Aan de slag. sociale partners sluiten akkoord het pensioenakkoord: nominaal of reëel? jaarverslag 2012 nadenken over nabestaandenpensioen

jaa rg a n g 11 nummer 2 2 0 13

E e n u it g av e va n St icht i ng B ed r i j fsp ensi o enf onds v oor de Agrarische en Voedse lv oorz ienin g s h a n de l

Aan de slag   sociale partners sluiten akkoord  •  het pensioenakkoord: nominaal of reëel? •  jaarverslag 2012  •  nadenken over nabestaandenpensioen •

Voorwoord

Colofon

Een nieuw begin

AVH Magazine is een uitgave van Stichting Bedrijfspensioenfonds voor de Agrarische en Voedselvoorzieningshandel

Een nieuwe lente en een nieuw begin, schreef de dichter Herman Gorter lang geleden. Nu nog steeds staat de lente voor een frisse start. Helaas merk ik weinig van die lente als ik zo naar buiten kijk, maar een nieuw begin? Dat zie ik wel als ik terug én vooruit kijk.

Bpf AVH Laan van Zuid Hoorn 165 2289 DD Rijswijk Postbus 3144 2280 GC Rijswijk Tel.: 070 - 306 11 90 Fax: 08422 - 62369 [email protected] www.bpfavh.nl

Prettig is zo’n nieuw begin niet altijd. Soms moet je pijnlijke beslissingen nemen om dóór te kunnen. Ons besluit om de pensioenen te verlagen was zo’n besluit. Noodzakelijk, maar daarom niet minder moeilijk. Gelukkig heeft de verlaging wel effect gehad. Onze dekkingsgraad ligt in april 2013 weer flink boven de 100% en naar verwachting zullen we voor eind van dit jaar de vereiste 105% hebben gehaald. Zonder de verlaging zou dat niet gelukt zijn. Voor de meest actuele informatie over de dekkingsgraad verwijzen we u naar onze website www.bpfavh.nl.

AVH Magazine verschijnt twee maal per jaar in een oplage van circa 24.000 exemplaren. AVH Magazine wordt gratis verzonden aan de deelnemers, werkgevers en gepensioneerden van Bpf AVH.

Door de gestegen dekkingsgraad kunnen we ook de waardeoverdrachten weer op pakken. Ik kan niet genoeg benadrukken hoe belangrijk het is om uw pensioen over te dragen, zeker als het om een klein pensioen gaat. Draagt u een klein pensioen namelijk niet over, dan zal het worden afgekocht. Als pensioenfonds zien wij liever dat u door middel van waardeoverdracht van meerdere kleine pensioentjes één groter pensioen maakt. Dat is dan weer een mooi begin van uw oude dag. Let wel voor waardeoverdracht moeten beide pensioenfondsen een dekkingsgraad van boven de 100% hebben.

Redactie: Bpf AVH Concept / Realisatie / Druk: Drecht Graphics, Dordrecht Informatie: Voor vragen of informatie over de artikelen kunt u terecht bij Bpf AVH, tel. 070 - 306 11 90. Op werkdagen bereikbaar van 08.30 tot 17.15 uur. Of raadpleeg www.bpfavh.nl Rechten: Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen, vermenigvuldigd of gereproduceerd zonder schriftelijke toestemming van de uitgever en / of andere auteursrechthebbenden. Bpf AVH kan geen aansprakelijkheid aanvaarden voor de volstrekte juistheid en volledigheid van alle in deze uitgave opgenomen teksten en beelden. Alle genoemde gegevens zijn onder voorbehoud. Aan de inhoud van dit magazine kunnen geen rechten worden ontleend. Waar in de tekst het woord ‘hij’ in algemene zin voorkomt, kan uiteraard ook ‘zij’ worden gelezen.

Juist met het oog op die houdbaarheid hebben sociale partners een pensioenakkoord gesloten. Als bestuur zijn wij al een tijd bezig met de uitwerking daarvan voor Bpf AVH. Weliswaar beslissen sociale partners in de sector over de inhoud van de pensioenregeling, maar wij als bestuur staan hen graag met input en advies ter zijde. Daarom hebben wij een studiecommissie ingesteld. Studiecommissie en bestuur hebben geen gemakkelijke taak als het gaat om de uitwerking van het pensioenakkoord. We moeten weer bij de basis beginnen. Wat is het doel van het pensioenfonds? Wat is onze ambitie? Willen we een reëel of een nominaal pensioen? En hoe kan voldaan worden aan alle (nieuwe) wet- en regelgeving? En misschien nog wel het belangrijkste: wat willen werkgevers en werknemers in de sector? Voor hen doen wij het tenslotte allemaal.

04

06

Sociale partners sluiten akkoord

Bpf AVH scoort op kosten

08

09 10

Gepensioneerden veroveren recht op bestuursdeelname

07

13

Nadenken over nabestaandenpensioen

Meer weten over pensioen? Doe de cursus! Pensioenakkoord: nominaal of reëel?

15 16

Let op: nieuw rekeningnummer voor Bpf AVH Jaarverslag 2012

Waardeoverdrachten hervat

12

Studiecommissie druk aan het werk

18

Wat gebeurt er met uw premie?

Met het sluiten van het sociaal akkoord is het allemaal nog een stukje complexer geworden. De fiscale regels voor pensioenopbouw zullen gaan wijzigen, dat is wel duidelijk. Maar hoe? Gaan de kabinetsplannen door of komen sociale partners met alternatieven? Die onduidelijkheid maakt het bedenken van een nieuwe regeling lastig. We staan dus aan het begin van een nieuw pensioentijdperk. Begin volgend jaar moet duidelijk zijn hoe de nieuwe pensioenregeling eruit komt te zien, zodat we die nieuwe regeling per 1 januari 2015 in kunnen voeren. Makkelijk zal het niet worden, maar ik heb er alle vertrouwen in dat we deze uitdaging tot een goed eind gaan brengen.

Jacqueline Bergervoet, voorzitter AVH Magazine

Inhoud

Ook met onze pensioenregelingen zijn we een nieuwe weg ingeslagen. Premies, franchises en opbouwpercentages zijn waar nodig aangepast om de regelingen betaalbaar te houden. Dat heeft er wel toe geleid dat vooral de aanvullende regelingen flink duurder zijn geworden. Spijtig, maar ook dit is noodzakelijk. Als de premie niet kostendekkend is, is de regeling op termijn onhoudbaar.

