Aandachtspunten Bbz – Participatiewet en FAQ’s bij Stimulansz • 2015: geen (belangrijke) wijzigingen Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 (Bbz). • Ook voor 2016 is dit (nog?) niet voorzien. • Wel speelt nog de vraag van de Nationale Ombudsman over de fiscale nadelen (toeslagen!) van de omzetting van de Bbz-uitkering voor het levensonderhoud in bijstand om niet. • De komst van de Participatiewet heeft wel enkele nieuwe raakvlakken met het Bbz opgeleverd die ik hier ga bespreken. • Ook bespreek ik enkele vragen over het Bbz die recent bij Stimulansz zijn ontvangen.
Participatiemiddelen • Participatiemiddelen zijn vanaf 2015 onderdeel van de integratieuitkering sociaal domein, samen met middelen voor WMO en Jeugdhulp. • Budget in principe schotloos, maar bij de verdeling over gemeenten worden de deelgroepen wel onderscheiden. • Het staat gemeenten vrij om bij de uitgaven af te wijken van de vooraf berekende budgetten. Hierdoor hebben zij meer ruimte om hun eigen prioriteiten aan te brengen. • De integratieuitkering wordt uitgekeerd door BZK (gemeentefonds), zonder afrekening achteraf. Vraag: Heeft dit gevolgen voor de financiering van het voorbereidingstraject in uw gemeente?
Nieuwe wetgeving
Nieuwe wetgeving
Wet vrijlating lijfrenteopbouw en inkomsten uit arbeid en bevordering vrijwillige voortzetting pensioenopbouw Meer gelijkheid werknemers/zelfstandigen: in beide gevallen valt pensioen niet onder vermogenstoets. Tot max. beschermingsbedrag geen verplichte vroegopname van pensioen. Bescherming geldt tot een pensioenvermogen van € 250.000.
Vrijlating lijfrenteopbouw Heeft iemand de pensioenleeftijd bereikt? Nee Is tijdens de afgelopen vijf jaar de ingangsdatum uitgesteld? Nee Is de totale waarde van de lijfrente(n) meer dan € 250.000, voor aftrek van belastingen en andere verplichte inhoudingen? Nee Heeft de inleg langer dan vijf jaar geleden plaatsgevonden OF heeft betrokkene afgelopen vijf jaar jaarlijks ingelegd met een maximum van € 6.000 per jaar?
Ja
Ja
Ja
Lijfrente moet worden benut (Bbz: alleen van belang bij de partner) Lijfrente moet worden benut
Het meerdere boven de € 250.000 moet worden benut
Lijfrente is geen voorliggende voorziening/middel
Ja
Vrijlating lijfrenteopbouw
Geldt dit ook voor zelfstandigen die een beroep doen op het Bbz? Nee Ja, alleen voor uitkering levensonderhoud Ja, voor verlening bedrijfskapitaal Ja, voor zowel uitkering levensonderhoud als bedrijfskapitaal
Taaleis Participatiewet • Uit regeerakkoord ‘Bruggen slaan’. • Wijziging PW per 2016 alleen via art. 18 (maatregel): • Verlaging bijstand indien naar het oordeel van het college een redelijk vermoeden bestaat dat belanghebbende niet of niet in voldoende mate de Nederlandse taal beheerst, noodzakelijk voor het naar vermogen verkrijgen, het aanvaarden en het behouden van algemeen geaccepteerde arbeid.
Taaleis PW
• Aanvraag PW. • Overleggen documenten waaruit blijkt dat aan eis is voldaan: • acht jaar Nederlandstalig onderwijs • diploma inburgering • ander document beheersing 1F • Overgelegd? Zo ja, dan eindigt het proces hier.
Taaleis PW • Niet overgelegd? Dan taaltoets. • Toets gehaald, dan eindigt het proces hier. • Toets niet gehaald? Dan verlaging bijstand, tenzij binnen een maand wordt gestart met een cursus Nederlands. • Geen verlaging bij: • starten met Nederlands leren binnen één maand • EN voldoende voortgang • OF ontbreken van iedere verwijtbaarheid
Taaleis en Bbz • De taaleis geldt in principe ook voor zelfstandigen die een beroep doen op Bbz. • Is de praktijk anders?
