6D e
ag van de Afwerking onderdag 28 november 2013
ak
Maak het verschil met SmartZone tot
Banner AK DagvdAfwerking 2013 NL.indd 1
19/06/13 11:07
272
●● Pag 3 : Facebookproject van Gehry goedgekeurd ●● Pag 4 : Het gedicht van de rechte hoek ●● Pag 11 : OLS House door Jürgen Mayer H.
architectenkrant
-24 E-punten!
• Intelligente vochten CO2-gestuurde afvoer van vervuilde lucht • Ventileren waar de bewoner zich bevindt dankzij het revolutionaire SmartZone-principe
EVO I I 25-26 april 2013 Stand 77-80
maandelijks - 18de jaargang - juni/juli 2013 - P505193 - afgiftekantoor Brussel X - ISSN 1374-5352 - verschijnt niet in juli. Verantwoordelijke uitgever: P.C. Maters, Alsembergsesteenweg 842, 1180 Brussel - www.architectenkrant.be
www.renson.be
architectenkrant_NDL_0313_100x100.indd 1
13/03/13 09:43
Serpentine Gallery, Londen (UK) - architect Sou Fujimoto
Sou Fujimoto: architectuur in het bos Op 8 juni 2013 werd het tijdelijk kunstpaviljoen van de Serpentine Gallery in Londen ingehuldigd, waarvan het ontwerp deze keer was toevertrouwd aan de Japanse architect Sou Fujimoto, in samenwerking met het architectenbureau Aecom. Geïnspireerd op organische structuren plaatst het gebouw zich op het terrein tussen natuurlijk en artificieel. Sou Fujimoto is de derde Japanse architect aan wie Serpentine Gallery deze installatie heeft toegewezen. Dit zomerpaviljoen in het hart van de Londense Kensington Gardens is een tijdelijke, door sponsors en industriëlen gefinancierde constructie.
Zaha Hadid was de eerste die de eer had om het project in 2000 te ontwerpen, later volgden Oscar Niemeyer in 2003, Olafur Eliasson en Kjetil Thorsen in 2007, Frank Gehry in 2008 en Herzog & de Meuron en Ai Weiwei in 2012. Met een grondoppervlakte van 541m² is ‘Serpentine Pavilion 2013’ een enorme constructie van witte stalen balken die aan de voorzijde van de galerie is geplaatst. “De
structuur zal deze zomer de bezoekers zeker weten te boeien”, beloven Julia Peyton-Jones en Hans Ulrich Obrist, respectievelijk directeur en mededirecteur van de kunstgalerie. Volgens hen heeft Sou Fujimoto een soort ‘cloud-stellage’ van dunne stalen buizen geconstrueerd. Afhankelijk van de gezichtshoek laat de installatie al dan niet de lucht of de omliggende tuin zien. Dit als ‘architectuurlandschap’ gekwalificeerde project dient als tijdelijk café l l l
Serpentine Gallery, Londen (UK) - architect Sou Fujimoto
lll
tegenover de hoofdgalerie waar het publiek gedurende de drie zomermaanden wordt ontvangen. David Glover, executive director van Aecom legt uit: “Het werk aan Serpentine Pavilion 2013 is een spannende uitdaging geweest, zowel vanwege de complexiteit van het ontwerp als de beperkte tijd die we hadden om het tot leven te brengen. Serpentine Pavilion is een belangrijk onderdeel van de Britse cultuur en met de visie van Sou Fujimoto waren we in staat om een innovatieve structuur toe te voegen aan de lange traditie van kwaliteit, en een constructie te creëren waarmee onze relatie met het milieu een nieuwe invulling krijgt”. De structuur is als een flexibele, multifunctionele en sociale ruimte ontworpen en nodigt bezoekers uit om op verschillende manieren een interactie met het paviljoen aan te gaan. Sou Fujimoto licht toe: “Voor Pavilion 2013 stel ik u een architec-
turaal landschap voor: een transparant terrein dat mensen stimuleert om te interageren en om de locatie op verschillende manieren in de landelijke context van Kensington Gardens te verkennen. Er is een verbinding gemaakt tussen de omringende vegetatie en een geometrische constructie, waaruit een nieuwe vorm ontstaat en waarin het natuurlijke en het artificiële samengaan: niet enkel architecturaal of natuurlijk, maar als een unieke match tussen beide.
“
Het paviljoen zal een driedimensionale structuur hebben waarbij elke eenheid uit dunne stalen staven bestaat. Het is zo gemonteerd dat de lucht of de omliggende tuin al dan niet zichtbaar zijn, een semi-transparant deel en een onderbroken ring. De bezoekers worden tegen de elementen beschermd, ze kunnen het landschap doorlopen en er onderdeel van uit maken. Er is een reeks van getrapte terrassen met zithoeken waardoor het paviljoen
als een flexibele, multifunctionele sociale ruimte kan worden gebruikt. Het karakter van een fijne structuur, en versterkt door de semi-transparantie, zorgt voor een geometrisch landschap dat op een wolk lijkt, als een mist die versierd is met de golvingen van het park. Vanuit bepaalde gezichtshoeken zal het paviljoen lijken te versmelten met de klassieke structuur van de Serpentine Gallery, waarbij de bezoekers in de ruimte lijken te zweven.”
Een flexibele, multifunctionele en sociale ruimte Met de ruwe materialen trekt Sou Fujimoto een verfijnd en licht beeld op om zijn persoonlijke visie het best uit te doen laten uitkomen: gedurfd en poëtisch en getuigend van een architecturale toekomst die aan de sensualiteit is ontleend. Zijn werk benadrukt de traditie en knowhow van een land, maar ook de vaardigheid van een architect door zich met een onmiskenbaar gevoel voor ruimte uit te spreken. Of het nu om uitgevoerde projecten of pure poë-
“
tische concepten gaat, met de visuele kracht van zijn voorstellen kan iedereen zich onderdompelen en dromen van een toekomstige bouwkunst waar natuur, mens en emoties centraal in het ontwerp staan. Dit jonge ‘wondermens’ kreeg in 2012 een RIBA International Fellowship toegekend. Zijn architectuurboek ‘Primitive Future’ was in 2008 overigens een bestseller. Het paviljoen zal van 8 juni tot 20 oktober 2013 voor het publiek open zijn. ✖
U heeft de plannen, wij de know-how in houtskeletbouw.
Facebook - architect Frank O Gehry
Facebookproject van Gehry goedgekeurd De kantoren van Facebook beschikken, ondanks hun toch al respectabele omvang, over te weinig ruimte om plaats te bieden aan de groeiende teams van Mark Zuckerberg. De stad Menlo Park heeft op 2 april jl. goedkeuring verleend voor het uitbreidingsproject van de campus. Een bekende architect heeft zich voortaan bij Facebook aangesloten. De bouw van de uitbreiding van de campus zal binnenkort van start gaan. “Eenmaal voltooid, hopen we dat het plaats biedt aan een paradijselijke werkplaats voor 3.400 technologen,” laat een woordvoerder van de groep weten.
book verheugd weten en beschrijf het project als “een groot gebouw uit één ruimte dat een beetje op een serre lijkt”, met “cafés en diverse micro-keukens.” Het zal door een ondergrondse tunnel worden verbonden met de bestaande campus.
Deze uitbreiding toevertrouwd aan de Amerikaans-Canadese architect Frank Gehry lijkt enigszins paradoxaal. Frank Gehry, de ontwerper van het Guggenheim Museum in Bilbao, is vooral bekend om zijn bombastische gebouwen. Mark Zuckerberg wil echter de soberheid behouden. Volgens Arch Daily hebben de leidinggevenden van Facebook minder uitbundige plannen gevraagd (en inmiddels goedgekeurd) dan de eerste voorgestelde versie. “Frank heeft rekening gehouden met onze cultuur,” laat Face-
“Ze vonden het te opzichtelijk en dat sluit niet aan bij de cultuur van Facebook, ze vroegen ons dus om een anoniemer ontwerp,” verklaart Craig Webb, een partner van Gehry (citaat van Arch Daily). “Hij was zonder meer bereid om bepaalde uiterlijke kenmerken van het gebouw te verzwakken,” vervolgde hij. “Het dak van het gebouw zal bijvoorbeeld met vegetatie worden gecamoufleerd.”
