van het zoeken en presenteren van interventies te illustreren en te bespreken. Deze schermen zijn vormgegeven als ware deze onderdeel van www.gezondeschool.nl. In deze webomgeving moet de uiteindelijk te bouwen gebruikersinterface worden opgenomen. Om de gebruiker duidelijk te maken dat er twee mogelijkheden zijn waarop hij (hier kan ook ‘zij’ worden gelezen) bij de zoekpagina voor interventies kan komen, zijn ook twee pagina’s van www.gezondeschool.nl opgenomen als ‘dummy’; de algemene homepage van gezonde school (Home 1) en de homepage van ‘primair onderwijs’ (Home 2). De twee manieren waarop een gebruiker bij de interventies terecht komt, zijn: 1. Via de homepage van www.gezondeschool.nl en/of daarna via de pagina ‘primair onderwijs’, ‘voortgezet onderwijs’ en ‘mbo’ op de website van gezonde school. Om deze weg te verduidelijken is op de dummy van de homepage van gezondeschool.nl een knop ‘zoek interventies’ opgenomen. Deze verwijst naar de (zoek)-dummy waarvoor wordt gekozen. 2. Rechtstreeks via zoekmachines of websites waarvan onderwijsgevenden en beslissers veelvuldig gebruik maken in hun dagelijkse werkzaamheden. Wanneer de onderwijsprofessional in deze omgeving zoekt of zou willen zoeken naar interventies moet hij gemakkelijk en snel bij de ‘zoekpagina’ voor interventies kunnen komen (een dummy type Z.) Eindrapport onderzoek digitaal presenteren van interventies gezond eten en bewegen Opdrachtgever: RIVM - Centrum Gezond Leven, uitgevoerd door KlasseTV BV - [vs 30032012] - pagina 9 van 71

Doel rondetafelbijeenkomsten Het doel van de rondetafelbijeenkomsten is het toetsen van zoeken presentatiemethode bij (potentiële) gebruikers van interventies op het gebied van gezond eten en bewegen, door middel van dummy’s. Per onderwijstype zou een rondetafelbijeenkomst worden georganiseerd. De manier waarop de werving van 6 deelnemers per rondetafelbijeenkomst is uitgevoerd is weergegeven in bijlage 4. Het bleek uiteindelijk toch niet zo eenvoudig om het gewenste aantal respondenten op dezelfde dag bij elkaar om tafel te krijgen. Uiteindelijk zijn vier bijeenkomsten georganiseerd, een voor PO, twee voor VO en een voor MBO en zijn een aantal respondenten telefonisch benaderd om de dummy’s voor te leggen en te bespreken. Bij het bespreken van de resultaten en conclusies wordt, wanneer over rondetafelbijeenkomst(en) wordt gesproken, de rondetafelbijeenkomsten samen met de telefonische consultaties waarin de dummy’s zijn voorgelegd bedoeld. Aanpak en agenda rondetafelbijeenkomsten In bijlage 11 is de aanpak en agenda van de rondetafelbijeenkomsten beschreven. In bijlage 12 is het formulier opgenomen dat respondenten uitgereikt kregen bij de start van de bijeenkomst. In bijlage 13 is een overzicht opgenomen van de aantallen respondenten en hun rol/ functie per onderwijstype die aan de rondetafelbijeenkomsten hebben deelgenomen. Respondenten werd steeds gevraagd om hun voorkeur aan te geven voor een dummy per categorie. Vervolgens werd naar aanleiding van toelichting en discussie gevraagd of respondenten hun mening eventueel wilden herzien in het licht van de discussie. Het formulier is gebruikt om respondenten, los van de mening of het oordeel van anderen, in eerste instantie de eigen mening te bepalen en vast te leggen. In de praktijk bleek dat bij rondetafelbijeenkomsten van drie respondenten of minder het niet noodzakelijk bleek of niet op prijs werd gesteld om eerst de eigen mening te noteren op de formulieren. Men was in deze kleine(re) constellaties prima in staat om de eigen mening te formuleren en elkaar de ruimte te geven om deze eigen mening te vormen en toe te lichten, om vervolgens in gesprek te gaan met elkaar over deze mening. De rondetafelbijeenkomsten werden geleid door een voorzitter en er was een notulist aanwezig, die de resultaten van de gesprekken heeft vastgelegd. De respondenten die deel hebben genomen aan de bijeenkomsten hebben actief en positief kritisch meegewerkt aan de sessies. De voorzitter heeft respondenten uitgedaagd om ook op details hun mening te geven. Ook is een aantal keren gevraagd of respondenten het gevoel hadden dat zij wellicht werden gestuurd door voorzitter en notulist. Alle respondenten waren unaniem daarin; men vond dat zij niet gestuurd zijn in het geven van antwoorden. Onderzoekers hechten eraan om deze opmerking te maken, omdat uiteindelijk is gebleken dat respondenten uit verschillende onderwijstypen en met verschillende achtergronden, na de gesprekken in de bijeenkomst tot veelal dezelfde voorkeuren zijn gekomen. Resultaten rondetafelbijeenkomsten In bijlage 14 zijn de resultaten en bevindingen van de verschillende rondetafelbijeenkomsten per onderwijstype weergegeven. De aantallen respondenten en hun functie of rol in de school is daar weergegeven. Deze resultaten zijn anoniem vastgelegd. In dit hoofdstuk wordt de grote lijn van de resultaten en conclusies weergegeven. Dat betekent dat wordt weergegeven welke keuzes de respondenten maken ten aanzien van de verschillende dummy’s, na discussie en overleg tijdens de rondetafelbijeenkomsten. Bij de beschrijving van deze grote lijn zal, wanneer relevant en interessant worden aangegeven of er ten aanzien van de verschillende onderwijstypen belangrijke afwijkingen te rapporteren zijn. Er worden op vier deelgebieden (dummy’s) conclusies getrokken: 1. Vindbaarheid van de zoekpagina interventies, zowel via gezondeschool.nl als via andere kanalen (dummy’s Home 1 en Home 2) 2. Zoeken en vinden van relevante interventies (Zoeken-dummy’s: Z1 t/m Z5) 3. Aantrekkelijk digitaal presenteren van interventies (Presenteren-dummy’s: P1 t/m P5) 4. Functionele verdieping bij het selecteren van een interventie, waarin uitgebreide(re) informatie per interventie wordt vastgelegd (Uittreksel-dummy’s: U1 en U2) Wat opvalt na de verschillende rondetafelbijeenkomsten is de eensgezindheid van de respondenten van de verschillende scholen en onderwijstypen. Was de verwachting, na de telefonische interviews Eindrapport onderzoek digitaal presenteren van interventies gezond eten en bewegen Opdrachtgever: RIVM - Centrum Gezond Leven, uitgevoerd door KlasseTV BV - [vs 30032012] - pagina 10 van 71

(hoofdstuk 2) dat de voorkeuren per onderwijstype zouden verschillen, in de rondetafelbijeenkomsten zijn de verschillen in grote lijnen verdwenen. In het hoofdstuk ‘Aanbevelingen en adviezen’ zullen wij dan ook adviseren om voor een vorm van zoeken en presenteren van interventies te kiezen die gelijk is voor alle onderwijstypen. Conclusies rondetafelbijeenkomsten Vindbaarheid van de zoekpagina interventies Zorg voor vindbaarheid van de interface voor interventies via Google en op sites waar de potentiële gebruikers regelmatig komen. Leerkrachten starten vaak met Google of via veelgebruikte websites hun zoektocht. Deze aanbeveling die uit de telefonische interviews komt, wordt in de rondetafelbijeenkomsten bevestigd als conclusie.

De landingspagina waarop de gebruiker vervolgens terecht komt moet een korte introductie bevatten op het thema en een zoekfunctie. Gezondeschool.nl is een mogelijke landingspagina. De respondenten zijn niet bekend met de website gezondeschool.nl. Geen van de respondenten is bij de interventie die zij hebben ingezet terecht gekomen via gezondeschool.nl De homepage van gezondeschool.nl wordt wisselend ontvangen en beoordeeld. De een vindt het ‘gelikt’, de ander vindt het te druk en rommelig. Een respondent noemde het een typische overheidssite, met het logo van de Rijksoverheid in top, uitstijgend boven het onderwijs. Belangrijkste conclusie bij de bespreking van deze dummy heeft betrekking op de term ‘interventie’ en de verwijzing naar interventies op deze homepage: Alle respondenten vinden de term ‘interventie’ onduidelijk en moeilijk. Een respondent gaf aan dat de term associaties met ‘crisis’ oproept. Een ander kwalificeerde de term als ‘zwaar beladen’. Men associeert de term ‘interventie’ niet met relevant en direct toepasbaar (les)materiaal op het gebied van gezond eten en bewegen. Een eenduidige, betere term is niet naar voren gekomen. Alternatieven die men heeft aangedragen zijn: lesaanbod, themaaanbod, mogelijkheden, instrumenten, aanbod, handelingen, maatregelen. Eindrapport onderzoek digitaal presenteren van interventies gezond eten en bewegen Opdrachtgever: RIVM - Centrum Gezond Leven, uitgevoerd door KlasseTV BV - [vs 30032012] - pagina 11 van 71

De foto met het onderwijstype daaronder waar men zelf in werkzaam is nodigt uit tot doorklikken: wanneer respondenten wordt gevraagd om vanuit de homepage van gezondeschool.nl verder te zoeken naar interventies, geven zij allemaal aan eerst te kiezen voor de foto met de ‘eigen’ onderwijsvorm erboven. Respondenten uit het PO, kiezen voor de foto onder Primair Onderwijs, etc. Men klikt niet in eerste instantie op ‘zoek interventies’, vanwege de bovengenoemde redenen: ‘interventies’ wordt niet geassocieerd met lesmateriaal of instrumenten op het gebied van gezond eten en bewegen. De pagina’s over het eigen onderwijstype zijn niet aantrekkelijk genoeg. De homepage ‘Primair Onderwijs’ (Home 2) is voorgelegd. Over deze pagina waren de respondenten uit alle groepen niet zo te spreken. De hoeveelheid tekst vond men goed. Er zouden echter meer kopjes gebruikt kunnen worden, het lettertype mag groter en de buttons van de homepage (Home 1 - rechterkant) zouden hier ook weer terug mogen komen, wanneer relevant. Een respondent uit het VO gaf aan dat deze pagina ‘meer cachet’ mocht krijgen. In zijn algemeenheid kan geconcludeerd worden dat respondenten wanneer zij zoeken naar een interventie(s) liever minder dan meer informatie (tekst) voorgeschoteld krijgen. Wanneer respondenten een of enkele interventies hebben gevonden die relevant zijn, wil men hier uitgebreide informatie over vinden (zie ook de conclusies rond het uittreksel verderop). Zoeken en vinden van relevante interventies Er zijn 5 dummy’s voorgelegd om te ‘zoeken’ naar relevante interventies: Z1 t/m Z5. In bijlage 14 zijn de bevindingen en resultaten van de bespreking van deze dummy’s terug te vinden.

De conclusie die kan worden getrokken uit alle rondetafelbijeenkomsten is dat Z1 als zoekvenster de voorkeur geniet om te gebruiken voor het zoeken naar interventies, met daaronder een overzicht van alle interventies op een rij. Dit is een combinatie van Z1 en ‘de body’ van Z3. Dit overzicht moet de


naam van de interventie bevatten, met in twee regels een hele korte en krachtige uitleg over de interventie. Men realiseert zich dat het een kunst is om in twee regels de essentie van een interventie, op een onderscheidende manier ten opzichte van andere interventies, te beschrijven. Z1 werd als overzichtelijk, rustig, helder en duidelijk gekwalificeerd, met de belangrijkste zoekcriteria waarop je wilt kunnen zoeken. De respondenten uit het PO waren in de eerste ronde, waarin ieder individueel zijn eigen mening heeft gegeven, verdeeld. Tussen versie Z1 en Z3. Na een korte plenaire discussie werden de gebruikers het eens over een combinatie van deze twee dummy’s, zoals hierboven beschreven. In bijlage 14 is uitgebreid beschreven hoe de verschillende respondenten uit de verschillende onderwijstypen hebben gereageerd op de verschillende dummy’s. Een aantal belangrijke reacties op de andere dummy’s die naar voren zijn gekomen: - Z2 en Z3 zijn rommelig. Vooral het filter links. In Z3 krijg je de neiging om meteen te gaan scrollen en zoeken in de lijst in plaats van eerst te selecteren op basis van criteria. - Z4, de beslisboom geeft te weinig vrijheid. Je hebt het gevoel dat een ander voor jou beslist, je zit niet zelf ‘aan de knoppen’. - Z5 wordt niet ervaren als een zoekfunctie en als overzicht geeft het veel te weinig informatie om een keuze op te baseren. Aantrekkelijk digitaal presenteren van interventies Er zijn 6 dummy’s voorgelegd om relevante interventies, die aan de zoekcriteria voldoen, te presenteren: P1a, P1b, P2 t/m P5. In bijlage 14 zijn de bevindingen en resultaten van de bespreking van deze dummy’s terug te vinden. De conclusie kan worden getrokken, dat een overduidelijke voorkeur voor variant P1b als basis voor de presentatie van de zoekresultaten bestaat en dat deze dummy als basis gebruikt zou moeten worden bij de ontwikkeling van de interface. Deze versie zou uitgebreid moeten worden met dummy Z1. De respondenten vinden het van belang om, conform het model van Z1, zicht te houden op de criteria die zijn gebruikt. Ook kan de conclusie worden getrokken dat respondenten eenvoudig en snel terug willen kunnen grijpen op de zoekfunctie om de zoekactie te verfijnen. Er was een respondent met een afwijkende voorkeur, die ook na de discussie over de gekozen varianten overeind bleef. Zij koos voor variant P3, de matrix.


