Manipulatie v eiligheidssystemen is te v oorkomen

1

Manipulatie van veiligheidssystemen is te voorkomen (!) (?)

Profidag Edegem 2012

/

Manipulatie v eiligheidssystemen is te v oorkomen

2

Presentatie

ProfiDag Edegem donderdag 7 juni 2012


/


Even voorstellen

Vladimir Dragosavic – General Manager Benelux – International Training Manager – –

Normcommissie NEC44 Certified VCA+VOL VVA1/VVA2


/


3

3 productlijnen

4

Automation

ManMachine Safety


/


De EUCHNER aanpak

In-company trainingen


/


6

De EUCHNER aanpak

EUCHNER op zoek naar de bron – Betrokkenheid vanaf de beginfase van projecten (Advies is dan het meest waardevol) – Voorbeelden uit de meest uiteenlopende takken van industrie – Een enorme bagage aan praktijkervaring – EUCHNER biedt pragmatische oplossingen

De facetten van onze service – – – – –

Bieden van ondersteuning Overdracht van kennis Voeren van een voortdurende dialoog Leveren van kwaliteitscomponenten Nazorg


/


8

SafetyPlaza

Missie

www.safetyplaza.eu

– Bundeling expertise – Kennis delen – Events

ASO SAFETY SOLUTIONS AXELENT BECKHOFF D&F CONSULTING EUCHNER KUKA LEUZE ELECTRONIC RDL ENGINEERING


9

/


11

Status Wet- en Regelgeving


/


Normen in het kader van de MRL

De EN954-1 mag niet meer worden gebruikt – Oorzaak (nadelen):

– Hoogste veiligheidsniveau was alleen mogelijd door redundantie – Kwaliteit van de componenten niet van belang – Onnodig duur of schijnveilig

– Software was niet toegestaan – Gevolg: Zeer veel typegoedkeuringen door Notified Bodies


/


18

Normen in het kader van de MRL

Volgens nieuwe normen voor gevaarlijke machines mag software in veiligheidskringen worden gebruikt

– Twee wereldwijd geldende nieuwe normen – EN-ISO13849-1 – PL


/

IEC62061 SIL


19

Veranderingen

Vervallen Actueel Vervallen Actueel Actueel Actueel Vervalt Nieuw

Machinerichtlijn 98/37/EG Machinerichtlijn 2006/42/EG EN954-1 EN-ISO13849-1&2 IEC62061 (+IEC61508) EN1088/A2 1995 > 2008 EN1088/A2 1995 > 2008 EN-ISO14119

20

geldig tot geldig per geldig tot geldig per geldig per revisie per geldig tot nieuw per

– Mogelijkheden worden steeds flexibeler – Flexibele normen zijn lastiger om toe te passen


/


12-2009 01-2010 12-2011 11-2006 10-2005 07-2008 Q3-2012 Q3-2012

Veranderingen

Eens per 12-15 jaar

21

2009 2010

1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021

98/37/EG

2006/42/EG

EN954-1 EN-ISO13849-1&2 IEC62061 verplichting industrie: Profidag Edegem 2012

/


:reactie industrie?

Veranderingen

Nieuwe machinerichtlijn 2006/42/EG – Belangrijkste wijziging voor machinebouw – Gaten gedicht – Geen ruimte voor verkeerde interpretaties

– Meer definities, duidelijker, consequenter – – – – – – –

Meer uitsluitingen, voorbeeld: Elektromotor is géén machine MRL geldt niet voor verplaatsing van kunstenaars: Theaterapparatuur Verplicht uitvoeren van risicoanalyse Verwijzingen naar Arbeidsmiddelenrichtlijn Géén verwarring over IIA, IIB enz. CE naast de naam van de fabrikant Afschermingshekken nu in de richtlijn


/


23

Begrippen

24

Wat betekent risico

Gevaar X Blootstellingsduur Risico =


/

Afwendbaarheid


Begrippen

25

Wat betekent risico

Laag (1)

