Aan de raad
AGENDAPUNT 7.8 Doetinchem, 1 maart 2010
ALDUS BESLOTEN 9 MAART 2010 Dienstenrichtlijn, lex silencio positivo en Wet dwangsom en beroep bij niet tijdig beslissen Voorstel: 1. Kennisnemen van het plan van aanpak voor de implementatie van de Dienstenrichtlijn, lex silencio positivo en de stand van zaken ten aanzien van de Wet dwangsom en beroep bij niet tijdig beslissen. 2. De Verordening tot wijziging van de Verordening kwaliteitsregels Peuterspeelzaalwerk en de Afvalstoffenverordening 2007 vaststellen. Met de invoering van de Europese Dienstenrichtlijn en de Dienstenwet wordt gestreefd naar het zo veel mogelijk wegnemen van belemmeringen voor grensoverschrijdende dienstverleners. Met dit voorstel informeren wij u over de stand van zaken met betrekking tot de invoering van de Dienstenrichtlijn en de Dienstenwet in de gemeente. Van de gelegenheid maken wij gebruik u te informeren over twee bijzondere juridische onderwerpen: de lex silencio positivo en de Wet dwangsom en beroep bij niet tijdig beslissen. Dienstenrichtlijn De Dienstenrichtlijn wordt in het Nederlandse rechtssysteem geïmplementeerd door middel van de Dienstenwet, die per 28 december 2009 in werking is getreden. De Dienstenrichtlijn en de Dienstenwet hebben betrekking op economische activiteiten die zijn aan te merken als dienst. Voorbeelden hiervan zijn de meeste vrije beroepen (juristen, architecten, ingenieurs, accountants etc.), ambachtslieden, diensten voor ondernemingen (kantooronderhoud, managementadvies, incassodiensten etc.), diensten op het gebied van toerisme (diensten van sportcentra en pretparken) en diensten op het gebied van installatie en onderhoud van apparatuur en informatiediensten (webportalen en activiteiten op het gebied van het programmeren van computers). De Dienstenrichtlijn moet ervoor zorgen dat er een vrij verkeer van diensten ontstaat. Kort gezegd komt het erop neer dat een Spaanse kapper zonder belemmeringen die betrekking hebben op zijn nationaliteit, in Nederland een kapperszaak moet kunnen beginnen. Met de invoering van de Dienstenrichtlijn en de Dienstenwet hangt samen de invoering van de lex silencio positivo. Hierna geven wij per onderdeel de stand van zaken weer. Screening gemeentelijke regelgeving Het is van groot belang dat decentrale overheden Europa-proof zijn. Het is decentrale overheden niet toegestaan om van het Europese recht afwijkende regels vast te stellen. Ook bij bestuurshandelingen dienen de Europese regels, bijvoorbeeld op het gebied van het aanbestedingsrecht, in acht te worden genomen. Voor de Dienstenrichtlijn betekent dit dat de gemeentelijke regelgeving, dus de door ons college en de door uw raad vastgestelde autonome regels, dient te voldoen aan de eisen die deze richtlijn stelt. Op basis van de Dienstenrichtlijn is het bijvoorbeeld verboden om te eisen dat een dienstverlener een bepaalde nationaliteit heeft. De Dienstenrichtlijn verplicht iedere gemeente om haar wet- en regelgeving die betrekking heeft op diensten, door te nemen op de aanwezigheid van belemmeringen voor vrije vestiging of vrij verkeer van diensten. Uiterlijk per 1 september 2008 moesten de resultaten van deze screening worden gemeld aan de landelijke Projectgroep Implementatie Dienstenrichtlijn.