In bijlage 14 is uitgebreid beschreven hoe de verschillende respondenten uit de verschillende onderwijstypen hebben gereageerd op de verschillende dummy’s. Een aantal belangrijke reacties op de andere dummy’s die naar voren zijn gekomen: - P2 werd als rommelig ervaren. Het filter in de kantlijn, maar ook de optie ‘meer…’ onder korte de beschrijving van de interventie vindt men rommelig. - P3 werd door een respondent als overzichtelijk, makkelijk en snel in gebruik aangeduid. Andere respondenten vonden de informatie over de interventie in de matrix te summier. - P4 werd om dezelfde redenen als Z4 snel aan de kant geschoven door respondenten. - P5, de huidige invulling van de pagina’s op gezondeschool.nl geeft te weinig informatie. De kaders, licht gekleurde ondergrond onder de tekst en ‘witte’ lijnen waarin de informatie wordt gepresenteerd, werd door veel respondenten gewaardeerd en als prettig beoordeeld. Functionele verdieping bij het selecteren van een interventie Respondenten vinden het uittreksel een functionele verdieping bij het zoeken naar een interventie. Alle respondenten zijn het daarover eens. De conclusie is gerechtvaardigd dat iedere interventie voorzien dient te zijn van een uittreksel met relevante informatie voor de (potentiele) gebruiker. De informatie in het uittreksel dat als dummy is voorgelegd wordt als goed gekwalificeerd. Het document is helder en overzichtelijk. Vormgeving van het uittreksel is een kwestie van smaak. In zijn algemeenheid kan gesteld worden dat een ‘blokachtige’ vormgeving, zoals de huidige weergave van interventies op gezondeschool.nl (dummy U2) aantrekkelijk wordt gevonden.


Daarnaast kan de conclusie worden getrokken dat de volgende functionaliteit relevant is voor gebruikers om zelf een definitieve keuze te maken voor een interventie of hierover snel een eenvoudig af te kunnen stemmen met een of meer collega’s: - Het uittreksel is makkelijk en eenvoudig te printen - Het kan als pdf worden opgeslagen. o De term ‘download pdf’ zou aangepast moeten worden naar ‘bewaar als pdf’ - De mogelijkheid om het uittreksel door te sturen aan collegae Daarmee kunnen een of meer collega makkelijk worden geïnformeerd en kan afstemming plaatsvinden bij een definitieve keuze voor een interventie.


Hoofdstuk 4: Aanbevelingen en adviezen De conclusies met betrekking tot aantrekkelijk digitaal presenteren van interventies op het gebied van gezond eten en bewegen zijn beschreven in de hoofdstukken 2 en 3. In dit hoofdstuk worden de aanbevelingen opgenomen die naar aanleiding van het uitgevoerde onderzoek worden gedaan door de onderzoekers. Deze aanbevelingen zijn gebaseerd op het uitgevoerde onderzoek en op de kennis en ervaring met en over het onderwijs dat bij KlasseTV en haar medewerkers aanwezig is. De aanbevelingen worden gedaan ten aanzien van de dummy’s. Het doel van dit onderzoek heeft per slot van rekening betrekking op aantrekkelijke zoeken presentatiemethode van interventies. Met de ontwikkelde dummy’s en onderstaande aanbevelingen in de hand kan een definitief visueel en functioneel ontwerp worden gemaakt voor de gewenste interface. Vindbaarheid van de zoekpagina interventies Bedenk een andere term voor het begrip ‘interventie’. Onderwijsprofessionals associëren deze term niet met lesmaterialen of andere (beleids) instrumenten die bijdragen aan gezond eten en bewegen bij leerlingen. Zorg voor een landingspagina binnen gezondeschool.nl met een korte omschrijving van ‘leefstijlinterventies’ (breder dan gezond eten en bewegen) en de zoekfunctie (dummy Z1). Deze landingspagina moet goed vindbaar zijn op het internet, onder andere via Google en moet makkelijk en snel vindbaar zijn op websites waar onderwijsprofessionals die zich bezig houden met leefstijlinterventies veel komen. Maak op de homepage van gezondeschool.nl en op de ‘sub-homepages’ voor de verschillende onderwijstypes een duidelijke button die verwijst naar de landingspagina voor het zoeken en vinden van de besproken interventies. Een paar praktische verbeterpunten die worden gemaakt ten aanzien van deze pagina: - De foto (screenshot filmpje) mag meer ‘gezonde school’ uitstralen, is nu erg algemeen - Lettertype van de pagina’s mag groter - De inleiding mag duidelijker worden weergegeven - De onderwijstypen op een eenduidige manier beschrijven: Mbo wordt afgekort, terwijl de andere twee worden uitgeschreven - Lay-out en gebruikte woorden/termen aanpassen aan deze tijd - De huisstijl is niet uitnodigend Zoeken en vinden van relevante interventies Het is aan te bevelen om als landingspagina dummy Z1 als basis te kiezen. Een hele korte introductie en omschrijving van gezonde school of leefstijlinterventies op deze pagina is van belang. Dan kan deze pagina ook daadwekelijk als landingspagina dienen, waar onderwijsprofessionals uitkomen als zij op zoek gaan naar interventies op het gebied van gezond eten en bewegen. Het zou mooi zijn wanneer het lukt om in twee korte, krachtige regels alle in de database aanwezig interventies op te nemen, als lijst, onder dit zoekveld. Aangezien onderzoekers weten welke enorme inspanning het kost om deze korte, krachtige omschrijving te maken, adviseren wij om hiervan af te zien. De inschatting is dat een dergelijk overzicht op deze plaats in de praktijk niet gemist zal worden. Bij het ontwerpen en ontwikkelen van deze landingspagina / zoekfunctie moet rekening gehouden worden met een aantal tips en adviezen die uit de rondetafelbijeenkomsten naar voren zijn gekomen. Onderzoekers adviseren om deze punten mee te nemen bij de ontwikkeling van de interface: - Voor VO is het van belang om zo gedetailleerd mogelijk te kunnen zoeken op klas, niveau en stream (zoekcriterium ‘groep’).


-

Voor PO zou het criterium ‘kosten’ uitgesplitst mogen worden, in stappen van 100 tot 300 euro incl. Btw. Het zoekcriterium ‘tijd’ zou voorbereidingstijd van de onderwijsprofessional en tijd voor de inzet / implementatie van de interventie moeten bevatten. De ‘zoek’ knop verwacht men meer naar rechts in het kader, uitgelijnd met de zoekvelden van de criteria Inzicht krijgen in het aantal interventies in de database, in totaal en aantal interventies die voldoen aan de set van criteria die wordt gebruikt vinden veel respondenten handig.

Aantrekkelijk digitaal presenteren van interventies Het is aan te bevelen om dummy P1b te gebruiken als basis voor de presentatie van zoekresultaten. Daarnaast is het raadzaam en goed om de zoekcriteria van de individuele respondent ‘vast te houden’ wanneer hij opnieuw wil zoeken of zijn zoekactie wil verfijnen. Om dit goed te faciliteren moet zoekvenster (dummy) Z1 op een herkenbare manier beschikbaar zijn op de pagina waarop de resultaten worden gepresenteerd. Of als zogenaamd ‘uitklapvenster’ bovenaan de pagina, of als filter in de ‘linker kantlijn’ van de pagina. De onderzoekers bevelen aan om het zoekvenster van dummy Z1 als ‘uitklapvenster’ beschikbaar te houden op de pagina. Ook adviseren onderzoekers om, naast het uittreksel als functionele verdieping op deze pagina een filmpje te maken van elke interventie, zodat (potentiele) gebruikers zich daarmee snel kunnen oriënteren op de interventie, de manier waarop deze werkt en de manier waar de interventie moet worden ingezet. De mogelijkheden, onderaan de lijst van interventies om opnieuw te zoeken en meer interventies weer te geven of toch te kiezen voor de weergave van alle interventies vindt men prettige handvatten bij het zoeken en dienen gehandhaafd te worden. Bij het ontwerpen en ontwikkelen van deze presentatiepagina moet rekening gehouden worden met een aantal tips en adviezen die uit de rondetafelbijeenkomsten naar voren zijn gekomen om P1b, in combinatie met Z1 nog aantrekkelijker te maken in het gebruik. Onderzoekers adviseren om deze punten mee te nemen bij de ontwikkeling van de interface: - Een filmpje waarin duidelijk wordt wat de interventie is en hoe deze ingezet moet worden heeft meerwaarde bij de selectie. Dit filmpje moet: o voor respondenten VO en MBO maximaal 2 minuten duren. o PO respondenten geven aan dat het 2 a 3 minuten lang mag zijn. o duidelijker / prominenter op de pagina worden weergegeven, zodat filmpje en uittreksel even veel aandacht krijgen en naast elkaar gebruikt worden. - Een foto of ander beeldmerk dat past bij de interventie en die ook in andere media gezien had kunnen worden toepassen. Men zoekt hier dus geen ‘leuke foto’, maar verwacht hier een beeldmerk of logo van de interventie. - De aanwezigheid van en verwijzing naar een uittreksel met meer informatie over de interventie wordt als meerwaarde ervaren. o de naam ‘uittreksel’ vinden respondenten niet goed gekozen. Alternatieven die werden aangedragen zijn: ‘samenvatting’, ‘beschrijving’, ‘meer informatie’ of ‘meer weten’. - Bij het presenteren van de zoekresultaten mag aangegeven worden hoeveel interventies, gerelateerd aan het totaal van de interventies in de database voldoen aan de gekozen selectiecriteria. - De naam van de interventie hoeft niet clickable laten zijn. Dit om de kans dat je gaat ‘zwerven’ of moeilijk terug komt komen op de basispagina te voorkomen. - De naam van de interventie-eigenaar / ontwikkelaar van de interventie vermelden, ook deze niet clickable maken, om dezelfde reden als het punt hierboven. - Respondenten geven er de voorkeur aan dat in het zoekvenster, dat zichtbaar of makkelijk oproepbaar blijft, de ingevoerde variabelen ‘vastgehouden’ of ‘bewaard’ worden. Op deze manier kan een respondent, wanneer hij de zoekactie wil verfijnen, uitgaan van de eerder ingevoerd zoekcriteria.


-

Tot slot vinden respondenten het belangrijk en prettig om te kunnen zien wat collegaonderwijsprofessionals vinden van de interventie; gebruikservaringen. Over de wijze waarop je dat kan doen zij verschillende alternatieven aangedragen: o sterren of puntensysteem, zoals bijvoorbeeld bij IENS.nl of booking.com. o verwijzing naar een of meer scholen, incl. telefoonnummer en e-mail adres waarmee men contact op kan nemen. o quotes van gebruikers over het gebruik van de interventie.