Ik wens u een warme zomer!

2

avh magazine nummer 2-2013

07

Verlaging pensioenaanspraken sorteert effect

13

Column

AVH Magazine

3

sociaal akkoord

sociaal akkoord

Sociale partners sluiten akkoord Op 11 april jl. hebben werkgevers- en werknemersorganisaties - ook wel sociale partners genoemd - een sociaal akkoord

Wat betekent dit voor u?

gesloten met elkaar en met de overheid. Daarin zijn ook afspraken gemaakt over pensioen. In het vorige nummer van dit magazine heeft u kunnen lezen over de kabinetsplannen. De mogelijkheden om belastingvrij pensioen op te bouwen worden verminderd. Daardoor zou vanaf 2015 maximaal 1,75% per jaar opgebouwd kunnen worden tegenover 2,15% nu. Het inkomen waarover pensioen kan worden opgebouwd wordt gemaximeerd op € 100.000,-. Alternatieven In het sociaal akkoord is afgesproken dat sociale partners de mogelijkheid krijgen om met alternatieven voor de kabinetsplannen te komen. Werkgevers- en werknemersorganisaties denken daarvoor bijvoorbeeld aan de mogelijkheid om de pensioenpremie gedeeltelijk te belasten. De met die belaste premie opgebouwde uitkering zal dan onbelast zijn. Maar... ook voor de alternatieven geldt dat ze een ­besparing moeten opleveren. Die alternatieven moeten vóór 1 juni aan het kabinet worden gepresenteerd. Als zij worden uitgevoerd geldt als ingangsdatum 1 januari 2015.

tot een stabieler pensioensysteem. Daar­ voor moeten nog een aantal zaken geregeld worden. Zo zal er een nieuw ­ ­Financieel Toetsingskader (FTK) voor pensioenfondsen moeten komen. Daarin zijn de financiële eisen opgenomen waaraan pensioenfondsen moeten voldoen. Sociale partners hebben een aantal wensen voor dit nieuwe toetsingskader op ­tafel gelegd. Er zou bijvoorbeeld een andere rente moeten gaan gelden voor het berekenen van de verplichtingen. Daardoor zou de dekkingsgraad stabieler worden. Het kabinet heeft toegezegd met sociale partners in gesprek te gaan over deze wensen.

Pensioencontract FTK In 2011 hebben sociale partners een In het pensioenakkoord is afgesproken ­pensioenakkoord gesloten om te komen­ dat pensioenfondsen kunnen overgaan

4

AVH Magazine

op een ander, reëel pensioencontract. U leest hier meer over elders in dit magazine. Reeds opgebouwde pensioenaanspraken kunnen worden omgezet naar aanspraken onder dit nieuwe contract. Sociale partners zouden graag zien dat een dergelijke omzetting een wettelijke verplichting wordt. Pensioenfondsen hoeven dan niet gesplitst te worden in een fonds met nominale en een fonds met reële pensioenaanspraken. Zo kunnen de uitvoeringskosten worden beperkt. Het is onduidelijk of het kabinet aan deze wens tegemoet zal komen. AOW Vanaf 2013 wordt de AOW-leeftijd stapsgewijs verhoogd tot 67 jaar. Niet iedereen kan zich op die verhoging voorbereiden. Voor vutters die dit jaar met pensioen gaan geldt bijvoorbeeld dat hun pensioen ingaat op 65 jaar. Hun AOW krijgen zij pas een maand later. Daardoor hebben zij één maand weinig inkomen. Mensen met een laag inkomen kunnen

in dergelijke gevallen al een beroep doen op een tijdelijke overbruggingsregeling. Deze overbruggingsregeling wordt nu uitgebreid. Voor samenwonenden gaat een grens gelden van 300% van het wettelijk minimumloon, voor alleenstaanden 200%. De regeling zal ook langer doorlopen. Naast de overbruggingsregeling is er ook een tijdelijke voorschotregeling. De periode tot de ingang van de AOW kan dan overbrugd worden met een renteloze lening. Die lening wordt na ingang van ­ de AOW terugbetaald. Sociale partners zouden graag zien dat deze voorschot­ regeling permanent wordt gemaakt en wordt hervormd in de richting van een flexibele AOW. Ook de doorwerkbonus zou verruimd moeten worden. Het kabinet heeft echter nog niet toegezegd deze plannen over te nemen. Meer informatie over de AOW, overbruggingsregeling en voorschotregeling vindt u op www.svb.nl.

Werkt u nog? Het is nog onduidelijk welke fiscale maatregelen er getroffen gaan worden. Worden de kabinetsplannen doorgevoerd, dan zal dit alleen de deelnemers in sommige aanvullende regelingen treffen. Eventuele alternatieven van sociale partners kunnen een breder effect hebben. Het nieuwe FTK kan gevolgen hebben voor de premiehoogte. Bent u vutter? Omdat uw pensioen eerder ingaat dan uw AOW-uitkering zult u tijdelijk minder inkomen hebben. U kunt dit opvangen door een voorschot op uw AOW te vragen. Afhankelijk van uw inkomen kunt u ook gebruik maken van de overbruggingsregeling. Wilt u binnenkort met pensioen? Om een AOW-gat te voorkomen heeft u drie mogelijkheden: een voorschot op uw AOW vragen (u moet dat voorschot later wel terugbetalen), gebruik maken van de overbruggingsregeling (afhankelijk van uw inkomen) of uw pensioen uitstellen tot de ingangsdatum van uw AOW-uitkering.

Wens of werkelijkheid? Bpf AVH houdt u graag op de hoogte van alle plannen met betrekking tot uw pensioen. Maar bedenk goed: het sociaal akkoord is nog slechts een afspraak en géén wetgeving. Het kan dus zijn dat deze plannen niet of anders worden uitgevoerd.

AVH Magazine

5

pensioen

Diversen

Bpf AVH scoort op kosten De totale kosten van vermogens- en pensioen­ beheer bij Nederlandse pensioenfondsen liggen gemiddeld lager dan in de rest van de wereld. Nederlandse fondsen behalen bovendien hogere rendementen. Bpf AVH scoort goed op zowel kosten als rendement.