In de anonimiteit blijven
Dit project bestrijkt circa 40.000 vierkante meter met een duidelijk profiel. Een volledig nieuwe ‘Facebook
Westvleugel’ zal binnenkort uit de grond rijzen, hoofdzakelijk toegerust met conventionele apparatuur voor een moderne werkplek: moduleerbare bureaus in open-space, een lounge als ontspanningsruimte, maar ook een bucolische omgeving omringd door vegetatie met het omliggende park en het beboste dak. In aanvulling op de schetsen is de idee die ten grondslag lag aan het ontwerp van het project om een handelbare, collaboratieve en georganiseerde ruimte volgens het nabijgelegen model te creëren: aparte ruimtes voor de verschillende activiteitensectoren van Facebook, maar wel in symbiose functionerend. Volgens Wired is dit verlangen naar anonimiteit en eenvoud een deel van de aard Facebook: het bewijs is Mark Zuckerbergs kledingstijl, bestaande uit jeans en sweaters met capuchons. ✖
Dewaele heeft meer dan 50 jaar ervaring in houtskeletbouw en voert uw plannen uit met ijzersterk vakmanschap. Ons wandconcept garandeert een U-waarde van 0,168 W/(m2.k) voor een standaardwoning tot 0,111 W/(m2.k) voor een passiefhuis. Het afwerkingsniveau bepaalt u zelf, van enkel het skelet tot totaalaanneming. Zo is Dewaele kortweg een veelzijdige partner, ook voor u.
tie ? Me e r info rma Surf naar www.dewaele.be/architecten
Uit het juiste hout gebouwd
De plaat waar je stil van wordt
Le poème de l'angle droit - Le Corbusier
Het gedicht van de rechte hoek Le poème de l'angle droit (‘Het gedicht van de rechte hoek’) van Le Corbusier wordt gezien als zijn artistieke en filosofische testament dat voor het eerst belicht werd in Moskou, een stad die in de Sovjettijd sterk beïnvloed is geweest door de ideeën van de Franse stedenbouwkundige uit Zwitserland.
FERMACELL maakt korte metten met geluidsoverlast. En dat kunnen we niet van alle gipsplaten zeggen…! Maar onze gipsvezelplaten zijn niet alleen geluidswerend, ze zijn ook stootvast, vochtbestendig, extreem belastbaar en brandwerend. Dat maakt ze tot de ideale
De serie lithografieën waarmee het gedicht in manuscriptvorm wordt gepresenteerd werd voor het eerst integraal belicht in het Centrum voor Tolerantie in Moskou. De 19 centraal geplaatste vitrines corresponderen met de inhoud van Le poème de l'angle droit dat verdeeld is in zeven stanza’s: ‘milieu’, ‘geest’, ‘vlees’, ‘vereenzelviging’, ‘karakter’, ‘aanbod’ en ‘instrument’, verklaart de Russische kunstverzamelaar Boris Fridman die in 2004 een exemplaar van het boek had verworven.
afbouwplaat voor zowel nieuwbouw als renovatie. In iedere denkbare situatie. Daar word je toch stil van?
Kijk op www.hetidealeplaatje.be
Het ideale plaatje is geluidswerend
“Le poème de l'angle droit is het enige artistieke boek dat door de architect is gesigneerd, het is een soort zelfportret dat een andere Le Corbusier onthult”, laat Boris Fridman weten, die tevens curator van de tentoonstelling is. “De architect beschouwde het boek zelf als een samenvatting van zijn gedachten.” Een lithografie stelt de beroemde Modulor voor die de architect heeft bedacht: een menselijk silhouet, volledig in het zwart met een arm om-
hoog, waarvan de maatverhoudingen rechtstreeks zijn gebaseerd op de gulde snede. Modulor is namelijk een kofferwoord dat is samengesteld uit ‘module’ en het Franse ‘d’or’ (gulde) en het dient volgens Le Corbusier de vaste maat te zijn om een maximaal comfort in de relatie tussen de mens en zijn levensruimte te verzekeren. De Modulor die voor het eerst in dit Gedicht opdaagt, is door Le Corbusier gebruikt om de structuur en de omvang te ontwerpen van de ‘les unités d’habitation’ (wooneenheden), een term die hij gebruikte voor zijn gebouwen, zoals zijn Cité radieuse (stralende stadskern) in Marseille of La Maison Radieuse in Rezé. “Le Corbusier heeft altijd aangevoerd om de sleutel van zijn werk te zoeken in de synthese tussen architectuur en beeldende kunst”, zegt de curator, “beeldhouwers, schilders, architecten, zijn niet alleen. Het beeldende evenement vindt plaats in een ‘eenheidsvorm’ ten dienste van de poëzie”, beweerde Le Corbusier.
De bezoekers aan de tentoonstelling krijgen voor het eerst de gelegenheid om de vele facetten te ontdekken van de talentvolle Charles-Édouard Jeanneret-Gris, beter bekend als Le Corbusier, architect, stedenbouwkundige, ontwerper, schilder, schrijver, filosoof, dichter... Als voorstander van de collectieve woonvorm en mechanisering, zei Le Corbusier gefascineerd te zijn over de ideeën van het bolsjewisme die door hem als ‘het grootste onderwijs, de grootste onderneming’ zijn ervaren. Op zijn beurt was “Le Corbusier het idool van zijn Russische collega's,” vertelde AFP Alexeï Petoukhov, deskundige van het Museum voor Schone Kunsten Pushkin in Moskou. Le Corbusier won eind jaren’20, toen hij al diverse workshop- en woningprojecten op zijn naam had staan, de wedstrijd voor Dom Tsentrossoïouza (Centraal Bureau voor de USSR-coöperaties) in Moskou. “De Sovjet-architecten trokken toen eenvoudigweg hun projecten in om ruimte te maken voor Le Corbusier”,
Daikin.
Perfect comfort voor de klanten. Perfecte controle voor uw klant.
bevestigt Petoukhov. Het enorme betonnen gebouw met glazen wanden dat in 1936 werd gerealiseerd en dat nog steeds bestaat en is momenteel de thuisbasis is van het Federal Bureau van de Statistieken, blijft een van de meest briljante kunstincarnaties. Maar het Sovjetregime heeft later, in 1931, zijn project voor het Paleis van de Sovjets in Moskou afgeslagen. Het diende te worden gebouwd op de plaats van de kathedraal van Christus de Verlosser dat door de bolsjewieken werd vernietigd. Stalin wilde van dit gebouw het symbool van zijn nieuwe rijk maken. De ideologen van die tijd hebben de avant-garde, waarvan Le Corbusier een van de vlagendragers was, achter zich gelaten voor een ‘neoklassieke Sovjetstijl’. Le Corbusier heeft hierdoor zijn reconstructieproject van de USSR-hoofdstad voorgesteld.
Daikin, innoverende oplossingen voor koelen en verwarmen.
Toen al geobsedeerd door de rechte hoek, had de stedenplanner voorgesteld om het centrum van Moskou met de grond gelijk te maken en slechts het Kremlin en de kerken te behouden; en het cirkelvormige stadsplan te vervangen door rechthoekige structuren. Dit project werd eveneens geweigerd. De Sovjet-architectuur bleef desondanks toch beïnvloed door de ideeën van Le Corbusier. In de jaren’30 werden talloze commune-woningen gebouwd naar het model van zijn projecten, zoals de beroemde Dom Narkomfin (het Ministerie van Financiën) en de commune-woning voor studenten van het Textielinstituut. ✖
360°
Sinds 50 jaar biedt Daikin oplossingen op maat voor het klimatiseren van winkels of winkelketens. De zelfreinigende Roundflow cassette van Daikin bespaart op energiekosten (tot 30%*) en onderhoudskosten en, verhoogt bovendien het comfort in commerciële ruimtes. Het nieuwe “shop controller” systeem laat een gecentraliseerde controle toe van verschillende winkelpunten : controle van temperatuur, opening/sluitingsuren, meting van energieverbruik (elektriciteit, water…), beheer van binnen en buiten verlichting,… *In vergelijking met een jaarlijkse reiniging van de filters.
Voor meer info over de Daikin Retail oplossingen, contacteer onze verantwoordelijke op 0800 840 22. www.daikin.be
SkyAir_Shops_Architecten_A4_FR_NL.indd 1
11/06/2013 13:47:46
Pure Ruco Line - Jean Nouvel
Jean Nouvel maakt naam met mode De Franse architect Jean Nouvel heeft zijn eerste stappen gezet in de modewereld.