Functionele verdieping bij het selecteren van een interventie Het is aan te bevelen om van iedere interventie een ‘uittreksel’, ‘samenvatting’ of ‘meer informatie’ op te nemen als aanvullende informatie over de interventie. (potentiële) Gebruikers vinden dit een belangrijke toegevoegde waarde bij de (definitieve) selectie van een interventie op het gebied van gezond eten en bewegen. De naam ‘uittreksel’ moet worden vervangen door ‘samenvatting’. De vormgeving moet aantrekkelijker, bijvoorbeeld in de vorm zoals het nu op gezondeschool.nl is opgenomen. Daarnaast dienen een aantal aanpassingen doorgevoerd te worden die tijdens de rondetafelbijeenkomsten naar voren zijn gekomen. Een belangrijke aanbeveling is om de waardering of het oordeel van gebruikers naar aanleiding van de ervaring met het inzetten van de interventie op te nemen. Wij adviseren om een vorm te kiezen die, naast de beoordeling door RIVM, een praktische meerwaarde biedt voor de gebruiker en die relatief eenvoudig te onderhouden is. Een sterren- of puntensysteem, in combinatie met quotes van gebruikers zou hieraan tegemoet kunnen komen. Onderzoekers adviseren om bij de definitieve invulling van het format van het uittreksel onderstaande punten mee te nemen: - De invulling / weergave van doelgroepen onder het kopje ‘doelgroep’ is niet altijd helder en duidelijk. Wie is de doelgroep waarop de interventie van toepassing is. Dat verwacht de onderwijsprofessional hier te vinden. - De mogelijkheid om rechtstreeks contact te leggen met de makers / ontwikkelaars van de interventie wordt als plezierig en belangrijk ervaren. Deze informatie dient wel actueel te zijn. - Een koppeling naar het filmpje verwachten respondenten ook in het uittreksel terug te vinden. - Tot slot wil men graag vanuit het uittreksel snel door kunnen klikken naar de interventie zelf.


BIJLAGEN BIJ Aantrekkelijk digitaal presenteren van interventies voor het onderwijs ter bevordering van gezond eten en bewegen

Eindrapport

Bijlagen

pag.

1. 1. plaats van gezondheid, voeding en bewegen in kerndoelen en kwalificatie-eisen

20

2. lijst met voeding en beweeginterventies, inclusief interventie-eigenaren voor het

21

onderwijs, gebruikt in de pilot 3. relevante informatie uit onderzoeken Intomart (2010) en DUO (2009)

22

4. werving respondenten telefonische interviews en rondetafelbijeenkomsten*

*

5. e-mail uitnodiging respondenten telefonische interviews*

*

6. vragenlijst telefonische interviews*

*

7. overzicht respondenten telefonische interviews

26

8. overzicht antwoorden en bevindingen telefonische interviews, uitgesplitst naar PO,

27

VO, MBO 9. rapportage resultaten telefonische interviews

38

10. screenshots dummy’s zoeken presentatiemethode interventies

51

11. aanpak en agenda rondetafelbijeenkomst*

*

12. respondentenformulier rondetafelbijeenkomst*

*

13. overzicht respondenten rondetafelbijeenkomsten

60

14. overzicht antwoorden en bevindingen rondetafelbijeenkomsten, uitgesplitst naar

61

PO, VO en MBO 15. herschreven informatie over 25 interventies op het gebied van gezond eten en

*

bewegen voor het onderwijs* * Bijlage 4, 5, 6, 11, 12 en 15 zijn verwijderd ivm omvang. Bij interesse kunt u deze bijlagen opvragen bij Klasse TV via [email protected].


Bijlage 1: Plaats van gezondheid, voeding en bewegen in kerndoelen en kwalificatie-eisen In de kerndoelen en kwalificatie-eisen zijn psychische en lichamelijke gezondheid enerzijds en bewegen anderzijds opgenomen: 1. BO: gezondheid in kerndoel 34 (oriëntatie op jezelf en de wereld) 2. BO: bewegen als kunstuiting (dans) in kerndoel 54 en bewegen als sport / bewegingsonderwijs in kerndoel 57 en 58 3. VO: bewegen is opgenomen in onderdeel G, specifiek kerndoel 58 4. VO: psychische en lichamelijke gezondheid is opgenomen in onderdeel D, specifiek kerndoel 34 5. MBO: kwalificatie-eisen 1.4 vitaal burgerschap is van toepassing: … verantwoorde keuzes kan maken en activiteiten onderneemt die bijdragen aan een gezonde leefstijl. Het gaat naast bewegen en sport ook om aspecten als voeding …


Bijlage 2: Lijst met voeding / beweeg interventies, inclusief interventie-eigenaren voor het onderwijs, gebruikt in de pilot


Bijlage 3: Relevante informatie uit onderzoeken Intomart (2010) en DUO (2009) Bijlage 3: relevante informatie uit (samenvatting) onderzoek Intomart Vraag Intomart onderzoek: Hoe wordt informatie over gezondheidsbevordering op school gezocht door directieleden en leerkrachten/docenten in PO en VO - MBO is niet meegenomen in dit onderzoek. - Gezondheid is veel breder dan overgewichtinterventies (voeding en bewegen); zie ook de onderwerpen die in het onderzoek worden benoemd als gezondheidsbevorderende onderwerpen Conclusies Intomart (samenvatting) 1 Thema’s over gezondheidsbevordering worden meestal in lessen behandeld. o Ofwel: de behoefte bestaat voornamelijk uit interventies in de vorm van lesmateriaal 2 Scholen doen al e.e.a. aan gezondheidsbevordering. Dat wordt als volgt ingevuld: bijna alle scholen hebben een pestprotocol, arbobeleid, goed schoolplein, verkeersveilige omgeving en een gezond en veilig schoolgebouw. Belangrijkste reden: leerprestaties leerlingen gaan omhoog. a. Behalve een pestprotocol worden de onderwerpen niet in de les behandeld, maar ligt het onderwerp op directieniveau 3 Behoefte aan informatie ligt op gebied van gezond bewegen, gezonde voeding, gezond gewicht en specifiek voor VO op geestelijke gezondheid. a. Deze zoektermen moeten meegenomen worden in SEO van de site 4 er wordt gezocht via het internet op onderwerpen rond gezondheidsbevordering, bij GGD, adviesdienst (PO), voedingscentrum, kennisnet, hartstichting, APS en stichting consument en veiligheid a. scholen hebben behoefte aan een portal waar alle informatie samenkomt, RIVM speelt daarop in met een database met alle interventies en verschillende websites van waar je daarin terecht kunt komen. b. Dit portal moet regelmatig geactualiseerd worden. 5 Scholen richten zich in gezondheidsbevordering ook op de ouders. 6 Slechts een beperkt deel van de informatie die leerkrachten en directeuren ontvangen is interessant en relevant. a. Welke en waarom? 7 Volgens bestuurders is internet interessant om aanvullend materiaal te vinden, met bewegend beeld en voor het digibord. 8 Belemmering bij het vinden geschikt materiaal: onvoldoende vindbaarheid en zoekvaardigheden van respondenten. a. Docenten vinden dit ook. Beter vindbaar en adequaat kunnen zoeken zou internet als middel om input voor lessen te verzamelen verbeteren. 9 De wijze waarop directeuren en leerkrachten informatie willen ontvangen loopt uiteen. a. Een portal of speciale websites aan een kant en soms ook een thematisch overzicht van informatiebronnen en websites. b. Papier wordt nauwelijks gevraagd


Specifieke informatie uit het Intomart-rapport. Te gebruiken in het onderzoek: 10 Gezondheidsbevordering wordt vooral in lessen en projecten behandeld; dat zijn de methoden die worden ingezet. In jongste groepen op BO structureel, in midden, bovenbouw en VO in de vorm van projecten en projectweken. Bewegen komt structureel aan bod in de gymles en in projecten 11 In VO komen ook individuele gesprekken met mentoren of zorgcoördinatoren voor als methode / instrument. 12 Ook worden ouderavonden als methode ingezet om de koppeling tussen school en thuis te leggen 13 Ook worden gastlessen, nieuwsbrieven, samenwerking met supermarkten, workshops voor leerkrachten, leerlingen die zelf bv een gezonde kantine runnen ingezet als instrument 14 Meeste aandacht gaat uit naar de onderwerpen in PO: voeding, bewegen, gezond gewicht. In VO naast deze onderwerpen ook geestelijke en seksuele gezondheid, alcohol, drugs en roken (zie tabel p13) 15 Naast deze specifieke onderwerpen voor in de klas wordt aandacht besteed aan schoolklimaat, gebitsverzorging, mediawijsheid, geestelijke gezondheid, religie, vrijheid 16 Op school-/ directieniveau spelen onderwerpen als pestprotocol, verkeersveiligheid, gezond en veilig schoolgebouw, zorgleerlingen, hygiënemaatregelen (PO). In VO zijn het vooral gerichte trainingen, brandveiligheid, pestprotocol en aandacht voor zorgleerlingen. 17 Belangrijkste reden om aandacht aan gezondheid in de brede zin te besteden: visie is dat leerlingen beter gaan leren door aandacht voor gezondheidsbevordering. 18 De helft van de respondenten vindt dat gezondheid een taak van de school is. Dit komt waarschijnlijk voort uit het feit dat het onderdeel is van de kerndoelen. 19 In zijn algemeenheid benoemen leerkrachten, docenten en directeuren het informatieaanbod op gezondheidsbevordering ‘juist goed’. a. De zoektermen die worden gebruikt zijn opgenomen op p57 van het rapport. b. Deze zouden onderdeel moeten worden van SEO van de interventiedatabase-website en interface. 20 Naast het gebruik van internet als zoekmachine voor specifieke informatie (het gros vindt dat het genoeg weet over gezondheidsbevordering), wordt contact met deskundigen en specifieke websites als bron genoemd. a. Vaak worden ook als eerste collega’s geraadpleegd. Makkelijke en snelle verwijzing, incl. een kwaliteitsoordeel bij de verwijzing. b. Dit zou meegenomen kunnen worden in de interface: koppeling met Facebook en de mogelijkheid voor docenten om de interventies te liken of disliken. 21 Naast het inzetten van instrumenten om ouders te bereiken (ouder-/ thema-avonden) worden ook folders rechtstreeks aan leerlingen meegegeven (over alcohol, drugs bv). Wanneer een individueel kind daartoe aanleiding geeft is het individueel gesprek / 10-min gesprek met de ouder ook een instrument dat wordt ingezet a. In de moderne tijd zou je ook Hyves, Facebook en Twitter in kunnen zetten om leerlingen specifiek te bereiken. b. Ook kan e-mail-(nieuwsbrief) ingezet worden als instrument om ouders en leerlingen te informeren en te verwijzen (door school). c. Maar ook leerkrachten, docenten en directeuren kunnen benaderd worden via e-mail om hen op nieuwe, belangrijke, specifieke, goed werkende informatie of interventies te wijzen. 22 Wat opvalt (o.a. P31) is dat docenten / leerkrachten zoeken naar additionele informatie en specifieke informatie. Dat betekent dat interventies waarschijnlijk worden gezien als veel en groot als men op het internet op zoek is naar aanvullende of specifieke informatie voor een les. Dit zou betekenen dat interventies opgedeeld zouden moeten worden in kleine(re) eenheden om ze aantrekkelijk te maken voor docenten en leerkrachten. 23 Drempels bij het vinden van informatie op het digitale voorkeurskanaal van directies en leerkrachten: a. Vindbaarheid van informatie. Veel docenten en directeuren zoeken naar visueel materiaal en filmpjes / video’s. Dit spreekt kinderen in het algemeen en kinderen met een beperking in het bijzonder aan. Daarnaast is het geschikt voor klassikale vertoning op het digibord. b. Voor leerlingen zelf is internet handig om informatie op maat te zoeken, dat bij hen past en dat aansluit op hun belevingswereld. Eindrapport onderzoek digitaal presenteren van interventies gezond eten en bewegen Opdrachtgever: RIVM - Centrum Gezond Leven, uitgevoerd door KlasseTV BV - [vs 30032012] - pagina 23 van 71

24 25 26 27

c. Belangrijk punt van aandacht bij dit laatste: mediawijsheid van leerlingen. d. SEO van de interface en de websites van specifieke gezondheidswebsites is van groot belang om de vindbaarheid te vergroten. Ook het relevant linken is voor de vindbaarheid van groot belang. Clusteren van informatie en de inhoudelijke en educatieve / didactische waarde van informatie, materiaal en interventies benoemen en vaststellen is van belang voor de doelgroep. Een goede site zou ook een brugfunctie kunnen vervullen tussen school en ouder/ thuis. Daarnaast is vaardigheid en handigheid in het zoeken op het internet van belang voor bestuurders en docenten. Via e-mail en nieuwsbrieven actief verwijzen naar relevante, betrouwbare en actuele informatie is van belang voor directies en docenten. a. Werken op basis van een profiel gekoppeld aan de website of interface zou de relevante push-functie van informatie (o.b.v. behoefte) kunnen verbeteren.


