Inleiding: In de gemeente Borne is als gevolg van de bezuiningsoperatie het voortbestaan van het schoolzwemmen en daarmee de zwemvaardigheid van de Bornse basisschool leerlingen ter discussie gekomen. Het personeel van zwembad Laco 't Wooldrik heeft met grote bezorgdheid kennis genomen van dit feit en uitgaande van de stelling dat (School) zwemmen uiterst nuttig is, hebben wij gemeend een inventarisatie te moeten maken, welke factoren van invloed zijn o p het effect van aantasting in wat voor vorm dan ook van het schoolzwemmen. Mede als gevolg van het regelmatig schoolzwemmen is het aantal verdrinkingsgevallen in ons land sterk teruggelopen: van meer dan 500 in 1950 tot 98 heden ten dage. In 2012 werd in 43 96 van de Nederlandse gemeenten schoolzwemmen gegeven. 89 A van de 0
Nederlanders vindt dat de eerste verantwoordelijkheid voor het leren zwemmen, ligt bij de ouders. 91 Vo van de Nederlanders vindt dat schoolzwemmen in het basisonderwijs verplicht moet worden gesteld. Helaas is het heden ten dage nog zo dat schoolzwemmen nog steeds als een luxe wordt gezien, een luxe die bekostigd kan worden in tijden, dat het goed gaat met ons. Wij bestrijden die argumenten: " Schoolzwemmen is geen luxe het draagt bij tot de vorming van het jonge kind". Wij hopen dat door het lezen van deze brandbrief uw besef, uw verantwoordelijkheid, uw daadkracht geprikkeld wordt en dat het een aanzet is om tot de overtuiging te k o m e n dat bewegingsonderwijs noodzakelijk is en het voortbestaan van het schoolzwemmen in welke vorm dan ook in de gemeente Borne gewaarborgd is, nu en in de toekomst!
Daarom: Schoolzwemmen noodzaak!
Nederland-Waterland: Nederland is zeer rijk aan water, bijna een vijfde deel van Nederland bestaat uit water, in de vorm van plassen, kanalen, grachten, sloten, vijvers enz. Als er iets is waar we in Nederland verstand van hebben is het wel water. Ten eerste voert Nederland al eeuwenlang een strijd tegen het water. De kennis en ervaring die daarmee zijn verkregen, hebben ons land wereldwijd naam en faam gebracht. Ten tweede, in ons dichtbevolkt land dat grotendeels onder de zeespiegel ligt en waar zo veel water in de directe woon omgeving is, is kunnen zwemmen letterlijk van levensbelang. Tegelijkertijd vormt zwemmen ook een gewaardeerde vrijetijdsactiviteit. De volle stranden op zomerse dagen getuigen daarvan. En wie kent niet de verjaardagspartijtjes in de basisschooljaren waarbij het een verrassing was wat er die middag werd gedaan, maar waarbij wel werd gezegd dat je je zwemkleding moest meenemen? Water is leuk om in te sporten en te spelen en levert een belangrijke bijdrage aan de economie als het gaat om zaken als transport en logistiek. Het bouwen van dijken, bruggen, luxe jachten of bijvoorbeeld wereldwijd bekende reddings-en bergingsoperaties op zee, het heeft ons land internationaal op de kaart gezet. Nergens ter wereld is een land te vinden waar relatief gezien zo veel zwembaden zijn als in Nederland. De oorspronkelijke reden laat zich raden, want om plezier in het water te hebben, is het kunnen zwemmen op zijn zachts gezegd een belangrijke voorwaarde. Een van de belangrijkste functies die het zwembad in de samenleving ook nu nog heeft is dat het vooral een sociale ontmoetingsplaats is.
Daarom: Schoolzwemmen noodzaak!
Doelstelling schoolzwemmen Als algemene doelstelling van het schoolzwemmen kan de volgende formulering dienen: Het bereiken van zelfredzaamheid en het ontwikkelen van veelzijdig en intensief bewegingsgedrag in het water. Welke waarde kunnen we toekennen aan het schoolzwemmen? Uit tenminste 5 invalshoeken draagt het schoolzwemmen bij aan de vorming van het jonge kind: 1.
Motorische ontwikkeling
2.
Algemene gezondheid
3.
Veiligheidsaspect
4.
Pedagogische waarde
5.
Signaleringsfunctie
1.
Waarde voor de motorische ontwikkeling:
Het zwemmen heeft waarde voor de motorische ontwikkeling van een jeugdige, het leren en onderhouden van zwemmen vraagt om een fijnzinnig samenspel van spieren en zenuwen, en een getrainde coördinatie. Zwembewegingen zouden door hun relatieve ingewikkeldheid bij uitstek goede stimulansen zijn voor het centrale zenuwstelsel. Zwemmen is een aantrekkelijke vorm van motorische oefening, die bovendien d o o r versterking van de rugspieren, een bijdrage kan leveren aan de preventie en verbetering van houdingsafwijkingen.
Daarom: Schoolzwemmen noodzaak!
2.
