Aambeien De klachten - kleine verdikking of bobbeltjes bij anus - soms pijnlijk, vooral tijdens en na het poepen - bloedverlies. Aambeien kunnen kapot gaan. Dan zit er helderrood bloed rond de ontlasting of volgen er druppels bloed na de ontlasting - soms is er allee jeuk of een branderig gevoel Naar de dokter? - nee, aambeien zijn ongevaarlijk. Ze verdwijnen meestal vanzelf binnen enkele weken - ja, wanneer u iets bij de anus voelt en er onzekerheid bestaat of het aambeien zijn - ja, wanneer er bloed bij de ontlasting zit en er onzekerheid is of dat door aambeien veroorzaakt wordt - ja, wanneer in een korte tijd een aambei ontstaat die erg gezwollen is en vel pijn doet Wat kunt u zelf doen? - zorg dat de ontlasting zacht is. Gebruik vezelrijke voeding en drink voldoende - zorg voor voldoende lichaamsbeweging - bij irritatie rond de anus een nat washandje of vochtige doekjes gebruiken - aambeienzalf kan pijn en jeuk verzachten. Zetpillen hebben weinig effect. Beide middelen zijn verkrijgbaar bij drogist of apotheek
Acne De klachten - rode puistjes met later vaak een gele kop - meestal in het gezicht, soms op de rug of de borst - komt vooral voor bij jongens tussen 12 en 25 jaar Naar de dokter? nee, acne is vervelend, maar onschuldig ja, wanneer de klachten niet verdwijnen met onderstaande adviezen Wat kunt u zelf doen? - gebruik zo weinig mogelijk zeep - was de huid met lauw water - liefst geen washandje gebruiken - dep de huid droog, wrijven irriteert de huid - gebruik make-up op waterbasis, maar gebruik dat zo min mogelijk op de aangedane huid - uitknijpen van gesloten mee-eters geeft littekens en nieuwe acne - behandel open mee-eters met een comedonelepeltje (verkrijgbaar bij apotheek of drogist)
-
koop benzoylperoxide 5% of salicylzuur in cetamacrogolcrème en gebruik dat volgens de aanwijzing (verkrijgbaar bij apotheek of drogist) soms helpt een hoogtezon de schoonheidsspecialiste kans soms hulp bieden
Bijholteontsteking De klachten - pijn in het hoofd, bovenkaken en rond de ogen - pijn is vooral ’s ochtends aanwezig - pijn bij voorover bukken (alsof er een blok naar voren valt) - verstopte neus, soms met geelgroen slijm - hoesten - ademen door de neus is moeilijk - soms koorts Naar de dokter? - Nee, de klachten gaan vanzelf binnen een week over - Ja, wanneer er ernstige klachten zijn die langer duren dan een week Wat kunt u zelf doen? - gebruik xylometazol neusdruppels of neusspray (verkrijgbaar bij apotheek of drogist) - stomen boven een bak water. Er hoeft niets aan het water te worden toegevoegd - niet roken - rokerige ruimtes vermijden
Brandwonden De klachten - de lichtste brandwonden zijn eerstegraads brandwonden. De plekken zijn rood, droog en pijnlijk - en tweedegraads brandwond is behalve rood en pijnlijk ook vochtig, soms zijn er blaren - een derdegraads brandwond is geelwit van kleur en doet geen pijn Naar de dokter? - nee, een kleine eerste- of tweedegraads brandwond is pijnlijk, maar niet gevaarlijk - ja, wanneer het verbrande oppervlak groter is dan de hand van de betrokkene - ja, als het een diepe brandwond is die een witte of zwarte kleur heeft en bij het aanraken niet pijnlijk is - ja, wanneer er brandwonden zijn op meerdere vingers, meerdere tenen, in het gezicht of in het kruis - ja, wanneer de brandwond is veroorzaakt door een chemische stof of door elektriciteit Wat kunt u zelf doen? - direct koelen onder lauw stromend water - Houd de brandwond minstens 20 minuten onder de lauwe kraan of douche
-
Gebruik bij afwezigheid van stromend water een bad, natte lappen of de sloot Laat kleding die aan de brandwonden kleeft gewoon zitten Bij pijn koelen met natte kompressen, zo nodig paracetamol Eerstegraads verbrandingen genezen het best in de open lucht. Tweedegraads brandwonden afdekken met zalfgaas (verkrijgbaar bij apotheek of drogist)
Diarree De klachten -waterdunne ontlasting waarbij men drie keer of vaker per dag naar het toilet moet -Krampen in de buik - Uitdroging: te merken aan sufheid, verminderde huidspanning en een droge mond en lippen. Jonge kinderen plassen minder en huilen zonder dikke tranen
Naar de dokter? - nee, wanneer het na 4 à 5 dagen vanzelf over gaat - ja, wanneer de diarree langer aanhoudt dan 4 à 5 dagen of telkens weer terugkomt - ja, wanneer er diarree is bij kinderen onder de 2 jaar en de diarree gepaard gaat met koorts en braken - ja, bij uitdrogingsverschijnselen Wat kunt u zelf doen? - geen medicijnen gebruiken tegen diarree - voldoende drinken. Wat u drinkt is niet zo belangrijk - een speciaal dieet volgen heeft geen zin - bij uitdroging is het verstandig ORS te gebruiken. Dit is een zout/suikermengsel dat u kunt oplossen in water (verkrijgbaar bij apotheek of drogist) -
