1
Aanpak Manipulatie Veiligheidssensoren
De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
Even voorstellen Vladimir Dragosavic – – – – –
Lid SafetyPlaza Normcommissie NEC44 & 60204 Certified VCA+VOL VVA1/VVA2 CE-Consultant General Manager EUCHNER Benelux
De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
2
Safety Plaza
3
Som van de expertise – Expertise van individuele partners
SafetyPlaza − Bundelt haar expertise − Deelt haar kennis − www.safetyplaza.eu
ASO SAFETY SOLUTIONS AXELENT BECKHOFF D&F CONSULTING EUCHNER KUKA LEUZE ELECTRONIC RDL ENGINEERING WERMA
De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
Verzoek
4
Mobieltjes “uit” of op “discreet”
De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
5
Defeat
De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
Defeat
6
Manipulatie algemeen Bedrijfscultuur Ergernis voorkomen Menselijk gedrag IJsbergtheorie Voorbeelden van manipulatie
De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
Manipulatie algemeen
7
Wat betekent manipulatie (van veiligheidssystemen) – Het bewust veranderen of uitschakelen van een functie die oorspronkelijk bedoeld was om de machinegebruiker te behoeden voor letsel.
– Ongeacht de tijdsduur
– Ongeacht het motief
De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
Manipulatie algemeen Wat betekent manipulatie (van veiligheidssystemen) – Gedurende de manipulatie bestaat er een ander risico, meestal een veel hoger risico op letsel – Hoe geroutineerder de medewerker des te hoger de kans op letsel
De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
8
Manipulatie algemeen
9
Welke motieven zijn er bij manipulatie? – Onbedoelde opzettelijke manipulatie – Overbruggen van veiligheidscomponenten omdat ze lastig zijn
– Bedoelde manipulatie volgens een procedure – Tijdelijke overbrugging voor noodzakelijk onderhoud, afstellen, etc
De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
Manipulatie algemeen
10
Wie veroorzaakt manipulatie? – De machinebouwer beveiligt helemaal volgens de regels – De machinegebruiker overbrugt de veiligheidsvoorzieningen
– De machinebouwer valt niets te verwijten – De machinegebruiker heeft grote moeite met handhaven
– Wie is eigenlijk de veroorzaker van dit probleem?
De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
?
Manipulatie algemeen
11
Kernzaken manipulatie – Manipulatie kan alle -vanuit richtlijnen en normen- bedachte oplossingen onderuit halen – Ergernis en productiedruk meestal de oorzaak van opzettelijk omzeilen van veiligheidsfuncties – Werkgever blijft vanuit de arbo-wetgeving altijd verantwoordelijk – Doordachte integratie en ergonomie van veiligheidssystemen kunnen manipulatie tegengaan – Jarenlange praktijkervaring, vele praktijkvoorbeelden dragen bij tot ergonomische oplossingen. Veel kennis bij leveranciers
De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
Bedrijfscultuur
12
Reguleren – Duidelijke procedures – Verantwoordelijkheden regelen
Stimuleren – Gebruik van veiligheidssystemen eenvoudig maken – Nadelen van veiligheidssystemen zo veel mogelijk wegnemen
Registreren – Veiligheidsrelevante acties vastleggen (registreren) – Autorisatie, muting (overbrugging), onderhoud
Controleren – Periodieke controles van veiligheidssystemen – Sancties bij overtredingen (registreren)
Belonen
C
– Goed gedrag waarderen De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
B
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
R
S
R
Ergernis voorkomen
13
Ergernis is de grootste aanleiding voor manipulatie: – Productiedruk? – Persoonlijke mentaliteit? – Bedrijfscultuur?
Ergernis opheffen door: – – – – –
Juiste integratie van veiligheidssystemen Wachttijden voorkomen (hoe kort deze ook mogen zijn) Feedback van operators gebruiken voor verbetering Ergonomische uitvoering (gebruiksgemak) Antropometrische uitvoering (aangepast aan de lichaamsbouw)
Begrip creëren door: – Opleiding – Informatie De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
Menselijk gedrag
14
Veiligheidsniveau
utopie
Onbewust veilig gedrag Bewust veilig gedrag Bewust onveilig gedrag Onbewust onveilig gedrag Leerniveau
De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
IJsbergtheorie
15
Risico-onderzoek
Dode
1
Ernstig letsel
10
Klein letsel
100
Materiële schade
1000
Incidenten
10000
De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
Ongevallenonderzoek
Richt aandacht op incidenten
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
Manipulatie algemeen
16
Onbedoelde opzettelijke manipulatie
– Aanleidingen reduceren
– Mogelijkheden reduceren
– RESULTAAT
De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
Voorbeelden van manipulatie
17
Veel heb je ècht niet nodig!
