Aanpassingen ten opzichte van UP Klimaat: (als je 'ja' kiest, dan toelichten hieronder)

Deelthema: Duurzame energie (DE) project (code) projectleider aanspreekpunt Gemeente Breda startdatum project volgens UP Klimaat einddatum project volgens UP Klimaat doel project (samenvatting uit projectenboek, maximaal 100 tekens)

Percentage gereed (tov eind 2013)

DE-1. Loket Zonne-energie Henriette Stoop Henriette Stoop 2013 2016 Op een zichtbare plek in de publiekshal een loket inrichten tbv informatie over zonneenergie en de mogelijkheden in Breda. Tevens zijn er voorlichters op te roepen. Loket is ingericht, per 02-10 van start. Ingericht loket en 100 informatieverzoeken Toegankelijke info voor de burgers van Breda , 800 informatieverzoeken en plaatsing 1 20 zonnepanelen. 95%

Verwachting voor eind 2013: doel bereikt?

ja

Stand van zaken 10-10-2013 Verwachting resultaat eind 2013 Verwachting resultaat einde project

Aanpassingen ten opzichte van UP Klimaat: (als je 'ja' kiest, dan toelichten hieronder) planning nee inhoud/resultaat ja/nee aanpak ja/nee Verbinding met andere projecten uit UP DE 3, DE 4 en DE 6. Klimaat (toelichten) Waar heb je behoefte aan? Waarmee kunnen andere projectleiders jou helpen? Kennisdeling/aanleveren informatie.

Deelthema: Duurzame energie (DE) project (code) projectleider aanspreekpunt gemeente Breda startdatum project volgens UP Klimaat einddatum project volgens UP Klimaat doel project (samenvatting uit projectenboek, maximaal 100 tekens)

Stand van zaken 10-10-2013

Verwachting resultaat eind 2013 Verwachting resultaat einde project


DE-2. Visie ondergrond en bodemenergie Piet de Nijs 01-01-2013 01-01-2015 1- Verkrijgen van een gedeelde, duurzame visie op de ondergrond. 2- Het verkrijgen van inzicht in de nieuwe taken voortvloeiend uit de AMvB Bodemenergie. 3- Uitvoeren onderzoek Geothermie fase 2; het verkrijgen van zicht op de geothermie potentie van de Bredase ondergrond. 1- Verkrijgen van een gedeelde, duurzame visie op de ondergrond – inventarisatie gestart. 2- Het verkrijgen van inzicht in de nieuwe taken voortvloeiend uit de AMvB Bodemenergie – opgepakt door de OMWB iov de gemeente. 3- Uitvoeren / participeren in onderzoek geothermie (‘Brabantbreed’); het verkrijgen van zicht op de geothermie potentie van de Bredase ondergrond – Breda participeert in dit fase 2 onderzoek (onderzoek naar geothermie potentie in de breukzones). Resultaten verwacht eind 2013. Projectleider is Brabant Water. Zie onder stand van zaken. 1- Een gedeelde, duurzame visie op de ondergrond. 2- Inzicht in de nieuwe taken voortvloeiend uit de AMvB Bodemenergie. 3- onderzoek geothermie fase 2 afgerond. Mogelijk vervolg in de vorm van een verdere verkenning op projectniveau. 100%

Aanpassingen ten opzichte van UP Klimaat: (als je 'ja' kiest, dan toelichten hieronder) planning nee budget/uitgaven heeft Judith in beeld, hoeft nee hier niet nogmaals Geplande € 20.000 voor geothermie is € 24.000 geworden (bedrag waarvoor partners participeren). Breda participeert bovendien in de werkgroep communicatie (onderdeel van het project). inhoud/resultaat Aanpak

nee ja Gezien de positieve en complete aanpak van de structuurvisie ‘Breda2030’ en de visie op energie, klimaat en ondergrond hierin, is

geen separate ‘Visie op de ondergrond’ nodig. De visie is op hoofdlijnen al afdoende vastgelegd in de structuurvisie. Wel is er nog behoefte aan een nadere uitwerking van de hoofdlijnen. een ‘wat willen we waar’ voor de Bredase ondergrond. Aan de drie hoofdthema’s ‘bodemenergie, ondergrondse ruimte en grondwater’ wordt nadere invulling gegeven in een ‘Bodemmasterplan Breda’.



DE 3. Solar Maatschap Breda Frits Raaphorst Frits Raaphorst 01-12-2012 31-12-2016 Een coalitie van bedrijven formuleert een collectief aanbod van zonnepaneelsystemen (PV ) aan bedrijven . Zij bieden het gehele spectrum (installatie, onderhoud, levering en financiering) onder de noemer van Solarmaatschap, gezamenlijk aan. Tijdens de kennismakingbijeenkomst op 2 april 2013 is afgesproken dat de werkgroep onderling een 1e concept Solar Maatschap overeenkomst op zouden stellen. Deze is nog niet beschikbaar. Een concept overeenkomst wordt nog dit jaar besproken Dit is een project zonder einde…maar het in gang zetten van een permanente ontwikkeling 30%


ja/nee/deels



Aanpassingen ten opzichte van UP Klimaat: (als je 'ja' kiest, dan toelichten hieronder) planning ja/nee inhoud/resultaat ja/nee aanpak ja/nee Verbinding met andere projecten uit UP Er is een indirecte relatie met de ander Klimaat (toelichten) solar-projecten Waar heb je behoefte aan? Waarmee Project wordt vrijwel geheel gedragen door kunnen andere projectleiders jou helpen? de deelnemende bedrijven…alleen procesbegeleiding vanuit afd. Milieu

Deelthema: Duurzame energie

project (code) projectleider aanspreekpunt Gemeente Breda startdatum project volgens UP Klimaat einddatum project volgens UP Klimaat doel project (samenvatting uit projectenboek, maximaal 100 tekens)

DE-4 Solar voorbeeldhuis (gesponsord) Saskia Schripsema Saskia Schripsema 2013 Doorlopend tot 2016


Gemeente Breda gaat 10 voorbeeldwoningen in beeld brengen door middel van een foto van een zonnepaneel en de installatie te maken. Dit wordt gedeeld via de web-site Een PDF voor op de Website Bezoeken vinden niet fysiek plaats maar via een web-site 25%

Verwachting resultaat eind 2013 Verwachting resultaat einde project Percentage gereed (tov eind 2013)

In Breda wordt een voorbeeldwoning ingericht met verschillende solar installaties. De woning is op afspraak toegankelijk voor geïnteresseerden. De installaties worden aangelegd door sponsorbedrijven, die eigenaar van de installatie blijven. De installatie kan worden verwijderd bij verhuizing of verkoop van de woning en elders worden geplaatst. De gastverlenende bewoner / woningeigenaar kan de installatie na afloop van het project (in 2017) tegen een gereduceerde prijs overnemen.

Verwachting voor eind 2013: doel bereikt? Ja deels (NB doel kan worden bereikt ook al heb je Project invulling iets gewijzigd een ander resultaat) Aanpassingen ten opzichte van UP Klimaat: (als je 'ja' kiest, dan toelichten hieronder) planning nee inhoud/resultaat Ja zie hierboven aanpak Ja zie hierboven. Verbinding met andere projecten uit UP Voorbeelden voor andere zon projecten Klimaat (toelichten) binnen DE Waar heb je behoefte aan? Waarmee Aanleveren van Voorbeeldwoningen kunnen andere projectleiders jou helpen?



DE 5. Regionale ontwikkeling Windenergie Frits Raaphorst Frits Raaphorst Sept 2012 Medio 2016 (1e cluster gereed) Het initiëren en begeleiden van de ontwikkeling van de windenergieprojecten uit het Regionale Aanbod Windenergie op de 4 Bredase locaties binnen het genoemde A16 cluster (Nieuwveer, Knooppunt Prinseville, Knooppunt Galder en Hazeldonk). Het ondersteunen en begeleiden van initiatieven van bedrijven(verenigingen) voor de ontwikkeling van clusters van windturbines op bedrijventerreinen in Breda, In de 2e helft van 2013 is een overleg gestart tussen 4 particuliere burgerinitiatieven en het RWB over organisatie van participatie Begin 2013 is de inspraakprocedure gestart voor de aanpassingen in het bestemmingsplan Buitengebied Noord, i.ncl. de opschaling van het windturbinecluster bij Nieuwveer naar 3 x 3 MW. Op 27 juni is een intentieverklaring over Sociale onderneming besproken met de betreffende bestuurders (deze wordt eind 2013 ter tekening voorgelegd aan de colleges). Op 19 sept. vond het eerste gesprek plaats met projectontwikkelaar Raedthuys die optreed namens enkele grondeigenaren bij de locatie Galderse meren. In oktober zal Raedthuys een projectontwikkelingsplan aan het college van Breda voorleggen.

Verwachting resultaat eind 2013

Bestuurlijke instemming (regiobreed) met de intentieverklaring om de ontwikkeling van windenergieprojecten in de regio in samenwerking met burgerparticipatie te stimuleren. Aanpassingsbesluit Buitengebied Noord met 3 x3 MW windturbines bij Nieuwveer. Besluit Planologische medewerking aan de verdere ontwikkeling van het cluster Galderse Meren.

Verwachting resultaat einde project

2025


100%


ja/nee/deels

Aanpassingen ten opzichte van UP Klimaat: (als je 'ja' kiest, dan toelichten hieronder) planning ja/nee inhoud/resultaat ja/nee aanpak ja/nee Verbinding met andere projecten uit UP GO 12 Energie in ruimtelijke plannen; Klimaat (toelichten) windparken hebben bij uitstek een ruimtelijke impact en dienen in een vroeg stadium ingebracht te worden in ruimtelijke besluitvormingstrajecten. Waar heb je behoefte aan? Waarmee Integraal / regelmatig afstemmingsoverleg kunnen andere projectleiders jou helpen? met de planontwikkelaars / ruimtelijke ordening/ stedenbouwkundigen


Percentage gereed (t.o.v. eind 2013)

DE 6. Solar Atlas Breda. Henriette Stoop Henriette Stoop 2013 2016 100% van de daken is in beeld gebracht en kan men voor woningen en bedrijven in Breda in een oogopslag zien of dak geschikt is voor zonnepanelen. Tevens wordt aangegeven wat de kosten zijn en de daarbij behorende terugverdientijden. Tool is operatief. Tevens wordt geschiktheid zonneboiler en groen dak aangegeven. Dagelijks online 4oo bezoekers 80% plaatsing van zonnepanelen op de geschikte zongeoriënteerde daken van particuliere woningen en corporatiewoningen. 100%


ja/nee/deels


Aanpassingen ten opzichte van UP Klimaat: (als je 'ja' kiest, dan toelichten hieronder) planning ja/nee inhoud/resultaat ja/nee aanpak ja/nee Verbinding met andere projecten uit UP DE 1, DE 3, en D E4. Klimaat (toelichten) Waar heb je behoefte aan? Waarmee Uitdragen van het bestaan van deze kunnen andere projectleiders jou helpen? mogelijkheid voor Breda om gebruik te maken van deze tool/bekendheid geven aan bedrijven en inwoners van Breda. Zegt het voort.



DE 7. Eco Campus Frits Raaphorst Frits Raaphorst Dec. 2012 Dec. 2016 Het ROC West Brabant streeft ernaar in 2016 te starten met de op Duurzaamheid gerichte Eco-campus. Het wordt een complex bij het huidige Prinsentuin College (agrarisch gericht MBO), waarbij een vestiging komt van het Radius College (techniek gericht MBO) i.c. met enkele ‘proeftuin’ bedrijven. Naast de doelgroep MBO-studenten zal er ook “duurzaamheids” onderwijs in de vorm van cursussen & voorlichting worden gegeven aan (agrarische)ondernemers en burgers (t.b.v. duurzaamheid gerelateerde initiatieven). Ivm bezuinigingen is de functie van Kwartiermaker Eco Campus in mei 2013 opgeheven. Wel is het ROC verder gegaan met het verwerven van de status van Centrum voor Innovatief Vakmanschap.


Op 10 okt. (Dag van de Duurzaamheid) tekenen ROC en Rijk de overeenkomst CiV BBE. In vervolg hierop zal het ROC de invulling van de ECO-campus herformuleren.


