Aandacht voor ‘jonge’ nabestaanden na zelfdoding
Joke Vandenhoute Suïcidepreventiewerker van de CGG PassAnt vzw
Werkgroep verder…
In Vlaanderen elk jaar + 8.000 nabestaanden na zelfdoding Direct betrokkenen (vader, moeder, broer, zus,…)
In Vlaanderen elk jaar
+ ???.000 overlevenden na zelfdoding Ruimere omgeving (vrienden, collega’s, buren, klasgenoten…)
Werken aan pre- en postventie in het onderwijs 4 luiken binnen een beleid 1. Vroegdetectie Opmerken van concrete signalen en wat verder
2. Acute dreiging 3. Na een suïcidepoging 4. Na een overlijden door suïcide
Elk luik bevat
• Afspraken over communicatie • Richtlijnen voor concreet handelen • Evaluatie en overlegmomenten
4. Na een overlijden door suïcide • Verscheidene manieren van confrontatie • Familielid van een leerling • Leerling • Personeelslid • … • Belang van aanpak op alle niveaus en op lange termijn
Rouwthema’s
Tegelijk Tegenstrijdig Intens
Rouwthema’s: Waarom?
Kinderen & jongeren als nabestaande • Aard van het overlijden – – – – – –
Waarom-vraag Schuldgevoelens Gevoelens van woede Gevoelens van schaamte De vraag naar zin van het leven Angst voor herhaling
Kinderen & jongeren als nabestaande • Waarom? Was ik niet lief genoeg? • Ware doodsoorzaak vaak verzwegen dit betekent zware last • Irreële schuldgevoelens • Meerdere verliezen kunnen volgen
Kinderen & jongeren als nabestaande • De relatie met de overledene – Na zelfdoding van een ouder • Verliest deel van zichzelf • Verlies van prioritaire relatie • Afwezige overblijvende ouder
Kinderen & jongeren als nabestaande • Onveilige wereld • Onvoorwaardelijke liefde van ouder? • Ouderrol opnemen
Kinderen & jongeren als nabestaande • Na zelfdoding van broer of zus – Aandacht door ouders opgeslokt – Nieuwe verantwoordelijkheden – Gevaar voor overbescherming
Kinderen & jongeren als nabestaande • Hoe kan men kinderen helpen bij het rouwen? – Verdriet met naaste omgeving kunnen delen – Vrij laten praten – Recht op juiste bespreking van omstandigheden, maar beslissing ligt bij ouders – Men kan er wel later op terugkomen – Overleggen met ouders wat aan de klas verteld wordt.
Kinderen & jongeren als nabestaande • Suggesties – – – – –
Stimuleer spreken over binnen of buiten gezin Geef tijd Volg hun ritme, forceer niets Geef toelating met verdriet bezig te zijn Verzekering dat leven verder gaat
Kinderen & jongeren als nabestaande • Wanneer is gespecialiseerde hulp nodig ? – Niet in symptoom maar in intensiteit • • • • • •
Permanente ontkenning van realiteit Langdurige lichamelijke klachten Voortdurende woedeaanvallen Overdreven schuldgevoelens Onophoudelijke apathie NORMALISERENDE HOUDING IPV STIGMATISERENDE
Kinderen & jongeren als nabestaande Tips voor de omgeving – Helder en direct, géén verzachtende woorden (“dood” = “dood”) – Herhalen – Ga na wat kinderen denken. Vraag wat ze denken dat er gebeurd is en wat ze gehoord hebben – Schuldgevoelens ? Verzeker hun er van dat het niet hun fout is/was. – Praat over het overleden familielid, niet doodzwijgen. – Maak duidelijk dat ze beschermd worden en veilig zijn. – Moedig aan hun verdriet en rouw te delen met anderen thuis e.a. vertrouwenspersonen. – Maak duidelijk dat er andere en betere manieren zijn dan zelfdoding om problemen op te lossen – Laat kinderen kinderen blijven. Steun niet op hen. – Volg het tempo van het kind en geef antwoord op de vragen wanneer het kind ermee komt.
Handvatten in omgang met…
Klasgesprek
• Laat de leerlingen in een veilige omgeven vertellen hoe ze zich voelen • Kader gevoelens (laat schuldgevoelens bestaan, probeer ze niet weg te praten) • Ontkracht geruchten en misvattingen. • Geef correcte informatie over de suïcideproblematiek
Klasgesprek – individuele opvang
• Heb specifieke aandacht voor: – Vrienden – Vijanden – Klasgenoten – Broers/zussen – Risicoleerlingen –…
BOEKEN – kleuters
BOEKEN – kinderen
BOEKEN – jongeren
BOEKEN – 10+
Lynn Delfosse Voorzitter Werkgroep Verder; Psychologe 0472/188.445
[email protected] 02/361.21.28
Elke zelfdoding is een verhaal dat te vroeg stopt…
Wie achterblijft, moet verder…