Eczeem De klachten - jeuk - een rode, schilferende huid met blaasjes en/of korstjes - bij baby’s meestal op het gezicht of tussen de haren - bij kinderen vanaf 2 jaar vaak bij knie- en elleboogplooien, polsen en enkels Naar de dokter? - nee, het is ongevaarlijk en niet besmettelijk - Ja, wanneer u met de onderstaande maatregelen geen bevredigend resultaat bereikt Wat kunt u zelf doen? - draag luchtige katoenen kleding - zorg dat de omgevingstemperatuur niet te hoog is - houd nagels kort in verband met infecties door krabben - gebruik gene zeep
-
voorkom uitdroging van de huid, gebruik vaak lanette wascrème (verkrijgbaar bij apotheek of drogist) gebruik bij baby’s badolie/ olijfolie of balneum hemal eczeemplekken behandelen met zinkzalf (droog eczeem) of zinkolie (vochtig eczeem) wanneer het ‘in de familie zit’ de baby de eerste zes maanden borstvoeding geven
Enkelverstuiking De klachten - pijn in de enkel na ‘verstappen’ of verkeerd terecht komen - zwelling van de enkel - soms na een paar dagen een bloeduitstorting Naar de dokter? - nee, een kneuzing of verstuiking geneest vanzelf in een dag of vier - ja, wanneer er aanwijzingen zijn voor een botbreuk - (extreme zwelling, abnormale stand van het gewricht) - Ja, wanneer na drie dagen met onderstaande adviezen geen verbetering optreedt - Ja, wanneer het een jong kind betreft Wat kunt u zelf doen? - koelen met koud water of ijs - rust: het been horizontaal leggen gedurende één à twee dagen - eventueel zwachtelen bij het lopen - probeer de enkel steeds licht te bewegen. Beweging bevordert het herstel - bij pijn is paracetamol de aangewezen pijnstiller (verkrijgbaar bij apotheek of drogist)
Griep De klachten - koorts - spierpijn - zich ziek voelen - hoofdpijn (soms) - hoesten (soms) Naar de dokter? - nee, bij griep kan de dokter niet meer doen da u zelf - ja, wanneer de temperatuur na aanvankelijke daling opnieuw stijgt - ja, wanneer de koorts na vijf dagen niet daalt - ja, wanneer de griep gepaard gaat met benauwdheid of het ophoesten van veel slijm Wat kunt u zelf doen? - er bestaan geen medicijnen tegen griep. Ook de huisarts beschikt niet over dergelijke middelen - het belangrijkste is dat u uitziekt. Geef u zelf de tijd om een paar dagen ziek te zijn
-
bij hoest maakt u zelf ene hoestdrank van tijmthee met honing. Het aanschaffen van allerlei hoestdranken is niet zinvol omdat u veel vocht verliest is het belangrijk om goed te drinken. Eten hoeft alleen wanneer u er trekt in heeft wanneer de klachten erg storend zijn, kunt u paracetamol innemen (verkrijgbaar bij apotheek of drogist)
Heesheid De klachten - de toonhoogte van de stem is veranderd - het stemgeluid is niet helder maar gesluierd, schor of gebroken - u bent de stem ’kwijt’ (niet altijd) Naar de dokter? - Nee, meestal gaat het om een virusinfectie en is de stem binnen drie weken weer normaal - Ja, wanneer de heesheid langer duurt dan drie weken Wat kunt u zelf doen? - niet teveel praten,; fluisteren verergert de klachten - niet roken - vermijd rokerige ruimten - als er slijm zit, kan stomen een goede maatregel zijn. Er hoeft niets aan het water te worden toegevoegd - Kleine kinderen kunnen stomen in de douche of badkamer. Door de warme straal op een koude muur te richten ontstaat veel stoom. Blijf totaal 15-20 minuten in de badkamer - Probeer stress te minimaliseren - Ontspanningsoefeningen ondersteunen het herstel van de heesheid
Hoesten De klachten - hoesten met slijm - hoesten zonder slijm (droge hoest) - hoesten kan samengaan met verschijnselen van verkoudheid of griep Naar de dokter? - Nee, een gewone hoest gaat binnen veertien dagen vanzelf over - Ja, wanneer de hoest langer duurt dan veertien dagen of steeds terugkomt - Ja, wanneer hoesten gepaard gaat met benauwdheid, pijn op de borst, algemeen ziek zijn of als er bloederig slijm wordt opgehoest - Ja, wanneer baby’s jonger dan een jaar of mensen ouder dan 65 jaar langer dan enkele dagen hoesten
Wat kunt u zelf doen? - bij een gewone hoest hoeft u de eerste twee weken niets te doen - niet roken - vaak wat drinken of zuigen op ene dropje of zuurtje - bij verkoudheid de neus druppelen of sprayen met zout water - stomen onder een doek (of met kleine kinderen in de badkamer ) - zelf (tijm)thee met honing maken. Geef dit niet aan kinderen die jonger zijn dan twee jaar - u kunt een hoestdrank gebruiken. Het nut hiervan is niet aangetoond
Hoofdpijn De klachten - pijn in het voorhoofd, bij de slapen of in het achterhoofd - dof/drukkende pijn - soms is er een gevoel van ene knellende band om het hoofd Naar de dokter? - nee, als er naast de hoofdpijn geen andere lichamelijke klachten zijn, hoeft u niet naar de huisarts - ja, wanneer er ook andere klachten zijn zoals oogklachten, allergieën, hersenschudding, nekstijf heid, sufheid of verlammingen Wat kunt u zelf doen? - zorg voor voldoende lichaamsbeweging, een goede nachtrust en voldoende ontspanning - breng regelmaat in uw leven en zorg voor een goed dagnachtritme - voedingsmiddelen die klachten geven niet meer gebruiken - praat met anderen over uw spanningen, stress of zorgen - hou een hoofdpijndagboek bij - u kunt ter ontspanning yogaoefeningen doen - gebruik zo nodig ene pijnstiller. Doe dat niet met regelmaat, want dat kan juist hoofdpijn veroorzaken - Paracetamol is de pijnstiller die de voorkeur heeft (verkrijgbaar bij apotheek en drogist)