PLr P1

a

P2 P1

b

P2 P1

c

P2 P1

d

F1 S1

S

F2

NIEUW

F1 S2 F2 P2 e

risk

categorie S1

OUD

P1 P2 P1 P2

F1 S2 F2

B • •

1 • • •

2 Ο • •

3 4 Ο Ο Ο Ο Ο Ο •

S = ernst van het letsel F = frequentie/blootstellingsduur aan gevaar P = mogelijkheid tot afwenden van gevaar Profidag Edegem 2012

/

F P


Hoog (2)

Begrippen oude norm 26

Redundantie – Een dubbele oplossing voor een probleem

Diversiteit – Verschillende oplossingen voor een probleem

Terugkoppeling – Vaststellen dat de oplossing altijd werkt


/


Begrippen nieuwe normen 27

Redundantie – Een dubbele oplossing voor een probleem

Kwaliteit – In balans met Belasting

Belasting – Stel de gebruiksfrequentie vast

Common Cause Failures – Bepaal maatregelen tegen deze fouten

Diagnose – Bepaal hoe slim het systeem controleert


/


Verschillen 954 / 13849 / 62061

954 structuur

13849 kwaliteit structuur

CCF belasting

DC

62061 kwaliteit structuur


SFF belasting

/


waarschijnlijkheid DC

29

Verschillen 954 / 13849 / 62061 31

954 – 23 pagina’s

13849 – 85 pagina’s – € 127

62061 – 205 pagina’s – € 170


/


Verschillen 954 / 13849 / 62061

61508 – Niet lezen!


/


32

Verschillen 954 / 13849 / 62061

procesindustrie machinebouw

nucleair luchtvaart

EN954 EN-ISO13849 IEC62061 IEC61508 Profidag Edegem 2012

/


33

Verschillen 954 / 13849 / 62061

EN954-1 – CAT

EN-ISO13849-1 – – – –

Categorie B, 1 t/m 4

PL MTTFd B10d DC

Performance Level Mean time to dangerous failure Probability of dangerous failures Diagnostic coverage

IEC62061 – – – –

SIL PFHd SFF DC


Safety Integrity Level Probability of dangerous failures per hour Safe Failure Fraction Diagnostic coverage /


34

Verschillen 954 / 13849 / 62061

Het badkuipmodel

MODEL

BADKUIP


/


35

Verschillen 954 / 13849 / 62061

Het badkuipmodel – Door fabrikant gespecificeerde levensduur

uitval

testperiode fabrikant

uit productie


/

in markt

levensduur vlg fabrikant


levensloop

36

Verschillen 954 / 13849 / 62061

Het badkuipmodel – Door fabrikant gespecificeerde B10d – De duur totdat 10% van de geteste componenten gevaarlijk is uitgevallen


/


37

Verschillen 954 / 13849 / 62061



/


38

Verschillen 954 / 13849 / 62061

Het badkuipmodel – Door fabrikant gespecificeerde B10d – De duur totdat 10% van de geteste componenten gevaarlijk is uitgevallen – Nadat eerst 100% is uitgevallen waarna het 10%-moment wordt bepaald


/


39

Verschillen 954 / 13849 / 62061


uitval

testperiode fabrikant

uit productie


/

in markt


levensduur vlg B10d

levensloop

40

Verschillen 954 / 13849 / 62061

Het badkuipmodel – Door fabrikant gespecificeerde B10d – De duur totdat 10% van de geteste componenten gevaarlijk is uitgevallen – Nadat eerst 100% is uitgevallen waarna het 10%-moment wordt bepaald


/


41

Samenvatting

Waarom nieuwe normen? – – – – – – – – –

Oude norm is 15 jaar geleden ontwikkeld Conflicterende foutuitsluitingen seriële ketens Foutuitsluiting mechanische onderdelen was onduidelijk Software was niet toegestaan Falen van componenten was niet van invloed Testfrequentie niet duidelijk gespecificeerd Stippen risicograaf waren onduidelijk Stand van de techniek is veranderd Te veel typegoedkeuringen


/


48

Overeenkomsten 13849 / 62061

Twéé normen, één doel

EN-ISO13849

IEC62061

Prestatie (samentellen prestaties) Relatie met IEC62061 PL = a t/m e MTTFd CCF Common Cause Failure WEL voor mechanisch WEL voor elektrisch WEL voor hydraulisch WEL voor pneumatisch Beter voor elektromechanica