Gyptone ACTIV air, het meest duurzame akoestische plafond Gyptone ACTIV air akoestische plafonds zijn de referentie op het gebied van akoestisch comfort in scholen, instellingen, hospitalen, burelen en woningen. De Gyptone ACTIV air akoestische plafonds verminderen de nagalmtijden* en waarborgen een betere spraakverstaanbaarheid. Het vernieuwde assortiment Gyptone ACTIV air is leverbaar in demonteerbare inlegtegels en in panelen die na plaatsing een naadloos oppervlak vormen. De ACTIV air technologie die verwerkt zit in deze Gyptone producten neutraliseert de grootste groep binnen de VOS (vluchtige organische stoffen) en combineert akoestisch comfort met een beter leef- en werkcomfort. Gyptone ACTIV air plafondtegels en -platen verkregen de beste score qua ecologische voetafdruk** door de volledige recycleerbaarheid, het lage water- en energieverbruik en de lage CO2 uitstoot bij productie.
Wilt u hierover meer weten, consulteer dan www.gyproc.be. * het geluid dat heen en weer kaatst tussen twee wanden waardoor er snel opeenvolgende echo’s veroorzaakt worden. ** gebaseerd op een vergelijk met gepubliceerde EPD’s voor verschillende plafondtypes op hoofdparameters: energieverbruik, waterverbruik en CO2 uitstoot.
SAINT-GOBAIN CONSTRUCTION PRODUCTS BELGIUM
NV
- Sint-Jansweg 9 - Haven 1602 - 9130 Kallo - Tel. +32 3 360 22 11 - www.gyproc.be
Na zijn projecten voor het Louvre in Abu Dhabi en het Filharmonisch Grand Paris, investeert Jean Nouvel in de ‘architectuur van schoeisel’. Hij heeft namelijk een capsulecollectie van sneakers ontworpen via het partnerschap met het Italiaanse merk Ruco Line (gespecialiseerd in sportieve en luxe stadsschoenen). Met de naam ‘Pure’ brengt de collectie de architectuur van de schoen onder de aandacht, zoals de puurheid waarmee het werk van de architect wordt gekenmerkt. De enkellaarzen zijn gemaakt van kalfsleder van hoge kwaliteit en zijn verkrijgbaar in de kleuren spierwit, zwart, kanariegeel en fluorescerend roze. Ze hebben een minimale verwijzing naar de auteur (NVL), de maat, het seizoen… Met de sobere lijnen en effen kleuren wil Pure uit de toon vallen. “Dit is een oorspronkelijk model dat doet denken aan de typische mal waarmee men vroeger schoenen maakte”, verklaart een woordvoerder van het bedrijf in Perugia, Umbrië (Midden-Italië). De Pure-lijn van Jean Nouvel voor Ruco Line werd aan het publiek gepresenteerd tijdens de Salone del Mobile in Milaan, een wereldberoemde beurs voor design en meubels. ✖
Dossier : Duurzaam bouwen Architectuur = Duurzaam De milieucertificeringen die in de afgelopen 15 jaar zijn ontwikkeld, waren vooral bedoeld om het begrip ‘milieukwaliteit’ op te leggen. Maar ook om het architecturale project een extra kwaliteit te geven die, wanneer er al bestaande thema’s in zijn opgenomen, dit belang op zichzelf stelt en er feitelijk een overheersend onderdeel van het project van maakt. ondersteund door berekeningen die vaak nauwelijks nog te maken hebben met de werkelijke werking van gebouwen. Als aanvulling op onze inleiding in ‘dossier: Isolatie’ van de Architectenkrant 271, lichten we nog toe dat met betrekking tot de conventionele isolatiematerialen de vezels die uit minerale wollen bestaan, vrijgesteld zijn van de classificatie carcinogene (kankerverwekkende) stoffen gebaseerd op de Europese Richtlijn 97/69/EG en in de Franse wetgeving omgezet via de verordening van 28 augustus 1998 (bijlage 4). Deze vezels hebben in feite de testen onder deze richtlijn met succes doorstaan en hun bio-persisten-
tie is lager dan de waarden die door de ‘Q-waardering’ in deze tekst zijn bepaald. Deze vrijstelling is gecertificeerd door de European Certification Board (EUCEB). Het Internationaal Instituut voor Kankeronderzoek (IARC) maakt deel uit van de WHO (Wereldgezondheidsorganisatie). Het heeft in 2001 de classificatie laten verrichten van vezels bestaande uit minerale wollen van glas, rots en slakken uit groep 2B die ‘mogelijk kankerverwekkend zijn voor de mens’ en uit groep 3 die ‘niet kunnen worden ingedeeld als kankerverwekkend voor de mens’. Minerale wollen wordt niet langer geclassificeerd als ‘irriterend voor de huid’ (schrap-
© Nicolas Waechter
Een totaalbeeld doet zich tegenwoordig evenwel gelden: de algemene trend naar standaardisatie pusht architecten en ingenieurs om zich meer bezig te houden met formalisering dan creativiteit. Het werk aan bestekken, certificeringen, ondersteunende documentatie ofwel bewijsvoering lijkt te prevaleren boven het ontwerp, en de vorm boven de inhoud. De gebouwen zijn steeds complexer en uitgerust met kwetsbare en snel achterhaalde technologieën. De nauwkeurigheid en duurzaamheid van de voorgestelde prestaties zijn vaak dubieus. Vooral de energiedoelstellingen zijn voorwendsels om elkaar fel te overtroeven met aanvullende klimaatplannen, kWh/m² en kwaliteitslabels,
ping van classificatiezin R 38). In feite is met de 31ste aanpassing van de Europese richtlijn 67/548/ EEG in januari 2009 ingestemd met de verdwijning van de ‘irriterende kenmerken’ omdat het een mechanische en geen chemische irritatie
betreft (die na het afspoelen met water verdwijnt). Deze beslissing werd goedgekeurd door de Europese Commissie en bekendgemaakt in het Officiële Publicatieblad van de Europese Unie L235 van 05/09/09. ✖ Advertorial
Atab: Nieuwe ECO bitumen dakbaan op de markt : POLYGUM CARRARA In zijn fabrieken te Antwerpen heeft ATAB een revolutionaire dakbaan ontwikkeld die rekening houdt met de door Europa opgelegde regels m.b.t. duurzaamheid, milieu en bouw. Polygum is een begrip in de dakenwereld sinds eind ’70. Met de kennis en ervaring en de bewezen duurzaamheid van meer dan 35 jaar – verschillende Polygum daken van die datum zijn nog steeds perfect intact - én verfijnd met de meest recente technologieën die er vandaag ter beschikking zijn, werd de nieuwe dakbaan Polygum Carrara op de markt gebracht. Polygum Carrara is een witte hitte reflecterende ECO bitumen dakbaan, met luchtzuiverende en C02 reducerende eigenschappen.
Luchtzuiverheid Door de Air Care Technology worden schadelijke stikstofdioxides (NO & NO2) en zwaveldioxide (S02) omgezet in milieu onschadelijke stoffen. De Air Care Technology werkt volgens het mechanisme van FOTOKATALYSE. Katalysator: een component die de chemische reactie op gang brengt, maar zelf niet opgebruikt wordt. In dit geval is de katalysator: Titaandioxide (Ti02). De Titaandioxide blijft de hele levensduur van Polygum Carrara actief als katalysator zodat de luchtzuiverende eigenschappen werkzaam blijven. Hitte - Reflecterend Door de hoge reflectie van het witte mineraal waarmee Polygum Carrara is afgewerkt blijft de temperatuur op het dak laag. Dit klimatiserend effect ‘Cool Roof’ resulteert in minder CO2 uitstoot en een sterke afname van het ‘Urban Heat Effect’. Een lagere oppervlakte temperatuur zorgt voor een langere levensduur van de dakbaan. Gerecycleerde grondstoffen Polygum Carrara is voor een substantieel aandeel samengesteld uit een mix van gerecycleerde grondstoffen, waaronder geregenereerd bitumen van oude dakbedekking en productierestanten, polyesters en polymeren. Productie De productie van Polygum Carrara gebeurt met 100 % groene stroom. Hierdoor vermindert de ecologische voetafdruk aanzienlijk.