Hooikoorts De klachten - niezen, verstopte neus, loopneus - tranende of brandende ogen - soms een droge keel, kriebelhoest, benauwdheid of vermoeidheid’ - de klachten treden op tussen februari en september, afhankelijk van het gewas waarvoor men allergisch is Naar de dokter? - nee, hooikoorts is lastig maar kan gene kwaad
-
ja, het heeft zin de huisarts (telefonisch) te raadplegen wanneer onderstaande adviezen onvoldoende effect hebben
Wat kunt u zelf doen? - plan bezigheden buitenshuis zoveel mogelijk in d ochtend, dan zijn er de minste pollen - binnen zijn er minder pollen wanneer de ramen gesloten blijven - probeer niet in de ogen te wrijven, dat verergert namelijk de klachten - een zonnebril kan de ogen enigszins beschermen tegen stuifmeelkorrels - volg via radio en teletekst de hooikoortsberichten - kies vakanties aan zee of in de bergen - medicijnen helpen goed tegen hooikoorts. Medicijnen in de vorm van oogdruppels, neusspray en tabletten zijn zonder recept verkrijgbaar bij drogist of apotheker
Hyperventilatie De klachten - benauwdheid - misselijkheid - duizeligheid - tintelingen om de mond, in handen en voeten - angst (om dood te gaan of flauw te vallen) - zweten - klamme handen - stijve verkrampte armen/benen Naar de dokter? - nee, hyperventilatie is ongevaarlijk - ja, wanneer u eraan twijfelt dat het hyperventilatie is - ja, wanneer met onderstaande adviezen de klachten niet verminderen Wat kunt u zelf doen? - In een zakje blazen (gezicht niet helemaal afsluiten) - Touwtje springen, hard lopen , kniebuigingen maken om een aanval te voorkomen - Een dagboek bijhouden kan u helpen om erachter te komen welke spanningen en problemen de hyperventilatie uitlokken - Praten over spanningen en problemen die te maken hebben met de hyperventilatie - Een cursus yoga of ontspanningstechnieken gaan volgen - Kalmeringsmiddelen onderdrukken de angst en spanning, maar lossen het probleem niet op
Insectenbeten en insectensteken De klachten - een bultje en/of jeuk na een muggensteek - een bult of zwelling na een wespen- of bijensteek - een donker gekleurd bolletje op de huid (teek)
Naar de dokter? - nee, een zwelling na een insectenbeet/steek is na een paar dagen weer over. Vaal is het de tweede dag erger dan de eerste dag - ja, bij een steek in de mond, de enkel of op de tong - ja, wanneer er over het hele lichaam jeuk ontstaat - ja, wanneer er rond een tekenbeet na enkele dagen tot maanden een licht rode ronde vlek ontstaat Wat kunt u zelf doen? - voorkom muggensteken door beschermende kleding, horren voor de ramen, een klamboe en antimuggenproducten - voorkom wespen- en bijensteken door oplettend te zijn met etenswaren buiten, felgekleurde kleding, parfum en bloemen - verwijder een teek met een tekenpincet. De teek niet verdoven met spiritus of iets dergelijks - de angel van ene bij kan in de huid achterblijven. Verwijder deze door er met de nagel overheen te schrapen - een koude, natte doek geeft verlichting bij jeuk, pijn en zwelling - bij jeuk azaroncrème of mentholpoeder gebruiken (verkrijgbaar bij apotheek en drogist)
Keelpijn De klachten - pijn bij het slikken - verkoudheid/hoesten - de keel is rood en opgezet - soms zijn er gele stippen of is er een geel laagje - soms koorts - soms pijnlijke verdikkingen in de hals (klieren) Naar de dokter? - nee, wanneer u naast keelpijn ook hoest of verkouden bent - ja, wanneer de keelpijn naar één kant trekt en je de mond niet goed kunt openen - ja, wanneer de keelpijn langer duurt dan vijf dagen - ja, wanneer er ook vlekjes te zien zijn op de huid Wat kunt u zelf doen? - voldoende drinken (koude dranken), eten is niet noodzakelijk - zuigen op een dropje of een zuurtje bevordert het herstel, keeltabletten werken zeker niet beter - bij een verstopte neus kunt u een neusspray gebruiken (verkrijgbaar bij drogist of apotheker) - gorgelen met zout water (1 afgestreken theelepel zout in een glas water oplossen) - neem voldoende rust, vermijd droge lucht - niet roken - bij pijn kunt u ene pijnstiller gebruiken bij voorkeur paracetamol (verkrijgbaar bij drogist of apotheker)
Kinderziekten De klachten - soms koorts, hangerigheid - jeuk - vlekjes in verschillende soorten - soms opgezette lymfeklieren of rode keel