Falen (samentellen faalkansen) Relatie met EN ISO13849 SIL = 1 t/m 3 PFHd CCF Common Cause Failure WEL voor mechanisch WEL voor elektrisch NIET voor hydraulisch NIET voor pneumatisch Beter voor complexe besturingen


/


50



EN-ISO13849

IEC62061

PL (laag) a b c d e (hoog)

SIL (laag) 1 1 2 3 (hoog)


/


51



EN-ISO13849

IEC62061

MTTFd tijdspanne tot eerste fout

PFHd waarschijnlijke fouten per uur


/


52



EN-ISO13849

Welke is de winnaar?

IEC62061

?

– Bepaald door machinefabrikanten – Ruime meerderheid prefereert EN-ISO 13849 – Enquête BG Duitsland


/


53

Samensmelting 13849 / 62061

Samensmelting EN-ISO13849 and IEC62061 – ISO – IEC

International Standardization Organisation International Electrotechnical Committee

– ISO & IEC – JTC Joint Technical Committee – JWG Joint Working Group

– Planning – Ontwerpen van nieuwe norm tot 2016 – Effectief tussen 2016 / 2018

– Doel – Beste van twee werelden – Vereenvoudigingen


/


54

Voorbereiding

Bereid u voor op de veranderingen

! ! ! !

– U kent de huidige situatie – U kent uw opties – Maak een planning – Bepaal wie verantwoordelijk zijn – Laat hen de benodigde kennis vergaren – Borg de kennis in uw onderneming


/


55

56

Manipulatie


/


Manipulatie


/

Manipulatie machineveiligheid Bedrijfscultuur Ergernis voorkomen Menselijk gedrag IJsbergaanpak Voorbeelden van manipulatie


57

Manipulatie machineveiligheid 58

Wat betekent manipulatie in deze context – Het bewust veranderen of uitschakelen van een functie die oorspronkelijk bedoeld was om de machinegebruiker te behoeden voor letsel.

– Ongeacht tijdsduur

– Ongeacht motief


/


Manipulatie machineveiligheid

Gevaar en Risico

Gevaar X Blootstelling Risico =


/

Afwending


59


Wat betekent manipulatie in deze context

– Tijdens manipulatie bestaat er een hoger risico op letsel – Geroutineerde medewerker hogere kans op letsel


/


60


61

Welke motieven zijn er?

– Ongewenste manipulatie – Overbruggen van veiligheidscomponenten omdat ze lastig zijn

– Gewenste manipulatie – Tijdelijke overbrugging voor noodzakelijk onderhoud, afstellen, etc


/





62

Wie is de veroorzaker? – De machinebouwer beveiligt helemaal volgens de regels – De machinegebruiker overbrugt de veiligheidsvoorzieningen



– De machinebouwer valt niets te verwijten – De machinegebruiker heeft grote moeite met handhaven



– Wie is eigenlijk de veroorzaker van dit probleem?

?


/


Manipulatie machineveiligheid 63

Uitdagingen – Manipulatie kan alle bedachte oplossingen onderuit halen – Ergernis en productiedruk vaak oorzaak – Werkgever door arbo-wetgeving altijd verantwoordelijk

Oplossingen – – – –

Integratie van machineveiligheid Ergonomie Kennis en pragmatische aanpak bij leveranciers Begrip gebruiker


/


Bedrijfscultuur 64

Reguleren – Duidelijke procedures – Verantwoordelijkheden regelen

Stimuleren – Gebruik van veiligheidssystemen eenvoudig maken – Nadelen van veiligheidssystemen zo veel mogelijk wegnemen

Registreren – Veiligheidsrelevante acties vastleggen (registreren) – Autorisatie, muting (overbrugging), onderhoud

Controleren – Periodieke controles van veiligheidssystemen – Sancties bij overtredingen (registreren)

Belonen – Goed gedrag waarderen


/


B C

R

S

R

Ergernis voorkomen 65

Ergernis is grootste aanleiding – Productiedruk? – Persoonlijke mentaliteit? – Bedrijfscultuur?