Onzeker….


10%

Verwachting voor eind 2013: doel bereikt? ja/nee/deels Aanpassingen ten opzichte van UP Klimaat: (als je 'ja' kiest, dan toelichten hieronder) planning ja/nee inhoud/resultaat ja/nee aanpak Oorspronkelijke concept van ECO-campus wordt verlaten. Er wordt wel een samenwerking met de gemeente Breda op het gebied van Duurzaamheid in het Mboonderwijs nagestreefd. ja/nee Verbinding met andere projecten uit UP Klimaat (toelichten) Waar heb je behoefte aan? Waarmee kunnen andere projectleiders jou helpen?



DE-8, BIO-energie conversie in Breda. Frits Raaphorst / Myranda Beljaars idem 2009-2012 Eind 2013 Het zoeken van het potentieel aan geïnteresseerde (markt)partijen en deze bij elkaar brengen om dit concept op een bedrjifseconomisch verantwoorde wijze uit te voeren. Ivm de afronding van het traject BMC hebben gesprekken plaatsgevonden met partijen die betrokken waren bij het BMCtraject. Hiervan is een evaluatie opgesteld en is geadviseerd richting ECP. In april 2013 zijn de resultaten van het ECP overhandigd aan wethouder Akinci. De resultaten laten zien dat de business case voor het gehele ECP nog niet rendabel is. Wel kan aan de slag worden gegaan met onderdelen van het ECP, zodat deze op een later tijdstip wel uitgebouwd kan worden tot een volledig ECP.


Tevens hebben inventarisatiegesprekken plaatsgevonden met partijen die belangstelling zouden kunnen hebben tav de ontwikkeling van een ECP. Deze gesprekken zijn afgerond en zullen een vervolg krijgen. Partijen zijn geïnteresseerd in het concept, verdere verbindingen zijn gelegd. Aanleg van een onderdeel van het ECP, waarna verdere uitbouw kan plaatsvinden. 75% ja lichtgroen

Percentage gereed (tov eind 2013) Verwachting voor eind 2013: doel bereikt? (NB doel kan worden bereikt ook al heb je een ander resultaat) Aanpassingen ten opzichte van UP Klimaat: (als je 'ja' kiest, dan toelichten hieronder) planning Ja, deze kan verder worden geconcretiseerd richting uitvoering. inhoud/resultaat Ja, naar aanleiding van de resultaten van het onderzoek en de gesprekken is gebleken dat een heel ECP nog niet gerealiseerd kan worden. Een fasering moet worden opgenomen. Verder is verbinding met de aanbesteding van GFT (2017) een must. aanpak nee Verbinding met andere projecten uit UP GO-24, het warmteplan. Door het ECP kan Klimaat (toelichten) duurzame warmte worden geproduceerd. Dit raakt het warmteplan.

Waar heb je behoefte aan? Waarmee kunnen andere projectleiders jou helpen?

Inzicht in de GFT-stromen van de gemeente.





DE-09. CO2-reductie & gebiedsontwikkeling. Jaap Drost (Grontmij) Myranda Beljaars 1 januari 2013 1 december 2014 Binnen de ruimtelijke ontwikkelingsplannen gebieden definiëren waar een bijdrage geleverd kan worden aan de Bredase CO2doelstelling. Dit kan dmv complexe bouwprojecten, maar ook infrastructurele projecten, of openbare ruimte. Er is een overzicht van terreinen in de maak van: 1- ontwikkelingsterreinen van de gemeente 2- ontwikkelingsterreinen van derden 3- openbare terrein die geschikt zouden kunnen zijn voor het opwekken van energie. Per type terrein wordt een onderzoek gedaan door studenten van Avans Hogeschool. Het onderzoek zal zich richten op organisatorische, functionele en technische aspecten bij energieopwekking op deze terreinen. - Overzicht te onderzoeken terreinen - Plan van aanpak met randvoorwaarden voor onderzoek van de studenten Een drietal opgestarte processen voor het opwekken van energie op voornoemde terreinen. 10% Deels Lichtgroen.

Percentage gereed (tov eind 2013) Verwachting voor eind 2013: doel bereikt? (NB doel kan worden bereikt ook al heb je een ander resultaat) Aanpassingen ten opzichte van UP Klimaat: (als je 'ja' kiest, dan toelichten hieronder) planning Nee inhoud/resultaat Nee aanpak Nee Verbinding met andere projecten uit UP GO-12 (energie in ruimtelijke plannen). Dit in Klimaat (toelichten) verband met een gezamelijke doelstelling: verlagen van CO2-reductie bij de uitvoer van ruimtelijke plannen. Waar heb je behoefte aan? Waarmee Nauwe samenwerking moet worden kunnen andere projectleiders jou helpen? gearrangeerd met de directie beheer en de afdeling Ruimte.



DE 10. Riothermie Frits Raaphorst Frits Raaphorst Nov. 2012 ….dec 2016 i.s.m. Brabantse Delta wordt kennis bijeengebracht uit pilotprojecten elders in Nederland en het buitenland. Met de woningcorporaties wordt afgesproken op ‘natuurlijke momenten’(bijv. vervanging van rioolbuizen), bij een hiervoor geschikt woningcomplex, t.b.v. een lagere temperatuursverwarming systeem, bij wijze van proef een Rioolthermische installatie aan te brengen. Aan de hand van de energieverbruikcijfers wordt per jaar de effectiviteit ervan beoordeeld. Bij positief resultaat worden de woningcorporaties uitgenodigd om hierover een langjarige projectontwikkeling over de toepassing van riothermie als standaardvoorziening af te spreken. Ivm. ziekte van een van de projectpartners (provincie Brabant) is er nog geen uitwerkingsdocument opgesteld. Bij wijze van marktverkenning is gekeken naar het concept van de Rijnboog (Arnhem). Hier is sprake van een rendabel project. Eerder intern onderzoek door afd. Beheer (Breda) leidde tot de conclusie dat hier geen rendabel project mogelijk is. Probleem hierbij zijn de kosten van de Er lijkt zeker toekomst in de optie van rechtstreekse inzameling van GFT-keukenafval van huishoudens (ook hoogbouw) via de afvoer (met een schredder), waarmee de energie inhoud van het riool kan worden vergroot.


Aanpassing van het projectvoorstel in november Nieuwe start met herformulering project


10%

Verwachting voor eind 2013: doel ja/nee/deels bereikt? Aanpassingen ten opzichte van UP Klimaat: (als je 'ja' kiest, dan toelichten hieronder) planning inhoud/resultaat aanpak Verschuiving naar de wijk/woningebonden optie Verbinding met andere projecten uit UP Klimaat (toelichten) Waar heb je behoefte aan? Waarmee kunnen andere projectleiders jou helpen?

ja/nee ja/nee ja/nee


Stand van zaken 10-102013


DE 11. Kenniscentrum Energieopslag Edwin Waelput (Breda Duursaam) Frits Raaphorst Dec. 2012 Dec 2016  Onderzoek naar innovatieve energieopslagmethoden en analyse van de toepasbaarheid in de gebouwde omgeving of inpandig in huizen.  Stimuleren en realiseren proefopstellingen van innovatieve energieopslag-methoden (fase-overgangsmaterialen, zouthydraten etc.)  Stimuleren en realiseren van energieopslag met bestaande technieken (energieopslag in de bodem). 23 sept. ’13: 1e inhoudelijk bespreking over opzet met initiatiefnemer BredaDuursaam . Voor het idee van een regionaal kenniscentrum specifiek voor opslagtechnieken is interesse bij Avans Hogeschool (Academie Bouw&Infra en het Expertise centrum van Avans). Ook is overleg geweest met TU Eindhoven en het architectencollectief van GebouwF in Breda. Er is nog geen uitgewerkt voorstel; nog in pril stadium. Werktitel: Kenniscentrum DOE (Duurzame Opslag Energie). Nog niet duidelijk is of het fysiek eigen gebouw / locatie moet worden of wellicht een nomadisch opererende organisatie die steeds op wisselende plekken wordt ondergebracht (per thema apart). BredaDuursaam vraagt gemeente contact te leggen met lokale koepel(s) voor bedrijfsleven (REWIN, BOM, LTO) t.b.v. het organiseren van lokale participatie van uit het bedrijfsleven. BredaDuursaam bereid een nader uitgewerkte pitch voor t.b.v. een gezamenlijk vast te stellen aftrapmoment in 2013 (nov/dec ). Lancerings bijeenkomst in dec 2013 Nog geen beeld


10%


ja/nee/deels

Aanpassingen ten opzichte van UP Klimaat: (als je 'ja' kiest, dan toelichten hieronder) planning ja/nee inhoud/resultaat ja/nee aanpak ja/nee Verbinding met andere projecten uit UP DE 10 Riothermie (opslag en afname warmte vanuit Klimaat (toelichten) riool) DE 12 Pilots Duurzame energie (er ligt een

Waar heb je behoefte aan? Waarmee kunnen andere projectleiders jou helpen?

projectvoorstel om hier een onderzoek te doen naar Opslag opties voor specifiek overcapaciteit van opgewekte windenergie in de regio ….(offerte van Grontmij) Meer interactie met bedrijven in de regio; enerzijds voor het verkrijgen van een “professioneel imago” en anderzijds voor uitwisseling/inbreng van de kennis / behoefte bij bedrijven…via de bestaande koepels?



DE 12. Pilots DE opwekking Frits Raaphorst Frits Raaphorst geen doorlopend Verduurzaming van een gebied ‘van onderop.’ Eigenaren/gebruikers ontdekken, activeren en versterken het (verborgen) vermogen van het gebied. Zij hebben de regie over hun omgeving. Energiebesparing en toepassen duurzame energie bieden de hefboom voor verduurzaming in de breedte. Een kleine stuurgroep van sleutelpartijen voert regie; het proces is open en organiseert zich zelf. Er hebben zich geen initiatiefnemers gemeld; daarentegen is er ook geen initiatief genomen door gem. Breda. Zo werd aanvankelijk verwacht dat er zich rond smart grid / smart city duurzame energie pilot-projecten zouden ontstaan. In 2012 zijn wel verschillend initiatieven geweest die hier wellicht in zouden passen, maar zijn niet als zodanig opgepakt. O.a. project Zonnewijde en project Power to Gas onderzoek t.b.v. TKI subsidie-call 2013.


In oktober moet duidelijk worden of er voldoende ondersteuning is voor het verlenen van een opdracht (offerte gevraagd aan ingenieursbureau Grontmij) voor een breed onderzoek naar opties voor elektriciteitopslag i.r.t ontwikkeling van grootschalige windparken langs de A16 (project DE 05) en de daarmee gepaard gaande risico’s van overbelasting van het elektriciteitsnet (dan wel het vanuit duurzaamheid ongewenst preventief stopzetten van lokale energieproductie . Start gebiedsgericht systeemonderzoek naar de lokaal best passende opties voor opslag van lokaal opgewekte elektriciteit t.b.v. het optimaliseren van DE projecten i.c.m een capaciteitsbeheer van het energienet (gebiedsgebonden smart grid) Maart 2014


25%



ja/nee/deels

Aanpassingen ten opzichte van UP Klimaat: (als je 'ja' kiest, dan toelichten hieronder) planning ja/nee inhoud/resultaat ja/nee aanpak ja/nee Verbinding met andere projecten uit UP DE 5 is een gerelateerd project, toepassing Klimaat (toelichten) opgedane kennis (optimalisering energieproductie op windpark lokaties) Waar heb je behoefte aan? Waarmee kunnen andere projectleiders jou helpen?


DE 13. Windpark Hazeldonk Tom Rozendal Tom Rozendal 01-01-2009 31-12-2016 Plaatsing van 3 windturbines op 3 grondposities van de gemeente Breda binnen het bedrijventerrein Hazeldonk te Breda. De gezamenlijke capaciteit is 9MW.