Naar de dokter? - nee, wanneer het kind verder niet ziek is - ja, wanneer er vlekjes zijn en het kind wel ziek is ( o.a. bij koorts, oorpijn, buikpijn, hoesten, keelpijn) Wat kunt u zelf doen? - dring geen eten op; drinken is wel belangrijk - bedrust is alleen noodzakelijk als het kind dat aangeeft - bij jeuk deppen met azijnwater, een lauwe douche nemen of behandelen met mentholpoeder - nagels kort houden om krabwondjes te voorkomen - het is goed dat kinderen op jonge leeftijd kinderziekten doormaken; bij kinderziekten is medicatie niet nodig - de kinderen hoeven niet geïsoleerd te worden en kunnen gewoon naar school, de peuterspeelzaal of het dagverblijf - aparte hygiënische maatregelen zijn niet nodig
Koorts bij kinderen De klachten - lichaamstemperatuur hoger dan 38 graden - koud hebben en rillen (wanneer de temperatuur snel stijgt) - warm hebben en zweten (wanneer de temperatuur gaat dalen) - de hoogte van de koorts is veel minder belangrijk dan het gedrag van het kind. Wanneer het kind speelt en normaal reageert, is er niet veel aan de hand Naar de dokter? - nee, voor koorts alleen hoeft u niet naar de dokter - ja, wanneer een kind jonger is dan drie maanden - ja, wanneer de koorts samengaat met sufheid, kreunen, slecht drinken, stijve nek, benauwdheid, braken of diarree - ja, wanneer koorts langer duurt dan vier dagen of na aanvankelijke daling weer stijgt Wat kunt u zelf doen? - geef extra drinken - dring geen eten op - als een kind zich fit voelt, hoeft het niet per se in bed te blijven
-
geef een kind extra aandacht (spelletje, voorlezen) zorg ervoor dat de lichaamswarmte weg kan. Leg het kind niet onder ene dikke deken en zorg voor dunnen, loszittende kleding koortswerende medicijnen zijn niet nodig. Als het kind zich erg ziek voelt is paracetamol de meest aangewezen medicatie
Koortslip De klachten - een koortslip is het gevolg van besmetting met een herpesvirus - begint met jeuk, een brandend gevoel of pijn aan een kant van de lip - de plekjes zwellen op, er ontstaan blaasjes - de blaasjes worden korstjes Naar de dokter? - nee, een koortslip is zonder behandeling na ongeveer en week genezen, zonder littekens - ja, wanneer de blaasjes na twee weken nog niet weg zijn - ja, wanneer de ontsteking zich steeds verder uitbreidt Wat kunt u zelf doen? - knuffel niet met baby’s; zij kunnen ernstig ziek worden na een besmetting met het herpesvirus - gebruik bij zon voor de lippen een zonnebrandmiddel met een hoge beschermingsfactor - zinkolie en cetomacrogelcrème werken verzachtend. Deze middelen zijn zonder recept verkrijgbaar bij de apotheek en drogisterij - het effect van aciclovircrème (verkrijgbaar bij drogist of apotheek) is nauwelijks beter dan het effect van bovengenoemde middelen - zorg voor een goede weerstand, voldoende nachtrust, gezonde voeding - drink voldoende
Krentenbaard De klachten - rode vlekjes met in het midden blaasjes met gele pus - de vlekjes kunnen samenvloeien en zich uitbreiden - als de blaasjes kapot gaan ontstaat er een gelige korst - krentenbaard zit meestal rond de neus en mond, maar kan over het hele lichaam voorkomen - het komt vooral voor bij kinderen onder de 7 jaar Naar de dokter? - nee, krentenbaard gaat meestal vanzelf over - ja, wanneer de plekken zich uitbreiden over grotere delen van het lichaam - ja, wanneer het kind zich ziek voelt, koorts heeft of jonger is dan zes maanden Wat kunt u zelf doen?
-
-
houd de aangedane huid droog. Speeksel, snot en vocht vertragen het herstel gebruik eventueel zinkzalf. Het helpt tegen de jeuk en laat de blaasjes indrogen (verkrijgbaar bij drogist en apotheek) probeer d verspreiding van de bacterie te beperken door de plekken niet aan te raken, regelmatig de handen te wassen, de nagels kort te houden en deurknoppen en speelgoed schoon te houden medisch gezien hoeft een kind niet thuis te blijven van peuterspeelzaal of school. Wel is het verstandig dit met de scholleiding te overleggen
Luieruitslag De klachten - luieruitslag zit meestal op de billen, maar kan ook op andere plaatsen onder de luier zitten - grote rode plekken, soms met blaasjes, bultjes of een beschadigde huid - soms is de baby huilerig, maar meestal heeft de baby er weinig last van Naar de dokter? - nee, luieruitslag is ongevaarlijk; met onderstaande adviezen verdwijnt de uitslag binnen een paar weken - ja, wanneer het opvolgen van de adviezen geen effect heeft op de klachten Wat kunt u zelf doen? - zorg dat de huid niet geïrriteerd wordt door urine of ontlasting; vaak verschonen - billetjes schoonmaken met lauw water, Geen zeep of geparfumeerde doekjes gebruiken - geen katoenen luiers gebruiken; niet afsluiten met plastic broekjes - na elke verschoning de plekken insmeren met flink veel zinkzalf (verkrijgbaar bij drogist of apotheek) - laat de baby een ruime tijd in de blote billen liggen - wanneer de uitslag langer duurt en gekenmerkt wordt door een scherpe begrenzing dan is er waarschijnlijk sprake van ene schimmelinfectie. Miconazolcrème helt dan (verkrijgbaar bij drogist of apotheek)
Maagklachten De klachten - pijn in de maagstreek - een zwaar, vol, opgeblazen gevoel - misselijkheid, braken - zuurbranden - veel speeksel in de mond - opboeren - geen trek in eten
Naar de dokter?