Ergernis voorkomen – – – – –

Integratie van veiligheidssystemen Wachttijden voorkomen Feedback van operators Ergonomie Antropometrie

Begrip creëren – Informatie – Opleiding


/


Menselijk gedrag 66

Veiligheidsniveau

utopie

Onbewust veilig gedrag Bewust veilig gedrag Bewust onveilig gedrag Onbewust onveilig gedrag Leerniveau


/


IJsbergaanpak


/

Dode

1

Ernstig letsel

10

Klein letsel

100

Materiële schade

1000

Incidenten

10000


Ongevallenonderzoek

Richt aandacht op incidenten

Risico-onderzoek

67

Manipulatie algemeen

68

Onbedoelde opzettelijke manipulatie

– Aanleidingen reduceren

– Mogelijkheden reduceren

– RESULTAAT


/




Voorbeelden van manipulatie

De gereedschappen


/


69



/


70



/


71



/


72



/


73



/


74



/


75

Voorbeelden van manipulatie 76


/




/


77

Voorbeelden van manipulatie 78


/


Manipulatie


/

De zwakste schakel


79

De zwakste schakel

De zwakste schakel – Is bepalend voor de sterkte van de ketting


/


80

De zwakste schakel



/


81

De zwakste schakel


– Te sterke schakels onnodig duur – Te zwakke schakels kunnen eerder breken


/


82

De zwakste schakel 83

Mens is zwakste schakel – Voorspelbaarheid van techniek = 100% – Voorspelbaarheid van menselijk handelen = Wisselend


/


Defeat 84


/

EN1088 Eindaanslag Uitlijning en krachten Twee schakelaars per deur EN1088/A2 EN-ISO14119


EN1088

Ontwerp van afschermingen met schakelaars en sensoren – 1995


/


85

EN1088

Lid 5.7 – 1995


/


86

EN1088

Lid 5.7 – 1995


/


87

Manipulatie


/

Veiligheidsschakelaars “Principe I” Veiligheidsschakelaars “Principe II”


88

Veiligheidsschakelaars “Principe I”

Volledig functionele veiligheidsschakelaar – Kan zonder attributen worden ingeschakeld – Lastig om manipulatieveilig te monteren – Constructieve oplossingen

– Gedwongen verbreekcontacten – Mechanisch starre bewegingen – Geen knelmontage – Geen telescoopwerking – Geen bladveercontacten

– Zichtbare pictogrammen – Zichtbare norm-referenties – Conformiteitsverklaring 12

11

21

22

33

34

43


/


44

89


Op scharnier

– Bekrachtigen bij openen

deur gesloten

deur open




/


90

Op schuifdeur – Complementair schakelen – 0 1 of 1 0 – 0 0 en 1 1 foutmelding

deur gesloten



deur open


Onjuiste montage – Bekrachtigd in gesloten toestand – Verlies van veiligheid veer breekt

EN1088 & EN1088/A2


/


91


Correcte montage – Bekrachtiging bij openen – Lastige constructie

EN1088 & EN1088/A2

 Profidag Edegem 2012

/


92

Veiligheidsschakelaars “Principe II”

93

Veiligheidsschakelaar met gescheiden bedieningsorgaan – Kan uitsluitend met bedieningspen worden ingeschakeld – Eenvoudiger om manipulatieveilig te monteren – Op deuren, kleppen, luiken etc.

– Gedwongen verbreekcontacten – Mechanisch starre bewegingen – Geen knelmontage – Geen telescoopwerking – Geen bladveercontacten

– Zichtbare pictogrammen – Zichtbare norm-referenties – Conformiteitsverklaring

12

11

21

22

33

34

43

– Opties: – Vergrendeling – Vluchtontgrendeling – Hulpontgrendeling Profidag Edegem 2012

/


44


deur gesloten

EN1088 & EN1088/A2

deur open


/


94


deur gesloten

EN1088 & EN1088/A2

deur open


/


95


 deur gesloten

EN1088 & EN1088/A2

deur open


/


96


Niet optimale montage – Wordt bekrachtigd bij openen – Schroeven kunnen losraken – Eenvoudige constructie

EN1088 & EN1088/A2


/


97


Correcte montage – Wordt bekrachtigd bij openen – Onafneembaar actuator kan niet losraken – Eenvoudige constructie