Het project levert een CO₂-reductie op van 10 kton / jaar  Bestemmingsplan is aangepast  Scala aan technisch, ruimtelijke, bedrijfseconomische en ecologische onderzoeken zijn onder regie van gem. Breda uitgevoerd  Regelmatig overleg met bedrijvenvereniging LCHM  Bevoegd gezag is door Provincie overgedragen aan gemeente Breda  Omgevingsvergunning is door gem. Breda aangevraagd en verstrekt  SDE+ subsidie beschikking ontvangen voor 15 jaar  Opdracht voor advies bij (europese) aanbesteding van de locatie en recht op ontwikkeling windpark in voorbereiding Start aanbestedingsprocedure Dec. 2015


100%


ja/nee/deels


Aanpassingen ten opzichte van UP Klimaat: (als je 'ja' kiest, dan toelichten hieronder) planning ja/nee inhoud/resultaat ja/nee aanpak ja/nee Verbinding met andere projecten uit UP DE 5 is een vervolgproject, toepassing Klimaat (toelichten) opgedane kennis (lokaal voorbereidingstraject ontwikkeling windpark) Waar heb je behoefte aan? Waarmee kunnen andere projectleiders jou helpen?

Deelthema: Duurzame Overheid (DO) project (code) projectleider aanspreekpunt Gemeente Breda startdatum project volgens UP Klimaat einddatum project volgens UP Klimaat doel project (samenvatting uit projectenboek, maximaal 100 tekens)




Percentage gereed (tov eind 2013) Verwachting voor eind 2013: doel bereikt?

DO 1. Mobiliteit medewerkers (functioneel autogebruik en dienstreizen) Henriette Stoop Henriette Stoop 2013 2014 Verminderen van het aantal gereden kilometers met benzine- en dieselauto’s, zowel voor dienst- als voor functioneel autogebruik. Aanschaf van 2 elektrische fietsen voor woon-werkverkeer. Werknemers kunnen deze voor een bepaalde tijd ‘proberen’. Antwoord op de vraag: is de elektrische fiets een goede tool om autogebruik woonwerkverkeer terug te dringen. Aan de hand van de ervaringen van het lenen van de elektrische fietsen is dit te achterhalen. Verdieping onderzoek naar mogelijkheden om aantal ritten met benzine- en dieselauto’s te verlagen. Start uitvoering op 10-10- 2013. ( 80% voorbereiding is gereed) deels

Aanpassingen ten opzichte van UP Klimaat: (als je 'ja' kiest, dan toelichten hieronder) planning nee inhoud/resultaat nee aanpak nee Verbinding met andere projecten uit UP DO 3, CO2 reductie gedrag medewerkers. Klimaat (toelichten) Wanneer medewerkers zich bewust worden van hun CO2 gedrag, dan zal dit tevens consequenties hebben voor hun keuze voor type vervoer. Waar heb je behoefte aan? Waarmee DO 2. Verduurzamen van de dienstauto’s. kunnen andere projectleiders jou helpen? Elektrisch rijden (wens: elektrische auto’s worden opgeladen met energie van zonnepanelen op nabij gelegen gemeentelijk gebouw.) Dit project start in 2015.

Deelthema: Duurzame Overheid (DO) project (code) projectleider aanspreekpunt Gemeente Breda startdatum project volgens UP Klimaat einddatum project volgens UP Klimaat doel project (samenvatting uit projectenboek, maximaal 100 tekens) Stand van zaken 10-10-2013


Percentage gereed (tov eind 2013) Verwachting voor eind 2013: doel bereikt?

DO 3. CO 2 reductiegedrag medewerkers Henriette Stoop Henriette Stoop 2013 2016 Stimuleren van duurzaam gedrag van de werknemers van Gemeente Breda, zowel op werk als thuis. Twee elektrische fietsen aangeschaft voor woon-werkverkeer (DO 01) en het houden van een info markt met als onderwerp ‘energie besparen’. Deze markt vindt plaats op 10-10-2013 in het bedrijfsrestaurant. Tevens wordt er een wedstrijd uitgeschreven: ‘Beste besparingstip’. Prijs is een thermoscan voor je huis. Groeiend bewustzijn. Weghalen van vooroordelen etc. CO2 besparing wordt gedragen door alle collega’s, en werkt door in hun gedrag. Op het werk en thuis. 100% op 10-10-2013. ja

Aanpassingen ten opzichte van UP Klimaat: (als je 'ja' kiest, dan toelichten hieronder) planning nee inhoud/resultaat nee aanpak nee Verbinding met andere projecten uit UP DO 01 (betreft mobiliteit medewerkers). Klimaat (toelichten) Waar heb je behoefte aan? Waarmee Meer goede voorbeelden van de gemeente kunnen andere projectleiders jou helpen? organisatie mbt gemeentelijke gebouwen en voertuigen. Dit zichtbaar maken.



DO 04. CO2-neutrale gemeentelijke gebouwen Afdeling Vastgoedbeheer Jos Rijnen 2013 2016 Alle rendabele maatregelen met een terugverdientijd tot 10 jaar uitvoeren. Alle rendabele maatregelen die voortvloeien uit het MJOP worden uitgevoerd. Maatregelpakket in voorbereiding (enkelglas). Gemeente Breda (grootverbruiker) heeft een lage inkoopsprijs heeft voor energie. Dit heeft consequenties voor de maatregelen met hun terugverdientijd. Om deze reden zijn, bijvoorbeeld, op het stadkantoor geen zonnepanelen geïnstalleerd. Planning conform rapport Ecofys voor de gebouwen van fase 1. Idem.

Percentage gereed (tov eind 2013) Verwachting voor eind 2013: doel bereikt? Ja. (NB doel kan worden bereikt ook al heb je een ander resultaat) Aanpassingen ten opzichte van UP Klimaat: (als je 'ja' kiest, dan toelichten hieronder) planning nee inhoud/resultaat nee aanpak nee Verbinding met andere projecten uit UP DO-5, om een actueel beeld te krijgen van Klimaat (toelichten) het effect van de getroffen maatregelen. DO-7, in verband met het formuleren van energie-neutraal. Waar heb je behoefte aan? Waarmee Binnen de gemeentelijke organisatie is kunnen andere projectleiders jou helpen? sprake van veel verschillende belangen en zijn zaken zeer gevarieerd geregeld. Het is moeilijk om eea te structureren zodat eea eenduidig/eenvoudig kan worden uitgevoerd. De verschillende projecten vragen vaak een eigen insteek en oplossingsrichting. Dit werkt vertragend.



DO-5. Centraal energiebeheer Nog niet bekend Jos Rijnen 2013 2014 Inzicht in en sturing te krijgen op het energieverbruik van de gemeentelijke organisatie. Afgelopen jaar is het aansluitingenbestand van de gemeentelijke organisatie uitgebreid met de parameters voor de energiebelasting en de technische specificaties van de aansluitingen. Idem. Om tot het doel te komen moet het energieverbruik gekoppeld worden aan het aansluitingenbestand. Dit vergt een investering in automatisering. Om tot een actief energiebeheer te komen is het nodig om het energiebudget van de gemeentelijke organisatie te centraliseren. Beide acties vragen om een ingreep in de organisatie. Op dit moment wordt er binnen de directie Beheer gewerkt aan een uitvoeringsplan Energie. Binnen dit plan is er ook aandacht voor de uitwerking van centraal energiebeheer. 25% nee

Percentage gereed (tov eind 2013) Verwachting voor eind 2013: doel bereikt? (NB doel kan worden bereikt ook al heb je een ander resultaat) Aanpassingen ten opzichte van UP Klimaat: (als je 'ja' kiest, dan toelichten hieronder) planning Ja, zie opmerking bij verwachting resultaat. inhoud/resultaat nee aanpak Ja, zie opmerking bij verwachting resultaat. Verbinding met andere projecten uit UP DO-4, in verband met monitoring Klimaat (toelichten) maatregelen en meetlat naar CO2-neutraal. Waar heb je behoefte aan? Waarmee kunnen andere projectleiders jou helpen?

Deelthema: Duurzame Overheid (DO) project (code) projectleider aanspreekpunt Gemeente Breda startdatum project volgens UP Klimaat einddatum project volgens UP Klimaat doel project (samenvatting uit projectenboek, maximaal 100 tekens) Stand van zaken 10-10-2013 Verwachting resultaat eind 2013 Verwachting resultaat einde project

DO 06. Inkoop duurzame energie Jos Rijnen Jos Rijnen 2013 2016 Inkopen van energie, die CO2-neutraal is opgewekt, voor de gemeentelijke organisatie. Er is duurzame energie ingekocht tot 1 januari 2016. Idem In 2015 wordt er een Europese aanbesteding georganiseerd om de energiebehoefte van de gemeentelijke organisatie duurzaam in te kopen. 75% ja

Percentage gereed (tov eind 2013) Verwachting voor eind 2013: doel bereikt? (NB doel kan worden bereikt ook al heb je een ander resultaat) Aanpassingen ten opzichte van UP Klimaat: (als je 'ja' kiest, dan toelichten hieronder) planning nee inhoud/resultaat nee aanpak nee Verbinding met andere projecten uit UP DO 04 (energieneutrale gemeentelijke Klimaat (toelichten) bouwen) en DO 09 (Innovatieve financiering vervanging openbare verlichting). De inkoopprijs van energie is relevant voor terugverdientijden. Gemeente Breda heeft een gunstig inkoopcontract voor energie. Dit betekend dat minder maatregelen zich binnen 10 jaar zullen terugverdienen. Waar heb je behoefte aan? Waarmee Nvt kunnen andere projectleiders jou helpen?

Deelthema Duurzame Overheid (DO) project (code) projectleider aanspreekpunt Gemeente Breda startdatum project volgens UP Klimaat einddatum project volgens UP Klimaat doel project (samenvatting uit projectenboek, maximaal 100 tekens) Stand van zaken 10-10-2013 Verwachting resultaat eind 2013 Verwachting resultaat einde project

DO-7. Energieneutrale nieuwbouw Nog niet bekend Jos Rijnen 2013 2018 Alle nieuwe gebouwen en installaties van de gemeentelijke organisatie worden energieneutraal uitgevoerd. Formulering energieneutraliteit moet nog plaats vinden. Idem. Vastgestelde uitgangspunten voor energieneutrale gemeentelijke nieuwbouw. nee

Percentage gereed (tov eind 2013) Verwachting voor eind 2013: doel bereikt? (NB doel kan worden bereikt ook al heb je een ander resultaat) Aanpassingen ten opzichte van UP Klimaat: (als je 'ja' kiest, dan toelichten hieronder) planning Ja, inpassen uitvoeringsplan gemeentelijke gebouwen. inhoud/resultaat nee aanpak Ja, zie bovenstaande opmerking. Verbinding met andere projecten uit UP DO-4, de keuze voor energieneutraal zal in Klimaat (toelichten) het uitvoeringsplan gemeentelijke gebouwen verder worden uitgewerkt. Waar heb je behoefte aan? Waarmee kunnen andere projectleiders jou helpen?



DO-8. Wijziging automatische openbare verlichting. Afdeling Wijkzaken Jos Rijnen 2013 2016 De openbare verlichting separaat te kunnen schakelen van de landelijke aan/uit schakeling. De openbare verlichting toegankelijk te maken voor centraal energiebeheer binnen de gemeentelijke organisatie. Tussen evaluatie pilots Enexis besproken. Idem. Meer mogelijkheden in schakelen, dimmen en inzicht in verbruik van openbare verlichting 25% Deels. Het project loopt tot 2016.

Percentage gereed (tov eind 2013) Verwachting voor eind 2013: doel bereikt? (NB doel kan worden bereikt ook al heb je een ander resultaat) Aanpassingen ten opzichte van UP Klimaat: (als je 'ja' kiest, dan toelichten hieronder) planning nee inhoud/resultaat nee aanpak nee Verbinding met andere projecten uit UP DO-5. Het invoeren van de slimme ov-meter Klimaat (toelichten) betekent ook dat de openbare verlichting toegankelijk wordt voor centraal energiebeheer. Waar heb je behoefte aan? Waarmee kunnen andere projectleiders jou helpen?



DO 09. Innovatieve financiering vervanging openbare verlichting. Peter Pijnenburg / Henk Huijbregts Idem 2013 2016 Het opzetten van een door het college goedgekeurd financieringssysteem, dat een optimale benutting van financiële middelen mogelijk maakt. De financiering voor onderhoudsvoorzieningen gaat wijzigen. Er zijn nu mogelijkheden om te ‘sparen’. In het verleden was dit niet zo. Van deze wijziging wordt gebruikt gemaakt bij de financiering van energiezuinige verlichting.

