9 tips voor betere landschapsfoto’s
Han Sieveking Whitepapers © 2014 Fotoacademie
MISSION STATEMENT De Fotoacademie leidt op inspirerende wijze een student op tot een bewuste, zelfstandige (beroeps)fotograaf in het hogere segment, met een eigen visie en onderscheidend werk.
9 tips voor landschapsfotografie
3
9 tips voor landschapsfotografie _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
Auteur:
Han Sieveking Copyright: Fotoacademie, 2014. Uitgave: Fotoacademie, Postbus 22, 1000 AA Amsterdam. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur, c.q. de Fotoacademie.
4
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
5
Inhoud
inhoud _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
TIPS VOOR LANDSCHAPSFOTOGRAFIE
6
1 Introductie
6
2 Apparatuur
6
3 Licht
7
4 Voorbereiding
8
5 Lenzen
8
6
9
Scherpte en scherptediepte
7 Belichting
9
8
Compositie en kleurgebruik
10
9
Onderwerp of thema
12
10 Afsluiting
13
11
Alle tips op een rijtje
13
Inspiratie door de Fotoacademie
14
9 tips voor landschapsfotografie > 1 Introductie
6
9 tips voor landschapsfotografie _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 1
Introductie Landschapsfotografie is een van de meest populaire vormen van fotografie. Het lijkt heel gemakkelijk, maar om echt interessante landschapsfoto’s te maken valt nog niet mee. Landschapsfotografie houdt zich bezig met het weergeven van landschap, waarbij de eigenschappen en kenmerken van dat landschap worden gebruikt. Dat betekent echter niet dat je specifiek die eigenschappen hoeft te benadrukken of weer te geven in de foto’s; een en ander hangt geheel af van de gekozen benadering.
2
apparatuur Allereerst natuurlijk je camera, maar daarnaast zul je veel plezier hebben van: - een stevig statief - een draadontspanner - grijsverloopfilters en polarisatiefilter Het statief helpt je om de opnamen scherp te krijgen, maar geeft ook de mogelijkheid om met langere sluitertijden beweging vast te leggen. Kies het statief niet te licht, ook met wind moet je het vertrouwen hebben dat de zaak niet omvalt. Tip: maak in het midden onderaan een haak waar je je fototas aan kunt hangen. Hierdoor wordt het geheel een stuk stabieler. Zodra je vanaf een statief werkt is het heel prettig om de camera op afstand te kunnen bedienen zodat je zeker bent dat je niet per ongeluk toch een bewogen foto krijgt. Draadontspanners zijn via een kabeltje verbonden met de camera, of, what’s in a name, draadloos. De grijsverloopfilters kun je natuurlijk ook later in een beeldbewerkingsprogramma toepassen, maar dan mis je een deel van de mogelijkheden. Ze komen perfect van pas op het moment dat er een te groot contrast is. Meestal een te lichte lucht ten opzichte
9 tips voor landschapsfotografie > 2 Apparatuur
7
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ van een donker landschap. Toepassing van een grijsverloopfilter zorgt ervoor dat èn de lucht èn het landschap goed belicht worden. Met een polarisatiefilter kun je de reflecties op bijvoorbeeld water verminderen, maar het geeft je ook de mogelijkheid om langere sluiterijden te creëren om op die manier beweging vast te leggen, zoals stromend water.
3
licht Een goede landschapsfoto staat of valt met het licht. Het mooiste licht is ‘s ochtends vroeg en aan het eind van de dag in de schemering. Dankzij de lagere zon krijg je meer reliëf en diepte in het landschap en de wat lagere kleurtemperatuur geeft de foto een wat warmere gloed. Zou je toch midden op de dag willen fotograferen zorg dan dat je het licht in ieder geval niet in de rug hebt: frontaal licht geeft een vlakke, saaie weergave. Kies voor zijlicht voor de meeste plastiek of voor tegenlicht voor wat meer drama. Overigens zou het heel jammer zijn als je alleen met zonnig weer zou fotograferen. Juist met dreigende wolkenluchten kun je spectaculaire landschapsfoto’s maken. En schrik ook niet terug voor een beetje regen, ook dat geeft een heel eigen sfeer. Zorg dan wel dat je de camera beschermt met een plastic zak, waar je de camera op het moment dat het hard begint te regenen veilig in kunt opbergen.
