8 tips voor lichtmeting met de camera
Han Sieveking Whitepapers © 2014 Fotoacademie
MISSION STATEMENT De Fotoacademie leidt op inspirerende wijze een student op tot een bewuste, zelfstandige (beroeps)fotograaf in het hogere segment, met een eigen visie en onderscheidend werk.
9 tips voor landschapsfotografie
3
8 tips voor lichtmeting _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
Auteur:
Han Sieveking Copyright: Fotoacademie, 2014. Uitgave: Fotoacademie, Postbus 22, 1000 AA Amsterdam. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur, c.q. de Fotoacademie.
4
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
5
Inhoud
inhoud _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
TIPS VOOR LICHTMETING
6
1 Introductie
6
2
6
Lichtmeting, hoe werkt het eigenlijk?
3 Belichtingscorrecties
7
4
Alle tips op een rijtje
9
Inspiratie door de Fotoacademie
10
8 tips voor lichtmeting > 1 Introductie
6
8 tips voor lichtmeting _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 1
Introductie Als we een foto maken willen we graag dat in het resultaat de werkelijkheid zoals we die hebben gezien zo exact mogelijk wordt weergegeven. Een belangrijk aspect daarbij is een goede belichting. Hoe kun je er nu op een eenvoudige manier voor zorgen dat je een goede belichting toepast? Hieronder ga ik in op het principe van lichtmeting en krijg je enkele tips waardoor je je foto’s kunt behoeden voor over- of onderbelichting.
2 Vaak wordt er in allerlei publicaties gesproken over een ‘gemiddeld grijs’ maar op het moment dat je de lichtmeter c.q. de camera richt op een rode jurk zal de hoeveelheid licht niet vertaald worden naar een gemiddeld grijs, maar naar een gemiddeld rood en richt je de camera op een fris grasveld dan zal de vertaling een gemiddeld groen opleveren.
lichtmeting, hoe werkt het eigenlijk? Iedere lichtmeter, of het nu gaat om de ingebouwde lichtmeter van je camera of om een losse gereflecteerd-lichtmeter, gaat uit van het principe dat hij de hoeveelheid licht die hij meet vertaalt naar een gemiddelde tint. In de meeste situaties komt dat goed uit omdat de lichte en donkere tinten samen ongeveer deze gemiddelde tint opleveren. Zeker met een matrixmeting (een meetmethode waarbij de camera meerdere punten van het beeld meet en deze onderling vergelijkt en zo tot een belichting komt) krijg je in meer dan 80% van de gevallen een goed belichte foto. Wanneer gaat het dan fout? Bijvoorbeeld in een situatie waarbij je vooral te maken hebt met lichte tinten (een sneeuwlandschap) of voornamelijk donkere tinten (close up van een zwarte trui). In die gevallen zal de lichtmeter een belichting kiezen die leidt tot een gemiddelde tint, dus grijze sneeuw en een grijze trui. Probeer dit zelf maar eens Zet je camera in de P-stand. Neem een wit, een grijs en een zwart stuk papier en zet een kruisje in het midden zodat de autofocus een punt heeft om scherp te stellen. Zet nu het witte vel papier schuin weg en zorg dat het hele
9 tips voor landschapsfotografie > 2 Apparatuur
7
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ zoekerbeeld gevuld is met het vel papier. Maak de foto. Doe dit daarna met het grijze en het zwarte vel. Maak deze foto’s bij voorkeur bij daglicht, bijvoorbeeld op een licht bewolkte dag buiten. Als je nu de drie foto’s terugkijkt op het lcd-scherm zie je dat je drie middengrijze beelden hebt. Als je op het histogram kijkt zie je dat de piek bij alle foto’s ongeveer op dezelfde plek (het midden) zit. Nu we dit weten kunnen we in voorkomende gevallen de benodigde correctie toepassen en zo de belichting aanpassen aan het gewenste resultaat. Overigens, als je de mogelijkheid hebt om in RAW te fotograferen dan is dit zeker aan te raden, want een foto die in RAW is opgenomen kan later, binnen bepaalde grenzen, qua belichting nog worden gecorrigeerd.
3
belichtingscorrecties Ik ga ervan uit dat je normaal gesproken met de camera ingesteld op matrixmeting zult werken. Als je op jouw camera geen lichtmeetmethodes kunt instellen dan werk je automatisch met een integraal- of matrixmeting: de hele foto wordt meegenomen in de meting. Dit werkt voor vrijwel alle foto’s goed genoeg. Alleen in extreme situaties, zoals vrijwel alleen lichte tinten of vrijwel alleen donkere tinten moet er gecorrigeerd worden. LET OP: veel licht of weinig licht is iets heel anders dan lichte of donkere tinten. Situaties met veel of weinig licht vragen niet om een correctie, we corrigeren alleen als er overwegend lichte of donkere tinten zijn. Voorbeeld: een sneeuwlandschap ‘s avonds (dus met weinig licht) vraagt om een correctie voor de overwegend lichte tinten.
9 tips voor landschapsfotografie > 4 Voorbereiding
8
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ Bij een foto met overwegend lichte tinten maakt de lichtmeter het beeld te donker, dus moeten we zelf een correctie instellen waardoor het beeld lichter wordt. Dit kan eenvoudig met de belichtingscorrectie (Exposure Compensation) op de camera. Deze wordt meestal aangeduid met een +/- teken. de correctie wordt uitgevoerd in lichtwaarden (LW) oftewel Exposure Value (EV). We willen de foto lichter hebben dus we kiezen voor meer licht = +. Bij een sneeuwlandschap bijvoorbeeld +2 EV. (overigens vraagt het landschap met de bomen op de vorige pagina een correctie van +1,5 EV) Meestal kun je de correctie in stapjes van een halve of eenderde EV instellen.