Er is een financiële impuls vanuit het KUP voor led-verlichting (125.000,-). Inmiddels wordt dit geld geïnvesteerd in led-lampen voor openbare verlichting. De gelden van de lagere energiekosten wordt in een revolverend fonds gestort. Het geld uit dit revolverend fonds wordt weer gebruikt voor verdere verduurzaming van de openbare verlichting. Verwachting resultaat eind 2013 Er is een aanzet gemaakt met het revolverend fonds (realisatie in 2014) en met de vervanging van oude lampen en armaturen met energiezuinige lampen. Verwachting resultaat einde project Percentage gereed (tov eind 2013) 100 % Verwachting voor eind 2013: doel bereikt? Deels, realisatie van het revolverend fonds (NB doel kan worden bereikt ook al heb je vindt plaats in 2014. een ander resultaat) Lichtgroen. Aanpassingen ten opzichte van UP Klimaat: (als je 'ja' kiest, dan toelichten hieronder) planning nee inhoud/resultaat Ja, door wijziging van de financiering voor onderhoudsvoorzieningen, wordt verder onderzoek niet nodig geacht. aanpak Ja, idem Verbinding met andere projecten uit UP DO 04. Bij de financiering van maatregelen Klimaat (toelichten) bij gemeentelijke gebouwen, kan een dergelijke constructie (revolverend fonds) stimulerend werken. Waar heb je behoefte aan? Waarmee kunnen andere projectleiders jou helpen?

Deelthema: Duurzaam Ondernemen (DON) project (code) projectleider aanspreekpunt gemeente Breda startdatum project volgens UP Klimaat einddatum project volgens UP Klimaat doel project (samenvatting uit projectenboek, maximaal 100 tekens)



Verwachting resultaat einde project Percentage gereed (tov einddatum project)

DON 1: Bredase energie uitdaging voor bedrijven Arjan Broers (BOnDS Coöperatie) Barbet Hendriks 2013 2016 Zoveel mogelijk bedrijven in Breda uit te dagen de CO₂ uitstoot in drie jaar tijd met minimaal 10% te verminderen, door energie te besparen en/of duurzaam op te wekken. In 2013 doen 100 bedrijven mee, in 2014 200 bedrijven en in 2015 300. De route is uitgezet. Er wordt een soort convenant opgesteld waar bedrijven/instellingen aan mee kunnen doen. Dit document is in concept klaar. De eerste stappen zijn gemaakt om te komen tot een communicatieplan. De eerste bijeenkomsten worden in 2014 georganiseerd. Definitief document met jaarrapportage in de bijlage. Ondertekening eerste bedrijven (koplopers) uiterlijk januari 2014. 300 bedrijven/instellingen hebben het ‘convenant’ ondertekend. 10%

Doel bereikt (NB doel kan worden bereikt Deels ook al heb je een ander resultaat) Aanpassingen ten opzichte van UP Klimaat: (als je 'ja' kiest, dan toelichten hieronder) planning Ja, eerste bijeenkomsten pas in 2014 inhoud/resultaat Ja, ‘convenant’ en ‘jaarrapportage’ toegevoegd. Aanpak Nee Verbinding met andere projecten uit UP DON-2, DON-5 en DON-10. Klimaat (toelichten) Waar heb je behoefte aan? Waarmee kunnen andere projectleiders jou helpen?

Deelthema: Duurzaam Ondernemen (DON) project (code) projectleider aanspreekpunt Gemeente Breda startdatum project volgens UP Klimaat einddatum project volgens UP Klimaat doel project (samenvatting uit projectenboek, maximaal 100 tekens)




Don 2 MVO bedrijven in beeld Derk Hueting (BOnDS) Henriette Stoop Medio 2013 Eind 2014 Tenminste 20 goede MVO-voorbeelden in Breda beschrijven en in het zonnetje zetten en daarmee andere bedrijven te stimuleren het voorbeeld te volgen. 30 a 40 tweedejaarsstudenten van de Avans opleiding Bedrijfseconomie maken beschrijvingen van 16 Bredase bedrijven die hebben toegezegd deel te nemen. 16 beschrijvingen gereed. Ruim meer dan 20 bedrijven beschreven; in 2014 gaat waarschijnlijk nog een keer een groep studenten met deze opdracht aan de slag. 75%

Verwachting voor eind 2013: doel bereikt? ja Aanpassingen ten opzichte van UP Klimaat: (als je 'ja' kiest, dan toelichten hieronder) planning ja inhoud/resultaat ja aanpak ja Verbinding met andere projecten uit UP DON -1: de voorbeelden worden gebruikt om Klimaat (toelichten) bedrijven te stimuleren energiebesparende maatregelen te treffen. DON-5: bedrijven die deelnemen worden benaderd om zich op de duurzame kaart te profileren, de beschrijvingen kunnen daarbij gebruikt worden. DON-10: de voorbeelden worden gebruikt om bedrijven te stimuleren maatschappelijk verantwoord te ondernemen. Waar heb je behoefte aan? Waarmee Als de studenten de eerste resultaten kunnen andere projectleiders jou helpen? gereed hebben zullen we de projectleiders van DON 1, 5 en 10 benaderen om af te stemmen over de vormgeving van de resultaten voor verder gebruik in hun projecten.




DON 3. Bredase ondernemers voor duurzame samenwerking (BOnDS) Edwin Waelput Frits Raaphorst Sept. 2012 31 dec. 2016 Project DON 3 omvat het oprichten en professionaliseren van BOnDS, een samenwerkingsverband van ondernemingen met duurzame producten en diensten. Bredase ondernemers die complementaire diensten en producten op het gebied van duurzaamheid aanbieden, verbinden en gezamenlijk een positie opbouwen zodat grote en integrale projecten en initiatieven ondersteund kunnen worden. Lokale kennis en ervaring ontsluiten voor de lokale markt. BOnDS is op 12 augustus 2013 officieel opgericht. De statuten zijn gereed en de gesprekken met de Belastingdienst zijn in volle gang. Het bestuur omvat 3 personen. Bonds is opgericht door 7 bedrijven: Senergy Consult Arjan Broers Dhuet Derk Hueting JJAdvies Johan Janse Secretaris JBDA Joost Barendrecht Voorzitter Rienks EAP Joost Rienks Reciprocité Marc Okhuizen Tempas Edwin Waelput Penningmeester Werkzaamheden in 2013 - website en logo zijn in de maak. - nieuwe contacten worden gelegd met onderwijsinstellingen, overheden en het bedrijfsleven om een professionaliseringsslag te maken. Nog te ontwikkelen: - een linked-in-pagina, - publicaties in kranten en vaktijdsschriften (o.a.De Ondernemerscoöperatie. Aftrapmoment Bonds Een substantiële portfolio van samenwerkingsprojecten met een hoge graad van Duurzaamheid die tot stand zijn gekomen onder begeleiding van BOnDS 20%

Verwachting voor eind 2013: ja/nee/deels doel bereikt? Aanpassingen ten opzichte van UP Klimaat: (als je 'ja' kiest, dan toelichten hieronder) planning inhoud/resultaat aanpak

ja/nee ja/nee ja/nee

Verbinding met andere projecten uit UP Klimaat (toelichten) Waar heb je behoefte aan? Waarmee kunnen andere projectleiders jou helpen?

Alle DON-projecten hebben in principe potentieel belang bij het bestaan van Bonds

Deelthema: Duurzaam Ondernemen (DON) project (code) projectleider aanspreekpunt gemeente Breda startdatum project volgens UP Klimaat einddatum project volgens UP Klimaat doel project (samenvatting uit projectenboek, maximaal 100 tekens)



Percentage gereed (tov einddatum project)

DON-5 Duurzaam Breda op de kaart Derk Hueting (Breda DuurSaam) Barbet Hendriks begin 2013 eind 2016 De kaart waarop de Nudgers (particulieren die hun kennis en ervaringen op het gebied van duurzaamheid willen delen) staan, uitbreiden met een kaartlaag met Vrienden (duurzame ondernemers) en initiatieven in de stad. De kaart is klaar, de kaartlagen zijn toegevoegd door Nudge. Breda DuurSaam (BDS) en de Gemeente Breda hebben de kaart op hun site gezet. Samen zoeken zij naar initiatieven. Nudge zet de initiatieven erop. Op termijn kunnen ook anderen dat doen. Ondernemers mogen op de kaart als zij zich aanmelden als 'Vriend van Nudge.' Daar doet BDS de werving voor. Kaart is klaar en te benaderen via internet De kaart wordt door individuele bewoners, initiateven, ondernemers en overheid intensief gebuikt om elkaar te inspireren, contact te zoeken en samen in initiatieven op te zetten die bijdragen aan een duurzaam Breda. 70%

Doel bereikt (NB doel kan worden bereikt deels ook al heb je een ander resultaat) Aanpassingen ten opzichte van UP Klimaat: (als je 'ja' kiest, dan toelichten hieronder) planning nee inhoud/resultaat nee Aanpak nee Verbinding met andere projecten uit UP Met alle projecten die tot doel hebben een Klimaat (toelichten) duurzaam initiatief in de stad onder de aandacht te brengen van individuele burgers en te laten groeien. Waar heb je behoefte aan? Waarmee 1. Kaart onder de aandacht brengen bij kunnen andere projectleiders jou helpen? bedrijven, onderwijs, particulieren en overheid. 2. Bedrijven stimuleren vriend te worden 3. Particulieren stimuleren een stip te zetten op de kaart 4. Duurzame initiateven aan te melden





DON 6. Stimulering Duurzaam Ondernemen Henriette Stoop Henriette Stoop 2015 2016 Vergroting van het aantal bedrijven dat aandacht heeft voor duurzaamheid in de bedrijfsvoering. Stimuleren van bedrijven om maatregelen te treffen. Eerste aanzet voor het maken van een duurzaamheidskring voor duurzame evenementen en continuering van de duurzaamheidskring grafische bedrijven. Men kan gratis gebruik maken van de tool Milieubarometer en Kansen bij Verkassen. 100% Meerdere duurzaamheidskringen om kennis te delen. Kansen pakken waar die zich voordoen. 25%

Verwachting voor eind 2013: doel bereikt? ja/nee/deels Aanpassingen ten opzichte van UP Klimaat: (als je 'ja' kiest, dan toelichten hieronder) planning ja/nee inhoud/resultaat ja/nee aanpak ja/nee Verbinding met andere projecten uit UP DON 11 en DON 12 en raakvlakken met Klimaat (toelichten) DON 2, DON 5, DON 10 projecten. Waar heb je behoefte aan? Waarmee kunnen andere projectleiders jou helpen?

Alert zijn op kansen die zich voordoen om duurzaamheidskringen , branche gericht of gebiedsgericht , op te zetten. Goede voorbeelden aan te halen en de milieubarometer onder de aandacht te brengen.