Taaleis en Bbz, antwoord SZW • Bbz’ers zijn niet uitgezonderd van de taaleis (art. 78f PW kent geen grondslag om af te wijken van art. 18/18b). • Hoewel een Bbz’er niet altijd de verplichtingen ex art. 9 en 10 krijgt opgelegd en hij al een onderneming heeft die hij met behulp van de bijstand draaiende kan houden, moet hij op het moment dat de zaak op de fles gaat, naar vermogen algemeen geaccepteerde arbeid in dienstbetrekking verkrijgen, aanvaarden en behouden. Dat betrokkene dan nog steeds hinder ondervindt doordat hij/zij de NL-taal niet beheerst, lijkt SZW in de visie van de wet niet wenselijk.
Taaleis en Bbz, reactie Stimulansz • Een Bbz’er verricht al algemeen geaccepteerde arbeid. • Art. 9: geen onderscheid loondienst/ondernemerschap. • Art. 9 en 10 PW: alleen als tenminste zes maanden geen bedrijfsactiviteiten mogelijk zijn. • Bbz (starters en gevestigde zelfstandigen): alleen als het bedrijf na bijstandsverlening levensvatbaar is. • Juridisch en maatschappelijk is er daarom geen enkele reden om te anticiperen op een onzekere situatie in de toekomst, die feitelijk op dat tijdstip niet te verwachten is. • De gemeente kan in redelijkheid geen verplichtingen opleggen voor het verkrijgen van een beter taalniveau, indien het actuele taalniveau geen reden vormde om de Bbz-aanvraag niet te honoreren.
Bijzondere baten en lasten Voorbeeld: ECLI:NL:CRVB:2011:BQ7571
• Aftrek op jaaromzet van buitengewone lasten wegens herwaardering voorraad, omdat door nieuw assortiment zijn voorraad fietsen minder waard is geworden. • Dit is bij de definitieve vaststelling Bbz niet door de gemeente geaccepteerd (aangemerkt als vermogensmutatie). • De Raad stelt dat de herwaardering voorraad als kostenpost geldt voor het jaar waarin de waardedaling is opgetreden, omdat de voorraad bestemd is voor de omzet van het bedrijf en een wijziging van de boekwaarde van de voorraad in die zin voor de bedrijfsvoering van belang is.
Vraag parttime ondernemers in PW Straatmuzikanten: • Korting inkomsten na aftrek onkosten (reiskosten) • Moeilijk bemiddelbaar op de arbeidsmarkt • Grote kans op zwart inkomen • Gemeente wil dit niet tot in het oneindige blijven doen. Kleine ondernemers met onduidelijk perspectief. • Volledige korting inkomen, zonder kostenaftrek, omdat deze kosten aftrekbaar zijn voor de IB. Idem, met blijvende inkomsten onder bijstandsnorm • We weten niet precies of we de inkomsten moeten korten al dan niet met kostenaftrek (die meestal hoger zijn dan de inkomsten). Wat adviseert u?
Parttime ondernemers in PW • Kan onder de PW niet worden verboden, zolang geen sprake is van een zelfstandige in de zin van het Bbz. • Maar voorkomen moet worden dat er ‘nieuwe vrijgestelden’ in de bijstand blijven hangen. • Vaste jurisprudentie: geen aftrek verwervingskosten. • In PW uitstroom richting algemeen geaccepteerde arbeid voorop blijven zetten. Als dat op korte tijd niet met ondernemerschap lukt, dan volledige inzet eisen op verkrijgen arbeid in dienstverband. • In beleid vastleggen wie wel of niet gebruik kunnen maken van een uitzonderingsregel, zoals u hierna zult horen in de presentatie van Janneke en Jasper.
Vragen?
• Heeft u nog vragen? • Tenslotte: bedankt voor uw aandacht. Ik geef het woord aan Janneke en Jasper.