Waardeoverdrachten hervat Zolang de dekkingsgraad van Bpf AVH boven de 100% is, mag Bpf AVH weer waardeoverdrachten behandelen.

Boekjaar 2011

Nederland

Wereld

Bpf AVH

Rendement

8,9%

6,7%

11,1%

Kosten vermogensbeheer*

0,43%

0,52%

0,32%

Kosten pensioenbeheer**

243 euro

103 euro

84 euro

* Kosten van vermogensbeheer worden uitgedrukt in % van het vermogen.

Heeft u eerder een verzoek tot waardeoverdracht gedaan en hebben wij u laten weten dat nog niet in behandeling te kunnen­­nemen? Dan zal uw verzoek alsnog af­ gehandeld worden. Voorwaarde is wel dat ook de dekkingsgraad van uw oude pensioenuitvoerder voldoende is om tot waardeoverdracht over te mogen gaan. Het is namelijk een essentiële voorwaarde dat de dekkingsgraden van beide pensioenfondsen 100% of hoger zijn, alleen dan mag de waardeoverdracht uitgevoerd worden. Bezoek onze website www.bpfavh.nl voor de meest actuele dekkingsgraad.

** Kosten van pensioenbeheer worden uitgedrukt in euro’s per deelnemer per jaar.

Het Canadese bedrijf CEM Benchmarking heeft een internationale vergelijking gemaakt tussen pensioenfondsen. In dit onderzoek zijn de kosten van Nederlandse pensioenfondsen over het boekjaar 2011 afgezet tegen de kosten in de rest van Europa, de Verenigde Staten en het gemiddelde van de wereld. Vanuit Nederland namen 40 pensioenfondsen deel. Kosten vermogensbeheer De kosten voor het vermogensbeheer zijn afhankelijk van een aantal factoren, zoals de door sociale partners en pensioenfondsbestuur gemaakte keuzes, de wijze van beleggen en het soort beleggingen. Sommige beleggingscategorieën zijn duurder, maar leveren ook meer rendement op. Tegenover een hoog rendement staan daardoor vaak hoge kosten.

Verlaging pensioenaanspraken sorteert effect Per 1 april 2013 heeft het bestuur van Bpf AVH de op 31 december 2012 opgebouwde pensioen­aanspraken met 2% moeten verlagen. Reden hiervoor was de lage dekkingsgraad,

Nederlandse fondsen doen het met hoge rendementen en lage kosten dus behoorlijk goed. Bpf AVH doet het zelfs nog beter: vergeleken met Nederlandse fondsen wordt een hoog rendement bereikt tegen lager dan gemiddelde kosten.

die zonder deze verlaging niet tijdig op het

Kosten pensioenbeheer De kosten van pensioenbeheer worden sterk beïnvloed door de grootte van het fonds en door nationale wetgeving. De fondsen uit de benchmark zijn bijvoorbeeld vele malen groter dan het gemiddelde Nederlandse pensioenfonds en kunnen daardoor lagere kosten realiseren. Bovendien brengen bijvoorbeeld de strenge eisen die in Nederland worden gesteld aan pensioencommunicatie hogere kosten met zich mee voor Nederlandse fondsen.

de verlaging – hoe pijnlijk ook – effect gehad.

Die internationale verschillen maken het vergelijken van kosten van pensioenbeheer lastiger dan het vergelijken van de kosten van vermogensbeheer. Nederlandse fondsen lijken met € 243 op de kosten voor pensioenbeheer slechter te scoren, maar hierbij is geen rekening gehouden met de strengere eisen waaraan die fondsen moeten voldoen ten opzichte van andere landen. Als hiermee rekening wordt gehouden komen de kosten op € 102 en scoort Nederland ook op dit punt goed. Maar ook hier geldt: Bpf AVH doet het met € 84 veel beter.

­vereiste minimum zou komen. Gelukkig heeft

AVH Magazine

Eind maart bedroeg de dekkingsgraad 103,3% tegenover 98,5% een maand eerder. Dat het effect al in maart te zien is komt doordat DNB pensioenfondsen verplicht het effect al per maart mee te nemen in de berekening van de dekkingsgraad en niet pas na 1 april. In april is de dekkingsgraad nog iets verder gestegen tot 103,6%. Iedere maand wordt de dekkingsgraad geactualiseerd. De meest recente dekkingsgraad vindt u op onze website www.bpfavh.nl.

105 100 95 Dekkingsgraad

90 85 80 augustus

6

Door de invoering van de nieuwe rekenrente, Ultimate Forward Rate, vertoonde de dekkingsgraad al een licht stijgende lijn. Zonder de verlaging van de pensioenen zou de dekkingsgraad echter niet tijdig boven de 100% zijn gekomen. Verlaging van de pensioenen was daarom noodzakelijk.

september

oktober

november

december

januari

februari

maart

april AVH Magazine

7

bestuur

cursus

Meer weten over pensioen?

Doe de cursus! Pensioen is ingewikkelde materie. Misschien heeft u er beroepshalve mee te maken, misschien is uw interesse gewekt door berichten in de media en wilt u graag weten hoe de vork nu echt in de steel zit. Dan is de pensioenopleiding van Bpf AVH iets voor u!

Gepensioneerden veroveren recht op bestuursdeelname Jaren hebben ze ervoor ­gestreden: bestuurszetels voor gepensioneerden. Nu is het dan eindelijk zover.