Bijlage 3 (vervolg): relevante informatie uit (samenvatting) onderzoek DUO Vraag DUO onderzoek: Hoe is de aandacht voor voeding en beweging op de basisschool en in het voortgezet onderwijs, onder leerkrachten basisonderwijs en docenten Biologie en Lichamelijke Opvoeding. Conclusies Onderzoek DUO, sept/okt 2009 Onderzoek onder directeuren en leerkrachten in BO en onder docenten Biologie en LO in VO over aandacht voor voeding en bewegen 1. 60 tot 80% van leerkrachten en docenten geeft in en buiten de les aandacht aan bewegen en voeding a. zowel als onderdeel van het reguliere programma b. als in losse projecten 2. veel van deze docenten / leerkrachten maken gebruik van lesmaterialen op dit gebied (tussen de 40 en 70%) 3. deze lesmaterialen worden door 44 tot 65% van de doelgroep gevonden op websites over voeding en bewegen 4. naast de websites uit het onderzoek van Intomart wordt Google als zoekmachine en Bioplek.org aangegeven als ‘websites’ waar informatie wordt gevonden 5. Gezonderwijs is niet bekend 75 tot 85% kent het niet. Wel relatief goed bekend onder docenten Biologie. a. Marketingcommunicatie is dus van belang om de plek (interventiedatabase / interface) onder de aandacht van de doelgroep te brengen. Een goed product alleen is niet genoeg 6. 83% tot 92% van de leerkrachten en docenten heeft Gezonderwijs nog nooit bezocht 7. 10% van de Biologie en LO docenten heeft de site een of meerdere keren bezocht 8. c.a. 2/3 van de docenten en leerkrachten die Gezonderwijs hebben bezocht, hebben nog nooit iets aangevraagd of besteed 9. leerkrachten BO besteden aandacht aan voeding en bewegen (c.a. 75%) en alleen aan voeding (15 tot 20%) 10. 40 tot 50% maakt gebruik van lesmateriaal. Ca. 20% maakt geen gebruik van lesmateriaal 11. c.a. 50% van de leerkrachten zoekt informatie over bewegen en voeding op internet.


Bijlage 7: Overzicht respondenten telefonische interviews  Hoeveel contactpersonen wij per schooltype aangeleverd hebben gekregen 52 PO 26 VO 5 MBO  Hoeveel contactpersonen er bruikbaar waren (in een keer) Ongeveer 25 %  Over hoeveel contactpersonen wij aanvullende informatie hebben moeten zoeken Ongeveer 75% (veel leerkrachten waren er niet meer werkzaam, of de contactpersoon had niets te maken met het inzetten en gebruiken van interventies, ook miste er bij een aantal contactpersonen telefoonnummers of e-mailadressen.)  Hoeveel contactpersonen niet meer werkzaam waren op de school Tussen de 10 en de 15 contactpersonen  Hoeveel mensen wij benaderd hebben (e-mail / telefoon) Iedereen, dus 83 scholen (uiteraard veel meer mensen, dit kwam omdat we door de verkeerde contactpersonenlijst eerst bij de juiste persoon moesten komen)  Hoeveel mensen hebben meegewerkt 18  Hoeveel mensen niet hebben meegewerkt 46 (gaven telefonisch of per mail aan dat ze niet mee willen werken, nemen de telefoon niet op, of de juiste contactpersoon is niet aanwezig). De overige wilde de vragenlijst per e-mail ontvangen, zij hebben daar niet meer op gereageerd. En tot slot per onderwijstype een overzichtje:  Hoeveel personen meegewerkt PO 10 VO 4 MBO 4 

Hoeveel personen per rol meegewerkt:

PO

Leerkrach leerkracht/bouwcoördinator t 11111 111

Leerkracht/bouwcoördinator/ gymleraar 1

Docent en coördinator Afdelingshoofd

zorgcoördinator, remedial teacher, orthopedagoog 1

VO

11

1

MBO

Programmamanag er sport en bewegen 1

Adviseur, themaleider MBO-raad 1

docent+vak, SLB-er, Opleidingscoördinato r 1

directeur 1

Docent+vak, SLB-er, opleidingscoördinator 1


Bijlage 8: Overzicht antwoorden en bevindingen telefonische interviews, uitgesplitst naar PO, VO, MBO Overzicht antwoorden PO Interventie: SchoolGruiten

Hoe vaak genoemd? 11

Ik eet het beter

11

Ga voor gezond! Lekker fit! Nationaal schoolontbijt Onderzoek van een universiteit Smaaklessen

1

1

11 1

1 1

1

1

1

Zelfgezocht

Aangeboden

Waarom gebruikt?

1

1

Gratis, teveel overgewicht op school Gratis, zit weinig gezondheid in methoden, je kunt zelf bepalen hoelang je het inzet. Gratis, kinderen groep 8 snackten veel Overgewicht tegengaan, gratis Aandacht voor gezonde voeding

11

1

1

Aandacht voor gezonde voeding en bewegen Aandacht voor gezonden voeding, gratis, voor alle niveaus

Via welke digitale kanalen zijn de interventies gezocht en gevonden Gezocht Gevonden SchoolGruiten -Website voorlichtingsbureau voor de -Website SchoolGruiten voeding -Website voorlichtingsbureau -Website van de hartstichting voor de voeding -via de post Ik eet het beter Aangeboden via e-mail Ga voor gezond! -Google Via google  gavoorgezond.nl -Kennisnet -Voedingswijzer -Schijfvan5 Lekker fit! -Google Breakpoint Sligro -Google -Ga voor gezond -GGD Bij verschillende sites die Voedingscentrum hiernaast staan. Nationaal schoolontbijt -SchoolTV Op website iehb via een mailing -Website iehb -Website nationale voedselbank Onderzoek van een -Aangeboden universiteit Smaaklessen -Google -Aangeboden via de telefoon Wat moet een site hebben: - Makkelijk te navigeren, overzichtelijk per thema/niveau, vormgeving aangepast aan het niveau, voor kinderen makkelijk te gebruiken, handleiding voor de leerkracht, filmpjes. - Duidelijk stappenplan - Eenvoudig, makkelijk navigeren, goede informatie, kleurstelling en taal goed bij niveau, filmpjes - Onderwerpen die aansluiten bij de belevingswereld van de leerlingen, mooie, heldere kleuren - Niet te veel lagen, duidelijk overzicht - Duidelijk, overzichtelijk op niveau, goed van inhoud - Alles op 1 plek onder gebracht zodat je met zoektermen kan zoeken, desnoods alfabetisch, een site die doorlinkt. - Filmpjes, lesmateriaal voor de hele groep, gemak voor de leerkracht, verwerkingsmateriaal voor leerlingen - Overzichtelijk, lesmateriaal downloaden en uitprinten, kindvriendelijk, ziet er mooi uit, aangeven wat tijdsbestek is, met welke vakken je het kan combineren. Eindrapport onderzoek digitaal presenteren van interventies gezond eten en bewegen Opdrachtgever: RIVM - Centrum Gezond Leven, uitgevoerd door KlasseTV BV - [vs 30032012] - pagina 27 van 71

- Doelgroep duidelijk omschreven, links naar relevant lesmateriaal Welke informatie moet je hebben om een goede beslissing te kunnen nemen: Doelgroep 111111 Tijdsinvestering 1111 Kosten 11111111 Wat voegt het inhoudelijk 11111 toe. Contactpersoon 11 Overzichtelijke lay-out 1 Gebruikersgemak 11 Smartboard 1 Websites benoemen waar materiaal mooi wordt gepresenteerd -Nee, mensen hebben er opvallend veel moeite mee sites te noemen. -Sommige sites met lesmateriaal, kan hij nu niet noemen, kinderplein is slecht

Welke sites goed buiten interventies om

Waarom zijn deze sites goed?

-Wikiwijs, KlasseTV

Ik eet het beter, google, nu.nl, uitzendinggemist, SchoolTVbeeldbank, YouTube, Teleblik Wikiwijs en KlasseTV

-Nee

Nu.nl

SchoolTV, Beeldbank, KlasseTV, Digischool, Kennisnet, Yurls

Zie hiernaast genoemd

-Nee

Google

-Klokhuis

Klokhuis, SchoolTVbeeldbank, kinderpleinen Google, Digidorpschool, Web-JeWijzer

Geen reclame, je vind snel wat je zoekt, ziet er mooi uit, filmpjes fijn om mee te werken Overzichtelijk, zoekfuncties, pdf’s voor in de klas, handleiding leerkracht Korte informatie als overzicht, doorklikken, foto als ondersteuning van de informatie Korte duidelijke filmpjes over diverse onderwerpen, onderwerpen voor meerbegaafden, projectmatig werken, specifieke informatie methodes en filmmateriaal. KlasseTV is overzichtelijk, de andere zijn rommelig Geeft snel goede resultaten, gebruikersgemak Informatie makkelijk te vinden en overzichtelijk Leuke extra dingen als spelletjes, thema’s en liedjes, overzichtelijk Overzichtelijk op alfabet, aantrekkelijk, duidelijk helder gecategoriseerd, foto’s en beeldmateriaal, kort en bondig

Ik eet het beter Kinderpleinen,

Albert Heijn, Hema

Wat zijn de 5 belangrijkste criteria om een interventie te kiezen: Doelgroep Kosten Duidelijke site Meetbare resultaten Ruimte voor eigen invulling

1111111 1111111111 111 1 1


Betrokkenheid van ouders Lessen en verwerkingsstof Digibord Aansluiting bij andere vakken Praktijklessen of theorie? Wie benaderen voor meer informatie Door wie ontwikkeld Makkelijke organisatie Veelzijdigheid Beeldmateriaal Uitdagend voor de kinderen Aantrekkelijkheid voor kinderen Thema’s Gebruiksvriendelijkheid

1 11 11 1 11 11 11 11 1 1 11 1 1 1

Wanneer u moet kiezen voor een manier waarop u relevant lesmateriaal of interventies zou willen vinden of gepresenteerd zou willen krijgen (via internet) en u zou moeten kiezen uit de volgende opties, welke heeft dan uw voorkeur? (in het rood antwoorden van de respondenten) e: Ik geef er de voorkeur aan om de meest uitgebreide tabel met een overzicht van alle mogelijke en denkbare interventies of lesmaterialen bij de hand te hebben met uitgebreide omschrijvingen, op basis waarvan ik kan zoeken, vinden en kiezen. - Ik kan dat goed zaken met elkaar vergelijken. Alles staat dan bij elkaar en die eerste stap van het zoeken kan ik dan overslaan. - Omdat we een hele speciale doelgroep hebben - Ik kan dan goed zaken met elkaar vergelijken. Alles staat dan bij elkaar en die eerste stap van het zoeken kan ik overslaan. - Ik mis overzicht. Een overzicht met alle materialen bij elkaar met een korte toelichting en een link naar de daadwerkelijke website zal mij veel tijd schelen. - Het kost dan minder tijd om te zoeken en ik kan dan toch zelf bepalen of ik iets leuk vind of ga gebruiken. a. ik geef de voorkeur aan een website waar ik in een paar stappen en op basis van een beperkt aantal criteria een advies krijg over datgene dat het meest geschikt is voor mijn situatie (beslisboom). d. Ik geef de voorkeur aan om lesmateriaal te vinden dat geschikt is voor mijn groep of klas op een digitale omgeving waar ik toch al regelmatig kom. Ik wil niet zoeken, ik wil vinden! - Combi van a en d; Lijkt me overzichtelijk en rustig - Combi van a en d; overzichtelijk d. Ik geef de voorkeur aan om lesmateriaal te vinden dat geschikt is voor mijn groep of klas op een digitale omgeving waar ik toch al regelmatig kom. Ik wil niet zoeken, ik wil vinden! - Omdat tijd een kostbaar gegeven is in het onderwijs en het komen tot een snelle keuze geniet dan de voorkeur, wel overwogen uiteraard. - Tijdsbesparing staat hoog op mijn prioriteitenlijst i.v.m. grote werkdruk in het onderwijs. Belangrijkste criteria Criterium Kosten voor gebruik Subsidie mogelijkheden Toetsen als onderdeel lesmateriaal Koppeling kerndoelen gelegd Geschikt voor het digibord Materiaal voor ouders Tijdsbesteding Handleiding