dossier-duurzaam.indd 1
Bewezen levensduur Carrara is een Polygum dakbaan en heeft dus een bewezen levensduur van meer dan 35 jaar (volgens een recent rapport van BDA). Vliegvuur bestendig Natuurlijke grafietkristallen op de inlage bieden verhoogde brandveiligheid. Polygum Carrara behaalt, conform aan de Europese brandnorm EN 13501 deel 5, klasse Broof (t1) (t2) en (t3) en beschermt hierdoor reëel tegen vuur. Zekerheid & garantie Het allesomvattende kwaliteits- en serviceconcept van Polygum Carrara betekent dat door de zekerheid van de kwaliteit van het dakdichtingsysteem, de keuze van het juiste concept en bestek én de perfecte plaatsing deze daken verzekerd worden door de unieke ALL-IN 10 JARIGE VERZEKERDE GARANTIE. www.atab.be
16/06/13 10:14
Advertorial
Airdeck Building Concepts Slimme gebouwstructuren voor de duurzame gebouwen van morgen. “Bouwen is het maken van intelligente ruïnes, gebouwen die blijven openstaan voor nieuwe antwoorden”. De oproep van toparchitect bOb Van Reeth is nog steeds dwingend actueel. Duurzaam bouwen is een vlag die vele ladingen dekt, maar de belangrijkste uitdaging voor architecten is trachten gebouwen geschikt te maken voor veranderlijk gebruik. Aanpasbare structuren waarin generaties, leefstijlen en woonbehoeften kunnen overleven. Airdeck Building Concepts ontwikkelde met haar constructieve lichtgewichtvloer Airdeck® één van de meest innovatieve systemen voor het realiseren van slimme gebouwstructuren. Airdeck verzoent Architectuur, Stabiliteit en Technieken Airdeck is een geprefabriceerde constructieve lichtgewichtvloer, geschikt voor grote overspanningen, waarop Airboxen (holle elementen) machinaal worden ingetrild. Dit zorgt voor aanzienlijke besparingen op beton en staal. De vloeren kunnen iedere vorm aannemen; zelfs de meest grillige gebouwvormen kunnen
perfect worden gerealiseerd. Airdeck draagt in twee richtingen. Hierdoor rusten de vloeren enkel op kolommen. Balken of ondersteunende muren zijn niet meer nodig en ook uitkragingen zijn perfect in te bouwen. Technieken en nutsvoorzieningen worden eenvoudig geïntegreerd in de gebouwstructuur. Horizontaal maken ze op eenvoudige wijze deel uit van de vloerplaat. Verticaal kunnen op de meest complexe plaatsen technische schachten worden voorzien, bijvoorbeeld naast een kolom. Airdeck leent zich bovendien uitstekend voor het eenvoudig integreren van betonkernactivering. Door de combinatie van warmtepompen en met water gevulde leidingen tussen de airboxen, wordt de massa van een gebouw continu verwarmd of gekoeld ten opzichte van de omgevingstemperatuur. Zo wordt een aangename binnentemperatuur mogelijk, zowel bij vriesweer als een zomerse hittegolf. En bespaart de gebruiker tot 90 % op zijn energiefactuur. Geoptimaliseerd ontwerp door intelligent constructieconcept Airdeck genereert voor alle betrokken partijen in het bouwproces aanzienlijke voordelen. Economisch, ecologisch en esthetisch. Het vloersysteem is gewichtsbesparend. Door de integratie van de holle boxen gebruik je 30 % minder beton. Dat betekent niet alleen een forse besparing in grondstoffen maar ook een grotere architecturale vrijheid. Door het wegvallen van balken en steunmuren, het verminderen van het aantal kolommen én het draagvermogen in twee richtingen, worden slanke
ontwerpen perfect haalbaar. Overspanningen tot 20 meter zijn mogelijk! Zo kan je het gebouwontwerp optimaliseren waardoor veranderlijk gebruik snel wordt gerealiseerd. Nu en in de toekomst. De basis om te genieten van al deze voordelen is dat van bij de conceptfase goed wordt nagedacht over het constructieconcept. Airdeck Building Concepts staat architect, ingenieur en bouwheer bij met raad en daad. Dankzij het Airdeck-concept kan je: • een gebouw vrij ontwerpen • de ruimtelijke indeling flexibel veranderen • het bouwproces optimaliseren • technieken eenvoudig integreren in de kern van het gebouw • het energiemanagement rentabiliseren • hoog scoren op het vlak van duurzaam bouwen Surf snel naar www.airdeck.com of contacteer Raf Poppe op 0473/83 21 85 of
[email protected]
Advertorial
dossier-duurzaam.indd 3
KUBUS Duurzaamheid in ArchiCAD 17 ArchiCAD 17 is de introductie van een unieke ‘high-performance’ BIM workflow. Zowel het modelleren als documenteren van gebouwen wordt hiermee v-ereenvoudigd, ook wanneer het model een hoge mate van detail bevat. Dit wordt gerealiseerd doordat er een revolutionaire stap is gezet op het gebied van ‘background-processing’. Dit houdt in dat ArchiCAD op de achtergrond uitrekent wat je later nodig gaat hebben. Daar merk je tijdens het werken niets van, maar wel op het moment dat de gegevens opgevraagd worden. Duurzaamheid wordt steeds belangrijker, ongeveer 70% van de beslissingen die van invloed zijn op het energieverbruik van een gebouw neemt de architect in de ontwerpfase. In ArchiCAD 17 is ook de energie analyse flink uitgebreid zodat gebruikers nu meer inzicht kunnen krijgen in C02 vraagstukken.
Energieberekening direct uit het model Met de standaard materiaaleigenschappen kan van ieder BIMmodel een accurate energieanalyse worden gemaakt. Door de verbeterde ondersteuning van meerdere en gecombineerde thermische zones (Thermal Blocks) kan nu aan iedere zonegroep een apart installatiesysteem worden toegewezen. Hierdoor kunnen ook multifunctionele en complexe gebouwen geanalyseerd worden met de unieke, dynamische energieberekening in ArchiCAD. Ook een modelgebaseerde schaduwanalyse (inclusief omgevingsgeometrie) kan worden gemaakt. In deze analyse wordt
dossier-duurzaam.indd 5
16/06/13 10:14
rekening gehouden met schaduweffecten van de gemodelleerde omgeving: zoals bomen, aangrenzende objecten en andere gebouwen. Plant- en boomobjecten gaan als intelligente zonwering fungeren doordat hun schaduwcapaciteit is gekoppeld aan verschillende seizoenen. Hierdoor is het mogelijk om rekening te houden met het type boom (naald- en/of loofboom) dat gebruikt wordt. De modelgebaseerde zonbelasting bepaalt de precieze lichtinval voor elke afzonderlijke opening in de gevel. Hiervan wordt dan een grafische analyse gegenereerd met resultaten voor warmtelast en lichtintensiteit voor ieder uur van het jaar. Daarmee kan bijvoorbeeld eenvoudig de besparing op koeling inzichtelijk gemaakt worden om zo het budget voor bomen of andere duurzame maatregelen te onderbouwen.
Milieuprestatie materialen vs. kosten De milieuprestatieberekening materialen van de KUBUS BIM EcoQuaestor is een bepalingsmethode die op een eenduidige en controleerbare wijze inzicht geeft over de prestatie van het gebouw of bouwwerk in relatie tot gebruikte materialen, producten en elementen van het bouwwerk. De BIM EcoQuaestor van KUBUS is als ArchiCAD add-on de eerste en enige die de benodigde gegevens direct uit
BIM EcoQuaestor methoden
het BIM-model haalt. Deze milieuprestatieberekening materialen sluit aan op de BREEAM bepalingsmethodiek. Een milieuprestatieberekening is veel praktischer wanneer deze in relatie tot de bijbehorende bouwkosten wordt gezien. Ook daarin is voorzien, doordat de bouwkosten direct zijn gekoppeld aan het BIM-model. Hierdoor worden de consequenties van ontwerpvarianten of wijzingen continu inzichtelijk gemaakt. Deze relatie tussen ontwerp-milieukosten en bouwkosten geeft het inzicht dat nodig is voor het vinden van optimalisaties. Energy Evaluation is standaard in ArchiCAD aanwezig. Voor meer informatie zie www.kubusinfo.be/EnergyEvaluation De BIM EcoQuaestor is nog een Betaversie en voor ArchiCAD gebruikers gratis te downloaden op onze website. www.kubusinfo.be/BIMEcoQuaestor
Energy Evaluation : Lichtintensiteit en warmtelast voor iedere gevelopening inzichtelijk
16/06/13 10:14
Advertorial
JUWO Poroton
Technische gegevens Thermoplan S75
Een nieuw wereldrecord met de ThermoPlan® S75!