Op 1 juli 2013 treedt de initiatiefwet van Kamerleden Koser Kaya (D’66) en Blok (VVD) in werking. In deze wet is geregeld dat gepensioneerden recht krijgen op een gedeelte van de in het pensioenfondsbestuur beschikbare werknemerszetels. Voorwaarde is wel dat uit een schriftelijke raadpleging blijkt dat de gepensioneerden dit willen. Het bestuur kan uiteraard ook zelf besluiten zetels aan gepensioneerden ter beschikking te stellen. Daarnaast heeft de Tweede kamer recent ingestemd met een ander w ­ etsvoorstel dat bestuursdeelname door gepensio­neerden regelt: het wetsvoorstel V ­ersterking bestuur pensioenfondsen. Als dit wetsvoorstel vóór 1 juli ook wordt aangenomen

8

AVH Magazine

door de Eerste Kamer zal dat in de plaats komen van de initiatiefwet. Hoewel er wat inhoudelijke verschillen zijn met de initiatiefwet, geeft ook het wetsvoorstel ­ gepensioneerden recht op bestuurszetels. Welke wet straks ook de bestuursdeelname van gepensioneerden regelt, beiden roepen vragen op die in de praktijk nog beantwoord moeten worden. Hoe gaan al die bestuurszetels opgevuld w ­ orden? Hoe kan verkiezing en benoeming het beste plaatsvinden? Daarover zullen de ­ pensioenfondsbesturen zich in de komende periode moeten gaan buigen. ­ De bestuursdeelname van gepensioneerden moet 1 juli 2014 een feit zijn.

In drie dagdelen leert u de basisbeginselen van de pensioenregeling. Hoe zit het Nederlandse pensioensysteem in elkaar? Wie is er betrokken bij de pensioenregeling? Hoe ziet de regeling eruit? U hoort het in de opleiding.

Interesse? Meld u dan uiterlijk 1 september aan bij Leo van Kampen, secretariaats- en beleidsmedewerker, op telefoonnummer 070 3061190 of e-mailadres l­eo. [email protected].

Dagdeel 1

Dagdeel 2

Dagdeel 3

• het Nederlandse drie pijlersysteem; • wet- en regelgeving; • de pensioendriehoek werkgever – werknemer – pensioenfonds; • de pensioenregeling van Bpf AVH; • de administratieve gang van zaken rondom de regeling.

• de actuariële achtergrond van de pensioenregeling De actuaris legt uit:  - hoe de aanspraken worden berekend;  - hoe de premie wordt vastgesteld;  - wat de betekenis is van de dekkingsgraad en de z-score.

• Bestuur en governance Een bestuurslid legt uit:  - wat de Principes voor Goed Pensioenfondsbestuur inhouden;  - hoe het bestuur is samengesteld;  - hoe besluitvorming plaatsvindt;  - welke externe factoren de pensioenregeling beïnvloeden;  - welke rol de toezichthouders spelen.

• de financiële kant van de pensioenregeling De manager vermogensbeheer legt uit:  - wat het beleid inzake vermogens­ beheer is;  - hoe de normportefeuille is opgebouwd en welke risico’s hiermee worden afgedekt;  - op welke wijze vermogensbeheerders worden geselecteerd;  - hoe het besluitvormingsproces er uitziet.

• Communicatie De communicatieadviseur legt uit welke verplichte communicatie uitingen er zijn en welke communicatie Bpf AVH nog meer verzorgt richting deelnemers, werkgevers en gepensioneerden. • Pensioenactualiteiten Wat zijn de belangrijkste ontwikkelingen en welke gevolgen hebben zij voor de pensioenregeling van Bpf AVH?

AVH Magazine

9

Pensioenakkoord

pensioenakkoord

Pensioenakkoord: nominaal of reëel? Sociale partners in Nederland zijn druk bezig met de uitwerking van het in 2011 gesloten pensioenakkoord. Wat betekent dat voor uw pensioen?

Basis voor het pensioenakkoord is de keuze tussen een reëel of een nominaal pensioen. Die keuze zullen CAO-partijen als vormgever van de pensioenregeling moeten maken. Beide mogelijkheden hebben voor- en nadelen die moeten worden afgewogen. Nominaal pensioen Het huidige pensioen van Bpf AVH is een zogenaamd nominaal pensioen. Dat wil zeggen dat de indexatie voorwaardelijk is; er is geen rekening mee gehouden bij de vaststelling van de premie. Indexaties worden gefinancierd uit beleggingsrendement en zijn dus daarvan afhankelijk. Als gekozen wordt voor een nominaal pensioen heeft u behoorlijk wat zekerheid­ over uw opgebouwde aanspraken. Korting kan niet worden uitgesloten, maar de kans is relatief klein. Daar staat tegenover dat de kans op indexatie ook klein is. Om de opgebouwde aanspraken te kunnen garanderen moeten fondsen hoge buffers aanhouden. Dat betekent hogere premie of een lagere pensioenopbouw. Veranderingen met grote impact op de dekkingsgraad moeten direct in die dekkingsgraad verwerkt worden. Als de dekkingsgraad daardoor onder de 105% komt geldt, net als nu, een hersteltermijn van drie jaar. Reëel pensioen Bij een reëel pensioen maakt de indexatie onderdeel uit van uw pensioentoezegging. Er wordt dus rekening mee gehouden in de premie. Tegelijkertijd wordt uw pensioen sterker afhankelijk van veranderingen in rente en levensverwachting. Veranderingen met grote impact op de dekkingsgraad mogen in een aantal jaren in die dekkingsgraad worden verwerkt. Daardoor worden grote ‘schokken’ gedempt.

10

AVH Magazine

Bij een reëel pensioen is uw pensioenhoogte dus minder zeker. De kans op indexatie is groter, maar de kans op negatieve indexatie, dus korting, ook. Veel hangt af van de hoeveelheid risico die een pensioenfonds wil nemen. Bij veel risico is de kans op een hoger pensioen groter, maar de kans op een lager pensioen ook. Bij de vaststelling van het beleggingsbeleid zal rekening gehouden moeten worden met de risicobereidheid van de deelnemers en gepensioneerden. Het is tenslotte uw pensioen. Duidelijkheid De nieuwe pensioenregeling zou per 1 januari 2015 ingevoerd moeten ­worden. Dat betekent dat CAO-partijen in de komende periode een besluit moeten nemen. Als eenmaal een keuze voor ­nominaal of reëel gemaakt is zal er nog veel uitgewerkt moeten worden. Het duurt dus nog wel even voor de contouren van uw toekomstige pensioenregeling duidelijk zijn. Uiteraard houden we u op de hoogte.