De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
Voorbeelden van manipulatie
De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
18
Voorbeelden van manipulatie
De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
Voorbeelden van manipulatie
De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
19
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
20
Voorbeelden van manipulatie
De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
Voorbeelden van manipulatie
De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
21
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
22
Voorbeelden van manipulatie
De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
Voorbeelden van manipulatie
De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
23
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
24
Voorbeelden van manipulatie
De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
Voorbeelden van manipulatie
De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
25
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
26
Defeat
27
De zwakste schakel
De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
De zwakste schakel
28
De zwakste schakel – Is bepalend voor de sterkte van de ketting
schakel principe
constructie
sensoren
bedrading
veiligheids
type en aantal
relais
factor mens
De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
regelmatige inspecties
bedrading
De zwakste schakel
29
De zwakste schakel ? – Voorspelbaarheid van techniek = 100% – Voorspelbaarheid van menselijk handelen = Wisselend
De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
Falen
30
Falen van menselijk handelen – 1/100 tot 1/1.000
Falen van stuurkringen – 1/100.000 tot 1/1.000.000
De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
Defeat
31
EN1088 EN1088/A2 Eindaanslag Uitlijning en krachten Twee schakelaars per deur EN-ISO14119
De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
EN1088
32
Ontwerp van afschermingen met schakelaars en sensoren – EN1088 – 1995
De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
EN1088
33
Lid 5.7 – 1995
De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
EN1088/A2 Ontwerp van afschermingen met schakelaars en sensoren – EN1088 – EN1088/A1 – EN1088/A2 – Manipulatie
De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
34
EN1088/A2
35
Lid 5.7 – 2008
De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
EN1088/A2 Lid 5.7 – 2008
De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
36
EN1088/A2
37
Lid 5.7 – 2008
De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
EN1088/A2 Lid 5.7 – 2008
De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
38
Defeat
39
EN-ISO14119
De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
Normen = Droge stof
De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
40
EN-ISO14119
41
Oude norm krijgt een nieuwe naam – – – –
Oude norm: Nieuwe norm Verkrijgbaarheid: Beschikbaar:
EN1088 EN-ISO14119 (ISO/DIS14119) NEN Delft 2011 / 2012
De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
EN-ISO14119
42
Ontwerper nu verplicht tot maatregelen tegen manipulatie – – – –
Redelijkerwijs voorzienbare manipulatie Technische oplossingen Aanleidingen wegnemen Voordelen wegnemen
– Een proces waarbij aan manipulatie geen voordelen te behalen zijn en waarbij de aanleidingen tot een minimum zijn gereduceerd, zal de operator niet uitlokken om foutieve handelingen te plegen.
De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
EN1088 >>> EN-ISO14119
43
Aantal malen dat het woord “manipulatie” voorkomt – – – –
1995 2007 2008 2011/12
EN1088 EN1088/A1 EN1088/A2 EN-ISO14119
De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
16x 38x 43x 65x
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
EN-ISO14119 Planning – 2011 / 2012
De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
44
EN-ISO14119
45
Inhoud
De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
EN-ISO14119 Annex
De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
46
EN-ISO14119
47
Schakelprincipes en voorbeelden
De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
EN-ISO14119 Actuators (technologie)
De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
48
EN-ISO14119
49
Montage – sensor
De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
EN-ISO14119 Montage – Actuator
De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
50
EN-ISO14119
51
Omgevingsinvloeden – EN-ISO14119
De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
EN-ISO14119 Manipulatie
De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
52
EN-ISO14119
53
Manipulatie – Maatregelen – I
De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
EN-ISO14119 Manipulatie – Maatregelen – II
De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
54
EN-ISO14119
55
Manipulatie maatregelen – – – – – – –
Sensoren op onbereikbare plaats Sensoren fysiek afgeschermd Sensoren en actuatoren onafneembaar gemonteerd Geen reserve actuatoren in de omgeving van de machine Geen reserve actuatoren in bezit van personeel Additionele sensor die toegang op een andere wijze detecteert Na onlogische detectie (manipulatie) geen reset binnen 10 min
– Verkrijgbaarheid van reserve actuatoren via procedure regelen
De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
EN-ISO14119 Conclusie – Na 16 jaar heeft de EN1088 zijn houdbaarheidsdatum bereikt en wordt de machinebouwer voor het eerst verplicht tot het nemen van maatregelen tegen manipulatie.
– EN-ISO14119 geharmoniseerd, dus verplicht! De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
56
EN-ISO14119
57
Op de hoogte blijven? – Check www.EN-ISO14119.be
De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
58
Bedankt voor uw aandacht
De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren
59
De PROFIBUS, PROFINET & IO-Link dag Ede 2011
/
Aanpak manipulatie veiligheidssensoren