Algemene gezondheid:
Verslechterende conditie: Een alarmerend probleem van onze tijd, de Nederlandse jeugd is een steeds kwetsbaardere groep aan het worden. Er is een duidelijke achteruitgang in de lichamelijke conditie, in de motorische vaardigheden en in de lichaamshouding van jeugdigen. Jongeren zitten meer voor de computer of hangen voor de t.v., minder mogelijkheden voor het spelen op straat, eten uit de "muur", obesitas. Onvoldoende lichamelijke conditie bij de jeugd leidt op latere leeftijd in veel gevallen tot tal van kwalen, hart en vaatziekten en vooral rugklachten. Juist daarom zal het duidelijk zijn dat juist zwemmen zo'n perfect middel is. Z w e m m e n is een doeltreffende remedie tegen slechte houding en bewegingsarmoede! Mensen met een goede conditie kunnen meer, kunnen langer doorgaan, hebben een grotere weerstand. Vooral dit laatste is vanuit gezondheidsoogpunt van belang, want het betekent bv. minder vatbaar zijn voor infectieziektes en minder kans op letsel bij sport en spel. M i n d e r ziekte leidt tot minder schoolverzuim en zo is de kring ten faveure van het schoolzwemmen weer gesloten. Kinderen moeten veel leren op school, een uitstapje naar het zwembad komt het leren ten goede! Even je zinnen verzetten en je uitleven met je klasgenootjes in het water zodat je weer fris aan de slag kunt.
Daarom: Schoolzwemmen noodzaak!
3.
Veiligheĩdswaarde;
Als kinderen blijven zwemmen en meer zwemvaardig zijn zal dit de veilig heid rond en o m het water ten g oede komen. Nederland is een land van water. Water breng t ons veel plezier, maar ook g evaar. Niet verwonderlijk dus dat we een rijk traditie kennen als het g aat om het bevorderen van de zwemvaardigheid en veiligheid. Er is geen sport die door zoveel Nederlanders wordt beoefend als de zwemsport en mede daardoor behoren onze top zwemmers al decennialang tot de wereldtop. Anno 2014 staat de zwemwereld echter voor belang rijke uitdag ing en. Jaarlijks verdrinken er nog altijd zo'n tachtig kinderen en volwassenen. Een veelvoud daarvan moet uit het water worden g ered. Gemeenten moeten bezuinig en. Zwembaden staan op de nominatie o m g esloten te w o r d e n , schoolzwemmen staat onder druk. Wil Nederland een zwemland blijven, dan vergt dat maximale inzet van alle partijen zoals: Gemeente, Ouders, Schooldirecteuren en Zwembaden. Als de zwemvaardig heid is veilig g esteld is er ruimte voor zwemmen als vrijetijdsbesteding , als wedstrijdsport of zelfs als top sport. Het staat vast dat schoolzwemmen veel gevallen van (bijna) verdrinking kan voorkomen.Schoolzwemmen is dus geen liefdadig heid of zo maar een bezig heid: Het is een noodzakelijkheid. In ons water rijk land is het een absolute must om t e kunnen
r
zwemmen.
Daarom: Schoolzwemmen noodzaak!
Toekomst? r
6
4.
Pedagogisch aspect:
Het leren en onderhouden van zwemmen kweekt zelfvertrouwen, het gevoel iets machtig te zijn. Bovendien is het vrijwel voor elk kind mogelijk om te leren zwemmen, ook de motorisch minder bekwamen , de houten klazen, de dikzakken die vaak niet kunnen meekomen in de gymnastiekles en die bij spelletjes het laatst worden gevraagd. Zij kunnen juist in het zwembad hun gevoel van eigenwaarde versterken. De eenling wordt vanzelf in de groep meegetrokken. Samengevat is te stellen dat het kunnen zwemmen een grote bijdrage levert tot vergroting van het IK-bewustzijn van kinderen. Als kinderen blijven zwemmen is er altijd overzicht van wie kan wel en wie kan niet zwemmen! Bij schoolzwemmen staat niet de intellectuele vaardigheid voorop maar dingen zoals "ik zit al in het diepe"of ik heb al mijn B-diploma. Water is bij uitstek een medium dat kinderen uitnodigt en uitdaagt tot verkennen en ontdekken. Dat je onder water niet kunt ademen en vaak ook niet goed kunt zien en dat je je horizontaal in plaats van verticaal voortbeweegt geeft kinderen belangrijke zintuiglijke en bewegingservaringen. Je kunt het water inspringen,duiken of glijden. Voortbewegen in of op het water. Je kunt om allerlei bewegingsassen draaien en je kunt kiezen uit verschillende zwemslagen. Vergelijkende functie, Wie kan het langst onder water blijven? Wie kan het snelst zwemmen? Wie kan het langst borst crawl zwemmen? Bij kinderen vindt dit vergelijken meestal spontaan en zonder strenge reglementering plaats. Deze functie is van belang voor de ontwikkeling van de prestatiemotivatie van jeugdigen.
Daarom: Schoolzwemmen noodzaak! i
t
5.