Nominaal pensioen

Reëel pensioen

Indexatie

Voorwaardelijk

In pensioentoezegging

Kans op indexatie

Kleiner

Groter

Kans op korting

Kleiner

Groter

Tegenvallers

Gespreid verwerken

Direct verwerken

Buffers

Hoger

Lager

Risico

Lager

Hoger

Zekerheid

Relatief veel zekerheid over opbouw

Pensioenuitkomst onzeker, maar grotere kans op hoog pensioen

Premie

Hoger door zwaardere buffereisen

Lager door grotere kortingsmogelijkheden

AVH Magazine

11

nieuwe pensioenregeling

column

Column De deelnemersraad adviseert het bestuur van Bpf AVH gevraagd en ongevraagd over allerlei pensioenonderwerpen en komt op die manier op voor de rechten en belangen van alle deelnemers en gepensioneerden van Bpf AVH. René Weststrate, voorzitter van de deelnemersraad, doet dit samen met de andere vier leden van de deelnemersraad. Hij vertelt u waar de raad zich sterk voor wil maken. Er staat heel wat te gebeuren op het gebied van medezeggenschap. Het meest in het oog springend is het recht op bestuursdeelname voor gepensioneerden, dat binnenkort ingevoerd zal worden. Maar er is meer. De Wet versterking bestuur pensioenfondsen, die onlangs is aangenomen in de Tweede Kamer, betekent ook een redelijk fundamentele wijziging in de medezeggenschap van deelnemers en werkgevers.

Studiecommissie druk aan het werk

Het wetsvoorstel biedt pensioenfondsen de keuze uit vijf bestuursmodellen, variërend van een paritair bestuur (bestaande uit vertegenwoordigers van werkgeversen werknemersorganisaties) tot een onafhankelijk bestuur (bestaande uit externe deskundigen). Afhankelijk van het gekozen bestuursmodel moet het fonds beschikken over een verantwoordingsorgaan of een belanghebbendenorgaan. Die organen hebben verschillende taken en bevoegdheden. Bedrijfstakpensioenfondsen hebben nu een paritair bestuur en mijn verwachting is dat dit zo zal blijven, in ieder geval voorlopig. Bij een paritair bestuur hoort een verantwoordingsorgaan. Dat verantwoordingsorgaan zal dezelfde taken en bevoegdheden krijgen als het huidige verantwoordingsorgaan. Geen probleem zou je denken, ware het niet dat de huidige deelnemersraad komt te vervallen.

Op 1 januari 2015 moet de nieuwe pensioenregeling van Bpf AVH gereed zijn. Daarom is de studiecommissie druk bezig een advies voor sociale partners te formuleren.

In het pensioenakkoord zijn werkgevers, werknemers en overheid overeengekomen dat pensioenfondsen een keuze moeten maken voor een nominaal of een reëel pensioencontract. Die keuze moet 1 januari 2015 zijn doorgevoerd. Feitelijk ligt de keuze niet bij het pensioenfondsbestuur, maar bij sociale partners in de sector. Die bepalen namelijk de inhoud van de pensioenregeling. Om sociale partners te ondersteunen bij de keuze heeft Bpf AVH een studiecommissie ingesteld. Zij onderzoeken hoe de pensioenregeling eruit moet komen te zien, zodat voldaan wordt aan de wijzigende wet- en regelgeving. Daarbij wordt gekeken naar fiscale wetgeving, de keuze tussen een nominaal of een reëel pensioen en de vraag hoe moet worden omgegaan met reeds opgebouwde pensioenaanspraken. Ambitie Het nieuwe pensioencontract begint met een ambitie: wat moet de pensioenregeling voor alle betrokken partijen betekenen? Welk pensioenniveau is gewenst? Hoe groot moet de kans op indexatie zijn?

12

AVH Magazine

Het bestuur zal een ambitie vaststellen na een advies van de studiecommissie te hebben ontvangen. Vervolgens zal worden onderzocht of deze ambitie gedragen wordt door de deelnemers, werkgevers en/of gepensioneerden. Belangrijke vraag daarbij zal zijn hoeveel risico de deelnemers bereid zijn te nemen. Wil men een zeker pensioen of mag er wat meer risico genomen worden om hopelijk een hoger pensioen te realiseren? En als er risico’s genomen mogen worden, is men dan bereid die risico’s met elkaar te delen? Hoe dit onderzoek plaatsvindt is op dit moment nog niet besloten. Aan de hand van de onderzoeksuitkomsten wordt tenslotte een advies voor sociale partners geformuleerd. Zij moeten uiteindelijk een besluit nemen. En dan? Het invoeren van een nieuwe pensioenregeling kost tijd. De administratie moet worden aangepast, evenals het vermogensbeheer en betrokkenen moeten worden geïnformeerd over de nieuwe regeling. Daarom is het streven uiterlijk 1 januari 2014 een besluit te nemen over het nieuwe pensioencontract. Het onderzoek zal in 2013 gehouden worden.

Wie zitten er in de studiecommissie? • Leo Welschen (Frugi Venta, Groenten en Fruit Handelsplatform Nederland) • Nico Meijer (FNV Bondgenoten) • Mark Klunder (FNV Bondgenoten) • Arjan Hess (Gemzu, branche­ organisatie Ned. Zuivelhandel) • Timo van den Brekel (Ned. Aardappel Organisatie) • Peggy Wilson (CNV Dienstenbond) • Angelique van der Velden (Alg. Ned. Vereniging van Eierhandelaren) De commissie wordt ondersteund door Martin de Gelder (actuaris), Erik Martens (directeur uitvoerings­ organisatie) en Rob van Bergen (administrateur uitvoeringsorganisatie).