1 1111111 11 1 111 111111 11 11111 111


Specifiek voor mijn klas/niveau Op te knippen in kleine eenheden Bewegend beeld over werking interventie of project beschikbaar Wie is de ontwikkelaar Wetenschappelijk onderbouwd Voorbereidingstijd onderwijsprof. Voordat hij/zij kan inzetten Noodzakelijke voorkennis leerling Niveau(s) waarop materiaal wordt aangeboden

11111111 1 11 11 11 111 1 1


Overzicht antwoorden VO

Interventie:

Zelfgezocht

Green Cantine

Hoe vaak genoemd? 1

Weet wat je eet Coach&Coach

1 1

1 1

Food from the hood

1

De gezonde school en genotmiddelen

1

Aangeboden Waarom gebruikt? 1

1 1

Gemeente en GGD hebben hier geld voor de school voor vrijgemaakt €20.000 Kwaliteit, thema, organisatie Als counselor ben je op de hoogte van de problemen van je leerlingen. Alcoholproblemen van de ouders bijvoorbeeld. Gemeente en GGD hebben hier geld voor de school voor vrijgemaakt €20.000 Wens docenten/ mentoren Wens ouders

Via welke digitale kanalen zijn de interventies gezocht en gevonden Interventies Gezocht Gevonden Green Cantine Email, advies GGD, gesprekken Aanvullende informatie op met collega’s duurzaammbo.nl en duurzaaamheidvo.kennis.nl Weet wat je eet Voedingscentrum Gezonde voeding bij het voedingscentrum Coach&Coach Google Orthoconsult, GGD Food from the hood Email, advies GGD, gesprekken Aanvullende informatie op met collega’s duurzaammbo.nl en duurzaaamheidvo.kennis.nl De gezonde school Email, advies, gesprekken met http://www.dgsg.nl/ medewerker en genotmiddelen collega’s van de Jellinek-kliniek heeft het materiaal aangeboden Wat moet een site hebben: Ze vonden het moeilijk op deze vraag een antwoord te geven. Een iemand gaf aan veel en duidelijk beeldmateriaal. Welke informatie moet je hebben om een goede beslissing te kunnen nemen: Doelgroep / 111 Niveau 111 Kosten 1111 Tijdsinvestering 1111 Goed overzicht 1 Beschikbare opdrachten/ activiteiten 1 Voorbereiding 1 Gebruiksvriendelijk (ook i.v.m. Inlogcodes) 1


Websites benoemen waar materiaal mooi wordt gepresenteerd


Voedingscentrum www.duurzaammbo.nl www.duurzaamheidvo.kennisnet.nl

Geen idee www.duurzaamrivierenland.nl

Waarom zijn deze sites goed?

Wat zijn de 5 belangrijkste criteria om een interventie te kiezen: Tijdsbesteding Kosten Wat is het Niveau Lesmateriaal moet aansluiten bij leeftijdscategorie Kinderen moeten veel zelf uitzoeken (zelfcontroleerbaar) Doelgroep Helder geformuleerd Koppeling met lesmateriaal/ methode Goed beeldmateriaal Activerend Praktisch gezien makkelijk inzetbaar (inlogcodes etc.) Toegevoegde waarde voor de leerling (Doel?) Gebruiksvriendelijk (voor docenten, leerlingen en systeembeheerders) Interactief, (bijvoorbeeld met elkaar kunnen overleggen, forum?)

11 11 111 1 1 11 1 1 1 11 1 1 1 1 1

Wanneer u moet kiezen voor een manier waarop u relevant lesmateriaal of interventies zou willen vinden of gepresenteerd zou willen krijgen (via internet) en u zou moeten kiezen uit de volgende opties, welke heeft dan uw voorkeur? b. Ik geef er de voorkeur aan dat ik zelf de relevante lesmaterialen zoek, vind en beoordeel; ik maak mijn eigen keuze door op veel verschillende plaatsen, op basis van mij eigen criteria informatie te verzamelen en dan een afweging te maken. e. Ik geef er de voorkeur aan om de meest uitgebreide tabel met een overzicht van alle mogelijke en denkbare interventies of lesmaterialen bij de hand te hebben met uitgebreide omschrijvingen, op basis waarvan ik kan zoeken, vinden en kiezen. - Combi van b en e :Bij antwoord B voorkeur om te zorgen dat je datgene bij elkaar zoekt wat het beste van toepassing is op de doelgroep. b. Ik geef er de voorkeur aan dat ik zelf de relevante lesmaterialen zoek, vind en beoordeel; Ik maak mijn eigen keuze door op veel verschillende plaatsen, op basis van mij eigen criteria informatie te verzamelen en dan een afweging te maken. - Iedere situatie is weer anders b. ik geef er de voorkeur aan dat ik zelf de relevante lesmaterialen zoek, vind en beoordeel; ik maak mijn eigen keuze door op veel verschillende plaatsen, op basis van mij eigen criteria informatie te verzamelen en dan een afweging te maken. - Gebruiksgemak en gevoel via de beslisboom wel de meeste opties overwogen te hebben


Belangrijkste criteria criterium Wie is de ontwikkelaar van het materiaal (certificering?) Niveau(s) waarop materiaal wordt aangeboden Kosten voor gebruik Tijdbesteding onderwijsprofessional bij inzet van het materiaal Duidelijk overzicht, in 1 oogopslag te zien wat het is (gespecificeerd op niveau) Subsidie mogelijkheden Toetsen als onderdeel lesmateriaal Wetenschappelijk onderbouwd Voorbereidingstijd onderwijsprof. Voordat hij / zij kan inzetten Specifiek voor mijn klas/groep/stream Beschikbaarheid van een handleiding Gastlessen beschikbaar Noodzakelijke (voor)kennis leerkracht Materiaal vervangt delen / lessen methode(n) uitgevers Noodzakelijke voorkennis leerling Evidence based Koppeling kerndoelen gelegd Op te knippen in kleine eenheden of gefaseerd te implementeren Koppeling met methoden van edu uitgevers is duidelijk gemaakt Aanvullend materiaal beschikbaar bij het basismateriaal Link naar uitgebreide informatie over de Interventie Referenties van gebruikers Beschikbaar Levert inzicht in behaalde resultaten Geschikt voor het digibord Bewegend beeld over werking interventie of project beschikbaar Materiaal voor ouders

relevantie 1 1111 11 11 1 1 11 1 1 1 1 1

1


Overzicht antwoorden MBO

Interventie: Test je leefstijl

Hoe vaak genoemd? 11

Zelfgezocht

Aangeboden Waarom gebruikt?

1

ja

-

De gezonde schoolkantine

1

Verslavingen: drugs, alcohol, eten gokken onder de kop vitaal burgerschap

111

Spring

1

Per school kijken wat van belang is voor de school Gezondheid van de studenten meten, Enige wat er wordt aangeboden op MBO niveau

Gezondheid is van belang Onderdeel van de beroepsopleiding: in de context van het beroep. Er moet voldaan worden aan de kerndoelen van burgerschap; vitaal burgerschap. Gezondheid is van belang Onderdeel van de beroepsopleiding: in de context van het beroep. Er moet voldaan worden aan de kerndoelen van burgerschap; vitaal burgerschap. 1

Wij werken met volwassen leerlingen die vanuit een bijstandssituatie (DWI) een diploma proberen te bemachtigen. Deze doelgroep heeft vaak een grote taalachterstand maar ook sociale en culturele uitdagingen maken deel uit van hun ontwikkelplan. De doelgroep heeft dan ook vaak zeer slechte eet- en leefgewoontes. Verslavingsproblematiek is regelmatig aan de orde

Via welke digitale kanalen zijn de interventies gezocht en gevonden Interventies Gezocht Gevonden Test je leefstijl nee collega’s hebben veel eigen https://www.testjeleefstijl inbreng en improvisatie, via .nu/ GGD worden coaches opgeleid om probleemgebieden aan te pakken. Interventies op het http://www.sportbewegenen Geen interventies gevonden gebied van rokenonderwijs.nl/I-database voor MBO-niveau. alcohol en drugs naar RIVM Wel aanvullende informatie: aanleiding van http://www.sportbewegenenon https://www.testjeleefstijl derwijs.nl/


.nu/ Verslavingen: drugs, alcohol, eten gokken onder de kop vitaal burgerschap

De gezonde schoolkantine Spring

www.google.nl www.wikiwijs.nl www.mbo2010.nl Platform Bewegen en sport: http://www.sportbewege nenonderwijs.nl/ www.google.nl

http://www.sportbewegenenon derwijs.nl/ en www.mbo2010.nl; Alles moet integraal worden aangeboden.

Aanvullende informatie gezocht via www.voedingscentrum.nl www.jellinek.nl

Aanvullende informatie gevonden via www.voedingscentrum.nl www.jellinek.nl

-

http://www.degezondeschoolk antine.nl/nl/

Wat moet een site hebben: - materiaal op verschillende niveaus. Materiaal op thema naast digitaal materiaal iets in handen te hebben, zoals een kleine reader. Illustraties bij de tekst is fijn, alleen maar tekst haken ze snel af. Ook video materiaal, bv van mensen met ervaring. Schema’s geven ook vaak een heldere uitleg. - Een uitklapmenu aan de linkerkant, zodat je weet waar je je in de site bevindt, Koppeling met verschillende organisaties, Onder verschillende kopjes het materiaal kunnen vinden, Thema’s uitgebreid beschreven, Kleurstelling ondersteunt de tekst/website Welke informatie moet je hebben om een goede beslissing te kunnen nemen: Doelgroep 1 Niveau 1 Vrij beschikbaar 1 Websites benoemen waar materiaal mooi wordt gepresenteerd


Platform bewegen en sport http://www.sportbewegenenonderwijs.nl/ www.Wikiwijs.nl http://www.voedingscentrum.nl/ http://www.nisb.nl/ http://www.trimbos.nl/ http://www.kvlo.nl/ www.mbo2010.nl http://www.voedingscentrum.nl

www.vi.nl

Waarom zijn deze sites goed? Overzichtelijk Overzichtelijk Overzichtelijk Hier kan je jezelf testen Overzichtelijk Overzichtelijk Overzichtelijk overzichtelijk Eenvoudig in opzet Overzichtelijk Je kunt snel doorklikken

Wat zijn de 5 belangrijkste criteria om een interventie te kiezen:


Toegankelijkheid Taalgebruik (niveau) Uitstraling visueel Levenservaringen delen met elkaar / gastlessen Doelgroep, Aansluiting bij de doelgroep (opleidingsvarianten) Niveau thema Soort interventie kosten Wat is het? Tijdsbesteding Praktische of theoretische lessen Direct inzetbaar of niet. Geslacht/sekse Leeftijd Soort interventie (kwaliteit) Bereikbaarheid (overzicht van interventies en snelheid van zoeken)

Interactie tussen deelnemers Quizjes en kennistesten Apps voor de telefoon

1 1 1 1 111 11 1 1 111 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

Wanneer u moet kiezen voor een manier waarop u relevant lesmateriaal of interventies zou willen vinden of gepresenteerd zou willen krijgen (via internet) en u zou moeten kiezen uit de volgende opties, welke heeft dan uw voorkeur? Ik geef de voorkeur aan een website waar ik in een paar stappen en op basis van een beperkt aantal criteria een advies krijg over datgene dat het meest geschikt is voor mijn situatie (beslisboom). - Belangrijk dat het digitaal beschikbaar is en er in een paar stappen een advies ligt. - De meest bruikbare manier: zelf de selectiecriteria kunnen bepalen. Ik geef de voorkeur aan een andere vorm, nl. een combinatie van bovenstaande opties! - Om zo veel mogelijk (kwantiteit) en zo specifiek mogelijk (kwaliteit) te kunnen kiezen. (Indien een zeer goede database voor handen is die eenvoudig te vinden is en waarop je goed kunt zoeken kan dat leiden tot een bijgesteld beeld. Tot dusver is dat nog niet zo, vandaar het antwoord onder 2A ; f. Ik geef er de voorkeur aan om lesmateriaal te vinden dat geschikt is voor mijn groep of klas op een digitale omgeving waar ik toch al regelmatig kom. Ik wil niet zoeken, ik wil vinden! - Het is erg druk/ te weinig tijd.