EN1088 & EN1088/A2


/


98

Eindaanslag

Schakelaar of sensor mag nooit eindaanslag zijn – EN1088/A2

EN1088 & EN1088/A2 Profidag Edegem 2012

/


99

Eindaanslag

Schakelaar of sensor mag nooit eindaanslag zijn – EN1088/A2

mechanische eindaanslag/ buffer


/


100

Uitlijning en krachten

Krachten mogen nooit op de schakelaar werken

buffer te elastisch


/


101

Uitlijning en krachten

102

Krachten mogen nooit op de schakelaar werken

kogelsnapper

vanger


/


grendel

Twee schakelaars per deur

Eén fout mag niet leiden tot verlies van de veiligheid – EN1088/A2, cat 3 en 4

verlies van veiligheid


/


103



machine wordt veilig gestopt reset veiligheidsrelais pas mogelijk na herstelling van de fout


/


104



alsnog verlies van veiligheid door verkeerd ontwerp


/


105

Defeat

106


/

EN1088/A1 EN1088/A2


EN1088/A2

Ontwerp van afschermingen met schakelaars en sensoren – 2008 – EN1088 – EN1088/A1 – EN1088/A2 – Manipulatie


/


107

EN1088/A2

Lid 5.7 – 2008


/


108

EN1088/A2

Lid 5.7 – 2008


/


109

EN1088/A2

Lid 5.7 – 2008


/


110

EN1088/A2

Lid 5.7 – 2008


/


111

EN1088/A2

Lid 5.7 – 2008


/


112

EN1088/A2

Lid 5.7 – 2008


/


113

EN1088/A2

Lid 5.7 – 2008


/


114

EN1088/A2 Maatregelen

Manipulatie bij correcte montage – Wordt bekrachtigd bij openen – Manipulatie mogelijk met gereedschappen – Eenvoudige constructie

EN1088/A2

? Profidag Edegem 2012

/


115


Manipulatie bij correcte montage – Wordt bekrachtigd bij openen – Manipulatie bemoeilijkt door kapje – Eenvoudige constructie

EN1088/A2

? Profidag Edegem 2012

/


116


117

Manipulatie bij correcte montage – Wordt bekrachtigd bij openen – Manipulatie bemoeilijkt door profiel – Eenvoudige constructie

EN1088/A2


/




EN-ISO14119

118

Het woord “Defeat” komt steeds vaker voor – – – –

1995 2007 2008 2012


EN1088 EN1088/A1 EN1088/A2 EN-ISO14119

/


16x 38x 43x 65x

EN-ISO14119


/


119

EN-ISO14119

Oude norm krijgt een nieuwe naam – Oude norm: – Nieuwe norm – Actief:


/

EN1088 EN-ISO14119 Q3-2012


120

EN-ISO14119

121

Ontwerper nu verplicht tot maatregelen tegen manipulatie – 3 peilers tegen “Redelijkerwijs voorzienbare manipulatie”: – Aanleidingen wegnemen – Technisch onmogelijk maken – Voordelen wegnemen

– Een proces waarbij aan manipulatie geen voordelen te behalen zijn en waarbij de aanleidingen tot een minimum zijn gereduceerd, zal de operator niet uitlokken om foutieve handelingen te plegen.


/


EN-ISO14119

122

– Aanleidingen reduceren

– Mogelijkheden reduceren

– Voordelen reduceren

– RESULTAAT Profidag Edegem 2012

/




EN-ISO14119

– Aanleidingen reduceren – Ergonomie

– Mogelijkheden reduceren – Techniek

– Voordelen reduceren – Detecteren/Sanctioneren


/


123

EN-ISO14119

Planning – Q3-2012


/


124

EN-ISO14119

Manipulatie


/


125

EN-ISO14119

Inhoud


/


126

EN-ISO14119

Annex


/


127

EN-ISO14119

Verwijst naar ISO13849


/


128

EN-ISO14119

Schakelprincipes en voorbeelden


/


129

EN-ISO14119

Schakelprincipes en voorbeelden


/


130

EN-ISO14119

Captive Key


/


131

EN-ISO14119

Trapped key


/


132

EN-ISO14119

Actuators (technologie)