De vraag is of dat een verbetering is of niet. Ik heb er gemengde gevoelens over. Enerzijds kun je zeggen dat het de besluitvorming stroomlijnt. Er is immers één orgaan minder dat mee hoeft te praten. Anderzijds hebben deelnemersraad en verantwoordingsorgaan fundamenteel verschillende taken en bevoegdheden. Als deelnemersraad maken wij deel uit van de besluitvorming. Wij hebben adviesrecht op essentiële zaken als wijzigingen in statuten en reglementen, vaststelling van het jaarverslag, vaststelling van het indexatiebeleid, herstelplannen en verlaging van pensioenen. Daarmee kunnen wij invloed uitoefenen op het door het bestuur te nemen besluit. Het verantwoordingsorgaan beslist niet mee, maar toetst achteraf het door het bestuur gevoerde beleid en de beleidskeuzes voor de toekomst. De naam zegt het eigenlijk al: het gaat om verantwoording en niet om medezeggenschap. Hoewel ik de stroomlijning van de besluitvorming op zich best toe kan juichen ben ik bang dat hiermee toch een belangrijke inspraakmogelijkheid voor deelnemers en gepensioneerden wegvalt. Medezeggenschap verwordt hiermee tot controle achteraf en dat is toch echt iets anders. Wat dit betekent voor ons als deelnemersraad zal de toekomst leren. Wellicht worden we samengevoegd met het huidige verantwoordingsorgaan, maar ik kan mij ook voorstellen dat men het nieuwe verantwoordingsorgaan niet al te groot wil maken. Het zijn ontwikkelingen die voor ons allemaal nieuw zijn en waar we goed over na moeten denken. We houden u op de hoogte! René Weststrate

AVH Magazine

13

pensioen

diversen

Nadenken over nabestaandenpensioen

Let op: nieuw rekeningnummer voor Bpf AVH In verband met de overgang op IBAN heeft Bpf AVH een nieuw rekeningnummer gekregen. Bent u werkgever? Dan dient u de door u af te dragen pensioenpremie vanaf heden op rekeningnummer NL83ABNA0488771978 te storten. Bent u deelnemer of gepensioneerde? Dan heeft de wijziging van het rekeningnummer voor u geen gevolgen.

Wat moet u doen bij… verandering van baan:

vergelijk uw oude en nieuwe pensioenregeling. Denk ook aan waardeoverdracht.

werkloosheid:

u kunt de deelname desgewenst vrijwillig voortzetten voor een periode van drie jaar. U betaalt dan zowel de werkgeversals de werknemerspremie.

arbeidsongeschiktheid:

ga na of u recht hebt op premievrije voortzetting van uw pensioenopbouw. U leest hier meer over in ons pensioenreglement op www.bpfavh.nl.

huwelijk/samenwonen/kinderen krijgen:

check of uw partner recht heeft op nabestaandenpensioen. U leest hier meer over in ons pensioenreglement op www.bpfavh.nl.

scheiding:

meld een eventuele verevening van uw pensioen binnen twee jaar na scheiding bij Bpf AVH.

U denkt er waarschijnlijk liever niet over na, maar het kán gebeuren: u komt te overlijden. Als u ongehuwd samenwoont krijgt uw partner niet in alle gevallen een uitkering van Bpf AVH.

14

AVH Magazine

Als deelnemer aan de pensioenregeling van Bpf AVH bouwt u nabestaandenpensioen op. Dat nabestaandenpensioen bestaat uit een partnerpensioen en een wezenpensioen. Mocht u onverhoopt komen te overlijden, dan kunnen uw partner en/of kinderen onder voorwaarden een uitkering krijgen. Wezenpensioen Kinderen krijgen een zogenaamd wezenpensioen tot zij 18 worden. Het wezenpensioen bedraagt 10% van het opgebouwde ouderdomspensioen (voor kinderen van gepensioneerde of gewezen deelnemers) of 10% van het te bereiken ouderdomspensioen (voor kinderen van actieve, premiebetalende deelnemers). Partnerpensioen Uw partner heeft recht op een uitkering als u gehuwd bent of een geregistreerd partnerschap of samenlevingscontract hebt. Woont u ongehuwd samen en heeft u uw samenleving niet juridisch geregeld, dan krijgt uw partner bij uw overlijden dus geen partnerpensioen! Uw huwelijk, geregistreerd partnerschap of samenlevingscontract moet overigens wel gesloten zijn vóór u met pensioen gaat. Anders heeft uw partner alsnog géén recht op een uitkering.

Het partnerpensioen bedraagt 50% van het opgebouwde ouderdomspensioen (voor partners van gepensioneerde of gewezen deelnemers) of 50% van het te bereiken ouderdomspensioen (voor partners van actieve, premiebetalende deelnemers). Anw Wellicht komt uw partner ook in aanmerking voor een uitkering op grond van de Algemene nabestaandenwet. U kunt hier meer over lezen op www.svb.nl.

pensionering:

bij pensionering moet u een aantal keuzes maken. U leest er elders in dit magazine meer over. Meld uw keuzes uiterlijk zes maanden voor de gewenste pensioendatum bij Bpf AVH.

dreigend faillissement:

vraag bij het UWV een uitkering wegens betalingsonmacht aan. Neem contact op met het UWV of kijk op www.uwv.nl. Meer weten? Kijk op de website www.bpfavh.nl of neem contact op met de uitvoerder van de pensioenregeling, Servicekantoor AGH, op telefoonnummer 070 306 11 90 of [email protected].

Meer weten over het nabestaandenpensioen? Kijk op onze website www.bpfavh.nl.

AVH Magazine

15

jaarverslag

jaarverslag

Jaarverslag

2012

Op 13 juni heeft het bestuur het jaarverslag 2012 vastgesteld. Dit jaarverslag, dat u binnenkort kunt vinden op onze website, geeft een gedetailleerd beeld van de financiële situatie van het fonds en het gevoerde beleid.

De waarde van de beleggingen nam in 2012 flink toe tot € 802 miljoen. Daarmee wordt de stijgende lijn, die enkele jaren ­geleden is ingezet, gecontinueerd. Die beleggingen bestaan voor het grootste deel uit vastrentende waarden (obligaties), gevolgd door aandelen, vastgoed, derivaten en overige beleggingen.

Kerncijfers Het aantal aangesloten werkgevers en deelnemers is belangrijk voor een fonds. Immers, hoe meer werkgevers, des te beter het draagvlak van het pensioenfonds en hoe meer deelnemers, des te meer premieinkomsten. In 2012 is het aantal werkgevers voor het eerst sinds 2009 iets gedaald. De oorzaak hiervan laat zich raden: de crisis. Het aantal actieve deelnemers daarentegen is weer licht toegenomen.