Deelthema: Duurzaam Ondernemen (DON) project (code) projectleider aanspreekpunt Gemeente Breda startdatum project volgens UP Klimaat einddatum project volgens UP Klimaat doel project (samenvatting uit projectenboek, maximaal 100 tekens) Stand van zaken 10-10-2013




DON-8 Duurzame energie-rally Johan Janse (JJAdvies) Henriette Stoop Voorjaar 2013 Eind 2016 Aantonen dat men voor distributie van goederen in stedelijk gebied niet uitsluitend aangewezen is op gangbare voertuigen, maar dat elektrische- voertuigen ook geschikt, zo niet beter geschikt zijn. Er hebben verkennende gesprekken plaatsgevonden met Green City Distribution, Dinalog en de beheerders van de Techlog Campus gevestigd aan de Kapittelweg 10 te Breda. Green City Distribution is genegen haar medewerking te gaan geven aan de Duurzame energie-rally en deze rally te gebruiken als kick-off voor het aanbieden van haar diensten in Breda. Gesproken is ook met de NHTV over samenwerking. Afgesproken is dat in 2014 studenten als onderdeel van het vak “Jong ondernemer” casussen gaan uitwerken gericht op duurzame en groene distributie concepten. Verwacht wordt dat eind 2013 de contouren van de duurzame energie rally duidelijk zullen zijn en dat de samenwerking met hiervoor genoemde partijen gestalte gaat krijgen. Verwacht wordt dat de rally zichtbaar maakt dat bevoorrading in de gemeente Breda uitstekend kan plaatsvinden door middel van elektrische-/groene voertuigen. Via acties verbonden aan de energie-rally moet het lukken per jaar de komende 4 jaar jaarlijks 2,5 kton CO₂ uitstoot te reduceren. 5%

Verwachting voor eind 2013: ja/nee/deels doel bereikt? Aanpassingen ten opzichte van UP Klimaat: (als je 'ja' kiest, dan toelichten hieronder) planning ja/nee Door de moeite die het heeft gekost om samenwerkingspartners te vinden is het niet gelukt om al dit jaar een goede start te maken. inhoud/resultaat ja/nee aanpak ja/nee Verbinding met andere MO-6. In dit project wordt een groen stedelijk distributiesysteem projecten uit UP Klimaat uitgewerkt door Green City Distribution. Met deze partij zal (toelichten) intensief worden samengewerkt. Waar heb je behoefte aan? Behoefte aan: Waarmee kunnen andere  Ondersteuning door en samenwerking met een projectleiders jou helpen? communicatiebureau.  Partners die in het bezit zijn van duurzame voertuigen. Hulp projectleiders:  Mede invulling geven aan de hiervoor genoemde behoeften.


Stand van zaken 10-102013


Verwachting resultaat einde project Percentage gereed (tov eind 2013)

DON-9 Bredase Probeerweken (Breda e-Drive) Johan Janse (JJAdvies) Henriette Stoop Voorjaar 2013 Eind 2016 Het project beoogd met, door en voor het Bredase bedrijfsleven vervoeralternatieven aan te gaan bieden, om zo een transitie van woonwerk verkeer per auto naar woon-werk verkeer per elektrisch vervoermiddel (e-bike, e-scooter, e-auto) te realiseren. Het netto effect op de CO₂ uitstoot is in eerste instantie beperkt, maar de uitstraling van het project kan op termijn tot veel grotere reducties leiden. Een jaarlijkse reductie in de periode van 2013-2016 van 0,25 kton is mogelijk. In samenwerking met meer dan 20 lokale, regionale en nationale partijen is intensief gewerkt aan het promoten van elektrisch rijden. Dit is tot uiting gekomen in het evenement Breda e-Drive 2013, dat plaatsvond op 11 september 2013 bij de Makro in Breda. 100 ondernemers uit Breda e.o. hebben deelgenomen aan een ontbijtsessie, vele lokale autodealers en aanbieders van elektrische fietsen en –scooters hebben hun producten getoond aan de bezoekers van het evenement. Ondernemers konden een scan laten uitvoeren met als doel inzicht te krijgen in de kansen voor elektrisch rijden. Een politiek debat heeft plaatsgevonden rondom de bereikbaarheid van De Krogten. Het evenement is door ruim 2000 personen bezocht. Een verhoogd besef onder ondernemers over de mogelijkheden van elektrisch vervoer voor hun bedrijf en hun werknemers. Tenminste tien ondernemers/ondernemingen die elektrisch vervoer hebben uitgeprobeerd en een overstap overwegen. Een aanzet tot het oprichten van een mobiliteitscentrum voor De Krogten als voorbeeld voor de andere bedrijfsterreinen in Breda. Dit centrum gaat actief aan de slag met bevordering van mobiliteitsmanagement voor alle MKB-bedrijven in de regio. Via het toepassen van de filosofie van PROBEREN – OVERTUIGEN – DOEN wordt verwacht de beoogde transitie van woon-werk verkeer per auto naar verkeer per e-bike/e-scooter/e-auto te hebben bereikt. 25 %

Verwachting voor eind ja/nee/deels 2013: doel bereikt? Aanpassingen ten opzichte van UP Klimaat: (als je 'ja' kiest, dan toelichten hieronder) planning ja/nee inhoud/resultaat ja/nee aanpak ja/nee Verbinding met andere MO-3/MO-4/MO-7 en met name MO-9. Vooral de nadruk die gelegd is en projecten uit UP Klimaat zal gaan worden op het stimuleren van anders reizen via onder andere de (toelichten) realisatie van een mobiliteitscentrum draagt bij aan gemeentelijke doelstellingen op klimaatgebied en mobiliteit. DON-1/-2/-4/-6/-10/-11. Bedrijven die participeren in DON-9 kunnen model staan voor anderen in de andere DON projecten. Waar heb je behoefte Behoefte aan: aan? Waarmee kunnen  Het verder ontwikkelen van pilots op het gebied van mobiliteit. andere projectleiders  Intensievere contacten met bedrijfsverenigingen. jou helpen? Hulp projectleiders:  Mede invulling geven aan de hiervoor genoemde behoeften.





DON 11 Duurzame evenementen Marc Herberigs (Stimular) Henriette Stoop 2013 2016 Aandacht voor duurzaamheid bij de organisatie van evenementen. Breda Barst heeft deelgenomen aan een duurzaamheidskring samen met 6 andere evenementenorganisatoren uit het land. Tijdens het festival zijn verschillende duurzaamheidsmaatregelen geïmplementeerd. Resultaten tov van de nulmeting bij de start. Er wordt een tweede ronde duurzaamheidskring gestart in het land. Breda gaat een tweede evenement benaderen deel te nemen. Bredase kenniskring van, voor en door Duurzame evenementenorganisatoren in Breda. 25%

Verwachting voor eind 2013: doel bereikt? deels Aanpassingen ten opzichte van UP Klimaat: (als je 'ja' kiest, dan toelichten hieronder) planning ja inhoud/resultaat ja/nee aanpak ja/nee Verbinding met andere projecten uit UP DON 12. Er wordt gebruik gemaakt van de Klimaat (toelichten) Milieubarometer voor het monitoren/nulmeting. Waar heb je behoefte aan? Waarmee Zoeken een tweede deelnemer zodat zij kunnen andere projectleiders jou helpen? samen met Breda Barst mogelijk een begin vormen van een duurzaamheidskring voor Breda begin 2014.



DON 12. Milieubarometer en Kansen bij verkassen. Stefan Romijn. (Stimular) Henriette Stoop Eind 2012 Eind 2015 Ondernemers kosteloos tools aanbieden om de eigen bedrijfsvoering te verduurzamen. Tools zijn aangeschaft. Tot op heden 2 accounts voor de milieubarometer en 19 voor kansen bij verkassen. Tools zijn onder de aandacht gebracht middels . Alle bedrijvenverenigingen zijn aangeschreven en gevraagd deze informatie op hun website te plaatsen. Tevens staat het aanbod op de website van gem. Breda. Afhankelijk van aanvullende akties. Minimaal 50 bedrijven maken gebruik van de tools. 1%


Deels. Tools zijn aangeschaft maar moeten frequenter onder de aandacht worden gebracht. Aanpassingen ten opzichte van UP Klimaat: (als je 'ja' kiest, dan toelichten hieronder) planning ja/nee inhoud/resultaat ja/nee aanpak ja/nee Verbinding met andere projecten uit UP DON 1, DON 2, DON 6, DON 10, DON 11 Klimaat (toelichten) Waar heb je behoefte aan? Waarmee bij de bijeenkomst op 10-10 dit nogmaals kunnen andere projectleiders jou helpen? onder de aandacht te brengen (pitch), zo ook bij het bezoek van de studenten DON 2 en bovengenoemde DON projecten. Nogmaals actie op: websites bedrijvenverenigingen bekijken, bellen etc. Bij correspondentie met bedrijven een folderkaart bij voegen met deze informatie. Daarnaast liggen er m.i. nog steeds kansen vanuit BWT en EZ ,

Deelthema: Energiezuinig Gebouwde omgeving (GO) project (code) projectleider aanspreekpunt Gemeente Breda startdatum project volgens UP Klimaat einddatum project volgens UP Klimaat doel project (samenvatting uit projectenboek, maximaal 100 tekens)


GO-2, GO-4, GO-14 en GO-18 Leon van der Pluym (BAM Woningbouw) Paul Paree, Saskia Schripsema 2013 en doorlopend tot 2016 2016 CO2-reductie in bestaande bouw, zowel bij particulier eigendom als bij corporatiebezit, middels fysieke maatregelen en gedragsverandering. Inventarisatie van visies en ideeën bij betrokken marktpartijen. Conclusie getrokken dat doelstellingen te breed zijn geformuleerd en er meer focus moet worden aangebracht. Door marktpartijen zijn hiertoe specifieke projectvoorstellen ingediend. Uit ingediende projectvoorstellen wordt door gemeente Breda keuze gemaakt voor verdere uitwerking van kansrijke projecten. Implementatie van projectvoorstel uit markt.

Percentage gereed (t.o.v. eind 2013)

50%


ja/nee/deels



Aanpassingen ten opzichte van UP Klimaat: (als je 'ja' kiest, dan toelichten hieronder) planning ja/nee inhoud/resultaat ja/nee aanpak ja/nee Verbinding met andere projecten uit UP Er zijn verbindingen denkbaar met projecten Klimaat (toelichten) GO-7 (investeerders in duurzaamheid), GO9 (BRES), GO-16 (financiering duurzame wijksystemen), Waar heb je behoefte aan? Waarmee Sleutel tot succes naar CO2-reductie in de kunnen andere projectleiders jou helpen? bestaande voorraad zijn aantrekkelijke en betaalbare financieringsmodellen voor het betaalbaar maken van de beoogde ingreep voor zowel corporaties als particulieren. Voorstellen hiertoe zijn een goede aanvulling.

Deelthema: Energiezuinige gebouwde omgeving project (code) projectleider aanspreekpunt Gemeente Breda startdatum project volgens UP Klimaat einddatum project volgens UP Klimaat doel project (samenvatting uit projectenboek, maximaal 100 tekens) Stand van zaken 10-10-2013


GO-3. Urbiscoop Saskia Schripsema Saskia Schripsema 2013 2013 Bestaande woningbouw op structureel grotere schaal energie-efficiënter maken Gemeente Breda ondertekent Urbiscoop het memorandum of Understanding ”Energie-efficiënte in de gebouwde omgeving in de Benelux en aangrenzende gebieden Samenwerking met benelux en aangrenzende gebieden


100% echter vervolg op samenwerking tot en met 2016

Verwachting voor eind 2013: doel bereikt? deels (NB doel kan worden bereikt ook al heb je een ander resultaat) Aanpassingen ten opzichte van UP Klimaat: (als je 'ja' kiest, dan toelichten hieronder) planning Loopt langer door dan vooraf afgesproken ja inhoud/resultaat nee aanpak nee Verbinding met andere projecten uit UP Subsidie gelden en kennis uitwisseling Klimaat (toelichten) Waar heb je behoefte aan? Waarmee Toezegging mede werking te verlenen bij kunnen andere projectleiders jou helpen? Europese subsidie aanvragen

Deelthema: Energiezuinig Gebouwde omgeving (GO) project (code) projectleider


G08-verdieping woonlastenonderzoek. Han Nieberg (Groene Woud Planontwikkeling) Henriëtte Stoop maart 2013 eind 2013 Inzicht vergroten impact energiekosten t.o.v. woonlastenproblematiek ; welke buurten/huishoudens/woningtypen, wat zijn omvangen aandeel energiekosten, wat is oorzaak energiekosten, welke maatregelen zijn mogelijk, wat zijn kosten en opbrengsten en hoe kunnen die gedekt worden. Aandachtsgebieden (buurten, huishoudens, woningtypen) bepaald o.b.v. statistische gegevens. Detailonderzoek afgerond, gegevens nog niet bruikbaar i.v.m. beoordeling en inzichtelijk maken onderlinge relaties. Aandachtsgebieden/mogelijkheden/kansen en bedreigingen gedefinieerd (= input overige werkgroepen). 80%


Nee

aanspreekpunt Gemeente Breda startdatum project volgens UP Klimaat einddatum project volgens UP Klimaat doel project (samenvatting uit projectenboek, maximaal 100 tekens)




Aanpassingen ten opzichte van UP Klimaat: (als je 'ja' kiest, dan toelichten hieronder) planning ja Extra overlegronde toegevoegd om woningbouwverenigingen bij project te betrekken (heeft geleid tot verschuiving startdatum van ca 3 weken). inhoud/resultaat ja I.v.m. beperkte inbreng woningbouwverenigingen en gevolgen crisis worden ook particuliere woningen bij project betrokken. aanpak nee Verbinding met andere projecten uit UP a, resultaat G08 dient mede als input voor Klimaat (toelichten) overige projecten (G01,2,4,5,9,10,14,18). Waar heb je behoefte aan? Waarmee Sturen vraagstellingprojectgroep (met welke kunnen andere projectleiders jou helpen? informatie kunnen anderen groepen hun voordeel doen/ effectiever optreden).