2 Doetinchem, 1 maart 2010 Aan deze verplichting hebben wij op 18 augustus 2008 voldaan. Uitkomst van deze screening was dat in de gemeentelijke regelgeving geen belemmeringen zijn aangetroffen voor de vrije vestiging of het vrije verkeer van diensten. Dienstenloket (Antwoord voor bedrijven) en Interne Markt Informatiesysteem (IMI) De Dienstenrichtlijn vereist dat bepaalde informatie via één-loket wordt ontsloten. Daarbij gaat het niet enkel om informatie die betrekking heeft op de eigen lidstaat, maar ook om meer algemene informatie die op andere lidstaten betrekking heeft. In Nederland wordt deze informatie voor (buitenlandse) dienstverleners en zakelijke afnemers (dus zeg maar voor ondernemers) ontsloten via het Dienstenloket. Het Dienstenloket wordt ondergebracht bij de bestaande portal voor ondernemers www.antwoordvoorbedrijven.nl. Met een speciale berichtenbox is beveiligd berichtenverkeer mogelijk. Via dit kanaal kan de dienstverlener vragen stellen aan en transacties verrichten met de aangesloten bevoegde instantie, waaronder dus de decentrale overheden. Kiest een dienstverlener voor communicatie en transacties via de berichtenbox, dan is de overheidsinstantie verplicht hem langs deze weg van dienst te zijn. Wij zijn al aangesloten op de website www.antwoordvoorbedrijven.nl. In dat kader kan een ondernemer bijvoorbeeld zien wanneer en onder welke voorwaarden in Doetinchem een horecavergunning wordt verleend. De aansluiting op het Dienstenloket door de gemeente Doetinchem is intussen een feit. Dit is gerealiseerd vanuit het Project Ontwikkeling Dienstverlening. De Dienstenrichtlijn verplicht de lidstaten van de Europese Unie om samen te werken bij het houden van toezicht op de dienstverleners. Bevoegde instanties moeten straks op verzoek langs elektronische weg informatie aan elkaar verstrekken, bijvoorbeeld over diploma's en registraties van dienstverleners. Voordeel voor de dienstverleners is dat zij minder vaak gegevens aan toezichthouders hoeven te verstrekken. De Europese Commissie heeft een elektronisch systeem opgezet voor de uitwisseling van informatie tussen de bevoegde instanties in de lidstaten. Dit systeem is het Interne Markt Informatiesysteem (hierna: het IMI). Het is een gesloten elektronisch netwerk waarbinnen de bevoegde instanties van de lidstaten rechtstreeks met elkaar informatie kunnen uitwisselen over dienstverleners die grensoverschrijdend hun diensten aanbieden of zich willen vestigen in een andere lidstaat. De aansluiting op het IMI door de gemeente Doetinchem is rond. Ook dit is tot stand gekomen vanuit het Project Ontwikkeling Dienstverlening. Lex silencio positivo De Dienstenrichtlijn verplicht tot het invoeren van de van rechtswege verleende vergunning, ook bekend als de ‘lex silencio positivo’. Op grond hiervan moet in het Nederlandse recht worden geregeld dat een vergunning wordt geacht te zijn verleend als er binnen de wettelijke beslistermijn geen beslissing op een aanvraag is genomen. Het is een juridische constructie die bijdraagt aan het voorkomen en bestrijden van overschrijdingen van beslistermijnen. Voor vergunningstelsels die onder de reikwijdte van de Dienstenrichtlijn vallen, moet voor 1 januari 2010 in de betreffende verordening worden vermeld dat de lex silencio positivo van toepassing is. Voor die vergunningstelsels waar een lex silencio positivo vanwege dringende redenen van algemeen belang (bijvoorbeeld openbare orde en volksgezondheid) niet wenselijk is, wordt een overgangstermijn tot 1 januari 2012 geboden om uitdrukkelijk aan te geven dat op dit vergunningstelsel geen lex silencio positivo van toepassing zal zijn. Dit overgangsregime doet echter niets af aan de verplichting van de Dienstenrichtlijn om te beoordelen of een dwingende reden van algemeen belang zich al dan niet verzet tegen toepassing van de lex silencio positivo.
3 Doetinchem, 1 maart 2010 Om mogelijke onduidelijkheden te voorkomen, verdient het de voorkeur om in de betreffende verordeningen zowel vast te leggen op welke bepalingen de lex silencio positivo van toepassing wordt verklaard, als voor welke bepalingen de lex silencio positivo om dwingende redenen van algemeen belang niet van toepassing wordt verklaard. Het voorgaande betekent concreet dat de volgende gemeentelijke verordeningen moeten worden aangepast: Verordening kwaliteitsregels Peuterspeelzaalwerk gemeente Doetinchem en de Afvalstoffenverordening gemeente Doetinchem 2007. In deze verordeningen zal worden bepaald dat de lex silencio positivo niet van toepassing is en welke dwingende reden van algemeen belang hieraan ten grondslag ligt. Aparte vermelding verdienen de Speelautomatenhallenverordening en de Algemene plaatselijke verordening voor de gemeente Doetinchem 2009. In het kader van het mogelijk maken van een speelautomatenhal in de gemeente moet de Algemene plaatselijke verordening nog worden aangepast. Op dat moment zal in deze verordening ook worden bepaald in welke gevallen de lex silencio positivo van toepassing is en zo nee, welke dwingende reden van algemeen belang hieraan ten grondslag ligt. In dat kader zal tevens de Speelautomatenhallenverordening