Aantal werkgevers

2012

2011

2010

2009

850

863

855

846

17.993

17.511

17.540

17.690

Aantal verzekerden Actieve deelnemers Arbeidsongeschikten Gewezen deelnemers (‘slapers’) Pensioengerechtigden

240

269

313

350

36.027

35.179

42.691

42.800

8.656

8.378

8.075

7.789

Het aantal pensioengerechtigden (ouderdoms- en nabestaandenpensioenen) is gestegen ten opzichte van voorgaande jaren. Dat ligt in de lijn der verwachting: door de vergrijzing komen er immers steeds meer ouderen. Tegenover het gestegen aantal uitkeringen staat een verdere daling van het aantal (volledig) arbeidsongeschikten die een beroep doen op premievrije voortzetting van de pensioenopbouw. Voor deze groep draagt het pensioenfonds de kosten, dus minder premievrije voortzettingen betekent lagere lasten ten opzichte van voorgaande jaren. Door de lage dekkingsgraad konden in 2012 geen kleine pensioenen, na beëindiging dienstverband, worden afgekocht. Dat vertaalt zich een in toename van het aantal gewezen deelnemers. In 2012 kreeg Bpf AVH iets meer dan € 52 miljoen aan premies binnen. Tegelijkertijd is het bedrag aan uitkeringen flink gedaald. In 2012 werd € 16,8 miljoen uitgekeerd tegen € 21,3 miljoen een jaar eerder. Dat in 2011 relatief veel werd uitgekeerd komt doordat er in dat jaar veel kleine pensioenen zijn afgekocht. De uitvoeringskosten van de pensioenregeling zijn in 2012 licht gestegen. Die stijging wordt veroorzaakt door hogere communicatiekosten en het moeten voldoen aan wet- en regelgeving. Bedragen x € 1000

2012

2011

2010

2009

Ingekomen premie

52.442

48.985

45.819

46.046

Uitvoeringskosten

2.566

2.341

2.531

2.052

16.807

21.309

14.731

13.700

Uitkeringen

16

AVH Magazine

Beleggingsrendement In 2012 werd door Bpf AVH een totaal rendement behaald van 10,4%. Dat is een prima resultaat gezien de economische crisis. Het bestuur, en in het bijzonder de beleggingscommissie, houdt de economische ontwikkelingen nauw in de gaten om hier goed op in te kunnen spelen.

Bedragen x € 1000

2012

2011

2010

2009

27.652

28.492

28.593

25.625

Aandelen

119.808

101.478

103.310

63.163

Vastrentende waarden

Vastgoedbeleggingen

559.515

466.198

428.627

413.704

Derivaten

21.286

31.697

14.893

9.546

Overige beleggingen

74.138

77.819

49.992

6.745

Op basis van de beleggingsrendementen wordt de zogenaamde Z-score berekend. Aan de hand daarvan kan bepaald worden hoe het fonds heeft gepresteerd ten opzichte van een eerder gekozen benchmark (index). Een score hoger dan 0 wil zeggen dat men de benchmark heeft verslagen. De Z-score bedroeg 0,96 over 2012. Bpf AVH heeft daarmee dus beter gepresteerd dan de benchmark. Om de prestaties over een langere periode te beoordelen hebben we de zogenaamde performancetoets, die de gemiddelde Z-score over de afgelopen vijf jaar weergeeft. Voor Bpf AVH bedraagt die performancetoets 0,96. Een fonds is ‘geslaagd’ voor de performancetoets als die boven 0 ligt. Ook daaruit blijkt dus dat het fonds relatief goede rendementen haalt.

Verantwoording en medezeggenschap Het verantwoordingsorgaan heeft op grond van het jaarverslag geoordeeld dat het bestuur in 2012 een verantwoord beleid heeft gevoerd. De deelnemersraad heeft positief geadviseerd ten aanzien van het jaarverslag.

Dekkingsgraad De dekkingsgraad geeft aan of een pensioenfonds aan al zijn verplichtingen kan voldoen. Bij een dekkingsgraad van 100% heeft een fonds genoeg vermogen om alle toegezegde pensioenen uit te kunnen betalen. De Nederlandsche Bank is van mening dat een fonds sowieso een buffer moet hebben van 5%. De minimale dekkingsgraad van een pensioenfonds is dan ook 105%. Is de dekkingsgraad lager, dan heeft het fonds een d ­ ekkingstekort.

Tot halverwege 2010 lag Bpf AVH goed op koers. Toen werden we echter geconfronteerd met de invoering van de nieuwe sterfte­ tafels, wat de dekkingsgraad met zo’n 7 procentpunt drukte. Daarbovenop kwam de verdere daling van de rente, die ook in 2011 heeft doorgezet. Als gevolg van deze factoren kwam Bpf AVH achter te liggen op het herstelpad. Die achterstand heeft Bpf AVH helaas ook in 2012 niet kunnen inlopen. Het bestuur heeft daarom in 2013 moeten besluiten de pensioenaanspraken per 1 april 2013 met 2% te verlagen.

Eind 2012 bedroeg de dekkingsgraad van Bpf AVH 99,6%; dat is hoger dan de dekkingsgraad van 95% eind 2011. Belangrijkste oorzaken hiervan zijn de invoering van een nieuwe rekenrente, de Ultimate Forward Rate, en de goede b ­ eleggingsrendementen. Na de doorgevoerde korting van 2% bedraagt eind 2012 de dekkingsgraad 101,6%.

Herstelplan Omdat Bpf AVH een dekkingstekort heeft, is er in april 2009 een herstelplan ingediend bij De Nederlandsche Bank (DNB). Daarin geven we aan hoe we het tekort weg gaan werken. Onderdeel van dat herstelplan is een voorspelling van de ontwikkeling van de dekkingsgraad, het zogenaamde herstelpad.

Het complete jaarverslag is binnenkort te downloaden vanaf onze website www.bpfavh.nl.

AVH Magazine

17

beleggen

beleggen

Wat gebeurt er met uw premie?