-
ja, wanneer maagpijn gepaard gaat met zwarte ontlasting of als u bloed spuugt ja, wanneer u gewicht verliest ja, wanneer uw maagklachten niet na het opvolgen van onderstaande adviezen over zijn na vier weken
Wat kunt u zelf doen? - geen pijnstillers gebruiken (alleen paracetamol geeft geen maagklachten) - zoek uit welke voedingsproducten klachten geven en gebruik dien niet meer - eet regelmatig en kauw goed - gebruik weinig koffie en alcohol - niet roken - draag geen knellende kleding - bij maagpijn vermindert het drinken van lauwe melk of karnemelk soms de klachten - probeer spanning en/of stress bespreekbaar te maken
Menstruatiepijn De klachten - pijn in de onderbuik die optreedt vlak voor of aan het begin van de menstruatie - de pijn kan uitstralen naar de rug, de bovenbenen en de heupen - sommige vrouwen hebben uren pijn andere enkele dagen Naar de dokter? - nee, menstruatiepijn is niet ernstig, wel lastig - ja, wanneer u op later leeftijd last krijgt terwijl er voordien nooit menstruatiepijn is geweest Wat kunt u zelf doen? - soms helpt een warme kruik of een warm bad - massage van de onderrug geeft soms verlichting - paracetamol is een goede pijnstiller. Soms verminderen de klachten snellen door twee tabletten tegelijk in te nemen - als paracetamol niet helpt, gebruik dan ibuprofen (400 mg) of naproxen (250 mg. Neem de medicijnen in zodra de klachten beginnen. Deze tabletten kunnen zo nodig drie keer per dag worden ingenomen (verkrijgbaar bij drogist of apotheek)
Moeder vlekken De klachten -
moedervlekken zijn donkergekleurde vlekje in de huid soms zijn ze vanaf de geboorte aanwezig
Naar de dokter? - nee, moedervlekken zijn ongevaarlijk - ja, wanneer een moedervlek donkerder wordt of meerdere kleuren krijgt
-
ja, wanneer een moedervlek groter wordt of een andere vorm krijgt ja, wanneer een moedervlek gaat jeuken of steken wanneer er een korstje op komt of wanneer de plek gemakkelijk gaat bloeden ja, wanneer de rand rood wordt of de omgeving van de moedervlek rood wordt
Wat kunt u zelf doen? - verstandig zonnen maakt de kans dat moedervlekken kwaadaardig worden kleiner - zon daarom in het begin korte periodes (30 minuten) en zon niet tussen 11 en 15 uur - gebruik zonnebrandcrème. Hoe hoger de beschermingsfactor hoe langer u in de zon kunt blijven - gebruik na het zonen opnieuw crème om de huid te beschermen. De inwerking van de zon gaat na het zonnen nog een tijdje door
Obstipatie De klachten - moeilijk stoelgang - pijnlijke aandrang - tussendoor buikpijn - een opgeblazen gevoel, winderigheid - harde, droge ontlasting - soms aambeien - soms wat bloed bij de ontlasting Naar de dokter? - nee, obstipatie kunt u mestal zelf oplossen - ja, wanneer obstipatie samengaat met pijn, vermagering, koorts, of bloed bij de ontlasting - ja, wanneer uw stoelgang over langere tijd verandert - ja, wanneer u een bijwerking van ene geneesmiddel vermoedt Wat kunt u zelf doen? - stel bij aandrang ene bezoek aan de wc niet uit - drink ’s ochtends een glas lauw water op nuchtere maag - drink gedurende de gehele dag tenminste twee liter vocht - zorg dagelijks voor ruime lichaamsbeweging: sporten, lang wandelen of fietsen - gebruik vezelrijke voeding: volkoren brood. Roggebrood, zivervliesrijst, muesli, fruit, rauwkost - gebruik zo nodig zemelen: zes eetlepels per dag vermengen met yoghurt, soep, gehakt of omelet - gebruik dagelijks gedroogde gewelde pruimen
Ontstoken ogen De klachten - een branderig jeukend soms licht pijnlijk gevoel van het oog - het oogwit is rood en het is net alsof er ene vuiltje of zandkorrel in zit
-
bij het opstaan kunnen de oogleden aan elkaar geplakt zitten met pus overdag kan door pus het zicht wazig zijn
Naar de dokter? - nee, een rood oog is meestal niet gevaarlijk. Het geneest zonder behandeling binnen een week - ja, wanneer er en plotselinge afname is van het gezichtsvermogen - ja, wanneer er heftige pijn is in het oog - ja, wanneer het vermoeden bestaat dat er iets in het oog zit - ja, wanneer de klachten na vijf dagen niet afnemen Wat kunt u zelf doen? - als de oogleden vastgeplakt zitten of vies zijn, schoonmaken met een gaasje met lauw kraanwater (hoeft niet gekookt te zijn) of met babyshampoo. Veeg in de richting van de neus - draag geen lenzen als het oog rood is - liever geen make-up gebruiken - gebruik zo nodig ene zonnebril - er is medisch geen reden om een kind met een rood oog thuis te houden van school of peuterspeelzaal