Belangrijkste criteria Wie is de ontwikkelaar van het materiaal (certificering?) Niveau(s) waarop materiaal wordt aangeboden Kosten voor gebruik Tijdbesteding onderwijsprofessional bij inzet van het materiaal Noodzakelijke voorkennis leerling Evidence based Wetenschappelijk onderbouwd Voorbereidingstijd onderwijsprof. voordat hij / zij kan inzetten Beschikbaarheid van een handleiding Specifiek voor mijn klas/groep/ stream

1 111 111 11 1 1 1 111 11 111


Gastlessen beschikbaar Noodzakelijke (voor)kennis leerkracht Subsidie mogelijkheden Toetsen als onderdeel lesmateriaal Koppeling kerndoelen gelegd Op te knippen in kleine eenheden of gefaseerd te implementeren Link naar uitgebreide informatie over de Interventie Referenties van gebruikers Beschikbaar Levert inzicht in behaalde resultaten Geschikt voor het digibord Bewegend beeld over werking interventie of project beschikbaar Inspelend op verschillende denkbeelden

1 1 11 11 11 111 1 1 11 1 111 1


Bijlage 9: Rapportage resultaten telefonische interviews














Bijlage 10:

Screenshots dummy’s zoeken presentatiemethode interventies H1 Home Print bij vraag 1 Moet de link naar ‘Zoek interventies’ op de homepage van gezondeschool.nl gepresenteerd worden, zoals hieronder?


H2: Home Of gaat u liever vanuit gezondeschool.nl eerst naar uw onderwijstype en vanuit daar door naar de link ‘zoek interventies’, zoals hieronder?

Print bij vraag 2 Welke versie ‘doorzoek interventies’ heeft uw voorkeur? Z1: ‘doorzoek interventies’:

Z2: ‘doorzoek interventies’: Eindrapport onderzoek digitaal presenteren van interventies gezond eten en bewegen Opdrachtgever: RIVM - Centrum Gezond Leven, uitgevoerd door KlasseTV BV - [vs 30032012] - pagina 52 van 71

Z3: ‘doorzoek interventies’


Z4: ‘doorzoek interventies’ Beslisboom 1

Z5: Externe link: ‘doorzoek interventies’


P: Print bij vraag 3 Welke versie ‘zoekresultaten’ heeft uw voorkeur? P1a: Presenteren Versie 1a:

P1b: Presenteren: Versie 1b:


P2: Presenteren: Versie 2:

P3: Presenteren: Versie P3: Matrix


P4: Presenteren: Beslisboom

P5: Externe link: ‘doorzoek interventies’


U1 Print bij vraag 4 Uittreksel


U2:Uitreksel


Bijlage 13: Overzicht respondenten Rondetafelgesprekken  hoeveel contactpersonen wij per schooltype aangeleverd hebben gekregen 1 VO 6 MBO  Hoeveel contactpersonen er bruikbaar waren (in een keer) Ongeveer 30 %  Hoeveel contactpersonen wij aanvullende informatie hebben moeten zoeken Ongeveer 70% (veel leerkrachten waren er niet meer werkzaam, of de contactpersoon had niets te maken met het inzetten en gebruiken van interventies.)  Hoeveel mensen wij benaderd hebben (e-mail / telefoon) 84 scholen (uiteraard veel meer mensen, omdat je vrijwel nooit direct de juiste persoon treft)  Hoeveel mensen hebben meegewerkt 18  Hoeveel mensen niet hebben meegewerkt 66 personen (Deze mensen hebben telefonisch of per mail aangegeven geen medewerking te willen verlenen, namen de telefoon niet op, of de juiste contactpersoon is niet aanwezig). En tot slot per onderwijstype een overzicht:  hoeveel personen meegewerkt PO 6 VO 6 MBO 6 

Hoeveel personen per rol meegewerkt: Leerkracht

Adjunct-directeur

directeur

11

1

111

Docent en coördinator

docent

VO

111

111

MBO

Programmamanager sport en bewegen 11

Adviseur, themaleider MBOraad 1

PO

docent+vak, Opleidingscoördinator 111


Bijlage 14: Overzicht antwoorden en bevindingen rondetafelbijeenkomsten, uitgesplitst naar PO, VO en MBO RIVM verslag PO Respondenten 2 Leerkrachten 3 Directeuren 1 Adjunct directeur

Manier 5x RTC bijeenkomst 1x telefonisch

Welke website vindt u prettig in gebruik en waarom?  Gynzy (overzichtelijk, per vakgebied zoekfunctie)  Google (overzichtelijk, geeft snel resultaat)  KlasseTV (overzichtelijk, komt snel bij je eigen methode en groep, zoekfunctie)  Marktplaats (overzichtelijk, snelheid, zoek criteria op iedere pagina, menu met hoofdlijnen)  Web Je Wijzer (snel en kindgericht) Kent u de databank van het RIVM waar gezondheidsinterventies te vinden zijn?  Nee, allen via andere wegen bij de interventies terecht gekomen; collega’s, mailingen Welke gezondheidsinterventies heeft u gebruikt?  Ga voor gezond  Ik eet het beter  SchoolGruiten  Zelf vanuit een eigen school interventie ‘leefstijl’ gezocht naar lesmateriaal op internet. 1 Moet de link naar ‘doorzoek interventies’ op de homepage van Gezondeschool.nl of vanuit het onderwijstype op Gezondeschool.nl?  Allen geven ze aan gewend te zijn eerst te gaan naar het onderwijstype en vanuit daar door te zoeken.  Verder wordt er opgemerkt dat ze de term ‘interventies’ onduidelijk vinden. Dit zou eerder ‘lesmaterialen’ moeten zijn. Alle respondenten zijn het hier mee eens.  5 van de 6 respondenten vinden de pagina ‘Primair onderwijs’ onoverzichtelijk, ze willen een beter overzicht. Allen vinden de grote zoekknop die op de homepage staat duidelijker en ze zouden deze graag terug zien op de Primair onderwijs pagina. 1.b Wilt u eerst terecht komen op de pagina van Gezondeschool.nl als u vanuit andere sites zoekt op interventies of wilt u direct op de ‘zoek interventies’ terecht komen? Alle respondenten geven aan dat ze eerst op gezondeschool.nl willen komen, het is vreemd om vanuit een zoekpagina direct terecht te komen in een zoekfunctie. Dus eerst op een homepagina met meer informatie en vanuit daar een zoekknop naar ‘zoek interventies’. 2 Welke versie van de ‘doorzoek interventies’ heeft uw voorkeur? Versie Z1 werd door 3 respondenten aangegeven als de beste, het is overzichtelijk en duidelijk. Versie Z3 werd door 3 respondenten aangegeven als de beste, je ziet wat er nog meer is zo kom je op ideeën, het is overzichtelijk. Het is vergelijkbaar met Google, je krijgt adviezen met een korte uitleg. Door de andere respondenten wordt aangegeven, dat het overzicht kan afleiden van het doel. Versie Z2 vinden de respondenten rommelig, minder uitnodigend. Centraal hoort de belangrijkste informatie te staan. Versie Z4 vinden de respondenten niet prettig omdat er geen goed overzicht gegeven wordt en de informatie te bondig wordt weergegeven. Versie Z5, de beslisboom ervaren de respondenten als te bepalend, sturend. Je moet altijd een keuze maken. Omdat dit door alle respondenten als zeer onplezierig word ervaren, wordt er geen verdere aandacht geschonken aan de vraagstelling. Na een korte discussie kwam de conclusie dat eigenlijk het beste is de combi tussen versie Z1 en versie Z3. Versie Z3 heeft te veel criteria. Ze willen versie Z1 met daaronder alle interventies zodat je ook zelf kunt zien wat er nog meer is. Eindrapport onderzoek digitaal presenteren van interventies gezond eten en bewegen Opdrachtgever: RIVM - Centrum Gezond Leven, uitgevoerd door KlasseTV BV - [vs 30032012] - pagina 61 van 71

Dat je geen voorkeur kunt invullen ervaren ze als prettig. Wel vinden ze dat de criteria kosten erg hoog staat en liever zouden ze de kosten aangeven in stapjes, zoals bij bv Funda. Dus €0-€50 / €50€100 / €100-€200 etc. Een respondent gaf aan dat het criterium ‘groep’ verder uitgesplitst mag worden, onderbouw en bovenbouw maar ook combinatiegroepen (1-2, 3-4, 5-6 en 7-8) zouden hier aan toegevoegd mogen worden. 3 Welke versie van de ‘zoekresultaten pagina’s heeft uw voorkeur? Versie P1B, werd door 4 respondenten aangegeven als de beste; het filmpje erbij en de ‘zoek opnieuw’ eronder is aantrekkelijk. Versie P4, werd door 1 respondent aangegeven als de beste, matrixen werken overzichtelijk en snel. Een aantal belangrijke besliscriteria zie je meteen. De overige respondenten vinden een matrix onoverzichtelijk, vinden dat een matrix te weinig informatie geeft Versie P2, werd door 1 respondent aangegeven als de beste, vind het handig dat er een zoekmachine is die je kunt aanpassen en de plaatjes zijn prettig. Wil wel graag weten wat het kost en daarom moet de optie €0-€50 etc. erbij. Na een korte discussie werden de liefhebbers van versie P1b en versie P2 het met elkaar eens dat de combi tussen P1b en P2 het beste is. Minder zoekcriteria en dezelfde criteria als eerder zijn aangegeven. Het is prettig als een aantal vaste zoekcriteria in de beschrijvende tekst standaard opgenomen wordt. De term ‘Uittreksel’ is niet duidelijk. ‘Meer informatie’ zou hier beter passen. 4 Wat vindt u van het uittreksel? 5 respondenten geven aan dat ze het uittreksel goed vinden qua informatievoorziening. 1 respondent geeft aan dat ze het wel heel veel informatie vindt. Ze vinden het overzichtelijk maar niet aantrekkelijk. Ze willen wel een link naar het filmpje in het uittreksel. De informatie contactpersoon is niet heel handig aangezien dit steeds gewijzigd moet worden bij baanwissel/ verlof e.d. Ze vinden het fijn dat het uittreksel uit te printen en te versturen via e-mail is. Dit versnelt het overleg met anderen en je hebt meteen wat in handen. ‘Wat is het’ moet direct duidelijk zijn, is het voor in de klas of tijdens de gymles. Wie bepaalt de beoordeling, is dat het RIVM of de eigenaar van de interventie? Er werd getwijfeld over sterretjes systeem om aan te geven wat andere gebruikers van de interventie vinden, maar ze kwamen al snel tot de conclusie dat er dan teveel een discussie zou komen op de site. Je zou het alleen bij een sterretje kunnen houden zonder reactie, maar ook daar zagen ze eigenlijk geen heil in. Wellicht iets van een gebruiker of het RIVM erbij melden maar dit moet wel objectief zijn. 1 respondent gaf aan een duidelijke voorkeur te hebben voor de criteria als kopjes Suggestie 1 respondent: Aan de slag altijd openen in een nieuw venster, omdat je anders je zoekresultaten kwijt bent. 5 wat zou in de video te zien moeten zijn? Video van 2/3 minuten. Leerkracht vertelt zijn ervaring over de interventie en je ziet kinderen aan de slag, kinderen die vertellen wat zij ervan vinden


Belangrijkste criteria PO:  Kosten voor gebruik  Niveau waarop het materiaal wordt aangeboden/ specifiek voor mijn klas.  Tijdsbesteding onderwijsprofessional en kind bij inzet van het materiaal  Koppeling met methoden van edu uitgevers is duidelijk gemaakt.  Evidence based  Geschikt voor het digibord Noodzakelijk: V

Handig: H

Wie is de ontwikkelaar van het materiaal Niveau waarop het materiaal wordt aangeboden Kosten voor gebruik Tijdsbesteding en voorbereidingstijd onderwijsprofessional Noodzakelijke voorkennis leerling Evidence based, beoogde effecten Wetenschappelijk onderbouwd Beschikbaarheid van een handleiding Specifiek voor mijn klas of stream (de respondenten vinden dit bij PO hetzelfde als niveau) Gastlessen beschikbaar met bijbehorende kosten Noodzakelijke voorkennis docent Materiaal vervangt delen/ lessen van methoden uitgevers Subsidiemogelijkheden Toetsen als onderdeel van het lesmateriaal Koppeling met de kerndoelen gelegd Op te knippen in kleinere eenheden of in fasen te implementeren. Koppeling met de methoden van de edu uitgevers is duidelijk gemaakt Aanvullend materiaal beschikbaar Links naar uitgebreide informatie over de interventie Referenties van gebruikers beschikbaar Levert inzicht in behaalde resultaten. Geschikt voor het digibord Bewegend beeld over werking van interventie of project beschikbaar Materiaal voor de ouders Anders: praktische inzetbaarheid Anders: locatie Anders: inzet van ouders/ derden