Misschien leuk om te weten: het histogram in het lcdscherm van de camera is gebaseerd op een JPEG afbeelding (ook als je in RAW fotografeert) en geeft dus feitelijk geen informatie over het RAW-bestand. In de meeste gevallen toereikend, maar in heel kritische situaties kun je mogelijk verkeerde conclusies trekken.
De kunst is nu om te leren inschatten hoeveel je moet corrigeren. Hierbij kan het lcdscherm uitkomst bieden. Daartoe moet je jezelf wel eerst trainen in het beoordelen van het beeld op het lcd-scherm. Kijk na elke ‘gewone’ foto hoe deze er op het lcd-scherm qua helderheid uitziet. Als je dit eenmaal weet kun je ook een ‘lastige’ foto op het scherm beoordelen en na toepassing van de belichtingscorrectie bekijken of de correctie voldoende was. Een tweede hulpmiddel is het histogram. Maar ook het lezen van het histogram vraagt oefening. Daarover vertel ik graag wat meer in een andere whitepaper. LET OP: de belichtingscorrectie (=/- EV) werkt alleen als je werkt in een van de automaatstanden (P, A of Av, S of Tv) en niet in de manualstand (M). In de M-stand lijkt het wel te werken (de belichting verandert door de belichtingscorrectie) maar de daadwerkelijke belichting verandert niet. In de M-stand gebruikt de camera de door jou gekozen diafragmawaarde en sluitertijd, ongeacht de geadviseerde belichting of de stand van de belichtingscorrectie. Als je op jouw camera de mogelijkheid hebt om voor spotmeting te kiezen dan zou je daarmee ook een deel van het onderwerp kunnen meten (bijvoorbeeld alleen een gezicht) en op basis daarvan de belichting kunnen kiezen. Spotmeting vereist van de fotograaf een groot inzicht in eventueel noodzakelijke belichtingscorrecties. Je hebt nu niet de hulp van de matrixmeting die via vele duizenden voorgeprogammeerde lichtsituaties de belichting kiest. Nee, je staat er bij spotmeting alleen voor! Onthoud steeds dat de belichting die je krijgt het onderdeel dat je hebt gemeten een gemiddelde tint zal geven. Als je ook een gemiddelde tint hebt gemeten is dat dus een goede belichtingswaarde. Maar heb je bijvoorbeeld de lichte kant van een blank gezicht gemeten dan moet je een correctie toepassen. Bij een blank gezicht zal een correctie van +1,5 EV waarschijnlijk goed uitpakken. Je begrijpt dat hier veel ervaring vereist is. Ik raad je sterk aan om bij toepassing van spotmeting
9 tips voor landschapsfotografie > 6 Scherpte en scherptediepte
9
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ over te schakelen op de M-stand. Een automatische belichting in combinatie met spotmeting maakt het onnodig gecompliceerd. De benodigde correctie pas je niet toe via de belichtingscorrectie maar door een directe aanpassing van diafragma en/of sluitertijd. In het voorbeeld van het gezicht: stel je meet op het gezicht F11 bij 1/250 ern je kiest voor een correctie van 1,5 stop ruimer. Dan maak je de foto met F9,5 bij 1/125.
4
ALLE TIPS OP EEN RIJTJE Hieronder de tips op een rijtje. - Kies voor algemene situaties voor matrixmeting. - Onthoud dat de lichtmeter altijd de belichting geeft voor een gemiddelde tint. - Corrigeer voor overwegend lichte tinten (+ correctie) of overwegend donkere tinten (- correctie) via de belichtingscorrectie. - Vergeet niet de belichtingscorrectie weer op 0 terug te zetten. - Train jezelf in het beoordelen van de foto op het lcd-scherm. - Train jezelf in het inschatten van de juiste correcties voor verschillende situaties. - Werk bij spotmeting in de M-stand en gebruik dan de belichtingscorrectie niet. - Schiet (indien mogelijk) altijd in RAW zodat je later meer correctiemogelijkheden hebt (meestal kun je tegelijk een RAW en een JPEG beeld vastleggen).
10
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ inspiratie door de fotoacademie We hopen dat deze whitepaper van de Fotoacademie je helpt om een nóg betere fotograaf te worden. Want dat is wat wij doen: ambitieuze fotografen opleiden tot Prijswinnende Topfotografen.
Ben je klaar voor de volgende stap in je ontwikkeling? De Fotoacademie biedt een breed scala aan creatieve vakopleidingen op topniveau. Of je nu verder wilt in autonoom werk, portretten, reportages, mode, sport of journalistiek. Op onze academie kies je zélf de route die jij wilt bewandelen. Maar let op: onze toonaangevende opleidingen zijn niet voor iedereen weggelegd. Alleen de mensen die de beste in hun vakgebied willen worden zijn op hun plek bij de Fotoacademie. Meer weten over onze programma’s? Ga nu naar www.fotoacademie.nl en download de brochure!
the influence of photographers
ONDERWERP, THEMA, CONCEPT, MOODBOARD A/DD
Han Sieveking
10 tips om te werken met available light karakter en visie Han Sieveking Whitepapers © 2014 Fotoacademie