Oorpijn bij kinderen De klachten -Oorpijn aan één of twee kanten - Baby’s grijpen soms naar hun oortje - Hangerig, geen zin in eten - Koorts - Verkoudheid/verstopte neus - Huilen, nachtelijke onrust - Pijn is erger bij liggen en neerleggen Naar de dokter? - nee, een gewone oorontsteking is binnen drie dagen over - ja, wanneer een kind jonger is dan twee jaar naast oorpijn ook koorts heeft en ziek is - ja, wanneer er na drie dagen geen vebetering optreedt - ja, wanneer drie maanden na de oorontsteking het kind nog steeds minder hoort Wat kunt u zelf doen? - zet het hoofdeinde van het bed iets hoger - gebruik neusdruppels of —spray (verkrijgbaar bij drogist of apotheek) - gebruik paracetamol tegen de pijn (verkrijgbaar bij drogist of apotheek) 1-4 jaar 3 x daags 240 mg 4-6 jaar 3 x daags 240 mg 6-12 jaar 3 x daags 500 mg
Pijn en pijnstillers De klachten - acute pijn is pijn die plotseling ontstaat en van relatief korte duur is, bijvoorbeeld pijn na een verwonding - chronische pijn is pijn die langdurig aanwezig is zoals bij reuma en kanker - het gaat hier alleen over acute pijn Naar de dokter? - nee, de meeste oorzaken van acute pijn zijn tijdelijk en betrekkelijk onschuldig. Het lichaam zorgt er zelf voor dat alles weer goed komt - ja, als bij hevige pijn die plotseling optreedt in de borst, in het hoofd of in de buik - ja, bij hevige terugkerende pijn waarvan de oorzaak niet duidelijk is Wat kunt u zelf doen? -een kruik, een warme douche of warm bad kan verlichting geven bij bijvoorbeeld rugpijn, spierpijn en buikkrampen - koudwaterkompressen helpen na verbranding maar ook bij kneuzingen en blauwe plekken - er zijn verschillende soorten pijnstillers. De voorkeur gaat uit naar paracetamol (verkrijgbaar bij drogist of apotheek) - wees terughoudend met het gebruik van NSAID’S , ibuprofen ( brufen, nerofen, advil) diclofenac (voltaren) en naxopren (naprosyn, femex). Ze kunnen bijwerkingen geven zoals astma maagbloeding of nierproblemen veroorzaken - het is beter om één keer per dag twee tabletten paracetamol in te nemen dan één keer per dag een NSAID
Pseudo-kroep De klachten - laat in de avond of vroeg in de nacht wordt het kind met onderstaande klachten (huilend) wakker - benauwd met een moeilijke, gierende inademing - luide blafhoest, klinkt als een zeehondje - soms heesheid - pseudo-kroep komt in aanvallen, soms maar één keer, soms meerdere avonden - de klachten komen vrijwel alleen voor bij kinderen tot vijf jaar Naar de dokter? - nee, een pseudo-kroep aanval gaat vanzelf over. Binnen enkele uren zijn de verschijnselen verdwenen - ja, wanneer het kind hoge koorts heeft (boven de 39 graden) en ijlt - ja, wanneer de klachten met onderstaande adviezen niet afnemen Wat kunt u zelf doen?
-
-
blijf rustig. Paniek bij ouders verergert de benauwdheid bij het kind ga met het kind minstens 20 minuten naast de een warm stromende douche zitten met de deur van de badkamer dicht. U kunt ook de douchekop een tijd lang op een koude muur richten. Het warme water dat tegen de koude muur stroomt vormt dan stoom geef het kind iets te drinken dat de keel verzacht, bijvoorbeeld warme thee met een paar scheppen honing of suiker. Geef geen honing aan kinderen onder de twee jaar voor het kind is zitten prettiger dan liggen
Rugklachten De klachten - pijn onder in de rug - een stijf gevoel onder in de rug - bewegingen verlopen houterig, vooral bij het opstaan, ukken en overeind komen Naar de dokter? - nee, rugklachten gaan in één tot enkele weken vanzelf over. Rugklachten zijn vervelend maar zelden ernstig - ja, wanneer de rugpijn uitstraalt naar een of beide benen - ja, wanneer de rugpijn gepaard gaat met gevoelloosheid, krachtverlies of tintelingen in een of beide benen - ja, wanneer de rugklachten samengaan met problemen met het plassen of de ontlasting - ja, wanneer de rugklachten steeds terugkomen of langer aanhouden dan zes weken Wat kunt u zelf doen? - bij tillen en bukken goed door de knieën buigen - bij tillen gewicht tegen het lichaam houden en de last over links en rechts verdelen - op een goed (auto)stoel zitten - een goede werkhoogte kiezen - blijf zoveel mogelijk in beweging. De rug niet belastende activiteiten zoals wandelen en fietsen zijn het beste - bedrust is niet verstandig - toedienen va n warmte helpt de klachten te verminderen. (warme douche, warme kruik, bad, rode lamp) - zo nodig kunt u paracetamol gebruiken (tot viermaal daags twee tabletten(verktijgbaar bij drogist en apotheek)
Slapeloosheid De klachten - slecht slapen (moeilijk inslapen, vroeg/vaak wakker worden) - overdag niet fit - vermoeidheid - slaperig - prikkelbaar - slechte concentratie