cm
42,5
49
Afmetingen (LxBxH)
cm
24,7 x 42,5 x 24,9
24,7 x 42,5 x 24,9
4 (6*)
4 (6*)
Drukvastheidsklasse
“Een muur om U tegen te zeggen!”: JUWO Poroton stelt met zijn ThermoPlan® S75 een absolute isolatiekampioen onder de lijmblokken voor. In 2013 pakt Juwö uit met een nieuwe telg in de ThermoPlan® familie, de S75. Met de slogan “Een muur om U tegen te zeggen” overtreft dit product zelfs de opmerkelijke eigenschappen van de Thermoplan S8 en S9. Bij een wanddikte van 42,5 cm zet de ThermoPlan® S75 een wereldrecord neer: zonder toegevoegd isolatiemateriaal haalt deze steen een lambda-waarde van 0,075 W/mK! Een werkelijk ongeziene prestatie onder de volkeramische blokken…
Muurdikte
Massa
kg/dm³
0,55
0,55
U-waarde (incl. binnen- en buitenpleister)
W/(m²K)
0,16
0,14
Toelaatbare drukspanning
MN/m²
0,45 (0,65*)
0,45 (0,65*)
F30A
F30A
Brandweerstandsklasse (incl. pleister) *leverbaar op aanvraag
De voordelen: •
Uiterst hoge isolatiewaarde: U waarde ligt tussen 0,16 en 0,14 W/(m²K)
•
Relatief hoge massa slaat warmte en koelte op: een natuurlijke klimaatregelaar
•
Verbeterde geluiddemping
•
Een droge muur vanaf het begin: maximaal restvochtpercentage tussen 0,1 en 0,5%
•
Een eenvoudige en gemakkelijke manier om te bouwen: verlijmen van blokken
Met de ThermoPlan® S75 wordt bouwen een puur plezier: efficiënt en duurzaam, een woning voor de eeuwigheid. De ThermoPlan® S75 kan perfect toegepast worden in een monolithische, ademende wand: de combinatie van binnenpleister, lijmblokmuur en buitenpleister/baksteengevel zorgt ervoor dat men een U-waarde haalt tussen 0,14 en 0,16 W/m²K. Voor meer informatie : Contact : Manu Vandenbroucke Telefoon : +32 497 93 50 42 Email :
[email protected]
Advertorial
dossier-duurzaam.indd 7
TREMCO illbruck Gemakkelijk. Veilig. Snel gemonteerd. Met het nieuwe veilige illbruck montagesysteem voor ramen en kozijnen, installeert u de toekomst! De oplossing bestaat uit 6 componenten, is veilig en voldoet aan de strenge eisen van de nieuwe normen inzake energiebesparing en bouwvoorschriften van de EU (vanaf 2019 of 2021 wettelijke verplichtingen voor nieuwbouw). Dit systeem is tot op heden het enige systeem dat door het ift Rosenheim (volgens de MO-01/1 richtlijnen) is gecertificeerd als montage oplossing op basis van verlijming. De uitstekende resultaten van de testen op alle bouwdelen en de uitkomsten van de rek bij breuk- en verouderingsproeven die alle mogelijke situaties qua belasting simuleren, werden tot nu toe door geen enkel ander systeem bereikt: • • • • •
Slagregendichtheid: tot 1050 Pa Luchtdichtheid: a-waarde < 0,1 Druk- en zuigkracht: tot 3000 Pa Pendelproef: klasse 5 Uitmuntende verdeling van lasten: 200 kg/m – waarde op het zwakste deel van de geteste bouwmaterialen van alle testen qua belasting op hout, beton, gasbeton, kalkzandsteen en geperforeerde bakstenen (met verticaal profiel) • Beste geluidsisolatie in de voorzetwand montage
dossier-duurzaam.indd 9
16/06/13 10:14
Het is uniek Het uit gerecycled materiaal bestaande illbruck PR007 montageprofiel draagt het gewicht. Dankzij de algemene verdeling van het gewicht over het gehele lijmvlak wordt ook op warmte-isolerende en lichte bouwstenen een betere houvast bereikt. Het resultaat is een draagvermogen van minstens 200 kg/m. De montageprofielen worden mechanisch bevestigd conform het productblad omschrijft met de in de handel gebruikelijke afstandsschroeven. Het eigen gewicht en de windload van het raam of kozijn wordt uitsluitend door de verlijming gedragen. Deze uitgekiende totaaloplossing met al haar positieve eigenschappen is uitermate geschikt voor nieuwbouw en renovatie en kan in de winter tot -5°C verwerkt worden. De afdichting met het EMICODE® EC-1PLUS gecertificeerde multifunctionele dichtingsband illbruck TP652 illmod trio+ leidt tot een duurzaam resultaat. Duidelijk gedefinieerde en hoogwaardige afdichtingseigenschappen maken een snelle en deskundige uitvoering mogelijk. Hiermee wordt direct een 3-ledige afdichting rondom gerealiseerd. Omdat bevestiging en afdichting in slechts één stap worden uitgevoerd, wordt de montagetijd aanzienlijk verkort. Aansluitend kan het systeem probleemloos bepleisterd worden of de metselaar zijn muur eromheen gaan metselen.
Ramen en kozijnen vervangen zonder beschadiging Het illbruck montagesysteem voor ramen en kozijnen is in elk opzicht een duurzame oplossing. Het is zelfs mogelijk om in een later stadium de ramen en kozijnen te vervangen, zonder de voorgevel te beschadigen. Maximale geluidsisolatie in de montage van ramen en kozijnen Toenemend lawaai is uitgegroeid tot een echte milieubelasting. Met het illbruck montagesysteem voor ramen en kozijnen staat voor u een systeem ter beschikking dat getest is op geluidsisolatie. De gemeten waarde is overtuigend omdat deze tot 16 dB beter uitvalt dan conventionele systemen. Tremco illbruck N.V. Leo Baekelandstraat 3, 2950 Kapellen www.tremco-illbruck.be
[email protected] tel. +32(0)3 664 63 84
16/06/13 10:14
Advertorial
Wienerberger
Sociaal is zeker de inplanting in de stadskern, nabij scholen en winkels. Dat komt niet alleen het nabuurschap ten goede, maar bevordert ook de verkeersveiligheid en dus de levenskwaliteit. De aanwezigheid van individuele tuintjes en de inplanting van een klein park waar alle bewoners welkom zijn, dragen daar eveneens toe bij. Omdat er minder verplaatsingen per auto nodig zijn, wordt eens te meer de portemonnee gespaard.
‘De Duurzame Wijk’ zet de standaard voor ecologisch en economisch wonen. Met ‘De Duurzame Wijk’ lanceert Wienerberger, fabrikant van keramische bouwmaterialen en -oplossingen, een opvallend pioniersproject: een wijk die volledig vanuit een duurzame invalshoek wordt aangepakt, en dit zowel op ecologisch, economisch als sociaal vlak. Gesteund op een toekomstgerichte visie met respect voor de Belgische bouwtraditie. Bij de aanleg van de wijk wordt gestreefd naar ecologisch en energiezuinig wonen en er wordt dan ook maximaal met duurzame materialen en oplossingen gewerkt. Daarnaast wordt een verantwoord nabuurschap nagestreefd. Dit unieke en innovatieve project zet dan ook, volledig in lijn met de Belgische bouwtraditie, de standaard voor duurzaam wonen in de toekomst. Ecologie, economie en sociale duurzaamheid Ecologie, economie en sociale duurzaamheid vormen in ‘De Duurzame Wijk’ in Waregem een integraal geheel. Laten we beginnen met de ecologie. De eengezinswoningen worden in cluster gebouwd om het ruimtegebruik tot een minimum te beperken en een optimale compactheid te bekomen. Door de oriëntatie van de woningen en de toepassing van hellende daken zijn de omstandigheden ideaal om de zonne-energie om te zetten in elektriciteit met behulp van KoraSun zonne-
BREEAM als meetinstrument panelen. De hellende daken maken ook een optimale regenwaterrecuperatie mogelijk. De ecologische score van de materialen wordt zoveel mogelijk bevestigd door labels, zoals C2C (cradle to cradle) en type I Ecolabels. Met name de Porotherm binnenmuurstenen dragen bijvoorbeeld het natureplus label. Economisch zal het plaatje eveneens kloppen. Betaalbaar wonen is immers een absolute vereiste binnen het duurzaamheidsconcept. Er wordt uitgegaan van een levensduur van 150 jaar voor de buitenschil. Het gebruik van keramische materialen voor de binnenmuren, de gevels en de dakafwerking maakt deze ambitie meer dan haalbaar, gezien de uitstekende eigenschappen van deze materialen. Ook het feit dat de verwerking ervan bij alle aannemers is ingeburgerd, komt de betaalbaarheid ten goede.