Vrije tijd en recreatie, werksituatie,
In ons waterrijke land speelt veel recreatie zich o p , bij en in het water af. Door het verkrijgen van een zwemdiploma treedt een verruiming van de wereld op. Sporten als zeilen,surfen,wedstrijdzwemmen komen in het vizier. Het goed kunnen z w e m m e n is een long life investering en vormt het paspoort tot een groot aantal vormen van water-recreatie t.w.: vissen,roeien,snorkelen enz. Ten aanzien van het schoolzwemmen kan er zonder twijfel ook vanuit het perspectief van toerusting voor arbeid en beroep gepleit worden, in werksituaties als bijvoorbeeld die van brandweer,politie, leger, scheepvaart en de off-shore sector is zwemvaardigheid een belangrijke vereiste.
Daarom: Schoolzwemmen noodzaak!
Conclusie Wanneer het leren zwemmen geheel wordt overgelaten aan de verantwoordelijkheid van de ouders dan zal het aantal kinderen dat leert zwemmen sterk dalen, vooral bij de sociaal zwakkeren in onze samenleving, allochtone groepen en groepen nieuwkomers zoals uit Oost-Europa worden op achterstand gezet, zij zien vaak de noodzaak van goed kunnen zwemmen niet in. Zonder het onderhouden van de zwemvaardigheid en zwemconditie heeft een (enkel) zwemdiploma een beperkte waarde. Het hebben van een zwemdiploma creëert een schijnveiligheid bij de ouders, die vaak denken dat hun kind met een diploma "overaľ'en altijd kan zwemmen c.q. zich wel kan redden in, of beter gezegd, uit het water. Dat is een onjuiste aanname, zoals blijkt uit rapportages over toename van zwemincidenten in vooral open water als gevolg van beperkte zwemvaardigheid. Juist schoolzwemmen kan vanwege regelmatige opbouw van zowel zwemvaardigheid als zwemconditie een belangrijke bijdrage leveren aan het voorkomen van verdrinkingsgevallen.
Nieuwe initiatieven. Er worden de laatste jaren tal van initiatieven ontplooid op het gebied van schoolzwemmen waarbij een bredere doelstelling wordt nagestreefd. "natte"gymnastiek, Fit 2 school of Swim2 Play zijn enkele voorbeelden. In Hengelo is het project Fit2SchoolSWIM een groot succes.(zie bijlage) 36 van de 38 scholen doen mee aan dit programma met 4650 basisschool leerlingen. In het schooljaar 2014-2015 zal dit in de buurt liggen van 4900 leerlingen. Gewerkt wordt met een vast lesrooster waarin de groepen 5â6 1 x per 3 weken komen zwemmen, de groepen 3 â 4 en 78i8 1 x per 6 weken. Ouders, scholen en kinderen zijn erg enthousiast. Een ander project is Swim2Play: Swim2Play is inmiddels uitgegroeid tot een succesvol concept als onderdeel van het bewegingsonderwijs dat ook is overgewaaid naar andere zwembaden. Het concept is bedacht door Rene Dekker en Johan Harlaar van de Calo (lerarenopleiding lichamelijke opvoeding) en wat in Meppel begon met 550 kinderen is uitgegroeid tot 1750 kinderen. Vanaf volgend schooljaar zullen alle 2750 basisschoolkinderen deelnemen aan Swim2 Play. In Zwolle wordt er al mee gewerkt, dit jaar volgen ook nog andere scholen in Delft, Twello, er is zelfs interesse vanuit Zeist en Zuid-Duitsland.
Swim2Play is een goed voorbeeld van een inspirerend concept met een stimulerend effect op het bewegingsonderwijs in het water. De missie is kinderen te laten ervaren hoe leuk bewegen in het water is. Toe te juichen valt het initiatief van afdeling sportzaken ( Gemma Tenniglo) van de gemeente Borne waarin een opzet is gemaakt waarbij de iedere groep 3 t/m 8 tien x per schooljaar de gang naar het zwembad maakt. (zie bijlage) Het zwemmen maakt onderdeel uit van het programma sport voor onderwijs. In dit initiatief zijn een tweetal voordelen te behalen: Alle leerlingen komen minimaal 10 x per schooljaar in het zwembad Een eventuele financiële bijdrage van de ouders wordt gedragen door alle leerlingen van de basischool. Tot slot, In deze brief hebben wij getracht u een kijkje te laten nemen in de keuken van het (school) zwemonderwijs. Het geeft hopelijk de enorme waarde aan die wij toekennen aan het schoolzwemmen. Indien betrokken partijen zoals gemeente, schoolbesturen, ouders en zwembad Laco 't Wooldrik zich maximaal inspannen moet het mogelijk zijn schoolzwemmen in e e n nieuwe o p z e t t e behouden voor alle basisschool leerlingen van de gemeente B o m e ! De huidige en toekomstige leerlingen van de Bornse basisscholen zullen u dankbaar zijn. Namens de medewerkers zwembad Laco 't Wooldrik, Tiny in 't Veld HanVlieghuis Ü
Kunnen wij op u rekenen?