Deelthema: Energiezuinig Gebouwde omgeving (GO) project (code) projectleider aanspreekpunt Gemeente Breda startdatum project volgens UP Klimaat einddatum project volgens UP Klimaat doel project (samenvatting uit projectenboek, maximaal 100 tekens)





GO-9,Bredase energie services BRES, Jan Schouw, Derk Hueting Saskia Schripsema 2012 Eind 2014 BRES wil de komende jaren minimaal 2000 Bredase woningen (particulier eigendom) naar energielabel B brengen (minimaal twee labelstappen verbetering). Op langere termijn wordt verdere opschaling geambieerd. Onder het motto ’Het beste energiebedrijf ben je zelf’ bundelt BRES Bredase eigenaar-bewoners in een coöperatie de zeggenschap heeft over de organisatie. Bij eerste 10 woningen zijn maatregelen in uitvoering en deels uitgevoerd, bij nog 15 woningen zijn adviezen uitgebracht, en hebben woningeigenaren uitvoering in overweging, in totaal 80 gesprekken gevoerd (ex Kroeten, daar wordt indirect met 900 eigenaren afspraken gemaakt), organisatie staat, aanpak staat, model werkt. Uitrol in Prinsenbeek, Zandberg en Kroeten (accent op zon PV) in volle gang. Gesprekken met andere wijk- en buurtcomités lopen om samen te werken. 50 woningen uitgevoerd/in uitvoering (ex Kroeten), 6 a 8 bewonersavonden georganiseerd, paar honderd keukentafelgesprekken gevoerd. Zicht op aantallen te realiseren woningen in Kroeten. Verwachting aantal van 2000 uitgevoerde woningen eind 2014 moet naar beneden worden bijgesteld (naar ca 1000) omdat het vliegwiel langzamer op gang komt dan verwacht, onder andere door uitblijven aantrekkelijke financieringsmogelijkheden en langere doorlooptijden. 20%

Verwachting voor eind 2013: doel bereikt? Deels (NB doel kan worden bereikt ook al heb je een ander resultaat) Aanpassingen ten opzichte van UP Klimaat: (als je 'ja' kiest, dan toelichten hieronder) planning Ja, BRES zal ook na 2014 actief zijn in Breda, als structurele Bredase speler die energiebesparing en opwekking duurzame energie in Breda samen met particuliere woningeigenaren realiseert. inhoud/resultaat Nee aanpak Nee

Verbinding met andere projecten uit UP Klimaat (toelichten) Waar heb je behoefte aan? Waarmee kunnen andere projectleiders jou helpen?

Met alle projecten die zich richten op energiebesparing en duurzame opwekking in bestaande particuliere woningmarkt. Behoefte is om alle activiteiten richting particuliere woningmarkt (waaronder BRES) meer en beter bij bewoners onder de aandacht te brengen. De projectleiders kunnen elkaar over en weer helpen door projecten te verbinden tot één herkenbaar cluster.

Deelthema: Energiezuinig Gebouwde omgeving (GO) project (code) projectleider aanspreekpunt Gemeente Breda startdatum project volgens UP Klimaat einddatum project volgens UP Klimaat doel project (samenvatting uit projectenboek, maximaal 100 tekens) Stand van zaken 10-10-2013

GO-12, Energie in ruimtelijke plannen Myranda Beljaars idem 1-1-2013 31-12-2016 CO2-emissie onderdeel maken van bouwprojecten: streven naar CO2-neutrale bouw. Het project is in de beschreven hoedanigheid nog niet opgestart. Er wordt in de verschillende projectgroepen van de lopende projecten steeds aandacht gevraagd voor, en gestreefd naar genoemde doelstellingen van onderhavig project. CO2 reductie is onderwerp bij overleg met de corperaties.


Tevens is vanuit dit project ruimschoots inbreng geleverd aan de afgeronde structuurvisie 2030 (intern gericht), waarmee een stevige basis is gevormd voor de uitvoering van onderhavig project. Er hebben twee bijeenkomsten plaatsgevonden met de projectgroep Zoals omschreven in de projectomschrijving.


5%


Verwachting voor eind 2013: doel bereikt? (NB doel kan worden bereikt ook al heb je een ander resultaat)

nee rood Het betreft een doorlopend project tot einde 2016. De eindresultaten van het project worden niet gefrustreerd. Aanpassingen ten opzichte van UP Klimaat: (als je 'ja' kiest, dan toelichten hieronder) planning nee inhoud/resultaat nee aanpak nee Verbinding met andere projecten uit UP DE-09, CO2-reductie en Klimaat (toelichten) gebiedsontwikkeling. Zowel bij bouwprojecten als bij gebiedsontwikkeling heeft vermindering van de CO2-uitstoot voortdurende aandacht. Waar heb je behoefte aan? Waarmee (Nog) niet van toepassing. kunnen andere projectleiders jou helpen?

Deelthema: : Energiezuinig Gebouwde omgeving (GO) project (code) projectleider aanspreekpunt Gemeente Breda startdatum project volgens UP Klimaat einddatum project volgens UP Klimaat doel project (samenvatting uit projectenboek, maximaal 100 tekens)


GO-17: Expert platform CO2-neutrale stad. Barbet Hendriks-Punt Barbet Hendriks-Punt 2013 2016 Het vormen van een expert platform en het organiseren van netwerkwerkbijeenkomsten waardoor deelnemers tijdig worden geïnformeerd en betrokken zodat men extra efficiënte stappen kan zetten richting een CO2-neutrale stad. Mogelijk komen tot een koplopersgroep 100% 100% 100%


70%


deels

Aanpassingen ten opzichte van UP Klimaat: (als je 'ja' kiest, dan toelichten hieronder) planning 2 netwerkbijeenkomsten gehouden in 2013 nee. inhoud/resultaat Nog geen koplopersgroep/nee aanpak nee Verbinding met andere projecten uit UP Met alle projecten maar met name project Klimaat (toelichten) DON-1 en DON-10 om te komen tot een gekwalificeerde koplopersgroep. Waar heb je behoefte aan? Waarmee Komen tot een koplopersgroep. kunnen andere projectleiders jou helpen? Zoeken een groep bedrijven die zich expliciet verbindt aan de Bredase CO2 doelstelling en van wie de kwaliteit kan worden gegarandeerd.

Deelthema: : Energiezuinig Gebouwde omgeving (GO) project (code) GO 19. Boosterstation tbv Chasse-terrein projectleider Ton Goossens aanspreekpunt Gemeente Breda Myranda Beljaars startdatum project volgens UP Klimaat 1-1-2013 einddatum project volgens UP Klimaat 31-12-2013 doel project (samenvatting uit projectenboek, Er bestaan ideeën voor de aansluiting van maximaal 100 tekens) het stadskantoor op de stadsverwarming. Indien dit doorgang heeft, dient een boosterstation te worden aangelegd, ivm de benodigde druk van het warm water in het warmtenetwerk, richting het stadskantoor.



Doel: Inzage in kosten voor de plaatsing van het boosterstation. Het opstellen van en een businesscase tav het boosterstation. Een positief besluit op plaatsing van het boosterstation. Aansluiten stadskantoren zijn nog niet duidelijk. Met wegvallen Amphia-vermogen minder noodzaak, automatisch capaciteit over. Boosterstation blijft nodig indien stadskantoren worden aangesloten op stadsverwarming. Doorrekening effecten afsluiting Amphia. Niet bekend. Is afhankelijk van de besluitvorming van de gemeente over het al dan niet aansluiten van de stadskantoren. 10% Nee. Rood.

Percentage gereed (tov eind 2013) Verwachting voor eind 2013: doel bereikt? (NB doel kan worden bereikt ook al heb je een ander resultaat) Aanpassingen ten opzichte van UP Klimaat: (als je 'ja' kiest, dan toelichten hieronder) planning Ja, einde project 2014 inhoud/resultaat Nee, tenzij wordt besloten om de stadskantoren niet aan te sluiten op de stadsverwarming aanpak Nee Verbinding met andere projecten uit UP Ja, andere warmtenetgerelateerde projecten Klimaat (toelichten) (GO 19. 20, 21, 22 en 24). Waar heb je behoefte aan? Waarmee Besluitvorming rond het al dan niet kunnen andere projectleiders jou helpen? aansluiten van de stadskantoren op het warmtenetwerk.

Deelthema: : Energiezuinig Gebouwde omgeving (GO) project (code) projectleider aanspreekpunt Gemeente Breda startdatum project volgens UP Klimaat einddatum project volgens UP Klimaat doel project (samenvatting uit projectenboek, maximaal 100 tekens) Stand van zaken 10-10-2013


GO-20. Stadsverwarming IJpelaar Gijs van Heijster Myranda Beljaars 1-1-2013 31-12-2013 Duurzamere warmte IJpelaar, gasstook vóór oliestook ivm lagere uitstoot. Inzichten zijn gewijzigd. Doel is nu juist bio-bijstook op pompstation Breda (is al in voorbereiding), en dan moet die opwek voorrang hebben boven gas. Aanpassing van de pompstation is dan niet nodig. Contractvorming rond bio-olie is nog gaande. Niet geheel bekend: afhankelijk van proces rond contractvorming. Idem

Percentage gereed (tov eind 2013) 70% Verwachting voor eind 2013: doel bereikt? Grotendeels (NB doel kan worden bereikt ook al heb je Lichtgroen een ander resultaat) Aanpassingen ten opzichte van UP Klimaat: (als je 'ja' kiest, dan toelichten hieronder) planning nee inhoud/resultaat Ja, zie doel project aanpak nee Verbinding met andere projecten uit UP Andere warmtegerelateerde projecten (GO Klimaat (toelichten) 19, 21, 22 en 24). Waar heb je behoefte aan? Waarmee Niet van toepassing. kunnen andere projectleiders jou helpen?

Deelthema: : Energiezuinig Gebouwde omgeving (GO) project (code)


GO-21 Onderzoek ringleiding stadsverwarming Gijs van Heijster (ELES) Myranda Beljaars Oktober 2012 31-12-2013 Vaststellen haalbaarheid ring (stadsverwarmingsnet). De investeringen lijken niet op te wegen tegen opbrengsten. Vooralsnog niet meer interessant om verder te bestuderen. Idem 10-10-2013 Idem 10-10-2013


100%

projectleider aanspreekpunt Gemeente Breda startdatum project volgens UP Klimaat einddatum project volgens UP Klimaat doel project (samenvatting uit projectenboek, maximaal 100 tekens) Stand van zaken 10-10-2013

Verwachting voor eind 2013: doel bereikt? ja (NB doel kan worden bereikt ook al heb je groen een ander resultaat) Aanpassingen ten opzichte van UP Klimaat: (als je 'ja' kiest, dan toelichten hieronder) planning nee inhoud/resultaat nee aanpak Nee (project is afgerond) Verbinding met andere projecten uit UP Andere warmtenet gerelateerde projecten Klimaat (toelichten) (GO-19, GO-20, GO-22 en GO 24). Waar heb je behoefte aan? Waarmee Niet van toepassing. kunnen andere projectleiders jou helpen?