9 tips voor landschapsfotografie > 4 Voorbereiding
8
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 4
voorbereiding Zorg dat je het landschap kent zodat je weet wat je kunt verwachten, en, minstens zo belangrijk, weet wat je wilt fotograferen. Laat je inspireren op sites als Flickr en kijk via Google Maps hoe het landschap eruit ziet. Met Google Earth kun je de zonnestand op elk moment van de dag simuleren, heel handig om te weten waar je op welk moment moet zijn. Ben je wat langer in een bepaald gebied ga dan op verkenning in de minder fotogenieke uren (midden op de dag) zodat je in de ochtend en avond precies weet welke standpunten het beste zijn.
5
lenzen Om de wijdsheid van het landschap te benadrukken kiest bijna iedere fotograaf voor een groothoeklens. Dit kan fantastische foto’s opleveren, maar vaak valt het resultaat tegen. Een platte weergave is een groot gevaar bij gebruik van een groothoeklens. Zorg altijd dat je iets dichtbij op de voorgrond kiest om voldoende dieptewerking te krijgen. Wees daarbij niet bescheiden, juist met een groothoek kun je echt heel dichtbij. Maar zorg tevens dat je naast de groothoek ook altijd een telelens tot je beschikking hebt. Daarmee kun je onderdelen uit het landschap isoleren, de achtergrond naar voren halen of een mooie detailcompositie maken.
9 tips voor landschapsfotografie > 6 Scherpte en scherptediepte
9
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 6
scherpte en scherptediepte De meeste landschapsfotografen willen graag foto’s die van voor tot achter scherp zijn. Zeker met een groothoek is dat vrij makkelijk te bereiken: kies diafragma 11 en de scherptediepte loopt al van dichtbij tot voorbij oneindig. Leer jezelf aan om bij landschapsfotografie handmatig scherp te stellen. Je bepaalt vrij eenvoudig waarop je scherp wilt stellen en het geeft je de mogelijkheid om desgewenst gebruik te maken van de hyperfocale afstand. De hyperfocale afstand is de afstand waarbij de achtergrens van de scherptediepte precies bij oneindig uitkomt. Dit is afhankelijk van de gekozen brandpuntsafstand en van het gekozen diafragma. Hou dit simpel: zoek in een scherptedieptetabel voor jouw groothoek op op welke afstand je moet scherpstellen om bij F11 (of F16) een scherptediepte te krijgen tot oneindig en onthoud die afstand. Zodra je nu een foto wilt die van voor tot achter scherp is stel je de scherpstelling in op die afstand en dan heb je bij F11 (of F16) een scherpte tot oneindig. Kies bij voorkeur geen diafragmaopeningen kleiner dan F16 want door lichtbuiging zal de algehele scherpte (en kwaliteit) van de foto achteruit gaan. Bij de meeste lenzen is F11 de ideale diafragmawaarde.
7
belichting Net als bij elke vorm van fotografie is het ook bij landschapsfotografie van belang om goed te belichten. Kies voor diafragmavoorkeuze (A c.q. AV) en laat de camera de sluiterijd kiezen. Bekijk wel of een eventuele correctie noodzakelijk is (gebruik daarvoor de
9 tips voor landschapsfotografie > 7 Belichting
10
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ +/- EV correctie en vergeet niet na de opname deze weer op 0 te zetten). Bekijk in kritische situaties het histogram en corrigeer indien nodig. Schiet altijd in RAW zodat je eventueel later nog kunt corrigeren. Maar onthoud: alles wat buiten het histogram zit kun je zelfs met het beste beeldbewerkingsprogramma niet terug toveren. Twijfel je, maak dan meerdere foto’s met verschillende belichtingen. Als je vanaf statief werkt zou je deze later zelfs nog kunnen combineren om grote contrasten te overbruggen (HDR techniek). Zou er een groot contrast zijn tussen bijvoorbeeld de lucht en het landschap dan komt een grijsverloopfilter goed van pas: hiermee maak je de lucht donkerder waardoor het contrast minder groot wordt. Let op, niet overdrijven! Veel beginners met grijsverloopfilters hebben de neiging de lucht veel te donker te maken, meestal is de lucht lichter dan het landschap en zo zou het ook op de foto moeten zijn.
8
compositie en kleurgebruik Compositie maakt of breekt een landschapsfoto. Laten we beginnen met de horizon horizontaal te houden, kortom zorg dat je camera in de breedte goed waterpas staat. Heb je een foto met een interessante lucht, kies dan voor een wat lagere horizon, bijvoorbeeld op 1/3 vanaf de onderkant van de foto; is de lucht niet zo boeiend kies
9 tips voor landschapsfotografie > 8 Compositie en kleurgebruik
11
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ dan van een hoge horizon op ongeveer 2/3 van onder. Zorg altijd voor een interessant lijnenspel of een goede dieptewerking met objecten dichtbij. Let op muurtjes, beekjes, weggetjes, je kunt ze goed gebruiken voor je lijnen. Het is voor de hand liggend om te kiezen voor een horizontale compositie (‘landscape’) maar soms vraagt een onderwerp juist om een verticaal beeld (‘portrait’). Liggende beelden geven meer rust, staande beelden zijn vaak krachtiger.