Maar hoe kom je tot een duurzame wijk? Intussen zijn er verschillende methodes beschikbaar die daarvoor als leidraad en meetinstrument kunnen worden gebruikt. Voor ‘De Duurzame Wijk’ in Waregem kiest Wienerberger voor de Britse BREEAM duurzaamheidsstandaard. Dit instrument houdt rekening met alle aspecten van duurzaamheid en wordt internationaal en dus ook in België nu al dikwijls gebruikt bij de bouw van publieke gebouwen. Meer info: www.deduurzamewijk.be
Advertorial
dossier-duurzaam.indd 11
THE BLUE HOUSE/ Prijs voor duurzaam en betaalbaar bouwen, tweede editie Duurzaam bouwen en wonen hoeft niet duur te zijn. Om dat te bewijzen heeft de Stichting voor Toekomstige Generaties THE BLUE HOUSE/ in het leven geroepen, een prijs die architecten, aannemers en bouwheren aanmoedigt om zowel duurzaam als betaalbaar te bouwen of te renoveren. «We staan wat betreft wonen voor een immens grote uitdaging, we leven immers in een van de meest dichtbevolkte regio’s van de wereld!», constateerde Benoît Derenne, directeur van de Stichting voor Toekomstige Generaties en daarom werd vorig jaar THE BLUE HOUSE/ gelanceerd. «In 2013 willen we architecten, aannemers en bouwheren die het hebben aangedurfd te innoveren in de schijnwerpers zetten. In de sector zijn er heel wat behoeften waarop met beperkte financiële middelen een antwoord moet worden gevonden. Als we niet inventief omgaan met de materialen, de beschikbare ruimte en de financiële middelen zullen heel weinig projecten kunnen worden uitgevoerd», vervolgt Benoît Derenne. Een manier van leven promoten die niet enkel de mens respecteert, maar ook het leefmilieu is sinds 1998 de missie van de Stichting voor Toekomstige Generaties. Deze stichting van openbaar nut ondersteunt concrete projecten rond het thema duurzame ontwikkeling. Solidariteit, het zoeken naar een evenwichtige relatie met het leefmilieu,
dossier-duurzaam.indd 13
16/06/13 10:14
projecten rond zowel jongeren als ouderen, democratisering, enz. Het streven naar een duurzame leefomgeving die (financieel) toegankelijk is voor iedereen, hoorde perfect in de lijst met prioriteiten thuis en zo zag THE BLUE HOUSE/ het licht. «We willen verder gaan dan de aspecten energie en milieu. Daarom hebben we voor de term ‘blue’ gekozen in plaats van ‘green’», legt Sabine Verhelst, projectleider van THE BLUE HOUSE/, uit. Duurzaam bouwen gaat dus heel wat verder dan goed isoleren of zonnepanelen installeren. «We willen projecten belonen die erin geslaagd zijn alle dimensies van duurzame ontwikkeling te integreren, namelijk de 4 P’s: People, Prosperity, Planet en Participation». Tijdens de vorige editie (2012) kreeg de jury, onder leiding van architect Bob Van Reeth en striptekenaar François Schuiten, een grote varieteit aan voorstellen onder ogen, met verschillende benaderingen van duurzame ontwikkeling en uiteenlopende inspirerende oplossingen. Groepsaankoop, optimalisering van ruimtes, recyclage van materialen, eenvoudige middelen, renovatie van industriële gebouwen of herstel van erfgoed: de meerderheid van de kandidaten vond passende oplossingen op maat van iedere context. In 2012 kaapte het project “L’Espoir” de geldprijs van 5000 euro weg. L’Espoir bestaat uit 14 huizen, gebouwd voor en door gezinnen met financiële problemen uit Molenbeek. De architect van het project is Damien Carnoy en het werd uitgevoerd door De Graeve SA. «Door de bewoners bij elke stap van de bouw te betrekken, heeft dit project ervoor gezorgd dat ze allen hun droom konden realiseren, namelijk eigenaar van hun woning worden. Naast betaalbaar voor de bewoners is dit passiefgebouw, met zijn beperkte oppervlakte midden in de stad, een technisch hoogstandje en het antwoord op de wooncrisis in onze steden».
L’Espoir (Molenbeek), laureaat van THE BLUE HOUSE/ 2012. Ontwerp van architect Damien Carnoy en uitvoering door aannemer De Graeve.
We zijn op goede weg, dus THE BLUE HOUSE/ zet door en heeft net haar kandidatenoproep voor 2013 gelanceerd. Opgericht om de sector aan te moedigen, wilt de prijs verder de baan ruimen die leidt naar de woning van morgen. Innovatie zal de sleutel zijn voor het (ver)bouwen van deze ‘blauwe huizen’. Meer informatie en inschrijving (voor 10/9/2013) op www.bluehouseprize.be
THE BLUE HOUSE PRIJS VOOR DUURZAAM & BETAALBAAR BOUWEN Een initiatief van
16/06/13 10:14
OLS House, Baden Württemberg (DE) - Jürgen Mayer H.
OLS House door Jürgen Mayer H. OLS House is een door het Duitse architectenbureau Jürgen Mayer H. Architects ontworpen villa die vooral wordt gekenmerkt door het overwicht aan krommingen en het gebruik van witte kleuren in een organische stijl. Het huis is gebouwd van gewapend beton en bestaat uit drie verdiepingen. Het staat op een hellend terrein met een royaal uitzicht over de vallei in een woonwijk van BadenWürttemberg, vlakbij Stuttgart. Het is een eengezinswoning ontworpen voor vier personen met op de begane grond een imposante inkomhal, een bijkeuken en een sparuimte. De benedenverdieping omvat woonruimtes, een eetkamer en keuken met vrij uitzicht op de omliggende heuvels en een terras met uitzicht op de tuin. Op de bovenverdiepingen bevinden zich de private ruimtes: slaapkamer, badkamer, kleedruimte. Het centrale element van het huis is een sculpturale trap die de drie verdiepingen met elkaar verbindt. Aan de buitenkant heeft het huis twee kleuren die steeds terugkeren waarmee de ronde vormen van de muren en het dak extra worden benadrukt. Een onopvallende ingang
aan een van de zijkanten leidt direct naar het centrale deel van het huis. Elke ruimte is afgebakend door gebogen wanden en het meubilair is opgenomen in de muren om functionele opslagruimtes voor de bewoners te creëren. De middelste verdieping komt uit op een balkon dat zowel langs de voorzijde als langs de achterzijde van het pand loopt en op de tweede verdieping is er een klein overdekt balkon. Het nieuwe huis ligt op een heuvel in de buurt van Stuttgart, in een woonwijk waar de meeste huizen dateren uit de jaren ’60. De voorgevel heeft een warmte-isolatiesysteem en een coating van aluminium en glas. De anti-verblindingslatten en -schermen zorgen voor een geïntegreerde zonwering en bescherming tegen de hitte. Alle lichte scheidingswanden aan de binnenkant zijn gemaakt van gipsplaatsen. Het dak van het huis is gemaakt van vooraf gepatineerde zinkplaten en is toegerust met zonnepanelen. ✖
Knauf Horizon Systems
CD-profiel
De hogeschool van precisie
Onberispelijke afwerkingen van hoge wanden en plafonds in gipsplaat behaal je best door Knauf Horizon Systems toe te passen. Horizon Boards geeft met zijn 4 afgeschuinde kanten een vlakheid als een perfect rechtlijnige horizon.
Horizon Board 4 afgeschuinde kanten
Horizon Board 4 afgeschuinde kanten
WE INVENTED THE HORIZON
Ontdek de nieuwe collectie 2017 van Polyrey. Speciaal voor u ontworpen om uw design- en interieurbouw projecten creatief in te vullen. Meer decors en meer afwerkingen bieden
u een nog grotere variëteit aan toepassingsmogelijkheden. Polyrey innoveert om u betrouwbare, decoratieve en ecologisch verantwoorde design producten te kunnen bieden.
POLYREY S.A.
T. : +32 (0)2 753 09 09
[email protected]
www.polyrey.com
We create for you.