De beleggingsportefeuille van Bpf AVH bestaat voor het grootste deel uit vastrentende waarden. Vanwege de zekerheid die deze beleggingen geven, is dit voor pensioenfondsen een aantrekkelijke categorie. Vooral staatsobligaties zijn relatief veilige beleggingen, zeker als het om landen met een hoge kredietwaardigheid gaat. Om die reden kiest Bpf AVH ervoor hoofdzakelijk te beleggen in obligaties van Nederland, Duitsland, Noorwegen en Australië. Tegenover die zekerheid staat echter wel een lager rendement. Daarom wordt ook in beperkte mate belegd in aandelen. Die hebben een hoger risico als gevolg van de grillige aandelenmarkten, maar leveren – voor op de lange termijn – doorgaans meer op. Om de risico’s te spreiden wordt de rest van het vermogen in andere categorieën belegd. Overigens belegt Bpf AVH niet zelf, maar is het vermogensbeheer met het oog op de kosten uitbesteed aan vermogensbeheerders. Die beleggen het vermogen van Bpf AVH in veel gevallen in beleggingsfondsen. Daarbij wordt streng gekeken of het beleggingsfonds voldoet aan de door het bestuur van Bpf AVH gestelde voorwaarden. Uiteraard rapporteren de vermogensbeheerders regelmatig aan het bestuur. De manager vermogensbeheer van onze uitvoerder volgt voor ons de prestaties van onze vermogensbeheerders op de voet.

U betaalt maandelijks

Evaluatie Hoe weten we nu of we het goed doen qua rendement? In de normportefeuille wordt aan elke categorie een zogenaamde benchmark gekoppeld. Dat is een objectieve maatstaf, vaak een bekende beursindex, waaraan de prestaties kunnen worden afgemeten. Jaarlijks wordt bekeken of Bpf AVH in die categorie beter of slechter dan de benchmark heeft gepresteerd. Die prestatie wordt uitgedrukt in de zogenaamde Z-score. Als de Z-score positief is heeft het fonds een hoger resultaat behaald dan het resultaat van de gekozen normportefeuille.

pensioenpremie. Of misschien bent u al met pensioen en heeft u jarenlang premie betaald. Wat gebeurt er met

Vervolgens wordt de gemiddelde Z-score van de afgelopen vijf jaar berekend. Dat noemen we de performancetoets. Is de uitkomst daarvan lager dan nul, dan kunnen werkgevers vrijstelling vragen van deelname in het pensioenfonds wegens onvoldoende beleggingsresultaten.

dat geld?

Kort gezegd: dat wordt belegd. Dat doen we uiteraard niet zomaar. We kijken daarbij goed naar de balans tussen risico en rendement. Om rendement te maken moet er namelijk wel risico gelopen worden; zonder risico geen rendement. Die risico’s moeten natuurlijk beperkt blijven. Het gaat immers om uw pensioen. We proberen dus met een acceptabel risico een zo hoog mogelijk rendement te halen. Dat doen we door goed te kijken waarin we beleggen en de risico’s te spreiden. Beleggingscommissie Het beleggingsbeleid en alle beslissingen over beleggingen worden voorbereid door de beleggingscommissie. Die bestaat uit vier bestuursleden. Zij worden ondersteund door de ad-

18

AVH Magazine

viserend actuaris, een externe adviseur, de manager vermogensbeheer en adviseurs op bijvoorbeeld het gebied van renteontwikkeling. Omdat de commissie een beperkte omvang heeft, kan er snel geschakeld worden als er ontwikkelingen zijn die aanleiding geven tot aanpassing van het vermogensbeheer. De commissie adviseert het bestuur op allerhande beleggingsvraagstukken. Het is altijd het bestuur dat uiteindelijk beslist. Normportefeuille Het bestuur stelt jaarlijks een zogenaamde normportefeuille vast. Daarin wordt vastgelegd in welke beleggingscategorieën dat jaar belegd wordt. Voor elke categorie geldt een bandbreedte. Dat is de maximaal toegestane afwijking van het vastgestelde percentage. Zodra het percentage aandelen bijvoorbeeld hoger wordt dan het maximum, worden er aandelen verkocht. Beleggingscategorie

Normportefeuille

Bandbreedte

Vastrentende waarden

72,5%

60%-90%

Aandelen

12,5%

5%-20%

Vastgoed

7,5%

0%-15%

Specialties

5,0%

0%-10%

Liquiditeiten

2,5%

0%-10%

Totaal

100%

Jaar

Rendement

Z-score

Performancetoets

2008

9,03%

-1,01

1,11

2009

4,59%

-2,15

0,25

2010

6,52%

0,55

0,42

2011

11,1%

0,93

0,32

2012

10,4%

0,96

0,96

Verantwoord beleggen Het bestuur van Bpf AVH is zich bewust van haar maatschappelijke verantwoordelijkheid als belegger. Daarom heeft Bpf AVH de Principles for Responsible Investment van de Verenigde Naties ondertekend. Bij beleggingsbeslissingen houden wij rekening met milieu, dierenwelzijn, mensenrechten en werknemersverhoudingen. Meer weten? Kijk eens op onze website www.bpfavh.nl. Daar kunt u onder andere onze Verklaring inzake de beleggingsbeginselen vinden. Ook de rapportages inzake verantwoord beleggen van onze vermogensbeheerders staan op de website alsmede de jaarverslagen.

Waarin belegt Bpf AVH? Vastrentende waarden Lening aan overheid of ondernemingen of instellingen. Worden ook wel obligaties genoemd. Gedurende de looptijd wordt over het uitgeleende bedrag jaarlijks een rentevergoeding ontvangen. Geldt als veilige belegging. Aandelen Waardepapier dat recht geeft op zeggenschap in onderneming en op winstuitkering. Aandelen kunnen in waarde stijgen of dalen en zijn daardoor risicovoller. Daar staat tegenover dat zij op de lange termijn meer rendement opleveren. Vastgoed Onroerend goed: woningen, winkels en bedrijfsruimtes. Specialties Private equity (financiering van ondernemingen buiten de aandelenbeurs om) en commodities (beleggingen in grondstoffen, bijvoorbeeld (edel)metalen). Liquiditeiten Belegging waarbij het geld snel opeisbaar is, bijvoorbeeld een spaarrekening of deposito.

AVH Magazine

19

Straks een goed pensioen? Dan moet u nu wat doen! Ga naar www.bpfavh.nl en check uw pensioenregeling.

S ti c ht in g B e d r i j f s p e n s i o e n f o n d s v o o r d e A g r a r is c he e n V oe d se lv o o r z i e n i n g s h a n d e l