6
Belangrijke punten voor het bepalen van de compositie zijn: - lijnenspel - ritme in het beeld - isolatie van onderwerpen - dieptewerking/vlakke werking - licht/donker contrast - symmetrie en a-symmetrie Let ook op kleur. Zijn er vrijwel alleen groentinten dan is de kans groot dat het resultaat wat saai wordt. Zorg dan op z’n minst dat het licht krachtig is en van de zijkant komt zodat je dankzij het contrast toch nog spanning in het beeld krijgt. Maar je zou
9 tips voor landschapsfotografie > 8 Compositie en kleurgebruik
12
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ ook kunnen kiezen voor het aloude kleuraccent. Zoek naar een sterk contrasterende kleur (zoals rood in een groen landschap) of zorg dat je iets roods bij je hebt. Hou er wel rekening mee dat dit kleuraccent de meeste aandacht zal krijgen.
9
onderwerp of thema Natuurlijk kun je onbevangen je favoriete landschap in wandelen en daar foto’s gaan maken, maar vaak is het interessanter als je vooraf een onderwerp of thema kiest. Denk aan afscheidingen (heggen, hekken, rivieren, etc.), bankjes (kom je echt overal tegen), of religie (kruizen, kapelletjes, Mariabeelden, etc.). Werk je vanuit een onderwerp dan werk je gerichter. Het betekent natuurlijk niet dat je dan ook niets anders meer zou mogen fotograferen. Integendeel, juist als je vanuit een onderwerp werkt zie je heel vaak de mooiste foto’s waar jouw onderwerp nu net niet in zit, maar die je natuurlijk wel fotografeert.
9 tips voor landschapsfotografie > 10 Afsluiting
13
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 10
afsluiting Landschapsfotografie vraagt geduld, toewijding en nog meer geduld. Ben je op de perfecte locatie, staat de zon niet op de goede plek en moet je de volgende dag op het juiste tijdstip terugkomen. En dan schuift er net een wolk voor de zon of heeft iemand een vrachtwagen midden in je foto geparkeerd. Tja, het zit niet altijd mee. Maar laat je niet ontmoedigen want landschapsfotografie is een ideale combinatie van positieve factoren: de hobby fotografie, de frisse buitenlucht, prachtige natuur en een gezonde wandeling (je was toch niet van plan alles vanuit de auto te gaan doen hè?). Veel succes.
11
alle tips op een rijtje 1. Apparatuur: statief, draadontspanner, grijsverloopfilters, polarisatiefilter. 2. Maak een haak aan je statief voor je fototas. 3. Maak gebruik van laag licht, twee uur na zonsopgang, twee uur voor zonsondergang. 4. Zorg dat je het landschap goed kent, weet vooraf de beste plekken. 5. Kies voor groothoek en tele. 6. Kies F11 en stel handmatig scherp. 7. Schiet in RAW, controleer het histogram en gebruik eventueel een grijsverloopfilter. 8. Kies de horizon op 1/3 of 2/3 en zorg voor een sterke voorgrond of invoerende lijnen. 9. Werk vanuit een onderwerp of thema.
14
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ inspiratie door de fotoacademie We hopen dat deze whitepaper van de Fotoacademie je helpt om een nóg betere fotograaf te worden. Want dat is wat wij doen: ambitieuze fotografen opleiden tot Prijswinnende Topfotografen.
Ben je klaar voor de volgende stap in je ontwikkeling? De Fotoacademie biedt een breed scala aan creatieve vakopleidingen op topniveau. Of je nu verder wilt in autonoom werk, portretten, reportages, mode, sport of journalistiek. Op onze academie kies je zélf de route die jij wilt bewandelen. Maar let op: onze toonaangevende opleidingen zijn niet voor iedereen weggelegd. Alleen de mensen die de beste in hun vakgebied willen worden zijn op hun plek bij de Fotoacademie. Meer weten over onze programma’s? Ga nu naar www.fotoacademie.nl en download de brochure!
the influence of photographers
ONDERWERP, THEMA, CONCEPT, MOODBOARD A/DD
Han Sieveking
10 tips om te werken met available light karakter en visie Han Sieveking Whitepapers © 2014 Fotoacademie