De prijzenbijlage van Architectenkrant Actuele bouwprijzen De prijs van bouwmaterialen blijft maar toenemen als gevolg van de stijgende energieprijzen en de verzwaring van de normen voor wat betreft kwaliteit en energie-efficiëntie. Zo is de prijs van grindbeton in twee jaar met 12,75% gestegen, de prijs van verf en andere coatings is sinds 2010 met 35,8% toegenomen en die voor de productie van elektronische draden en elektrische kabels steeg met 17,2%. De stijging van de vaste kosten (arbeid, transport, energie, enz.) weerspiegelt zich eveneens in de prijs, maar ook de noodzaak om meer hoogwaardige materialen te gebruiken vanwege de strengere regelgeving betreffende energieprestaties speelt een rol. De stijgende bouwkosten die de inflatie overtreffen, zijn echter veel minder uitgesproken dan de stijgende kosten voor bestaande woningen. Sommige studies suggereren dat de bouwkosten in België hoger zijn dan in andere Europese landen. Er worden talrijke redenen naar voren gebracht om deze hoge kosten te verklaren: schaarste van land, aantal spelers op de markt, hoge belastingen, vergoedingen
voor tussenpersonen als percentage op de bouwkosten, financiering van sociale woningen in de particuliere woningbouw, organisatie van bouwprojecten, regelgeving, enz. De materialen vertegenwoordigen 40 procent van de bouwkosten; een zelfde percentage als voor de arbeidskosten. De keuze voor bouwmaterialen is uiteraard ook geen bijkomstige aangelegenheid. Bouwen tegen de juiste prijs heeft te maken met een materiaaluitvoering in overeenstemming met de voorstellen ten aanzien van gezondheid, conformiteit, veiligheid en duurzaamheid. Architecten hebben er dus belang bij om een hoge
mate van kostenvoorspelbaarheid te garanderen, want een slechte begroting kan vaak resulteren in de annulering van een project. De nauwkeurigheid van ramingen is merendeels afhankelijk van de complexiteit van het project en de verschillen kunnen variëren van 5% tot 30%. Architecten moeten nochtans steeds vroeger in de levenscyclus van het project nauwkeurige budgets vaststellen. De uitdaging voor alle betrokkenen is ervoor te zorgen dat de omvang en het kader van een passende kostenbeheersing worden aangenomen om de vereiste of gewenste kostenvoorspelbaarheid te garanderen. Daarnaast wordt de lokale en nationale bouwindustrie
steeds meer beïnvloed door mondiale trends en invloeden die aanleiding kunnen geven tot onverwachte volatiliteit en tot het onvoorziene karakter van de bouwmarkt. De eenheidsprijzen voor materialen die men in de actuele prijzen aantreft, zijn concrete en recente aanbiedingen van fabrikanten. Voor alle materialen en benodigde apparatuur geven ze een prijsmarge zonder btw, inclusief levering en
plaatsing onder normale omstandigheden. De gehanteerde prijzen moeten met de nodige voorzichtigheid worden geïnterpreteerd, ze dienen te worden afgestemd op de verschillen die zich kunnen voordoen op de materialenmarkt en op de arbeidskosten. Ook dient men rekening te houden met de specifieke omstandigheden van elk bouwwerk, daar elk project uniek is en verschilt van voorgaande projecten. ✖ Advertorial
StoTherm Classic
6 Eindlaag: Stolit / StoSilco / StoLotusan K/MP Cementvrije, organisch gebonden, kant-en-klare sierpleister conform DIN 18558, voor alle ondergronden. Stolit en StoSilco bevatten extra toeslagstoffen voor een verbeterde bescherming tegen micro-organismen. In te kleuren volgens het StoColor System.
Gevelisolatiesysteem StoTherm Classic heeft zijn degelijkheid al 40 jaar in de praktijk bewezen en is gedurende deze periode steeds verder geperfectioneerd. Het meest succesvolle gevelisolatiesysteem ter wereld biedt de grootste systeemzekerheid en levensduur - dit is bewezen door meer dan 100 miljoen m² referenties. Een tienmaal hogere stoot- en slagvastheid dan cementhoudende systemen, een maximale scheurvastheid en volledig cementvrije systeemcomponenten maken van StoTherm Classic een technisch superieur gevelisolatie-systeem.
Richtprijzen (materiaal + plaatsingskost / m2 excl. BTW voor ±150 m²) StoTherm Classic met witte EPS (10 cm) en StoSilco K 1,5 min 100 en max 130 €/m2 Meerprijs per extra cm isolatie 1,50 €/m2
Systeemopbouw
1 Verlijming: StoLevell Uni, StoBaukleber of StoTurbofix Hydraulisch gebonden mortel voor het verlijmen van de isolatieplaten. Machinaal verwerkbaar. 2 Isolatie: Sto-Isolatie EPS Top 32 Thermische isolatieplaat uit geëxpandeerd polystyreen, CFK-vrij, moeilijk ontvlambaar, krimpvrij. 3 Bevestiging (niet weergegeven) Volgens de voorschriften van de bevoegde overheid (lijmen, lijmen en pluggen of railbevestiging) 4 Wapeningsmortel: StoArmat Classic Cementvrije, vezelversterkte, organisch gebonden, kant-en-klare wapeningsmortel. Elastisch, spanningsarm en scheurvast. Zeer goed bestand tegen mechanische belastingen. Machinaal verwerkbaar. 5 Weefsel: Sto-Glasfasergewebe Makkelijk te verwerken, voldoet aan hoogste eisen qua scheur- en stootvastheid.
dossier-prijzen.indd 1
StoTherm Classic met Top 32 (10 cm) en StoSilco K 1,5 min 110 en max 140 €/m2 Meerprijs per extra cm isolatie 2 €/m2 Meerprijzen speciale afwerkingen Verf Sierpleister - MP Sierpleister - Stolit Milano Sierpleister - StoLotusan K Sierpleister - StoBetonoptiek Sierpleister - Stolit Effect Glasparels Sto-Steenstrippen Sto-Steenstrippen+ voegsel
20 €/m2 20 €/m2 30 €/m2 6 €/m2 37 €/m2 20 €/m2 40 €/m2 55 €/m2
17/06/13 16:43
Advertorial
Recticel Insulation Gevel en dak doorlopend isoleren? Reken op Recticel Insulation Powerwall® isolatie voor buitengevels en Powerroof® isolatie voor hellende daken van Recticel Insulation zijn ideaal om het dak en de gevel van elke woning duurzaam en doorlopend te isoleren. De voordelen van Powerwall® + Powerroof® isolatie op een rijtje: • dak en gevel zijn ononderbroken geïsoleerd • de buitenschil loopt naadloos door • geen energielekken dankzij uniek kliksysteem met tanden-groef • vervaardigd uit TAUfoam by Recticel® (speciaal PIRschuim met een verhoogde brandveiligheid) • uitstekende isolatiewaarde van λD 0,024 W/mK • geschikt voor lage energie- en passiefwoningen • duurzame bekleding in aluminium (50μ) • vrije keuze in gevel- en dakafwerkingen
Waarom kiezen voor het buitengevelisolatiesysteem met Powerwall® en het Powerroof® concept voor hellende daken? • Met Powerwall® kan men doorlopend isoleren van kelder tot dak, waardoor alle onderbrekingen in de isolatie worden vermeden. In combinatie met het Powerroof® systeem voor hellende daken creëert u een doorlopend isolatieschild tot in de nok van het dak én een goede aansluiting met de vloer met Eurofloor® vloerisolatie (met gebruik van een isolerende bouwsteen). • Het buitengevelisolatiesysteem met Powerwall® isolatie biedt meer mogelijkheden dan andere systemen doordat: - het lattenwerk perfect uitlijnbaar is met de regelschroeven, wat garant staat voor een perfect rechte buitengevelafwerking. - de geventileerde spouw condensatie vermijdt. - het regenwater sneller wordt afgevoerd. Bij het Powerroof® concept is bovendien werkelijk alles op elkaar afgestemd: isolatieplaten (Powerroof®), onderdakfolie (Rectivent®), schroeven (Rectifix®) en isolatietape (Rectitape®). Zo bent u zeker van een vlotte plaatsing met materialen die ontwikkeld zijn om samen te functioneren. Om de luchtdichtheid van het systeem te optimaliseren, kan men een extra folie aanbrengen langs de onderzijde van het systeem.
• Uitstekende thermische prestaties t.o.v. andere systemen. U creëert een doorlopend isolatieschild aan de buitenzijde. • Snelle en handige montage. • Net zoals alle isolatieproducten van Recticel Insulation zijn ook de Powerwall® en Powerroof® isolatieplaten Keymark gecertificeerd. Keymark is een Europees kwaliteitslabel dat aan producenten wordt toegekend door erkende, onafhankelijke experts. Dit certificaat biedt u dus nog meer toegevoegde waarde dan het CE-merkteken, dat geen kwaliteitslabel is.