Deelthema: : Energiezuinig Gebouwde omgeving (GO) project (code) projectleider aanspreekpunt Gemeente Breda startdatum project volgens UP Klimaat einddatum project volgens UP Klimaat doel project (samenvatting uit projectenboek, maximaal 100 tekens) Stand van zaken 10-10-2013


GO-22. Optimaliseren temperaturen stadsverwarming. Gijs van Heijster, ELES Myranda Beljaars 1-7-2012 31-12-2013 Maximaal verlagen van de aanvoertemperatuur zonder dat er een probleem ontstaat bij de levering. De temperaturen van de stooklijn zijn geleidelijk naar beneden bijgesteld van 115 naar 100 ˚C. Gereed Gereed, ca.1300 ton CO2 besparing

Percentage gereed (tov eind 2013) 90% (borging) Verwachting voor eind 2013: doel bereikt? ja (NB doel kan worden bereikt ook al heb je groen een ander resultaat) Aanpassingen ten opzichte van UP Klimaat: (als je 'ja' kiest, dan toelichten hieronder) planning nee inhoud/resultaat nee aanpak nee Verbinding met andere projecten uit UP GO-19, GO-20, GO-21 en GO-24. Klimaat (toelichten) Stadsverwarming gerelateerde projecten. Waar heb je behoefte aan? Waarmee Niet van toepassing. kunnen andere projectleiders jou helpen?

Deelthema: Energiezuinige Gebouwde omgeving (GO) project (code)

GO-23 Opstellen plan van aanpak gastransitie.

projectleider aanspreekpunt Gemeente Breda startdatum project volgens UP Klimaat einddatum project volgens UP Klimaat doel project (samenvatting uit projectenboek, maximaal 100 tekens)

Saskia Schripsema Saskia Schripsema 2013 2013


Eerste overleg heeft plaatsgevonden. Het project gastransitie is lastig uit te voeren in een korte termijn omdat men ook draagvlaknodig heeft voor de uitrol van het project. Eerst bijeenkomst met steekholders om onderzoeksvraag helder te krijgen


Een onderzoek en (vastgesteld) Plan van aanpak, met daarin een studie naar de mogelijkheid tot uitvoering de transitie van: - gas naar all electric


Onderzoek en een (vastgesteld) plan van aanpak voor de transitie van gas, voor het grondgebied van de gemeente Breda. Hierin wordt de vervangingsopgave van Enexis als leidraad/prioritering genomen.


5%

Verwachting voor eind 2013: doel bereikt? nee (NB doel kan worden bereikt ook al heb je een ander resultaat) Aanpassingen ten opzichte van UP Klimaat: (als je 'ja' kiest, dan toelichten hieronder) planning Ja, Project moet doorlopen in 2014 inhoud/resultaat Ja, dit is afhankelijk van het draagvlak van andere partijen aanpak Ja, starten met een meting om draagvlak te creëren Verbinding met andere projecten uit UP GO-24 Samenwerking met het opstellen van Klimaat (toelichten) een stadsbreed warmteplan Betreft bijde de energievoorziening binnen de stad Waar heb je behoefte aan? Waarmee Draagvlak kunnen andere projectleiders jou helpen? Kennis over gastransitie Bijdrage in gelden

Deelthema: : Energiezuinige Gebouwde omgeving (GO) GO-24 project (code) projectleider aanspreekpunt Gemeente Breda startdatum project volgens UP Klimaat einddatum project volgens UP Klimaat doel project (samenvatting uit projectenboek, maximaal 100 tekens) Stand van zaken 10-10-2013


GO-24. Opstellen stadsbreed warmteplan Myranda Beljaars Idem 1-1-2013 31-12-2013 Het opstellen en vaststellen van een warmteplan. Partijen hebben aangegeven dat ze het belangrijk vinden dat het ‘technische’ deel van het warmteplan wordt voorafgegaan door het opstellen van een door partijen gedragen warmtevisie. Dit was niet beoogd. Warmtevisie nagenoeg gereed. Verdere uitwerking dient hierna nog plaats te vinden. 31-12-2014

Percentage gereed (tov eind 2013) 10% Verwachting voor eind 2013: doel bereikt? nee (NB doel kan worden bereikt ook al heb je rood een ander resultaat) Aanpassingen ten opzichte van UP Klimaat: (als je 'ja' kiest, dan toelichten hieronder) planning Ja, ivm het opstellen van de visie is meer tijd nodig. inhoud/resultaat Ja, er wordt een gedragen visie opgesteld, alvorens verder te gaan met het onderdeel ‘bouwbesluit’ en ‘verduurzaming stadsverwarming’. aanpak Er vinden gespreken plaats met maximaal 10 partijen uit de stad. Deze vormen de basis van de visie en zullen verder worden uitgwerkt/vertaald naar een visie. Verbinding met andere projecten uit UP Andere warmtenet projecten (GO 19, 20, 21, Klimaat (toelichten) 22) en Opstellen plan van aanpak Gastransitie (GO-23). Waar heb je behoefte aan? Waarmee Warmte raakt veel andere projecten uit het kunnen andere projectleiders jou helpen? KUP. Het is van belang dat er voortdurende wisselwerking is met projectleiders uit andere delen van het KUP (gebouwde omgeving / duurzame energie).

Deelthema: Klimaatbestendige leefomgeving(KL) project (code)

KL-1 Klimaatadaptatie KL-3 Stimuleren groene daken/gevels KL-4 Anders omgaan met water aanspreekpunt Gemeente Breda Richard van Nispen startdatum project volgens UP Klimaat 01-01-2013 einddatum project volgens UP Klimaat 01-01-2016 doel project (samenvatting uit projectenboek, Het (verder) implementeren van het thema maximaal 100 tekens) klimaatadaptatie in de organisatie. Het hitte-effect in het stadscentrum verminderen door: - Aanleg van geveltuinen/groene gevels stimuleren door o.a. het verstrekken van informatie. - Bij kansrijke ontwikkelingen in de binnenstad aandringen op toepassing van groene gevels en daken. - Aanbevelingen opnemen in de Visie Binnenstad. Zelf een voorbeeld stellen bij de vervanging van het grintdak op gebouw A van het stadskantoor. Een robuust klimaatbestendig Bredaas watersysteem. Stand van zaken 10-10-2013 Thema klimaatadaptatie is geborgd in de Structuurvisie Breda 2030. Klimaatatelier georganiseerd (intern). Participatie in werkgroep/platform Cool Brabant (samenwerking B5 gemeenten / TU Delft / waterambassadeurs / provincie). Regulier intern ‘groen/blauw’ overleg gestart (‘beheer en beleid’). Gestart met het opstellen van een uitvoeringsagenda voor ‘vergroening’ van de binnenstad. In de uitvoeringsagenda worden maatregelen beschreven. Gestart met een eerste opzet voor een handboek voor een duurzame(re) inrichting van het watersysteem. In Brabantpark zijn langs de Molenleij diverse locaties ingericht voor het waterspelen. Verwachting resultaat eind 2013 Meer bekendheid met het thema klimaatadaptatie binnen de organisatie. Uitvoeringsagenda verder uitgewerkt. Meer klimaatadaptatie in waterbeheer. Verwachting resultaat einde project Klimaatadaptatie als ‘regulier’ onderwerp in ontwerp, beheer, beleid etc. Concrete projecten in uitvoering. Percentage gereed (tov eind 2013) 90% Verwachting voor eind 2013: doel bereikt? Deels (lichtgroen) Aanpassingen ten opzichte van UP Klimaat: (als je 'ja' kiest, dan toelichten hieronder) planning nee

inhoud/resultaat nee aanpak nee Verbinding met andere projecten uit UP Geen specifiek project. Klimaatadaptatie is Klimaat (toelichten) een onderwerp dat meerdere beleidsvelden bestrijkt en daardoor verbonden is met meerdere projecten. Waar heb je behoefte aan? Waarmee Nvt kunnen andere projectleiders jou helpen?

Deelthema: Schone en zuinige mobiliteit (MO) project (code) projectleider aanspreekpunt Gemeente Breda startdatum project volgens UP Klimaat einddatum project volgens UP Klimaat doel project (samenvatting uit projectenboek, maximaal 100 tekens)





MO1: fysieke infrastructuur Rob Temme Rob Temme 2013 2016 en deels na 2016 Minder CO2 uitstoot door automobiliteit door minder verhard (auto)oppervlak in de stad en meer fysieke ruimte voor alternatieven te bieden project 1 fietssnelwegen opgestart project 2 shared space na 2016 project 3 luwe binnenstad opgestart (!) project 4 parkeerregulering opgestart project 5 fietsnetwerk: 2014 project 6 P&R wacht project 7 laadpalen opgestart Een aantel projecten zijn of worden opgestart. Een en ander was afhankelijk van de vaststelling van de Structuurvisie 2030 (SV2030) en is nog afhankelijk van de vaststelling van de binnenstadsvisie. Projecten 1,3,4 en 7 zijn dit jaar opgestarte, althans binnen de juiste context geplaatst. Project 4 is uitgevoerd en vastgesteld door de Gemeenteraad vanuit de het budget van de parkeerexploitatie. Concreet worden in oktober project 1 en 3 opgestart. Project 1 omvat een studie naar de potenties en prioritering van realisatie van 5 snelfietsroutes in Breda (conform SV2030). Project 3 omvat een werksessie mbt ontmanteling parkeercapaciteit in de binnenstad vanuit de context dat Breda op piekmomenten circa 2.000 vrije parkeerplaatsen heeft (bron: parkeeranalyse 2013 gemeente Breda). ca. 90%

Verwachting voor eind 2013: doel bereikt? deels: Oranje (NB doel kan worden bereikt ook al heb je een ander resultaat) Aanpassingen ten opzichte van UP Klimaat: (als je 'ja' kiest, dan toelichten hieronder) planning ja de binnenstad (project 3) is qua actualiteit naar voren gehaald. inhoud/resultaat nee aanpak nee Verbinding met andere projecten uit UP Klimaat (toelichten) Waar heb je behoefte aan? Waarmee kunnen andere projectleiders jou helpen?

Deelthema: Schone en zuinige mobiliteit (MO) project (code) projectleider aanspreekpunt Gemeente Breda startdatum project volgens UP Klimaat einddatum project volgens UP Klimaat doel project (samenvatting uit projectenboek, maximaal 100 tekens) Stand van zaken 10-10-2013



MO2: ruimtelijke ontwikkeling Rob Temme Rob Temme 2013 2016 Besef creëren van CO2 reductie vanuit de pijler mobiliteit binnen ruimtelijke planning Voor 2013 afgerond. Duurzame mobiliteit maakt onderdeel uit van de Mobiliteitsaanpak Breda (MAB) die integraal opgenomen is in de SV2030 en heeft als beoordelingscriterium onderdeel uitgemaakt van de bijbehorende MER. nvt Dat duurzame mobiliteit, oftewel het vergroenen, verschonen, veranderen en verkorten van stedelijke autoverplaatsingen, een nadrukkelijke positie heeft binnen de Bredase ruimtelijke planning. 100%

Verwachting voor eind 2013: doel bereikt? volledig (NB doel kan worden bereikt ook al heb je een ander resultaat) Aanpassingen ten opzichte van UP Klimaat: (als je 'ja' kiest, dan toelichten hieronder) planning nee inhoud/resultaat nee aanpak nee Verbinding met andere projecten uit UP Klimaat (toelichten) Waar heb je behoefte aan? Waarmee kunnen andere projectleiders jou helpen?





MO3: Fietsverkeer Martijn Geervliet Martijn Geervliet 2013 2016 Werken aan minder CO2 uitstaat door met name in te zetten op een modal shift van auto naar fiets. project 1 stimuleren E-bike opgestart project 2 E-bike-taxi opgestart project 3 fietskluizen wacht project 4 groene golf fietsers opgestart project 5 overdekt fietsen wacht project 6 fietsnetwerk: 2014 opgestart project 7 E-bike bakfiets afgerond project 8 gratis stallen wacht Een aantel projecten zijn of worden opgestart. Een en ander was afhankelijk van de vaststelling van de Structuurvisie 2030 (SV2030) en is nog afhankelijk van de vaststelling van de binnenstadsvisie. De meeste projecten zijn opgestart met budgetten uit het UVP Mobiliteit 2013. Vandaar gekozen is om het budget voor 2013 in te zetten voor een promotiefilm ‘fietsen in Breda’. Deze film wordt vanuit de koepel ‘Breda trapt door’ over voor ingezet. Vanaf 2014 wordt het UKP budget gericht ingezet voor de gedefinieerde projecten Meer fietsen in Breda en meer samenwerking met ‘de markt’. Er zijn goede contacten gelegd met de Fietsersbond (lokaal), het Fietsberaad (landelijk), de BOVAG (landelijk) en een aantal produtiebedrijven om het fietsen in Breda beter op de kaart te zetten. 75%

Verwachting voor eind 2013: doel bereikt? deels: groen (NB doel kan worden bereikt ook al heb je een ander resultaat) Aanpassingen ten opzichte van UP Klimaat: (als je 'ja' kiest, dan toelichten hieronder) planning nee inhoud/resultaat ja projectbudget ingezet voor een overkoepelende marketingtool, namelijk een promotiefilmpje “Fietsen in Breda” aanpak nee Verbinding met andere projecten uit UP alle MO onderdelen Klimaat (toelichten) Waar heb je behoefte aan? Waarmee kunnen andere projectleiders jou helpen?