/


135

EN-ISO14119

Montage – sensor


/


136

EN-ISO14119

Montage – Actuator


/


137

EN-ISO14119

Manipulatie – Maatregelen – I


/


138

EN-ISO14119

Manipulatie – Maatregelen – II


/


139

EN-ISO14119

Omgevingsinvloeden – EN-ISO14119


/


140

EN-ISO14119

Manipulatie – Maatregelen – Tabel


/


141

EN-ISO14119

Manipulatie maatregelen – – – – – – –

Sensoren op onbereikbare plaats Sensoren fysiek afgeschermd Sensoren en actuatoren onafneembaar gemonteerd Geen reserve actuatoren in de omgeving van de machine Geen reserve actuatoren in bezit van personeel Additionele sensor die toegang op een andere wijze detecteert Na onlogische detectie (manipulatie) geen reset binnen 10 min

– Verkrijgbaarheid van reserve actuatoren via procedure regelen


/


142

EN-ISO14119

Conclusie – Na 16 jaar heeft de EN1088 zijn houdbaarheidsdatum bereikt en wordt de machinebouwer voor het eerst verplicht tot het nemen van maatregelen tegen manipulatie.

– EN-ISO14119 geharmoniseerd, dus verplicht! Profidag Edegem 2012

/


148

Technische oplossingen 149

Fabrikanten bieden steeds slimmere oplossingen – – – – –

Actuators die maar in één schakelaar passen Electronisch gecodeerde actuators Overgedimensioneerde schakelaars en sensoren Schuifgrendels met vluchtmogelijkheid Veilige autorisatiesystemen

– Oplossingen in het kader van EN-ISO14119


/


EN-ISO14119

Op de hoogte blijven? – Check www.EN-ISO14119.nl – NEN Delft www.NEN.nl


/


150

Defeat


Technische oplossingen Scharnierschakelaar Transponder veiligheidssensor Transponder vergrendelingsschakelaar Toestemmingsknop Autorisatiesysteem Veiligheidszonebewaking Trapped key system Schuifgrendels met vluchtknop Grendels voor gaaswanden

/


151

Scharnierschakelaar

Scharnierschakelaars – Eenmaal ingesteld niet te wijzigen – Overgedimensioneerd


/


152

Transponder veiligheidssensoren

E²

0101101101011

CES – Transpondertechnologie – Elke deur een unieke code


/


153

Transponder vergrendelingsschakelaars 154

Elektromechanische vergrendeling – Transpondertechnologie – Elke deur een unieke code


/


Transponder hekschakelaars

MGB – Transpondertechnologie – Elke deur een unieke code


/


155

Toestemmingsknoppen

Toestemmingsknop – Voor “gereguleerde” manipulatie


/


156

Autorisatiesysteem 157

Electronic Key System EKS-FSA (For Safety Applications) – Met veiligheidsfuncties – Voor gereguleerde toegang


/


Autorisatiesystemeem

Electronic Key System EKS-FSA – Met veiligheidsfuncties – Voor gereguleerde toegang


/


158

user 1 user 2 user 3 etc...

Veiligheidszonebewaking

Complementair schakelend – – – –

Positief bekrachtigd Negatief bekrachtigd Manipulatieveilig Met meervoudige schakelaars


/


159

LockOut & TagOut met RFID

Sleutel transfer systeem – RFID – UniCode of MultiCode – 5 miljard verschillende codes


/


160

Grendels met vluchtknop

Van binnenuit te openen – Uitsluitend te openen van binnenuit – Sluiten van binnenuit kan niet – Opzettelijk insluiten niet mogelijk


/


161

Grendels voor gaaswanden


/


162

Manipulatie oplosbaar ?

Manipulatie is inderdaad oplosbaar

– Verbeter bedrijfscultuur – Ergonomiseer veiligheidssystemen – Voorkom onbedoelde manipulatie – Reguleer bedoelde manipulatie – Communiceer over veiligheid – Gebruik feedback


/


163

164

Bedankt voor uw aandacht


/


165


/


Manipulatie v eiligheidssystemen is te v oorkomen

Recommend Documents