Richtprijzen: (materiaal + plaatsingskost / m² excl. btw en stellingskosten) • Powerwall® isolatie voor buitengevels: beschikbaar vanaf dikte 50 mm: € 24,80/m² (excl. gevelafwerking, draagstructuur, afwerkprofielen) • Powerroof® isolatie voor hellende daken: beschikbaar vanaf dikte 60 mm: € 24,80/m² Recticel Insulation werkt samen met een reeks erkende plaatsers. Zij bezorgen aan uw klant graag een gratis prijsvoorstel op maat, waarbij rekening gehouden wordt met alle details en de gekozen afwerkingen. Uw klant kan hiervoor surfen naar www.recticelinsulation.be/offerteaanvraag
Advertorial
dossier-prijzen.indd 3
VELUX Het VELUX platdakvenster voldoet aan de isolatiewaarden van de EPB-normen Ideale oplossing die kwaliteit en eenvoud combineert Het platdakvenster van VELUX biedt een superisolerend alternatief aan de gewone koepels: • De samenstelling en architectuur garanderen in alle weersomstandigheden een optimale thermische en akoestische isolatie. • Het sober design zorgt voor een perfecte esthetische integratie in elk interieur. • De dubbele veiligheidsbeglazing en de externe afdekschelp bieden optimale beveiliging van het platdakvenster. • De afstandsbediening en de regensensor zorgen voor uitzonderlijk comfort. • Beschikbaar in 9 maten
17/06/13 16:43
Prijzen (Excl. BTW): • Platdakvenster 80 x 80 cm, elektrische versie met transparant polycarbonaat afdekschelp = 846 € • Platdakvenster 120 x 120 cm, elektrische versie met transparant polycarbonaat afdekschelp = 1211 € • Platdakvenster 80 x 80 cm, vaste versie met transparant polycarbonaat afdekschelp = 460 € • Platdakvenster 120 x 120 cm, versie met transparant polycarbonaat afdekschelp = 673 € • Elektrisch verduisterend binnenvouwgordijn 120 x 120 cm = 250 € • Buitenste zonnescherm op zonne-energie 120 x 120 cm = 266 € • Opstand 30 cm (hoogte) 120 x 120 cm = 222 € Uitvoering : Installatietijd = 4 uren velux-logo.pdf
1
14/03/13
16:18
• Uitgerust voor de aansluiting van binnen- en buitenste gordijnen
dossier-prijzen.indd 5
17/06/13 16:43
Zoekertjes Plaats een zoekertje via www.architectenkrant.be Architectenbureau Luc De Beir te Knokke is op zoek naar een architect of assistent-architect met ruime ervaring. Kennis Vector Works is een pluspunt. Info over de activiteiten van het kantoor op www.architectendebeir.be. Sollicitatie Tav Diane De Beir - Monbailliu op
[email protected]
Met dank aan Dit nummer 272 van Architectenkrant wordt u aangeboden in samenwerking met de volgende bedrijven:
Henry van de Velde - Kaart Nele Thyl 1958
150 jaar Henry van de Velde Honderdvijftig jaar na de geboorte van architect en kunstenaar Henry van de Velde grijpen het Centrum Vlaamse Architectuurarchieven, de Koninklijke Bibliotheek en de Archives & Musée de la Littérature dit jubileum aan om prachtige brieven van Van de Velde tentoon te stellen.
CEMBRIT, CONFEDERATIE BOUW, DAIKIN, DEWAELE, FERMACELL, FLOREN, GYPROC, KNAUF, POLYREY, RENSON, STO, SAINT-GOBAINWEBER, AIRDECK, ATAB, BLUE HOUSE, JUWO, KUBUS, OPAL-SYSTEMS, TREMCOILLBRUCK, Wienerberger, RECTICEL, STO, VELUX
Singapore,
met een bezoek aan het World Architecture Festival 2013 en een extensie in Bali Georganiseerd door de Architectenkrant. Van 30 september tot 7 oktober 2013 Ontdek Singapore, één van de meest moderne Aziatische metropolen met avant-gardistische architectuur en bezoek het World Architecture Festival, één van de grootste architectuurevenementen. Twee goede redenen om deel te nemen aan deze exclusieve reis.
Volledige programma en inschrijvingsformulier op: www.architectenkrant.be/reizen Logistieke organisatie: ASIA, 712 061 514 RCS Parijs www.worldarchitecturefestival.com
Architectenkrant maandblad uitsluitend bestemd voor de professionelen in de architectuur www.architectenkrant.be Alsembergsesteenweg 842, 1180 Brussel
De tentoonstelling ‘Henry van de Velde. Brieven van architecten’ biedt een intieme inkijk in de architecturale en amicale leefwereld van deze internationale Belg uit de jaren tussen 1926 en zijn dood in 1957. De internationale artistieke en architecturale carrière van Henry van de Velde beslaat bijna driekwart eeuw. Hij startte als schilder in de jaren 1880, werd gaandeweg architect en ontwerper, aanvankelijk in Brussel, vervolgens in Duitsland en Nederland. Na een omstreden terugkeer naar België in 1926 en zijn zogenaamde ‘tweede Belgische periode’, belandde Van de Velde tot slot in Zwitserland. Tot en met zijn laatste levensjaar voerde Van de Velde een persoonlijke en handgeschreven briefwisseling met een brede schare aan vrienden, waaronder heel wat collega-architecten. Met hen wisselde Van de Velde niet enkel van gedachten over de Belgische en internationale architectuur van zijn tijd en over zijn eigen werk en rol in de ontwikkeling van
de moderne architectuur, maar ook over erg persoonlijke onderwerpen.
Tel. 02 772 40 47 - Fax : 02 771 98 01
[email protected] Redactie
Het zwaartepunt van de tentoonstelling ligt op de briefwisseling met collega en 'compagnon de route' Raphaël Verwilghen, architect en stedenbouwkundige, die zich ook na Van de Veldes dood om diens intellectuele en artistieke nalatenschap zou bekommeren. Brieven van Alvar Aalto, Eric Mendelsohn, Ernesto Rogers, Willem Dudok, Walter Gropius, Huib Hoste, Richard Neutra, J.J.P. Oud, Léon Stynen, Alfred Roth en anderen wijzen op de internationale erkenning van Van de Velde als ‘pionier van de moderne architectuur’.
[email protected]
Curator Luc Verpoest (KU Leuven) selecteerde de brieven uit de archieven Verwilghen en Hoste, bewaard aan de KU Leuven, en uit het archief Van de Velde, bewaard in de Koninklijke Bibliotheek (Archives et Musée de la Littérature).
Philippe C. Maters
(hoofdredacteur): + 32 (0)476 74 96 53
[email protected] Publication Manager / Advertenties Bea Buyse: Tel. + 32 (0)477 77 93 68
[email protected] Totaal bereik : 13.700 exemplaren. Artikels, foto’s en tekeningen in het redactioneel gedeelte van de Architectenkrant bevatten geen publiciteit; producten en bedrijven worden hier uitsluitend vermeld ter informatie van de lezers. Artikels met informatie van eerder publicitaire aard worden opgenomen met de vermelding “productinfo, publireportage,…”. Alleen de auteurs zijn verantwoordelijk voor de artikels, foto’s, illustraties en standpunten die in de Architectenkrant verschijnen. Verantwoordelijke uitgever: Alsembergsesteenweg 842, 1180 Brussel
[email protected] Maatschappelijke zetel: new ATON Publishing sprl, Alsembergsesteenweg 842, 1180 Brussel BE 0830.222.307 Copyright
Koninklijke Bibliotheek van België, Nassaukapel, 26 september - 30 november 2013 (gesloten op zondag, en op 1, 2, 11 en 15 november) ✖
2012 - new ATON Publishing sprl. Alle rechten voorbehouden, die van vertaling inbegrepen. Paraît également en français.
Emmers waar u op kan rekenen. Bij Sto bent u zeker dat u producten van top-kwaliteit ontvangt. Dankzij onderzoek en ontwikkeling - op gebied van gevelcoatings, interieurverven, vloercoatings en betonherstellingsproducen - loopt elke Sto-emmer over van vindingrijkheid en innovatie. www.sto.be
Adv. Architectenkrant-juni 2013-NL.pdf 1 6/13/2013 4:55:15 PM
Neem voorsprong. Bepaal de toekomst !
C
M
Y
CM
MY
CY
CMY
K
Weber E-CO2 Comfort Technology ECO-logisch • Bevat ecologische grondstoffen : respectvol voor het klimaat en het milieu • CO2-arm : 50% minder gecombineerde CO2 -uitstoot • Zonder Xi-markering : niet irriterend voor de huid
www.weber-belgium.be
Lichtgewicht • Bevat lichtgewicht vulstoffen : 30% minder lijmverbruik • Zak van 15 kg met handvat : bijzonder geschikt voor moeilijk toegankelijke werven, minder belastend voor de rug
Stofvrij • Verminderde stofvorming : minder stofvrijgave bij het aanmaken en tijdswinst bij het opkuisen