Niet nodig: 1 H V V V

2 H V V V

3 H V V V

4 H V V V

5 H V V V

6 V V V

H H V

H H V

H H V

H H V

H H V

H V

H

H

H

H

H

H

H

H

H

H

H

H

H H -

H H -

H H -

H H -

H H -

H H H H

V

V

V

V

V

H

H -

H -

H -

H -

H -

H H

H H V H

H H V H

H H V H

H H V H

H H V H

H V H

V

V

V

V

V

H V V V


RIVM verslag VO Respondent 3x docent / groep coördinator 3x docent

Vorm 3x RTC 3x telefonisch

Welke website vindt u prettig in gebruik en waarom?  Biologiepagina.nl (heeft een link naar elk jaargang/ elk boek.)  Wikiwijs (overzichtelijk, geeft snel resultaat, het is meteen duidelijk wat de bedoeling is, selectie op relevantie, criteria naast zoekresultaten, aantal resultaten weergeven op pagina mogelijk)  Schooltvbeeldbank.nl (overzichtelijk, geeft snel resultaat, criteria naast zoekresultaten, je weet waar je bent binnen de site, )  Google (overzichtelijk, geeft snel resultaat)  Gifkikker.nl (navigatie is zeer duidelijk) Kent u de databank van het RIVM waar gezondheidsinterventies te vinden zijn?  Ja, maar via andere wegen bij interventies gekomen. Via gemeente, nieuwsbrieven, Welke gezondheidsinterventies heeft u gebruikt?  Gezonde schoolkantine  VMBO in Beweging  Weet wat je eet  Roken, drinken drugs (Trimbos Instituut) 1 Moet de link naar ‘doorzoek interventies’ op de homepage van Gezondeschool.nl of vanuit het onderwijstype op Gezondeschool.nl? De homepage is overzichtelijk. Geordend. Taal mag toegankelijker, ambtenarentaal. Uitleggen wat er bedoeld wordt.  Allen geven ze aan gewend te zijn eerst te gaan naar het onderwijstype en vanuit daar door te zoeken.  De interventies moeten wel, net als het onderwijstype op de homepage beschikbaar zijn.  In de balk: MBO valt op omdat het kort is: niet consequent. Alles afkorten of voluit.  De term ‘interventies’ is onduidelijk. Alternatieven: ‘lesmateriaal, gezondheid, maatregelen, vraagstukken, handelingen’.  Lettertype is relatief klein, mag iets groter. Inleiding mag groter ten opzichte van overige tekst/pagina.  1 respondent: een deel van de knoppen zou in de blauwe balk opgenomen kunnen worden. Duidelijk voor de navigatie door de website en een iets minder volle pagina.  1 respondent: deze pagina moet ook handig voor ouders zijn. De pagina ‘Primair onderwijs’ is niet duidelijk. Allen: Kopjes boven de teksten zou duidelijkheid creëren. Wel goede hoeveelheid tekst. (Als er meer tekst in moet worden opgenomen, zou dat bijvoorbeeld in een uitklapmenu kunnen.)  1 respondent Foto kan beter: is niet echt een ‘gezonde school’  1 respondent: er moet een keuze worden gemaakt waar het filmpje over de gezonde school moet komen. Als het voor alle niveaus gemaakt is, dan op de eerste pagina, anders bij VO. Algemeen: allen: zoeken toch altijd in eerste instantie via Google. Dus moet ‘gezonde school’ hoog in google scoren. 1.b Wilt u eerst terecht komen op de pagina van Gezondeschool.nl als u vanuit andere sites zoekt op interventies of wilt u direct op de ‘zoek interventies’ terecht komen? Eerst op gezondeschool.nl, het is vreemd om vanuit een zoekpagina direct terecht te komen in een zoekfunctie. Dus eerst op een homepagina met meer informatie en vanuit daar een zoekknop naar ‘zoek interventies’. Anders direct bij de interventie.


2 Welke versie van de ‘doorzoek interventies’ heeft uw voorkeur? De beste versie zou een combinatie van versie Z1 en 3 zijn. Versie Z3 met het filter uitgelijnd en gekaderd, zoals de opmaak in versie Z1 of versie Z1 met hieronder alle interventies, zoals in versie Z3, zodat je kunt zien wat er nog meer is en welk effect je filter heeft.  Versie Z1 werd door alle respondenten aangegeven als prettig, het is overzichtelijk en duidelijk. Strakke opmaak. Duidelijke uitleg. Als er opnieuw wordt gezocht, moeten eerder ingevulde zoekcriteria zichtbaar zijn. Achtergrond van het kader mag er meer uitspringen qua kleur.  Versie Z2 is rommelig. Allen: Onrustig, onoverzichtelijk, belangrijkste staat aan de zijkant, niet in het midden. Lijkt minder belangrijk. Uitlijnen (van de vraagtekens) en kaderen zou het al minder onrustig maken.  Versie Z3 de criteria aan de linker kant zijn rommelig. Uitlijnen en kaderen zou beter zijn. Bij deze versie heb je eerst de neiging in de lijst van interventies te zoeken. Het is erg prettig, dat alle interventies zichtbaar zijn. Maakt nieuwsgierig naar de andere interventies. Prettig ook als je nog geen goed beeld hebt van wat je zoekt. Hierdoor kan je ‘ ideeën opdoen’. Opmaak moet strakker: kleurgebruik en opmaak zoals in versie Z1. 1 respondent: de links naar PO en MBO onder de zoekcriteria zouden duidelijker weergegeven kunnen worden, bijvoorbeeld als knoppen.  Z4 Beslisboom: wisselende commentaren:  Deze is niet prettig omdat deze onvolwassen overkomt, geen overzicht biedt, een ander beslist voor jou, jij zelf niet kan bepalen welke vragen of criteria van belang zijn.  Het idee van een advies kan wel prettig zijn, maar de ruimte om tot een eigen keuze te komen is te beperkt. Je kunt ook geen vraag open laten, je wordt verplicht tot een keuze.  Lay-out saai. Vragen maximaal 5: goed nadenken over de vragen. De belangrijkste criteria moeten hierin naar voren komen.  Z5 Matrix: erg onhandig, onoverzichtelijk. Opmerkingen criteria:  Klas en niveau, zo gedetailleerd mogelijk: havo1, vmbo kader klas 1  Tijd: dit moet voorbereiding en uitvoering zijn.  Volgorde in de criteria is prima  Kosten: o geen kosten o tot 500 euro o meer dan 500 euro 3 Welke versie van de ‘zoekresultaten pagina’s heeft uw voorkeur? Versie P1B in combinatie met het filter werd door de respondenten aangegeven als de beste optie. Optie voor het filter is bijvoorbeeld versie Z1 als uitklapmenu bovenaan deze pagina of versie P2, gekaderd en uitgelijnd en in de opmaak van filter in versie P1B. Versie P2 is te druk, zoals deze nu is opgemaakt en biedt te veel keuzes. De lay-out op de voorlopige site wordt als prettig ervaren, waar het de kaders betreft. Versie P1B Vormgeving is erg prettig van versie P1B, zeer overzichtelijk, visueel goed.  Eigenaar/ontwikkelaar is een goede referentie: ‘deze was vorige keer namelijk ook goed’.  Zoekfilter wel gelijk houden met lay-out zoeken versie Z1. Maximaal 5 criteria.  Logo of beeldmerk heeft een duidelijke meerwaarde.  Filmpje moet bij voorkeur op deze pagina spelen. Filmpje moet in 1 a 1½ minuut de interventie beschrijven. 1 respondent ziet geen meerwaarde in het filmpje.  De term uittreksel is niet goed gekozen: suggesties: ‘samenvatting of meer informatie’.  De tekst moet geen overbodige informatie bevatten: kort en bondig! Hierin moeten in ieder geval de doelgroep en kosten benoemd worden.  Kleur van de button van het filmpje mag prominenter, levendiger.  3 respondenten: Bij zoekresultaat: aantal interventies van het totaal weergeven. Bijvoorbeeld 3 van 85.  Zoek opnieuw: criteria moeten bewaard blijven, zodat deze aangepast kunnen worden. Versie P2 Filter in versie P2 is goed, opmaak is storend: uitlijnen en kaderen. Versie P4: Matrix Deze is onduidelijk en onoverzichtelijk. Vooral onduidelijk omdat er te weinig informatie gegeven wordt. 1 respondent: gevaarlijk: als de eerste twee interventies die je bekijkt niet blijken te voldoen ga je weg van de site.


Versie P5 De opmaak in kaders (blokken / lijnen) van gezonde school.nl (zoekresultaten activiteiten bewegen en voeding) wordt als prettig ervaren. Deze geeft echter veel te weinig informatie. Door 2 respondenten worden de symbolen als kinderachtig omschreven. Past niet bij het doel, noch bij het RIVM. Algemeen: Vormgeving onder aan de pagina: ‘Meer interventies die voldoen aan deze criteria’ en ‘toon alle interventies’ is verwarrend. Algemeen:  Je wilt weten waar je je in de site bevindt. rechts bijvoorbeeld een overzicht met locatie op de site.  Maximaal 4 lagen.  Wie bepaalt in welke volgorde de interventies getoond worden? Op basis waarvan komt een interventie bovenaan? criteria? 4 Wat vindt u van het uittreksel? Allen:  De term uittreksel is niet goed gekozen: suggesties: ‘samenvatting, beschrijving of meer informatie’.  Het uittreksel is goed wat betreft de informatievoorziening: helder en overzichtelijk.  Belangrijk is goed voor ogen te houden wie de doelgroep is: leerlingen\studenten en ouders. Dit is de doelgroep voor de docenten, dus moet dit als doelgroep in het document.  Zoals op voorlopige site opgemaakt is prettig (blokken en lijnen).  ‘Aan de slag’ zou een grote button rechts mogen zijn onder het plaatje in het uittreksel, zodat je van daaruit meteen doorklikt naar de interventie. Openen in een nieuw venster.  Ervaringen van andere gebruikers zouden interessant kunnen zijn. Gaan echter wel uit van de goede naam van het RIVM: er is al een selectie gemaakt en de aangeboden interventies zijn goed. Praktische toepasbaarheid is niet altijd duidelijk.  Download PDF is niet duidelijk: ‘bewaar als PDF’ zou beter zijn. 3 respondenten: In de linker kolom zou onder het kopje ‘informatie project’ de contactinformatie geplaatst kunnen worden: contactgegevens, tel nr., website, e-mail. 1 respondent: Beoogde resultaten zou als kopje nog opgenomen kunnen worden in dit overzicht. Hierin zou verwezen kunnen worden naar onderzoek op dit vlak en resultaten. In welke volgorde moeten de interventies getoond worden?  Kosten  Criteria  Alfabet  Nieuwste  Relevantie (op basis van waardering gebruiker)


Belangrijkste criteria VO:  Niveau waarop het materiaal wordt aangeboden  Kosten voor gebruik  Tijdsbesteding en voorbereidingstijd onderwijsprofessional  Op te knippen in kleinere eenheden of in fasen te implementeren.  Bewegend beeld over werking van interventie of project beschikbaar Noodzakelijk: V

Handig: H

Wie is de ontwikkelaar van het materiaal Niveau waarop het materiaal wordt aangeboden Kosten voor gebruik Tijdsbesteding en voorbereidingstijd onderwijsprofessional Noodzakelijke voorkennis leerling Evidence based, beoogde effecten Wetenschappelijk onderbouwd Beschikbaarheid van een handleiding Specifiek voor mijn klas of stream Gastlessen beschikbaar met bijbehorende kosten Noodzakelijke voorkennis docent Materiaal vervangt delen/ lessen van methoden uitgevers Subsidiemogelijkheden Toetsen als onderdeel van het lesmateriaal Koppeling met de kerndoelen gelegd Op te knippen in kleinere eenheden of in fasen te implementeren. Koppeling met de methoden van de edu uitgevers is duidelijk gemaakt Aanvullend materiaal beschikbaar Links naar uitgebreide informatie over de interventie Referenties van gebruikers beschikbaar Levert inzicht in behaalde resultaten. Geschikt voor het digibord Bewegend beeld over werking van interventie of project beschikbaar Materiaal voor de ouders