Naar de dokter - ja, wanneer u lichamelijk klachten heeft die slecht slapen veroorzaken - ja, wanneer u met onderstaande adviezen niet goed uit komt Wat kunt u zelf doen? - op vasten tijden naar bed gaan en opstaan (regelmaat!) - overdag meer bewegen (fietsen, wandelen, sporten) - pas naar bed gaan als u slaap heeft - opstaan en iets gaan doen als u niet kunt slapen - stop minstens een uur voordat u gaat slapen met werken en kijk ook niet naar spannende films - praat met iemand over eventuele spanningen/zorgen - ’s avonds geen thee, koffie alcohol, cola of zware maaltijden gebruiken - geen middagdutjes doen - een avondwandeling maken - zorgen voor een goed geventileerde slaapkamer - een dagboek bijhouden over slaapverstorende gedachten - ontspanningsoefeningen doen (yoga) of gaan sporten - een cursus ‘leren slapen’ volgen
Snurken De klachten - tijdens de slaap produceren van een zagend, ronkend of brommend geluid - huisgenoten klagen over geluidsoverlast Naar de dokter? - nee, de huisarts kan niet meet doen dan onderstaande adviezen geven - ja, wanneer snurken tijdens het slapen gepaard gaat met lange adempauzes Wat kunt u zelf doen? - afvallen bij overgewicht heeft een gunstig effect op snurken tijdens de slaap - vermijd slapen op de rug - roken, alcoholgebruik en kalmeringsmiddelen verergeren het snurken - zorg dat de maag niet erg vol is voordat u gaat slapen: eet ’s avonds niet te laat - er zijn verschillende hulpstukjes die in de mond of neus moeten worden geplaatst. Het effect is meetal beperkt. De hulpstukjes zijn verkrijgbaar bij apotheek en drogist.
Spugen bij kinderen De klachten - braken, misselijkheid, kokhalzen en speekselvloed - bleek zien - het overgeven is vaak ene opluchting; de kleur komt terug Naar de dokter?
-
nee, overgeven is een natuurlijke manier om irriterende stoffen kwijt te raken ja, wanneer het overgeven gepaard gaat met heftige buikpijn ja, wanneer overgeven gepaard gaat met sufheid of verwardheid ja, wanneer een kind overgeeft na een val op het hoofd ja, bij dreigende uitdroging (minder natte luiers, droge mond, sufheid; verminderde huidspanning) ja, wanneer het overgeven langer duurt dan drie dagen. Bij baby’s moet u al in de loop van de dag contact opnemen met de huisarts
Wat kunt u zelf doen? - het kind vaak een paar slokjes water, thee of ander vocht te drinken geven. Met een ijslollie krijgt het kind ook vocht in kleine hoeveelheden binnen - als het kind zich slap voelt na het overgeven of als het overgeven langer duurt, is het verstandig ORS te geven (verkrijgbaar bij apotheek en drogist). Dit is een zoutsuikermengsel dat u kunt oplossen in water. Ook de ORS-oplossing frequent in kleine hoeveelheden aanbieden
Spugen bij volwassenen De klachten - misselijk gevoel en overgeven
Naar de dokter? - nee, wanneer je een aantal dagen overgeeft, hoef je niet naar de dokter - ja, wanneer het overgeven gepaard gaat met heftige buikpijn - ja, wanneer het overgeven gepaard gaat met sufheid en verwardheid - ja, wanneer het overgeven optreedt na een val op het hoofd - ja, bij dreigende uitdroging. De kans op uitdroging wordt groter bij diarree, koorts en bij weinig drinken - ja, wanneer het overgeven langer duurt dan 3-4 dagen Wat kunt u zelf doen? - rustig afwachten tot de maag tot rust komt - wanneer het overgeven langer duurt dan een dag of vaak optreedt is vochtinname belangrijk. Neem elke 5 à 10 min een paar slokjes water, thee of ander vocht - neem geen medicijnen wanneer het overgeven een paar dagen duurt. De medicijnen verhinderen dat irriterende stoffen uit het lichaam verdwijnen
Stress De klachten - vergeetachtigheid - concentratieverlies - verminder werkplezier - slapeloosheid - sterk wisselende gevoelens
-
snel huilen allerlei lichamelijke klachten zoals hartkloppingen, zweten, hoofdpijn, maagpijn
Naar de dokter? - ja, wanneer u lichamelijke verschijnselen heeft die u niet vertrouwt - ja, wanneer u de problemen niet meer zelf kunt hanteren Wat kunt u zelf doen? - een dagboek bijhouden om inzicht te krijgen in de stressfactoren - met anderen praten over uw spanningen - zorgen voor meer rust door regelmatig te pauzeren - intensieve lichaamsbeweging helpt: ga sporten fietsen of wandelen - volg een cursus yoga of ontspanningstechniek - gebruik bij voorkeur geen kalmeringsmiddelen. Ze zijn verslavend en lossen het probleem niet op
Urineverlies De klachten - ongewild urineverlies bij hoesten, lachen, tillen, traplopen of springen (inspanningsincontinentie) - bij plotselinge aandrang de plas niet goed kunnen ophouden (aandrangincontinentie) Naar de dokter? - ja, wanneer onderstaande adviezen niet helpen Wat kunt u zelf doen? - bij het bukken door de knieën gaan - urineverlies tijdens het sporten kan soms worden tegen gegaan door het inbrengen van een tampon - train uw bekkenbodemspieren via yoga, gym of fitness - vraag uw huisarts of fysiotherapeut een trainingsschema om de bekkenbodemspieren te oefenen - gebruik incontinentiemateriaal om de geur van urine te neutraliseren en om de huid droog te houden