in die zin worden aangepast dat bepaald wordt dat de lex silencio positivo niet van toepassing is. Dit betekent dat een niet tijdige beslissing op een aanvraag voor een vergunning voor een speelautomatenhal niet leidt tot een vergunning van rechtswege. Ons voorstel tot aanpassing van de Speelautomatenhallenverordening en de Algemene plaatselijke verordening kunt u binnenkort tegemoet zien. Wet dwangsom en beroep bij niet tijdig beslissen Hiervoor hebben wij stilgestaan bij de lex silencio positivo die moet bijdragen aan het voorkomen en bestrijden van overschrijdingen van beslistermijnen. In het kader hiervan kunnen wij ook wijzen op de Wet dwangsom en beroep bij niet tijdig beslissen (hierna: de wet). Deze wet is op 1 oktober 2009 in werking getreden om de overschrijding van beslistermijnen een halt toe te roepen. De wet geeft twee mogelijkheden om op te komen tegen niet tijdige beslissingen: - een regeling op grond waarvan een bestuursorgaan (raad, college en burgemeester) een dwangsom verschuldigd kan zijn voor iedere dag dat de beslissing uitblijft; - een regeling op grond waarvan, met overslaan van de bezwaarfase, direct beroep bij de bestuursrechter kan worden ingesteld tegen het niet tijdig beslissen door het bestuursorgaan. Ter toelichting op deze twee mogelijkheden het volgende. Wanneer een bestuursorgaan geen beslissing neemt binnen de wettelijke beslistermijn, is een dwangsom verschuldigd voor elke dag dat een beslissing uitblijft. Hierbij kan wel een kanttekening worden geplaatst. De burger moet het bestuursorgaan, alvorens een dwangsom verschuldigd is, eerst in gebreke stellen. Dit kan vanaf de eerste dag dat het bestuursorgaan te laat is met beslissen. De ingebrekestelling moet schriftelijk geschieden. Als het bestuursorgaan twee weken na ontvangst van de ingebrekestelling nog geen beslissing heeft genomen, verbeurt het per dag dat een beslissing uitblijft een dwangsom. De maximale looptijd van de dwangsom is 42 dagen en de dwangsom bedraagt ten hoogste 1260. Bij termijnoverschrijding door het bestuursorgaan heeft de burger niet alleen recht op een dwangsom maar ook de mogelijkheid om direct beroep in te stellen bij de rechter. De burger kan vanaf de eerste dag dat het bestuursorgaan te laat is met beslissen, het bestuursorgaan in gebreke stellen. De ingebrekestelling dient schriftelijk te geschieden. Na de ingebrekestelling
heeft het bestuursorgaan twee weken om alsnog te beslissen. Gebeurt dat binnen die twee weken niet, dan kan de burger beroep instellen bij de rechtbank tegen het niet tijdig beslissen. 4 Doetinchem, 1 maart 2010 De rechtbank behandelt het beroep doorgaans zonder zitting. Indien het beroep gegrond is, moet het bestuursorgaan alsnog binnen twee weken een beslissing nemen. De Wet dwangsom en beroep bij niet tijdig beslissen is inmiddels geïmplementeerd in de gemeentelijke organisatie. In dat kader hebben wij een handleiding opgesteld waarin de werking van deze wet wordt uitgelegd. Ook hebben wij afgesproken dat dwangsommen die moeten worden betaald ten laste komen van de betreffende afdeling. Dit moet een stimulans vormen voor afdelingen om alles in het werk te stellen tijdig een beslissing te nemen. Daarnaast is de briefafhandeling en de betaling van dwangsommen een vast onderwerp van de managementgesprekken die worden gevoerd tussen de directeur bedrijfsvoering en de afdelingshoofden. Voor de goede orde merken wij overigens op dat sinds de inwerkingtreding van de wet, 1 oktober 2009, nog geen enkele maal een beroep hierop is gedaan. Burgemeester en wethouders van Doetinchem, De secretaris, De burgemeester, ING. N. VAN WAART
DRS. H.J. KAISER
De raad van de gemeente Doetinchem; gezien het voorstel van burgemeester en wethouders over Dienstenrichtlijn, lex silencio positivo en Wet dwangsom en beroep en met overname van de in dat voorstel vermelde overwegingen; gelet op artikel 108, lid 1, juncto artikel 147, lid 2 en artikel 149 van de Gemeentewet; besluit: 1. kennis te nemen van het plan van aanpak met betrekking tot de implementatie van de Dienstenrichtlijn, lex silencio positivo en de stand van zaken ten aanzien van de Wet dwangsom en beroep bij niet tijdig beslissen. 2. de volgende Verordening tot wijziging van de Verordening kwaliteitsregels Peuterspeelzaalwerk gemeente Doetinchem en de Afvalstoffenverordening gemeente Doetinchem 2007 vast te stellen: I. De Verordening kwaliteitsregels Peuterspeelzaalwerk gemeente Doetinchem wordt als volgt gewijzigd: Aan artikel 3 wordt een derde lid toegevoegd, luidende: 3. Paragraaf 4.1.3.3 van de Algemene wet bestuursrecht (positieve fictieve beschikking bij niet tijdig beslissen) is niet van toepassing. II.
De Afvalstoffenverordening gemeente Doetinchem 2007 wordt als volgt gewijzigd: Aan artikel 2 wordt een derde lid toegevoegd, luidende: 3. Paragraaf 4.1.3.3 van de Algemene wet bestuursrecht (positieve fictieve beschikking bij niet tijdig beslissen) is niet van toepassing.
III. Deze verordening treedt in werking de dag na bekendmaking en werkt terug tot 28 december 2009. Aldus besloten in zijn vergadering van 9 maart 2010,
, griffier
, voorzitter