Niet nodig: 1 V V V V

2 V V V V

3 V V V

4 V V V V

5 H V V V

6 H V H

H V -

V V V V -

V -

V V V V -

V V V -

V H

-

-

-

-

-

H H

H H V V

H H V

H H V

H H V

H H V

H H V

H

H

H

H

H

H

H -

H -

H -

H -

H -

H -

H V

H H V

H H V

H H H V

H H H V

H H H H

H

H

H

H

H

N


RIVM verslag MBO Respondenten 1x Sport coördinator 2x Projectleider en docent 3x Docent en coördinator

Vorm 3x RTC bijeenkomst 3x telefonisch

Welke website vindt u prettig in gebruik en waarom?  Wikiwijs (overzichtelijk, geeft snel resultaat, het is meteen duidelijk wat de bedoeling is, selectie op relevantie, criteria naast zoekresultaten, aantal resultaten weergeven op pagina mogelijk)  VI.nl eenvoudig en overzichtelijk, makkelijk doorklikken. Hoofdmenu is altijd zichtbaar door vaste menubalk  Google (overzichtelijk, geeft snel resultaat) Kent u de databank van het RIVM waar gezondheidsinterventies te vinden zijn?  Ja, maar via andere wegen bij interventies gekomen, te weinig aanbod van interventies voor MBO. Welke gezondheidsinterventies heeft u gebruikt?  Test je leeftijd  Gezonde school methode  Gezonde schoolkantine 1 Moet de link naar ‘doorzoek interventies’ op de homepage van Gezondeschool.nl of vanuit het onderwijstype op Gezondeschool.nl?  Allen geven ze aan gewend te zijn eerst te gaan naar het onderwijstype en vanuit daar door te zoeken.  Verder wordt er opgemerkt dat ze de term ‘interventies’ onduidelijk vinden. Deze term is onduidelijk, zwaar beladen, moeilijk, geeft een crisis aan. Alternatieven: ‘lesaanbod, themaaanbod, mogelijkheden, aanbod, activiteiten, lessen’.  De site moet zich meer richten op de doelgroep: de leerlingen en de uitvoerder.  Woorden en lay-out aan deze tijd aanpassen.  3 respondenten: Associaties komen niet terug in de lay-out: het is een rijksdocument: Geen gezonde school. De huisstijl nodigt niet uit. Plaatjes, kleuren en iconen toevoegen. 1 respondent geeft aan de kleuren prettig, rustig te vinden.  De interventies moeten wel, net als het onderwijstype op de homepage beschikbaar zijn.  Voorkeur zou het hebben de term ‘lesmateriaal’ in de blauwe balk te plaatsen.  Opmerking 1 respondent: succesjes ‘good practice’ op deze pagina plaatsen.  1 respondent: beetje een rare zin:’ Bent u professional gezondheidsbevordering? Werkt u niet in het onderwijs? Ga dan voor meer informatie naar loketgezondleven.nl’.  2 respondenten: Toolkit communicatie: niet duidelijk wat hier bedoeld wordt. Communicatie hulpmiddelen? Plan van aanpak?  1 respondent: onduidelijk wat de functie van de logo’s ‘gezonde school’ en ‘loket gezond leven’ is. Wekt verwarring. Ze vinden de pagina ‘Primair onderwijs’ redelijk duidelijk. De term interventie wordt hier toegelicht. Het zou overzichtelijker ingedeeld kunnen zijn, meer kopjes. 1 respondent geeft aan graag de kopjes en buttons van de homepage terug te zien komen op de Primair onderwijs pagina. 2 respondenten geven aan dat het filmpje hier weg kan als dit niet specifiek voor het MBO is. 1.b Wilt u eerst terecht komen op de pagina van Gezondeschool.nl als u vanuit andere sites zoekt op interventies of wilt u direct op de ‘zoek interventies’ terecht komen? Eerst op gezondeschool.nl, het is vreemd om vanuit een zoekpagina direct terecht te komen in een zoekfunctie. Dus eerst op een homepagina met meer informatie en vanuit daar een zoekknop naar ‘zoek interventies’.


2 Welke versie van de ‘doorzoek interventies’ heeft uw voorkeur? Beste optie: De beste lay-out zou een combinatie tussen versie Z1 en Z3 zijn. Versie Z1 met hieronder alle interventies, zodat je kunt zien wat er nog meer is en welk effect je filter heeft. Versie Z1 werd door alle respondenten beoordeeld als de beste, het is overzichtelijk, helder en duidelijk. Prettig dat het centraal op de pagina wordt weergegeven. Als er opnieuw wordt gezocht, moeten eerder ingevulde zoekcriteria zichtbaar zijn.  1 respondent: ‘Het voelt heel natuurlijk’.  1 respondent gaf aan de pagina wel een beetje saai te vinden en wilde hier beeldmateriaal/ een plaatje bij.  1 respondent gaf aan dat de kleur blauw overeen moet komen met de kleur blauw van gezonde school.nl  1 respondent gaf aan, dat een button met ‘toon alles’ prettig zou zijn.  1 respondent gaf aan dat de link naar PO en VO overbodig is. Versie Z2 is rommelig. De belangrijkste informatie staat links, dat is niet logisch. Het staat niet centraal. Het is minder overzichtelijk, dan de eerdere versie. Versie Z3 de zoekvelden aan de linker kant zijn rommelig. Deze zoekvelden zouden uitgelijnd moeten worden. In deze versie heb je eerst de neiging in de lijst van interventies te zoeken. Het is wel erg prettig, dat alle interventies zichtbaar zijn. Dit brengt je op ideeën. Beslisboom Z4: niet prettig omdat je teveel wordt gestuurd, er is geen ruimte om te vergelijken. De beslisboom geeft te weinig vrijheid, een ander beslist voor jou, er is geen ruimte om terug te gaan of links of rechts. 1 respondent: ik wordt graag uitgedaagd, dat gebeurt in een beslisboom niet.1 respondent: met beslisbomen heb ik slechte ervaringen. Daarnaast is het te sturend en je ziet niet wat er nog gaat komen. Door de trechter is je keuze te beperkt en ben je blind voor de andere opties. Matrix Z5: onoverzichtelijk. Geeft te weinig informatie. Volgorde in het zoekcriteria zou moeten zijn voor MBO:  Leerjaar: niveau 1 t/m 4. 1 respondent geeft aan dat alleen de klas volstaat.  Thema  Wat is het  Tijd. 1 respondent gaf aan dat een onderverdeling in bijvoorbeeld ‘1 uur’, ‘1-5 uur’ en ‘lessenreeks’ prettig zou zijn.  Kosten 1 respondent zou graag de setting/ locatie opgenomen zien in de zoekcriteria. 1 respondent gaf aan dat het criterium ‘aansluiting bij … (de verschillende) opleidingen’ prettig zou zijn en ook het aanbod voor jongen en meisjes apart benoemd zou moeten worden. 3 Welke versie van de ‘zoekresultaten pagina’s heeft uw voorkeur? Versie P1B in combinatie met het filter in versie P2 werd door de respondenten aangegeven als de beste optie; Versie P1:  Vormgeving is erg prettig van versie P1, zeer overzichtelijk, leest prettig en geeft een prikkel om verder te gaan.  Logo of plaatje heeft een duidelijke meerwaarde. Beelden werken stimulerend. Filmpje moet bij voorkeur op deze pagina spelen. Filmpje moet in een minuut de interventie beschrijven. Kleur van de button van het filmpje mag donkerder blauw/ opvallender. 1 respondent gaf aan dat de playbutton ook op het plaatje getoond mag worden. 1 respondent zou graag onder het filmpje willen zien hoelang deze duurt.  1 respondent: ‘zoek opnieuw’, ‘meer interventies’ en ‘alle interventies’ in de linker kolom weergeven: hier valt het beter op en is het duidelijker. Versie P2: 5 respondenten gaven aan dat het een meerwaarde is dat het filter zichtbaar Zoekfilter wel gelijk houden met lay-out zoeken versie Z1. Maximaal 5 criteria. Optie: als uitklapmenu boven de zoekresultaten. Opmaak moet volgens versie Z1 gekaderd en uitgelijnd. MatrixP4: geeft te weinig informatie. Introducerende tekst ontbreekt. 1 respondent: dit zou misschien interessant zijn als je je eigen selectie kan bewaren, nadat je deze bekeken hebt, zodat je deze daarna kunt vergelijken in een matrix of kunt doorsturen aan collega’s. Externe link P5: 4 respondenten: lay-out is prettig. Er wordt echter veel te weinig informatie aangeboden. 1 respondent: symbolen zijn kinderachtig.1 respondent: Informatie is helder als je al


gezocht hebt en er al gezocht is. Dan krijg je een goed overzicht met als extra selectiecriterium de setting. 1 respondent: druk, symbolen zijn onduidelijk, resultaten zijn ook onduidelijk. Algemeen: De term uittreksel is niet goed gekozen: dit zou bijvoorbeeld ‘meer weten, meer informatie’ moeten zijn. 4 Wat vindt u van het uittreksel?  De term uittreksel is niet goed gekozen: dit zou bijvoorbeeld ‘meer weten, meer informatie’ moeten zijn.  Het uittreksel is goed wat betreft de informatievoorziening. De respondenten vinden het overzichtelijk. 1 respondent geeft aan dat de informatie niet te beknopt moet zijn: de informatie moet wel duidelijk blijven.  De volgorde zou als volgt beter zijn: 1. Doel 2. Thema 3. Doelgroep 4. Uit te voeren door.  Belangrijk is goed voor ogen te houden wie de doelgroep is: leerlingen\studenten en ouders. Dit is de doelgroep voor de docenten, dus moet dit als doelgroep in het document.  Ervaringen van andere gebruikers zouden op deze pagina opgenomen kunnen worden. 3 respondenten: Niet in het uittreksel zelf, maar een laag dieper. Dit zou een score kunnen zijn, met uitleg, eventueel contactgegevens van de gebruiker. 1 respondent geeft aan dat een waardering geen meerwaarde heeft. Navraag bij andere gebruikers van een interventie kunnen doen wel.  Beoordeling: dit zegt erg weinig over de interventie en de praktische inzetbaarheid. 1 respondent, dit kopje heeft geen toegevoegde waarde. 3 respondenten: Beoogde resultaten zou als kopje nog opgenomen kunnen worden in dit overzicht. Hierin zou verwezen kunnen worden naar onderzoek op dit vlak en resultaten. In welke volgorde moeten de interventies getoond worden?  Relevantie (op basis van waardering gebruiker)  Nieuwste  Aantal hits  Alfabet  Waardering RIVM.

Belangrijkste criteria MBO:       

Wie is de ontwikkelaar van het materiaal Niveau waarop het materiaal wordt aangeboden Kosten voor gebruik Tijdsbesteding en voorbereidingstijd onderwijsprofessional Specifiek voor mijn klas of stream Gastlessen beschikbaar met bijbehorende kosten Subsidiemogelijkheden

Noodzakelijk: V

Handig: H

Wie is de ontwikkelaar van het materiaal Niveau waarop het materiaal wordt aangeboden Kosten voor gebruik Tijdsbesteding en voorbereidingstijd onderwijsprofessional Noodzakelijke voorkennis leerling Evidence based, beoogde effecten Wetenschappelijk onderbouwd Beschikbaarheid van een handleiding Specifiek voor mijn klas of stream Gastlessen beschikbaar met bijbehorende

Niet nodig: 1 V V V V

2 V V V V

3 V V V V

4 V V V V

5 V V V V

6 V V V V

V H V V

V V H V V

V V H V V

H V V

H H H V V

V H H V V V


kosten Noodzakelijke voorkennis docent Materiaal vervangt delen/ lessen van methoden uitgevers Subsidiemogelijkheden Toetsen als onderdeel van het lesmateriaal Koppeling met de kerndoelen gelegd Op te knippen in kleinere eenheden of in fasen te implementeren. Koppeling met de methoden van de edu uitgevers is duidelijk gemaakt Aanvullend materiaal beschikbaar Links naar uitgebreide informatie over de interventie Referenties van gebruikers beschikbaar Levert inzicht in behaalde resultaten. Geschikt voor het digibord Bewegend beeld over werking van interventie of project beschikbaar Materiaal voor de ouders

H -

H -

H -

H -

H -

V V

V V V V

V V V V

V V V V

V H V H

V H H H

H H H H

-

-

-

H

H

H

-

-

-

-

-

H H

V V H H

V V H H

V V H H

H H H H

V H H H

H H H H

-

-

-

H

-

H


Aantrekkelijk digitaal presenteren van interventies voor het onderwijs ter bevordering van gezond eten en bewegen

Recommend Documents