MO4: Autoverkeer Martijn Laenen Martijn Laenen 2013 2016 Werken aan minder CO2 uitstaat door het principe van het bundelen&ontvlechten uit de SV2030 uit te werken voor de NRW en ZRW project 1 inzet stadsautos opgestart project 2 stimuleren E-autodelen wacht project 3 doorstroomassen opgestart Eind 2013 is er meer zicht op de (on)mogelijkheden van de verbouwing van met name de NRW tot een volwaardige doorstroomas. Hiervoor is onderzoek opgestart naar de fysieke (on)mogelijkheden en de verkeersregeltechnische kansen. Dit jaar samen met Grontmij afronding verkenning en voorbereiding mogelijke prijsvraag 80%

Verwachting voor eind 2013: doel bereikt? deels: oranje (NB doel kan worden bereikt ook al heb je een ander resultaat) Aanpassingen ten opzichte van UP Klimaat: (als je 'ja' kiest, dan toelichten hieronder) planning nee inhoud/resultaat nee aanpak nee Verbinding met andere projecten uit UP MO 1 budget wordt ingezet voor dit Klimaat (toelichten) onderzoek NRW. Waar heb je behoefte aan? Waarmee kunnen andere projectleiders jou helpen?



MO5: Openbaar Vervoer Mark van Eyk Mark van Eyk 2013 2015 Schaalsprong OV: van aanbodgericht naar vraaggericht openbaar vervoer project 1 schone bussen: wacht project 2 comfort verbetering wacht project 3 ultra PRT (Amphia) opgestart project 4 gratis OV wacht In samenwerking met Bonds de studie naar de PRT afronden Dit jaar afronding verkenning en voorbereidingen gesprekken partners 80%

Verwachting voor eind 2013: doel bereikt? deels: groen (NB doel kan worden bereikt ook al heb je een ander resultaat) Aanpassingen ten opzichte van UP Klimaat: (als je 'ja' kiest, dan toelichten hieronder) planning ja, comfort OV is doorgeschoven en de PRT is naar voren gehaald inhoud/resultaat nee aanpak nee Verbinding met andere projecten uit UP MO8 en MO9 Klimaat (toelichten) Waar heb je behoefte aan? Waarmee Quick Scan naar financieringsmogelijkheden kunnen andere projectleiders jou helpen? en bereidheid bij mogelijke partners.

Deelthema: Schone en zuinige mobiliteit (MO) project (code)

MO6: Goederenvervoer Dit project is opgegaan in MO-1





MO7: Slim sturen Rob Temme Rob Temme 2013 2016 werken aan transitie van bezit naar gebruik project 1 van bezit naar gebruik: opgestart project 2 betalen voor mobiliteit: opgestart project 3 gratis OV: wacht (zie MO2) project 4 mobiliteitsmanagement: opgestart project 5 samen reizen: wacht project 6 OV lessen op scholen: 2014 project 7 flexwerkplekken: wacht project 8 parkeren op afstand: opgestart project 9 reiskostenvergoeding fiets: opgestart Project 2 is opgestart en wacht nog op provinciale subsidie en project 9 is meegenomen in de DON projecten. IN 2013 starten met uitvoering Singelmijden Breda (project 2) als onderdeel van het Rijksprogramma Beter Benutten en als onderdeel van het EU-programma STEER 20%

Verwachting voor eind 2013: doel bereikt? deels: oranje (NB doel kan worden bereikt ook al heb je een ander resultaat) Aanpassingen ten opzichte van UP Klimaat: (als je 'ja' kiest, dan toelichten hieronder) planning nee inhoud/resultaat nee aanpak nee Verbinding met andere projecten uit UP DON projecten en MO8 Klimaat (toelichten) Waar heb je behoefte aan? Waarmee kunnen andere projectleiders jou helpen?





MO8: Technische Innovatie Sonja Hiddinga Sonja Hiddinga 2013 2016 Betere benutting netwerken en stimuleren duurzamere mobiliteit project 1 voertuigdetectie (B5): wacht project 2 persoonlijke reisinfo: opgestart Provincie project 3 werken & ontmoeten OV: wacht project 4 telewerken: wacht project 5 reisinformatie (B5): wacht project 6 Parkeerverwijssysteem v2.0: 2014 project 7 flexwerkplekken: wacht project 8 toepassing Postive Drive: opgestart project 9 Stedelijk Spitsmijden: opgestart Het accent voor 2013 ligt op de toepasbaarheid van de APP Positive Drive en de inzetbaarheid hiervan binnen Spitsmijden. Hierbij is cofinanciering gevonden bij het Rijk en mogelijk ook binnen Europa. Dit in samenwerking met APPM uit Breda. IN 2013 starten met uitvoering Singelmijden Breda (project 2) als onderdeel van het Rijksprogramma Beter Benutten en als onderdeel van het EUprogramma STEER 20%

Verwachting voor eind 2013: doel bereikt? deels: oranje (NB doel kan worden bereikt ook al heb je een ander resultaat) Aanpassingen ten opzichte van UP Klimaat: (als je 'ja' kiest, dan toelichten hieronder) planning nee inhoud/resultaat nee aanpak nee Verbinding met andere projecten uit UP DON projecten Klimaat (toelichten) Waar heb je behoefte aan? Waarmee Juridische ondersteuning mbt persoongegevens. kunnen andere projectleiders jou helpen?






MO9: Pilots Mobiliteit Rob Temme Rob Temme 2013 2016 Bottem-up benadering duurzame mobiliteit stimuleren door kleinde duwtjes te geven om een businesscase maakbaar te maken. Een sneeuwbaleffect creeeren project 1 elektrisch fietsen: opgestart project 2 flexibele parkeernormen: opgestart project 3 Bikeprint: opgestart project 4 E-drive dag in september: afgerond project 5 elektrisch autodelen: 2014 Voor 2013 zijn er 3 pilotprojecten met partners opgestart. Partners hierin zijn SOAB, JJ-advies, Mobicon en van Oosterhout fietsen in Teteringen Alle projecten lopen door in 2014. Voor 2014 worden partners gevraagd om voorstellen in te dienen 50%

Verwachting voor eind 2013: doel bereikt? deels: oranje (NB doel kan worden bereikt ook al heb je een ander resultaat) Aanpassingen ten opzichte van UP Klimaat: (als je 'ja' kiest, dan toelichten hieronder) planning nee inhoud/resultaat nee aanpak ja, Bijeenkomsten te organiseren voor de klimaattafel duurzame mobiliteit is in 2013 in het gedrang te komen. Voor 2014 worden deze weer opgepakt. Verbinding met andere projecten uit UP Klimaat (toelichten) Waar heb je behoefte aan? Waarmee Een breder (stedelijk) platform om de mogelijkheid kunnen andere projectleiders jou helpen? van een pilots breder uit te dragen. Maar ook is er behoefte aan spelregels mbt pilots en onze bijdrage.

Deelthema: CO2-Monitoring (MON) project (code) projectleider aanspreekpunt Gemeente Breda startdatum project volgens UP Klimaat einddatum project volgens UP Klimaat doel project (samenvatting uit projectenboek, maximaal 100 tekens)




MON 01 Lokale energiemeter voor Breda Frits Raaphorst Frits Raaphorst continu sinds 2009 Doorlopend tot 2044 Met een solide en op feitelijke gegevens stoelende dataverzameling optimaliseren van de CO₂-moniting in Breda. Daarbij wordt een zo groot mogelijke uitwisselbaarheid nagestreefd bij andere monitorsystemen ( de CO₂-emission inventory van het Covenant of Mayors en/of de monitor in ontwikkeling door AgentschapNL ism. TNO ( landelijke standaard methodiek op basis van Energie in Beeld). Er is een gemeentelijke CO2-Monitoring voor Breda opgezet op basis van eigen middelen / data i.c.m. energie-verbruikscijfers van Energie in Beeld (Enexis). Per 1-1- 2013 hebben we het contract met Energie in Beeld stopgezet (licentie kost €6.000,-/jaar). Vanaf 2013 gaan we de monitor nieuwe stijl baseren op de landelijk ontwikkelde tool www.klimaatmonitor.databank.nl van AgentschapNL, die sinds kort nu ook de werkelijk gebruiksdata voor energie (een jaar later) ter beschikking heeft. Een afgeronde CO2-monitor voor Breda over de periode 1-1-2009 t/m 31-12-2012, gebaseerd op lokale dataverwerving: Energie in Beeld (ENEXIS), Warmtenet (ELES), Verkeersmodel (gem. Breda), aanvullende data gemeente Breda. Doorlopend (vanaf 1-1-2013 gaat de nieuwe methodiek gebruik worden 80%

Verwachting voor eind 2013: ja/nee/deels doel bereikt? Aanpassingen ten opzichte van UP Klimaat: (als je 'ja' kiest, dan toelichten hieronder) planning ja/nee inhoud/resultaat ja/nee aanpak Overgang naar monitor van AgentschapNL per 1-1-1013 ja/nee Verbinding met andere projecten uit UP Klimaat (toelichten) Waar heb je behoefte aan? Waarmee kunnen andere projectleiders jou helpen?

Deelthema: CO2-Monitoring (MON) project (code) projectleider aanspreekpunt Gemeente Breda startdatum project volgens UP Klimaat einddatum project volgens UP Klimaat doel project (samenvatting uit projectenboek, maximaal 100 tekens)

MON 02 Monitoring van duurzaamheid Frits Raaphorst Frits Raaphorst Jan 2012 2016 Onderzoeken waar aanvullende aandacht voor monitoring (naast CO2-monitoring) als instrument gewenst is en hoe dit kan worden ingezet, ondermeer voor alle fases van de gebouwde omgeving, van ontwerp tot sloop. Als eerste project: alle 6 grote bedrijventerreinen ondergaan een eerste toetsing op duurzaamheid. Breda onderzoekt i.s.m. organisaties van het bedrijfsleven het best passende instrument.



In 2012 en 2013 is (via de BOM) een aantal pilots uitgevoerd in Brabant (o.a. in Breda) met de duurzaamheidstool DPL Bedrijventerreinen van IVAM (Univ. Van A’dam) en 4D-AD (productontwikkelaar). Op 19 sept. 2013 is de definitieve versie gepresenteerd. 4D-AD heeft het aanbod gedaan om de tool in Breda aan 2 bedrijventerreinen aan te bieden tegen een gereduceerd tarief. Breda heeft een budget van € 4500,- beschikbaar. BOM is bereid € 3500,- bij te dragen. BOM stelt voor het de bedrijventerreinen Hoogeind en Hazeldonk aan te bieden. Uitzet van de tool DPL Bt bij 2 bedrijventerreinen in Breda. DE potenties voor duurzaamheid worden voor alle 6 grote bedrijventerreinen vóór 2016 in beeld gebracht. 75%


ja/nee/deels


Aanpassingen ten opzichte van UP Klimaat: (als je 'ja' kiest, dan toelichten hieronder) planning ja/nee inhoud/resultaat ja/nee aanpak ja/nee Verbinding met andere projecten uit UP MON 01: CO2-monitor Klimaat (toelichten) DON 12: Milieubarometer Waar heb je behoefte aan? Waarmee kunnen andere projectleiders jou helpen?

Aanpassingen ten opzichte van UP Klimaat: (als je 'ja' kiest, dan toelichten hieronder)

Recommend Documents