Vermoeidheid De klachten - al moe uit bed komen - een moe gevoel in benen en rug - een moe gevoel in het hele lichaam - lusteloosheid, nergens aan toe komen Naar de dokter? - nee, in het algemeen lukt het om zelf de oorzaak op te sporen
-
ja, wanneer de vermoeidheid samen gaat met hoesten, pijn, of depressiviteit ja, wanneer de vermoeidheid langer duurt dan een maand zonder dat u zelf de oorzaak weet
Wat kunt u er zelf aan doen? - zorgen voor een goede nachtrust door op tijd naar bed te gaan - een dagboek bijhouden - praat met anderen over uw problemen, spanningen of overbelasting - neem voldoende lichaamsbeweging: fietsen, wandelen, sporten en in de tuin werken - gebruik gezonde voeding - neem de tijd voor uzelf - het nut van vitamines en voedingssupplementen is niet bewezen bij vermoeidheid
Voetschimmel De klachten -
blaasjes, velletjes, kloofjes op de voet de aangedane huid kan heftig jeuken en soms pijnlijk zijn voetschimmel zit op de voet, de voetzool, maar vooral tussen de tenen
Naar de dokter? - nee, voetschimmel kan geen kwaad. Met onderstaande adviezen kunt u het probleem zelf oplossen - ja, wanneer de huid rondom de schimmelplek rood, warm en pijnlijk wordt Wat kunt u er zelf aan doen? - was de voeten liefst zonder zeep - de voeten goed afdrogen, vooral tussen de tenen - trek dagelijks schone, liefst katoenen sokken aan - draag goed ventilerend schoeisel en indien mogelijk open schoenen - laat sportschoenen goed drogen - draag plastic slippers in zwembaden en openbare ruimtes - jodium helpt goed tegen schimmels en jeuk. Gebruik jodium met 10% povidonjood - mochten de klachten niet verdwijnen met jodium gebruik dan een antischimmelcrème (miconazolnitraat) (verkrijgbaar bij drogist en apotheek)
Witte vloed De klachten - jeuk en een branderig gevoel in/rondom de vagina - soms pijn en vaak plassen - irritatie/ pijn bij het vrijen - roodheid van de slijmvliezen van de vagina en schaamlippen - extra afscheiding - anders gekleurde of ruikende afscheiding Naar de dokter?
-
nee, de klachten verdwijnen meestal binnen vier weken ja, wanneer er behalve de witte vloed ook pijn is in de onderbuik ja, wanneer de klachten langer duren dan vier weken of erg hinderlijk zijn
Wat kunt u zelf doen? - veeg uw billen af van voren naar achteren - was u zelf van onderen ook in die richting - gebruik bij het wassen of in bad geen zeep - gebruik geen vaginaalsprays, deodorants of zaaddodende pasta’s - gebruik een condoom wanneer u niet met een vaste partner vrijt - vaginaalspoelingen met lactacyd of molkosan kunnen de klachten verminderen. De producten zijn verkrijgbaar bij apotheek en drogist
Wormen De klachten - beweeglijke witte draadjes met een lengte van en halve centimeter in de ontlasting - jeuk bij de anus Naar de dokter? - nee, de jeuk kan vervelend zijn, maar de wormen zijn ongevaarlijk - ja, wanneer er sprake is van wormen die veel groter zijn Wat kunt u zelf doen? - een goede hygiëne verkleint de kans op besmetting: handen wassen, nagels knippen, schone handdoeken gebruiken - dagelijks schoon ondergoed - gebruik een aparte handdoek voor onder en boven - maak deurknoppen, speelgoed en wc-bril regelmatig schoon - leg kinderen uit dat ze niet rond de anus moeten krabben - bij apotheek of drogist zijn geneesmiddelen te koop om de wormen te bestrijden (wormenkuur of mebendazol). - Als de wormen steeds terugkomen moeten ook de huisgenoten met een wormenkuur behandeld worden
Wratten De klachten - kleine, eeltachtige uitwassen op de huid, meestal met een ruw oppervlak - wratten zitten vaak op handen en voeten - als de wratten op de voetzool zitten worden ze door het lopen vaak plat en komen in de eeltlaag van de voet terecht - waterwratjes zijn kleine doorschijnende gladde bolletjes die in groepjes bij elkaar zitten - wratjes komen vooral voor bij jonge kinderen Naar de dokter?
- nee, wratten zijn onschuldig en verdwijnen vanzelf - ja, wanneer de wratten pijn doen, of wanneer iemand het storend of vies vindt - ja, wanneer wratten op de geslachtsdelen zitten Wat kunt u zelf doen? - mogelijk kunnen wratten worden voorkomen door het dragen van schoenen of slippers in gymzaal en zwembad - niet peuteren aan de wrat. Door peuteren of bijten kan het aantal wratten toenemen - wratten aanstippen met wrattentinctuur of stikstof (verkrijgbaar bij apotheek en drogist) - waterwratjes kunnen het best niet behandeld worden. Ze gaan altijd snel (binnen een jaar) vanzelf weer weg
